SCENARIUSZ LEKCJI MATEMATYKI Publiczna Szkoła Podstawowa w Połańcu Ul. Żapniowska 1 28-230 Połaniec KLASA: VI PROWADZĄCY: Anna Skowron TEMAT: Sito Eratostenesa i trójki pitagorejskie. CELE: Zapoznanie z tworzeniem Sita Eratostenesa i trójek pitagorejskich. - Przypomnienie własności liczb pierwszych i złożonych. - Określenie czym jest Sito Eratostenesa. - Określenie własności trójek pitagorejskich. - Zapoznanie z podstawowymi wiadomościami o Eratostenesie i Pitagorasie. - Wskazanie omawianych problemów w matematyce klasy IV, V i VI. METODY I FORMY PRACY: - praca w grupach sześcioosobowych - rozwiązywanie problemów - praca indywidualna POMOCE: - karty pracy dla pięciu grup - przygotowane przez uczniów wiadomości o Eratostenesie i Pitagorasie - kartki z liczbami od 1-30 dla całej klasy - pięć kartek formatu A4 - kreda, tablica LITERATURA: - „Matematyka wokół nas” dla klasy V - „Matematyka 2001” dla klasy VI - internet, encyklopedie WSTĘP: Jest to lekcja powtórzeniowo - wprowadzająca. Powtórzenie o liczbach pierwszych a wprowadzenie do twierdzenia Pitagorasa. Lekcję tą przy niewielkich zmianach można również przeprowadzić w klasie IV i V. Myślę, że takie powiązanie treści matematycznych z ich twórcami, uczyni lekcję matematyki bardziej interesującą, a przekazywane wiadomości będą trwalsze. Etapy lekcji Z A A N G A Ż O W A N I E B A D A N I E P RZ E K SZ T A Ł C A N I E P R E Z E N T A C J A R E F L E K S J A Przebieg lekcji Umiejętności kluczowe Analiza prac domowych poprzez sprawdzenie potrzebnych do lekcji materiałów Podanie tematu i określenie celów lekcji. Przypomnienie o liczbach pierwszych i potęgowaniu. Uwagi: -Nauczyciel dzieli klasę na lekcji poprzedzającej na V grup i zleca im przygotowanie materiałów. -Nauczyciel zapisuje temat na tablicy, uczniowie w zeszytach. -Nauczyciel określa cele lekcji. -Uczniowie przypominają własności liczb pierwszych i określają kwadrat liczby. -Uczniowie przedstawiają swoje skojarzenia . Wszyscy uczniowie otrzymują zadanie z czym im się kojarzą określenia użyte -komunikowanie się w temacie. Poszczególne grupy zapoznają się z kartami pracy. Wybierają liderów. Przystępują do pracy. -organizowanie pracy, -komunikowanie się -Nauczyciel udziela Uczniowie wyjaśniają, weryfikują i zapisują pomysły na kartkach formatu A4. -komunikowanie -Nauczyciel udziela się, -współdziałanie w zespole, -rozwiązywanie problemów wskazówek. Poszczególne grupy prezentują swoje rozwiązania na tablicy. Grupa I – tworzenie Sita Eratostenesa. Grupa II –wiadomości o Eratostenesie według podanego planu. Grupa III – określa własności trójek pitagorejskich. Grupa IV – przedstawia trójki pitagorejskie znalezione przy pomocy kalkulatora. Grupa V – wiadomości o Pitagorasie według podanego planu. Podsumowanie lekcji. Zadanie pracy domowej. Grupa I, II planują plakaty związane z Sitem Eratostenesa. Grupy III – V planują plakaty dotyczące trójek pitagorejskich. Plakaty mają przedstawiać treści z lekcji, przyciągnąć widza pomysłowością, kolorami i estetyką. -komunikowanie się -Uczniowie zapisują wskazówek. przedstawiane przez poszczególne grupy rozwiązania zadań do zeszytu. -komunikowanie się, -Uczniowie wyszukują treści z ocena własnego lekcji potrzebne do wykonania uczenia się plakatów. -Nauczyciel zezwala na dowolność pomysłów. KARTY PRACY DLA POSZCZEGÓLNYCH GRUP Grupa I Z trzydziestu kolejnych liczb naturalnych (1-30) wybierzmy liczby pierwsze. 1. Liczbę 1 wykreślamy, bo nie jest ani liczbą pierwszą, ani złożoną. 2. Najmniejszą liczbą pierwszą jest 2. 3. Wykreślamy wszystkie liczby podzielne przez 2. 4. Pierwszą liczbą która nie została wykreślona jest 3. Jest to następna liczba pierwsza. 5. Teraz wykreślamy wszystkie liczby podzielne przez 3. 6. Kolejną liczbą pierwszą jest 5. 7. Postępując tak dalej, otrzymamy liczby pierwsze: 2, 3, 5 ,7, 11, 13 , 17, 19, 23, 29. 8. W podobny sposób możemy wybrać wszystkie liczby pierwsze, np. spośród 200 liczb. 9. Ta metoda wyznaczania liczb pierwszych nosi nazwę Sita Eratostenesa. 10.Lider grupy wyjaśnia sposób rozwiązania zadania całej klasie. Grupa II Sporządzić krótką notatkę o Eratostenesie na podstawie przygotowanych materiałów według następującego planu: 1. 2. 3. 4. Kiedy i gdzie żył Eratostenes? Kim był ? Czym się zajmował ? Kiedy w matematyce klasy czwartej, piątej i szóstej mówiliśmy o liczbach pierwszych ? Grupa III Przyjrzyjcie się podanym trójkom liczb. Co je łączy ? I. 3, 4, 5 32 + 42 = 52 II 6, 8 ,10 62 + 82 = 102 III 9, 12 ,15 92 + 122 = 152 Grupa IV Poszukajcie kolejnych trójek liczb pasujących do poniższej serii. ( można wykorzystać kalkulator ) I 3, 4, 5 32 + 42 = 52 II 6, 8 ,10 62 + 82 = 102 III 9, 12 ,15 92 + 122 = 152 Grupa V Sporządzić krótką notatkę o Pitagorasie na podstawie przygotowanych materiałów według następującego planu: 1. Kiedy i gdzie żył Pitagoras? 2. Kim był ? 3. Czym się zajmował ? 4. Gdzie w matematyce klasy czwartej, piątej i szóstej spotkaliśmy się z działaniami wykonywanymi przy tworzeniu trójek pitagorejskich? Uwagi dotyczące realizacji zajęć: 1. Wybrani uczniowie grupy I przygotowują zapis liczb naturalnych ( 1 – 30 ) dla całej klasy,( 31 karteczek )które uczniowie wklejają do zeszytów. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2. Uczniowie grupy II przygotowują po kilka zdań o Eratostenesie. 3. Uczniowie grupy III przygotowują kartki formatu A4 do zapisywania wypracowanych przez grupy rozwiązań zleconych zadań. 4. Uczniowie grupy IV przynoszą kalkulatorki. 5. Uczniowie grupy V przygotowują po kilka zdań o Pitagorasie. ( mogą być również fotografie ) 6. Wiadomości przedstawiane przez poszczególne grupy są zapisywane do zeszytów.(proponowana forma zapisu) Sito Eratostenesa. 1 11 21 2 12 22 3 13 23 4 14 24 5 15 25 6 16 26 7 17 27 8 18 28 9 19 29 10 20 30 Eratostenes żył ok. 275 – ok. 194 r. p. n. e. , grecki filozof, matematyk i geograf. Pierwszy dokonał pomiaru południka ziemskiego, zarządzał Biblioteką Aleksandryjską. Opracował metodę wyznaczania liczb pierwszych nie większych od dowolnej zadanej liczby naturalnej ( u nas od 30) tzw. Sito Eratostenesa. W poniższych trójkach liczb, suma kwadratów dwóch mniejszych liczb jest równa kwadratowi największej I. 3, 4, 5 II 6, 8 ,10 III 9, 12 ,15 32 + 42 = 52 62 + 82 = 102 92 + 122 = 152 Przykłady innych trójek pitagorejskich IV 9, 40, 41 V 5, 12, 13 92 + 402 = 412 52 + 122 = 132 Pitagoras żył w latach ok. 572 – ok.496 r. p. n. e. . Był greckim matematykiem i filozofem. Zajmował się wraz ze swoimi uczniami zwanymi Pitagorejczykami dociekaniem w zakresie liczb. Pitagorejskie trójki to trójki liczb naturalnych o których mowa w powyższych zadaniach. Wyrażam zgodę na publikację. Anna Skowron Połaniec, dnia 04.11.2002