międzynarodowe organizacje działające na rzecz

MIĘDZYNAR
ODOWE ORGANIZACJE DZIAŁAJĄCE NA RZECZ
OCHRONY ŚRODOWISKA
Liczne problemy ochrony przyrody, często wykraczające poza zakres zainteresowania i
możliwości jednego państwa, wymagają ciągłej współpracy międzynarodowej. Dlatego w
miarę ich narastania niezwykle istotne okazało się powołanie organizacji, która spełniałaby
rolę koordynatora akcji, podejmowanych przez różne organizacje państwowe, naukowe i
społeczne, działające w poszczególnych krajach. W 1928r powołano do życia
Międzynarodowe Biura Ochrony Przyrody z siedzibą w Brukseli. Do powstania tej
pierwszej organizacji ochrony przyrody przyczynili się także Polacy: profesorowie Michał
Siedlecki i Władysław Szafer, którzy aktywnie w niej pracowali.
W 1948r powołano nową organizację ochrony przyrody - Międzynarodową Unię
Ochrony Przyrody. Polska była jednym z 18 państw założycieli. W 1956 roku zmieniono
jej nazwę na Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody i Jej Zasobów ( Union
Internationale pour la Conservation de la Nature et de ses Ressources - UICN). to
organizacja specjalistyczna UNESCO z siedzibą w Szwajcarii, zrzeszająca ponad 3000
badaczy z 70 państw, w tym z Polski.
Jej celem jest opracowanie zasad ochrony i użytkowania ekosystemów wraz z ich zespołami
roślinnymi i zwierzęcymi. Publikuje międzynarodową Czerwoną Księgę zawierającą listę
gatunków roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem. Prowadzi działalność oświatową,
informacyjną i dokumentacyjną. W swych poczynaniach współpracuje z UNESCO, FAO,
WHO, WWF i wieloma innymi. W 1979 roku opublikowała Światową strategię ochrony.
W 1922 roku powstała pierwsza międzynarodowa organizacja zajmująca się ochroną dzikiej
fauny - Międzynarodowa Rada Ochrony Ptaków (Conseil International pour la
Protection des Oiseaus - CIPO). Jest to organizacja pozarządowa, w pełni niezależna,
mająca zapobiegać zmniejszaniu się populacji dzikiego ptactwa w Europie. Z CIPO
wyłoniła się odrębna międzynarodowa organizacja - Międzynarodowe Biuro Badania
Dzikiego Ptactwa (International Wildfowl Research Bureau -IWRB), zajmująca
się głównie ochroną gatunków ze środowisk wodnych i bagiennych.
W 1961 roku utworzono Światowy Fundusz Ochrony Przyrody (World Wildlife
Fund) - WWF. Główną siedzibą organizacji jest Szwajcaria ( Gland).
Organizacja skupia dziś 27 organizacji narodowych (jak np. WWF Szwecja; czy WWF
Holandia), 22 biura programów w krajach w których nie ma WWF narodowych, w 5 krajach
współpracuje z organizacjami stowarzyszonymi z WWF, a w pozostałych projekty
wspierane są przez istniejące struktury WWF. Organizacja liczy ponad 5 milionów
członków wspierających.
Głównym celem WWF jest wstrzymanie, a następnie odwrócenie procesów degradacji
środowiska naszej planety. Jak również pomoc w budowaniu takiej przyszłości, w której
człowiek będzie żył w harmonii z przyrodą.
Obok wysiłków na polu praktycznej ochrony przyrody, WWF uznaje za pilne budzenie
świadomości społecznej i to zarówno wśród osób prywatnych, jak i podejmujących decyzje
polityczne i gospodarcze oraz firm.
W chwili tworzenia WWF jego głównym zadaniem była ochrona dużych zwierząt, zwłaszcza
dużych ssaków afrykańskich. Symbolem tych działań jest właśnie herbowa panda wielka jeden z najbardziej zagrożonych gatunków na świecie. Z czasem zakres podejmowanych
działań rozszerzał się, obejmując ochronę biotopów, obszarów zagrożonych, a nawet całych
regionów. Dzięki pomocy WWF powstało 270 parków narodowych i rezerwatów przyrody,
m.in. w Polsce utworzony został Biebrzański Park Narodowy. Z pieniędzy tej organizacji też
powstał sławny Park Narodowy Coto Donona w Hiszpanii. WWF sfinansował również
zorganizowanie Międzynarodowej Stacji Badań Biologicznych im. K. Darwina na wyspach
Galapagos.
Człowiek, chcąc kierować światem mądrze i efektywnie, musi się zdecydować, co ma być
celem jego przedsięwzięć. Trzy międzynarodowe organizacje: Międzynarodowa Unia
Ochrony Przyrody i Zasobów Naturalnych, Program Ochrony Środowiska Narodów
Zjednoczonych i Światowa Fundacja Ochrony Przyrody, ustanowiły trzy podstawowe
zasady, których powinna przestrzegać ludzkość:

Nie wolno eksploatować zwierząt i roślin tak intensywnie, by nie mogły się odrodzić i
w rezultacie musiały wyginąć. Wydaje się, iż zasada ta jest tak oczywista, że nie ma
potrzeby jej wyjaśniać. Jednak w wodach Peru odłowiono niemal wszystkie sardele, a
śledzie wypłoszono z ich odwiecznych siedzib, w wodach Europy i wciąż poluje się
na liczne gatunki wielorybów, którym nieustannie zagraża całkowita eksterminacja.

Nie wolno człowiekowi tak zmieniać Ziemi, by owe zmiany zachwiały
podstawowymi procesami życiowymi; nie należy zmieniać zawartości tlenu w
atmosferze czy żyzności mórz (do czego może dojść, jeśli nadal będzie niszczona
ziemska osłona, jaką są lasy, i jeżeli oceany będą traktowana jako miejsce
składowania trujących odpadów).
 Trzeba zrobić wszystko, by zachować bogactwo żyjących na Ziemi zwierząt i roślin.
Greenpeace
to apolityczna, niezależna organizacja międzynarodowa zajmująca się ochroną środowiska
naturalnego realizowaną przez pokojowe działania. Powstała w 1971 w wyniku
przemianowania organizacji „Don't Make a Wave Committee” (12 osób m.in.: I. Stowe, P.
Cote, J. Bohlen), protestującej przeciwko eksperymentom nuklearnym prowadzonym przez
USA na wyspie Amczitka u zachodnich wybrzeży Alaski.
Obecnie skupia ponad 5 mln członków, w 158 krajach. Główna siedziba (centrum
informacyjne) znajduje się w Amsterdamie. W strukturach organizacji pracuje ponad 1330
osób w 43 biurach na obszarze 30 krajów. Posiada laboratoria naukowe w Wielkiej Brytanii
i na Ukrainie. Organizacja utrzymuje się ze składek członkowskich oraz wydawnictw
i nagrań. Najwyższym organem Greenpeace jest Rada (do której wchodzą przedstawiciele
każdego biura regionalnego), zbierająca się raz do roku, aprobująca budżet i plan pracy na
następny rok.
Greenpeace przeprowadza pokojowe akcje informacyjne poparte przez naukowe badania
i analizy. Pod banderą Greenpeace pływa kilka jednostek, wykonujących zadania w obronie
naturalnego środowiska (np. blokady). W 1985 okręt Greenpeace Rainbow Warrior, biorący
udział w proteście przeciwko francuskim próbom nuklearnym na Atolu Mururoa, został
zatopiony przez francuskie siły specjalne, co wywołało międzynarodowy skandal (dymisje
francuskiego ministra obrony i szefa sił specjalnych).
Działania Greenpeace ukierunkowane są na:
 ochronę fauny i flory morza (przeciwdziałanie tępieniu wielorybów, fok, delfinów
i in. gatunków, oraz zapobieganie skażeniu, przez zatapianie odpadów
komunalnych i przemysłowych, wód mórz i oceanów),
 ochronę środowiska naturalnego przed skażeniem radioaktywnym oraz działaniem
innych toksyn (wykrywanie, informowanie opinii publicznej, bierny opór, blokady
przeciwstawiające się takim działaniom),
 propagandę na rzecz stworzenia odpowiedniego systemu prawa międzynarodowego
zapobiegającemu wyniszczeniu lasów, szczególnie tropikalnych,
 przeciwdziałanie broni jądrowej - testom i jej stosowaniu,
 ochronę atmosfery przed zanieczyszczeniami chemicznymi,
 szukanie nowych niekonwencjonalnych źródeł energii.
Ruch zielonych ogólna nazwa organizacji społecznych i politycznych działających na
rzecz ochrony środowiska naturalnego przed zniszczeniem i nadmierną eksploatacją,
postulujących ograniczenie uprzemysłowienia i wytworzenie nowego modelu
społeczeństwa, opartego na zasadzie harmonijnego współdziałania człowieka i przyrody.
Początki ruchu zielonych sięgają końca lat 60., kiedy to rozpoczęto badania naukowe nad
stanem środowiska naturalnego przy jednoczesnym nasileniu krytyki cywilizacji
konsumpcyjnej prowadzonej przez ruchy kontestacyjne. Pierwsza partia polityczna
o rodowodzie ekologicznym powstała w 1973 w Wielkiej Brytanii.
Obecnie partie zielonych działają prawie w całej Europie, ukazując zagrożenia ekologiczne
i kształtując poczucie odpowiedzialności jednostki za własne losy i rozwój cywilizacji.
Dużą rolę w z.r. odgrywa Greenpeace - międzynarodowa, apolityczna organizacja
ekologiczna, organizująca akcje informacyjne i protestacyjne.