PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLE MIEJSKIE NR 5 W LESZNIE PL. KOMEŃSKIEGO 5 Opracował zespół: Beata Biernat Elżbieta Ciszewska Wioletta Dalaszyńska Halina Pawlak SPIS TREŚCI Wstęp ................................................................................................ 3 I. Cele ............................................................................................... 4 II. Metody i formy pracy z dziećmi ............................................... 5 III. Bloki tematyczne ...................................................................... 5 1. Chcę być sobą ................................................................................... 6 2. Chcę poznać reguły życia w grupie ................................................. 7 3. Chcę być wartościowym człowiekiem, kochać moich bliskich i to wszystko, co mnie otacza ............................................................. 8 4. Dbam o swoje bezpieczeństwo ........................................................ 9 5. Dbam o swoje zdrowie ..................................................................... 10 IV. Model absolwenta ..................................................................... 11 V. Model nauczyciela ..................................................................... 12 VI. Pracownik obsługi - pożądane postawy ................................. 12 VII. System nagród i kar ................................................................ 13 VIII. Formy nagród i kar ............................................................... 14 IX. Refleksje i wnioski .................................................................... 15 X. Ewaluacja.................................................................................... 15 Literatura .................................................................................. 16 WSTĘP Istotą wychowania i nauczania dzieci w wieku przedszkolnym jest wspieranie i stymulowanie ich wszechstronnego rozwoju. Zatem uwaga wychowawcy musi być skierowana na wszystkie sfery osobowości młodego człowieka: sferę intelektualną, fizyczną, uczuciowo – emocjonalną, sferę woli i duchową, a zatem rozwój społeczny. Zmiany zachodzące w świecie narzucają nauczycielom i rodzicom pewien styl wychowania człowieka nowej ery: potrafiącego samokrytycznie spojrzeć na siebie i na otaczający go świat. Człowieka, który potrafi czerpać ze świata to, co jest najlepsze, ale tez dawać i wzbogacać go. Sens wychowania polega na tym, aby wydobyć to, co w dziecku jest cenne, lecz jeszcze ukryte, wyzwolić jego potencjał. Wychowanie ma otworzyć dziecko szeroko na dobro, które może stać się jego udziałem, pomóc w osiąganiu dojrzałości emocjonalnej, nabywaniu hartu w zmaganiu z przeciwnościami. Towarzyszenie dziecku na drodze jego rozwoju wymaga dobrej orientacji w indywidualnych możliwościach wychowanka, aby można było postawić mu odpowiednie wymagania. Wychowanie dziecka to także zapewnienie mu wartościowego środowiska wychowawczego, pozwalającego na wspólne przezywanie w trakcie zabawy, pracy, rozmowy, tworzenia. Mając to wszystko na uwadze przyjęłyśmy wspólny plan działania, zwany Planem Wychowawczym. Uwzględnia on potrzeby całej społeczności przedszkolnej: dzieci, pracowników, rodziców oraz środowiska. Program Wychowawczy naszego przedszkola ma za zadanie określić, jakimi wartościami kierujemy się w stosunku do naszego wychowanka, jakie normy postępowania, zachowana są pożądane, aby dziecko umiało funkcjonować w środowisku zgodnie z przyjętymi normami społecznymi. W celu osiągnięcia zamierzeń staramy się zapewnić warunki do pełnego rozwoju osobowego każdego dziecka. I. CELE: 1. Stwarzanie warunków do pełnego rozwoju osobowego każdego dziecka zgodnie z jego wrodzonym potencjałem i możliwościami w relacjach ze środowiskiem – kulturowym i przyrodniczym. 2. Kształtowanie podstawowych powinności moralnych np. życzliwości, uczciwości, sprawiedliwości, odpowiedzialności. 3. Tworzenie więzi uczuciowej z rodziną, środowiskiem, w którym dziecko przebywa. 4. Rozwijanie umiejętności polubownego rozwiązywania spraw konfliktowych, doprowadzanie do kompromisu. 5. Rozwijanie umiejętności rozróżniania dobra od zła. 6. Uświadomienie złożoności otaczającego świata i czyhających zagrożeń. 7. Uświadomienie dzieciom ich praw i obowiązków. II. METODY I FORMY PRACY Z DZIEĆMI Wśród metod, które będą pomocne w realizacji założeń programu można wyróżnić ich grupy: - wspierające rozwój dziecka - stymulujące rozwój dziecka - usprawniające. Dzięki połączeniu tych grup metod można wszechstronnie oddziaływać na dziecko. Pozwoli im to na wdrożenie wielu ważnych, życiowych nawyków, wiadomości i umiejętności dotyczących profilaktyki zachowań. W trakcie realizacji programu nauczyciel wykorzystuje różne formy organizacji pracy, miedzy innymi formę pracy zbiorowej w grupie, w zespole oraz zajęć indywidualnych. Różnorodność form opiera się na wykorzystaniu utworów literackich, codziennych sytuacji, spotkań z ciekawymi ludźmi ( np. weterynarzem, policjantem, lekarzem, higienistką). Przybiera również formę wycieczek i spacerów, zakłada tez wykorzystanie filmów edukacyjnych. III. BLOKI TEMATYCZNE 1. CHCĘ BYĆ SOBĄ 2. CHCE POZNAĆ REGUŁY ZYCIA W GRUPIE 3.CHCĘ BYĆ WARTOŚCIOWYM CZŁOWIEKIEM, KOCHAĆ MOICH BLISKICH I TO WSZYSTKO, CO NAS OTACZA 4. DBAM O SWOJE BEZPIECZEŃSTWO 5. DBAM O SWOJE ZDROWIE 1. CHCĘ BYĆ SOBĄ NORMY POSTĘPOWANIA: wyrażaj swoje emocje w sposób kontrolowany ciesz się z sukcesów, przyjmuj z godnością porażki mów o swoich uczuciach, odczuciach używaj form grzecznościowych: proszę, przepraszam, dziękuję okazuj szacunek dorosłym i starszym osobom pamiętaj o kulturalnym zachowaniu w trakcie powitań i pożegnań słuchaj kiedy inni mówią, mów kiedy inni słuchają ZAGADNIENIA DO REALIZACJI: dostarczenie dzieciom wzorców właściwego zachowania się (postawa nauczycielki, postaci z literatury itp.) uczenie dzieci wyrażania umiejętności określania swoich uczuć, wyrażania swoich oczekiwań w sposób zrozumiały dla innych uświadamianie dziecku, że jest niepowtarzalne ma prawo do własnego zdania, popełniania błędów uczenie poszanowania własności i wytworów pracy kolegów uczenie się mówienia miłych słów oraz dziękowanie innym za te słowa rozmawianie z dziećmi na temat prostych przepisów savoir-vivr'u, stosowanie ich w sytuacjach codziennych opanowanie umiejętności kulturalnego jedzenia (np. nie mówienie z pełnymi ustami, używanie serwetki itp.) uczenie się mówienia o rzeczach miłych, wyrażanie dezaprobaty dla zachowań negatywnych. 2. CHCĘ POZNAĆ REGUŁY ŻYCIA W GRUPIE NORMY POSTĘPOWANIA: unikaj krzyku, kłótliwości przestrzegaj zawartych umów, reguł oceniaj zachowanie, a nie osoby korzystaj z pomocy dorosłych w trudnych sytuacjach wystrzegaj się kłamstwa okazuj pomoc innym dziel się z kolegami zabawkami, słodyczami, ZAGADNIENIA DO REALIZACJI: ustalenie reguł i norm życia w grupie, przestrzeganie ich, np.: zgodnego zachowania się podczas zabaw , kulturalnego włączania się do zabaw kolegów, zasad podporządkowania się dyżurnym np. w łazience ,w sali ponoszenie konsekwencji łamania przyjętych umów. reagowanie na umówione sygnały np. sygnał kończący zabawę. uczenie dzieci właściwego zachowania w stosunku do innych ( nie stosujemy obraźliwych słów) zapoznanie z bezpiecznymi sposobami rozładowania emocji, nie wyrządzając krzywdy innym (np. gryzmolenie po kartce, zgniatanie gazety, darcie papieru). udział w inscenizacjach dziecięcych z wykorzystaniem literatury: rozróżnianie prawdy, fałszu, kłamstwa, fantazji w utworach literackich i w sytuacjach codziennych, podejmowanie prób oceny i ocenianie postępowania bohaterów bajek i opowiadań układanie zakończeń historyjek obrazkowych, przewidywanie skutków złego postępowania, wyciąganie wniosków rozumienie konsekwencji kłamstwa dla siebie i innych systematyczne prowadzenie rozmów, wyjaśnień, wymiany zdań i przedstawienia argumentów dotyczących własnych ocen i odczuć, liczenie się z odczuciami drugiej osoby 3. CHCĘ BYĆ WARTOŚCIOWYM CZŁOWIEKIEM, KOCHAĆ MOICH BLISKICH I TO WSZYSTKO, CO MNIE OTACZA NORMY POSTĘPOWANIA: bądź miły dla innych osób (kolegów i dorosłych) dbaj o porządek wokół siebie (nie śmieć, sprzątaj po zabawie) rozmawiaj z rodzicami o ich pracy pamiętaj o uroczystościach rodzinnych poznaj piękno swojego kraju, regionu, miasta przeproś w przypadku wyrządzenia komuś krzywdy okazuj uczucie miłości i szacunku wobec najbliższych podejmuj proste obowiązki w domu i w przedszkolu ZAGADNIENIA DO REALIZACJI: pobudzanie ciekawości do interesowania się historią i tradycjami swojej rodziny, kraju wzmacnianie więzi rodzinnych poprzez udział rodziców i dziadków w uroczystościach organizowanych w przedszkolu, zajęciach otwartych, festynach. w trakcie zajęć oraz przy każdej nadarzającej się okazji uświadamianie dzieciom ich przynależności narodowej zapoznawanie dzieci z barwami narodowymi, godłem i hymnem Polski rozróżnianie i nazywanie pozytywnych cech charakteru ( koleżeństwo, odwagę uprzejmość, tolerancję itp.) dostrzeganie i rozumienie związku człowieka z przyrodą - uwrażliwianie na szanowanie przyrody (zwierzęta, rośliny) orientowanie się w najbliższym otoczeniu i środowisku, w którym żyje dziecko rozumienie i akceptowanie odrębności narodowych zapoznawanie dzieci z miejscem zamieszkania poznawanie wytworów kultury narodowej i wybranych tradycji narodowych i regionalnych (legendy, obyczaje, zwyczaje, stroje) 4. DBAM O SWOJE BEZPIECZEŃSTWO NORMY POSTĘPOWANIA: nie oddalaj się od grupy, z miejsca zabaw, nie próbuj produktów nieznanego pochodzenia nie przyjmuj słodyczy od nieznajomych zwróć się o pomoc w razie potrzeby pamiętaj swój adres zamieszkania, unikaj niebezpiecznych zabaw i zachowań, zachowaj ostrożność w kontaktach z obcymi nie zbliżaj się do nieznanych zwierząt, przestrzegaj zasad ruchu drogowego dla pieszych ZAGADNIENIA DO REALIZACJI: spotkania z policjantem, lekarzem - omówienie zachowań bezpiecznych dla zdrowia ustalenie zasad warunkujących bezpieczeństwo podczas pobytu w przedszkolu (sala, teren) oraz na wycieczkach, zapamiętanie własnego imienia i nazwiska oraz adresu zamieszkania w toku zajęć, scenek rodzajowych , dramy, poznanie konsekwencji niebezpiecznych zabaw i zachowań poznanie niektórych możliwości radzenia sobie w sytuacjach zagrażających własnemu bezpieczeństwu spotkanie z weterynarzem- omówienie zachowań zwierząt gdy: zwierzę jest zdenerwowane, boi się, gdy jest chore, rozumienie przestrzegania zasad kodeksu drogowego dla pieszych dostarczenie wzorców właściwego zachowania się na ulicy (wycieczki na skrzyżowanie, filmy edukacyjne, książki, inscenizacje) poznanie konsekwencji niebezpiecznych zabaw i zachowań 5. DBAM O SWOJE ZDROWIE NORMY POSTĘPOWANIA: nie krzycz, mów umiarkowanym głosem, często korzystaj z pobytu na świeżym powietrzu, hartuj swój organizm, ubieraj się odpowiednio do temperatury zjadaj przygotowane dla ciebie posiłki, zasłaniaj nos i usta przy kichaniu i kasłaniu, nie obawiaj się wizyty u lekarza, mów o tym czego się boisz, unikaj hałasu, nie próbuj produktów nieznanego pochodzenia, informuj dorosłych o swoich dolegliwościach (skaleczenie, samopoczucie) złe ZAGADNIENIA DO REALIZACJI: czynne uczestnictwo dzieci w zabawach organizowanych przez nauczyciela (spacery wycieczki, zabawy ruchowe, zestawy ćwiczeń gimnastycznych, pobyt na świeżym powietrzu) uczenie się umiejętności dokonywania wyboru odpowiedniego ubrania stosownie do pogody kształtowanie nawyku zjadania wszystkich potraw systematyczne mobilizowanie dzieci do stosowania zabiegów higienicznych oraz mycia rąk przed posiłkami i po wyjściu z ubikacji dostrzeganie pozytywnego wpływu zabiegów higienicznych dla zdrowia rozumienie potrzeby wizyt kontrolnych u lekarza pediatry oraz stałego kontrolowania i leczenia zębów- spotkania z lekarzem, wizyta w gabinecie stomatologicznym uczenie prawidłowego mycia rąk, zębów, posługiwania się chusteczką itp. ukazanie konsekwencji wynikających z nieprzestrzegania zasad higieny stosowanie w zajęciach różnych form sprzyjających zrozumieniu potrzeb własnych i kolegów (drama, pedagogika zabawy itp.) uświadomienie dzieciom konieczności spożywania owoców i warzyw jako źródła witamin (poprzez spożywanie posiłków w przedszkolu, zajęcia dydaktyczne, prace gospodarcze, hodowle prowadzone w kąciku przyrody, filmy edukacyjne, itp.) przestrzeganie zasady spożywania produktów nieznanego pochodzenia (owoce, słodycze, rośliny otrzymywane od obcych) omówienie sposobu postępowania w razie złego samopoczucia, skaleczenia, określonej dolegliwości, dostrzeganie w otoczeniu zjawisk akustycznych będących przyczyną zmęczenia i zdenerwowania (krzyk dzieci, głośna muzyka, hałas z ulicy IV. MODEL ABSOLWENTA Celem programu wychowawczego Przedszkola Miejskiego Nr 5 w Lesznie jest sprecyzowanie modelu absolwenta, który stałby się wzorem postaw pożądanych w zakresie wiedzy, umiejętności i zachowań. Dążymy do tego, aby absolwent naszej placówki kończąc przedszkole posiadał następujące cechy: BYŁ KULTURALNY: · Używał form grzecznościowych: „proszę”, „dziękuję”, „przepraszam”. · Stosował zasadę „Dziewczynka ma pierwszeństwo”. · Okazywał szacunek dorosłym (starszym osobom). · Był serdeczny dla innych (kolegów i dorosłych). · Nie wyśmiewał się z kolegi lub koleżanki. DBAŁ O SWOJE ZDROWIE: · Nie krzyczał, mówił umiarkowanym głosem. · Brał udział w zabawach ruchowych, spacerach i wycieczkach /przebywał na świeżym powietrzu/. · Hartował swój organizm. · Ubierał się stosownie do pory roku. · Mył ręce przed posiłkami i po wyjściu z ubikacji. · Zasłaniał usta przy kichaniu i kasłaniu. · Umiał powiedzieć, czego się boi. · Umiał mówić o swoich uczuciach. KONTROLOWAŁ SWOJE ZACHOWANIE: · Wyrażał swoje emocje w sposób właściwy zrozumiały dla otoczenia. · Zwracał się z problemami do rodziców. · Nie obrażał się. · Nie był agresywny-nie bił się z rówieśnikami. · Bawił się tak, aby nie przeszkadzać innym · Pamiętał o konsekwencjach swojego działania. · Umiał słuchać, co mówią inni · Nie wyrządzał krzywdy innym. · Pomagał młodszym mniej sprawnym. · Akceptował siebie i innych takimi, jacy są. · Dostrzegał sytuacje zagrażające bezpieczeństwu swojemu i innych. V. MODEL NAUCZYCIELA Zna przestrzega prawa dziecka Potrafi być cierpliwy, miły serdeczny, ale i konsekwentny Jest wyrozumiały, szczery, sprawiedliwy Jest kreatywny Dotrzymuje umów, przyrzeczeń i tajemnic Przyznaje się do własnych pomyłek Pamięta, że dziecko chętniej reaguje na pochwalę niż karę Ma indywidualne podejście do każdego dziecka VI. PRACOWNIK OBSŁUGI – POŻĄDANE POSTAWY Współpracuje z nauczycielem Jest odpowiedzialny Jest kulturalny, aktywny, życzliwy Dba o bezpieczeństwo dzieci Otwarty na problemy placówki Nieangażujący się w konflikty nauczyciela z rodzicami VII. SYSTEM NAGRÓD I KAR W przedszkolu, jak w każdej grupie społecznej, funkcjonują określone postępowania, regulujące współżycie i współdziałanie pomiędzy wszystkimi członkami zespołu przedszkolnego – dziećmi i dorosłymi – potrzebne są formy wyrażające uznanie za podporządkowanie się i sankcje w wypadku niestosowania się do nich. Do form tych należą nagrody i kary. NAGRADZAMY ZA: stosowanie ustalonych umów i zasad wysiłek włożony w wykonywanie pracy, zadania wypełnienie podjętych obowiązków bezinteresowną pomoc innym stosowanie zasad ochrony przyrody aktywny udział w pracach grupy Po ustaleniu norm postępowania ustalamy także konsekwencje za brak podporządkowania się im. KONSEKWENCJE WYCIĄGAMY ZA: nieprzestrzeganie ustalonych zasad i norm współżycia w grupie i przedszkolu stwarzanie sytuacji zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu własnemu i innych zachowania agresywne skierowane na dorosłych, dzieci lub przedmioty niszczenie wytworów pracy innych , ich własności celowe nie wywiązywanie się z podjętych obowiązków VIII. FORMY NAGRÓD I KAR Program wychowawczy Przedszkola Miejskiego Nr 5 oparty jest na następujących wzmocnieniach pozytywnych: pochwała wobec grupy pochwała indywidualna pochwała przed rodzicami pochwała przed dyrektorem atrakcyjna zabawa według pomysłu dziecka darzenie dziecka szczególnym zaufaniem np. zwiększając zakres jego samodzielności drobne nagrody rzeczowe ustalone wspólnie z rodzicami Formy konsekwencji za niestosowanie się do ustalonych zasad: słowne upomnienia rozmowa - przedstawienie następstw zachowania (skłonienie dziecka do autorefleksji) wyrażenie przez nauczyciela smutku i niezadowolenia z powodu zachowania dziecka, odsunięcie na krótki czas od zabawy zastosowanie aktywności mającej na celu rozładowanie negatywnych emocji poinformowanie rodziców o przewinieniu symbol np. smutna buzia, czarna kropka IX. REFLEKSJE WNIOSKI X. Nauczyciele w zakresie wychowania maja funkcję wspomagającą i uzupełniającą w stosunku do rodziców Podstawową formą pracy wychowawczej z dziećmi powinna być zabawa W podjętym procesie wychowania obok dzieci uczestniczą nauczyciele i wtedy ich celem może być naprawa niewłaściwych wzajemnych postaw, wzajemne uczenie się, poznawanie swych oczekiwań, modyfikacja wzajemnych odniesień Nauczyciel – wychowawca jako bardziej świadomy procesu, wzajemnych interakcji, powinien próbować przełamać stereotypowe zachowania wobec dzieci Wzajemna życzliwość i zaufanie na linii nauczyciel – dziecko – rodzic, stanowią właściwy punkt wyjścia do pracy edukacyjnej, co stanowi warunek jej powodzenia Sukces zaplanowanego programu wychowawczego powinien być osiągnięty, bo kadra pedagogiczna: - odczuwa potrzebę zmian - jest profesjonalna w metodach i treściach - posiada kwalifikacje w zakresie wiedzy i umiejętności EWALUACJA 1. Miarą osiągnięcia celu będą kryteria sukcesu dziecka. DZIECKO: Zna zasady i normy kultury bycia obowiązujące w przedszkolu (stosownie do wieku dziecka) Jest samodzielne w zakresie samoobsługo Jest ciekawe świata Szanuje swoją i cudzą własność Rozumie konieczność ponoszenia konsekwencji swojego zachowania Wie, co sprzyja i zagraża zdrowiu, przestrzega poleceń nauczyciela Wie i rozumie, że dobre zachowania są pochwalone Podejmuje próby samooceny 2. Miarą osiągnięcia celu programu będzie zadowolenie nauczycieli wynikające z: Jednolitego oddziaływania wychowawczego wszystkich nauczycieli Z bliższego kontaktu z dzieckiem, akceptacji podmiotowości dziecka Wzrostu poziomu umiejętności nauczycieli w zakresie kompetencji wychowawczych Osiągnięcia dobrych efektów pracy wychowawczej