pojęcie i zasady prawa cywilnego,

Monika Jagielska
PRAWO CYWILNE – CZĘŚĆ OGÓLNA (2010/2011)
Zagadnienia egzaminacyjne dla kierunku Prawo niestacjonarne (II rok, III semestr)
UWAGA: Podane niżej zagadnienia mają charakter jedynie informacyjny wskazujący raczej na
zakres materiału obowiązującego na egzaminie przedmiotowym. Pytania na egzaminie nie
wybiegają poza ten zakres, nie muszą być jednak koniecznie sformułowane dokładnie w sposób
podany poniżej (mogą one być bardziej ogólne, np. jedno pytanie obejmie kilka zagadnień
bardziej szczegółowych). Na bazie konkretnego pytania student może zostać poproszony o podanie
konkretnego przykładu.
Egzamin jest ustny i obejmuje dwa pytania; na oba trzeba odpowiedzieć w stopniu co najmniej
dostatecznym.
I.
Zagadnienia wstępne i zagadnienia ogólne
1. Cywilnoprawna metoda regulacji (cechy charakterystyczne).
2. Źródła prawa cywilnego.
3. Rodzaje norm prawnych (ius cogens, ius dispositivi, przepisy semiimperatywne – wyjaśnij)
4. Klauzule generalne – pojęcie, przykłady, znaczenie dla systemu prawnego.
5. Domniemania (w szczególności domniemanie dobrej wiary),
6. Domniemanie dobrej wiary, pojęcie dobrej wiary i jej ochrona w Księdze I KC
7. Co oznacza i na czym polega prawo zasada lex retro non agit (prawo intertemporalne).
8. Pojęcie i rodzaje praw podmiotowych.
9. Powstanie i nabycie prawa podmiotowego; Ustanie i utrata prawa podmiotowego.
10. Wykonywanie i nadużycie wykonania prawa podmiotowego (art. 5 KC).
II. Osoby fizyczne
Zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych – pojęcia.
Zdolność prawna osoby fizycznej (moment początkowy, moment końcowy).
Sytuacja prawna nasciturusa.
Zdolność do czynności prawnych (okoliczności wpływające na zdolność do czynności
prawnych, brak zdolności do czynności prawnych, pełna zdolność do czynności prawnych,
stanowisko prawne ograniczonego w zdolności do czynności prawnych).
5. Konwalidacja czynności dokonanej przez osobę nieposiadającą zdolności do czynności
prawnych
6. Negotium claudicans
7. Ubezwłasnowolnienie całkowite, częściowe (podstawy, przesłanki, skutki).
8. Uznanie za zmarłego i sądowe stwierdzenie zgonu (podobieństwa i różnice).
9. Kommorienci
10. Dobra osobiste osób fizycznych i ich ochrona.
11. Pojęcie konsumenta
12. Pojęcie przedsiębiorcy
1.
2.
3.
4.
III. Osoby prawne
1. Osoba prawna – pojęcie, rodzaje osób prawnych
2. Sposoby tworzenia oraz ustania osób prawnych
3. Teoria organów osoby prawnej i jej konsekwencje
4. Rzekomy organ – pojęcie i skutki dokonywanych przez niego czynności prawnych (art. 39 a
art. 103 KC)
5. Ułomne (niepełne osoby prawne) – pojęcie, podstawa prawna, rodzaje.
6. Dobra osobiste osób prawnych i ich ochrona.
7. Pojęcie i ochrona firmy (zasady ‘prawa firmowego’) – temat wspólny dla osób prawnych i
osób fizycznych.
IV. Przedmioty stosunków cywilnoprawnych
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Pojęcie rzeczy
Rodzaje przedmiotów stosunków cywilnoprawnych
pojęcie i zbycie przedsiębiorstwa;
Podział rzeczy: kryteria i znaczenie prawne podziału
Rzeczy oznaczone co do gatunku/tożsamości; podzielne/niepodzielne; proste/złozone
rzecz ruchoma/ nieruchomość,
Pojęcie przynależności i znaczenie wyróżnienia
Pojęcie części składowej i znaczenie wyróżnienia
Pojęcie i rodzaje pożytków
V. Oświadczenie woli i czynność prawna
1. Pojęcie oświadczenia woli (teorie wyjaśniające istotę oświadczenia woli).
2. Wymogi istnienia oświadczenia woli
3. Oświadczenie woli składane indywidualnemu adresatowi (w jakiej chwili może być uznane
za złożone).
4. Wykładnia oświadczenia woli
5. Pojęcie czynności prawnej (co poza oświadczeniem woli może wchodzić w skład czynności
prawnej)
6. Po spełnieniu jakich przesłanek można mówić o istnieniu oświadczenia woli (wymogi
istnienia oświadczenia woli).
7. Klasyfikacja czynności prawnych (czynności prawne: konsensualne realne, jednostronne i
dwustronne, pod tytułem dartym i odpłatnym, rozporządzające i zobowiązujące, zasada
podwójnego skutku czynności zobowiązujących (!), czynności prawne przysparzające,
kauzalne i abstrakcyjne – koniecznie przykłady tych ogólnych postaci czynności
prawnych).
8. Przesłanki ważności czynności prawnej
9. Treść czynności prawnej, elementy składowe treści czynności prawnej (essentialia negotii,
naturalia negotii, accidentalia negotii – pojęcie i przykłady).
10. Swoboda kształtowania treści czynności prawnej
11. Treść czynności prawnej jako przesłanka jej ważności (art. 58)
12. Nieważność niektórych postanowień czynności prawnych (częściowa nieważność), pojęcie
klauzuli salwatoryjnej.
VI. Umowy i sposoby ich zawierania
1.
2.
3.
4.
Definicja umowy
Oferta – pojęcie i skutki
Oświadczenie woli o przyjęciu oferty
Negocjacje
5. Aukcja
6. Przetarg
7. Culpa in contrahendo
VII.
Wymagania dotyczące formy
1. Zasada braku formalizmu i jej uzasadnienie wymagań ustawowych (element swobody
dokonywania czynności prawnych).
2. Rodzaje wymagań co do formy
3. Dopełnienie wymogu formy pisemnej zwykłej (jaka forma jest zrównana z pismem
zwykłym).
4. Data pewna
5. Poświadczenie podpisu
6. Rygor ad solemnitatem (wyjaśnij i podaj przykłady)
7. Rygor ad probationem (wyjaśnij i podaj przykłady)
8. Rygor ad eventum (wyjaśnij i podaj przykłady)
VIII. Wady oświadczenia woli
1. Brak świadomości lub swobody (przyczyny, skutki, znaczenie tzw. przebłysku
świadomości).
2. Pozorność (przesłanki, skutki, ochrona osoby trzeciej przed skutkami pozorności).
3. Błąd (pojęcie, rodzaje, przesłanki prawnej doniosłości błędu, skutki prawne, podstęp).
4. Groźba (pojęcie, przesłanki prawnej doniosłości groźby, skutki prawne).
IX. Sankcje wadliwych czynności prawnych
1.
2.
3.
4.
5.
nieważność bezwzględna (cechy, przyczyny);
nieważność względna (cechy, przyczyny);
konwalidacja czynności prawnej (istota, sposoby);
bezskuteczność zawieszona (istota, , przyczyny);
bezskuteczność względna (art. 59 KC)).
X. Warunek i termin
1. Pojęcie i rodzaje warunku (przykłady).
2. Skutki zastrzeżenia warunku niemożliwego, sprzecznego z ustawą lub zasadami współżycia
społecznego.
3. Ochrona osoby trzeciej (art. 92 §2 KC)
4. Warunek potestatywny – pojęcie, dopuszczalność de lege lata (propozycja regulacji w
projekcie Księgi I KC)
5. Warunek a termin
XI.
Przedstawicielstwo
1. Przedstawicielstwo a instytucje pokrewne (zastępstwo pośrednie, posłaniec).
2. Przesłanki prawnej skuteczności działania przedstawiciela.
3. Udzielenie pełnomocnictwa (charakter prawny i przesłanki ważności udzielenia
pełnomocnictwa).
Rodzaje pełnomocnictwa ze względu na jego treść
Pełnomocnictwo ogólne a prokura jako szczególny rodzaj pełnomocnictwa handlowego.
Substytucja (pojęcie, dopuszczalność)
Czynności prawne z samym sobą (istota, dopuszczalność).
Falsus procurator (pojęcie, skutki jego działania), dopuszczalność stosowania art. 103 KC
per analogiam do innych instytucji prawnych (rzekomego organu).
9. Wygaśnięcie pełnomocnictwa
10. Stosunek będący podstawą pełnomocnictwa i jego znaczenie (pełnomocnictwo a stosunek
podstawowy; przykłady umów stanowiących stosunki podstawowe).
4.
5.
6.
7.
8.
XII.
Przedawnienie i terminy zawite (dawność)
1. Przedawnienie – ratio legis instytucji.
2. Rodzaje dawności i różnice między nimi.
3. Przedmiot przedawnienia (jakie roszczenia ulegają przedawnieniu) i terminy przedawnienia
(ogólne i szczególne terminy przedawnienia, przykłady).
4. Początek biegu przedawnienia.
5. Zawieszenie i przerwa biegu przedawnienia; odroczenie upływu przedawnienia.
6. Podniesienia zarzutu przedawnienia (zarzut przedawnienia a nadużycie wykonywania
prawa podmiotowego, art. 5 KC); czy sąd może uwzględnić upływ terminu przedawnienia z
urzędu?.
7. Skutki przedawnienia (przekształcenie zobowiązania w zobowiązane naturalne).
8. Uznanie roszczenia – pojęcie, rodzaje, skutki
9. Terminy zawite – pojęcie, podział na grupy, przykłady; czym różnią się od przedawnienia;
dopuszczalność odpowiedniego stosowania przepisów o przedawnieniu do terminów
zawitych.