I20 - Gmina Milicz
advertisement
GMINA MILICZ PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ustaleń projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w obrębach Wszewilki, Sławoszowice, Stawiec, Milicz dla terenu działki numer 291, AM 2, obręb Wszewilki Opracowanie: dr inż. Jarosław Osiadacz ■ Milicz ■ Wrocław ■ luty 2014 INNOVA Jarosław Osiadacz Na Polance 12D/5, 51-109 Wrocław tel./fax. (071) 327 53 20 e-mail: [email protected] SPIS TREŚCI: 1. Podstawa prawna opracowania prognozy .................................................................... 3 2. Cel i zakres prognozy .................................................................................................... 3 3. Metody opracowania i materiały źródłowe .................................................................... 4 4. Ocena stanu i funkcjonowania środowiska na obszarze objętym projektem planu. . 5 4.1. Charakterystyka środowiska przyrodniczego ............................................................. 5 4.1.1. Położenie fizyczno - geograficzne ................................................................ 5 4.1.2. Budowa geologiczna i geomorfologia terenu ................................................. 6 4.1.3. Warunki klimatyczne ..................................................................................... 7 4.1.4.Hydrografia i warunki hydrogeologiczne terenu ............................................. 7 4.1.5. Warunki glebowe, szata roślinna i świat zwierzęcy ....................................... 7 4.1.6. Zasoby krajobrazowe i kulturowe oraz obszary chronione ............................. 8 4.2. Stan i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego .................................................... 8 4.3. Uwarunkowania ekofizjograficzne ........................................................................... 10 5. Analiza ustaleń projektu planu .................................................................................... 10 5.1. Ustalenia projektu planu oraz jego powiązania z innymi dokumentami .................... 10 5.2. Ocena rozwiązań funkcjonalno – przestrzennych .................................................... 12 5.3. Wpływ ustaleń planu na elementy środowiska oraz obszary Natura 2000 we wzajemnym powiązaniu ................................................................................................. 14 6. Przewidywane metody analizy skutków realizacji ustaleń projektu planu ............... 16 7. Prognoza zmian środowiska w wyniku realizacji ustaleń projektu planu ................. 16 7.1. Prognoza skutków wpływu ustaleń projektu planu na środowisko przyrodnicze ...... 16 7.2. Możliwe transgraniczne oddziaływanie .................................................................... 16 7.3. Potencjalne zmiany w środowisku w przypadku braku realizacji ustaleń planu ........ 17 8. Możliwości wprowadzenia rozwiązań alternatywnych bądź eliminujących i ograniczających negatywne oddziaływanie na środowisko realizacji ustaleń projektu planu ................................................................................................................................ 17 9. Streszczenie w języku niespecjalistycznym ............................................................... 17 10. Spis rycin i tabel ........................................................................................................ 18 2 1. Podstawa prawna opracowania prognozy Podstawą prawną opracowania prognozy oddziaływania na środowisko ustaleń projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego są następujące akty prawne: • Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. nr 199, poz. 1227 ze zm.), • Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012r. poz. 647 - tekst jednolity z późn. zm.). Projekt miejscowego planu, dla potrzeb którego sporządzana jest niniejsza prognoza opracowany został w oparciu o uchwałę Nr XXIX/131/2012 Rady Miejskiej w Miliczu z dnia 26 września 2012r, w sprawie przystąpienia do sporządzania zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w obrębach Wszewilki, Sławoszowice, Stawiec, Milicz dla terenu działki numer 291, AM 2, obręb Wszewilki. 2. Cel i zakres prognozy Prognoza oddziaływania na środowisko ma na celu uwzględnienie uwarunkowań istniejącego stanu środowiska przyrodniczego wraz z określeniem skutków oddziaływania na środowisko przyrodnicze i kulturowe związanych z realizacją ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zakres przestrzenny projektu planu stanowi obszar położony w gminie Milicz, w obrębie Wszewilki, i obejmuje działkę numer 291, AM 2. Prognoza jest integralną częścią projektu miejscowego planu oraz stanowi element zapewniający utrzymanie równowagi przyrodniczej zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Zakres merytoryczny prognozy określa art. 51 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. nr 199, poz. 1227 ze zm.). Zgodnie z ww. ustawą prognoza powinna: • zawierać informacje o zawartości, głównych celach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, • zawierać informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, • określać propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektu planu i częstotliwości jej przeprowadzania, • określać, analizować i oceniać istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, określać, analizować i oceniać stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, • określać, analizować i oceniać istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, • określać, analizować i oceniać przewidywane znaczące oddziaływania na cele i przedmiot 3 ochrony obszaru Natura 2000 oraz na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy, • przedstawiać rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w planie, mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań ustaleń projektu planu na środowisko, • zawierać informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko. Prognoza oddziaływania na środowiska winna również zawierać w części końcowej streszczenie w języku niespecjalistycznym. 3. Metody opracowania i materiały źródłowe Na etapie sporządzania niniejszego dokumentu wykorzystano następujące materiały źródłowe: • Projekt zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w obrębach Wszewilki, Sławoszowice, Stawiec, Milicz dla terenu działki numer 291, AM 2, obręb Wszewilki, w skali 1:2000, Firma INNOVA Jarosław Osiadacz, • Opracowanie ekofizjograficzne do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Milicz, • Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w obrębach Wszewilki, Sławoszowice, Stawiec, Milicz dla terenu działki numer 291, AM 2, obręb Wszewilki, Firma INNOVA Jarosław Osiadacz, oprac. dr inż. Jarosław Osiadacz, • Programu ochrony środowiska dla Gminy Milicz, • Program Ochrony Środowiska dla powiatu milickiego; • Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Milicz • Mapa hydrograficzna 1:50 000, • Mapa sozologiczna 1: 50 000, • Usługi sieciowe WMS Państwowego Instytutu Geologicznego, • Usługi sieciowe WMS Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, • Dane geodezyjne, kartograficzne, geologiczne i środowiskowe na podstawie dokumentacji pozyskanej z: www.geoportal.gov.pl/ http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/ http://ikar3.pgi.gov.pl/; http://www.lasy.gov.pl/mapa Prognozę sporządzono przy zastosowaniu metod opisowych dotyczących charakterystyki poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego poddanych oddziaływaniu. Niniejszy dokument został wykonany w oparciu o dostępne materiały tematyczne Urzędu 4 Miejskiego w Miliczu, akty prawne oraz wizję lokalną. Na podstawie zebranych informacji oceniono potencjalne zagrożenie środowiska związane z realizacją ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wskazano ewentualne negatywne i niepożądane konsekwencje z tego wynikające oraz zaproponowano sposoby i metody ich minimalizowania. Przewidywane oddziaływanie na środowisko ustaleń projektu planu określono według takich kryteriów, jak: • charakter zmian: bardzo korzystne, korzystne, bez znaczenia, niepożądane, potencjalnie niekorzystne, bardzo niekorzystne; • intensywność przekształceń: nieznaczne, zauważalne, duże, zupełne; • bezpośredniość oddziaływania: bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane; • okres trwania oddziaływania: długoterminowe, średnioterminowe, krótkoterminowe; • częstotliwość oddziaływania: stałe, chwilowe. 4. Ocena stanu i funkcjonowania środowiska na obszarze objętym projektem planu 4.1. Charakterystyka środowiska przyrodniczego 4.1.1. Położenie Wieś Wszewilki znajduje się w województwie dolnośląskim, w powiecie milickim, w północnej części gminy Milicz, około 1 kilometra na północny-wschód od miasta Milicz. Jest jednym z 52 sołectw w gminie (skupiającej 91 miejscowości gminy), Według fizyczno-geograficznej regionalizacji Polski, położony jest na pograniczu dwóch mezoregionów: Kotlina Żmigrodzka i Kotlina Milicka, które są częścią makroregionu Obniżenia Milicko-Głogowskiego zwanego również Pradoliną Barycko - Głogowską. Zgodnie z europejską regionalizacją znajduje się w obrębie prowincji Niż Środkowoeuropejski, w podprowincji Niziny Środkowopolskie. Obniżenie Milicko-Głogowskie jest makroregionem naturalnym w zachodniej Polsce. Stanowi równoleżnikowy pas zagłębień terenu o charakterze pradoliny, położony na północ od Wału Trzebnickiego, na południe od Wzniesień Zielonogórskich, Pojezierza Leszczyńskiego i Niziny Południowowielkopolskiej. W obręb Obniżenia Milicko-Głogowskiego wchodzą, od zachodu: Obniżenie Nowosolskie, Pradolina Głogowska, Kotlina Żmigrodzka, Kotlina Milicka. Kotlina Milicka zwana też Kotliną Odolanowską stanowi zagłębienie o genezie lodowcowej, zamknięte od południa łukiem wzniesień (Wzgórza Twardogórskie i Ostrzeszowskie), na których zatrzymał się lądolód w stadiale Warty. Kotlina Żmigrodzka graniczy od północy z Wysoczyzną Kaliską i Wysoczyzną Leszczyńską, od północnego zachodu z Pradoliną Głogowską, od zachodu i południa ze Wzgórzami Trzebnickimi, od wschodu ze Wzgórzami Twardogórskimi a od północnego wschodu z Kotliną Milicką. Kotlina Żmigrodzka leży na pograniczu województw dolnośląskiego i wielkopolskiego. Kotlina Żmigrodzka jest rozległym obniżeniem (30 na 40 km) utworzonym w starszym plejstocenie jako misa końcowa warciańskiego zlodowacenia, które od południa ogranicza łuk glacjotektonicznie spiętrzonych wzgórz. Na dnie kotliny występują osady 5 glacjalne, fluwioglacjalne i aluwialne. Przez środek regionu przebiega zabagniona, równoleżnikowa dolina Baryczy. Piaski Kotliny Żmigrodzkiej porastają głównie bory sosnowe. Obszar objętym opracowaniem zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmuje teren działki numer 291, AM 2, obręb Wszewilki, o powierzchni 1,42 ha. Obecnie wykorzystywany jest jako droga na cele rolne. Działka położona jest wśród terenów użytkowanych rolniczo. Od północy na znacznej długości graniczy z rowem melioracyjnym. Sąsiaduje także z łąkami i pastwiskami, niewielkim terenem leśnym oraz zabudową pensjonatową i letniskową, a od południa z terenami produkcji gospodarki rybackiej - stawami hodowlanymi, oraz łąkami i pastwiskami. Od strony zachodniej działka graniczy z linią kolejową nr 281 relacji Oleśnica - Chojnice, a od wschodniej z drogą gruntową oraz łąkami i pastwiskami. Fot. 1. Droga objęta opracowaniem zmiany planu 6 Ryc. 1. Obszar objęty planem na rysunku projektu zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Milicz 4.1.2. Budowa geologiczna i geomorfologia terenu W budowie geologicznej gminy Milicz biorą udział utwory z pięciu okresów, tj. karbonu, permu, triasu, trzeciorzędu oraz czwartorzędu. Osady karbonu dolnego są najstarszymi utworami, reprezentowanymi przez piaskowce, iłowce i mułowce, wchodzące w skład karbońskiego piętra strukturalnego podścielającego monoklinę przedsudecką. Osady permu dolnego wykształcone są głównie w postaci piaskowców i zlepieńców czerwonego spągowca. Osady permu górnego to głównie anhydryty, dolomity, wapienie, iłowce i sole kamienne. W dolnym triasie nastąpiła akumulacja serii piaskowców, z przeławiceniami iłowców i mułowców, o grubości dochodzącej do 710 m. Środkowy trias reprezentują osady pochodzenia morskiego, głównie wapienie z wkładkami iłowców i mułowców, rzadziej margli i anhydrytów. W górnym triasie miała miejsce akumulacja iłów i mułowców, z wkładkami piaskowców i iłów w stropie oraz dolomitów i wapieni w spągu. Osady trzeciorzędowe pochodzą z dolnego i środkowego miocenu oraz mio-pliocenu. Osady miocenu dolnego obejmują górny pokład łużycki węgla brunatnego. Osady te reprezentowane są przez piaski drobnoziarniste i pyłowe, iły, mułki i cienkie pokłady węgla brunatnego z lignitami przechodzącymi w węgliste iły i mułki. Osady miocenu środkowego obejmują pokłady węgla brunatnego, iły szare, drobnoziarniste piaski kwarcowe oraz utwory ilasto – mułkowate. Osady miocenu górnego reprezentowane są przez zwartą serię ilastą z drobnymi przewarstwieniami piasków i mułków oraz margli. Są to przeważnie iły pyłowate, często z licznymi drobnymi agregatami marglistymi i rzadziej syderytu oraz markasytu. Osady mio-pliocenu leżą na utworach miocenu środkowego. Są to najstarsze utwory występujące na powierzchni terenu, a ich strop jest na całym obszarze erozyjny. 7 Znaczna wysokość ich zalegania wynika z wyciśnięcia osadów na skutek procesów glacitektonicznych. Osady czwartorzędowe pokrywają niemal całą powierzchnię terenu gminy Milicz. Miąższość tej pokrywy jest bardzo zmienna, od kilku metrów na wysoczyźnie i stokach do kilkuset metrów w strefach kopalnych dolin. Najstarsze osady czwartorzędu to gliny zwałowe, ciemnoszare ze żwirem i otoczakami z wyraźnie widoczną zawartością drobnych ziaren węgli brunatnych i lignitu. Obniżenie Milicko – Głogowskie powstało jako końcowe zagłębienie lodów lodowca środkowopolskiego stadiału Warty. Podczas fazy leszczyńskiej zlodowacenia bałtyckiego obniżenie to stanowiło drogę odpływu wód pochodzących z roztopu czoła lądolodu leszczyńskiego. Oś obniżenia stanowi obecnie koryto rzeki Barycz, która miała decydujący wpływ na ukształtowanie terenu tj. systemu teras. Terasy holoceńskie, zalewowe tworzą dwa poziomy – niższy, o wysokości 5 – 10 m nad poziomem rzeki oraz wyższy o wysokości 3 – 5 m nad poziomem rzeki. Największe rozprzestrzenienie teras holoceńskich występuje na wschód od miasta Milicz, gdzie powstał największy kompleks stawów. W kierunku zachodnim zasięg teras holoceńskich znacznie się zawęża. W zachodniej części gminy Milicz dominuje terasa plejstoceńska o wysokości 5 – 10 m nad poziomem rzeki. Rozcina ją stosunkowo wąskie holoceńskie dno Baryczy oraz jej licznych dopływów. Duży obszar zajmuje terasa plejstoceńska również we wschodniej części gminy, w zasięgu mikroregionu Równiny Kuźnickiej. Powierzchnia terasy plejstoceńskiej i w tym rejonie rozcięta jest licznymi dopływami Baryczy, którym towarzyszą zalewowe terasy holoceńskie. Zarówno terasy holoceńskie, jak i plejstoceńskie zbudowane są z rzecznych utworów, jakimi są piaski i żwiry. W wielu miejscach teras plejstoceńskich ukształtowały się wydmy. Momentami wydmy osiągają duże rozmiary i tworzą wały nawet do 2 km długości. Poszczególne poziomy teras często są zaznaczone wyraźnymi krawędziami. Piaszczysto – żwirowe utwory fluwioglacjalne budują równiny sandrowe, których niewielkie fragmenty na terenie gminy Milicz występują głównie w obrębie Równiny Czeszckiej, w południowej części miasta Milicza oraz w obrębie Wysoczyzny Kaliskiej. 4.1.3. Warunki klimatyczne Według regionalizacji A. Okołowicza obszar Piękocina zalicza się do regionu śląskowielkopolskiego. Region ten znajduje się pod wpływem ścierających się mas powietrza oceanicznego i kontynentalnego, które w znacznym stopniu kształtują jego klimat i wpływają na zmienność warunków pogodowych. Charakteryzuje się on stosunkowo małymi rocznymi amplitudami temperatur, długim i ciepłym latem (90 dni ze średnią dobową temperaturą >15 C) oraz łagodną zimą (74 dni ze średnią dobową temperaturą <0C; średnią temperaturą stycznia -1,5C). Średnie roczne sumy opadów z wielolecia wynoszą dla Milicza 581 mm (średnia z 1961 - 1990). Opady cechuje zmienność w poszczególnych porach roku, tj. występowanie deszczów nawalnych w porze letniej z maksimum w lipcu (83 mm – 13,3 % 8 sumy rocznej) i minimum w lutym (33 mm). Zmienność opadów notowana jest również w poszczególnych latach (występowanie na przemian lat suchych i mokrych). Ubogie w opady były m.in. lata 1951 - 1960 oraz 1981-1990, powodując zakłócenie naturalnego bilansu wodnego obszaru, a w konsekwencji przesuszenie gleby, obniżenie poziomu wód gruntowych i obniżenie poziomu wody w ciekach. Opady śniegu stanowią 14,4 % sumy rocznej opadów. Najwięcej dni z opadem śnieżnym przypada na grudzień. Okres zalegania pokrywy śnieżnej trwa 55 dni. Przeważają wiatry z sektora zachodniego, tj. z kierunku zachodniego (22 %) i północnozachodniego (16 %). Znaczący jest też udział wiatrów z kierunku południowo-zachodniego i południowo-wschodniego. W lecie dominują wiatry z kierunku północno-zachodniego, zimą – z kierunku południowo-zachodniego. Przeważają wiatry o prędkościach 3,0 m/sek. Według sporządzonej przez IMGW mapy zasobów energii wiatru w Polsce obszar powiatu milickiego położony jest w strefie określanej jako dość korzystna. Liczba dni z mgłą od września do marca wynosi tu 50, a więc 10 dni więcej niż na terenach wysoczyznowych. Obszar powiatu jest stosunkowo ubogi w wodę. Wielkość i intensywność opadów oraz czynniki, takie jak m.in. przepuszczalność podłoża i jego zdolność retencjonowania wody, wpływają na spływ powierzchniowy, wynoszący tu około 4,16 l/s/km2. 4.1.4. Wody powierzchniowe i podziemne Według podziału hydrogeologicznego Polski, obszar opracowania, jak cały teren powiatu Milickiego należy do wielkopolskiego regionu hydrogeologicznego (XIII), podregionu wielkopolsko-śląskiego, rejonu Kotliny Milickiej i Kotliny Żmigrodzkiej. Według regionalizacji przedstawionej w Atlasie hydrogeologicznym Polski obszar Piękocina leży w obrębie regionu: VI – wielkopolskiego, subrejonie VI6 – pradoliny barycko-głogowskiej. Ważnym zasobem naturalnym powiatu są wody podziemne ujmowane do celów pitnych i gospodarczych. Największe znaczenie gospodarcze mają wody trzecio- i czwartorzędowe. Wody te zaliczone zostały do Głównych Zbiorników Wód Podziemnych nr 303 i 309 wymagających najwyższej (ONO) i wysokiej (OWO) ochrony. Część południowa powiatu na terenie części gmin Milicz i Krośnice, w tym miejscowość Piękocin leży w zasięgu zbiornika nr 303 zalegającego w terasach pradolinnych. Wydajność poziomu czwartorzędowego jest różna i waha się od 1,6 m3/h do 74 m3/h przy depresji odpowiednio 11,5 m i 16,8 m. Moduł odpływu podziemnego wynosi 1,42 dm3s-1km-2. Poziom użytkowy tego zbiornika występuje na głębokości ok. 60 m, zasoby wody oceniane są na ok. 185 000 m3/d. Wody tego zbiornika są zagrożone przenikaniem zanieczyszczeń z powierzchni terenu spowodowane brakiem ich izolacji utworami nieprzepuszczalnymi. Powiat milicki, w tym Piękocin położony jest w zlewni rzeki Baryczy, w obszarze Regionu Wodnego Środkowej Odry (RŚO). Bogatą sieć hydrograficzną stanowią wody płynące w rzekach, rowach i kanałach melioracyjnych połączonych w skomplikowane systemy 9 odwadniające oraz wody stojące zgromadzone głównie w stawach. Barycz jest prawobrzeżnym dopływem rzeki Odry o długości 133 km i powierzchni 5534,5 km 2. Wypływa na terenie województwa Wielkopolskiego, poniżej Odolanowa. W Uciechowie wpływa na obszar powiatu milickiego w województwie dolnośląskim. Uchodzi do Odry w rejonie Wyszanowa na obszarze województwa lubuskiego. Barycz z dopływami jest rzeką nizinną a jedynie górne odcinki lewobrzeżnych dopływów Baryczy (Prądnia) wypływające z Wzgórz Trzebnickich i Twardogórskich mają charakter podgórski. Głównymi dopływami Baryczy są rzeki rozpoczynające swój bieg poza obszarem powiatu. Są to: dopływy prawostronne; Czarna Woda i Kanał Młyński łączący Barycz z rzeką Orla, dopływy lewostronne; Prądnia oraz Polska Woda wraz z Kobylarką i Młyńską Wodą. Generalnie cieki na terenie obszaru charakteryzują się niskimi przepływami i skromnymi zasobami dyspozycyjnymi, jednymi z najniższych w Polsce. Na ograniczone zasoby wód powierzchniowych wpływa znacząco charakterystyczna dla tych terenów mała ilość opadów atmosferycznych. Bardzo płytki poziom wód gruntowych powoduje zabagnienie i pozwala na istnienie licznych stawów, których część powstała w wyniku przekształcenia małych jeziorek polodowcowych. Znaczne obszary podmokłego dna zajmują stawy rybne, w większości sztucznego pochodzenia, napełnione okresowo wodą a podczas suszy zamieniające się w mokradła. Stawy o wielorakich funkcjach: gospodarczych, krajobrazowych i ekologicznych koncentrują się głównie na obszarze Kotlin Milickiej i Żmigrodzkiej. Łączy je gęsta sieć kanałów i drobnych cieków. Na terenie powiatu brak jest naturalnych zbiorników wód stojących (jezior). Obszar objęty analizą znajduje się w zasięgu zagrożenia wodą Q 1%. 4.1.5. Warunki glebowe, szata roślinna i świat zwierzęcy Skład glebowej substancji organicznej jest uwarunkowany zarówno czynnikami siedliskowymi, takimi jak klimat, typ gleby, skład granulometryczny, jak i czynnikami antropogenicznymi, związanymi ze sposobem jej użytkowania. W ostatnich latach (2009 – 2010) badano próbki ziemi na obszarze Kotliny Milickiej. Przedmiotem badań były czarne ziemie o składzie granulometrycznym piasków. Zgodnie z klasyfikacją zasobów glebowych świata badane gleby można zaliczyć do jednostek Umbrisols i Gleysols. Skład granulometryczny piaszczystych gleb czarnoziemnych znacząco wpływa na ich właściwości fizyczne i fizykochemiczne. W częściach ziemistych przeważa frakcja piasku (2,0 – 0,05 mm), której udział kształtuje się na poziomie 60 – 95% i wyraźnie zwiększa się wraz z głębokością profili glebowych. Zawartość frakcji pyłowej (0,05 – 0,002 mm) jest znacznie mniejsza i nie przekracza 10%. W próbkach stwierdzono bardzo niewielki udział frakcji ilastej (<0,002 mm). Gleby te wykazywały zatem skład granulometryczny piasków słabogliniastych, gliniastych lub luźnych. Czarne ziemie wytworzyły się z utworów o niewielkiej zawartości węglanu wapnia (0 10 – 2,8% CaCO3), uwarunkowanej piaszczystym składem granulometrycznym. Wartości pH (od 5,5 do 7,6) w 1 mol KCl·dm–1 wskazywały na odczyn od lekko kwaśnego do zasadowego. Zaobserwowano również nieznaczną tendencję do zwiększania się wartości pH w głębiej zalegających poziomach genetycznych w profilach gleb użytkowanych jako łąki kośne. Poziomy próchniczne badanych gleb były wyraźnie zróżnicowane pod względem zawartości Corg, którego ilość kształtowała się w przedziale 7,52–50,1 g·kg–1 z tendencją zmniejszania się już w poziomach głębiej zalegających. Podobne zróżnicowanie zawartości wykazywał Nog (0,28–6,37 g·kg–1), natomiast wartość stosunku C : N zawierała się w przedziale od 7,9 do 13,9. Większe wartości stosunku C : N w poziomach A1 notowano w glebach użytkowanych jako pola orne kukurydzy. Wyraźnie większa zawartość Corg i Nog w poziomach próchnicznych gleb użytkowanych jako łąki kośne, w porównaniu z glebami zagospodarowanymi jako pola orne kukurydzy, jest spowodowana wyżej zalegającym poziomem wód gruntowych sprzyjającym kumulacji substancji próchnicznych. Systematyczne nawożenie gnojowicą badanych łąk kośnych stabilizuje tę właściwość. Czarne ziemie występujące na obszarze Obniżenia Milicko-Głogowskiego charakteryzują się bardzo lekkim i lekkim składem granulometrycznym z wyraźnymi cechami oglejenia. Cechą badanych czarnych ziem jest znaczna miąższość poziomu próchnicznego o dużej zawartości węgla organicznego. Duża zawartość Corg i Nog w glebach łąkowych jest uwarunkowana oddziaływaniem na glebę wysokiego poziomu wód gruntowych oraz systematycznym nawożeniem gnojowicą. W składzie frakcyjnym związków próchnicznych przeważa frakcja I, w której kwasy huminowe dominują nad kwasami fulwowymi, a stosunek Ckh : Ckf przyjmuje wartości powyżej jedności. Nieznacznie większe wartości stosunku Ckh : Ckf w poziomach próchnicznych obserwuje się na polach ornych kukurydzy. Biorąc pod uwagę skład granulometryczny badanych gleb oraz ich właściwości fizykochemiczne i chemiczne, niesprzyjające stabilizacji materii organicznej, można stwierdzić, że badane czarne ziemie mają dużą zdolność kumulowania substancji próchnicznych o wysokim stopniu „dojrzałości” drobin kwasów huminowych. Analizowane profile czarnych ziem należą do gleb rzadko spotykanych w Polsce, występujących lokalnie, o bardzo ograniczonym zasięgu terenu. Ich podstawowe właściwości fizyczne i chemiczne są jednak zbliżone do właściwości czarnych ziem o piaszczystym uziarnieniu, występujących w innych rejonach Polski. Wszewilki, podobnie jak cała Polska należy pod względem faunistycznym do Prowincji Europejsko-Zachodniosyberyjskiej Palearktyki. Według podziału regionalnego Polski na jednostki zoogeograficzne, dokonanego przez Antoniego Jakubskiego, omawiany obszar należy do Dzielnicy Bałtyckiej, a w jej obrębie do Krainy Południowobałtyckiej. W podziale geobotanicznym Matuszkiewicza miejscowość Wszewilki leży w: Prowincji Środkowoeuropejskiej, Podprowincji Środkowoeuropejskiej, 11 Dziale Brandenbursko – Wielkopolskim (B), Krainie Południowowielkopolsko – Łużyckiej (B.4), Podkrainie Południowowielkopolskiej (B.4b), Okręgu Dolny Baryczy (B.4b.12), Podokręgu Odolanowsko - Milickim (B.4b.12.e). Teren powiatu milickiego należy, według regionalizacji Szafera do Krainy WielkopolskoKujawskiej, Okręgu Baryckiego oraz Krainy Wzgórz Trzebnicko-Ostrzeszowskich, Okręgu Zachodniego. Urozmaicona rzeźba, bogata sieć wodna, zróżnicowane podłoże, a w konsekwencji bogactwo siedlisk, wpłynęły na wielość występujących na obszarze powiatu zbiorowisk roślinnych i fauny tego obszaru, a tym samym na zróżnicowanie występujących tu ekosystemów. Naturalna roślinność w znacznym stopniu została jednak przekształcona przez człowieka. W miejsce naturalnych zbiorowisk roślinnych powstały zbiorowiska półnaturalne i synantropijne, chociaż zachowały się również fragmentarycznie zbiorowiska naturalne. Występują tu: - zbiorowiska leśne, - zbiorowiska pól uprawnych, - zbiorowiska łąk i muraw; w dolinach cieków i w sąsiedztwie stawów, - zbiorowiska wodne, - zbiorowiska ruderalne powstałe na siedliskach wtórnych, w miejscach, gdzie przez człowieka została zniszczona naturalna szata roślinna, np.: na nasypach, usypiskach gruzu, poboczach torowisk, pod murami budynków, na dzikich wysypiskach gruzu, - zbiorowiska okrajkowe: wąskie pasy ziołorośli pomiędzy terenami otwartymi a fitocenozami leśnymi lub zaroślowymi. Obszar gminy Milicz charakteryzują ponadprzeciętne walory przyrodnicze, które podkreślają dwa główne elementy krajobrazu: woda i lasy. Elementami uzupełniającymi strukturę przyrodniczą obszaru są tereny trwałych użytków zielonych i rolnych, zieleni nieurządzonej oraz zbiorowiska towarzyszące istniejącej zabudowie. Tereny leśne zajmują ponad 44 % powierzchni gminy, z czego najczęściej są to bory sosnowe i mieszane. Procentowy udział gatunków drzew w Nadleśnictwie Milicz przedstawia się następująco: sosna - 80,38 modrzew świerk - 2,43 klon - 0,01 buk - 6,19 jesion - 0,08 brzoza - 2,66 olcha - 3,58 olsza - 0,55 - 0,1 12 Najpospolitszym zbiorowiskiem borowym, zajmującym największe przestrzenie jest suboceaniczny bór świeży (Leucobryo Pinetum). Tworzy on zwarte kompleksy. Są to przeważnie jednowiekowe drzewostany sosnowe, ze słabo rozwiniętym podszytem i różnie wykształconym runem, w którym dominują krzewinki i wąskolistne trawy. Zbiorowiskiem szeroko rozpowszechnionym jest również bór mieszany (Pino Quercetum), porastający gleby brunatne i bielicowe. Jest to największe zbiorowisko antropogeniczne powstałe po zrębach zupełnych i posadzeniu sosny na siedliskach kwaśnej dąbrowy i kwaśnej buczyny. Ważną rolę w krajobrazie odgrywają łąki i pastwiska. Łąki są w większości zagospodarowane i koszone, przedstawiają zbiorowiska z klasy Molinio-Arrhenatheretea. W miejscach bardziej wilgotnych występują łąki ze związku Molinion i Calthion, a na siedliskach nieco suchszych ze związku Arrhenatherion elatioris. Suche, piaszczyste miejsca porastają murawy kserotermiczne z udziałem kserofililnych, światłożądnych gatunków roślin naczyniowych i mszaków. Na terenie gminy Milicz znaczną część zajmują obszary pól uprawnych i związane z nim zespoły segetalne. Roślinność segetalną na tym terenie reprezentuje 8 zespołów. Ich rozmieszczenie i skład florystyczny warunkuje wiele czynników elologicznych, głównie troficznych i wilgotnościowych, a także czynników zewnętrznych wynikających ze sposobu i intensywności użytkowania gruntów ornych oraz stosowania metod nowoczesnej agrotechniki. Z uprawami zbożowymi związane są zespoły Papaveretum argemones – maka piaskowego. Rozwija się najczęściej w uprawach żyta, na płaskich wierzchowinach wzniesień morenowych, na glebach lekkich, piaszczystych, ciepłych i suchych. Vicietum tetraspermae towarzyszy zasiewom zbóż ozimych, głównie żyta i pszenicy, zajmuje różne pod względem troficznym siedliska. Zespół charakteryzuje występowanie: wyki czteronasiennej, wyki wąskolistnej, wyki kosmatej oraz miotły zbożowej. Aphano-Matricarietum występuje w obniżeniach terenu w trzech odmianach. W jego budowie zdecydowaną przewagę mają gatunki siedlisk kwaśnych. Z uprawami okopowymi związane są zespoły: Echinochloo-Setarietum, Galinsogo-Setarietum i Digitarietum ischaemi. Echinochloo-Setarietum rozwijający się w różnych warunkach siedliskowych. Tworzą go m. in. Chwastnica jednostronna, włośnica sina, włośnica zielona i gwiazdnica pospolita. Galinsogo-Setarietum wykształca się głównie na niewielkich poletkach ziemniaczanych i w uprawach warzyw położonych na obrzeżach wsi lub ich obrębie, na glebach żyznych wilgotnych, nadmiernie nawożonych. W jego zespołach dominuje: żółtlica drobnokwiatowa, przetacznik perski, gwiazdnica pospolita. Digitarietum ischaemi rozwija się na glebach piaszczystych, bardzo kwaśnych i suchych. Obszar gminy Milicz i leżącego na niej miejscowości Wszewilki, stanowi teren o wysokich walorach przyrodniczych, a istniejąca mozaikowość siedlisk skutkuje dużą różnorodnością fauny. Z ssaków na omawianym terenie występują: jeż zachodni (Erinaceus europaeus), jeż wschodni (Erinaceus concolor), kret (Talpa europaea), ryjówka aksamitna (Sorex araneus), ryjówka malutka (Sorex minutus), zębiełek karliczek (Crocidura suaveolens), nocek duży (Myotis myotis), nocek Natterrera (Myotis nattereri), nocek wąsatek (Myotis 13 mystacinus), nocek rudy (Myotis daubentoni), mroczek późny (Eptestcus serotinus), karlik malutki (Pipistrellus pipistrellus), borowiec wielki (Nyctalus noctula), gacek brunatny (Plecotus auritus), gacek szary (Plecotus austhacus), królik (Oryctolagus cuniculus), zając szarak (Lepus capensis), wiewiórka pospolita (Sciurus vulgaris), bóbr europejski (Castor fiber), chomik europejski (Cricetus cricetus), piżmak (Ondatra zibethicus), nornica ruda (Clethrionomys glareolus), karczownik (Arvicola terrestris), darniówka zwyczajna (Pitymys subterraneus), nornik północny (Microtus oeconomus), nornik bury (Microtus agrestis), polnik (Microtus arvalis), mysz domowa (Mus musculus), szczur wędrowny (Rattus norvegicus), badylarka (micromys minutus), mysz polna (Apodemus agrarius), mysz leśna (Apodemusbflavicollis), mysz zaroślowa (Apodemus sylvaticus), popielica (Glis glis), orzesznica (Muscardinus avellanrius), lis (Vulpes vulpes), jenot (Nyottereutes procyonoides), borsuk (Meles meles), wydra (Lutra lutra), kuna leśna (Martes martes), kuna domowa (Martes foina), tchórz zwyczajny (Mustela putoriu), gronostaj (Mustela erminea), łasica łaska (Mustela nivalis), norka amerykańska (Mustela vison), dzik (Sus strofa), łoś (Alces alces), jeleń (Cervus elaphus), daniel (Dama dama), sarna (Capreolus capreolus). 4.1.6. Zasoby krajobrazowe i kulturowe oraz obszary chronione Teren objęty opracowaniem zmiany planu miejscowego znajduje się na obszarze Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy oraz na specjalnym obszarze ochrony siedlisk „Natura 2000" pod nazwą „Ostoja nad Baryczą" i obszarze specjalnej ochrony ptaków „Natura 2000" pod nazwą „Dolina Baryczy. Ostoja nad Baryczą - specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa PLH020041). Jest to największa ostoja w dolinie Baryczy. Obszar obejmuje rozległe bagniste obniżenie doliny Baryczy i jej dopływów. Dolina jest wyścielona utworami glacjalnymi, fluwioglacjalnymi i współczesnymi aluwiami rzecznymi. W południowo-zachodniej części obszaru znajdują się morenowe zalesione Wzgórza Twardogórskie z najwyższym wzniesieniem Wzgórzem Joanny dominującą nad szeroką i płaską doliną Baryczy. Obszar ten zajmuje powierzchnię 82026 ha i niemal całkowicie pokrywa się z Parkiem Krajobrazowym "Dolina Baryczy". Teren ostoi zajmuje mozaika stawów rybnych (w tym najbardziej znane Stawy Milickie), łąk zalewowych i wilgotnych, pól uprawnych i lasów, poprzecinanych ciekami, wzdłuż których zachowały się liczne fragmenty olsów i łęgów. O specyfice terenu decyduje bogata sieć hydrograficzna z licznymi kanałami, ciekami wodnymi oraz mokradłami i stawami. Lasy tworzą dwa większe kompleksy: Lasy Milickie oraz Lasy Ostrzeszowskie. W pobliżu cieków zachowały się fragmenty łęgów i olsów, a na wyżej położonych terenach cenne buczyny i grądy. Uboższe siedliska porastają bory sosnowe i mieszane. Obszar jest ważny ze względu na swoją bioróżnorodność. Znajduje się tutaj 14 typów siedlisk z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej i 15 gatunków z załącznika II. Dobrze są zachowane i wykształcone zbiorowiska leśne oraz cenne są też podmokłe łąki tego terenu. Na uwagę zasługuje też 14 bogata ichtiofauna z kozą złotawą. Dolina Baryczy uważania jest za królestwo karpia. Występują też m.in. różanka, karaś złocisty, sumik, piskorz, miętus, leszcz, wzdręga, kiełb i sum. Ostoja jest tez cennym siedliskiem ptaków. Do najrzadszych i najcenniejszych gatunków należą czapla purpurowa, bąk, bączek, bocian czarny, perkoz rdzawoszyi, zausznik, żuraw i drapieżny bielik. Znajduje się tutaj 150 par bociana białego. Jest to obszar najstarszych i największych stawów rybnych w Europie środkowej. Występuje tutaj wydra, bóbr oraz żółw stepowy. Spośród występujących tu ssaków należy wymienić jelenie, dziki, daniele, borsuki, jenoty, tchórze, kuny a także nietoperze. Owady reprezentują natomiast: kozioróg dębosz, oraz rzadszy od niego jelonek rogacz. Zagrożenie na tym obszarze stanowi intensyfikacja lub zaprzestanie użytkowania stawów, regulacje i renowacje cieków wodnych oraz likwidacja śródpolnych zadrzewień. Zwiększenie pozyskania drewna na starodrzewiach, zalesianie i sukcesja roślinności na otwartych terenach stanowi kolejne zagrożenie, tak jak spadek liczby ostoi nietoperzy i niepokojenie nietoperzy na zimowiskach. Zanik populacji małży skójkowatych, powoduje zanik rozrodu różanki. Siedliska występujące na obszarze Ostoi nad Baryczą: brzegi lub osuszane dna zbiorników wodnych ze zbiorowiskami z Littorelletea, IsoëtoNanojuncetea, starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion, nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników Ranunculion fluitantis, ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae), zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion), ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium), niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris), torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z ScheuchzerioCaricetea), górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk, kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion), żyzne buczyny (Dentario glandulosae-Fagenion, Galio odorati-Fagenion), grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum), łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy żródliskowe), łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum), Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. siedliskowej i z Zał. I Dyr. Ptasiej, w tym gatunki priorytetowe): bączek [ptak] bąk [ptak] bernikla białolica [ptak] bielik [ptak] 15 błotniak stawowy [ptak] bocian biały [ptak] bocian czarny [ptak] bóbr europejski [ssak] czapla biała [ptak] czapla purpurowa [ptak] czerwończyk nieparek [bezkręgowiec] dzięcioł czarny [ptak] dzięcioł średni [ptak] dzięcioł zielonosiwy [ptak] gąsiorek [ptak] jarzębatka [ptak] jelonek rogacz [bezkręgowiec] kania czarna [ptak] kania ruda [ptak] kiełb białopłetwy [ryba] koza [ryba] koza złotawa [ryba] kozioróg dębosz [bezkręgowiec] kropiatka [ptak] kumak nizinny [płaz] lelek [ptak] lerka [ptak] łabędź czarnodzioby (mały) [ptak] łabędź krzykliwy [ptak] łęczak [ptak] mopek [ssak] muchołówka białoszyja [ptak] muchołówka mała [ptak] nocek duży [ssak] ortolan [ptak] pachnica dębowa [bezkręgowiec] piskorz [ryba] podgorzałka [ptak] podróżniczek [ptak] różanka [ryba] rybitwa białowąsa [ptak] rybitwa czarna [ptak] rybitwa zwyczajna (rzeczna) [ptak] rybołów [ptak] siewka złota [ptak] świergotek polny [ptak] traszka grzebieniasta [płaz] trzmielojad [ptak] wydra [ssak] zielonka [ptak] zimorodek [ptak] żuraw [ptak] Dolina Baryczy - obszar specjalnej ochrony ptaków (Dyrektywa Ptasia - PLB020001). Obszar położony w Kotlinie Milickiej stanowiącej część Obniżenia Milicko-Głogowskiego. Utworzony został na terenie Parku Krajobrazowego Dolina Baryczy i obejmuje jego większą część. Zlokalizowany jest pomiędzy Żmigrodem na zachodzie (woj. dolnośląskie) a okolicą Przygodzic na wschodzie (woj. wielkopolskie). Ponad połowę obszaru stanowią grunty użytkowane rolniczo, około 30% to lasy i ponad 10% to zbiorniki wodne. Właśnie te ostatnie są najcenniejszymi elementami przyrodniczymi zarówno ostoi, jak i parku – są to kompleks stawów rybnych, z których najstarsze mają ponad 700 lat. Z cennych siedlisk wymienić należy lasy łęgowe, grądy niskie i olsy. Ze względu na rozległe zbiorniki wodne obszar charakteryzuje się niezwykłym bogactwem ornitofauny. Do ich licznego bytowania przyczynia się ekstensywna produkcja rybacka i wielkość stawów, duża liczba wysp porośniętych trzcinami i drzewami, szerokie pasy szuwarów, porośnięte drzewami i krzewami groble, mała głębokość stawów i zabezpieczenie przed nadmierną ingerencją człowieka. Do najcenniejszych ptaków na tym obszarze należą m.in.: bąk, bączek, bocian czarny, bielik i łabędź krzykliwy. Wiosną 16 spotkać można żerującego na wilgotnych łąkach żurawia, w trzcinach buduje zaś gniazda błotniak stawowy. Obszar jest istotnym szlakiem ptasich wędrówek, ptaki zatrzymują się tutaj by odpocząć i nabrać sił do dalszej drogi (m.in. żurawie, gęsi zbożowe). O ogromnym znaczeniu tego terenu dla ochrony ptaków świadczy zgłoszenie go na listę obszarów Konwencji Ramsar (obszar Stawy Milickie). Na obszarze ostoi występują liczne gatunki roślin i grzybów chronionych, z czego najwięcej gatunków związanych jest z siedliskami leśnymi i wodnymi. Udokumentowano stanowiska takich roślin jak bluszcz pospolity, grążel żółty, sromotnik bezwstydny czy widłak goździsty. Licznie reprezentowane są storczyki, częściowej ochronie podlegają zaś: kruszyna pospolita, konwalia majowa, kalina koralowa, centuria pospolita i porost - płucnica islandzka. W środkowej części Doliny Baryczy położone są trzy mniejsze ostoje siedliskowe (SOO). Najmniejsza z nich to SOO "Chłodnia w Cieszkowie", obejmująca dużą XIX-wieczną piwnicę wraz z otaczającym lasem (łącznie 19 ha). Jest to ważne zimowisko dwóch gatunków nietoperzy z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej - mopka i nocka dużego. SOO "Leśne stawki koło Goszcza" (niecałe 112 ha) to najważniejsze na Dolnym Śląsku miejsce reintrodukcji żółwia błotnego. Z Parkiem Krajobrazowym "Dolina Baryczy" od południa sąsiaduje SOO "Skoroszowskie Łąki" (1360 ha), który chroni kompleks użytkowanych kośnie łąk trzęślicowych i świeżych z fragmentami muraw napiaskowych. Ostoja ta ma ważne znaczenie dla ochrony 4 gatunków motyli z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej - czerwończyka nieparka, modraszków telejusa i nausitousa oraz ostatniego stanowiska przeplatki aurinii w Dolinie Baryczy. Podstawowym zagrożeniem dla ptaków w Dolinie Baryczy jest zarówno zaniechanie, jak i intensyfikacja gospodarki stawowej, a w partiach zajętych przez użytki zielone - zaniechanie użytkowania pastwiskowo-łąkarskiego. Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. siedliskawej i z Zał. I Dyr. Ptasiej, w tym gatunki priorytetowe): batalion [ptak] bączek [ptak] bąk [ptak] bielik [ptak] błotniak stawowy [ptak] bocian biały [ptak] bocian czarny [ptak] derkacz [ptak] dzięcioł zielonosiwy [ptak] gęś białoczelna [ptak] kania czarna [ptak] kania ruda [ptak] kropiatka [ptak] łabędź krzykliwy [ptak] podgorzałka [ptak] rybitwa białowąsa [ptak] rybitwa czarna [ptak] rybitwa zwyczajna (rzeczna) [ptak] zielonka [ptak] zimorodek [ptak] żuraw [ptak] Bogactwo krajobrazów w dolinie Baryczy wynika z urozmaiconej sieci hydrograficznej, zmienności siedliskowej i nierównomiernego wykorzystania terenu. Dominują rozległe łąki, okresowo zalewane przez wody z naturalnych i sztucznych cieków. Miejscami zachowały się 17 naturalne łęgi i olsy nadrzeczne. W krajobraz między rozległe kompleksy leśne, pola uprawne wtapiają się liczne stawy rybne stanowiące część skomplikowanej sieci hydrograficznej doliny. W dolinie znajdują się dwa duże kompleksy leśne, Lasy Milickie i Lasy Ostrzeszowskie. Największymi walorami ekologicznymi odznaczają się występujące na żyznych, zabagnionych stanowiskach łęgi i olsy. Na wyżej położonych terenach dominują grądy i buczyny, natomiast ubogie gleby porośnięte są przez bory sosnowe i mieszane. Urozmaicona sieć hydrograficzna powoduje występowanie bogatej roślinności wodnej, szuwarowej, torfowiskowej i łąkowej. Największe kompleksy łąkowe znajdują się w górnym biegu Baryczy w województwie wielkopolskim. Najcenniejsze przyrodniczo są łąki odolanowskie, dominują tu zbiorowiska turzycowe i trawiaste przenikające się z roślinnością wodną i bagienną. Zanotowano tu takie wartościowe gatunki jak starzec kędzierzawy, nasiężał pospolity, gniadosz rozesłany i kilka gatunków storczyków. Na łąkach chętnie zakładają gniazda derkacze, czajki, kszyki, rycyki, krwawodziób, na wiosnę podczas migracji często zatrzymują się tu gęsi zbożowe. A ponadto jesienią po zakończeniu okresu godowego można spotkać tu ropuchy zielone i szare, rzadziej grzebiuszki ziemne i pospolitsze żaby trawne. Na glebach bielicowych dominują bory sosnowe, szczyty wydm śródlądowych porośnięte są suchym borem chrobotkowym, natomiast w wilgotnych miejscach lokalnie występuje bór trzęślicowy i mieszany. Na glebach brunatnych znajdują się stanowiska żyznej buczyny niżowej. W okolicach cieków wodnych na wilgotnym podłożu wykształciły się grądy i łęgi. Mieszkańcami lasów są daniele, podmokłe tereny zajęte są przez łosie, na obrzeżach występują mniejsze ssaki kuny leśne i domowe, łasice i tchórze. Swoje stanowiska mają tu również bielik, kania ruda oraz bocian czarny. Kompleksy stawowe są nieodzownym elementem krajobrazu doliny Baryczy. Pierwsze stawy zostały założone już w średniowieczu, takiej działalności sprzyja ukształtowanie terenu. Najczęściej hodowane są karpie dwóch odmian lustrzeń i pełnołuski, rzadziej liny, szczupaki, amury i tołpygi. W wodach Baryczy pływają również sumy, sandacze, płocie, karasie srebrzyste, okonie, jazgarze. Warunki panujące w okolicach stawów sprzyjają znacznemu rozwojowi bioróżnorodności. Najcenniejszym przyrodniczo obszarem są okolice rezerwatu Stawy Milickie, słynące głównie z bogatej awifauny. Regularnie odbywa tu lęgi 137 gatunków, najliczniej reprezentowane są gęgawy, co roku w pobliskich szuwarach gniazduje tu około 300-700 par. Okoliczne trzcinowiska zamieszkiwane są przez żurawie, bąki i błotniaki stawowe. Można też obserwować tu bardzo duże kolonie mewy śmieszki. Na stawach gromadzą się łabędzie nieme i kaczki krzyżówki, głowienki, czernice, pogorzałki. Mniej licznie występują perkozy zauszniki, rybitwy rzeczne i czarne. Na pobliskich drzewach zakładają gniazda rybożerne kormorany i czaple siwe. Okolica jest również miejscem odpoczynku i żerowania podczas przelotów dla płaskonosów, świstuna, cyranki, gągołów, rożeńców i gęsi zbożowych. Podmokłe tereny są miejscem bytowania licznych płazów żab moczarowych, trawnych, wodnych, śmieszek, jeziorkowych, pojawiają się tu rzekotki drzewne, ropuchy szare i zielone oraz kumaki nizinne. Okolice stawów są również miejscem bytowania mniejszych 18 ssaków rzęsorka rzeczka, piżmaka, jenota, gronostaja, norki amerykańskiej. Pomimo sprzyjających warunków rzadko występują wydry i bobry, natomiast okresowo pojawiają się tu dziki, jelenie a nawet sarny. W Dolinie Baryczy utworzono największy w Polsce Park Krajobrazowy. Wyznaczono 27 pomników przyrody i podejmowane są działania dążące do zwiększenia ich liczby, najcenniejsze z nich to Dąb Jan, Szwedzka Górka i Dęby Sułowskie. Na terenie parku ochroną rezerwatową otoczono Stawy Milickie, najcenniejszą ostoję wielu unikatowych, zagrożonych gatunków ptaków. Rezerwat ten został utworzony już w 1963 roku na powierzchni 5324ha. Stawy Milickie należą również do Living Lakes (Żyjące Jeziora), jest to sieć 24 jezior odznaczających się znacznym bogactwem ekosystemów w skali świata, na liście znajdują się również Bajkał, Morze Martwe, Balaton i Jezioro Wiktorii. Park Krajobrazowy "Dolina Baryczy" został utworzony 3 czerwca 1996 roku. Całkowita powierzchnia parku wynosi 87040 ha, z czego 70040 ha leży na obszarze województwa dolnośląskiego, a 17000 ha w granicach województwa wielkopolskiego. Park położony jest na terenie dziewięciu gmin (sześciu w części dolnośląskiej oraz trzech w wielkopolskiej). W granicach parku znajdują się najcenniejsze przyrodniczo obszary Kotlin Milicko-Odolanowskiej oraz Żmigrodzkiej, jak również fragmenty Wysoczyzny Południowowielkopolskiej i Wału Trzebnickiego. Oś parku stanowi rzeka Barycz, płynąca równoleżnikowo ze wschodu na zachód. Ze względu na bardzo niewielki spadek (najmniejszy wśród polskich rzek) w dolinie rzeki możliwe było budowanie już w średniowieczu tanim kosztem dużych zbiorników wodnych, w których hodowano ryby. Obecnie łączna powierzchnia stawów rybnych na terenie parku wynosi blisko 7500 ha. Podrupowane są one w kompleksy różnej wielkości, z których największy, jest kompleks Stawno, zajmujący 1630 ha. Stawy, będące najbardziej charakterystycznym elementem krajobrazu Doliny Baryczy, łączą w sobie walory przyrodnicze (jako siedlisko wielu cennych gatunków roślin i zwierząt) oraz kulturowe (jako wytwór działalności człowieka).Na obszarze parku zachowały się liczne zabytki kultury materialnej. Pozostałościami osadnictwa wczesnośredniowiecznego są grodziska (m.in. koło Kaszowa). Dobrze zachowała się barokowa architektura sakralna konstrukcji ryglowej z kościołem św. Andrzeja Boboli w Miliczu na czele. Walory kulturowe oraz przyrodnicze łączą liczne parki podworskie, z których w najlepszym stanie zachował się park w Miliczu. Pochodzenia kulturowego są również liczne szpalery i aleje starych drzew, głównie dębów. Około 44% powierzchni parku zajmują zbiorowiska leśne. Wśród nich przeważają lasy sosnowe, ale w okolicach Żmigrodu występują podmokłe łęgi i olsy (rezerwat "Olszyny Niezgodzkie"), natomiast na południe od Milicza rosną również lasy bukowe (rezerwat "Wzgórze Joanny"). Na obszarze parku zidentyfikowano wszystkie nizinne typy siedliskowe lasu z wyjątkiem boru bagiennego. Na terenie parku stwierdzono występowanie 121 zespołów roślinnych (naturalnych, półnaturalnych i synantropijnych). Do najcenniejszych należą zbiorowiska wodne, w tym bardzo rzadkie w skali Polski zbiorowisko z udziałem grzybieńczyka wodnego. Spośród stwierdzonych na terenie parku gatunków roślin chronionych na uwagę 19 zasługują gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi Roślin - grzybieńczyk wodny oraz lindernia mułowa. Występują tu duże populacje grążela żółtego oraz wodnej paproci - salwinii pływającej. Niezwykle bogaty jest świat zwierzęcy parku. Stwierdzono tu m. in. 34 gatunki ryb (łącznie z hodowlanymi), 13 gatunków płazów, 5 gatunków gadów oraz 56 gatunków ssaków (w tym dwa z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt - leśny gryzoń popielica i nietoperz borowiaczek). Najcenniejszym elementem fauny parku jest oczywiście bogactwo gatunkowe ptaków. Łącznie odnotowano tu aż 277 gatunków, w tym 169 lęgowych. Najcenniejsze występują na obszarze rezerwatu "Stawy Milickie". Dzięki obecności licznych starych dębów na terenie parku występują duże populacje rzadkich i chronionych chrząszczy - kozioroga dębosza i pachnicy dębowej. Walory parku udostępniono wytyczając na jego terenie 7 dydaktycznych ścieżek przyrodniczych, prowadzących przez najciekawsze fragmenty lasów i udostępnione do zwiedzania kompleksy stawów, oraz blisko 200 km znakowanych szlaków turystycznych. 4.2. Stan i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego Sposób funkcjonowania środowiska na opisywanym terenie oraz w jego bliższym i dalszym otoczeniu, uwarunkowany jest zmiennością przestrzenną i jakością poszczególnych komponentów tego środowiska, jak również charakterem i siłą oddziaływań pomiędzy nimi. Zasadniczym impulsem, dynamizującym statyczne układy przyrodnicze są procesy jakie w nich zachodzą, zarówno w wymiarze pionowym, jak i poziomym. Najważniejsze procesy geodynamiczne, zachodzące w środowisku przyrodniczym na omawianym terenie, są determinowane przez rzeźbę terenu, budowę geologiczną i klimat. Klimat jest komponentem środowiska najbardziej oddziałującym na pozostałe. Z czynników klimatycznych największe znaczenie mają opady atmosferyczne, temperatura oraz wiatr. Opady, a szczególnie ulewne deszcze, są impulsem do uruchomienia procesów geodynamicznych: spływu i przesiąkania. Powiązania przyrodnicze gminy Milicz z szerszym otoczeniem zapewniają kompleksy leśne oraz doliny cieków. Ekosystemy gruntów ornych i pól uprawnych posiadają prostą strukturę, w przypadku intensywnie uprawianych monokultur strukturę kadłubową, podatną na zachwiania. Uboga struktura gatunkowa tych ekosystemów powoduje, że mają one niewielkie znaczenie jako szlaki migracji i korytarze ekologiczne, chociaż nie są oddzielone od otoczenia i przepływ gatunków przystosowanych do terenów otwartych następować może bez przeszkód. Użytki zielone występujące wyspowo wśród pól mają mniejsze znaczenie ze względu na rozdrobnienie, jedynie na brzegach cieków mogą stanowić bufory i lokalne łączniki ekologiczne. Duże znaczenie jako wysp ekologicznych i korytarzy ekologicznych lasów wynika z ich złożonej struktury gatunkowej. Największe znaczenie jako lokalne korytarze ekologiczne mają tereny o urozmaiconej strukturze przestrzennej, składające się z omówionych wyżej biotopów i tworzące ich mozaikę. Należy stwierdzić, ze powiązania ekologiczne obszaru 20 objętego opracowaniem z terenami sąsiednimi są swobodne, nie stwierdza się barier ekologicznych, a największe znaczenie jako lokalnych korytarzy ekologicznych przypisuje się terenom leśnym i większym zadrzewieniom. Istnieją bezpośrednie powiązania ekologiczne z obszarowymi formami ochrony przyrody. Tereny objęte opracowaniem położone są na obszarze Natura 2000: Ostoja nad Baryczą PLH020041 oraz Dolina Baryczy – PLB020001 a także na obszarze Parku Krajobrazowego „Dolina „Baryczy". Usytuowanie i charakter obszaru miejscowości Wszewilki oraz ww. obszarów chronionych przy braku barier – wskazuje na możliwość powiązań między tymi obszarami. W szczególności grunty rolne mogą stanowić żerowiska tych gatunków zwierząt, których miejsca rozrodu znajdują się na terenach sąsiednich położonych w dolinie Baryczy objętych ochroną prawną jako obszary Natura 2000. Nie można również wykluczyć i tego, że niektóre gatunki zwierząt synantropijnych, których miejsca rozrodu znajdują się na obszarze opracowania, lecz poza granicami Natura 2000, żerują na obszarach Natura 2000. Łączności przyrodniczej i drożności korytarzy ekologicznych sprzyja wtórna sukcesja roślinności, zadrzewienia i zakrzewienia. 4.3. Uwarunkowania ekofizjograficzne Istniejące uwarunkowania przyrodnicze obszaru wykazują predyspozycje zmiany przeznaczenia terenu w obowiązującym planie miejscowym z terenu drogi publicznej dojazdowej na teren drogi gospodarczej na potrzeby prowadzonej gospodarki hodowlanej. Nie określono obszarów, które powinny pełnić funkcje głównie przyrodnicze, wyznaczony cześć terenu jako teren rolniczy. Kształtowanie układu funkcjonalno – przestrzennego powinno uwzględniać istniejący stan środowiska przyrodniczego: • Z uwagi na warunki gruntowo - wodne (wysoki poziom zalegania wód podziemnych) należy zastosować kompleksowe rozwiązania w zakresie drenażu terenu. • Należy zapewnić ochronę wód powierzchniowych i podziemnych przed zanieczyszczeniem. • Tereny zagrożone zalewami powodziowymi należy wyłączyć z zainwestowania. • Wzdłuż górnych skarp cieku i rowów celowe jest pozostawienie wolnych pasów terenu dla wykonywania prac konserwacyjno – remontowych cieku i rowów z użyciem sprzętu mechanicznego. • Zaleca się rozwój zieleni wysokiej i niskiej na terenach potencjalnego zainwestowania, wprowadzenie zadrzewień wzdłuż ciągów komunikacyjnych. • Ewentualne rozwiązania w zakresie gospodarki wodno – ściekowej i gospodarki odpadami powinny być oparte o kompleksowe rozwiązania zgodne z istniejącą polityką gminy. • W przypadku natrafienia na obiekty o wartości archeologicznej należy powiadomić służby konserwatorskie. • W projektowanych działaniach inwestycyjnych należy kierować się zasadą zrównoważonego rozwoju, której nadrzędnym celem jest zachowanie równowagi 21 przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych. 5. Analiza ustaleń projektu planu 5.1. Ustalenia projektu planu oraz jego powiązania z innymi dokumentami Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego składa się z: • przepisów ogólnych (rozdział I), • ustaleń dla całego obszaru objętego planem (rozdział II), • ustaleń dla terenów (rozdział III), • przepisów końcowych (rozdział IV). W przepisach ogólnych zawarto informacje o granicach obszaru objętego planem, określono spis załączników graficznych oraz oznaczenia graficzne będące ustaleniami projektu planu. Zdefiniowano również słowniczek pojęć, zawartych w uchwale. W rozdziale II zawarto ustalenia dotyczące m.in.: • zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego m.in. w kwestii zakazu: lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (wyłączywszy inwestycje z zakresu łączności publicznej, infrastruktury technicznej oraz dróg publicznych), prowadzenia działalności, której oddziaływanie przekroczyłoby granice nieruchomości, nakazuje się nawierzchnie narażone na zanieczyszczenia substancjami ropopochodnymi, uszczelnić, a wody z tych nawierzchni odprowadzać do kanalizacji deszczowej lub rowów melioracyjnych za pośrednictwem separatorów olejów i benzyn; nakazuje się właściwe zagospodarowanie mas ziemnych na etapie realizacji inwestycji; • dla zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej całego obszaru objętego planem wprowadza się strefę „OW” ochrony konserwatorskiej – archeologicznej, obejmującej cały obszar objęty planem, w której dla inwestycji związanych z pracami ziemnymi wymagane jest przeprowadzenie badań archeologicznych zgodnie z przepisami odrębnymi; • szczególnych warunków zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu w tym zakaz zabudowy, wyznacza się obszar zagrożony zalaniem wodami powodziowymi, w obrębie, którego ustala się zakaz lokalizowania obiektów mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których istnieje obowiązek sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko, przechowywania i magazynowania ścieków, odchodów zwierzęcych, toksycznych środków chemicznych, magazynowania paliw i substancji ropopochodnych, składowania i utylizacji odpadów komunalnych i niebezpiecznych; dopuszcza się lokalizowanie obiektów budowlanych i sieci uzbrojenia technicznego pod warunkiem zabezpieczenia ich przed zalaniem wodami powodziowymi; ustala się obowiązek indywidualnego zabezpieczania inwestycji celem zminimalizowania 22 szkód powodziowych; wszelkie prace inwestycyjne, w szczególności: prowadzenie infrastruktury technicznej naziemnej i podziemnej, budowa i remonty dróg i urządzeń infrastruktury związanej z drogami oraz urządzeń melioracji wymagają zgodności z przepisami odrębnymi; • szczegółowych zasad i warunków scalania i podziału nieruchomości - należy uwzględnić istniejące i projektowane uzbrojenie techniczne, z zachowaniem pasów eksploatacyjnych według zasad określonych przez dysponentów sieci, ustala się że powierzchnia nowo wydzielanej działki, nie może być mniejsza niż 2m2 oraz szerokość frontu nowo wydzielanej działki, nie może być mniejsza 1m, dopuszcza się wydzielanie działek z terenów o innym przeznaczeniu w celu: realizacji obiektów i sieci infrastruktury technicznej, z zapewnieniem dojazdu do ich obsługi, realizacji dróg wewnętrznych, przyłączenia ich do nieruchomości przyległych; ustala się że kąt położenia granic działek w stosunku do pasa drogowego powinien zawierać się w przedziale od 60 do 120; • zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji; dopuszcza się lokalizacje sieci infrastruktury technicznej i tras rowerowych w liniach rozgraniczających dróg oraz organizowanie stanowisk postojowych w liniach rozgraniczających dróg, zgodnie z przepisami odrębnymi; • zasad modernizacji, rozbudowy i budowy infrastruktury technicznej (w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, wodę, odprowadzania ścieków, wód opadowych, gromadzenia i usuwania odpadów) dopuszcza się lokalizację infrastruktury technicznej na obszarze objętym planem, dopuszcza się modernizację, przebudowę, rozbudowę obiektów i urządzeń infrastruktury technicznej oraz zmianę przebiegu istniejących sieci infrastruktury technicznej; • wysokości stawki procentowej, na podstawie której ustala się opłatę planistyczną, o której mowa w art. 36 ust. 4 ustawy. Rozdział III definiuje ustalenia dla terenów. Dla obszaru objętego projektem planu określono przeznaczenie terenów: Teren rolniczy (R) - dla którego obowiązuje zakaz budowy budynków oraz obowiązek zachowania istniejących cieków wodnych. Dopuszcza się lokalizacje dróg wewnętrznych. Teren wód powierzchniowych śródlądowych (WS) - dla którego obowiązuje zakaz budowy budynków. Teren drogi publicznej klasy dojazdowej (KDD) – dla którego obowiązują parametry jak dla drogi klasy dojazdowej, szerokość w liniach rozgraniczających min. 10 m, z lokalnymi poszerzeniami. Dopuszcza się lokalizację chodników, miejsc postojowych oraz utrzymanie istniejącej zieleni i wprowadzenie nowej zieleni, pod warunkiem, że nie narusza to zasad bezpieczeństwa ruchu. Tereny te wyznacza się do realizacji inwestycji celu publicznego. Teren drogi wewnętrznej (KDW) – dla którego obowiązuje szerokość w liniach rozgraniczających min. 8m, z lokalnymi poszerzeniami. Dopuszcza się urządzenie drogi jako 23 ciągu pieszo jezdnego. Dopuszcza się lokalizację chodników, miejsc postojowych oraz utrzymanie istniejącej zieleni i wprowadzenie nowej zieleni, pod warunkiem, że nie narusza to zasad bezpieczeństwa ruchu. Rozdział IV stanowią przepisy końcowe mówiące o wykonaniu uchwały i wejścia w życie miejscowego planu. Projekt planu nawiązuje do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego nie tylko w zakresie polityki przestrzennej, ale i ochrony zasobów środowiska przyrodniczego. Innym dokumentem nawiązującym do projektu planu, zwłaszcza w zakresie ochrony środowiska jest Program Ochrony Środowiska Gminy Milicz oraz Program Ochrony Środowiska dla powiatu milickiego. 5.2. Ocena rozwiązań funkcjonalno – przestrzennych ⇒ pod względem zgodności projektu planu z uwarunkowaniami ekofizjograficznymi Ze względu na charakter planowanego przeznaczenia terenów, główne komponenty środowiska nie ulegną dużym przekształceniom, a zagospodarowanie obszaru będzie przede wszystkim wynikiem istniejącego terenów sąsiednich. Nie podlega jednak wątpliwości fakt, iż realizacja projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego będzie nowym działaniem w przestrzeni, które może spowodować pewną intensyfikację działań oddziaływujących na środowisko przyrodnicze. Stopień zmian w środowisku nie będzie negatywny, pod warunkiem odpowiedniej realizacji ustaleń projektu planu, odpowiednio do możliwości środowiska. Zapisy odnoszące się do zapewnienia ochrony środowiska przyrodniczego odnoszą się dla całego terenu objętego planem. Aby ograniczyć do minimum wpływ na środowisko w projekcie w zakresie zasad ochrony środowiska i przyrody planu ustalono: • zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko z wyłączeniem inwestycji z zakresu łączności publicznej, infrastruktury technicznej i dróg publicznych; • zakaz realizacji inwestycji oraz prowadzenia działalności, której oddziaływanie może przekroczyć granice nieruchomości; • nakaz uszczelnienia nawierzchni narażonych na zanieczyszczenia substancjami ropopochodnymi oraz odprowadzenia wód z tych nawierzchni do kanalizacji deszczowej lub rowów melioracyjnych za pośrednictwem separatorów olejów i benzyn; • nakaz zdjęcia warstwy próchniczej z części przeznaczonej pod obiekty budowlane oraz powierzchnie utwardzone przed podjęciem działalności inwestycyjnych, a następnie odpowiednie zagospodarowanie tej warstwy; 24 • masy ziemne mogą być usuwane albo przemieszczane w związku z realizacją inwestycji, na tereny przeznaczone pod rekultywację i poprawę wartości użytkowej gruntów rolnych w sposób, który nie spowoduje przekroczeń wymaganych standardów jakości gleby i ziemi; • Na terenie planu występuje obszar zagrożony zalaniem wodami powodziowymi. Jednym z postulatów ekofizjograficznych było wyłączenie z zainwestowania terenów zagrożonych zalewami powodziowymi. Tereny te pozostały w planie terenami rolniczymi z zakazem zabudowy. Ponadto projekt planu ustala dla tych terenów zakaz lokalizacji obiektów mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których należy sporządzić raport oddziaływania na środowisko, przechowywania i magazynowania ścieków, odchodów zwierzęcych, toksycznych środków chemicznych, magazynowania paliw i substancji ropopochodnych, składowania i utylizacji odpadów komunalnych i niebezpiecznych. Ustalony został również obowiązek indywidualnego zabezpieczenia inwestycji w celu minimalizacji ewentualnych szkód powodziowych. Reasumując, wnioski ekofizjograficzne zostały uwzględnione w projekcie planu. W znaczącej części ustalenia planu potwierdzają istniejące zagospodarowanie. ⇒ pod kątem rozwiązań eliminujących lub ograniczających negatywne wpływy na środowisko realizacji ustaleń projektu planu Ze względu na charakter planowanego przeznaczenia terenów, główne komponenty środowiska nie ulegną dużym przekształceniom, a zagospodarowanie obszaru będzie przede wszystkim wynikiem uwarunkowań przyrodniczych i istniejącego zainwestowania w obszarze objętym planem. Nie podlega jednak wątpliwości fakt, iż realizacja projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego może być nowym działaniem w przestrzeni, które może spowodować pewną ingerencję w środowisko przyrodnicze. Stopień zmian w środowisku nie będzie negatywny, pod warunkiem odpowiedniej realizacji ustaleń projektu planu, odpowiednio do możliwości środowiska. Zapisy odnoszące się do zapewnienia ochrony środowiska przyrodniczego odnoszą się dla całego terenu objętego planem. Aby ograniczyć do minimum wpływ na środowisko w projekcie w zakresie zasad ochrony środowiska i przyrody planu ustalono: • zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko z wyłączeniem inwestycji z zakresu łączności publicznej, infrastruktury technicznej i dróg publicznych; • zakaz realizacji inwestycji oraz prowadzenia działalności, której oddziaływanie może przekroczyć granice nieruchomości; • nawierzchnie narażone na zanieczyszczenia substancjami ropopochodnymi, w tym nawierzchnie dróg publicznych i wewnętrznych należy uszczelnić, a wody z tych 25 nawierzchni odprowadzać do kanalizacji deszczowej lub rowów melioracyjnych za pośrednictwem separatorów olejów i benzyn; • odprowadzenie wód opadowych i roztopowych do gruntu i/lub do cieków wodnych, zgodnie z przepisami odrębnymi; ⇒ pod względem ochrony walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz kształtowania walorów krajobrazowych Przedmiotowy teren nie wykazuje wybitnych walorów przyrodniczych. Jednakże można zaliczyć do nich położenie na terenie Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy", na terenie Obszaru Specjalnej Ochrony ptaków Natura 2000 „Dolina Baryczy" – PLB020001 pod nazwą „Dolina Baryczy” oraz Obszaru Natura 2000 – specjalnego obszaru ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa) – PLH0200041 pod nazwą „Ostoja nad Baryczą” a także fakt że teren jest niezabudowany i nieznacznie przekształcony antropogenicznie. Ustalenia planu będą mogą prowadzić do utwardzenia części terenu i zagospodarowanie jako drogi dojazdowej, co może mieć wpływ na obniżenie poziomu wód gruntowych oraz zwiększenie emisji zanieczyszczeń powietrza. Część terenu opracowania pozostaje terenem rolniczym z zakazem budowy budynków mieszkalnych oraz zakaz likwidacji istniejących zadrzewień i obowiązek zachowania istniejących cieków wodnych, co powinno pozytywnie wpłynąć na ekosystem zieleni. W zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków zapisy w planie odnoszą się do strefy „OW” ochrony konserwatorskiej – archeologicznej, obejmującej cały obszar objęty planem. Wobec powyższego wszelkie inwestycje związane z pracami ziemnymi wymagają przeprowadzenia badań archeologicznych, zgodnie z przepisami odrębnymi. 5.3. Wpływ ustaleń planu na elementy środowiska oraz obszary Natura 2000 we wzajemnym powiązaniu Wpływ ustaleń zapisanych w miejscowym planie będzie wpływał (pozytywnie/negatywnie) na stan środowiska przyrodniczego na tym obszarze. Tabela 1 przedstawia prognozowane oddziaływanie wyznaczonych w planie przeznaczeń terenów na takie elementy środowiska, jak: różnorodność środowiska, ludzie, zwierzęta, rośliny, woda, powietrze, powierzchnia ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki i dobra materialne. Wpływ realizacji ustaleń projektu planu na obszary Natura 2000 - Obszar Specjalnej Ochrony (OSO) PLB020001 „Dolina Baryczy” oraz Specjalny Obszar Ochrony siedlisk (SOO) PLH020041 „Ostoja nad Baryczą” przejawia się zasadniczo w problemie powiększenia terenów zainwestowanych, w ramach istniejącej jednostki osadniczej, co może potencjalnie negatywnie wpłynąć na cenne przyrodniczo siedliska usytuowane w sąsiedztwie terenów już zainwestowanych, wzajemne powiązanie ekosystemów oraz ograniczenie żerowisk chronionych gatunków ptaków. Projekt planu z zasady zabrania podejmowania działań mogących w istotny sposób 26 pogorszyć stan siedlisk gatunków ptaków, a także w istotny sposób wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, co w razie wątpliwości o dopuszczalności konkretnych inwestycji lub ich rozmiaru, będzie rozstrzygającym kryterium. W związku z powyższym nie przewiduje się znaczącego oddziaływania skutków realizacji planu na przedmiot ochrony obszaru Natura 2000. 27 Tab. 1. Prognozowane oddziaływanie ustaleń projektu planu na poszczególne elementy środowiska: (0) brak prognozowanego oddziaływania, (+) prognozowane pozytywne oddziaływanie, (-) prognozowane negatywne oddziaływanie. R WS KDD KDW + + - - 0 0 - - + + - - + + - - + + - - + + - - + + - - + + - - + + - - 0 0 0 0 0 0 0 0 Dobra materialne Zabytki Zasoby naturalne Klimat Krajobraz Powierzchnia ziemi Powietrze Woda Rośliny Zwierzęta Ludzie Ustalenia dla terenów Różnorodność biologiczna Prognozowane wpływy na elementy środowiska 0 0 0 0 Wnioski Tereny rolnicze z zakazem zabudowy pozytywnie oddziaływają na świat przyrody ożywionej i nieożywionej Tereny wód powierzchniowych śródlądowych z zakazem zabudowy pozytywnie oddziaływają na świat przyrody ożywionej i nieożywionej Tereny dróg publicznych będą negatywnie oddziaływać na elementy przyrody ożywionej i nieożywionej Tereny dróg wewnętrznych będą negatywnie oddziaływać na elementy przyrody ożywionej i nieożywionej 28 6. Przewidywane metody analizy skutków realizacji ustaleń projektu planu W ramach propozycji dotyczących przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, zaleca się po jego realizacji dokonanie monitoringu środowiska, który polegać powinien głównie na prowadzeniu pomiarów poziomów w środowisku raz na kilka lat. Proponuje się, aby monitoring obejmował m.in. regularne przeprowadzanie badań i ocen jakości wód podziemnych na analizowanym obszarze. Poza tym proponuje się regularną weryfikację stanu sieci infrastruktury technicznej, kontrolowanie prowadzonej gospodarki odpadami. Ważne jest prowadzenie obserwacji potencjalnych niekorzystnych zmian w środowisku powstałych w wyniku antropopresji, która w wyniku jakichkolwiek inwestycji jest zjawiskiem nieuniknionym. W obowiązku miejscowych władz samorządowych powinna być okresowa weryfikacja obszaru objętego planem pod względem jego zagospodarowania oraz realizacji ustaleń projektu planu na potrzeby oceny prowadzonej polityki przestrzennej gminy. 7. Prognoza zmian środowiska w wyniku realizacji ustaleń projektu planu 7.1. Założenia Ustalenia planu zostały przygotowane w ten sposób, by oddziaływanie projektowanego zagospodarowania terenu było najmniej uciążliwe dla środowiska przyrodniczego. Poszczególne przeznaczenia terenu, jakie mogą wystąpić w przypadku realizacji planu sklasyfikowano pod względem oddziaływania na środowisko i istniejący krajobraz. Dla obszaru objętego planem wyznaczono dwie klasy, które oznaczono symbolem A i C. A – teren rolniczy (R), teren wód powierzchniowych śródlądowych (WS), C - teren drogi publicznej klasy dojazdowej, teren drogi wewnętrznej (KDD, KDW). 7.2. Prognoza skutków wpływu ustaleń projektu planu na środowisko przyrodnicze Przewiduje się następujące oddziaływanie poszczególnych terenów na środowisko: A – tereny wykazujące korzystny wpływ na elementy środowiska przyrodniczego. Są to tereny rolnicze oraz teren wód powierzchniowych śródlądowych, stanowiące tereny o największych walorach krajobrazowych, pełniących główne funkcje przyrodnicze. Obszary o takich funkcjach podnoszą atrakcyjność tych terenów. Oddziaływanie terenu na środowisko i krajobraz oceniono pod względem: charakteru zmian: jako bardzo korzystne, intensywności przekształceń: jako nieznaczne, bezpośredniości oddziaływania: jako bezpośrednie, okresu trwania oddziaływania: jako długoterminowe, 29 częstotliwości oddziaływania: jako odwracalne C – tereny wykazujące negatywny wpływ na elementy środowiska przyrodniczego. Są to teren drogi publicznej klasy dojazdowej oraz teren drogi wewnętrznej, które stanowią największe uciążliwości dla środowiska. Eksploatacja istniejących oraz budowa nowych szlaków komunikacyjnych jest zjawiskiem nieuniknionym. W aspekcie oddziaływanie na poszczególne jego komponenty będzie widoczne. środowiska Utwardzenie powierzchni ziemi pod tereny komunikacyjne spowoduje zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej, ograniczy zasilanie wodami opadowymi poziomów wód gruntowych oraz może stanowić barierę dla migrujących zwierząt. W celu minimalizacji negatywnego oddziaływania proponuje się wprowadzenie zadrzewień wzdłuż ciągów komunikacyjnych. Nawierzchnię drogi publicznej i wewnętrznej należy uszczelnić, a wody z tych powierzchni odprowadzać do kanalizacji deszczowej lub rowów melioracyjnych za pośrednictwem separatorów olejów i benzyn. Oddziaływanie terenów na środowisko i krajobraz oceniono pod względem: charakteru zmian: jako niepożądane, intensywności przekształceń: jako zupełne, bezpośredniości oddziaływania: jako bezpośrednie, okresu trwania oddziaływania: jako długoterminowe, częstotliwości oddziaływania: jako stałe. 7.3. Możliwe transgraniczne oddziaływanie Zarówno analizowany teren, jak i cała gmina Milicz nie sąsiadują bezpośrednio z terytoriami krajów ościennych, a odległości granic gminy do granic państwa na wszystkich kierunkach przekraczają wartość co najmniej 50 km. Skutki realizacji projektu planu nie będą więc mieć znaczenia transgranicznego w rozumieniu art. 51 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. 7.4. Potencjalne zmiany w środowisku w przypadku braku realizacji ustaleń planu Istniejące zainwestowanie oraz obecny stan środowiska przyrodniczego cechuje się stosunkowo małym przekształceniem środowiska przyrodniczego. Obecnie obszar opracowania wykorzystywany jest on jako droga na cele rolne oraz częściowo jako zbiorniki wodne. Po ocenie aktualnego stanu środowiska przyrodniczego na analizowanym terenie stwierdzono, iż powstanie nowego zainwestowania nie powinno wprowadzić zauważalnych zmian w środowisku, a co za tym idzie nie spowoduje znaczącego negatywnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Zapisy w zakresie środowiska gwarantują i wymuszają ich ochronę na terenie objętym opracowaniem miejscowego planu. 30 Brak realizacji ustaleń planu nie spowoduje żadnych negatywnych zmian w środowisku na tym terenie, które pozostaną w dotychczasowym użytkowaniu. 8. Możliwości wprowadzenia rozwiązań alternatywnych bądź eliminujących i ograniczających negatywne oddziaływanie na środowisko realizacji ustaleń projektu planu Obecnie teren opracowania wykorzystywany jest on jako droga na cele rolne. Inwestor zamierza zrealizować na nieruchomości zamierzenie inwestycyjne polegające na budowie drogi gospodarczej na potrzeby prowadzonej gospodarki hodowlanej. Realizacja inwestycji wymaga zmiany przeznaczenia terenu w obowiązującym planie miejscowym z terenu drogi publicznej dojazdowej na teren drogi gospodarczej – o statusie drogi wewnętrznej. Zmiany w środowisku nie będą intensywne, pod warunkiem właściwej realizacji ustaleń projektu planu, odpowiednio do możliwości środowiska. W związku z powyższym, jak również z uwagi na zgodność zapisów projektu planu z uwarunkowaniami ekofizjograficznymi i wytycznymi ochrony środowiska wynikającymi zarówno z opracowanych w gminie dokumentów dotyczących stanu środowiska przyrodniczego, jak i przepisów prawa, w prognozie można wskazać pewne rozwiązania alternatywne ograniczające negatywne oddziaływanie na środowisko realizacji ustaleń planu. Mogą być nimi wprowadzenie zieleni przyulicznej, która poprawiłaby walory krajobrazowe obszaru i chroniła przed niepożądanym źródłem hałasu. Podsumowując, ustalenia planu przewidują rozwiązania w zakresie ochrony środowiska zgodne z istniejącymi uwarunkowaniami oraz obowiązującymi dokumentami prawnymi. 9. Streszczenie w języku niespecjalistycznym Niniejszy dokument dotyczy zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w obrębach Wszewilki, Sławoszowice, Stawiec, Milicz dla terenu działki numer 291 AM 2, obręb Wszewilki. Obszar objęty planem wykorzystywany jest on jako droga na cele rolne oraz częściowo jako tereny wód. Działka położona jest wśród terenów użytkowanych rolniczo oraz terenów wód powierzchniowych. Od północy na znacznej długości graniczy z rowem melioracyjnym. Sąsiaduje także z łąkami i pastwiskami, niewielkim terenem leśnym oraz zabudową pensjonatową i letniskową, a od południa z terenami produkcji gospodarki rybackiej - stawami hodowlanymi, oraz łąkami i pastwiskami. Od strony zachodniej działka graniczy z linią kolejową nr 281 relacji Oleśnica - Chojnice, a od wschodniej z drogą gruntową oraz łąkami i pastwiskami. Obszar objęty analizą znajduje się w zasięgu zagrożenia wodami powodziowymi. 31 Położony jest na obszarze objętym następującymi formami ochrony przyrody: Park Krajobrazowy „Dolina „Baryczy", specjalny obszar ochrony siedlisk „Natura 2000" pod nazwą „Ostoja nad Baryczą", kod obszaru PLH020041, obszar specjalnej ochrony ptaków „Natura 2000" pod nazwą „Dolina Baryczy", kod obszaru PLB020001. Nadrzędnym celem prognozy jest pełne uwzględnienie uwarunkowań przyrodniczych charakterystycznych dla analizowanego obszaru wraz z identyfikacją potencjalnych oddziaływań na środowisko, będących wynikiem realizacji projektu planu. Dokument ma także na celu ocenę ich natężenia, a także określenie czy w należyty sposób został uwzględniony w ocenianym opracowaniu dobro środowiska zarówno przyrodniczego, jak i kulturowego. Prognoza weryfikuje również przyjęte w projekcie planu zapisy w zakresie rozwiązań eliminujących i ograniczających ich negatywne oddziaływanie na środowisko dla zapewnienia utrzymania równowagi przyrodniczej i osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. Wyróżniono dwie grupy terenów o zróżnicowanym wpływie na środowisko. Do pierwszej grupy (A) zakwalifikowano tereny o największych walorach krajobrazowych, tj. tereny wykorzystywane rolniczo oraz tereny pod wodami powierzchniowymi. W grupie (C) znajduje się teren drogi publicznej klasy dojazdowej oraz teren drogi wewnętrznej, których negatywny wpływ na stan środowiska przyrodniczego jest najbardziej znaczący. Zapisy planu w zakresie ochrony środowiska i przyrody minimalizują potencjalne niekorzystne oddziaływanie na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego. Uogólniając stan środowiska przyrodniczego na analizowanym terenie, zarówno pod względem ukształtowania terenu, warunków klimatycznych, gleb, świata roślin i zwierząt oraz biorąc pod uwagę postępującą antropopresję jest dobry. Niniejsza prognoza gwarantuje swoimi zapisami ochronę poszczególnych komponentów środowiska, w tym także zdrowia ludzi, zachowując uwarunkowania ekofizjograficzne przedmiotowego terenu. Prognozę opracowano zgodnie z aktualnie obowiązującymi wymaganiami zapisanymi w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. 10. Spis tabel i rycin Ryc. 1 – Obszar objęty planem na rysunku Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Milicz Tab. 1 - Prognozowane oddziaływanie ustaleń projektu planu na poszczególne elementy środowiska Załącznik graficzny do prognozy 32
