Teoria Heckschera-Ohlina Teoria względnej obfitości

Uniwersytet Warszawski Wydział Zarządzania
Zakład Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych
Międzynarodowe Stosunki
Gospodarcze
Prowadzący: mgr Leila Isainowa
Pok. B 415
Teoria Heckschera-Ohlina
Teoria względnej obfitości czynników produkcji
Założenia Modelu
(1) doskonała konkurencja (homogeniczne dobra, brak
ograniczeń w dostępie do rynku, doskonała informacja itp.),
(2) analizujemy dla uproszenia dwa kraje (kraj, zagranica),
dwa dobra (tkanina,żywność) oraz dwa czynniki produkcji
(siła robocza-L oraz ziemia -T)
(3) Technologia produkcji obu dóbr jest taka sama w obu
krajach
(4) czynniki produkcji są mobilne między sektorami
wewnątrz kraju, ale nie mobilne między krajami,
(5) Identyczne funkcje użyteczności w obu krajach
(6) brak kosztów transportu,
(7) brak barier handlowych
Model gospodarki dwuczynnikowej (2x2x2)
• α TC- liczba ha ziemi użytych do produkcji 1m tkaniny
• α LC- liczba godz pracy użytych do produkcji 1m tkaniny
• α TF- liczba ha ziemi użytych do produkcji 1kg żywności
• α LF- liczba godz pracy użytych do produkcji 1kg żywności
• L - zasób pracy w gospodarce T - zasób ziemi w gospodarce
α LC/ α TC > α LF/ α TF (4.1), czyli α LC/ α LF > α TC/ α TF (4.2)
Stosunek ilości pracy do ziemi użytej do produkcji tkaniny jest wyższy
niż stosunek ilości pracy do ziemi użytej do produkcji żywności
QF x αTF+ QC x α TC ≤ T (4.3)
całkowity zasób ziemi użytej do produkcji nie może przekraczać
całkowitej krajowej podaży ziemi
QF x αLF+ QC x α LC ≤ L (4.4)
całkowity zasób pracy użytej do produkcji nie może przekraczać
całkowitego krajowego zasobu pracy
Granica możliwości produkcyjnych bez możliwości substytucji czynników
Granica możliwości produkcyjnych:
nachylenie= koszt alternatywny
tkaniny wyrażony w żywności.
Ilość żywności, QF
Gospodarka musi wytwarzać dobra
podlegając dwóm ograniczeniom
L/αLF
jednocześnie. (POGRUBIONA
Ograniczenie podaży
LINIA ŁAMANA)
pracy
Ważna cecha –koszt alternatywny
tkaniny wyrażony w żywności nie
Granica możliwości produkcyjnych: jest stały. Rośnie gdy punkt
T/αTF
produkcji przesuwa się w kierunku
tkaniny.
Ograniczenie podaży
ziemi
L/αLC
T/αTC
Ilość tkaniny, Qc
Kombinacje nakładów w produkcji
żywności W dwuczynnikowym
Jednostkowe nakłady
ziemi αTF, w ha na kg
Kombinacje nakładów
niezbędne do produkcji
jednostki żywności
II
Jednostkowe nakłady
pracy αLF, w godz na kg
modelu producenci mają
możliwość wyboru
nakładów. (Więcej ziemi
mniej pracy?) Jaką
kombinacje wybiorą
producenci zależy od
względnego kosztu ziemi i
pracy.
W-placa za godz pracy
R- cena dzierżawy jednego
ha ziemi
wybór nakładów będzie
zależał od stosunku cen
tych dwóch czynników
produkcji w/r
Ceny czynników a wybór nakładów
Relacja :płaca-renta gruntowa w/r
CC
FF
Relacja: ziemia –praca ,T/L
wybór nakładów ziemi do pracy
będzie zależał od stosunku cen
tych dwóch czynników produkcji w/r
(koszt pracy względem kosztu
ziemi).
Krzywa FF przedstawia ta
zależność dla produkcji żywności a
krzywa CC dla produkcji tkaniny.
CC leży na lewo od krzywej FF co
oznacza że dla każdej relacji cen
produkcja żywności będzie zawsze
wymagała więcej ziemi PRODUKCJA ZIEMIOCHŁONNA
Produkcja tkaniny jest
PRACOCHŁONNA
Ceny czynników a ceny dóbr
Względna cena tkaniny, Pc/Pf
SS
PRODUKCJA ZIEMIOCHŁONNA
więc wzrost płac nie będzie miał
dużego wpływu na cenę żywności,
natomiast wzrost renty tak
Produkcja tkaniny jest
PRACOCHŁONNA
Występuje bezpośrednia zależność
między poziomem wynagrodzeń
czynników produkcji w/r a względną
ceną tkaniny Pc/Pf; im wyższy jest
względny koszt pracy, tym wyższa
względna cena dobra
pracochłonnego.
Tą zależność przedstawia krzywa
SS
Relacja: płaca-renta gruntowa ,w/r
PRZYKŁAD:
• (L/T)>(L*/T*)-W kraju praca jest relatywnie
obfitym zasobem, a ziemia rzadkim
• (Pc/w)<(Pc*/w*) Czynnik obfity jest relatywnie
tańszy
• (Lc/Tc)>(Lf/Tf) Produkcja tkaniny jest bardziej
pracochłonna niż żywności (Produkcja żywności
jest bardziej ziemiochłonna niż tkanina)
• (Pc/Pf)<(Pc*/Pf*)-Kraj wytwarza relatywnie taniej
tkaninę
Teoremat H-O:
Kraj będzie eksportował (ze względu na korzyści
komparatywne) dobra , których wytworzenie
wymaga intensywniejszego wykorzystania
czynnika produkcji relatywnie obfitego, a wiec
tańszego;
Podejmie natomiast import dóbr, których produkcja
krajowa wymaga intensywniejszego wykorzystania
czynnika produkcji rzadszego, a wiec droższego.
Ceny dóbr a wybór nakładów
czynników produkcji
Wnioski:
- Wzrost ceny tkaniny względem żywności
zwiększy dochód pracowników (w) względem
dochodu właścicieli ziemi (r).
-taka zmiana względnych cen spowoduje
jednoznaczny wzrost siły nabywczej pracowników i
spadek siły nabywczej właścicieli ziemi poprzez
wzrost płacy realnej i obniżenie realnych stawek
renty gruntowej w odniesieniu do obu dóbr.
Alokacja zasobów- Diagram Edgewortha
WZROST PODAŻY ZIEMI
Zwiększenie
podaży ziemi
rozciąga
‘skrzynkę’. Punkt
alokacji zasobów z
1 do 2 (więcej
ziemi i pracy do
produkcji
żywności).
Produkcja tkaniny
spada.
Produkcja
żywności rośnie
bardziej niż
proporcjonalnie w
porównaniu do
wzrostu podaży
ziemi
Zasoby a możliwości produkcyjne
(twierdzenie Rybczyńskiego)
Wzrost podaży ziemi
przesuwa krzywą możliwości
produkcyjnych z TT1 do
TT2, nieproporcjonalnie
bardziej w kierunku
produkcji żywności
(ukierunkowane
rozszerzenie możliwości
produkcyjnych).
W wyniku tego, przy
niezmienionej względnej
cenie tkaniny (nachylenie –
Pc/Pf), produkcja tkaniny
zmniejsza się z Qc1 do Qc2
Główne twierdzenia neoklasycznej teorii handlu
Ogólna idea: handel jest oparty o różnice we względnym wyposażeniu w
czynniki produkcji.
(1) wyrównywanie się cen czynników produkcji (P. Samuelson,
1948) – handel, poprzez wyrównywanie cen dóbr finalnych,
prowadzi do wyrównywania się cen czynników produkcji i w tym
sensie handel jest substytutem przepływów czynników produkcji;
(2) twierdzenie Rybczyńskiego (T. Rybczyński, Factor Endowments
and Relative Commodity Prices, 1955) –wzrost zasobu czynnika
produkcji, przy stałych cenach dóbr finalnych, prowadzi do
wzrostu produkcji dobra, które zużywa intensywnie czynnik
obfity w danym kraju oraz skutkuje spadkiem produkcji drugiego
dobra;
(3) twierdzenie Stolpera-Samuelsona (W. Stolper, P. Samuelson,
Protection and Real Wages, 1941) – wzrost cen jednego dobra
prowadzi do wzrostu wynagrodzenia czynnika używanego
intensywnie przy produkcji tego dobra i jednocześnie do spadku
wynagrodzenia drugiego czynnika;
(4) twierdzenie Heckschera-Ohlina (przede wszystkim B. Ohlin,
Interregional and International Trade, 1933) –kraj będzie
eksportował te dobra, które w procesie produkcji wymagają
intensywnego użycia czynnika względnie obfitego w danym
kraju.
Handel prowadzi do zbieżności względnych cen
Gdy nie ma handlu, równowaga
Kraju znajduje się w p.1, gdzie
krajowa względna podaż RS
przecina się z krzywą
względnego popytu RD.
Podobnie, równowaga
Zagranicy znajduje się w p.3.
Handel prowadzi do ustalenia
światowej względnej ceny,
która leży w p.2, między
cenami przed wystąpieniem
handlu.
W kraju, który nie prowadzi handlu
Dc=Qc oraz Df=Qf
czyli konsumpcja tkaniny i żywności powinna równać się
produkcji tych dóbr.
Pc x Dc + Pf x Df= Pc x Qc + Pf x Qf (4.5)
HANDEL umożliwia by konsumowana kombinacja C i F
różniły się od produkowanej kombinacji tych dóbr.
Przekształcamy (4.5)do
Df-Qf= (Pc/Pf) x (Qc-Dc) (4.6)
IMPORT
żywności
Względna
cena
tkaniny
EKSPORT
tkaniny
4.6-znane jako OGRANICZENIE BUDŻETOWE-zakłądamy
brak możliwości pożyczać od innych krajów oraz udzielać
pożyczki
Ograniczenie budżetowe w kraju
prowadzącym wymianę handlową
Punkt 1 reprezentuje produkcję w
gospodarce. Konsumpcja musi
leżeć na linii, która przechodzi
przez punkt 1 i ma nachylenie
równe względnej cenie tkaniny ze
znakiem minus.
Gospodarka zmniejszając
konsumpcję tkaniny o jednostkę,
oszczędza Pc wystarcza to do
zakupu Pc/Pf dodatkowych
jednostek żywności.
Punkt1-Kraj zawsze stać na
konsumpcje takiej ilości, jaką
wyprodukował.
Równowaga Handlowa- Import żywności przez Kraj jest
dokładnie równy eksportowi Zagranicy, a import tkaniny
przez Zagranicę jest dokładnie równy eksportowi Kraju.
Podsumujemy wiedzę na temat struktury handlu:
Kraj ma wyższy stosunek zasobów pracy w stosunku do ziemi.
Kraj jest więc obficie wyposażony w siłę roboczą, a Zagranica w ziemię.
Produkcja tkaniny wymaga użycia większej siły roboczej w stosunku do ilości
ziemi niż produkcja żywności.
Tkanina jest dobrem pracochłonnym.
Zatem Zagranica, mająca obfitość ziemi, eksportuje żywność, która jest
dobrem ziemochłonnym.
Jak brzmi twierdzenie H-O?
Handel i podział dochodu
Spadek względnej ceny tkaniny w długim
okresie
• Kto traci?
• Kto wygrywa?
Spadek względnej ceny tkaniny w krótkim
okresie?
• Kto wygrywa?
• Kto traci
Handel i podział dochodu
Spadek względnej ceny tkaniny w długim okresie
• Kto traci-pracownicy zatrudnieni w sektorze
produkcji tkaniny
• Kto wygrywa- właściciele ziemi
Spadek względnej ceny tkaniny w krótkim okresie?
• Kto wygrywa-pracownicy którzy obecnie
wytwarzają żywność
• Kto traci- właściciele ziemi która obecnie jest
zużywana w produkcji tkaniny.
Handel Północ-Południe
• Rynki rozwinięte (na przykład USA) versus
rynki rozwijające (NIEs-newly
industrializing economies)
• Rozbieżność w zarobkach pracowników w
USA z wykształceniem i bez wykształcenia
Korzyści z handlu?
• Bez handlu gospodarka produkuje tyle ile
konsumuje
• Przy handlu można konsumować więcej obu
dóbr przez oba państwa
• Jest możliwe dostarczenie każdej jednostce
więcej z każdego dóbr.
• Zwiększenie możliwości wyboru w gospodarce
STRATY niektórych grup dla dobra
wszystkich??????
Wsparcie i rekompensata dla tych, którzy tracą
(zaśiłki, zmiana kwalifikacji, kursy podnoszące
kwalifikacji i t.d.)
Paradoks Leontiefa
(Laureat Nagrody Nobla w 1973r)
•Stany Zjednoczone, kraj bogatszy niż inne państwa;
•Większy kapitał przepada na amerykańskich robotników niż w innych
krajach;
•USA pozostają światowym liderem pod względem stosunku ilości
kapitału do pracowników
•Oczekujemy że USA powinni być eksporterem dóbr kapitałochłonnych
i importerem dóbr pracochłonnych
•Ale 25 lat po II wojnie światowej tak się nie stało
•W 1953 r Wassily Leontief stwierdził że eksport USA jest mniej
kapitałochłonny niż import
•DLACZEGO?
• Stany mogą eksportować dobra w których
stosuje się duże nakłady pracy
wykwalifikowanych robotników oraz
innowacyjne metody produkcji
(technologiochłonne, czyli drogie bo
wymagają pracę naukowców i inżynierów,
badania)
• Importują zaś produkty przemysłu ciężkiego
(samochody), które zużywa wielkie ilości
kapitału.