Rola rodziny w rozwoju dziecka

Bożena Rospond
Niepubliczna Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Krośnie
ma priorytet w wychowaniu dziecka.
Zasadniczą o d p o w i e d z i a l n o ś ć za rozwój dziecka przyjmują
rodzice.

Ważna jest spójność podejmowanych działań.
„[…] dzieła wychowania nie dokonuje się przy pomocy
instytucji, przy pomocy środków organizacyjno-materialnych, choćby
najlepszych,
[…] najważniejszy jest tu znowu c z ł o w i e k oraz
jego m o r a l n y a u t o r y t e t , wynikający z prawdziwości zasad
i zgodności czynów.” (Jan Paweł II)
rozporządza potężnymi środkami wychowawczymi,
takimi jak:
 naśladownictwo polegające na przejmowaniu przez dziecko
s p o s o b ó w z a c h o w a n i a i d z i a ł a n i a m a m y, t a t y.
 identyfikacja przejawiająca się w dążeniu przez dziecko do
c a ł k o w i t e g o u p o d o b n i e n i a s i ę d o m o d e l u (ojca, matki).
Dziecko odczuwa potrzebę silnego związku uczuciowego – przejmuje
od rodzica jego s p o s o b y z a c h o w a n i a , p o g l ą d y,
przekonania i inne wewnętrzne stany i właściwości.
REFLEKSJA

Jaki jest Twój cel (wychowawczy)?

Czego oczekujesz od dziecka ?

Jak je widzisz w przyszłości ? Kim powinno być, co robić ?

Czy zastanawiasz się nad tym:
- co może mu pomóc w rozwoju, rozwinąć jego talenty ?
- co może ten rozwój zahamować a nawet zaburzyć ?
wartości
RODZIC
CEL
DZIECKO
OTOCZENIE
Koncepcja człowieka
nazywane także podstawowymi, ponadczasowymi,
ogólnoludzkimi i powszechnymi.
Składają się na nie:
1. Prawda
2. Dobro
3. Piękno
4. Wolność
5. Odpowiedzialność
6. Sprawiedliwość
7. Miłość
oraz
8. Wiara
9. Rodzina
10. Dzieciństwo
11. Szacunek i godność
12. Zdrowie
13. Zabawa i praca
W zgodzie z nimi, pozostają niektóre wartości nazywane w literaturze
moralnymi, religijnymi, poznawczymi , intelektualnymi.
Element uczuciowy
Żeby się do czegoś
ustosunkować,
trzeba coś o tym
wiedzieć
to o czym się wie,
można lubić lub
nie
Element intelektualny
WIEDZA
UCZUCIA
Sposób zachowania się
w stosunku do
przedmiotu
Element behawioralny
ZACHOWANIE
1. Miłość, akceptację, szacunek dla dziecka.
2. Stawianie wymagań.
Na okres d z i e c i ę c y , późnego dzieciństwa, młodości
i dojrzałości p r z y p a d a j ą k r y z y s y .
P r z e z w y c i ę ż e n i e ich, w przyjaznych warunkach,
sprzyja prawidłowemu rozwojowi osobowości.
Dziecko staje się odporniejsze na czynniki
ryzyka, na zagrożenia jakie niesie współczesny świat.
Rola matki i ojca jest tutaj b a r d z o d u ż a .
Matka i ojciec jest lustrem, przez które
dziecko obserwuje świat i patrzy na samego
siebie i innych.
Ufność
„Kamień węgielny zdrowej
osobowości”
Dziecko jest ufne:
 do świata zewnętrznego,
 do uzyskiwania od niego
pomocy.
Dziecko otwiera się na kontakt z
innymi.
Pozwala w życiu dorosłym przyjąć
trudności życiowe, bez ucieczki
w chorobę czy uzależnienia.
Brak zaufania
Dziecko:
 wycofuje się z kontaktów,
 przeżywa poczucie opuszczenia
i niezrozumienia.
Kształtuje się u dziecka postawa
lęku i podejrzliwości
w stosunku do świata
Dziecko zamyka się na kontakt
z innymi.
Wstyd i zwątpienie
Autonomia


Dziecko wybiera w sobie
poczucie, iż potrafi zapanować
nad swoimi mięśniami,
impulsami i samym sobą.
Przyzwolenie, stwarzanie
sytuacji dających szansę
poznawania, ćwiczenia
własnych sprawności ułatwia
rozwój woli
i samokontroli.


Szorstka krytyka, nadmiar
zakazów, wyręczanie
i ograniczenie swobody
skutkuje brakiem zaufania do
siebie, własnych sił.
Pojawia się uczucie wstydu
i zwątpienia.
SKUTKI:
Nieumiejętność
poruszania się w świecie.
Inicjatywa
Dziecko inicjuje i realizuje
własne pomysły,
eksperymentuje,
wypróbowuje różne role
społeczne.
Chwalone za inicjatywę,
pomysły, fantazje podejmie
kolejne działania.
Poczucie winy
Dziecko krytykowane,
zawstydzane
 nie rozwija aktywności
poznawczej,
 nie podejmuje inicjatywy
interpersonalnej.
ROŚNIE W NIM POCZUCIE
WINY
Zaczyna kształtować zaburzoną
osobowość,
z tendencją
do samokarania.
Jak to robić ?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Niezależnie od sytuacji pokazać, że zależy nam na dziecku.
Starać się je rozumieć.
Interesować się codziennym życiem dziecka.
Spędzać wspólnie jak najwięcej czasu, być pozytywnie nastawionym
(zawsze i do wszystkiego).
Uczyć wyrażania uczuć.
Rozmawiać i tłumaczyć.
Schemat powstawania więzi
Dziecko odczuwa niepokój
Dziecko jest zadowolone
Dziecko wyraża
niepokój
Rodzic/ dorosły pociesza dziecko ( zaspokaja
potrzebę)
Schemat więzi zaburzonej
Dziecko odczuwa potrzebę
„Zaspokojenie potrzeby”
przez samo dziecko, złość,
brak zaufania, odrzucenie,
zaniedbanie
Dziecko jest uciszone
Dziecko wyraża potrzebę
Przemoc, obojętność
ze strony rodzica
Dlaczego niektórym dzieciom trudno jest
podporządkować się stawianym im wymaganiom?
- brak opieki, akceptacji, dobrego przykładu,…..
brak wyznaczania granic,……..
Bez wyznaczania granic nie ma wychowania !
Dziecku potrzebni są rodzice, którzy ś w i a d o m i e porządkują jego
świat, stawiają przed nim wymagania.
Dzieci uczą, że nie wszystko można mieć natychmiast.
C h a o s zaburza poczucie bezpieczeństwa, utrudnia uczenie się.
Wyznaczanie granic to p r o c e s , który wymaga:
- czasu,
- cierpliwości,
- wysiłku i uważności na potrzeby rozwojowe
dziecka.
1. ,,Zasada prawdy i przykładu
Istota ,, dobrego przykładu’’ polega na jego autentycznym przekazie.
2. ,,Zasada dobra dziecka’’- czyli nieprzeszkadzanie i dostrzeganie
wysiłku dziecka;
Oznacza ona, że wszechstronny rozwój dziecka (uwzględniający
indywidualną linię jego rozwoju) – jest głównym motywem
odpowiedzialnego działania rodzica.
3) ,,Zasada empatii’’
Chodzi tu o to, aby zrozumieć:
- jak mówić do dziecka,
- jak je słuchać,
- jak się zachować by być zrozumiałym oraz by zyskać
zaufanie i otwarcie się dziecka.
Polega ona na umiejętności u c z u c i o w e g o utożsamiania się
z dzieckiem przy jednoczesnej świadomości własnych uczuć
i uczuć dziecka.
4) Zasada więzi emocjonalnej –
oznacza nawiązanie i utrzymywanie
bezpośredniego, osobistego, ciepłego, serdecznego i życzliwego
kontaktu
a także
umiejętność panowania nad sobą ( zdolność radzenia sobie
z działaniami impulsywnymi, odruchowymi ).
5) Zasada podmiotowości

Dziecku należy się uczciwość i szacunek, poważne traktowanie jego
potrzeb i możliwości.

Zasada ta polega na kształtowaniu osobowości dziecka tak, by
mogło ono stać się tym, kim najpełniej stać się może.
Rodzicu
Szanuj dziecko, tłumacz mu co dobre i bezpieczne.
Wspieraj, doceń jego wysiłek , przytul.
Wymagaj, wdrażaj do pracy, ucz porządku i samodzielności.
Pomagaj w organizowaniu zabawy, spędzaj czas z dzieckiem.
Współpracuj z nauczycielem w przedszkolu.
Czytaj, pytaj, szukaj pomocy jak Cię coś niepokoi w rozwoju dziecka.
Dziękuję