informator - Strona Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego

INFORMATOR
EGZAMINY EKSTERNISTYCZNE
Z ZAKRESU TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
I TECHNIKUM UZUPEŁNIAJĄCEGO DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
W ZESPOLE SZKÓŁ
ROLNICZYM CENTRUM KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO
IM.WINCENTEGO WITOSA W LEŚNEJ PODLASKIEJ
Szczegółowych informacji dotyczących przeprowadzanych egzaminów
eksternistycznych z zakresu technikum dla dorosłych i technikum
uzupełniającego dla dorosłych w zawodzie technik rolnik 321[05]
udziela sekretariat (083) 345-00-24,
można też przeczytać na stronie www.zsrcku.maze.pl
SPIS TREŚCI:
1. Akt powołania Państwowej Komisji Egzaminacyjnej
do przeprowadzania egzaminów eksternistycznych
D-BP-MŻ/410/E/14/2006.
2. Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z zajęć
edukacyjnych przewidzianych w ramowym planie nauczania
w technikum dla dorosłych i zajęć edukacyjnych ustalonych
programem nauczania dla zawodu technik rolnik 321[05]/T-4, TU,
SP/MENiS/2005.02.03.
2.1. Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych
z języka polskiego.
2.2a.Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych
z języka rosyjskiego.
2.2b.Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych
z języka angielskiego.
2.3. Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z historii.
2.4. Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z wiedzy
o społeczeństwie.
2.5. Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z matematyki.
2.6. Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z fizyki
i astronomii.
2.7. Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z chemii.
2.8. Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z biologii.
2.9. Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z geografii.
2.10.Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z podstaw
przedsiębiorczości.
2.11.Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z technologii
informacyjnej.
2.12.Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z produkcji
roślinnej.
2.13.Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z produkcji
zwierzęcej.
2.14.Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z mechanizacji
rolnictwa.
2.15.Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z przepisów
ruchu drogowego.
2.16.Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z ekonomiki
i zarządzania przedsiębiorstwem w agrobiznesie.
2.17.Szczegółowy zakres egzaminów eksternistycznych z zajęć
praktycznych.
2.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINÓW EKSTERNISTYCZNYCH
Z ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH
PRZEWIDZIANYCH W RAMOWYM PLANIE NAUCZANIA
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
I ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH USTALONYCH PROGRAMEM
NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK ROLNIK
321[05]/T-4, TU, SP/MENiS/2005.02.03.
Lp. Wyszczególnienie zajęć edukacyjnych
Forma egzaminu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Język polski
Język obcy (język rosyjski, język angielski)
Historia
WOS
Matematyka
Fizyka i astronomia
Chemia
Biologia
Geografia
Podstawy przedsiębiorczości
Technologia nformacyjna
Produkcja roślinna
Produkcja zwierzęca
Mechanizacja rolnictwa
Przepisy ruchu drogowego
Ekonomika i zarządzanie przedsiębiorstwem
w agrobiznesie
17. Zajęcia praktyczne
ustny i pisemny
ustny i pisemny
ustny i pisemny
ustny
ustny i pisemny
ustny
ustny
ustny
ustny
ustny
ustny
ustny
ustny
ustny
ustny
ustny
18. Specjalizacja
w formie zadań
praktycznych
ustny
2a.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINÓW EKSTERNISTYCZNYCH
Z ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH
PRZEWIDZIANYCH W RAMOWYM PLANIE NAUCZANIA
W TECHNIKUM UZUPEŁNIAJĄCYM DLA DOROSŁYCH
I ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH USTALONYCH PROGRAMEM
NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK ROLNIK
321[05]/T-4, TU, SP/MENiS/2005.02.03.
Lp. Wyszczególnienie zajęć edukacyjnych
Forma egzaminu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Język polski
Język obcy (język rosyjski, język angielski)
Historia
WOS
Matematyka
Fizyka i astronomia
Chemia
Biologia
Geografia
Podstawy przedsiębiorczości
Technologia nformacyjna
Produkcja roślinna
Produkcja zwierzęca
Mechanizacja rolnictwa
Ekonomika i zarządzanie przedsiębiorstwem
w agrobiznesie
16. Zajęcia praktyczne
ustny i pisemny
ustny i pisemny
ustny i pisemny
ustny
ustny i pisemny
ustny
ustny
ustny
ustny
ustny
ustny
ustny
ustny
ustny
ustny
17. Specjalizacja
w formie zadań
praktycznych
ustny
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z JĘZYKA POLSKIEGO
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA DKOS – 4015 – 143/02
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Język jako zjawisko semiotyczne:
1) pojęcie znaku, rodzaje znaków,
2) podstawowe funkcje znaku językowego: komunikowanie, informowanie,
ekspresja, impresja,
3) język jako system znakowy; mówiona i pisana wersja języka.
2. Budowa języka:
1) brzmieniowa warstwa języka i wypowiedzi,
2) sposoby wzbogacania zasobu leksykalnego (konstrukcje słowotwórcze,
neologizmy, zapożyczenia),
3) zasób leksykalny i frazeologiczny języka; semantyczna i niesemantyczna
wartość słowa,
4) budowa wypowiedzeń (zdań) i tekstów; leksykalna i składniowa
spójność tekstu.
3. Wypowiedź językowa:
1) wypowiedzi monologowe i dialogowe,
2) podstawowe gatunki wypowiedzi językowych (przemówienie, referat,
artykuł, dyskusja, negocjacje),
3) wartościowanie wypowiedzi językowych: poprawność, błąd językowy,
prawdziwość - fałszywość, szczerość - kłamstwo, wartość estetyczna
wypowiedzi,
4) etyka mówienia: uczciwość, agresja językowa, wulgarność, manipulacja
językowa.
4. Retoryczne użycie języka:
1) werbalne i niewerbalne środki komunikacji,
2) retoryczne środki perswazji i ekspresji,
3) stosowność i skuteczność retoryczna,
4) retoryczny aspekt wieloznaczności słowa i wypowiedzi (homonimia,
znaczenie nieostre, elipsa, anakolut, paradoks),
5) etykieta językowa.
5. Miejsce języka w społeczeństwie:
1) pochodzenie i rozwój języka; podstawowe zmiany historyczne
w polszczyźnie,
2) społeczne i terytorialne zróżnicowanie języka: dialekt, gwara, żargon,
zróżnicowanie pokoleniowe.
6. Stylowe odmiany języka:
1) style indywidualne i funkcjonalne (styl potoczny, artystyczny,
publicystyczny, naukowy); podstawowe typy stylizacji (archaizacja,
stylizacja potoczna, gwarowa),
2) stylowa stosowność wypowiedzi wobec sytuacji komunikacyjnej,
3) języki specjalistyczne i terminologia.
7. Pojęcia kultury:
1) dzieło literackie i jego wyróżniki,
2) kultura masowa i elitarna; pop-kultura i kultura wysoka,
3) społeczne środki przekazu (prasa, radio, telewizja, internet),
4) uczestnictwo w kulturze: twórcy i odbiorcy,
5) arcydzieło, kicz.
8. Tradycje literackie:
1) staropolska i oświeceniowa,
2) romantyczna i pozytywistyczna,
3) młodopolska i awangardowa,
4) konteksty biblijne i antyczne,
5) kontynuacje i nawiązania.
9. Proces historyczno-literacki:
1) gatunki i rodzaje literackie,
2) konwencja literacka i typowe dla niej środki artystyczne,
3) konteksty utworu: historyczne i biograficzne,
4) prąd artystyczny,
5) epoka i następstwo epok.
10. Tematy, motywy, wątki:
1) miłość, dom, rodzina, śmierć, droga, wędrówka, pielgrzymka,
2) natura a cywilizacja; motywy franciszkańskie w kulturze.
11. Wartości, kategorie estetyczne i filozoficzne:
1) prawda, dobro, piękno,
2) komizm, humor, ironia, tragizm, patos,
3) sacrum i profanum,
4) wolność, odpowiedzialność, sprawiedliwość, tolerancja,
5) ojczyzna, mała ojczyzna,
6) naród, społeczeństwo.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWĄ
PROGRAMOWĄ I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
1. Słuchanie i mówienie:
1) rozpoznawanie aktów mowy i ich intencji (odróżnianie prośby
od rozkazu, pytania od żądania, spostrzeganie ironii, sarkazmu,
rubaszności, prowokacji, aprobaty, negacji); sprawne wypowiadanie się
ze świadomością intencji,
2) stosowanie zabiegów perswazyjnych wraz z rozpoznawaniem ich
wartości (zwłaszcza odróżnianie szczerości od nieszczerości, prawdy
od nieprawdy, podchwytliwości, eufemizmów, agresji, brutalności
i wulgaryzmów w zachowaniach językowych),
3) sprawne i świadome posługiwanie się różnymi odmianami polszczyzny
mówionej (zwłaszcza ogólną i potoczną) w zależności od sytuacji
komunikacyjnej,
4) poprawne formułowanie pytań i odpowiedzi; rozpoznawanie pytań
sugestywnych, źle postawionych, podchwytliwych, retorycznych,
5) operowanie bogatym repertuarem semantycznym i frazeologicznym
w rozmaitych wypowiedziach,
6) skuteczne uczestniczenie w dialogu, dyskusji i negocjacjach; słuchanie
wypowiedzi partnerów (dostrzeganie kontrowersji w dyskusji
i negocjacjach),
7) aktywne i krytyczne słuchanie (z empatią, ze wspomaganiem,
z korygowaniem, ze sprzeciwem) wystąpień publicznych; odróżnianie
faktów od opinii.
2. Pisanie i redagowanie tekstów:
1) sprawne posługiwanie się różnymi odmianami polszczyzny w odmianie
pisanej (zwłaszcza ogólnej i fachowej) w zależności od sytuacji
komunikacyjnej,
2) komponowanie dłuższych, spójnych wypowiedzi; analiza tematu,
układanie planów i konspektów; nadawanie tytułów i śródtytułów,
3) praca redakcyjna nad tekstem własnym i cudzym, w tym z użyciem
edytora tekstu: poprawianie, adiustacja, podział na części składowe
(rozdziały, paragrafy, akapity), wyróżnienia w tekście,
4) przekształcanie tekstu własnego i cudzego; streszczanie, skracanie,
rozwijanie, cytowanie,
5) eliminowanie niewłaściwego użycia środków powodujących
niejednoznaczność wypowiedzi (homonimie, anakoluty, elipsy,
paradoksy),
6) prowadzenie korespondencji, stosowanie zwrotów adresatywnych,
etykiety językowej; pisanie życiorysu, listu intencyjnego
i motywacyjnego,
7) wypowiadanie się w podstawowych (szkolnych) formach gatunkowych:
rozprawka, recenzja, referat, interpretacja utworu literackiego
lub fragmentu.
3. Czytanie:
1) rozumienie różnych kodów w przekazach kultury masowej,
2) odróżnianie cech swoistych i rozumienie funkcji gatunków
publicystycznych i popularnonaukowych, tekstów prasowych
(informacja, komentarze, artykuły, reportaże, wystąpienia publiczne),
3) umiejętność czytania ze zrozumieniem dzieł literackich.
4. Odbiór dzieł sztuki:
1) w wymiarze interpretacyjnym:
a) wyraziste czytanie utworów literackich ze zrozumieniem sensu,
z troską o estetykę czytania, właściwą dykcję, akcent, intonację,
b) recytacja z pamięci wybranych tekstów poetyckich,
c) stosowanie podstawowych pojęć z poetyki w analizie utworów
literackich; pojmowanie działań analitycznych jako podstawy
interpretacji; umiejętność przywołania właściwego kontekstu,
d) rozumienie tekstów o różnym stopniu komplikacji; odbiór znaczeń
metaforycznych, rozpoznawanie aluzji literackich, toposów, symboli
kulturowych,
e) odbiór i porównywanie różnych dzieł sztuki, rozumienie
korespondencji sztuk,
2) w wymiarze historycznym:
a) rozpoznawanie stylów w sztuce (zwłaszcza romańskiego,
gotyckiego, renesansowego, barokowego i secesyjnego),
b) wyjaśnianie powiązań czytanych utworów z historią cywilizacji
(zwłaszcza Polski i Europy),
c) porównywanie utworów literackich (z różnych epok) o podobnych
motywach,
d) dostrzeganie wartości charakterystycznych dla różnych epok,
e) rozpoznawanie przybliżonego czasu powstania utworów na
podstawie obrazu kultury materialnej, obyczaju, konwencji, stylu
i języka,
3) w wymiarze aksjologiczno-egzystencjalnym:
a) rozpoznawanie wartości i ich hierarchii w dziełach literackich:
wskazywanie w literaturze i sztuce wartości aprobowanych przez
siebie,
b) odróżnianie spontanicznych i osobistych przeżyć literackich
od ponadindywidualnych, utrwalonych w tradycji i krytyce kodów
odbioru; zrozumienie formacyjnych i terapeutycznych wartości
czytanych dzieł dla pojedynczego czytelnika i wspólnoty
pokoleniowej czy kulturowej.
5. Samokształcenie:
1) syntetyzowanie poznanego materiału: scalanie zebranych informacji
w problemowe całości,
2) korzystanie z literatury fachowej: notowanie, relacjonowanie; opis
bibliograficzny,
3) korzystanie z różnych źródeł informacji (dokumentów, leksykonów,
encyklopedii, słowników, baz danych, nagrań magnetofonowych
i magnetowidowych, internetu).
III. KRYTERIA OCENIANIA
CZĘŚĆ USTNA
Każdy zdający losuje jeden zestaw, składający się z trzech pytań: l. i 2.
z zakresu literatury; 3. - nauki o języku lub teorii literatury.
Zdający ma 20 min. na przygotowanie wypowiedzi i 15 min. na odpowiedź.
Ocena wypowiedzi jest jedna (obejmuje trzy pytania), w skali 1-6:
• 6 - bezbłędna, samodzielna, wyczerpująca, wykraczająca poza
program,
• 5 - bezbłędna, samodzielna, wyczerpująca,
• 4 - bezbłędna, samodzielna, niepełna,
• 3 - z błędami, samodzielna, niepełna,
• 2 - z błędami, z pomocą nauczyciela, niepełna,
• l - nie udzielenie odpowiedzi z pomocą nauczyciela, stwierdzenie
niesamodzielności odpowiedzi.
Kryteria ocen na poszczególne stopnie:
Ocena celująca
* pełna i bezbłędna wypowiedź na 3 pytania,
*odpowiedź zawiera treści pozaprogramowe,
* erudycyjność wypowiedzi,
* znajomość cytatów,
* odwołanie się do kontekstów kulturowych, filozoficznych, artystycznych
i historycznych.
*samodzielność myśli, dojrzałość argumentacji, krytycyzm sądów
 wysoki stopień sprawności językowej i stylistycznej,
Ocena bardzo dobra
* pełna i bezbłędna wypowiedź na 3 pytania,
* bogate interpretowanie tekstów - nie streszczanie!.
* znajomość kontekstów dzieła i uwzględnianie ich w interpretacji,
* samodzielne, dojrzałe argumentowanie, wnioskowanie, ocenianie,
* trójdzielna i spójna kompozycja wypowiedzi,
*eksponowanie myśli głównej,
* wysoki poziom sprawności językowej, bogate słownictwo, swobodny
styl wypowiedzi.
Ocena dobra
* odpowiedź na ogół poprawna, dopuszczalne niewielkie usterki
merytoryczne,
* odpowiedź spójna, interpretacja poprawna,
* widoczna próba formułowania samodzielnych wniosków i ocen
w większości podejmowanych problemów,
* styl poprawny, dopuszczalne drobne błędy językowe.
Ocena dostateczna
* odpowiedź powierzchowna, dopuszczalne nieliczne błędy rzeczowe,
* uproszczenia interpretacyjne, streszczanie utworów,
* sądy i wnioski często odtwórcze,
* zakłócenia w kompozycji i spójności wypowiedzi,
* styl na ogół poprawny, wypowiedź zrozumiała, komunikatywna,
dopuszczalne nieliczne błędy stylistyczne i gramatyczne.
Ocena dopuszczająca
* spłycone, niepełne odpowiedzi, błędy merytoryczne,
* nieporadne formułowanie myśli, brak spójności, chaotyczność,
fragmentaryczność,
* przewaga streszczania, sądy odtwórcze,
* ubogie słownictwo.
* jeżyk komunikatywny - dopuszczalne błędy językowe.
Ocena niedostateczna
* brak odpowiedzi,
* nieznajomość podstawowych treści programowych,
* odpowiedź nie na temat, poniżej wymogów określonych oceną
dopuszczający.
CZĘSĆ PISEMNA
Część pisemna egzaminu z języka polskiego sprawdza umiejętność pisania
własnego tekstu.
Zdający otrzyma 2 tematy pracy do wyboru redagowane w odniesieniu do
jednego lub dwóch utworów literackich, albo fragmentu/fragmentów utworów.
Do tematów dołączone będą teksty/fragmenty tekstów, które zdający powinien
poddać analizie.
KRYTERIA OCENIANIA WYPRACOWANIA
ROZWINIĘCIE TEMATU (można uzyskać maksymalnie 25 punktów)
KOMPOZYCJA (maksymalnie 5 punktów)
Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za
rozwinięcie tematu
podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna
wewnętrznie,
przejrzysta i logiczna; pełna konsekwencja w układzie graficznym,
uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne
wyodrębnienie
głównych części,
wskazująca na podjęcie próby porządkowania myśli, na ogół spójna.
5
3
l
Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
STYL (maksymalnie 5 punktów)
jasny, żywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi;
urozmaicona leksyka,
zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca
leksyka,
na ogół komunikatywny, dopuszczalne schematy językowe.
Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się
punktów.
5
3
1
JĘZYK (maksymalnie 12 punktów)
język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia,
poprawne: słownictwo, frazeologia i fleksja,
12
język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo,
frazeologia
i fleksja,
9
język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości
poprawne
składnia, słownictwo i frazeologia,
6
język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych,
słownikowych,
frazeologicznych i fleksyjnych,
3
język w pracy komunikatywny mimo błędów fleksyjnych, licznych
błędów
składniowych, słownikowych i frazeologicznych.
l
Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się
punktów.
ZAPIS (maksymalnie 3 punkty)
bezbłędna ortografia;
poprawna interpunkcja (nieliczne błędy);
poprawna ortografia (nieliczne błędy II stopnia);
na ogół poprawna interpunkcja;
poprawna ortografia (nieliczne błędy różnego stopnia);
interpunkcja niezakłócająca komunikacji (mimo różnych błędów).
3
2
1
Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręczniki:
Krzysztof MROWCEWICZ
Przeszłość to dziś. Literatura – język – kultura
Podręcznik dla I klasy liceum i technikum, cz. 1 (starożytność i średniowiecze
oraz współczesne nawiązania)
Krzysztof MROWCEWICZ
Przeszłość to dziś. Literatura – język – kultura
Podręcznik dla I klasy liceum i technikum, cz. 2 (renesans, barok i oświecenie
oraz współczesne nawiązania)
Aleksander NAWARECKI
Dorota SIWICKA
Przeszłość to dziś. Literatura – język – kultura
Podręcznik dla II klasy liceum i technikum, cz. 1 (romantyzm oraz współczesne
nawiązania)
Ewa PACZOSKA
Przeszłość to dziś. Literatura – język – kultura
Podręcznik dla II klasy liceum i technikum, cz. 2 (pozytywizm i Młoda Polska
oraz współczesne nawiązania)
Jacek KOPCIŃSKI
Przeszłość to dziś. Literatura – język – kultura
Podręcznik dla klasy III liceum i technikum (wiek XX)
Środki dydaktyczne
1. Literatura polska:
(konteksty biblijne, antyczne i inne; kontynuacje i nawiązania)
Bogurodzica w kontekście poezji średniowiecznej; J. Kochanowski - pieśni
i treny (wybór); poezja baroku (wybór); I. Krasicki - satyry i liryki (wybór);
A. Mickiewicz - Pan Tadeusz, Dziady cz. III; wybrane sceny z dramatów
romantycznych (J. Słowackiego, Z. Krasińskiego); wybór poezji
romantycznej (w tym: A. Mickiewicza, J. Słowackiego, C.K. Norwida);
B. Prus - Lalka; E. Orzeszkowa - Nad Niemnem (fragmenty); wybór nowel
pozytywistycznych; H. Sienkiewicz - wybrana powieść; wybór poezji
młodopolskiej; S. Wyspiański - Wesele; W.S. Reymont - Chłopi, t. 1: Jesień;
S. Żeromski - Ludzie bezdomni, Przedwiośnie; W. Gombrowicz - fragmenty
prozy; wybrany utwór z prozy polskiej XX w. (na przykład M. Dąbrowskiej,
Z. Nałkowskiej); wybrany dramat XX wieku (S. Mrożka, S. Różewicza);
T. Borowski - wybrane opowiadania; G. Herling-Grudziński - Inny świat;
wybór poezji polskiej XX w. (w tym: B. Leśmiana, L. Staffa, J. Tuwima,
M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Cz. Miłosza, K.K. Baczyńskiego,
T. Różewicza, Z. Herberta, M. Białoszewskiego, W. Szymborskiej,
S. Barańczaka, ks. J. Twardowskiego); wybrane fragmenty prozy
dokumentalnej (reportaż, dziennik, pamiętnik) i eseistycznej; utwory
współczesne zaproponowane przez uczniów i nauczyciela; inne teksty
kultury (spektakle teatralne, filmy, utwory muzyczne, obrazy, słuchowiska,
programy telewizyjne, teksty prasowe),
2. Literatura powszechna:
wybrany klasyczny dramat starożytnej Grecji; Horacy - wybór pieśni;
W. Szekspir - wybrany dramat; Molier - wybrana komedia; W. Goethe
- Cierpienia młodego Wertera; wybrana europejska powieść XIX wieku;
J. Conrad - wybrany utwór; wybrana powieść XX wieku.
2.2a.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z JĘZYKA ROSYJSKIEGO
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA DKOS – 4015 – 55/02
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Struktury morfosyntaktyczne umożliwiające formułowanie prostych
wypowiedzi w odniesieniu do teraźniejszości, przeszłości i przyszłości
oraz relacji przestrzennych.
2. Funkcje językowe umożliwiające posługiwanie się językiem w sytuacjach
życia codziennego.
3. Słownictwo dotyczące życia codziennego, uwzględniające realia
kraju/obszaru języka nauczanego oraz kraju ojczystego.
4. Ogólne wiadomości kulturowo-cywilizacyjne na temat kraju/obszaru języka
nauczanego.
5. Rozwijanie sprawności rozumienia ze słuchu i mówienia, opanowanie zasad
wymowy.
6. Rozwijanie sprawności czytania i pisania, opanowanie zasad ortografii.
7. Rozwijanie integracji sprawności językowych.
8. Nabywanie umiejętności językowych poprzez kontakt z autentycznymi
wypowiedziami ustnymi i pisemnymi.
9. Rozróżnianie formalnego i nieformalnego stylu języka.
10. Korzystanie z technik kompensacyjnych.
11. Korzystanie z wiedzy i umiejętności nabytych w trakcie nauki innego języka
obcego oraz pozostałych przedmiotów.
12. Rozwijanie indywidualnych strategii uczenia się, korzystanie z różnych
źródeł informacji.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWĄ
PROGRAMOWĄ I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
1. W zakresie słuchania:
1) rozumienie ogólnego sensu oraz intencji prostych wypowiedzi osób
posługujących się tym językiem jako macierzystym,
2) rozumienie sensu prostych, autentycznych wypowiedzi w różnych
warunkach odbioru (na przykład rozmowa przez telefon, komunikat
na dworcu),
3) wyszukiwanie informacji szczegółowych w nieskomplikowanych
wypowiedziach i dialogach,
4) rozumienie ogólnego sensu prostych wypowiedzi zawierających
niezrozumiałe elementy, których znaczenia uczeń może domyślić się
(na przykład z kontekstu).
2. W zakresie mówienia:
1) uzyskiwanie i udzielanie informacji dotyczących życia codziennego,
2) formułowanie w miarę płynnych, krótkich i spójnych wypowiedzi na
określone tematy, z zastosowaniem form gramatycznych odpowiednich
do wyrażania teraźniejszości, przeszłości i przyszłości oraz relacji
przestrzennych,
3) posługiwanie się odpowiednimi środkami językowymi dla wyrażenia
intencji, uczuć, emocji w sytuacjach życia codziennego,
4) poprawne językowo i logiczne wyrażanie myśli i opinii na określone
tematy,
5) relacjonowanie wypowiedzi innych osób,
6) właściwa reakcja językowa na wypowiedź rozmówcy oraz stosowanie
rutynowych zachowań językowych,
7) inicjowanie i podtrzymywanie prostej rozmowy,
8) prowadzenie prostych negocjacji w sytuacjach życia codziennego,
9) opanowanie wymowy w stopniu zapewniającym zrozumiałość
wypowiedzi osób posługujących się tym językiem jako macierzystym.
3. W zakresie czytania:
1) rozumienie powszechnie spotykanych dokumentów i tekstów
autentycznych, takich jak: rozkłady jazdy, ogłoszenia, reklamy, menu,
listy i instrukcje,
2) rozumienie prostego tekstu narracyjnego,
3) rozumienie ogólnego sensu prostego tekstu przy czytaniu pobieżnym,
4) rozumienie ogólnego sensu tekstu, który zawiera fragmenty
niezrozumiałe,
5) wyszukiwanie konkretnych informacji z częściowo niezrozumiałego
tekstu.
4. W zakresie pisania:
1) sformułowanie i zapisanie własnego oraz otrzymanego prostego
komunikatu,
2) napisanie prostego tekstu użytkowego (w szczególności zaproszenia,
rezerwacji, podania, curriculum vitae, ogłoszenia) oraz wypełnianie
formularzy,
3) napisanie streszczenia prostego tekstu,
4) stosowanie właściwego słownictwa, struktur morfosyntaktycznych
i zasad ortografii w prostych tekstach.
5. Inne umiejętności - korzystanie ze słownika jedno- i dwujęzycznego
oraz innych źródeł informacji, w tym również elektronicznych.
III. KRYTERIA OCENIANIA
I. Egzamin pisemny:
Egzamin pisemny obejmuje test leksykalno-gramatyczny z języka rosyjskiego:
Celujący (6) – 100% poprawnych odpowiedzi oraz rozwiązanie dodatkowych
zadań
sprawdzających, które wykraczają poza program nauczania
lub wypowiedź pisemna w pełni wyczerpująca temat i rozszerzona o wiedzę
poza programową.
Bardzo dobry (5) – 91 – 100% poprawnych odpowiedzi lub w pełni
wyczerpująca wypowiedź pisemna.
Dobry (4) – 75 – 90% poprawnych odpowiedzi lub wypowiedź pisemna
wykazująca drobne luki w wiedzy i umiejętnościach objętych programem
nauczania.
Dostateczny (3) – 51 – 74% poprawnych odpowiedzi lub wypowiedź pisemna
wskazująca na opanowanie wiedzy i umiejętności zapisanych w podstawie
programowej.
Dopuszczający (2) – 30 – 50% poprawnych odpowiedzi lub wypowiedź
pisemna wskazująca na częściowe opanowanie treści programowych lub
występują niewielkie braki w wiedzy zapisane w podstawie programowej.
Niedostateczny (1) – 0 – 29% poprawnych odpowiedzi lub wypowiedź pisemna
wskazująca na niepełne i opanowanie wiedzy i umiejętności zapisanych
w podstawie programowej.
II. Egzamin ustny:
Każdy uczeń losuje jeden zestaw, składający się z trzech pytań: l. i 2. pytania
tematyczne; 3. – z gramatyki.
Ocena wypowiedzi jest jedna (obejmuje trzy pytania), w skali 1 -6
 6 - bezbłędna, samodzielna, wyczerpująca, wykraczająca poza
program,
 5 - bezbłędna, samodzielna, wyczerpująca,
 4 - bezbłędna, samodzielna, niepełna,
 3 - z błędami, samodzielna, niepełna,
 2 - z błędami, z pomocą nauczyciela,
niepełna,
 1 - nie udzielenie odpowiedzi z pomocą
nauczyciela, stwierdzenie
niesamodzielności odpowiedzi.
Kryteria ocen na poszczególne stopnie:
Ocena celująca
* pełna i bezbłędna wypowiedź na 3 pytania,
*odpowiedź zawiera treści pozaprogramowe,
* erudycyjność wypowiedzi,
* znajomość cytatów,
* odwołanie się do kontekstów kulturowych, filozoficznych, artystycznych
i historycznych.
*samodzielność myśli, dojrzałość argumentacji, krytycyzm sądów
* wysoki stopień sprawności językowej i stylistycznej,
Ocena bardzo dobra
* pełna i bezbłędna wypowiedź na 3 pytania,
* bogate interpretowanie tekstów - nie streszczanie!.
* znajomość kontekstów dzieła i uwzględnianie ich w interpretacji,
* samodzielne, dojrzałe argumentowanie, wnioskowanie, ocenianie,
* trójdzielna i spójna kompozycja wypowiedzi,
*eksponowanie myśli głównej,
* wysoki poziom sprawności językowej, bogate słownictwo, swobodny
styl wypowiedzi.
Ocena dobra
* odpowiedź na ogół poprawna, dopuszczalne niewielkie usterki
merytoryczne,
* odpowiedź spójna, interpretacja poprawna,
* widoczna próba formułowania samodzielnych wniosków i ocen
w większości podejmowanych problemów,
* styl poprawny, dopuszczalne drobne błędy językowe.
Ocena dostateczna
* odpowiedź powierzchowna, dopuszczalne nieliczne błędy rzeczowe,
* uproszczenia interpretacyjne, streszczanie utworów,
* sądy i wnioski często odtwórcze,
* zakłócenia w kompozycji i spójności wypowiedzi,
* styl na ogół poprawny, wypowiedź zrozumiała, komunikatywna,
dopuszczalne nieliczne błędy stylistyczne i gramatyczne.
Ocena dopuszczająca
* spłycone, niepełne odpowiedzi, błędy merytoryczne,
* nieporadne formułowanie myśli, brak spójności, chaotyczność,
fragmentaryczność,
* przewaga streszczania, sądy odtwórcze,
* ubogie słownictwo.
* język komunikatywny - dopuszczalne błędy językowe.
Ocena niedostateczna
* brak odpowiedzi,
* nieznajomość podstawowych treści programowych,
* odpowiedź nie na temat, poniżej wymogów określonych oceną dopuszczającą.
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręcznik:
„Kak gea? „cz. I, II, III Irena Danecka, Halina Granatowska, PWN
2.2b.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA DKOS – 4015 – 152/02
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Struktury morfosyntaktyczne umożliwiające formułowanie prostych
wypowiedzi w odniesieniu do teraźniejszości, przeszłości i przyszłości
oraz relacji przestrzennych.
2. Funkcje językowe umożliwiające posługiwanie się językiem w sytuacjach
życia codziennego.
3. Słownictwo dotyczące życia codziennego, uwzględniające realia
kraju/obszaru języka nauczanego oraz kraju ojczystego.
4. Ogólne wiadomości kulturowo-cywilizacyjne na temat kraju/obszaru języka
nauczanego.
5. Rozwijanie sprawności rozumienia ze słuchu i mówienia, opanowanie zasad
wymowy.
6. Rozwijanie sprawności czytania i pisania, opanowanie zasad ortografii.
7. Rozwijanie integracji sprawności językowych.
8. Nabywanie umiejętności językowych poprzez kontakt z autentycznymi
wypowiedziami ustnymi i pisemnymi.
9. Rozróżnianie formalnego i nieformalnego stylu języka.
10. Korzystanie z technik kompensacyjnych.
11. Korzystanie z wiedzy i umiejętności nabytych w trakcie nauki innego języka
obcego oraz pozostałych przedmiotów.
12. Rozwijanie indywidualnych strategii uczenia się, korzystanie z różnych
źródeł informacji.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWĄ
PROGRAMOWĄ I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
1. W zakresie słuchania:
1) rozumienie ogólnego sensu oraz intencji prostych wypowiedzi osób
posługujących się tym językiem jako macierzystym,
2) rozumienie sensu prostych, autentycznych wypowiedzi w różnych
warunkach odbioru (na przykład rozmowa przez telefon, komunikat
na dworcu),
3) wyszukiwanie informacji szczegółowych w nieskomplikowanych
wypowiedziach i dialogach,
4) rozumienie ogólnego sensu prostych wypowiedzi zawierających
niezrozumiałe elementy, których znaczenia uczeń może domyślić się
(na przykład z kontekstu).
2. W zakresie mówienia:
1) uzyskiwanie i udzielanie informacji dotyczących życia codziennego,
2) formułowanie w miarę płynnych, krótkich i spójnych wypowiedzi na
określone tematy, z zastosowaniem form gramatycznych odpowiednich
do wyrażania teraźniejszości, przeszłości i przyszłości oraz relacji
przestrzennych,
3) posługiwanie się odpowiednimi środkami językowymi dla wyrażenia
intencji, uczuć, emocji w sytuacjach życia codziennego,
4) poprawne językowo i logiczne wyrażanie myśli i opinii na określone
tematy,
5) relacjonowanie wypowiedzi innych osób,
6) właściwa reakcja językowa na wypowiedź rozmówcy oraz stosowanie
rutynowych zachowań językowych,
7) inicjowanie i podtrzymywanie prostej rozmowy,
8) prowadzenie prostych negocjacji w sytuacjach życia codziennego,
9) opanowanie wymowy w stopniu zapewniającym zrozumiałość
wypowiedzi osób posługujących się tym językiem jako macierzystym.
3. W zakresie czytania:
1) rozumienie powszechnie spotykanych dokumentów i tekstów
autentycznych, takich jak: rozkłady jazdy, ogłoszenia, reklamy, menu,
listy i instrukcje,
2) rozumienie prostego tekstu narracyjnego,
3) rozumienie ogólnego sensu prostego tekstu przy czytaniu pobieżnym,
4) rozumienie ogólnego sensu tekstu, który zawiera fragmenty
niezrozumiałe,
5) wyszukiwanie konkretnych informacji z częściowo niezrozumiałego
tekstu.
4. W zakresie pisania:
1) sformułowanie i zapisanie własnego oraz otrzymanego prostego
komunikatu,
2) napisanie prostego tekstu użytkowego (w szczególności zaproszenia,
rezerwacji, podania, curriculum vitae, ogłoszenia) oraz wypełnianie
formularzy,
3) napisanie streszczenia prostego tekstu,
4) stosowanie właściwego słownictwa, struktur morfosyntaktycznych
i zasad ortografii w prostych tekstach.
5. Inne umiejętności - korzystanie ze słownika jedno- i dwujęzycznego
oraz innych źródeł informacji, w tym również elektronicznych.
III. KRYTERIA OCENIANIA
I. Egzamin pisemny:
Egzamin pisemny obejmuje test leksykalno-gramatyczny z języka angielskiego:
Celujący (6) – 100% poprawnych odpowiedzi oraz rozwiązanie dodatkowych
zadań
sprawdzających, które wykraczają poza program nauczania
lub wypowiedź pisemna w pełni wyczerpująca temat i rozszerzona o wiedzę
poza programową.
Bardzo dobry (5) – 91 – 100% poprawnych odpowiedzi lub w pełni
wyczerpująca wypowiedź pisemna.
Dobry (4) – 75 – 90% poprawnych odpowiedzi lub wypowiedź pisemna
wykazująca drobne luki w wiedzy i umiejętnościach objętych programem
nauczania.
Dostateczny (3) – 51 – 74% poprawnych odpowiedzi lub wypowiedź pisemna
wskazująca na opanowanie wiedzy i umiejętności zapisanych w podstawie
programowej.
Dopuszczający (2) – 30 – 50% poprawnych odpowiedzi lub wypowiedź
pisemna wskazująca na częściowe opanowanie treści programowych
lub występują niewielkie braki w wiedzy zapisane w podstawie programowej.
Niedostateczny (1) – 0 – 29% poprawnych odpowiedzi lub wypowiedź pisemna
wskazująca na niepełne i opanowanie wiedzy i umiejętności zapisanych
w podstawie programowej.
II. Egzamin ustny:
Każdy uczeń losuje jeden zestaw, składający się z trzech pytań: l. i 2. pytania
tematyczne; 3. – z gramatyki.
Ocena wypowiedzi jest jedna (obejmuje trzy pytania), w skali 1-6
 6 - bezbłędna, samodzielna, wyczerpująca, wykraczająca poza
program,
 5 - bezbłędna, samodzielna, wyczerpująca,
 4 - bezbłędna, samodzielna, niepełna,
 3 - z błędami, samodzielna, niepełna,
 2 - z błędami, z pomocą nauczyciela,
niepełna,
 1 - nie udzielenie odpowiedzi z pomocą
nauczyciela, stwierdzenie
niesamodzielności odpowiedzi.
Kryteria ocen na poszczególne stopnie:
Ocena celująca
* pełna i bezbłędna wypowiedź na 3 pytania,
*odpowiedź zawiera treści pozaprogramowe,
* erudycyjność wypowiedzi,
* znajomość cytatów,
* odwołanie się do kontekstów kulturowych, filozoficznych, artystycznych
i historycznych.
*samodzielność myśli, dojrzałość argumentacji, krytycyzm sądów
* wysoki stopień sprawności językowej i stylistycznej,
Ocena bardzo dobra
* pełna i bezbłędna wypowiedź na 3 pytania,
* bogate interpretowanie tekstów - nie streszczanie!.
* znajomość kontekstów dzieła i uwzględnianie ich w interpretacji,
* samodzielne, dojrzałe argumentowanie, wnioskowanie, ocenianie,
* trójdzielna i spójna kompozycja wypowiedzi,
*eksponowanie myśli głównej,
* wysoki poziom sprawności językowej, bogate słownictwo, swobodny styl
wypowiedzi.
Ocena dobra
* odpowiedź na ogół poprawna, dopuszczalne niewielkie usterki
merytoryczne,
* odpowiedź spójna, interpretacja poprawna,
* widoczna próba formułowania samodzielnych wniosków i ocen
w większości podejmowanych problemów,
* styl poprawny, dopuszczalne drobne błędy językowe.
Ocena dostateczna
* odpowiedź powierzchowna, dopuszczalne nieliczne błędy rzeczowe,
* uproszczenia interpretacyjne, streszczanie utworów,
* sądy i wnioski często odtwórcze,
* zakłócenia w kompozycji i spójności wypowiedzi,
* styl na ogół poprawny, wypowiedź zrozumiała, komunikatywna,
dopuszczalne nieliczne błędy stylistyczne i gramatyczne.
Ocena dopuszczająca
* spłycone, niepełne odpowiedzi, błędy merytoryczne,
* nieporadne formułowanie myśli, brak spójności, chaotyczność,
fragmentaryczność,
* przewaga streszczania, sądy odtwórcze,
* ubogie słownictwo.
* język komunikatywny - dopuszczalne błędy językowe.
Ocena niedostateczna
* brak odpowiedzi,
* nieznajomość podstawowych treści programowych,
* odpowiedź nie na temat, poniżej wymogów określonych oceną dopuszczającą.
V. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręczniki:
1. Michael Harris, David Mower i Anna Sikorzyńska
“New Opportunities Elementary” Longman
2. Michael Harris, David Mower i Anna Sikorzyńska
“New Opportunities Pre-Intermediate” Longman
Literatura uzupełniająca:
1. Bronisława Jasińska, Janina Jaślan i Monika Woytowicz-Neyman
„Repetytorium gramatyki z ćwiczeniami”
2. Danuta Gryca, Joanna Sosnowska
„Oxford Repetytorium z języka angielskiego”;
Słowniki:
1. Longman Essential Activator;
2. Słownik Współczesny Longmana;
2.3.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z HISTORII
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA DKOS – 4015 – 17/02
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ
I PROGRAMEM NAUCZANIA
Świat
1. Różnorodność cywilizacji świata w przeszłości i obecnie.
2. Postęp a kryzysy cywilizacyjne. Konflikty społeczne. Wojny, ludobójstwo,
Holocaust.
3. Przemiany form gospodarowania od czasów najdawniejszych po
współczesną rewolucję techniczną; historyczny rozwój kultury materialnej.
4. Państwo jako podstawowa forma zorganizowania społeczeństw; przemiany
państw.
Europa
1. Fundamenty Europy; jedność i różnorodność; przemiany ideowe. Rola
chrześcijaństwa w tworzeniu tożsamości europejskiej.
2. Kształtowanie się narodów Europy; ich wkład w historię; współistnienie
i konflikty pomiędzy państwami.
3. Przemiany w obrębie struktur, świadomości i obyczajowości społeczeństw
europejskich. Normy i wartości obowiązujące w życiu społecznym,
politycznym i gospodarczym.
Polska
1. Państwo polskie i przemiany jego form.
2. Uwarunkowania i przeobrażenia polskiej świadomości narodowej
i politycznej.
3. Polska w dziejach gospodarki i struktur społecznych Europy.
4. Postawy jednostek oraz grup społecznych wobec potrzeb epok.
5. Wielokulturowość w dziejach Polski; współistnienie religii i wyznań;
znaczenie chrześcijaństwa, w tym kościoła katolickiego.
Region
1. Mała ojczyzna a terytorium państwa polskiego.
2. Odrębność i wkład regionu do wspólnej historii.
3. Dziejowe uwarunkowania specyfiki kulturowej regionu.
4. Zabytki historyczne w regionie.
Rodzina i jednostka
Dzieje jednostki i rodziny na tle szerszych przemian historycznych.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWĄ
PROGRAMOWĄ I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinnna umieć:
1. Umiejętność zbierania, przedstawiania i interpretowania wiedzy historycznej
z wykorzystaniem różnorodnych źródeł informacji.
2. Umiejętność dokonywania ujęć przekrojowych i problemowych.
3. Rozumienie, że jednostki i grupy społeczne, w przeszłości i obecnie,
w zróżnicowany sposób objaśniają i wykorzystują historię.
4. Formułowanie i uzasadnianie opinii historycznych podczas dyskusji
oraz w krótkich wypowiedziach ustnych i pisemnych.
5. Wykorzystywanie zdobytej wiedzy i umiejętności w życiu społecznym.
Dostrzeganie zmian w systemie norm i wartości obowiązujących w życiu
społecznym, politycznym i gospodarczym na przestrzeni dziejów.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
do celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
 posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,

potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych
w obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręczniki:
Ludzie, społeczeństwa, cywilizacje (zakres podstawowy),
cz. I, T. Cegielski, W. Lengauer, M. Tymowski,
cz. II, I. Choińska – Mika, K. Zaleska
cz. III, G. Szelągowska
2.4.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA DKOS – 5002 – 21/04
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ
I PROGRAMEM NAUCZANIA
Społeczeństwo
1. Jednostka - grupa - społeczeństwo. Struktura życia społecznego.
2. Prawidłowości życia społecznego. Instytucje.
3. Konflikty społeczne, harmonia społeczna.
4. Samoorganizujące się społeczeństwo. Wzory obywatelskiego działania, rola
interesów grupowych.
5. Społeczeństwo polskie we współczesnym świecie i jego problemy.
Zagrożenia takie jak sekty, handel ludźmi, uzależnienia, prostytucja
nieletnich.
6. Etyka życia społecznego. Postawy prospołeczne (odwaga cywilna,
prawdomówność, wrażliwość społeczna, solidarność). Korupcja i inne
formy naruszania etyki życia społecznego - rozpoznawanie
i przeciwdziałanie.
7. Kultura życia publicznego. Subkultury młodzieżowe.
Polityka
1. Obywatel a władza w systemach totalitarnych, autorytarnych
i demokratycznych.
2. Fundamentalne zasady demokracji: antyczne i chrześcijańskie korzenie
demokracji.
3. Demokracja i wartości, konflikty wartości w życiu publicznym.
4. Współczesne doktryny polityczne.
5. Prawa i obowiązki, cnoty obywatelskie, kultura polityczna.
6. Formy uczestnictwa obywateli w życiu publicznym.
7. Ustrój państwowy Rzeczypospolitej Polskiej; organy władzy i ich
kompetencje, administracja publiczna (służba cywilna), samorząd
terytorialny.
8. Obowiązki osób pełniących funkcje publiczne. Pojęcie "dobra wspólnego"
i "służby publicznej".
Prawo
1. Pojęcie prawa, normy prawnej, przepisu prawa.
2. Funkcje i zadania prawa.
3. Rodzaje prawa (prawo międzynarodowe, europejskie i krajowe, prawo
kościelne, prawo naturalne i stanowione; prawo cywilne, karne
i administracyjne).
4. Prawa człowieka - źródła, dokumenty, procedury.
5. Tworzenie prawa. Hierarchia norm prawnych.
6. Akty prawne - wyszukiwanie i rozumienie przepisów prawa.
7. Normy prawne regulujące formy udziału w życiu publicznym oraz normy
prawne przeciwdziałające korupcji. Kodeksy etyczne różnych grup
zawodowych.
Polska, Europa, świat
1. Integracja europejska, Polska w Europie.
2. Ład międzynarodowy - konflikty i systemy bezpieczeństwa.
3. Problemy współczesnego świata.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWĄ
PROGRAMOWĄ I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
1. Rozumienie problemów życia publicznego, określanie ich przyczyn
i przewidywanie skutków.
2. Krytyczne korzystanie z różnych źródeł informacji dotyczących spraw
publicznych.
3. Umiejętność formułowania, uzasadniania i obrony własnego stanowiska
na forum publicznym.
4. Umiejętność organizowania działań o charakterze obywatelskim, zgodnych
z normami i wartościami demokratycznymi.
5. Znajomość zasad i umiejętność stosowania procedur demokratycznych.
6. Znajomość podstaw ustroju Polski zawartych w Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej, w tym praw i obowiązków obywatelskich.
7. Rozróżnianie kompetencji poszczególnych organów władzy i instytucji
państwowych i samorządowych.
8. Rozumienie stanowisk uczestników debaty publicznej i umiejętność
krytycznej analizy ich argumentów.
9. Analizowanie motywów działań i wyborów dokonywanych przez
uczestników życia publicznego z punktu widzenia podstawowych wartości
życia społecznego; ocena własnych decyzji i działań.
10. Orientacja w podstawowych zasadach prawa i polskiego systemu prawnego.
11. Rozumienie aktów prawnych; umiejętność formułowania argumentów
dla poparcia własnego stanowiska.
12. Wypełnianie druków urzędowych (w szczególności w sprawie dowodu
osobistego, prawa jazdy i paszportu), sporządzanie pism do władz
publicznych i innych instytucji.
13. Umiejętność czytania ze zrozumieniem tekstów publicystycznych
i popularnonaukowych dotyczących nauk społecznych, polityki i prawa.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
do celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
 posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,
 potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych
w obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,

korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręcznik:
Wiedza o społeczeństwie, K. A. Woytaszczyk, WSiP
2.5.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z MATEMATYKI
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA DKOS – 4015 – 21/02
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ
I PROGRAMEM NAUCZANIA
Liczby i ich zbiory
1. Zbiory; suma, iloczyn, różnica zbiorów. Podstawowe pojęcia rachunku zdań.
2. Zbiór liczb rzeczywistych i jego podzbiory: liczby naturalne (liczby
pierwsze), liczby całkowite, wymierne i niewymierne. Rozwinięcie
dziesiętne liczby rzeczywistej.
3. Przypomnienie działań na potęgach. Potęga o wykładniku wymiernym.
4. Oś liczbowa. Przedziały na osi liczbowej. Sumy przedziałów; iloczyny
i różnice takich zbiorów.
5. Wartość bezwzględna liczby rzeczywistej. Interpretacja geometryczna.
6. Pojęcie błędu przybliżenia. Szacowanie wartości liczbowych. Obliczenia
procentowe.
Funkcje i ich własności
1. Pojęcie funkcji. Wykres funkcji liczbowej.
2. Wyznaczanie dziedziny funkcji, jej miejsc zerowych, zbioru wartości,
wartości największej i najmniejszej w danym przedziale, przedziałów
monotoniczności.
3. Zastosowania funkcji do opisu zależności w przyrodzie, gospodarce i życiu
codziennym.
4. Przesuwanie wykresu funkcji wzdłuż osi x i osi y.
Wielomiany i funkcje wymierne
1. Funkcja liniowa.
2. Trójmian kwadratowy i jego pierwiastki. Wykres funkcji kwadratowej.
3. Rozwiązywanie zadań prowadzących do równań i nierówności stopnia
drugiego.
4. Wielomiany. Działania na wielomianach.
5. Dzielenie wielomianów z resztą. Twierdzenie Bezouta. Zastosowanie
do znajdowania pierwiastków wielomianów metodą rozkładania na
czynniki.
6. Działania na wyrażeniach wymiernych. Funkcja homograficzna.
7.
Rozwiązywanie równań i nierówności z funkcją homograficzną.
Funkcje trygonometryczne
1. Funkcje trygonometryczne kąta ostrego w trójkącie prostokątnym.
2. Miara łukowa kąta. Definicja funkcji trygonometrycznych dowolnego kąta.
3. Wykresy funkcji trygonometrycznych.
4. Najprostsze tożsamości trygonometryczne.
Ciągi liczbowe
1. Definicja i przykłady ciągów liczbowych.
2. Ciąg arytmetyczny i geometryczny. Wzór na n-ty wyraz. Wzór na sumę n
początkowych wyrazów.
3. Procent składany. Oprocentowanie lokat i kredytów.
Planimetria
1. Własności czworokątów wypukłych. Okrąg wpisany w czworokąt. Okrąg
opisany na czworokącie.
2. Wyznaczanie związków miarowych w figurach płaskich z zastosowaniem
trygonometrii.
3. Oś symetrii i środek symetrii figury.
4. Twierdzenie Talesa i jego związek z podobieństwem. Cechy podobieństwa
trójkątów.
Geometria analityczna
1. Równanie prostej na płaszczyźnie. Półpłaszczyzna - opis za pomocą
nierówności.
2. Odległość na płaszczyźnie kartezjańskiej.
Stereometria
1. Graniastosłupy i ostrosłupy. Walec, stożek, kula.
2. Wzajemne położenie krawędzi i ścian brył: kąt nachylenia prostej
do płaszczyzny i kąt dwuścienny.
3. Wyznaczanie związków miarowych w bryłach z zastosowaniem
trygonometrii.
Rachunek prawdopodobieństwa
1. Proste zadania kombinatoryczne.
2. Pojęcie prawdopodobieństwa i jego własności.
3. Obliczanie prawdopodobieństw zdarzeń w skończonych przestrzeniach
probabilistycznych.
4. Elementy statystyki opisowej: średnia arytmetyczna, średnia ważona,
mediana, wariancja i odchylenie standardowe (liczone z próby).
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWĄ
PROGRAMOWĄ I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
W zakresie operowania obiektami abstrakcyjnymi
1. Wykonywanie działań na liczbach i wyrażeniach algebraicznych.
2. Opisywanie zbiorów za pomocą równań, nierówności i ich układów
oraz upraszczanie takich opisów.
3. Sporządzanie wykresów funkcji oraz odczytywania własności funkcji
z wykresu.
4. Wyznaczanie związków miarowych dla figur płaskich i brył.
W zakresie budowania modeli matematycznych i ich stosowania
1. Opisywanie związków pomiędzy wielkościami liczbowymi za pomocą
równań i nierówności.
2. Wykrywanie zależności funkcyjnych między wielkościami liczbowymi.
3. Wyznaczanie związków metrycznych i miarowych w otaczającej
przestrzeni.
4. Budowanie modeli zjawisk losowych.
W zakresie projektowania obliczeń i ich wykonywania
1. Przeprowadzanie obliczeń dokładnych i przybliżonych (w tym
procentowych).
2. Rozwiązywanie niektórych typów równań oraz ich układów.
3. Wyznaczanie miar figur geometrycznych.
4. Obliczanie prawdopodobieństw zdarzeń.
W zakresie kształcenia myślenia matematycznego
1. Umiejętność definiowania prostych obiektów matematycznych.
2. Umiejętność podawania przykładów i kontrprzykładów.
W zakresie samodzielnego zdobywania wiedzy matematycznej
1. Wyszukiwanie w materiałach źródłowych potrzebnych informacji
matematycznych.
2. Samodzielne opanowanie definicji i twierdzeń z podręcznika.
3. Przyswajanie schematów rozumowań i ich stosowanie.
4. Sprawne sporządzanie notatek.
III. KRYTERIA OCENIANIA
Egzamin pisemny
Słuchacz rozwiązuje 10 zadań
ocena celująca (6)
100% ogólnej skali punktowej
ocena bardzo dobra (5) 91 – 99% ogólnej skali punktowej
ocena dobra
(4)
75 – 90% ogólnej skali punktowej
ocena dostateczna (3) 51 – 74% ogólnej skali punktowej
ocena dopuszczająca (2) 30 – 50% ogólnej skali punktowej
ocena niedostateczna (1) 0 – 20% ogólnej skali punktowej
Egzamin ustny
Słuchacz losuje zestaw zawierający 3 zadania
ocenę celującą otrzymuje słuchacz , który rozwiąże wszystkie zadania;
wypowiedź wykraczająca poza program
ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który rozwiąże poprawnie wszystkie
zadania
ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który rozwiąże dwa zadania poprawnie
a jedno zadanie niepełne
ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz , który rozwiąże jedno zadanie
poprawnie a jedno zadanie niepełne
ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który rozwiąże jedno zadanie
ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który nie rozwiąże ani jednego
zadania
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręczniki:
1. Matematyka (zakres podstawowy), M. Antek, P. Grabowski, Nowa Era
2. Matematyka III, Dróbka, Szymański, Nowa Era
2.6.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z FIZYKI I ASTRONOMII
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA DKOS – 4015 – 141/02
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Ruch, jego powszechność i względność. Pojęcie ruchu w historii filozofii
i w naukach przyrodniczych. Ruch w różnych układach odniesienia.
Maksymalna szybkość przekazu informacji w przyrodzie i jej konsekwencje.
Efekty relatywistyczne.
2. Oddziaływania w przyrodzie. Rodzaje oddziaływań w mikroi makroświecie. Pola sił i ich wpływ na charakter ruchu.
3. Makroskopowe własności materii, a jej budowa mikroskopowa. Model
oscylatora harmonicznego i jego zastosowanie w opisie przyrody, ruch
drgający (amplituda, okres, częstotliwość, przemiany energii).
Mikroskopowe modele ciał makroskopowych o różnorodnych własnościach
mechanicznych, elektrycznych, magnetycznych, optycznych
oraz ich zastosowanie w urządzeniach codziennego użytku.
4. Porządek i chaos w przyrodzie. Procesy termodynamiczne, ich przyczyny
i skutki. Procesy odwracalne i nieodwracalne, druga zasada termodynamiki,
entropia, statystyczny charakter makroskopowych prawidłowości
w przyrodzie.
5. Światło i jego rola w przyrodzie. Światło jako fala, długość fali, szybkość
rozchodzenia się fali, interferencja i dyfrakcja, widmo fal
elektromagnetycznych, barwa, odbicie i załamanie światła, rozszczepienie
światła białego, polaryzacja światła. Kwantowy model światła, zjawisko
fotoelektryczne i jego zastosowania. Budowa atomu, analiza spektralna,
laser i jego zastosowania.
6.
Energia i jej przemiany, transport energii. Przegląd poznanych form
energii. Równoważność masy i energii. Elementy fizyki jądrowej. Energetyka
jądrowa, reaktory a broń jądrowa. Promieniotwórczość, jej zastosowania
i zagrożenia. Transport energii w ruchu falowym. Konwekcja. Przewodnictwo
cieplne. Przewodnictwo elektryczne.
7. Budowa i ewolucja Wszechświata. Czas - przestrzeń - materia - energia.
Cząstki elementarne a historia Wszechświata. Obserwacyjne podstawy
kosmologii. Modele kosmologiczne. Galaktyki i ich układy. Ewolucja
gwiazd.
8. Jedność mikro- i makroświata. Fale materii, dowody eksperymentalne
falowych cech cząstek elementarnych, dualizm falowo-korpuskularny.
Pomiar makroskopowy w fizyce a pomiary w mikroświecie kwantowym,
niepewności pomiarowe a zasada nieoznaczoności.
9. Fizyka a filozofia. Zakres stosowalności teorii fizycznych. Determinizm
i indeterminizm w opisie przyrody. Elementy metodologii nauk, metoda
indukcyjna i hipotetyczno-dedukcyjna, metody statystyczne.
10. Narzędzia współczesnej fizyki i ich rola w badaniu mikro- i makroświata.
Laboratoria i metody badawcze współczesnych fizyków. Współczesne
obserwatoria astronomiczne. Osiągnięcia naukowe minionego wieku i ich
znaczenie.
Podstawą do realizacji powyższych treści nauczania są elementarne wiadomości
i umiejętności z zakresu mechaniki, elektromagnetyzmu, fizyki cząsteczkowej
i optyki wyniesione przez ucznia z gimnazjum. Nawiązanie do nich w trakcie
realizacji poszczególnych haseł jest niezbędne.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWĄ
PROGRAMOWĄ I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinnna umieć:
1. Umiejętność obserwacji i opisywania zjawisk fizycznych i astronomicznych.
2. Umiejętność posługiwania się ze zrozumieniem wybranymi pojęciami
fizycznymi.
3. Umiejętność wykorzystywania modeli do wyjaśniania zjawisk i procesów
fizycznych oraz świadomość granic stosowalności wybranych modeli.
4. Umiejętność planowania i wykonywania doświadczeń fizycznych i prostych
obserwacji astronomicznych, zapisywania i analizowania ich wyników.
5. Umiejętność sporządzania i interpretacji wykresów.
6. Umiejętność korzystania z praw i zasad fizyki do wyjaśniania wybranych
zjawisk zachodzących w przyrodzie.
7. Umiejętność wykorzystywania wiedzy fizycznej do wyjaśniania zasad
działania i bezpiecznego użytkowania wybranych urządzeń technicznych.
8. Umiejętność wskazania przykładów degradacji środowiska wynikającej
z technicznej działalności człowieka oraz możliwych sposobów
zapobiegania tej degradacji.
9. Ogólna znajomość prawidłowości przyrodniczych i metod ich poznawania.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
do celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
 posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,
 potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych w
obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręcznik:
Fizyka i astronomia (zakres podstawowy), A. Babiński, R. Bożek, Nowa Era
2.7.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z CHEMII
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA DKOS – 4015 – 46/02
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Współczesny, uproszczony model budowy atomu. Izotopy.
Promieniotwórczość naturalna.
2. Zależność pomiędzy budową atomów a położeniem pierwiastków
w układzie okresowym i ich właściwościami.
3. Zależność właściwości fizycznych i chemicznych substancji od rodzaju
wiązania chemicznego.
4. Reakcje chemiczne a zjawiska fizyczne. Ilościowe prawa rządzące
przemianami chemicznymi. Reakcje syntezy, analizy i wymiany.
5. Mol. Molowa interpretacja przemian chemicznych. Objętość molowa.
6. Szybkość reakcji chemicznych.
7. Reakcje endo- i egzoenergetyczne.
8. Proste reakcje utleniania-redukcji i ich rola w przyrodzie oraz życiu
codziennym.
9. Roztwory nasycone i nienasycone. Sposoby wyrażania stężeń roztworów
- stężenie procentowe i molowe.
10. Dysocjacja elektrolityczna. Reakcje w roztworach wodnych elektrolitów
- reakcje zobojętnienia i strącania osadów.
11. Właściwości wybranych metali i niemetali.
12. Węglowodory nasycone, nienasycone i aromatyczne - budowa
i właściwości.
13. Źródła węglowodorów w przyrodzie.
14. Jednofunkcyjne pochodne węglowodorów - otrzymywanie i właściwości.
15. Najważniejsze wielofunkcyjne pochodne węglowodorów - występowanie,
właściwości, zastosowanie i ich znaczenie w życiu człowieka.
16. Chemia w życiu gospodarczym, społecznym i ochronie środowiska.
Praktyczne zastosowania poznanych substancji chemicznych i zagrożenia
powodowane niewłaściwym ich wykorzystaniem.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWĄ
PROGRAMOWĄ I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
1. Dostrzeganie przemian chemicznych w środowisku przyrodniczym
oraz czynników wpływających na ich przebieg.
2. Umiejętność posługiwania się zdobytą wiedzą chemiczną w życiu
codziennym.
3. Umiejętność korzystania z różnorodnych źródeł informacji, na przykład
układu okresowego pierwiastków, literatury popularnonaukowej i internetu.
4. Umiejętność zapisywania równań prostych reakcji chemicznych oraz
opisywania efektów energetycznych im towarzyszących.
5. Posługiwanie się podstawowym słownictwem chemicznym.
6. Umiejętność wykonywania prostych obliczeń chemicznych.
7.
Znajomość najważniejszych pierwiastków i związków chemicznych,
ich właściwości i zastosowania.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami do
celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
 posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,

potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych
w obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręczniki:
1. Chemia ogólna i nieorganiczna, cz.I, M.Litwin, Sz. Styka – Wlazło,
J. Szymońska, Nowa Era (zakres podst.)
2. Chemia organiczna cz. II, M. Litwin, Sz. Styka – Wlazło, J. Szymońska,
Nowa Era (zakres podst.)
2.8.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z BIOLOGII
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA DKOS – 4015 – 5/02
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Organizm człowieka jako zintegrowana całość i prawidłowe jego
funkcjonowanie:
1) główne funkcje organizmu i struktury anatomiczne odpowiedzialne
za wypełnianie tych funkcji,
2) wzajemne oddziaływanie układów i homeostaza parametrów
ustrojowych (w szczególności stała temperatura ciała, stały skład płynów
ustrojowych, w tym stężenia glukozy we krwi, stałe ciśnienie krwi),
3) mózg, jako główny ośrodek kontrolno-integracyjny organizmu: zmysły,
neuroprzekaźniki, plastyczność działania mózgu (rozwój, uczenie się,
pamięć), stres, emocje i ich zaburzenia, osobowość,
4) układ odpornościowy i jego znaczenie dla zdrowia człowieka, antygeny,
przeciwciała, cytokiny, szczepienia ochronne, alergie, przeszczepy,
zaburzenia odporności,
5) układ mięśniowy i jego znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania
ciała, typy mięśni, prawidłowy rozwój umięśnienia, predyspozycje
do ćwiczeń fizycznych, prozdrowotne znaczenie aktywności fizycznej,
szkodliwość dopingu,
6) rozwój człowieka: poczęcie, rozwój zarodka i płodu, poród, rozwój
noworodka,
7) czynniki chorobowe: wirusy, bakterie, pasożyty, trucizny; antybiotyki,
8) choroba nowotworowa, onkogeneza i onkoprofilaktyka,
9) choroby układu krwionośnego, miażdżyca, nadciśnienie, zawał,
profilaktyka chorób krążeniowych.
2. Odżywianie się człowieka:
1) budowa i funkcja układu pokarmowego człowieka,
2) główne składniki pokarmowe i ich źródła (białka, cukry, tłuszcze),
3) dieta pełno- i niepełnowartościowa, aminokwasy egzogenne, witaminy,
mikroelementy i ich źródła,
4) aminokwasy egzogenne,
5) zawartość energetyczna pokarmu, potrzeby energetyczne organizmu,
koszty energetyczne wybranych form aktywności fizycznej, otyłość,
anoreksja i bulimia,
6) witaminy, mikroelementy i ich źródła.
3. Elementy genetyki:
1) budowa DNA, kod genetyczny, gen, synteza białek, genom człowieka,
2) mutacje i czynniki mutagenne,
3) choroby dziedziczne i diagnostyka molekularna w medycynie,
4) zasady inżynierii genetycznej, zastosowanie biotechnologii.
4. Elementy ekologii i ochrony środowiska:
1) ewolucja i różnorodność biologiczna (genetyczna, gatunkowa
i ekosystemów), pochodzenie człowieka, znaczenie różnorodności
biologicznej dla człowieka,
2) czynniki kształtujące różnorodność biologiczną i sprzyjające jej
utrzymywaniu się (różnorodność siedlisk, zależności międzygatunkowe),
3) nowoczesne formy uprawy roślin i nowe odmiany zwierząt
hodowlanych, korzyści i zagrożenia z punktu widzenia środowiska
i zdrowia (rośliny i zwierzęta transgeniczne).
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWĄ
PROGRAMOWĄ I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
1. Znajomość funkcji fizjologicznych różnych układów organizmu ludzkiego.
2. Rozpoznawanie zagrożeń dla zdrowia człowieka i znajomość zasad działania
na rzecz własnego zdrowia.
3. Rozumienie zasad dziedziczenia; dostrzeganie korzyści i zagrożeń
wynikających z postępów w genetyce.
4. Znajomość przyczyn aktualnego stanu środowiska w skali lokalnej,
krajowej, światowej oraz sposobów przeciwdziałania niekorzystnym
zmianom.
5. Świadomość wartości różnorodności biologicznej.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
do celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
 posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,
 potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych
w obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręcznik:
Biologia 1,2,3, W. Lewiński, Operon
2.9.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z GEOGRAFII
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA DKW – 4015 – 41/01
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Korzystanie z różnorodnych źródeł informacji geograficznej.
2. Funkcjonowanie systemu przyrodniczego Ziemi - zjawiska, procesy,
wzajemne zależności, zmienność środowiska w przestrzeni i w czasie,
między innymi zmiany pogody i ich prognozowanie, klęski żywiołowe.
Równowaga ekologiczna.
3. Funkcjonalne i przestrzenne powiązania oraz wzajemne zależności
w systemie człowiek - przyroda - gospodarka. Typy gospodarowania
w środowisku i ich następstwa, na wybranych przykładach (stref,
kontynentów, krajów), ze szczególnym uwzględnieniem Polski.
4. Przyczyny i skutki nierównomiernego rozmieszczenia ludności na Ziemi.
5. Problemy demograficzne społeczeństw (ze szczególnym uwzględnieniem
Polski). Współczesne migracje ludności. Procesy przekształcania sieci
osadniczej (wielkie miasta, suburbia, wyludnianie się terenów wiejskich).
6. Świat w fazie przemian społecznych, gospodarczych i politycznych.
Modernizacja, restrukturyzacja, globalizacja. Biedni i bogaci współczesnego
świata.
7. Konflikty zbrojne i inne zagrożenia społeczno-ekonomiczne. Procesy
przechodzenia od izolacji do integracji; współpraca między
społecznościami; procesy integracji i dezintegracji w Europie
(ze szczególnym uwzględnieniem roli Polski); euroregiony i miasta (gminy)
"bliźniacze" jako przykład współpracy międzynarodowej na szczeblu
regionalnym i lokalnym.
8. Możliwości rozwoju turystyki i rekreacji wynikające z uwarunkowań
i następstw przyrodniczych, społeczno-ekonomicznych i kulturowych.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWĄ
PROGRAMOWĄ I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
1. Posługiwanie się terminologią geograficzną.
2. Rozszerzenie wiedzy z zakresu funkcjonowania systemu człowiek środowisko, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów przestrzennych.
3. Korzystanie z różnorodnych źródeł informacji geograficznej: map, planów,
roczników statystycznych, zdjęć, profili, przekrojów, rysunków, czasopism,
przewodników, literatury popularnonaukowej, Internetu, GIS-u1 i innych.
4. Selekcjonowanie, porządkowanie, analizowanie i interpretowanie informacji
o stanie i zmianach środowiska geograficznego oraz sytuacji społecznej,
politycznej i ekonomicznej.
5. Prezentowanie wyników analiz geograficznych różnymi metodami
graficznymi (w tym kartograficznymi) i statystycznymi.
6. Dostrzeganie i analizowanie relacji między poszczególnymi elementami
środowiska przyrodniczego oraz działalnością człowieka w skali globalnej,
regionalnej i lokalnej.
7. Prognozowanie (na zasadzie ekstrapolacji istniejących tendencji) stanu
środowiska poszczególnych obszarów (z uwzględnieniem interakcji Ziemia - człowiek).
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
do celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,




sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,
potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych
w obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręczniki:
1. Paweł Wład
“Geografia-bogactwo przyrodnicze Ziemi” cz.1;
„Geografia-człowiek gospodarzem Ziemi” cz.2;
Środki dydaktyczne – literatura uzupełniająca:
1. Wojciech Stankowski
„Geografia fizyczna z geologią”;
2. A. Stark, T. Krynicka-Tarnacka, Z. Wojtkowicz
„Geografia dla techników i liceów zawodowych”.
2.10.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z PODSTAW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA DKOS – 4015 – 26/02
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Postawa przedsiębiorczości. Mocne i słabe strony własnej osobowości,
samoakceptacja, asertywność, inicjatywność, odpowiedzialność.
2. Organizacja pracy. Zasady pracy zespołowej. Kierowanie i podejmowanie
decyzji, z uwzględnieniem zasad etycznych obowiązujących w działalności
gospodarczej oraz etyki pracy.
3. Mobbing w miejscu pracy, sposoby przeciwdziałania.
4. Zależność między zyskiem a ryzykiem.
5. Motywy aktywności zawodowej i gospodarczej człowieka. Rodzaje potrzeb.
Zdolność do wyznaczania sobie celów i zadań.
6. Funkcjonowanie rynku i gospodarki rynkowej. Rola norm etycznych
w funkcjonowaniu rynku ("kreatywna księgowość", korupcja).
7. Funkcjonowanie giełdy papierów wartościowych.
8. Gospodarstwa domowe - dochody i wydatki, inwestowanie własnych
pieniędzy. Ochrona praw konsumentów.
9. System zabezpieczenia emerytalnego. Ubezpieczenie zdrowotne
i ubezpieczenia majątkowe.
10. Przedsiębiorstwo w gospodarce - różnorodność form organizacyjnoprawnych i ich rola w rozwoju gospodarki.
11. Majątek przedsiębiorstwa. Koszty i przychody oraz zasady rozliczeń
finansowych przedsiębiorstwa.
12. Formy pozyskiwania kapitału i jego inwestowania.
13. Planowanie procedury podjęcia działalności gospodarczej.
14. Nawiązywanie i rozwiązywanie stosunku pracy. Podstawowe prawa
i obowiązki pracownika i pracodawcy.
15. Rola państwa w gospodarce rynkowej. Podstawowe funkcje ekonomiczne
państwa.
16. Wzrost gospodarczy i jego mierniki.
17. Pieniądz i banki - bank centralny, banki komercyjne, bankowe
i pozabankowe usługi finansowe. Inflacja.
18. Budżet państwa, budżety jednostek samorządu terytorialnego - funkcje,
źródła wpływów, kierunki wydatków.
19. Rynek pracy i bezrobocie.
20. Metody aktywnego poszukiwania pracy. Instytucje wspomagające aktywne
poszukiwanie pracy.
21. Współpraca gospodarcza Polski z zagranicą. Integracja z Unią Europejską.
22. Proces globalizacji gospodarki i jego konsekwencje dla Polski.
23. Etyka biznesu.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWĄ
PROGRAMOWĄ I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
1. Dokonanie trafnej samooceny oraz umiejętność autoprezentacji.
2. Umiejętność stosowania podstawowych zasad pracy w zespole
i prowadzenia negocjacji.
3. Planowanie budżetu gospodarstwa domowego.
4. Rozróżnianie form inwestowania.
5. Umiejętność przewidywania opłacalności przedsięwzięcia gospodarczego
w kontekście wydatków i przychodów, zysku i ryzyka. Obliczanie wyniku
finansowego przedsiębiorstwa na prostych przykładach.
6. Identyfikowanie podstawowych form własności oraz form organizacyjnoprawnych przedsiębiorstw.
7. Przygotowanie dokumentów do założenia i prowadzenia przedsiębiorstwa
oraz stosowanie wymaganych procedur w celu podjęcia działalności
gospodarczej przez osobę fizyczną.
8. Obliczanie prostych przykładów dotyczących wyniku finansowego
przedsiębiorstwa.
9. Przygotowanie podstawowych dokumentów niezbędnych w ubieganiu się
o pracę oraz prowadzenie rozmowy kwalifikacyjnej z pracodawcą
w warunkach symulowanych.
10. Znajomość podstawowych przepisów prawa dotyczących zatrudnienia
oraz praw i obowiązków pracowników i pracodawców.
11. Odróżnianie zachowań etycznych i nieetycznych w roli pracodawcy
i pracownika.
12. Identyfikowanie podstawowych wskaźników makroekonomicznych (PKB,
PNB - nominalny i realny oraz w przeliczeniu na jednego mieszkańca,
inflacja, bezrobocie).
13. Rozumienie wpływu polityki fiskalnej i monetarnej na życie gospodarcze
kraju.
14. Wskazywanie korzyści i zagrożeń wynikających ze współpracy
międzynarodowej, w tym z integracji Polski z Unią Europejską
oraz globalizacji gospodarki.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
do celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
 posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,
 potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych
w obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,



rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręcznik:
Przedsiębiorczość bez tajemnic, S. Gregorczyk, M. Romanowska,
A. Sopińska, P. Wachowiak, WSiP
2.11.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z TECHNOLOGII INFORMACYJNEJ
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA DKOS – 4015 – 18/02
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Opracowywanie dokumentów o rozbudowanej strukturze zawierających
informacje pochodzące z różnych źródeł.
2. Rozwiązywanie zadań z zakresu różnych dziedzin nauczania
z wykorzystaniem programów komputerowych i metod informatyki.
3. Podstawowe formy organizowania informacji w bazach danych spotykanych
w otoczeniu ucznia. Wyszukiwanie informacji w bazach danych,
formułowanie rozbudowanych zapytań.
4. Korzystanie z informacji związanych z kształceniem, pochodzących
z różnych źródeł oraz komunikowanie się poprzez sieć.
5. Wspomaganie prezentacji prac uczniów z zastosowaniem programów
komputerowych. Prezentacja w sieci.
6. Rozwój zastosowań komputerów. Prawne i społeczne aspekty zastosowań
informatyki.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWAMI
PROGRAMOWYMI I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
1. Opracowywanie dokumentów z wykorzystaniem różnych narzędzi
informatycznych i różnych źródeł informacji.
2. Tworzenie prezentacji z wykorzystaniem programów komputerowych.
3. Posługiwanie się programami komputerowymi i metodami informatyki
w uczeniu się i rozwiązywaniu problemów.
4. Korzystanie z dostępnych źródeł informacji za pomocą komputerów.
5. Komunikowanie się z wykorzystaniem sieci komputerowej.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
do celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
 posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,
 potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych
w obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręcznik:
Technologia informacyjna, E. Gurbiel, G. Harat – Olejniczak, E. Kołczyk,
H. Krupicka, M. Sysło, WSiP
2.11.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z TECHNOLOGII INFORMACYJNEJ
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA DKOS – 4015 – 18/02
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Opracowywanie dokumentów o rozbudowanej strukturze zawierających
informacje pochodzące z różnych źródeł.
2. Rozwiązywanie zadań z zakresu różnych dziedzin nauczania
z wykorzystaniem programów komputerowych i metod informatyki.
3. Podstawowe formy organizowania informacji w bazach danych spotykanych
w otoczeniu ucznia. Wyszukiwanie informacji w bazach danych,
formułowanie rozbudowanych zapytań.
4. Korzystanie z informacji związanych z kształceniem, pochodzących
z różnych źródeł oraz komunikowanie się poprzez sieć.
5. Wspomaganie prezentacji prac uczniów z zastosowaniem programów
komputerowych. Prezentacja w sieci.
6. Rozwój zastosowań komputerów. Prawne i społeczne aspekty zastosowań
informatyki.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWAMI
PROGRAMOWYMI I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
1. Opracowywanie dokumentów z wykorzystaniem różnych narzędzi
informatycznych i różnych źródeł informacji.
2. Tworzenie prezentacji z wykorzystaniem programów komputerowych.
3. Posługiwanie się programami komputerowymi i metodami informatyki
w uczeniu się i rozwiązywaniu problemów.
4. Korzystanie z dostępnych źródeł informacji za pomocą komputerów.
5. Komunikowanie się z wykorzystaniem sieci komputerowej.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
do celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
 posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,
 potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych
w obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręcznik:
Technologia informacyjna, E. Gurbiel, G. Harat – Olejniczak, E. Kołczyk,
H. Krupicka, M. Sysło, WSiP
2.12.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z PRODUKCJI ROŚLINNEJ
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA 321[05]/T-4, TU, SP/MENiS/2005.02.03.
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWAMI PROGRAMOWYMI
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Wiadomości wstępne
Cele, zadania i znaczenie gospodarcze produkcji roślinnej. Produkcja roślinna
jako element zrównoważonego gospodarowania w rolnictwie.
Zasady, podstawy prawne i zakres Zwykłej Dobrej Praktyki Rolniczej.
2. Czynniki środowiska
Podział czynników środowiska. Klimatyczne czynniki środowiska: pogoda
i jej przewidywanie, klimat i mikroklimat. Glebowe czynniki środowiska:
powstawanie i kształtowanie się gleb, profile glebowe, mineralne i organiczne
składniki gleby, właściwości fizyczne i chemiczne gleb, charakterystyka
i klasyfikacja gleb, erozja gleb, ochrona gleb zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką
Rolniczą. Melioracje wodne: zadania melioracji i ich rodzaje, odwadnianie
i nawadnianie użytków rolnych.
Ćwiczenia:
- Wykonywanie i interpretowanie pomiarów czynników klimatycznych.
- Oznaczanie mechanicznych, fizycznych i chemicznych właściwości gleb.
- Rozpoznawanie gleb występujących w rejonie szkoły.
- Czytanie i interpretacja map glebowo - rolniczych.
3. Uprawa roli
Cele i zadania uprawy roli. Rodzaje zabiegów uprawowych. Orka.
Zabiegi doprawiające rolę. Zespoły uprawek. Sposoby uprawy różnych gleb.
Zasady uprawy roli w rolnictwie ekologicznym.
Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona środowiska podczas
zabiegów uprawowych
Ćwiczenia
- Projektowanie zespołów uprawek
4. Nawożenie roślin uprawnych
Wymagania pokarmowe i potrzeby nawozowe roślin uprawnych.
Nawozy organiczne: rodzaje, skład, wartość. Zasady stosowania
i przechowywania nawozów organicznych. Podział i charakterystyka nawozów
mineralnych. Zasady stosowania, przechowywania i mieszania nawozów
mineralnych. Integrowane nawożenie organiczne i mineralne.
Dyrektywa azotanowa. Zasady nawożenia w rolnictwie ekologicznym.
Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona środowiska podczas stosowania
i przechowywania nawozów organicznych i mineralnych.
Efektywność, opłacalność i organizacja nawożenia w gospodarstwie rolnym.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie objawów niedoboru i nadmiaru składników mineralnych
na roślinach.
- Rozpoznawanie nawozów mineralnych.
- Obliczanie zapotrzebowania na nawozy mineralne (czysty składnik i masa
towarowa).
- Projektowanie kompleksowego nawożenia w gospodarstwie.
- Obliczanie efektywności i opłacalności nawożenia.
5. Ochrona roślin uprawnych
Cele i zadania ochrony roślin. Choroby roślin. Podział i objawy chorób roślin.
Sposoby żerowania i formy uszkodzeń powodowanych przez szkodniki.
Podział i charakterystyka grup szkodników roślin. Klasyfikacja i szkodliwość
chwastów. Metody ochrony roślin zapobiegawcze i bezpośredniego
zwalczania. Integrowana ochrona roślin. Ekologiczne metody ochrony roślin.
Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona środowiska podczas stosowania
i przechowywania środków ochrony roślin. Organizacja ochrony roślin
w gospodarstwie rolnym.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie objawów chorób roślin uprawnych.
- Rozpoznawanie objawów żerowania szkodników roślin uprawnych.
- Rozpoznawanie najczęściej występujących chwastów.
- Obliczanie dawek preparatów stosowanych w ochronie roślin.
- Obliczanie kosztów i opłacalności zabiegów ochrony roślin.
6. Podstawy hodowli roślin i nasiennictwa
Znaczenie i zadania hodowli roślin i produkcji nasiennej.
Kierunki hodowli roślin. Metody hodowli twórczej i zachowawczej.
Organizacja hodowli, kontrola Jakości odmian. Organizacja nasiennictwa.
Materiał siewny.
Ćwiczenia:
- Obliczanie zapotrzebowania na materiał siewny dla wybranego
gospodarstwa.
- Ocenianie materiału matecznego wybranych roślin uprawnych.
- Obliczanie ilości nasion do wysiewu z uwzględnieniem planowanej
obsady i wartości użytkowej materiału siewnego.
7. Podstawy zmianowania
Zmianowanie i płodozmian. Czynniki zmianowania. Dobór roślin
w strukturze zasiewów. Zasady układania zmianowań.
Projektowanie i wprowadzanie płodozmianów w gospodarstwie.
Ćwiczenia:
- Projektowanie zmianowań i płodozmianów.
- Obliczanie struktury zasiewów w gospodarstwie.
8. Technologie produkcji zbóż
Znaczenie gospodarcze i kierunki użytkowania zbóż. Charakterystyka
biologiczna i fazy rozwojowe zbóż. Technologia produkcji wybranego zboża
ozimego i jarego: odmiany, wymagania klimatyczno-glebowe, stanowisko
w zmianowaniu, uprawa roli, nawożenie, materiał siewny i siew,
pielęgnowanie zasiewów, zbiór i przechowywanie, opłacalność produkcji.
Podstawowe różnice w technologiach produkcji różnych gatunków zbóż.
Standardy jakościowe w produkcji zbóż, bezpieczeństwo żywnościowe.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie nasion zbóż i zbóż w różnych fazach wzrostu
i rozwoju.
- Dobieranie odmian zbóż do warunków klimatyczno-glebowych.
- Projektowanie uprawy roli pod wybrane zboże.
- Projektowanie nawożenia w określonych warunkach.
- Ustalanie ilości nasion do wysiewu z uwzględnieniem obsady i jakości
materiału siewnego.
- Rozpoznawanie oraz określanie sposobów zapobiegania i zwalczania
najczęściej występujących chorób, szkodników i chwastów zbóż.
- Projektowanie uprawy zbóż w gospodarstwie.
- Obliczanie kosztów wykonania zabiegów i opłacalności produkcji
wybranego zboża.
9. Technologie produkcji roślin okopowych
Znaczenie gospodarcze i kierunki użytkowania roślin okopowych.
Charakterystyka biologiczna ziemniaka. Technologia produkcji ziemniaka:
odmiany, wymagania klimatyczno-glebowe, stanowisko w zmianowaniu,
uprawa roli, nawożenie, przygotowanie sadzeniaków I sadzenie, zabiegi
pielęgnacyjne, zbiór, transport i przechowywanie, opłacalność produkcji.
Zasady produkcji sadzeniaków. Podstawowe różnice w technologiach produkcji
ziemniaka w zależności od kierunku użytkowania. Standardy jakościowe
w produkcji ziemniaka, bezpieczeństwo żywnościowe.
Charakterystyka biologiczna buraka. Technologia produkcji buraka: odmiany,
wymagania klimatyczno-glebowe, stanowisko w zmianowaniu, uprawa roli,
nawożenie, materiał siewny i siew, zabiegi pielęgnacyjne, zbiór, transport
i przechowywanie, opłacalność produkcji. Zasady produkcji materiału
siewnego. Standardy jakościowe w produkcji buraka, bezpieczeństwo
żywnościowe. Podstawowe różnice w technologiach produkcji roślin
okopowych korzeniowych.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie gatunków roślin okopowych i ich nasion.
- Dobieranie odmian roślin okopowych do warunków klimatycznoglebowych.
- Projektowanie uprawy roli pod rośliny okopowe.
- Projektowanie nawożenia w określonych warunkach.
- Ustalanie zapotrzebowania na sadzeniaki i materiał siewny.
- Rozpoznawanie oraz ustalanie sposobów zapobiegania i zwalczania
najczęściej występujących chorób, szkodników i chwastów roślin
okopowych.
- Projektowanie uprawy roślin okopowych w gospodarstwie.
- Obliczanie kosztów wykonania zabiegów i opłacalności produkcji
ziemniaka i buraka.
10.Technologie produkcji roślin przemysłowych
Charakterystyka i znaczenie gospodarcze roślin przemysłowych.
Charakterystyka biologiczna roślin przemysłowych. Technologia produkcji
rzepaku ozimego: odmiany, wymagania klimatyczno-glebowe, stanowisko
w zmianowaniu, uprawa roli, nawożenie, materiał siewny i siew,
pielęgnowanie zasiewów, zbiór i przechowywanie, opłacalność produkcji.
Standardy jakościowe w produkcji rzepaku ozimego, bezpieczeństwo
żywnościowe. Podstawowe różnice w technologiach produkcji roślin
przemysłowych.
Ćwiczenia
- Rozpoznawanie roślin przemysłowych i ich nasion
- Dobieranie odmian rzepaku ozimego do warunków klimatyczno-glebowych
- Projektowanie uprawy roli pod rzepak ozimy.
- Projektowanie nawożenia w określonych warunkach,
- Ustalanie ilości nasion do wysiewu / uwzględnieniem obsady i jakości
materiału siewnego.
- Rozpoznawanie oraz ustalanie sposobów zapobiegania i zwalczania
najczęściej występujących chorób, szkodników i chwastów rzepaku ozimego.
- Projektowanie uprawy rzepaku ozimego w gospodarstwie.
- Obliczanie kosztów wykonania zabiegów i opłacalności produkcji rzepaku
ozimego.
11.Technologie produkcji roślin pastewnych
Podział, ogólna charakterystyka i kierunki użytkowania roślin pastewnych.
Rośliny motylkowe grubonasienne: podział, charakterystyka biologiczna
i znaczenie gospodarcze, odmiany, wymagania klimatyczno-glebowe,
stanowisko w zmianowaniu, uprawa roli, nawożenie, siew, zabiegi
pielęgnacyjne, zbiór i przechowywanie, opłacalność produkcji.
Uprawa roślin strączkowych w mieszankach.
Rośliny motylkowe drobnonasienne: podział, charakterystyka biologiczna,
znaczenie gospodarcze, odmiany, wymagania klimatyczno-glebowe,
stanowisko w zmianowaniu, uprawa roli, nawożenie, siew, zabiegi
pielęgnacyjne, zbiór i sposoby konserwowania, opłacalność produkcji.
Uprawa na nasiona. Uprawa roślin motylkowych drobnonasiennych z trawami.
Technologia produkcji kukurydzy w zależności od kierunku użytkowania:
charakterystyka biologiczna, znaczenie gospodarcze, odmiany, wymagania
klimatyczno-glebowe, stanowisko w zmianowaniu, uprawa roli, nawożenie,
siew, zabiegi pielęgnacyjne, zbiór i przechowywanie, opłacalność produkcji.
Technologie produkcji roślin pastewnych: kapusta pastewna, słonecznik
pastewny, trawy w uprawie polowej. Rodzaje i znaczenie gospodarcze
poplonów. Zasady agrotechniki: poplony ozime, poplony ścierniskowe,
wsiewki poplonowe, piony wtóre. Standardy jakościowe w produkcji roślin
pastewnych, bezpieczeństwo żywnościowe.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie gatunków roślin pastewnych i ich nasion.
- Dobieranie odmian roślin pastewnych do warunków klimatyczno-glebowych.
- Projektowanie uprawy roli pod rośliny pastewne.
- Projektowanie nawożenia w określonych warunkach.
- Rozpoznawanie oraz ustalanie sposobów zapobiegania i zwalczania najczęściej
występujących chorób, szkodników i chwastów roślin pastewnych.
- Układanie mieszanek traw z roślinami motylkowymi.
- Układanie mieszanek poplonowych w zależności od rodzaju poplonu i gleby.
- Projektowanie uprawy roślin pastewnych w gospodarstwie.
- Obliczanie kosztów wykonania zabiegów i opłacalności produkcji
wybranej rośliny pastewnej.
12.Użytki zielone
Gospodarcze i przyrodnicze znaczenie użytków zielonych.
Biologia i charakterystyka roślinności użytków zielonych: trawy, rośliny
motylkowe, zioła, chwasty. Podział i charakterystyka użytków zielonych,
i nawożenie. Zabiegi pielęgnacyjne na łąkach i pastwiskach,
Zagospodarowanie i odnawianie łąk i pastwisk. Użytkowanie łąk
i pastwisk. Gospodarowanie na użytkach zielonych zgodnie z zasadami Zwykłej
Dobrej Praktyki Rolniczej.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie gatunków traw i ich ziarniaków.
- Rozpoznawanie roślin motylkowych, ziół i chwastów występujących
na łąkach i pastwiskach.
- Projektowanie nawożenia w określonych warunkach.
- Dobieranie i układanie mieszanek do obsiewu łąk i pastwisk.
- Obliczanie kosztów produkcji pasz na użytkach zielonych.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWAMI
PROGRAMOWYMI I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
- określić cele i znaczenie gospodarcze produkcji roślinnej,
- określić rolę produkcji roślinnej jako elementu zrównoważonego
gospodarowania w rolnictwie,
- wyjaśnić zasady racjonalnego gospodarowania dotyczącego produkcji
roślinnej,
- wyjaśnić pojęcie siedliska i scharakteryzować jego czynniki,
- scharakteryzować czynniki klimatyczne i określić ich wpływ na wzrost,
rozwój i plonowanie roślin,
- przewidzieć pogodę na podstawie pomiarów czynników klimatycznych,
obserwacji zjawisk meteorologicznych oraz prognoz i map pogody,
- ocenić wpływ klimatu i mikroklimatu na plonowanie roślin,
- posłużyć się pojęciami z zakresu gleboznawstwa,
- scharakteryzować skład oraz określić właściwości gleb,
- scharakteryzować czynniki glebotwórcze i wyjaśnić procesy związane
z powstawaniem gleb,
- rozpoznać gleby i ocenić wartość rolniczą,
- wyjaśnić sposoby przeciwdziałania chemicznym, biologicznym i fizycznym
procesom powodującym degradację gleby,
- określić cele uprawy roli oraz uzasadnić potrzebę wykonywania
poszczególnych uprawek,
- dobrać uprawki lub zespoły uprawek do warunków glebowych i wymagań
grup, gatunków i odmian roślin uprawnych,
- określić kryteria oceny wykonania podstawowych zabiegów uprawowych,
- uzasadnić potrzebę wykonywania zabiegów melioracyjnych oraz określić
ich wpływ na produkcję roślinną i środowisko,
- dobrać maszyny i urządzenia oraz metody i sposoby regulacji stosunków
powietrzno-wodnych na użytkach rolnych,
- określić zasady eksploatacji urządzeń wodno-melioracyjnych,
- określić wpływ poszczególnych pierwiastków na wzrost, rozwój
i plonowanie roślin uprawnych,
- określić przyczyny degradacji gleb oraz zasady ich rekultywacji,
- określić rodzaje oraz sposoby wykonania poszczególnych zabiegów
uprawowych,
- scharakteryzować nawozy organiczne i uzasadnić ich wpływ
na właściwości gleby,
- określić przemiany zachodzące w nawozach organicznych w okresie
przechowywania oraz po ich zastosowaniu w glebie,
- określić zasady stosowania nawozów mineralnych oraz ich oddziaływanie
na rośliny i glebę,
- zaprojektować nawożenie organiczne i mineralne w gospodarstwie
rolnym,
- wyjaśnić zasady przechowywania i stosowania nawozów organicznych
i mineralnych zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą,
- uzasadnić potrzebę ochrony roślin uprawnych,
- scharakteryzować i rozpoznać choroby, szkodniki i chwasty roślin
uprawnych,
- dobrać i zastosować metody i środki ochrony roślin zgodnie z zasadami
Zwykłej Dobrej Praktyki Rolniczej,
- scharakteryzować kierunki i metody hodowli roślin uprawnych,
- określić specyfikę prowadzenia plantacji nasiennych,
- ocenić i przygotować materiał siewny roślin uprawnych,
- wyjaśnić pojęcia z zakresu zmianowania,
- dokonać analizy czynników zmianowania,
- zaprojektować płodozmiany dla wybranego gospodarstwa rolnego,
- rozpoznać gatunki roślin uprawnych i ich nasiona,
- określić cechy biologiczne i wymagania klimatyczno-glebowe roślin
uprawnych,
- dobrać gatunki i odmiany roślin uprawnych do określonych warunków
klimatyczno-glebowych regionu,
- zaprojektować technologie produkcji zbóż,
- zaprojektować technologie produkcji roślin okopowych,
- zaprojektować technologie produkcji roślin przemysłowych,
- zaprojektować technologie produkcji roślin pastewnych,
- określić znaczenie gospodarcze łąk i pastwisk,
- scharakteryzować sposoby zagospodarowania, użytkowania i pielęgnacji
łąk i pastwisk,
- dobrać maszyny i urządzenia do produkcji roślinnej ,
- określić zasady produkcji i przechowywania produktów roślinnych
zgodnie ze standardami jakościowymi i przepisami bezpieczeństwa
żywnościowego,
- zaprojektować organizację produkcji roślinnej w gospodarstwie,
- zaprojektować i zorganizować ekologiczne metody produkcji roślinnej,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej, ochrony środowiska i bezpieczeństwa żywnościowego.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami do
celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych w
obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
 posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,

potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania i
uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych w
obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych i
nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręczniki:
1) Podstawy produkcji roślinnej-ćwiczenia – Bińkowska J., Arciszewska B.
- Format – AB, Warszawa 1997
2) Produkcja i pozyskiwanie surowców rolniczych – pr. zb. pod red. A. Dzień
- Format AB, Warszawa 1998
3) Podstawy produkcji roślinnej cz. 1 – pr. zb. pod red. A. Gawrońskiej
- Hortpress, Warszawa 1996
4) Podstawy produkcji roślinnej cz. 2 – pr. zb. pod red. A. Gawrońskiej
- Hortpress, Warszawa 1997
Środki dydaktyczne
- Przyrządy kontrolno-pomiarowe do określania czynników
meteorologicznych, właściwości gleb, materiału siewnego.
- Mapy rolniczo-klimatycznych dzielnic Polski.
- Mapy gleb owo-rolnicze.
- Profile glebowe.
- Zestawy nawozów mineralnych.
- Atlasy chorób, szkodników i chwastów roślin uprawnych.
- Środki ochrony roślin.
- Zestawy nasion roślin uprawnych.
- Przykładowe płodozmiany.
- Atlasy roślin uprawnych
- Program komputerowy AGRONOM 2.1
- Zestaw narzędzi do uprawy gleby. nawożenia, ochrony roślin i zbioru.
- Modele maszyn rolniczych.
- Instrukcje obsługi maszyn i narzędzi rolniczych.
2.13.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA 321[05]/T-4, TU, SP/MENiS/2005.02.03.
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWAMI PROGRAMOWYMI
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1.Wiadomości wstępne
Cele, zadania i znaczenie gospodarcze produkcji zwierzęcej. Produkcja
zwierzęca jako element zrównoważonego gospodarowania w rolnictwie.
2. Anatomia i fizjologia zwierząt
Budowa i czynności życiowe komórek, tkanek i narządów w organizmie
zwierzęcym. Budowa i funkcjonowanie układów: mięśniowego,
powłokowego, krwionośnego, oddechowego, pokarmowego, moczowego,
rozrodczego, dokrewnego, nerwowego oraz narządów zmysłu. Topografia
ważniejszych narządów i układów.
Ćwiczenia:
- Określanie położenia ważniejszych kości oraz ich połączeń na szkielecie.
Charakteryzowanie uzębienia wybranych gatunków zwierząt gospodarskich.
- Rozpoznawanie narządów i układów wybranych gatunków zwierząt
gospodarskich.
3. Podstawy żywienia zwierząt
Racjonalne żywienie a zdrowie i produktywność zwierząt. Skład chemiczny
pasz. Charakterystyka głównych składników paszy. Czynniki wpływające
na strawność paszy. Procesy przemiany materii w organizmie zwierząt.
Mierniki wartości pokarmowej pasz. Czynniki wpływające na wartość
pokarmową pasz. Rodzaje pasz stosowanych w żywieniu zwierząt.
Charakterystyka pasz objętościowych soczystych, objętościowych suchych,
treściwych pochodzenia gospodarczego, produktów pochodzenia przemysłu
rolno-spożywczego, pochodzenia zwierzęcego, mieszanek
pełnoporcjowych, uzupełniających i koncentratów, premiksów,
probiotyków, ziół. Pasze ekologiczne w żywieniu zwierząt.
Metody konserwacji i przechowywania pasz: kiszenie, suszenie.
Koszty żywienia.
Ćwiczenia:
- Określanie różnic między poszczególnymi rodzajami pasz.
- Rozpoznawanie pasz i określanie ich wartości pokarmowej.
- Porównywanie wartości pokarmowej różnych pasz za pomocą norm
żywieniowych.
- Rozpoznawanie ziół stosowanych w żywieniu zwierząt.
- Obliczanie kosztów żywienia zwierząt.
4. Zoohigiena
Wpływ czynników klimatycznych i glebowych na organizm zwierzęcy.
Lokalizacja i wymogi zoohigieniczne budynków inwentarskich.
Mikroklimat budynków inwentarskich. Dezynfekcja, dezynsekcja
i deratyzacja pomieszczeń inwentarskich. Higiena żywienia, pojenie zwierząt.
Przyczyny chorób zakaźnych zwierząt. Charakterystyczne objawy wybranych
chorób zwierząt. Profilaktyka występowania chorób zwierząt.
Sposoby udzielania pierwszej pomocy chorym zwierzętom. Rodzaje odporności
zwierząt. Wyposażenie apteczki weterynaryjnej. Ochrona zwierząt.
Postępowanie zgodnie z przepisami o zwalczeniu chorób zakaźnych zwierząt.
Działalność Inspekcji Weterynaryjnej w zakresie badań zwierząt rzeźnych
i mięsa według aktualnych przepisów prawnych.
Ćwiczenia:
- Ocenianie lokalizacji budynków inwentarskich.
- Określanie mikroklimatu pomieszczeń inwentarskich, porównywanie
z normami.
- Ocena stanu zdrowotnego zwierząt.
- Ocena dobrostanu zwierząt w gospodarstwie.
- Przygotowywanie odpowiedniego stężenia roztworu dezynfekującego.
- Analizowanie żywienia i pojenia zwierząt pod względem higienicznym.
- Dokonywanie pomiaru temperatury ciała, tętna, liczby oddechu u zwierząt
i ocena ich stanu zdrowotnego.
- Projektowanie wyposażenia apteczki weterynaryjnej w podręczne leki
do użytku zewnętrznego i materiały opatrunkowe.
- Dokonywanie zoohigienicznej oceny obejścia budynków inwentarskich.
5. Bydło
Znaczenie chowu i hodowli bydła. Pochodzenie, typy użytkowe i rasy bydła
oraz ich przydatność do poszczególnych kierunków użytkowania.
Rozpłód bydła. Nowoczesne biotechniki stosowane w rozrodzie i ich wpływ
na postęp hodowlany. Sposób odchowu, żywienie cieląt i jałowizny.
Żywienie krów mlecznych. Choroby bydła. Technologia produkcji mleka.
Technologia produkcji żywca wołowego. Standardy jakościowe w produkcji
mleka i żywca wołowego, bezpieczeństwo żywnościowe. Ekologiczne metody
chowu bydła. Opłacalność produkcji mleka i żywca wołowego.
Praca hodowlana.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie ras i typów użytkowych bydła.
- Opisywanie i ocenianie pokroju bydła.
- Sporządzanie planów pokryć i wycieleń w oborze.
- Ustalanie zapotrzebowania oraz obliczanie dawek pokarmowych dla bydła
mlecznego i mięsnego.
- Projektowanie procesu produkcyjnego pozyskiwania mleka.
- Wykreślanie krzywych laktacji, analizowanie i ocena ich przebiegu.
- Ocenianie budowy wymion pod kątem przydatności do doju mechanicznego.
- Obliczanie opłacalności produkcji mleka.
- Obliczanie opłacalności produkcji żywca wołowego.
6. Owce
Znaczenie gospodarcze chowu i hodowli owiec. Pochodzenie, typy, rasy
i kierunki użytkowania owiec. Rozpłód owiec. Żywienie owiec.
Sporządzanie dawek pokarmowych. Technologia produkcji wełny.
Technologia produkcji żywca jagnięcego. Choroby owiec. Technologia
produkcji mleka owczego. Inne kierunki użytkowania owiec. Standardy
jakościowe w produkcji mleka i żywca jagnięcego, bezpieczeństwo
żywnościowe. Metody ekologicznego chowu owiec. Opłacalność produkcji
mleka i żywca jagnięcego. Praca hodowlana.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie typów użytkowych i ras owiec hodowanych w Polsce.
- Opracowywanie terminów stanówki i wykotów dla określonej owczarni.
- Projektowanie technologii produkcji mleka owczego.
- Projektowanie technologii produkcji żywca jagnięcego.
- Obliczanie opłacalności produkcji żywca jagnięcego oraz produkcji mleka
owczego.
7. Kozy
Znaczenie gospodarcze chowu i hodowli kóz. Krajowe i zagraniczne rasy kóz.
Rozpłód kóz. Żywienie kóz. Użytkowanie mleczne i mięsne kóz.
Warunki utrzymania kóz.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie różnych typów użytkowych i ras kóz.
- Projektowanie technologii produkcji mleka koziego.
- Obliczanie opłacalności produkcji mleka koziego.
8. Trzoda chlewna
Znaczenie gospodarcze i ekonomiczne chowu i hodowli trzody chlewnej.
Pochodzenie i typy użytkowe trzody chlewnej. Rasy trzody chlewnej
hodowanej w Polsce. Tworzenie krzyżówek międzyrasowych. Użytkowanie
rozpłodowe lochy i knura. Wychów i żywienie prosiąt. Wychów i żywienie
loszek i knurków hodowlanych. Żywienie loch i knurów. Układanie dawek
pokarmowych dla tuczników. Sporządzanie preliminarza pasz na cały okres
tuczu. Technologie produkcji żywca wieprzowego. Klasyfikacja tusz
wieprzowych według skali EUROP. Pomieszczenia dla trzody chlewnej i ich
wyposażenie. Typy chlewni, rodzaje kojców, dobór urządzeń technicznych
do usuwania odchodów. Standardy jakościowe w produkcji żywca
wieprzowego, bezpieczeństwo żywnościowe. Organizacja pracy przy
obsłudze trzody chlewnej. Choroby trzody chlewnej. Ekologiczne metody
chowu trzody chlewnej. Opłacalność produkcji żywca wieprzowego.
Praca hodowlana.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie ras i typów użytkowych trzody chlewnej.
- Określanie zasad wyboru loszek i knurów do rozpłodu.
- Określanie zasad tworzenia krzyżówek międzyrasowych trzody chlewnej.
- Ustalanie zapotrzebowania oraz układanie dawek pokarmowych dla trzody
chlewnej.
- Sporządzanie preliminarza pasz dla tuczników.
- Rozpoznawanie chorób trzody chlewnej.
- Projektowanie technologii produkcji żywca wieprzowego.
- Obliczanie opłacalności produkcji żywca wieprzowego.
9. Konie
Znaczenie rekreacyjno sportowe i pociągowe koni. Typy użytkowe i rasy koni.
Rozpłód koni. Rodzaje pasz i zasady żywienia koni. Budowa siodła i uprzęży.
Rekreacyjno-sportowe użytkowanie koni. Pielęgnowanie i zasady
obchodzenia się z końmi. Pomieszczenia dla koni. Choroby koni.
Praca hodowlana.
Ćwiczenia:
- Określanie maści i odmian koni.
- Określanie sposobów identyfikacji koni.
- Rozpoznawanie typów użytkowych i ras koni.
- Ustalanie zapotrzebowania oraz układanie dawek pokarmowych dla koni.
- Obliczanie opłacalności rekreacyjno-sportowego użytkowania koni.
10.Drób (kury, kaczki, gęsi, indyki, strusie)
Znaczenie gospodarcze chowu drobiu. Standardy jakościowe
w produkcji jaj i mięsa drobiowego oraz bezpieczeństwo żywności. Ekologiczne
metody chowu drobiu. Opłacalność produkcji jaj i mięsa drobiowego.
Kury
Charakterystyczne cechy budowy poszczególnych typów użytkowych kur.
Rasy i rody kur. Użytkowanie rozpłodowe kur. Użytkowanie nieśne -technologia
produkcji jaj. Wymogi stawiane jajom wylęgowym, transport
i przechowywanie. Technika przeprowadzania lęgów kurcząt - warunki
inkubacji. Żywienie kur nieśnych. Opłacalność produkcji jaj. Użytkowanie
mięsne kur. Technologia produkcji brojlerów kurzych: żywienie, warunki
utrzymania. Zabiegi pielęgnacyjne kur. Pomieszczenia dla kur w różnych
systemach wychowu. Choroby kur.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie typów użytkowych i ras kur.
- Wybieranie i ocenianie jaj do wylęgu.
- Analizowanie programów i wybór systemu żywienia kur niosek i kurcząt
rzeźnych,
- Projektowanie produkcji brojlerów kurzych systemem ekologicznym.
- Projektowanie produkcji brojlerów kurzych systemem intensywnym.
- Obliczanie opłacalności produkcji jaj i brojlerów kurzych.
Kaczki
Znaczenie użytkowania kaczek. Rasy i typy użytkowe kaczek. Użytkowanie
rozpłodowe i nieśne kaczek. Żywienie kaczek. Użytkowanie mięsne kaczek.
Pomieszczenia dla kaczek. Choroby kaczek.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie ras i typów użytkowych kaczek.
- Projektowanie produkcji brojlerów kaczych systemem ekologicznym.
- Projektowanie produkcji brojlerów kaczych systemem intensywnym.
- Obliczanie opłacalności produkcji brojlerów kaczych.
Gęsi
Rasy i rody gęsi hodowanych w Polsce. Użytkowanie nieśne i rozpłodowe gęsi.
Użytkowanie pierzarskie gęsi. Żywienie gęsi. Pomieszczenia dla gęsi.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie ras gęsi.
- Projektowanie produkcji gęsi rzeźnych sposobem ekologicznym.
- Projektowanie produkcji gęsi rzeźnych systemem intensywnym.
- Obliczanie opłacalności produkcji gęsi rzeźnych.
Indyki
Znaczenie hodowli indyków. Użytkowanie rozpłodowe indyków.
Użytkowanie mięsne indyków. Żywienie indyków. Pomieszczenia dla indyków.
Choroby indyków.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie typów użytkowych i ras indyków.
- Projektowanie produkcji brojlerów indyczych systemem ekologicznym.
- Projektowanie produkcji brojlerów indyczych systemem intensywnym.
- Obliczanie opłacalności produkcji brojlerów indyczych.
Strusie
Znaczenie gospodarcze chowu strusi. Produkty strusie. Rozpłód strusi. Żywienie
strusi. Warunki utrzymania strusi.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie produktów strusich.
- Projektowanie fermy strusi.
11.Pszczoły
Znaczenie użytkowania pszczół. Skład rodziny pszczelej. Praca pszczół.
Rodzaje pożytków pszczelich. Dokarmianie pszczół. Typy uli. Sprzęt
pszczelarski. Pielęgnowanie rodziny pszczelej. Produkty pszczele. Apiterapia.
Choroby pszczół i czerwia. Opłacalność produkcji pszczelarskiej.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie różnych postaci pszczół.
- Rozpoznawanie różnych typów uli i projektowanie ich wyposażenia.
- Rozpoznawanie przyborów pasiecznych.
- Rozpoznawanie rodzajów miodu i innych produktów pszczelich.
- Projektowanie założenia pasieki.
- Obliczanie produkcji pszczelarskiej.
12.Inne gatunki zwierząt
Znaczenie gospodarcze wybranego gatunku zwierząt, rasy i typy użytkowe.
Rozpłód, żywienie i utrzymanie wybranego gatunku zwierząt. Choroby
wybranego gatunku zwierząt. Opłacalność produkcji wybranego gatunku
zwierząt.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie ras wybranego gatunku zwierząt.
- Projektowanie technologii produkcji wybranego gatunku zwierząt.
- Obliczanie opłacalności produkcji wybranego gatunku zwierząt.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWAMI
PROGRAMOWYMI I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
- przedstawić cele i znaczenie produkcji zwierzęcej w gospodarce
żywnościowej,
- określić czynniki wpływające na wzrost, rozwój i produkcję zwierząt
gospodarskich,
- objaśnić zasady funkcjonowania narządów, układów i całego organizmu
zwierzęcego,
- określić rolę i znaczenie poszczególnych narządów i układów
w funkcjonowaniu organizmu zwierzęcego,
- określić topografię ważniejszych narządów i układów organizmu
zwierzęcego,
- określić znaczenie składników organicznych i nieorganicznych w żywieniu
zwierząt,
- wyjaśnić pojęcia: pasza, racjonalne żywienie zwierząt,
- dokonać podziału pasz i określić ich wartość pokarmową,
- scharakteryzować mierniki służące do określania wartości pokarmowej paszy
oraz ustalania potrzeb pokarmowych zwierząt,
- rozpoznać rodzaje pasz i wykazać różnice między ich poszczególnymi
rodzajami,
- określić zasady konserwacji, przechowywania i przyrządzania pasz
dla zwierząt,
- określić czynniki wpływające na zdrowie i produkcyjność zwierząt,
- scharakteryzować rodzaje użytkowania zwierząt gospodarskich oraz określić
celowość ich utrzymania,
- scharakteryzować kryteria oceny dobrostanu zwierząt gospodarskich,
- określić wpływ chowu i hodowli zwierząt na środowisko,
- scharakteryzować i ocenić wartość użytkową ras bydła, owiec, kóz,
trzody chlewnej, koni i drobiu,
- zaplanować i zorganizować rozród zwierząt gospodarskich,
- scharakteryzować sposoby żywienia i pielęgnacji zwierząt w okresie
karmienia mlekiem matki,
- scharakteryzować sposoby żywienia i pielęgnacji młodych zwierząt,
- dobrać i przygotować pasze dla zwierząt gospodarskich,
- scharakteryzować użytkowanie mleczne i określić warunki specjalizacji
gospodarstw w produkcji mlecznej krów, owiec i kóz,
- scharakteryzować rodzaje użytkowania mięsnego zwierząt gospodarskich,
- dobrać żywienie w zależności od rodzaju użytkowania zwierząt (normy,
dawki pokarmowe, preliminarz pasz),
- dobrać rodzaje uprzęży w zależności od sposobu użytkowania koni,
ze szczególnym uwzględnieniem użytkowania rekreacyjno- sportowego,
- scharakteryzować sposoby utrzymania i pielęgnacji zwierząt gospodarskich,
- scharakteryzować i ocenić pomieszczenia dla różnych gatunków zwierząt
gospodarskich,
- objaśnić sposoby zadawania pasz i usuwania odchodów z zastosowaniem
urządzeń technicznych i zapewnieniem warunków bezpiecznej obsługi,
- objaśnić zasady przechowywania odchodów zwierząt zgodnie z wymogami
Zwykłej Dobrej Praktyki Rolniczej,
- scharakteryzować przyczyny, objawy i sposoby zapobiegania chorobom
zwierząt gospodarskich,
- zaplanować środki opatrunkowe i leki do apteczki weterynaryjnej,
- objaśnić zasady udzielania pierwszej pomocy chorym zwierzętom,
- określić użytkowe i hodowlane cechy zwierząt,
- dokonać selekcji i dobrać pary do krzyżowania,
- objaśnić zasady znakowania i identyfikowania ważniejszych gatunków
zwierząt,
- scharakteryzować rodzaje i sposoby prowadzenia dokumentacji hodowlanej,
- dobrać gatunki, typy użytkowe i rasy zwierząt gospodarskich w zależności
od potrzeb regionalnych i możliwości zbytu produktów pochodzenia
zwierzęcego,
- zaprojektować technologie produkcji mleka w gospodarstwie,
- zaprojektować technologie produkcji żywca wołowego w gospodarstwie,
- zaprojektować technologie produkcji żywca wieprzowego w gospodarstwie,
- zaprojektować technologie rekreacyjno-sportowego użytkowania koni,
- zaprojektować technologie produkcji jaj i brojlerów w gospodarstwie,
- zaprojektować technologie produkcji pszczelarskiej,
- zaprojektować technologie produkcji innych produktów zwierzęcych
w gospodarstwie,
- dostosować gospodarstwo rolne do wymogów Unii Europejskiej w zakresie
produkcji mleka, żywca wołowego i wieprzowego oraz produkcji jaj
i brojlerów,
- objaśnić cele i zasady Systemu Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt,
- zastosować przepisy o ochronie dobrostanu zwierząt, zwalczaniu chorób
zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz przepisy
Inspekcji Weterynaryjnej,
- określić wpływ chowu i hodowli zwierząt na środowisko,
- dobrać narzędzia, urządzenia i maszyny do pracy w pomieszczeniach
inwentarskich w zależności od kierunku użytkowania zwierząt i wielkości
produkcji,
- zaprojektować ekologiczną produkcję zwierzęcą w gospodarstwie,
- zaprojektować i zorganizować produkcję zwierzęcą w gospodarstwie,
- określić sposoby produkcji, przechowywania i sprzedaży produktów
zwierzęcych z zachowaniem norm jakości zdrowotnej i bezpieczeństwa
żywności.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami do
celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych w
obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
 posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,
 potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania i
uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych w
obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych i
nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręczniki:
1) Podstawy produkcji zwierzęcej zeszyt 1 – Anatomia zwierząt - Minksztym W.
- Hortpress, wyd. 1 1994
2) Podstawy produkcji zwierzęcej zeszyt 2 – Żywienie zwierząt – Minksztym W.
- Hortpress, wyd. 1 1995
3) Podstawy produkcji zwierzęcej zeszyt 3 – Zoohigiena – Minksztym W.
- Hortpress, wyd. 1 1995
4) Technologie produkcji zwierzęcej zeszyt 1 – Bydło – Minksztym W.
- Hortpress
5) Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów UE – produkcja drobiu i jaj
- pr. zb. – Wyd. KCDRRiOW Oddział w Poznaniu, Poznań 2004
6) Technologie produkcji zwierzęcej – pr. zb. pod red. Nałęcz T.
- Hortpress, Warszawa 1996
7) Hodowla zwierząt tom 1 i 2 – pr. zb. – PWRi,L Warszawa 1996
8) Podstawy produkcji zwierzęcej – pr. zb. – WsiP, Warszawa 1997
Środki dydaktyczne
- Szkielety zwierząt, pojedyncze kości, zespoły kości, połączenia stawowe,
czaszki z uzębieniem.
- Plansze przedstawiające narządy i układy organizmów zwierzęcych.
- Modele zwierząt gospodarskich.
- Preparaty mokre.
- Termometry weterynaryjne.
- Przyrządy zoometryczne: laska, cyrkiel zoometryczny, przymiar taśmowy.
- Gabloty sortymentów wełny, produktów pszczelich i innych produktów
zwierzęcych.
- Mapy z rozmieszczeniem gatunków i ras zwierząt.
- Albumy gatunków i ras zwierząt.
- Foliogramy.
- Filmy dydaktyczne.
- Programy komputerowe do wspomagania procesu produkcji zwierzęcej.
2.14.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z MECHANIZACJI ROLNICTWA
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA 321[05]/T-4, TU, SP/MENiS/2005.02.03.
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWAMI PROGRAMOWYMI
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Istota mechanizacji rolnictwa
Zadania i zakres programu przedmiotu. Znaczenie mechanizacji w rolnictwie.
Podstawowe pojęcia i określenia. Klasyfikacja sprzętu rolniczego.
Ćwiczenia:
- Odczytywanie symboli literowych znajdujących się na sprzęcie rolniczym.
- Odczytywanie symboli KTM (Kod Techniczno-Materiałowy) i wyszukiwanie
ich w katalogach sprzętu rolniczego.
2. Podstawy techniki
Materiały metalowe,. Materiały niemetalowe, inne materiały. Zjawisko korozji
i jej wpływ na trwałość różnych elementów sprzętu rolniczego. Sposoby
zabezpieczania metali i ich stopów przed korozją. Podstawowe zasady
wykonywania rysunku technicznego. Zasady rzutowania. Pismo rysunkowe,
Uproszczenia rysunkowe. Przekroje i schematy części maszyn. Programy
komputerowe do wspomagania projektowania. Połączenia części maszyn
i ocena ich wykonania. Sposoby zabezpieczania połączeń gwintowych przed
samoodkręceniem. Charakterystyka osi, wałów, łożysk, przekładni,
sprzęgieł oraz ich zastosowanie w maszynach rolniczych. Zjawisko tarcia
i jego wpływ na pracę ciągników i maszyn rolniczych. Sposoby ograniczania
tarcia. Charakterystyka pojęć: energia, praca, moc, sprawność, wydajność
maszyn. Budowa, działanie, zastosowanie i obsługa pomp w technice rolniczej.
Zasady działania, budowa i obsługa podstawowych układów hydraulicznych
oraz pneumatycznych.
Ćwiczenia:
- Identyfikowanie materiałów stosowanych w budowie narzędzi, maszyn,
ciągników i urządzeń rolniczych.
- Dobieranie metody zabezpieczenia danego elementu narzędzia lub maszyny
przed korozją.
- Wykonywanie prostych rysunków z wykorzystaniem programu
komputerowego.
- Wykonywanie rysunków w różnym stopniu uproszczenia.
- Czytanie rysunków wykonawczych i zestawieniowych oraz schematów.
- Identyfikowanie połączeń części maszyn.
- Ocenianie zabezpieczeń połączeń gwintowych przed samoodkręceniem.
- Rozpoznawanie części maszyn.
- Obliczanie przełożeń w przekładniach prostych i złożonych.
3. Mechanizacja prac w produkcji roślinnej
Narzędzia i maszyny uprawowe.
Rodzaje, budowa, działanie, zastosowanie i obsługa pługów ciągnikowych
zawieszanych, półzawieszanych i przyczepianych. Budowa, działanie,
zastosowanie i obsługa maszyn uprawowych aktywnych. Rodzaje, budowa,
działanie i zastosowanie narzędzi doprawiających rolę. Zasady agregatowania
narzędzi uprawowych. Konserwacja i przechowywanie podstawowych maszyn
i narzędzi uprawowych.
Maszyny do nawożenia organicznego i mineralnego.
Rodzaje maszyn. Budowa i zasady działania ładowarek, rozrzutników obornika,
pomp do gnojówki i gnojowicy, wozów asenizacyjnych oraz rozsiewaczy
wapna i nawozów mineralnych. Przygotowanie do pracy i obsługa maszyn
do nawożenia organicznego i mineralnego. Konserwacja i przechowywanie
maszyn do nawożenia.
Maszyny do siewu i sadzenia.
Rodzaje, budowa i zasady działania siewników rzędowych i specjalnych
oraz agregatów uprawowo-siewnych. Rodzaje, budowa i zasady działania
sadzarek do ziemniaków i rozsady. Przygotowanie do pracy, obsługa,
konserwacja i przechowywanie siewników i sadzarek.
Maszyny i narzędzia do ochrony i pielęgnacji roślin.
Rodzaje narzędzi i maszyn do prac pielęgnacyjnych. Budowa i zasady
działania narzędzi do uprawy powierzchniowej oraz maszyn i narzędzi
do uprawy międzyrzędowej płaskiej i redlinowej. Przygotowanie do pracy,
obsługa, konserwacja oraz przechowywanie narzędzi i maszyn do pielęgnacji
roślin. Rodzaje maszyn do ochrony roślin, budowa i zasada działania.
Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi opryskiwaczy
i opylaczy. Konserwacja i przechowywanie aparatury do ochrony roślin.
Maszyny i urządzenia do zbioru i konserwacji zielonek.
Rodzaje maszyn i narzędzi stosowanych do zbioru i konserwacji zielonek.
Zespoły robocze maszyn do koszenia, budowa i zastosowanie. Budowa i zasada
działania maszyn do zbioru zielonki na siano: kosiarek, grabi, zgrabiarek,
przetrząsaczy, przetrząsaczo-zgrabiarek, pras i przyczep zbierających.
Urządzenia do przeładunku, transportu i dosuszania siana zimnym
i podgrzanym powietrzem - budowa i zasada działania. Budowa i zasada
działania maszyn do zbioru zielonek na kiszonkę. Charakterystyka zbiorników
do zakiszania pasz.
Przygotowanie do pracy i obsługa maszyn i narzędzi do zbioru zielonek.
Konserwacja i przechowywanie narzędzi i maszyn do zbioru zielonek.
Maszyny do zbioru i omłotu zbóż.
Sposoby zbioru zbóż i rodzaje stosowanych maszyn. Ogólna budowa
i działanie wiązałek, młocarni i kombajnów zbożowych. Przygotowanie
do pracy maszyn do zbioru i omłotu zbóż, obsługa, konserwacja
i przechowywanie.
Maszyny do zbioru ziemniaków i buraków.
Sposoby zbioru ziemniaków i buraków. Rodzaje, budowa i działanie maszyn
do zbioru ziemniaków. Przygotowanie do pracy i obsługa rozdrabniaczy
łęcin, kopaczek i kombajnów do zbioru ziemniaków oraz urządzeń
do sortowania. Rodzaje, budowa i działanie maszyn do zbioru jednoetapowego
i dwuetapowego buraków. Przygotowanie do pracy i obsługa ogławiaczy,
wyorywaczy i kopaczek, ładowaczy i kombajnów do zbioru buraków.
Konserwacja i przechowywanie maszyn do zbioru ziemniaków i buraków.
Rodzaje, budowa i działanie narzędzi i maszyn specjalistycznych
wykorzystywanych w produkcji roślinnej. Obsługa, konserwacja
i przechowywanie maszyn specjalistycznych.
Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska dotyczące eksploatacji i przechowywania narzędzi,
maszyn i pojazdów stosowanych w produkcji roślinnej.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie elementów roboczych stosowanych w różnych narzędziach,
maszynach i urządzeniach wykorzystywanych do prąc w produkcji roślinnej.
- Dobieranie zespołów roboczych narzędzi i maszyn do prac polowych.
- Obliczanie ilości nasion do wysiewu.
- Obliczanie szerokości roboczej siewnika.
- Obliczanie rozstawu redlic oraz długości wskaźników i znaczników.
- Analizowanie czynników wpływających na wybór sposobu wykonania orki,
siewu, sadzenia, prac pielęgnacyjnych, zbioru i konserwacji zielonek
oraz zbioru zbóż i roślin okopowych.
- Ocenianie stanu technicznego wybranych maszyn i narzędzi do prac polowych.
- Określanie czynników wpływających na jakość wykonywanych prac
polowych z wykorzystaniem maszyn i narzędzi.
4. Pojazdy stosowane w rolnictwie
Ogólna charakterystyka i podział pojazdów rolniczych. Podział ciągników
rolniczych ze względu na siłę uciągu, przeznaczenie i konstrukcję
mechanizmów jezdnych. Ogólna budowa i rozmieszczenie zespołów
i mechanizmów w ciągniku rolniczym, Silniki spalinowe.
Rodzaje silników. Ogólna budowa i przeznaczenie silników stacyjnych
i trakcyjnych. Budowa i działanie silnika tłokowego. Zasada działania silnika
z zapłonem samoczynnym i iskrowym. Rola i budowa kadłuba i głowicy
w silniku spalinowym. Rola, budowa i działanie układu korbowo-tłokowego.
Rola, budowa i działanie układu rozrządu. Różnice i podobieństwa
pomiędzy rozrządem zaworowym i tłokowym. Zasady regulacji luzu
zaworowego. Zadania układu zasilania. Różnice w budowie i działaniu
układu zasilania silników z zapłonem iskrowym i samoczynnym. Paliwa
silnikowe i ich spalanie. Budowa, zadanie i działanie gaźnika, pompy
wtryskowej i wtryskiwaczy oraz filtrów powietrza i paliwa.
Zadania układu smarowania. Różnice w budowie i działaniu układów
smarowania silników czterosuwowych i dwusuwowych. Oleje i smary
techniczne. Zadania układu chłodzenia oraz sposoby chłodzenia silników.
Budowa i działanie poszczególnych elementów składowych układu
chłodzenia. Rola oraz budowa i działanie bateryjnego i iskrownikowego
układu zapłonowego. Obsługa i konserwacja poszczególnych układów silnika
spalinowego.
Rola mechanizmu napędowego ciągnika oraz jego elementy składowe.
Zadania, rodzaje, budowa i zasady działania sprzęgieł. Zadania i rodzaje skrzyń
przekładniowych, reduktorów i wzmacniaczy momentów. Rozwiązania
techniczne stosowane w skrzyniach przekładniowych. Zadania i elementy
składowe mostu napędowego ciągników kołowych i gąsienicowych. Budowa
i zasada działania przekładni głównej i mechanizmu różnicowego. Zadania,
budowa i zasada działania wałów odbioru mocy i przystawek pasowych.
Zadania, rodzaje, budowa i zasada działania kół jezdnych, osi przedniej
i nośnej oraz układu kierowniczego ciągników kołowych. Sposoby ustawienia
kół jezdnych. Konstrukcje specjalne mechanizmów jezdnych. Różnice
w budowie i zasadach działania mechanizmów jezdnych ciągników
kołowych i gąsienicowych. Zadania, rodzaje, budowa i zasada działania
układów hamulcowych . pojazdów rolniczych. Zadania, rodzaje i budowa
zaczepów rolniczych i transportowych oraz instalacji pneumatycznej
i hydraulicznej ciągników rolniczych. Sterowanie wewnętrznym
i zewnętrznym obwodem hydraulicznym. Zadania i elementy składowe
instalacji elektrycznej pojazdów silni kowych. Rodzaje źródeł
i odbiorników prądu w pojazdach, ich budowa i działanie. Zadania nadwozi
pojazdów rolniczych i ich elementy składowe. Ogólna budowa i przeznaczenie
zespołów wchodzących w skład nadwozi pojazdów rolniczych. Obsługa
i konserwacja poszczególnych elementów podwozi i nadwozi pojazdów
silnikowych. Charakterystyka techniczna i zasady obsługi okresowej pojazdów
rolniczych. Charakterystyki techniczne typowych pojazdów stosowanych
w rolnictwie. Charakterystyka eksploatacyjna ciągników rolniczych, moc
efektywna i użyteczna silnika i jego sprawność, czynniki wpływające
na wielkość strat mocy ciągnika, eksploatacyjne sposoby zwiększania siły
uciągu. Zakres okresowych przeglądów technicznych ciągnika. Zasady
obsługi sezonowej, konserwacji i przechowywania pojazdów rolniczych.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie różnych typów pojazdów rolniczych.
- Wskazywanie rozmieszczenia poszczególnych zespołów w rolniczym ciągniku
kołowym.
- Diagnozowanie stanu technicznego układu korbowo-tłokowego na podstawie
wyglądu poszczególnych elementów.
- Analizowanie faz rozrządu silnika spalinowego oraz przeprowadzanie regulacji
luzu zaworowego na modelu lub silniku ćwiczeniowym.
- Analizowanie obiegu paliwa w silniku z zapłonem samoczynnym.
- Rozpoznawanie różnych rodzajów filtrów powietrznych i olejowych.
- Rozpoznawanie różnych typów układów chłodzenia.
- Analizowanie działania iskrowego układu zapłonowego.
- Analizowanie przenoszenia momentu obrotowego z silnika na mechanizmy
jezdne ciągnika.
- Rozpoznawanie rodzajów sprzęgieł.
- Rozpoznawanie opon na podstawie ich oznakowania.
- Rozpoznawanie różnych rodzajów hamulców.
- Sprawdzanie stanu naładowania akumulatora.
- Obliczanie strat mocy ciągnika powodowanych poślizgiem.
- Obliczanie współczynnika wykorzystania siły uciągu ciągnika podczas
wykonywania dowolnej pracy.
5. Mechanizacja prac w produkcji zwierzęcej
Charakterystyka pomieszczeń inwentarskich i ich wyposażenia
technicznego. Zadania, rodzaje, budowa i działanie urządzeń
do zaopatrzenia gospodarstw w wodę i odprowadzenia ścieków
i odchodów zwierzęcych. Rodzaje, budowa, zasada działania deszczowni.
Rodzaje, zadania oraz budowa maszyn i urządzeń do przygotowywania
i zadawania pasz. Systemy automatycznego zadawania pasz.
Linie technologiczne do przygotowania i zadawania pasz. Rodzaje, budowa
i zasady działania urządzeń do doju i schładzania mleka. Rodzaje,
budowa i zasada działania urządzeń i sprzętu do usuwania odchodów
z pomieszczeń inwentarskich. Obsługa i konserwacja urządzeń stosowanych
w produkcji zwierzęcej. Nowoczesne rozwiązania technicznie
i technologiczne z zakresu automatyzacji i biotechnologii stosowane
w budynkach inwentarskich. Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona
środowiska podczas eksploatacji maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji
zwierzęcej.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji zwierzęcej.
- Analizowanie możliwości mechanizacji prac w oborach, chlewniach
i stajniach.
- Projektowanie wyposażenia budynków inwentarskich w urządzenia techniczne
ze względu na kierunek i wielkość produkcji.
- Ocenianie stanu technicznego i wyposażenia budynków inwentarskich.
6. Mechanizacja transportu w gospodarstwie rolnym
Rodzaje środków transportowych i ich zastosowanie w gospodarstwach rolnych.
Budowa, działanie, obsługa, konserwacja i przechowywanie środków transportu
wewnętrznego. Rodzaje, budowa i zasady działania przyczep stosowanych
w rolnictwie oraz ich obsługa i konserwacja.
Ćwiczenia:
Dobieranie środków transportowych do różnych prac w gospodarstwie rolnym.
Identyfikowanie środków do transportu wewnętrznego w gospodarstwie rolnym.
Rozróżnianie typów przyczep.
7. Użytkowanie energii elektrycznej oraz wykorzystanie
niekonwencjonalnych źródeł energii
Charakterystyka i zabezpieczanie instalacji elektrycznej w gospodarstwie
rolnym. Oświetlenie budynków, inwentarskich, pomieszczeń
gospodarczych, warsztatów i szklarni. Rodzaje, budowa, działanie, konserwacja
i przechowywanie urządzeń elektrycznych stosowanych w produkcji roślinnej
i zwierzęcej. Zastosowanie, rodzaje, budowa działanie, konserwacja
i przechowywanie silników elektrycznych Rodzaje i sposoby wykorzystania
niekonwencjonalnych źródeł energii.
Ćwiczenia:
- Rozróżnianie urządzeń i silników elektrycznych.
- Dobieranie silników elektrycznych do określonych urządzeń.
- Ocenianie stanu technicznego instalacji elektrycznej i źródeł światła.
- Rozróżnianie urządzeń technicznych do wytwarzania energii
z niekonwencjonalnych źródeł.
8. Podstawy eksploatacji sprzętu rolniczego i projektowania procesów
technologicznych
Podstawowe pojęcia z zakresu eksploatacji maszyn. Zasady agregatownia
sprzętu rolniczego. Opór roboczy maszyn i narzędzi rolniczych. Dobór źródeł
napędu. Wpływ warunków eksploatacyjnych na warunki pracy ciągnika.
Ocena wydajności i jakości pracy. Ogólne zasady użytkowania agregatów
ciągnikowych w podstawowych pracach polowych. Rodzaje uszkodzeń
i przyczyny ich powstawania. Czynniki decydujące o trwałości i niezawodności
maszyn i urządzeń. Racjonalne użytkowanie i obsługa maszyn.
Zasady konserwacji narzędzi, maszyn i urządzeń rolniczych. Celowość, terminy,
rodzaje, ocena stopnia zużycia i sposoby przeprowadzania napraw.
Bezpieczeństwo i higiena pracy, ochrona przeciwpożarowa i ochrona
środowiska podczas obsługi narzędzi, urządzeń, maszyn i pojazdów rolniczych.
Podstawowe pojęcia i zasady projektowania procesów technologicznych
w produkcji roślinnej i zwierzęcej.
Ćwiczenia:
- Identyfikowanie uszkodzeń w elementach roboczych maszyn rolniczych.
- Dobieranie środków do mycia i konserwacji elementów maszyn i urządzeń
rolniczych.
- Opracowywanie, na podstawie instrukcji obsługi, planu czynności
związanych z przygotowaniem maszyny lub narzędzia do pracy,
wykonaniem pracy oraz konserwacją po zakończeniu prac polowych.
- Obliczanie wydajności roboczej maszyn i środków transportowych.
- Dobieranie mocy ciągnika do agregatu uprawowego.
- Obliczanie jednostkowych nakładów energii na poszczególne czynności
w produkcji roślinnej i zwierzęcej.
- Obliczanie jednostkowych kosztów wykonywania prac określoną maszyną.
- Planowanie prac w produkcji roślinnej i zwierzęcej w oparciu o wydajność
maszyn, ich całkowite obciążenia roczne oraz rozkład obciążenia pracą w roku.
- Obliczanie kosztów wykonywania poszczególnych zabiegów i całego procesu
technologicznego.
- Analizowanie dokumentacji technicznej.
9. Gospodarka sprzętem rolniczym oraz usługi techniczne dla rolnictwa
Rynek ciągników, maszyn i urządzeń rolniczych. Uczestnicy procesu wymiany
sprzętu rolniczego: producenci, pośrednicy, odbiorcy. Obrót częściami
zamiennymi, paliwami i olejami. Usługi techniczne dla rolnictwa: usługi
mechanizacyjne, naprawcze, handlowe. Zespołowe użytkowanie sprzętu
rolniczego.
Ćwiczenia:
- Analizowanie rynku sprzętu rolniczego w danym rejonie pod kątem jego ilości,
jakości i dostępności.
- Analizowanie rynku usług mechanizacyjnych w danym rejonie pod kątem
ich jakości i dostępności.
- Posługiwanie się dokumentacją gwarancyjną.
- Projektowanie międzysąsiedzkich usług mechanizacyjnych najbardziej
przydatnych w danym rejonie.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWAMI
PROGRAMOWYMI I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
- określić wpływ mechanizacji procesów produkcyjnych w rolnictwie
na wydajność pracy oraz jakość i terminowość wykonywanych prac,
- określić właściwości stali, żeliwa, aluminium, miedzi, ołowiu, drewna, gumy,
skóry i tworzyw sztucznych oraz ich przydatność w budowie narzędzi, maszyn,
urządzeń rolniczych i ciągników,
- rozpoznać podstawowe materiały wykorzystywane do budowy sprzętu
rolniczego,
- sporządzić schematy i proste rysunki techniczne,
- odczytać rysunki techniczne i schematy,
- scharakteryzować podstawowe rodzaje połączeń stosowanych w technice
rolniczej oraz określić sposoby ich wykorzystania,
- wyjaśnić sposoby zabezpieczania połączeń przed uszkodzeniem sprzętu
rolniczego,
- scharakteryzować osie, wały, łożyska, sprzęgła i przekładnie stosowane
w maszynach i urządzeniach rolniczych,
- uzasadnić potrzebę oraz wyjaśnić sposób zabezpieczenia wałów, łożysk
i przekładni,
- wyjaśnić zjawisko tarcia i jego wpływ na pracę ciągników i maszyn
rolniczych oraz określić sposoby jego ograniczenia,
- wyjaśnić zjawisko korozji i jej wpływ na trwałość maszyn oraz określić
sposoby zabezpieczania metali przed korozją,
- wyjaśnić pojęcia: energia, praca, moc, sprawność, wydajność maszyn,
- scharakteryzować ogólną budowę i obsługę oraz określić zastosowanie pomp,
układów hydraulicznych i pneumatycznych,
- sklasyfikować narzędzia i maszyny stosowane w produkcji roślinnej
ze względu na przeznaczenie oraz typ zastosowanego zespołu roboczego,
- scharakteryzować budowę narzędzi i maszyn stosowanych w produkcji
roślinnej,
- ocenić stan techniczny oraz wyjaśnić zasady obsługi, konserwacji
i przechowywania narzędzi i maszyn stosowanych w produkcji roślinnej,
- dokonać podziału ciągników rolniczych ze względu na siłę ciągu,
przeznaczenie i konstrukcję mechanizmów jezdnych,
- wyjaśnić budowę i zasady działania podstawowych układów występujących
w silnikach spalinowych,
- wyjaśnić różnice pomiędzy silnikiem trakcyjnym i stacyjnym,
- porównać budowę i działanie silników z zapłonem iskrowym i samoczynnym,
- wyjaśnić zadania mechanizmów napędowych, jezdnych i hamulców
ciągników rolniczych,
- scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania i czynności obsługowe
podwozi ciągników kołowych i gąsienicowych,
- określić różnice i podobieństwa w budowie i zasadach działania
mechanizmów napędowych, jezdnych i hamulców pojazdów kołowych
i gąsienicowych,
- wyjaśnić budowę, działanie i obsługę instalacji pneumatycznej, instalacji
hydraulicznej, podnośników hydraulicznych i zaczepów oraz instalacji
elektrycznej pojazdów rolniczych,
- określić czynniki wpływające na sprawność, siłę uciągu i moc ciągnika
oraz eksploatacyjne sposoby poprawy tych parametrów,
- wyjaśnić zasady obsługi okresowej, konserwacji i przechowywania ciągników
rolniczych,
- scharakteryzować rodzaje pomieszczeń inwentarskich przeznaczonych
dla poszczególnych gatunków zwierząt,
- wyjaśnić budowę, działanie i obsługę maszyn i urządzeń stosowanych
w produkcji zwierzęcej,
- scharakteryzować podstawowy sprzęt stosowany do transportu w rolnictwie:
budowę, obsługę i konserwację oraz sposoby przechowywania,
- dobrać środki transportowe do określonej technologii produkcji
z uwzględnieniem warunków zewnętrznych i wewnętrznych gospodarstwa,
- scharakteryzować instalację elektryczną stosowaną w budynkach
inwentarskich oraz określić sposoby jej zabezpieczenia,
- wyjaśnić budowę, zasadę działania, obsługę i konserwację silników
elektrycznych stosowanych w rolnictwie,
- określić zasady doboru silników elektrycznych do napędu maszyn
i urządzeń,
- objaśnić sposoby pozyskiwania energii z niekonwencjonalnych źródeł
oraz określić ekonomiczne i społeczne przesłanki korzystania z zasobów
alternatywnych,
- scharakteryzować rodzaje, budowę, zasady obsługi i konserwacji oraz sposoby
przechowywania maszyn specjalistycznych wykorzystywanych w rolnictwie,
- skorzystać z najnowszych rozwiązań technicznych stosowanych w budowie
sprzętu rolniczego,
- wyjaśnić zasady agregatowania maszyn i narzędzi z ciągnikiem,
- określić ogólne zasady użytkowania agregatów w podstawowych pracach
polowych i transportowych,
- dobrać narzędzia i maszyny do uprawy wybranej rośliny w zależności
od warunków glebowych, organizacyjnych i ekonomicznych,
- dobrać maszyny i urządzenia do pomieszczeń inwentarskich w zależności
od konstrukcji budynku, kierunku użytkowania zwierząt i rozmiarów
produkcji,
- sporządzić projekt kompleksowej mechanizacji prac dla wybranego
gospodarstwa rolnego z uwzględnieniem czynników przyrodniczych,
organizacyjnych i ekonomicznych,
- wyjaśnić przyczyny uszkodzenia ciągników, maszyn i urządzeń oraz narzędzi
rolniczych,
- określić sposoby zapobiegania uszkodzeniom sprzętu rolniczego,
- scharakteryzować metody kwalifikowania maszyn do naprawy,
- wyjaśnić zasady demontażu i montażu elementów i zespołów maszyn
i narzędzi,
- odczytać i zinterpretować treść instrukcji obsługi maszyn, ciągników
i urządzeń technicznych,
- pozyskać informacje na temat sposobu i warunków zakupu sprzętu rolniczego,
- objaśnić zasady zespołowego użytkowania sprzętu rolniczego,
- scharakteryzować paliwa i materiały smarne stosowane w rolnictwie,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas przechowywania
i dystrybucji paliw. oraz eksploatacji narzędzi, maszyn, urządzeń i pojazdów
stosowanych w produkcji rolniczej.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:





posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
do celów praktycznych w życiu codziennym,
potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
 posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,
 potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych
w obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,


odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręczniki:
1) Mechanizacja rolnictwa. Ćwiczenia – Bryś J. – Format AB, Warszawa 1998
2) Podstawy mechanizacji rolnictwa – Buliński J., Miszczak M.
- WSiP Warszawa 1996
3) Mechanizacja rolnictwa część I – Kozłowska D. – Hortpress, Warszawa 1996
4) Mechanizacja rolnictwa część II – Kozłowska D. – Hortpress, Warszawa 1997
5) Maszyny i urządzenia rolnicze – Waszkiewicz Cz. – WSiP, Warszawa 1998
Środki dydaktyczne
- Zestaw materiałów konstrukcyjnych stanowiących budulec różnych części
sprzętu rolniczego.
- Zestaw smarów i paliw.
- Przybory do wykonywania rysunków technicznych.
- Części maszyn.
- Zestaw połączeń stosowanych w narzędziach i maszynach.
- Maszyny i zespoły maszyn.
- Modele narzędzi, maszyn i urządzeń stosowanych w rolnictwie.
- Przekroje zespołów maszyn rolniczych i ciągników.
- Foliogramy, fazogramy i przezrocza ilustrujące budowę i działanie sprzętu
rolniczego.
- Filmy dydaktyczne ilustrujące pracę silnika spalinowego i poszczególnych
mechanizmów podwozia ciągnika oraz procesy mechanizacji prac w produkcji
roślinnej i zwierzęcej.
- Programy komputerowe z zakresu technologii wykonywania prac w produkcji
roślinnej i zwierzęcej.
- Instrukcje obsługi sprzętu rolniczego.
- Katalogi sprzętu rolniczego i części zamiennych.
- Karty technologiczne stosowane w mechanizacji produkcji rolniczej.
2.15.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z PRZEPISÓW RUCHU DROGOWEGO
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA 321[05]/T-4, TU, SP/MENiS/2005.02.03.
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWAMI PROGRAMOWYMI
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Zasady ruchu drogowego
Przepisy o ruchu drogowym. Ogólne zasady ruchu drogowego. Przepisy ruchu
pojazdów. Zasady ruchu drogowego. Porządek i bezpieczeństwo ruchu
na drogach. Pierwszeństwo przejazdu. Manewry drogowe. Znaki sygnały
drogowe. Kontrola ruchu drogowego. Wypadki drogowe. Przepisy dotyczące
ruchu rowerów, pojazdów zaprzęgowych, jazdy wierzchem, pędzenia
zwierząt. Szczególne zasady korzystania z dróg. Naruszenie przepisów ruchu
drogowego. Taryfikator mandatów. Prawodawstwo krajów UE a polska kontrola
drogowa.
Ćwiczenia:
- Rozpoznawanie znaków drogowych.
- Ustalanie pierwszeństwa przejazdu.
2. Technika kierowania i obsługa pojazdu
Pojazdy. Warunki używania pojazdów w ruchu drogowym. Eksploatacja
pojazdów. Technika kierowania. Przyrządy do sterowania mechanizmami
pojazdu silnikowego. Podstawowe zasady uruchamiania silnika i kierowania
pojazdem. Obsługa pojazdu.
Prawo jazdy, szkolenie i egzamin. Badanie sprawności fizycznej
i psychicznej kierującego oraz sprawdzanie kwalifikacji do kierowania
pojazdami. Zatrzymywanie prawa jazdy, cofanie i przywracanie uprawnień.
Ćwiczenia:
- Analizowanie warunków jazdy pojazdem w mieście i poza miastem.
- Określanie czynności podczas przygotowywania pojazdu do jazdy.
- Określanie przeznaczenia przyrządów kontrolno - pomiarowych pojazdu.
3. Pierwsza pomoc poszkodowanym w wypadkach drogowych
Zabezpieczanie miejsca wypadku. Urazy powypadkowe. Zasady udzielania
pierwszej pomocy. Psychologia akcji ratunkowych. Zachowanie tłumu.
Zachowanie ratownika wobec osoby poszkodowanej w wypadkach.
Ocena czynności życiowych. Reanimacja. Opatrywanie ran.
Postępowanie na miejscu wypadku drogowego na drogach innych państw UE.
Ćwiczenia:
- Udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach
drogowych.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWAMI
PROGRAMOWYMI I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
- zastosować przepisy ruchu drogowego podczas kierowania pojazdem,
- wyjaśnić znaczenie podstawowych przepisów zawartych w prawie o ruchu
drogowym,
- określić obowiązki uczestnika ruchu drogowego,
- określić kształt i znaczenie znaków drogowych,
- rozpoznać znaki drogowe,
- określić sposób korzystania z dróg,
- wyjaśnić zasady pierwszeństwa przejazdu,
- scharakteryzować zasady wykonywania manewrów drogowych,
- określić zasady przewozu osób i ładunków,
- określić uprawnienia policji w zakresie kontroli ruchu drogowego,
- określić przeznaczenie przyrządów kontrolno - pomiarowych
oraz przyrządów do sterowania pojazdem,
- określić czynności kierującego pojazdem przed i po uruchomieniu silnika,
- scharakteryzować warunki jazdy w mieście i poza miastem,
- określić podstawowe czynności kontrolne i obsługowe urządzeń
wpływających na bezpieczeństwo jazdy,
- określić obowiązki kierującego pojazdem w sytuacji wypadku drogowego,
- określić sposoby udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym
w wypadkach,
scharakteryzować wpływ środków farmaceutycznych i odurzających na
sprawność kierowcy.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program
nauczania przedmiotu,
 samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia, wiedzę uzupełnia
informacjami z innych źródeł,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu
problemów,
 proponuje rozwiązania nietypowe,

rozwiązuje testy bez żadnych pomyłek
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełen zakres wiedzy i umiejętności określony programem
nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje
samodzielnie problemy teoretyczne,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania zadań
i problemów,
 wykazuje się znajomością pojęć i definicji stosowanych w ruchu
drogowym,
 rozwiązuje testy robiąc sporadycznie jeden lub dwa błędy.
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował umiejętności i związane z nimi wiadomości w zakresie
pozwalającym na rozumienie większości treści,
 potrafi samodzielnie rozwiązać większość problemów związanych
z ruchem drogowym,
 operuje pojęciami z zakresu ruchu drogowego z niewielkim potknięciami,
 podczas rozwiązywania testów sporadycznie robi do trzech błędów.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 wykazuje się znajomością podstawowych zasad ruchu drogowego,
 nie radzi sobie z interpretacją niektórych znaków drogowych,
 nie zna wszystkich definicji i pojęć stosowanych w ruchu drogowym,
 rozwiązuje testy robiąc do pięciu błędów.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 w bardzo ograniczonym zakresie opanował umiejętności i wiadomości
podstawowe,
 pomimo przejawianych chęci nie jest w stanie wykazać się
zadowalającymi wiadomościami i umiejętnościami,
 potrafi rozwiązywać problemy z pomocą nauczyciela,
 ma kłopoty z interpretacją wielu znaków drogowych,
 rozwiązuje testy robiąc do siedmiu błędów.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował podstawowych wiadomości i umiejętności wynikających
z programu nauczania,
 nie zna podstawowych definicji i pojęć dotyczących zasad ruchu
drogowego,
 nie umie zinterpretować większości znaków drogowych,
 mimo pomocy nauczyciela nie potrafi rozwiązać problemów związanych
z ruchem drogowym,


wykazuje brak zainteresowania przedmiotem,
rozwiązuje testy robiąc powyżej siedmiu błędów
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręcznik:
1) Kodeks drogowy z komentarzem. Stan prawny na 1 czerwca 2004r.
– Jasiński A. – Wyd. INFOR, Warszawa 2004
2) Kodeks drogowy. Tekst ustawy. Wybrane akty wykonawcze. Znaki drogowe.
– Wyd. LexisNexis, Warszawa 2004
Środki dydaktyczne
- Makieta umożliwiająca symulowanie sytuacji na drodze.
- Tablice poglądowe, foliogramy, fazogramy, diapozytywy, filmy wideo
prezentujące zasady bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym, zasady
kierowania pojazdem, podstawowe czynności kontrolnoobsługowe, zasady udzielania pierwszej pomocy.
- Akty prawne z zakresu ruchu drogowego oraz warunków używania
pojazdów.
- Programy komputerowe: Prawo jazdy ABCDT - Egzamin wewnętrzny
dla OSK, Egzamin wewnętrzny - Prawo jazdy ABCDT - dla kursantów,
Za kierownicą, ADR, BERLE 2.0.
2.16.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z EKONOMIKI I ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORSTWEM
W AGROBIZNESIE
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA 321[05]/T-4, TU, SP/MENiS/2005.02.03.
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWAMI PROGRAMOWYMI
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Miejsce rolnictwa w systemie agrobiznesu
Pojęcie i funkcje agrobiznesu,. Ogniwa agrobiznesu i ich zadania.
Agrobiznes jako podsystem gospodarki narodowej. Struktura polskiego
agrobiznesu. Rolnictwo jako podstawowe ogniwo agrobiznesu.
Globalizacja a rozwój rolnictwa w Polsce. Polskie rolnictwo na tle innych
krajów UE.
Ćwiczenia:
- Określanie struktury polskiego agrobiznesu.
- Określanie miejsca rolnictwa w gospodarce polskiej, europejskiej
i światowej na podstawie danych statystycznych.
2. Przedsiębiorstwo rolne
Pojęcia: działalność gospodarcza, działalność rolnicza, gospodarstwo rolne,
gospodarstwo rodzinne, przedsiębiorstwo rolne, rolnik, producent rolny, grupa
producentów rolnych.
Zakładanie i prowadzenie przedsiębiorstwa.
Formy organizacyjno-prawne gospodarstw rolnych. Podział gospodarstw
rolnych ze względu na formy własności. Funkcje gospodarstwa:
produkcyjna, handlowa i usługowa. Struktura organizacyjna gospodarstwa
rolnego. Działy i gałęzie produkcji oraz ich powiązania. Rodzaje działalności
w gospodarstwie rolnym.
Zasoby czynników wytwórczych. Czynniki produkcji w gospodarstwie rolnym.
Ziemia jako specyficzny czynnik produkcji. Tendencje zmian w użytkowaniu
ziemi przez różne formy gospodarstw. Organizacja terytorium gospodarstwa.
Komplementarność i substytucyjność czynników produkcji.
Wskaźniki substytucyjności czynników produkcji. Relacje między czynnikami
produkcji. Wskaźniki wartości rolniczej ziemi. Pojęcie, klasyfikacja
i struktura trwałych środków produkcji. Wyposażenie gospodarstwa
w trwałe środki produkcji. Zużycie i amortyzacja środków trwałych.
Inwestycje w rolnictwie. Ekonomika remontów środków trwałych.
Składniki i funkcje majątku obrotowego. Metody produkcji rolniczej.
Rolnictwo konwencjonalne, ekologiczne i integrowane. Rolnictwo precyzyjne.
Makro- i mikrootoczenie gospodarstwa rolnego. Instytucje rządowe,
samorządowe i pozarządowe. Obsługa bankowa agrobiznesu. Kredyty.
Organizacje producentów rolnych.
Wybrane zagadnienia prawa rolnego w Polsce. Źródła prawa rolnego
w Polsce i Unii Europejskiej. Zasady kształtowania ustroju rolnego.
Rola Agencji Nieruchomości Rolnych. Biuro notarialne i księgi wieczyste.
Podatki i opłaty w rolnictwie. Ubezpieczenia społeczne i majątkowe
w agrobiznesie.
Ćwiczenia:
- Rozróżnianie i analizowanie form własności w rolnictwie.
- Analizowanie zmian w rolniczym użytkowaniu ziemi przez różne formy
gospodarstw rolnych.
- Analizowanie struktury organizacyjnej i ocena kierunków działania
gospodarstwa.
- Rozpoznawanie i ustalanie elementów składowych gospodarstwa rolnego.
- Obliczanie wskaźników wartości rolniczej ziemi.
- Obliczanie amortyzacji wybranych środków trwałych.
- Ocena wyposażenia gospodarstwa w trwałe środki produkcji.
- Analizowanie ofert dotyczących warunków i możliwości uzyskania kredytu.
- Obliczanie odsetek od kredytu.
- Obliczanie wskaźników określających produkcyjność, opłacalność
i dochodowość inwestycji.
- Obliczanie wysokości podatku rolnego.
- Analizowanie ofert ubezpieczeniowych różnych firm.
3. Organizacja produkcji i pracy
Proces pracy a proces produkcji. Specyficzne cechy procesu pracy i procesu
produkcji w rolnictwie. Formy organizacji produkcji. Proces produkcji i jego
struktura. Zasady i metody obliczania zdolności produkcyjnej. Działalność
produkcyjna, system i organizacja produkcji, polityka wytwarzania, kontrola
produkcji. Mierniki efektywności produkcji. Rodzaje technik wytwórczych.
Wpływ obszaru gospodarstwa na wybór techniki wytwarzania produktów
rolniczych. Proces intensyfikacji produkcji rolniczej. Analizowanie sposobu
wytwarzania produktu rolniczego.
Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych. Jakość i bezpieczeństwo
żywności.
Składniki systemu gospodarowania zasobami pracy. Czas pracy ludzi i jego
wykorzystanie. Organizacja i normowanie pracy. Planowanie zatrudnienia.
Pomiar wydajności pracy i czynniki jej wzrostu. Nowe kierunki w organizacji
pracy. Zarządzanie czasem.
Ogólne zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w rolnictwie, Standardy
bezpieczeństwa i ochrony pracy w Unii Europejskiej.
Ćwiczenia:
- Obliczanie zdolności produkcyjnej wybranego gospodarstwa rolnego.
- Przedstawianie cyklu produkcyjnego wybranego produktu rolniczego
lub żywnościowego za pomocą schematu.
- Obliczanie mierników efektywności produkcyjnej gospodarstwa rolnego.
- Obliczanie opłacalności substytucji kapitału.
4. Rachunkowość rolna
Znaczenie rachunkowości w gospodarstwie rolnym. Pojęcie rachunkowości
i jej funkcje. Ustawa o rachunkowości. Rachunkowość finansowa, zarządcza,
podatkowa. Majątek podmiotów gospodarczych, jego klasyfikacja
i charakterystyka. Źródła pochodzenia majątku. Operacje gospodarcze i ich
wpływ na bilans. Bilans majątkowy, budowa i struktura. Inwentaryzacja
i wycena składników majątkowych. Dowody księgowe, pojęcie, znaczenie
i klasyfikacja. Zasady sporządzania, obiegu, kontroli i przechowywania
dokumentów księgowych. Dokumenty wewnętrzne i zewnętrzne. Faktury
i rachunki. Organizacja Systemu Zbierania i Wykorzystywania Danych
Rachunkowych. Zasady i zakres gromadzenia danych rachunkowych. Książka
inwentarzowa, wpłat i wypłat, obrotów i zaszłości w gospodarstwie
rolnym. Raport indywidualny gospodarstwa rolnego. Wykorzystanie
rachunkowości w procesie zarządzania. Istota rachunkowości zarządczej.
Kryteria kosztów dla celów sprawozdawczych. Kryteria klasyfikacyjne
kosztów dla celów decyzyjnych. Rachunek kosztów całkowitych a rachunek
kosztów zmiennych. Sprawozdania finansowe. Rola rachunkowości zarządczej
w procesie decyzyjnym.
Wykorzystanie techniki komputerowej w rachunkowości. Podstawowe pojęcia
stosowane w rachunku ekonomicznym. Koszty i ich klasyfikacja. Koszty stałe
i ich rola w gospodarstwie rolnym. Obliczanie kosztów jednostkowych wybranej
działalności gospodarczej. Kalkulacje rolnicze, znaczenie, rodzaje
i zastosowanie. Cena sprzedaży i jej elementy. Czynniki wpływające
na cenę sprzedaży. Rodzaje przychodów i zysku. Pojęcie i kategorie wyniku
finansowego. Analiza porównawcza i przyczynowo - skutkowa wyniku
finansowego. Wskaźniki zyskowności i rentowności. Ocena rentowności
w gospodarstwie. Żywotność ekonomiczna gospodarstwa rolnego.
Ćwiczenia:
- Sporządzanie bilansu gospodarstwa rolnego.
- Sporządzanie spisu z natury składników majątku gospodarstwa.
- Wprowadzanie danych do książki inwentarzowej, wpłat i wypłat, obrotów
i zaszłości przy pomocy programu komputerowego.
- Obliczanie i analizowanie jednostkowych kosztów produkcji wybranych
działalności gospodarczych.
- Ustalanie i analizowanie wyniku finansowego wybranego gospodarstwa
rolnego.
- Obliczanie wskaźników rentowności i zyskowności przedsiębiorstwa rolnego.
- Wprowadzanie danych do komputerowych systemów finansowoksięgowych.
- Podejmowanie decyzji na podstawie rachunku kosztów całkowitych i kosztów
zmiennych.
5. Marketing w agrobiznesie
Marketing w skali gospodarki rynkowej oraz w skali gospodarstwa
i przedsiębiorstwa. Potrzeby jako punkt wyjścia działań marketingowych.
Podstawowe funkcje marketingu. Cele i zadania marketingu
w planowaniu działalności. Analiza otoczenia gospodarstwa rolnego, ocena
szans i zagrożeń. Informacje i badania marketingowe. Instrumenty
strategii marketingowej, produkt, dystrybucja, promocja, cena. Decyzje
w dziedzinie komunikacji marketingowej - promocja sprzedaży, reklama,
sprzedaż bezpośrednia, public relations. Pojęcie zarządzania
marketingowego. Planowanie marketingowe. Kontrola marketingowa
i kontrola działań marketingowych.
Cechy gospodarki rynkowej i zasady jej funkcjonowania. Pozycja rolnictwa
i przetwórstwa spożywczego w gospodarce rynkowej. Udział sektora rolnożywnościowego w tworzeniu PKB i w zatrudnieniu. Powiązania sektora rolnożywnościowego z innymi działami gospodarki narodowej. Rola rolnictwa
i przetwórstwa spożywczego w kształtowaniu poziomu życia i równowagi
rynkowej. Popyt na żywność i jego uwarunkowania. Czynniki kształtujące
podaż surowców żywnościowych. Dostawcy środków produkcji jako podmiot
marketingu. Przetwórstwo surowców żywnościowych a integracja z UE.
Rynek rolno-żywnościowy: pojęcie, elementy i funkcje. Specyficzne cechy
rynku rolno-żywnościowego. Uczestnicy rynku rolno-żywnościowego.
Zmiany na rynku artykułów rolno-żywnościowych. Rekonstrukcja i rozwój
przemysłu rolno-żywnościowego. Instytucje współdziałające na rynku rolnożywnościowym.
Ogólna charakterystyka rynków rolnych. Charakterystyka wybranych rynków
surowców i produktów rolniczych. Warunki ekonomiczne rynku środków
produkcji i usług dla rolnictwa. Struktura i specyfika różnych kanałów
dystrybucyjnych. Kanały dystrybucyjne w sektorze płodów rolniczych.
Logistyka, definicje, rola i zadania. Kompleksowa obsługa logistyczna:
terminale rejonowe, centra dystrybucji i składy, centra logistyczne przy
sortowniach, składy celne. Zakres współpracy z operatorem logistycznym.
Łańcuch dostaw i jego elementy. Procesy integrujące łańcuch dostaw.
Zarządzanie łańcuchem dostaw. Specyfika gospodarstwa rolnego jako podmiotu
rynkowego. Specyfika płodów rolnych oferowanych na sprzedaż.
Konkurencyjność gospodarstw rolnych na rynkach wewnętrznych
i zewnętrznych. Zapewnienie jakości i bezpieczeństwa żywnościowego.
Przepisy dotyczące eksportu i importu produktów rolniczych i spożywczych.
Instytucje i instrumenty interwencjonizmu państwowego na rynku rolnożywnościowym. Handel zagraniczny produktami rolno-żywnościowymi.
Handel z krajami UE. Marketing międzynarodowy.
Światowa Organizacja Handlu (WTO).
Ćwiczenia:
- Wyszukiwanie i analizowanie danych statystycznych na temat struktury
gospodarki żywnościowej.
- Analizowanie podstawowych funkcji różnych segmentów rynku rolnego
i żywnościowego.
- Przeprowadzanie analizy SWOT określonego przedsięwzięcia.
- Konstruowanie przykładowych kanałów dystrybucyjnych.
- Sporządzanie umowy kontraktacyjnej.
- Tworzenie programu promocyjnego w przedsiębiorstwie.
- Opracowywanie planu marketingowego dla określonego przedsięwzięcia.
- Badanie otoczenia marketingowego określonego produktu.
- Analizowanie łańcucha logistycznego i jego elementów.
6. Zarządzanie przedsiębiorstwem
Podstawowe pojęcia: planowanie, zarządzanie, strategia, kontrola.
Style i systemy kierowania. Zasady i funkcje zarządzania. Charakterystyka
menedżera. Metody zarządzania stosowane w rolnictwie. Proces podejmowania
decyzji.Rodzaje planów w rolnictwie. Hierarchia planów. Ogólny plan
przedsiębiorstwa, plan operacyjny, pian strategiczny. Elementy procesu
planowania. Pojęcie i cele biznesplanu. Struktura biznesplanu. Rodzaje strategii.
Analiza strategiczna. Etapy i formy kontroli. Związki planowania
z zarządzaniem. Wykorzystanie Internetu w planowaniu i w zarządzaniu
przedsiębiorstwem.
Systemy wynagradzania pracowników. Funkcje i składniki płac. Możliwości
pracy w agrobiznesie. Samoocena predyspozycji zawodowych.
Poszukiwanie pracy. Źródła informacji o wolnych miejscach pracy.
Przygotowanie życiorysu zawodowego i listu motywacyjnego. Wybrane
przepisy Kodeksu pracy. Prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy.
Ćwiczenia:
- Analizowanie schematów organizacyjnych.
- Opracowywanie biznesplanu dla wybranego gospodarstwa rolnego.
- Obliczanie wydajności pracy.
- Obliczanie wysokości wynagrodzenia według różnych systemów.
- Wyszukiwanie ogłoszeń o wolnych miejscach pracy w różnych źródłach
informacji.
- Symulacja rozmowy kwalifikacyjnej.
7. Wspólna Polityka Rolna
Rolnictwo i obszary wiejskie w Unii Europejskiej. Regionalne
zróżnicowanie rolnictwa w krajach Unii Europejskiej. Wybrane problemy
polityki rolnej i obszarów wiejskich w Polsce.
Cele i zasady funkcjonowania Wspólnej. Polityki Rolnej. Dopłaty bezpośrednie
do produkcji rolnej. Rola zadania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa. Działalność Agencji Rynku Rolnego. Zintegrowany System
Zarządzania i Kontroli. Polityka regionalna i fundusze strukturalne Unii
Europejskiej.
Polityka ochrony środowiska i przestrzeni rolno-leśnej w Polsce i UE.
Przedsiębiorczość na obszarach wiejskich. Prawo działalności gospodarczej.
Plany i strategie rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa. Działania
i priorytety wdrażane w ramach sektorowych programów operacyjnych oraz
Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW). Procedura ubiegania się o pomoc
finansową w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja
i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich" (SPO).
Ćwiczenia:
- Analizowanie programów pomocowych przeznaczonych na rozwój obszarów
wiejskich i rolnictwa.
- Przygotowywanie wniosków o pomoc finansową z SPO i PROW.
- Wypełnianie wniosków o dopłaty bezpośrednie w rolnictwie.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWAMI
PROGRAMOWYMI I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
- posłużyć się podstawowymi kategoriami ekonomicznymi i rolniczymi,
- oceniać znaczenie rolnictwa w agrobiznesie i gospodarce,
- określić procesy integracyjne w agrobiznesie,
- scharakteryzować przedsiębiorstwa funkcjonujące w systemie agrobiznesu,
- rozróżnić struktury organizacyjne przedsiębiorstw,
- określić działalność zaopatrzeniową, handlową, produkcyjną przedsiębiorstwa,
- określić poza produkcyjne funkcje gospodarstw rolnych,
- opisać procedurę zakładania przedsiębiorstwa,
- sklasyfikować gospodarstwa rolne według różnych kryteriów,
- określić, na podstawie publikacji statystycznych, przyczyny i główne kierunki
przemian własnościowych w rolnictwie,
- scharakteryzować relacje gospodarstwa rolnego z mikro- i makrootoczeniem,
- skorzystać z usług instytucji i organizacji działających na rzecz wsi
i rolnictwa,
- określić instytucje wspomagające działalność gospodarczą,
- określić elementy składowe gospodarstwa rolnego,
- określić wpływ czynników zewnętrznych i wewnętrznych na organizację
gospodarstwa rolnego,
- określić kierunki przemian własnościowych w rolnictwie,
- scharakteryzować podstawowe czynniki produkcji i uzasadnić możliwości ich
substytucji,
- obliczyć podstawowe wskaźniki substytucji czynników produkcji,
- ocenić wyposażenie gospodarstwa w środki produkcji,
- określić efekty i obliczyć efektywność inwestycji,
- scharakteryzować metody produkcji rolniczej,
- scharakteryzować mierniki efektywności produkcji rolniczej,
- zinterpretować przepisy prawne regulujące działalność rolniczą
- obliczyć podatek rolny i wypełnić dokumenty podatkowe,
- obliczyć wysokość dopłat bezpośrednich,
- scharakteryzować rodzaje ubezpieczeń oraz dokonać analizy ofert
ubezpieczeniowych różnych firm,
- dokonać analizy informacji o warunkach i możliwościach uzyskania kredytów,
- zorganizować proces pracy i produkcji w gospodarstwie rolnym zgodnie
z Kodeksem Dobrej Praktyki Rolniczej,
- obliczyć i ocenić zasoby pracy w gospodarstwie rolnym,
- scharakteryzować rodzaje i funkcje rachunkowości,
- scharakteryzować składniki majątkowe podmiotów gospodarczych,
- scharakteryzować źródła pochodzenia składników majątkowych,
- przeprowadzić spis z natury oraz wycenić składniki majątkowe,
- obliczyć koszty i opłacalność działalności rolniczej,
- sporządzić kalkulację kosztów przy podejmowaniu decyzji gospodarczych,
- obliczyć dochód z produkcji rolniczej, skorzystać z programów
komputerowych stosowanych do prowadzenia rachunkowości,
- objaśnić podstawowe pojęcia dotyczące gospodarki rynkowej,
- scharakteryzować podmioty gospodarki rynkowej oraz określić ich funkcje,
- określić cechy rynku rolnego i żywnościowego,
- rozróżnić czynniki kształtujące popyt i podaż produktów rolniczych,
- zbadać opinie konsumentów i producentów dotyczące produktów
rolniczych i żywnościowych,
- wyjaśnić mechanizm kształtowania się cen na produkty rolnicze
i żywnościowe,
- wyjaśnić pojęcie marketingu i określić jego podstawowe funkcje,
- scharakteryzować rodzaje komunikacji marketingowej,
- posłużyć się pojęciami z zakresu marketingu i logistyki,
- określić mocne i słabe strony oraz szansę i zagrożenia gospodarstwa rolnego,
- sporządzić plan marketingowy gospodarstwa i przedsiębiorstwa,
- zastosować instrumenty strategii marketingowej,
- scharakteryzować wybrane rynki rolno-żywnościowe,
- określić korzyści z handlu zagranicznego produktami rolniczymi
i żywnościowymi,
- zastosować przepisy dotyczące eksportu i importu produktów rolniczych
i żywnościowych,
- określić zasady zarządzania przedsiębiorstwem,
- określić różnice w zarządzaniu małym i dużym przedsiębiorstwem,
- określić potrzeby finansowe przedsiębiorstwa i źródła pozyskania kapitału,
- określić rolę i zadania kadry kierowniczej w przedsiębiorstwie,
- ustalić potrzeby i zasady doboru pracowników,
- rozróżnić sposoby wynagradzania pracowników,
- wyjaśnić rolę planowania i kontroli w przedsiębiorstwie,
- scharakteryzować rodzaje planów,
- określić zasady konstruowania biznesplanu,
- sporządzić biznesplan dla gospodarstwa rolnego,
- podjąć działania związane z poszukiwaniem pracy,
- sporządzić dokumenty związane z zatrudnieniem oraz prowadzeniem
działalności gospodarczej,
- przeprowadzić rozmowę z potencjalnym pracodawcą
- zinterpretować informacje dotyczące praw i obowiązków pracownika
oraz pracodawcy,
- scharakteryzować założenia Wspólnej Polityki Rolnej,
- określić zasady funkcjonowania polskiego rolnictwa w Unii Europejskiej,
- określić problemy polityki rolnej i obszarów wiejskich w Polsce,
- określić kierunki i zasady wspierania rozwoju obszarów wiejskich,
- określić procedury korzystania ze środków finansowych Unii Europejskiej,
- sporządzić wniosek o dofinansowanie działalności rolniczej ze środków
finansowych Unii Europejskiej.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
do celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
 posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,
 potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych
w obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
IV. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW I MATERIAŁÓW
WSPOMAGAJĄCYCH PRZYGOTOWANIE SIĘ DO EGZAMINU
Podręczniki:
1) Zarządzanie firmą – Bryś J., Bryś R. – Format – AB, Warszawa 2002
2) Ekonomika rolnictwa i polityka rolna – Grabowski S., Kowalski A.,
Adamowicz M. – FAPA, Warszawa 1998
3) Organizacja gospodarstw rolniczych cz. 1 – Grontkowska A.
– WSiP, Warszawa 1997
4) Podstawy ekonomiki agrobiznesu cz. 2 – Grontkowska A.
– WSiP, Warszawa 2000
5) Organizacja gospodarstw rolniczych cz. 2 – Jaska E. – WSiP, Warszawa 1997
6) Ekonomika i organizacja rolnictwa – Klepacki B. – WSiP, Warszawa 1997
Środki dydaktyczne
- Plany sytuacyjne gospodarstw.
- Mapa gospodarcza i mapa rolniczo-klimatycznych dzielnic Polski.
- Mapy powiatu i gminy.
- Przykładowe plany marketingowe.
- Wybrane akty prawne dotyczące sektora rolno-spożywczego.
- Formularze wniosków o pomoc finansową z funduszy Unii Europejskiej.
- Roczniki i inne wydawnictwa statystyczne.
- Zbiory norm i normatywów.
- Kodeksy pracy, Kodeks cywilny.
- Wzory dokumentów księgowych.
2.17.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA 321[05]/T-4, TU, SP/MENiS/2005.02.03.
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWAMI PROGRAMOWYMI
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Produkcja roślinna
Badania terenowe gleby. Użytkowanie i konserwacja urządzeń
melioracyjnych w terenie. Przechowywanie nawozów organicznych.
Przechowywanie nawozów mineralnych i środków ochrony roślin
w gospodarstwie. Rozpoznawanie chorób, szkodników i chwastów roślin
uprawnych. Ocena przezimowania roślin uprawnych. Magazynowanie ziarna
zbóż i innych nasion roślin uprawnych. Rozpoznawanie roślin i ocena składu
botanicznego użytków zielonych.
2. Produkcja zwierzęca
Zoohigieniczna ocena budynków i pomieszczeń inwentarskich.
Porządkowanie pomieszczeń inwentarskich. Pielęgnacja zwierząt i inne zabiegi.
Ocenianie pokroju zwierząt. Ocena wydajności pastwiska.
Projektowanie kwaterowego użytkowania pastwisk. Ocena organoleptyczna
i zadawanie pasz. Ocena stanu zdrowia zwierząt. Obserwowanie rui, pokaz
unasienniania krowy. Dój ręczny i mechaniczny. Kontrolowanie dziennych
przyrostów zwierząt gospodarskich. Ocena jakości produktów zwierzęcych.
3. Mechanizacja rolnictwa
Podstawy techniki rolniczej.
Organizacja stanowiska pracy w warsztacie zgodnie z przepisami
bezpieczeństwa i higieny pracy. Wykonywanie prac ślusarskich: trasowanie,
cięcie, wycinanie, prostowanie i gięcie blach, prętów i rur, piłowanie
płaszczyzn i powierzchni kształtowych, wiercenie, pogłębianie i rozwiercanie;
gwintowanie i nitowanie, łączenie łańcuchów i lin. Obróbka ręczna drewna:
przecinanie, dłutowanie i struganie oraz wykonywanie prostych połączeń.
Spawanie łukowe. Ostrzenie narzędzi do obróbki metali i drewna.
Pojazdy rolnicze.
Organizacja stanowiska pracy do obsługi pojazdów rolniczych zgodnie
z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. Obsługa i konserwacja
poszczególnych układów silnika spalinowego.
Obsługa i konserwacja poszczególnych mechanizmów wchodzących w skład
podwozi i nadwozi pojazdów rolniczych. Przegląd techniczny P I i P II
w ciągnikach rolniczych. Diagnoza i ocena stanu technicznego pojazdów
rolniczych.
Usuwanie drobnych usterek w pojazdach rolniczych. Przechowywanie pojazdów
rolniczych.
Maszyny rolnicze.
Ocena stanu technicznego narzędzi, maszyn i urządzeń stosowanych
w produkcji roślinnej i zwierzęcej. Wymiana elementów roboczych
w narzędziach i maszynach rolniczych.
Agregatownie maszyn i narzędzi z ciągnikiem.
Próbna praca regulacje narzędzi, maszyn i urządzeń rolniczych.
Usuwanie drobnych usterek w maszynach i urządzeniach rolniczych.
Wykonywanie podstawowych prac agregatami ciągnikowymi.
Wykonywanie podstawowych prac maszynami samojezdnymi.
Konserwacja i przechowywanie sprzętu rolniczego. Obsługa i konserwacja
podstawowych urządzeń elektrycznych stosowanych w gospodarstwach rolnych.
Obsługa, konserwacja i przechowywanie środków transportowych stosowanych
w rolnictwie.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWAMI
PROGRAMOWYMI I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
- wykonać odkrywkę glebową określić typ i właściwości gleby oraz jej
przydatność rolniczą,
- zastosować urządzenia melioracyjne i wykonać ich konserwację,
- wykonać prace związane z przechowywaniem nawozów organicznych,
nawozów mineralnych i środków ochrony roślin,
- rozpoznać choroby, szkodniki i chwasty roślin uprawnych,
- ocenić stopień przezimowania roślin uprawnych,
- przygotować pomieszczenia, nasiona oraz inne ziemiopłody
do przechowywania,
- rozpoznać rośliny i ocenić skład botaniczny użytków zielonych,
- ocenić lokalizację budynków inwentarskich oraz warunki zoohigienicze
i wyposażenie w urządzenia techniczne pomieszczeń inwentarskich,
- uporządkować pomieszczenia inwentarskie,
- wykonać zabiegi pielęgnacyjne na zwierzętach gospodarskich,
- ocenić pokrój zwierząt gospodarskich,
- ocenić wartość i wydajność pastwiska oraz zaprojektować organizację wypasu
bydła,
- ocenić organoleptycznie, przygotować i zadać pasze zwierzętom
gospodarskim,
- rozpoznać i zapobiec chorobom zwierząt oraz udzielić zwierzętom pomocy
w nagłych wypadkach,
- rozpoznać objawy rui i ciąży u zwierząt,
- wykonać dój ręczny i mechaniczny oraz zastosować zasady postępowania
z mlekiem po udoju,
- zważyć zwierzęta i obliczyć dzienny przyrost wagi,
- ocenić stopień umięśnienia zwierząt,
- ocenić jakość produktów zwierzęcych,
- wykonać podstawowe prace warsztatowe,
- naprawić i wykonać konserwację urządzeń wentylacyjnych
oraz kanalizacyjnych w pomieszczeniach inwentarskich,
- obsłużyć, wykonać konserwację oraz przygotować do przechowywania
sprzęt rolniczy stosowany w produkcji roślinnej i zwierzęcej,
- wykonać prace agregatami ciągnikowymi,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej, ochrony środowiska, dobrostanu zwierząt
i bezpieczeństwa żywnościowego podczas wykonywania prac związanych
z produkcją roślinną i zwierzęcą.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
do celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:





opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,
sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,
potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych
w obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet przy
pomocy nauczyciela.
2.18.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z PRZEDMIOTU RYNEK ROLNY – W RAMACH SPECJALIZACJI
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA 2206/MRiGŻ/1997.08.18.
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWAMI PROGRAMOWYMI
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Istota gospodarki rynkowej. Rynek i jego elementy.
2. Specyfika rynku rolnego i żywnościowego.
3. Organizacja rynku rolnego w Polsce.
4. Systemy i formy skupu produktów rolnych.
5. Rynki podstawowych produktów rolnych. Formy aktywizacji sprzedaży
w agrobiznesie.
6. Rynki podstawowych grup środków produkcji dla rolnictwa.
7. Światowe rynki podstawowych produktów rolnych.
8. Kierunki doskonalenia rynku rolnego w świetle stowarzyszenia Polski
z Unią Europejską.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWAMI
PROGRAMOWYMI I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
- definiować istotę gospodarki rynkowej oraz jej cechy,
- analizować zasady funkcjonowania rynku,
- interpretować specyfikę podaży produktów rolnych i środków do produkcji
rolnej,
- wyjaśniać specyfikę elastyczności cenowej i dochodowej popytu na żywność
i na środki do produkcji rolnej,
- definiować pojęcie rynku rolnego i żywnościowego, jego miejsce w gospodarce
żywnościowej i narodowej,
- wyjaśniać organizację rynku rolnego,
- wyjaśniać funkcjonowanie rynków hurtowych i centrów handlu hurtowego,
- wyjaśniać istotę giełd towarowych i aukcji oraz sposób ich funkcjonowania,
- określać czynniki kształtujące poziom i strukturę skupu produktów rolnych,
- wyjaśniać specyfikę rynków podstawowych produktów rolnych,
- wyjaśniać specyfikę rynków podstawowych grup środków do produkcji rolnej,
- określać poziom produkcji wybranych produktów rolnych w Polsce na tle
produkcji światowej i krajów Unii Europejskiej,
- charakteryzować kierunki dostosowania polskiego rynku rolno-żywnościowego
do standardów Unii Europejskiej,
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
do celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
 posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,

potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych
w obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,


stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,
korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
2.19.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z PRAKTYKI ZAWODOWEJ
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA 321[05]/T-4, TU, SP/MENiS/2005.02.03.
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWAMI PROGRAMOWYMI
I PROGRAMEM NAUCZANIA
1. Produkcja roślinna
Przygotowanie pola do orki, wykonanie orki i ocena jej jakości.
Przygotowanie roli do siewu. Stosowanie nawozów organicznych
i mineralnych w gospodarstwie. Zwalczanie chorób, szkodników
i chwastów roślin uprawnych. Przygotowanie materiału siewnego, wykonanie
siewu. Sadzenie ziemniaków. Zbiór i przechowywanie roślin uprawnych.
Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych na użytkach zielonych.
Koszenie, suszenie i kiszenie roślin uprawnych.
2. Produkcja zwierzęca
Porządkowanie pomieszczeń inwentarskich dla zwierząt. Sporządzanie kiszonek
i sianokiszonek dla zwierząt. Dekornizacja rogów i korekcja racic u bydła
i u owiec. Udzielanie pomocy przy porodzie u bydła. Całodzienna obsługa
bydła. Całodzienna obsługa owiec w owczarni. Obsługa, żywienie i kierowanie
rozrodem kóz. Przygotowanie kojca do porodu i opieka nad noworodkami.
Całodzienna obsługa trzody chlewnej. Całodzienna obsługa koni, żywienie
i pielęgnacja. Całodzienna obsługa drobiu, żywienie i selekcja jaj.
Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych w pasiece. Wykonywanie
miodobrania. Rozróżnianie rodzajów miodu i produktów pszczelich.
Wykonywanie prac przy hodowli wybranych gatunków zwierząt.
3. Mechanizacja rolnictwa
Wykonywanie prac ślusarskich i spawalniczych. Ocena stanu technicznego,
usuwanie usterek w pojazdach rolniczych. Organizacja pracy agregatami
ciągnikowymi w gospodarstwie. Wykonywanie prac maszynami samojezdnymi:
sieczkarniami polowymi, kombajnami zbożowymi, kombajnami
ziemniaczanymi, kombajnami do zbioru buraków. Ocena stanu
technicznego oraz usuwanie usterek w narzędziach i maszynach
rolniczych. Obsługa urządzeń do mechanizacji prac w produkcji zwierzęcej.
Ocena stanu technicznego, usuwanie usterek w maszynach i urządzeniach
stosowanych w produkcji zwierzęcej. Ocena jakości i efektów prac
wykonanych sprzętem rolniczym.
4. Ekonomika i zarządzanie przedsiębiorstwem
Organizacja produkcji w gospodarstwie rolnym. Stosowanie standardów UE
w zakresie jakości i bezpieczeństwa zdrowotnego produktów oraz ochrony
środowiska.
Organizacja pracy w gospodarstwie rolnym. Stosowanie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.
Stosowanie instrumentów marketingu i promocji w działalności rolniczej.
Sprzedaż produktów rolniczych. Dokumentowanie prowadzenia działalności
rolniczej: podatki, ubezpieczenia, dopłaty bezpośrednie, zakupy, sprzedaż.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWAMI
PROGRAMOWYMI I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
- przygotować pole do orki, dobrać pług, wykonać orkę i ocenić jej jakość,
- dobrać i przygotować narzędzia do uprawy roli,
- wykonać zabiegi doprawiające rolę,
- przygotować materiał siewny i sadzeniaki,
- dobrać maszyny i narzędzia do siewu i sadzenia roli,
- wysiać nasiona i zasadzić rośliny uprawne,
- ustalić dawki oraz dobrać maszyny i urządzenia do nawożenia,
- wykonać nawożenie organiczne i mineralne,
- wykonać mechaniczne zabiegi pielęgnacyjne,
- dobrać metody i środki ochrony roślin,
- przygotować opryskiwacz, sporządzić ciecz roboczą i wykonać zabieg
chemicznej ochrony roślin,
- zorganizować zbiór i wykonać prace związane z przechowywaniem zbiorów
roślin uprawnych,
- dobrać sprzęt i wykonać zabiegi pielęgnacyjne na użytkach zielonych,
- zorganizować i wykonać zbiór oraz suszenie siana,
- przeprowadzić dezynfekcję pomieszczeń gospodarskich oraz wykonać prace
porządkowe w budynkach inwentarskich i w obejściu gospodarstwa,
- zorganizować proces zakiszania roślin pastewnych,
- zaplanować zapłodnienie zwierząt,
- udzielić pomocy zwierzętom przy porodzie,
- zorganizować i wykonać prace związane z dojem zwierząt,
- zorganizować strzyżenie owiec,
- przygotować wełnę do przechowywania i transportu,
- zorganizować prace w stajni oraz osiodłać konia,
- dokonać przeglądu wiosennego pasieki,
- wykonać podkarmianie i miodobranie,
- przygotować pasiekę do zimowli pszczół,
- dokonać znakowania zwierząt gospodarskich,
- zorganizować i wykonać prace związane z całodzienną obsługą bydła,
owiec, kóz, trzody chlewnej, koni i drobiu,
- zorganizować i wykonać prace związane z hodowlą wybranego gatunku
zwierząt,
- ocenić stan techniczny agregatów ciągnikowych stosowanych
w podstawowych pracach polowych,
- wykonać prace związane z mechanizacją procesów produkcyjnych
w rolnictwie,
- dobrać narzędzia, maszyny i urządzenia do wykonania określonej pracy
oraz ocenić jakość jej wykonania,
- zorganizować i wykonać mechaniczne prace pielęgnacyjne na plantacjach
roślin uprawnych,
- ocenić makro- i mikrootoczenie gospodarstwa rolnego oraz określić
jego mocne i słabe strony,
- ocenić organizację produkcji w gospodarstwie rolnym, pod względem
dostosowania do standardów UE w zakresie jakości i bezpieczeństwa
zdrowotnego produktów oraz ochrony środowiska,
- ocenić organizację pracy w gospodarstwie rolnym pod kątem przestrzegania
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej,
- zgromadzić informacje potrzebne do sporządzenia biznesplanu gospodarstwa
rolnego
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
do celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,



potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,
potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych
w obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
2.20.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z NAUKI JAZDY CIĄGNIKIEM ROLNICZYM
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA 321[05]/T-4, TU, SP/MENiS/2005.02.03.
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWAMI PROGRAMOWYMI
I PROGRAMEM NAUCZANIA
Obsługa urządzeń i przyrządów kontro In o-pomiarowych znajdujących się na
pomoście i tablicy rozdzielczej ciągnika. Wyposażenie ciągnika i jego
przeznaczenie. Ustawienie fotela i lusterek wstecznych. Posługiwanie się
dźwignią sprzęgła, dźwignią zmiany biegów, dźwignią regulacji dawkowania
paliwa i dźwignią hamulców. Obsługa codzienna ciągnika, kontrola poziomu
ciśnienia oleju.
Rozruch silnika. Ruszanie z miejsca, przejazd po linii prostej, zatrzymywanie
się przez zahamowanie ciągnika hamulcem roboczym, a następnie postojowym.
Wykonywanie skrętów w lewo i w prawo, zmiana prędkości za pomocą
zwiększania i zmniejszania dawki paliwa, zmiana biegów i zatrzymywanie
ciągnika we wskazanym miejscu.
Jazda ciągnikiem na drugiej i trzeciej przekładni po linii prostej i wykonywanie
skrętów w lewo i w prawo. Nauka gwałtownego zatrzymywania ciągnika
za pomocą hamulca roboczego, przy jednoczesnym wciśnięciu sprzęgła.
Jazda ciągnikiem na trzeciej przekładni po wyznaczonej trasie, z okresowym
zmniejszaniem prędkości i zatrzymywanie pojazdu we wskazanym miejscu.
Jazda ciągnikiem na pierwszej przekładni wstecznej po linii prostej
i wykonywanie skrętów po ustalonej trasie. Jazda ciągnikiem na drugiej
przekładni wstecznej z regulowaniem prędkości. Jazda do tyłu i do przodu
na pierwszej, drugiej i trzeciej przekładni. Przełączanie biegów z prędkości
niższych na wyższe i odwrotnie.
Jazda ciągnikiem na pierwszej, drugiej i trzeciej przekładni do przodu,
na pierwszej i drugiej przekładni wstecznej, po trasie wyznaczonej
ogranicznikami. Jazda do przodu i do tyłu na wzniesieniu i spadku.
Ruszanie ciągnikiem ustawionym na spadku i wzniesieniu do przodu
i do tyłu.
Zawracanie, skręt o 180° w ograniczonej szerokości pasa manewru. Jazda
ciągnikiem na wszystkich przekładniach. Przełączanie biegów w czasie
jazdy. Redukowanie biegów z podwójnym wysprzęgleniem i tzw.
międzygazem. Zmiana pasa ruchu. Ustawienie ciągnika przy dojeżdżaniu
do skrzyżowania w zależności od zamierzonego kierunku jazdy.
Jazda po drogach o niewielkim nasileniu ruchu. Przejazd przez skrzyżowanie
dróg, ustawienie ciągnika na właściwym pasie ruchu. Wymijanie innych
pojazdów, omijanie przeszkód, wyprzedzanie. Wykonywanie skrętów w prawo
i w lewo oraz zawracanie na wąskiej i szerokiej jezdni. Posługiwanie się
oświetleniem pojazdu, urządzeniami dodatkowymi i ostrzegawczymi.
Jazda po drogach o normalnym nasileniu ruchu. Parkowanie skośne,
parkowanie na pochyłości z góry i pod górę. Wjazd tyłem do bramy
i garażu. Wjazd pomiędzy pojazdy stojące przy krawężniku oraz w lukę między
pojazdami, umożliwiający wyjście z pojazdu. Przygotowanie przyczepy,
podjeżdżanie ciągnikiem do zaczepu, zaczepianie przyczepy, sprawdzanie
prawidłowości połączenia przyczepy z ciągnikiem, jako zabezpieczenie przed
rozłączeniem oraz połączenie instalacji oświetleniowej i hamulcowej.
Ustawienie lusterek. Jazda na wszystkich przekładniach z przyczepą obciążoną
połową dopuszczalnej ładowności po drogach miejskich i pozamiejskich
o normalnym natężeniu ruchu. Stosowanie się do przepisów o zmianie pasa
ruchu, wymijaniu, omijaniu, wyprzedzaniu, pierwszeństwie przejazdu i zmianie
kierunku jazdy. Pokonywanie przeszkód terenowych, jazda w ciężkich
warunkach z zastosowaniem urządzeń blokowania mechanizmu różnicowego
i wzmacniacza momentu.
Jazda z przyczepą obciążoną do przodu po prostej i łuku. Jazda do przodu
na wszystkich przekładniach. Zawracanie na jezdni, skrzyżowaniu.
Jazda z obciążoną przyczepą, do tyłu po prostej i łuku. Upewnianie się
o możliwości cofania (pozycja kierowcy) i utrzymywanie zamierzonego
kierunku jazdy. Wjazd tyłem do bramy. Jazda z obciążoną przyczepą
po drogach zamiejskich na wzniesieniu ,spadku oraz w ciężkich warunkach
drogowych i terenowych. Opanowanie techniki hamowania przyjeździe
na spadku drogi. Cofanie z przyczepą po linii prostej i po łuku. Parkowanie
na pochyłości z góry i pod górę. Wjazd pomiędzy pojazdy stojące
przy krawężniku. Jazda z przyczepą obciążoną w normalnym ruchu drogowym
po zapadnięciu zmroku. Jazda na wzniesieniu i spadku.
Przejeżdżanie przez skrzyżowanie o ruchu kierowanym.
Opanowanie techniki hamowania. Cofanie z przyczepą.
Egzamin wewnętrzny ciągnikiem z przyczepą obciążoną.
II. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWAMI
PROGRAMOWYMI I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
- przygotować ciągnik do jazdy,
- obsłużyć przyrządy kontrolne,
- posłużyć się dźwigniami sprzęgła, hamulca, biegów oraz dźwignią regulacji
dawki paliwa,
- wykonać obsługę codzienną pojazdu,
- uruchomić silnik,
- włączyć i przełączyć biegi,
- ruszyć z miejsca na terenie płaskim i pochyłym,
- zmienić prędkość jazdy za pomocą dźwigni zmiany paliwa,
- zmienić prędkość za pomocą dźwigni zmiany biegów,
- przejechać wyznaczony odcinek trasy do przodu i do tyłu,
- zatrzymać pojazd na terenie płaskim i pochyłym,
- zahamować i zatrzymać pojazd w określonym miejscu,
- zaparkować pojazd w określonym miejscu,
- wykonać manewry drogowe,
- zasygnalizować zamierzone manewry,
- przejechać przez różne typy skrzyżowań,
- prowadzić pojazd w ruchu miejskim,
- prowadzić pojazd poza obszarem zabudowanym,
- prowadzić pojazd na drogach oświetlonych i nieoświetlonych,
- zająć właściwą pozycję na drodze w czasie jazdy,
- prowadzić pojazd z prędkością bezpieczną,
- przewidzieć rzeczywiste lub potencjalne zagrożenia na drodze,
- zareagować skutecznie w sytuacji zagrożenia,
- zachować bezpieczną odległość między pojazdami
- zastosować zasady kultury jazdy,
- przygotować przyczepę oraz połączyć ją z ciągnikiem,
- prowadzić ciągnik z przyczepą obciążoną oraz z dwoma przyczepami,
- prowadzić ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa
jazdy kategorii T,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej, ochrony środowiska, bezpieczeństwa żywności
oraz przepisy o ruchu drogowym,
- udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach
drogowych.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
do celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
 posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,
 potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych
w obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.
2.21.
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES EGZAMINU EKSTERNISTYCZNEGO
Z NAUKI PBSŁUGI MASZYN ROLNICZYCH
W TECHNIKUM DLA DOROSŁYCH
W ZAWODZIE TECHNIK ROLNIK 321[05]
NR PROGRAMU NAUCZANIA 321[05]/T-4, TU, SP/MENiS/2005.02.03.
I. TREŚCI KSZTAŁCENIA OBJĘTE PODSTAWAMI PROGRAMOWYMI
I PROGRAMEM NAUCZANIA
Przygotowanie pługa do pracy. Zawieszenie i regulacja pługa.
Rozpoczęcie orki. Orka w skład i rozorywkę. Wykończenie orki.
Przygotowanie do pracy rozsiewacza nawozów lub rozrzutnika obornika.
Agregatowanie z ciągnikiem rolniczym. Nastawianie na założoną normę
nawozu. Wysiew nawozu mineralnego lub roztrząsanie obornika.
Agregatowanie ładowacza chwytakowego z ciągnikiem. Przygotowanie
ładowacza do pracy. Ustawienie agregatu do załadunku i ładowanie
materiału na przyczepę.
Agregatowanie siewnika zawieszanego z ciągnikiem. Ustawienie redlic
i długości znaczników. Nastawienie na normę wysiewu. Wykonanie siewu.
Agregatowanie opryskiwacza z ciągnikiem. Przygotowanie opryskiwacza
do pracy i jego regulacja. Przygotowanie cieczy roboczej o odpowiednim
stężeniu. Wykonanie oprysku.
Agregatowanie kosiarki z ciągnikiem. Regulacja kosiarki. Koszenie
trawników lub murawy w sadzie.
Agregatowanie kopaczki przenośnikowej z ciągnikiem. Przygotowanie do
pracy i regulacja kopaczki. Kopanie ziemniaków i warzyw.
I. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE OBJĘTE PODSTAWAMI
PROGRAMOWYMI I PROGRAMEM NAUCZANIA
Osoba przystępująca do egzaminu powinna umieć:
- przygotować do pracy i obsłużyć podstawowe maszyn i urządzeń
stosowane w produkcji rolniczej,
- dokonać konserwacji maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji rolniczej,
- zapobiec powstawaniu awarii i przyspieszonemu zużyciu maszyn
i urządzeń stosowanych w produkcji rolniczej,
- wykonać podstawowe prace z zastosowaniem maszyn rolniczych,
- zaplanować zaopatrzenie w sprzęt rolniczy i racjonalnie gospodarować
maszynami, częściami maszyn, paliwami, smarami i energią podczas
wykonywania prac rolniczych,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej, ochrony środowiska, bezpieczeństwa żywności,
- zastosować przepisy o ruchu drogowym,
- udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach
przy pracy.
III. KRYTERIA OCENIANIA
1. Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który:
 posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza poziom osiągnięć
edukacyjnych przewidzianych w obowiązującym programie nauczania,
 biegle posługuje się terminologią fachową, proponuje rozwiązania
nietypowe,
 wykazuje dużą samodzielność w oryginalnym i twórczym rozwijaniu
własnych uzdolnień,
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
do celów praktycznych w życiu codziennym,
 potrafi swobodnie, jasno i logicznie odpowiadać na postawiony problem
2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych
w obowiązującym programie nauczania,
 sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, terminologią fachową,
samodzielnie rozwiązuje problemy,
 potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania zadań i problemów
w nowych sytuacjach,
 posiada umiejętność korzystania z pozaszkolnych źródeł informacji,
 potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do samodzielnego formułowania
i uzasadniania różnych opinii i sądów
3. Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował w pełni wiadomości i umiejętności określonych
w obowiązującym programie nauczania, ale nie prognozuje żadnych
kłopotów w opanowaniu kolejnych treści kształcenia z przedmiotów
pokrewnych,
 stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych
i nietypowych z pomocą nauczyciela,
 korzysta ze źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.
4. Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 opanował jedynie w podstawowym zakresie wiedzę i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu
trudności,
 czyni postępy w toku realizacji procesu kształcenia,
 umiejętnie korzysta z podstawowych źródeł informacji.
5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który:
 opanował w minimalnym zakresie wiadomości i umiejętności
przewidziane w obowiązującym programie nauczania,
 rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy pomocy
nauczyciela,
 odpowiada poprawnie na typowe pytania o niewielkim stopniu trudności,
 ma trudności w kojarzeniu pokrewnych treści kształcenia.
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych obowiązującym
programie nauczania, co umożliwia mu bezpośrednią kontynuację
opanowania kolejnych treści danego przedmiotu,
 nie wykazuje zainteresowania nauką,
 nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet
przy pomocy nauczyciela.