Transport materiałów – przepływ płynów Przepływ płynów (zarówno cieczy jak i gazów) występuje pod wpływem różnicy ciśnień wytworzonej w linii (rurociągu) przy pomocy urządzeń mechanicznych (pompy, dmuchawy itp.) lub pod wpływem różnicy poziomów (naczynia połączone- słup cieczy) oraz w wyniku różnej gęstości płynów. Do przepływu płynów odnoszą się następujące pojęcia opisane wzorami: 1. Natężenie przepływu płynu: Natężenie masowe (Qm)- masa płynu przepływająca przez przekrój rurociągu w określonym czasie [Mg/s]. Natężenie objętościowe (Qv)- stosunek masowego przepływu płynu (Qm) do gęstości tego płynu [m3/s]. Średnia prędkość liniowa (w) - stosunek objętościowego natężenia przepływu do pola przekroju rurociągu (S) W przemyśle stosujemy prędkość liniową cieczy rzędu 0,5 – 3 m/s, a par i gazów 10 – 25 m/s (dla pary przegrzanej 30 – 50 m/s). 2. Rodzaje przepływu płynów. Przepływ płynów można podzielić na laminarny (uwarstwiony): lub burzliwy: • ruch uwarstwiony (laminarny) – prędkość przepływu jest największa w osi rurociągu, a bliżej ścianek na skutek tarcia maleje. Rozkład prędkości w przekroju podłużnym rury ma kształt paraboli. Występuje przy małej prędkości przepływu. • ruch burzliwy – występuje przy wyższych prędkościach. Rozkład prędkości w przekroju podłużnym rury ma kształt spłaszczonej paraboli. W pobliżu ścianek występuje ruch warstwowy. Charakter przepływu opisuje bezwymiarowa liczba Reynoldsa (Re) wyrażająca zależność między prędkością przepływu płynu (w), średnicą rurociągu (D), gęstością płynu (ρ) oraz jego lepkością (η): ·· Różne podręczniki i źródła podają różne wartości liczby Reynoldsa dla charakteru przepływu jednak najczęściej przyjmuje się, że dla wartości poniżej 2100 mamy do czynienia z przepływem laminarnym, między 2100 a 3100 przejściowy i powyżej 3100 burzliwy. W praktyce przeważają przepływy burzliwe. 3. Równanie ciągłości strumienia. W przypadku przepływu płynu poruszającego się ruchem ustalonym, tzn. takim, gdzie prędkość miejscowa i ciśnienie w każdym punkcie płynu nie zmieniają się w czasie, masy płynu przepływające przez przekroje S1 i S2 są sobie równe. Q1 = Q2 stąd S1·v1·ρ1 = S2·v2·ρ2 dla płynu nieściśliwego gęstość ρ1=ρ2 i wtedy dla izotermicznego przepływu cieczy równanie przyjmie postać Z równania wynika, że średnia prędkość przepływu płynu nieściśliwego (v) przy ustalonym przepływie w różnych przekrojach jest odwrotnie proporcjonalna do pola tych przekrojów (S). 4. Równanie Bernoulliego. Dla przepływu ustalonego, nielepkiego i nieściśliwego · · · · · · 2 2 · · · 2 Równanie Bernoulliego jest podstawowym równaniem mechaniki płynów. Zastosowania: np. wyznaczenie prędkości przepływu płynu na podstawie pomiarów ciśnienia, obliczenie spadku ciśnienia na określonej wysokości itd. 5. Opory przepływu w rurociągach Zmniejszenie ciśnienia w rurociągach spowodowane jest oporami tarcia płynu podczas przepływu i oporami powstającymi przy zmianie kierunku przepływu lub kształtów geometrycznych rurociągu. Opory przepływu zależą od długości rurociągu, jego średnicy oraz prędkości przepływu i lepkości cieczy. Dla przepływu w rurociągu o przekroju kołowym opory te wynoszą: ∆ · · · 2 gdzie: λ – funkcja liczby Reynoldsa (współczynnik oporów) L – długość rurociągu d –wewnętrzna średnica rurociągu w – średnia prędkość przepływu g – przyspieszenie ziemskie p – ciśnienie ρ - gęstość