Europejska i Śródziemnomorska Organizacja Ochrony Roślin (EPPO) Standardy EPPO Procedury fitosanitarne PM 3/63 eppo © 2004 EPPO, Biuletyn EPPO 34, 439-440 439 440 Procedury fitosanitarne Zatwierdzanie Standardy EPPO są zatwierdzane przez Radę EPPO. Data zatwierdzenia jest zamieszczana w każdym standardzie. W znaczeniu art. II Konwencji IPPC, standardy EPPO stanowią regionalne standardy dla członków organizacji EPPO. Zmiany Standardy EPPO podlegają okresowej ocenie i ewentualnym zmianom. Data nowelizacji niniejszego standardu jest określana przez grupę EPPO “Working Party w sprawie regulacji fitosanitarnych”. Znowelizowane teksty Znowelizowane teksty ponumerowane i datowane, wydawane są, jeśli zachodzi taka potrzeba. Daty poszczególnych poprawek pojawiają się na każdym standardzie (wg. potrzeb). Definicje Fumigacja: zabieg z zastosowaniem środka chemicznego, który przenika towar w formie gazowej Inspekcja: urzędowe wizualne badanie roślin, produktów roślinnych lub innych regulowanych artykułów celem określenia obecności agrofaga i/lub zgodności z wymaganiami fitosanitarnymi Monitoring: ciągły, urzędowy proces weryfikowania sytuacji fitosanitarnej Procedura fitosanitarna: każda opisana metoda wprowadzania regulacji fitosanitarnej, w tym przeprowadzanie inspekcji, badań, nadzoru lub zabiegów w odniesieniu do regulowanych agrofagów Lustracje: urzędowa procedura prowadzona przez określony odcinek czasu celem określenia charakterystyki populacji agrofaga lub identyfikacji gatunku agrofaga Badanie (test): urzędowe badanie, inne niż ocena wizualna, przeprowadzane celem określenia obecności agrofaga lub jego zidentyfikowania Zabieg: urzędowo zatwierdzona procedura likwidacji, usuwania lub sterylizacji agrofagów Dystrybucja Standardy EPPO są przekazywane przez Sekretariat EPPO do wszystkich członków organizacji. Kopie dostępne są dla wszystkich zainteresowanych osób na określonych warunkach, na ich prośbę. Zakres Procedury fitosanitarne EPPO są używane przez krajowe organizacje ochrony roślin, które są odpowiedzialne za inspekcje, badania oraz zabiegi przeprowadzane w stosunku do roślin i produktów roślinnych podlegających wymianie handlowej oraz przeprowadzanie monitoringu odnośnie organizmów kwarantannowych. Odnośniki EU (2000) Dyrektywa Rady 2000/29/EC z dnia 8 maja 2000 r. w sprawie środków wprowadzanych celem zapobiegania wprowadzaniu organizmów szkodliwych dla roślin i produktów roślinnych oraz ich rozprzestrzenianiu na terenie Wspólnoty. Dziennik urzędowy UE Nr L169, 1-112. EPPO/CABI (1997) Kwarantannowe agrofagi Europy, drugie wydanie CAB International, Wallingford (GB). FAO (1997) Międzynarodowa Konwencja Ochrony Roślin (znowelizowany tekst). FAO, Rzym. IPPC (1999) Słownik terminów fitosanitarnych. ISPM nr 5. Sekretariat IPPC, FAO, Rzym. EPPO (1996) Ilustrowane kwarantannowe szkodniki Europy. EPPO, Paryż (Francja). EPPO (2000) EPPO Standard PM 1/2(9) EPPO listy A1 i A2 agrofagów kwarantannowych. Standardy EPPO: Ogólne środki fitosanitarne. EPPO, Paryż. Wytyczne odnośnie wymagań Standardy EPPO odnośnie procedur fitosanitarnych opisują zalecane metody przeprowadzania inspekcji, badań lub zabiegów towarów podlegających wymianie handlowej lub monitoringu na obecność organizmów kwarantannowych. W przypadku wielu organizmów kwarantannowych umieszcza się odniesienie do właściwych specyficznych wymagań EPPO (Standardy EPPO PM 2). Istniejące standardy EPPO w bieżącej serii Standardy EPPO odnośnie procedur fitosanitarnych wynikają z zaplanowanej działalności paneli EPPO w sprawach środków fitosanitarnych i zabiegów fitosanitarnych. Pierwszych 58 standardów zostało opublikowanych w Biuletynie EPPO, zgodnie z opisanym w Biuletynie 20, 229233 sposobem numeracji i zawierającym listę chronologicznie publikowanych standardów. Niedawno opublikowano dwa nowe standardy: PM 3/59(1) Synchytrium endobioticum: testowanie gleby i wyrejestrowywanie porażonych pól. Biuletyn EPPO 29, 221232. PM 3/60(1) Testowanie podłoża uprawowego oraz rosnących w nim roślin. Biuletyn EPPO 32, 223-230. Wszystkie standardy EPPO zostały niedawno zrewidowane odnośnie uaktualnienia obecnie obowiązującej terminologii EPPO oraz opublikowane w nowej publikacji: Procedury fitosanitarne i dostępne są w Sekretariacie EPPO, 1 rue Le Nôtre, 75016 Paryż (Francja). © 2004 EPPO, Biuletyn EPPO 34, 439-440 Europejska i Śródziemnomorska Organizacja Ochrony Roślin (EPPO) PM 3/63(1) Procedury fitosanitarne Produkcja wolnych od patogenów minibulw ziemniaka Zakres Niniejszy standard opisuje system produkcji wolnych od patogenów minibulw ziemniaka jako podstawę do zastosowania w handlu międzynarodowym. Wprowadzenie Zgodnie ze standardem EPPO PM 8/1 Środki odnośnie ziemniaków, minibulwy wyprodukowane zgodnie z niniejszym standardem mogą być przemieszczane w granicach danego kraju i w handlu międzynarodowym jako materiał nasadzeniowy I (jak określono w standardzie EPPO 4/28 Schemat certyfikacyjny ziemniaka) lub materiał przedbazowy TC (ekwiwalent UE) bez potrzeby zastosowania kwarantanny po wejściu na dany teren lub dodatkowych badań (które mogą być wymagane zgodnie ze schematem certyfikacyjnym). Możliwość taka podlega, jeśli dotyczy, okresom przejściowym. Specyficzne definicje Mikrorośliny ziemniaka: rośliny (w tym bulwy) w kulturach tkankowych roślin tworzących bulwy z rodzaju Solanum spp. Wymagania Minibulwy powinny spełniać wymagania odnośnie sadzeniaków ziemniaka określone w standardzie EPPO PM 8/1 Środki odnośnie ziemniaków. Miejsce produkcji/gospodarstwo powinno być urzędowo zatwierdzone lub autoryzowane przez NPPO. Miejsce takie powinno działać wg. standardowych operacyjnych procedur z uwzględnieniem odpowiedniego nadzoru nad systemem jakości. Miejsca takie powinny być audytowane przez NPPO (lub ciało certyfikujące), co najmniej raz na 12 miesięcy. Audyt powinien obejmować sprawdzenie procedur dokumentowania oraz procedur operacyjnych Zatwierdzenia i zmiany Pierwszy raz zatwierdzono 09-2004 r. W obszarze danego miejsca produkcji powinny rosnąć jedynie urzędowo zatwierdzone materiały ziemniaka. Rośliny innych gatunków nie powinny być uprawiane w miejscu produkcji, za wyjątkiem roślin gatunków, które, jak udowodniono, nie są porażane przez patogeny ziemniaka. Miejsce produkcji/gospodarstwo, w którym produkuje się minibulwy powinno być optymalnie zlokalizowane w obszarze wolnym od agrofagów ziemniaka, regulowanych w kraju importu. W innym przypadku powinny zostać wprowadzone stosowne środki celem zapobieżenia wystąpieniu agrofagów. Zależnie od agrofagów, można zastosować następujące środki: lokalizacja miejsca na obszarze, gdzie populacja agrofaga jest bardzo mała, produkcja powinna odbywać się w porze roku, kiedy populacja agrofaga jest najmniejsza, konstrukcje i sprzęty (komory wzrostowe, szklarnie, itp.) powinny zabezpieczać przed przenikaniem mszyc i innych agrofagów. Następujące środki ostrożności powinny zostać zastosowane: podwójne drzwi, betonowe podłogi lub podłogi wyłożone warstwą ochronną zapobiegającą porażeniu gleby w miejscu produkcji, kontrola wejścia pracowników do miejsc produkcji – jedynie osoby z zezwoleniem mogą wchodzić do miejsc produkcji, zastosowanie odzieży ochronnej (np. fartuchów i butów używanych jedynie w danym miejscu produkcji), dezynfekcja obuwia i mycie rąk przy wejściu. Podłoże uprawne, nawadnianie i nawożenie Wymagania odnośnie produkcji wolnej od agrofagów Minibulwy powinny być wyprodukowane w wolnym od agrofagów miejscu produkcji/gospodarstwie, w odniesieniu do wszystkich agrofagów ziemniaka regulowanych przez kraj importujący. W standardzie ISPM Nr 10 znajdują się ogólne wymagania w tym zakresie. W szczególności należy wziąć pod uwagę wymagania wymienione poniżej. Minibulwy powinny być produkowane z wolnych od patogenów mikroroślin, które zostały wyprodukowane zgodnie ze standardem EPPO PM 3/62 Produkcja wolnych od patogenów mikroroślin ziemniaka. © 2004 EPPO, Biuletyn EPPO 34, 457-458 Podłoże uprawne powinno być wolne od agrofagów oraz powinno być zatwierdzone przez NPPO kraju importującego. Podłożem może być pozbawiony resztek gleby kompost. W przeciwnym wypadku, jeżeli podłoże zawiera glebę, powinno być ono odkażone termicznie według skutecznej i udokumentowanej metody celem wyeliminowania agrofagów. Podłoże uprawne powinno być transportowane i przechowywane w sposób uniemożliwiający porażenie agrofagiem przed zastosowaniem podłoża. Woda używana w procesie produkcji do celów irygacyjnych lub w uprawie hydroponicznej w danym miejscu powinna być wolna od agrofagów. Może być używana woda pochodząca z głębokiej studni lub strumienia lub też można stosować wodę kranową. 457 458 Produkcja wolnych od patogenów minibulw ziemniaka Woda niosąca ze sobą ryzyko porażenia powinna zostać poddana zabiegom lub zdezynfekowana, według uznanej i udokumentowanej procedury, przed użyciem. Następnie należy powtarzać testy wody celem upewnienia się, że woda jest wolna od patogenów. Najkorzystniej jest stosować wyłącznie nie organiczne nawozy. Nawozy pochodzenia organicznego mogą zostać zastosowane jedynie w przypadku ich sterylizacji według sprawdzonej i udokumentowanej procedury. Cykl wzrostu, zbiór, przechowywanie i pakowanie Rośliny powinny być utrzymywane w stanie wolnym od wektorów agrofagów, jak np. mszyce, oraz innych agrofagów, w czasie trwania procesu produkcji. Z tego powodu należy wprowadzić i udokumentować program kontroli oraz monitoring na obecność agrofagów. Miejsce produkcji powinno być czyszczone po każdym cyklu produkcyjnym. Bulwy powinny być przechowywane w wydzielonym pomieszczeniu posiadającym zabezpieczenia odpowiednie do wyeliminowania możliwości przeniknięcia agrofagów. Sprzęt powinien być regularnie czyszczony, w tym pudełka i tace do przechowywania materiału powinny być czyszczone przed każdym użyciem. Sprzęt i miejsce powinny być także okresowo dezynfekowane. Nowe opakowania (worki, pudła) powinny być stosowane w obrocie handlowym minibulwami oraz powinny być one zaplombowane w sposób uniemożliwiający porażenie minibulw regulowanymi agrofagami. Weryfikacja statusu wolnego od agrofaga Podczas okresu wzrostu rośliny powinny być poddane urzędowej inspekcji co najmniej dwukrotnie i w wyniku tych inspekcji powinny zostać uznane za wolne od agrofagów. Plon powinien być również wolny od słabych i nietypowych roślin. Bulwy powinny być poddane urzędowej inspekcji i w wyniku tej inspekcji powinny zostać uznane za wolne od regulowanych agrofagów. W celach handlowych, bulwy powinny także spełniać granice minimalnej tolerancji (podłoże uprawowe ) dla materiału nasadzeniowego I, jak opisano w standardzie EPPO PM 4/28 Schemat certyfikacyjny dla ziemniaków. Producent minibulw powinien przeprowadzać regularne inspekcje celem zapewnienia, że wymagane środki są wprowadzane. Wszyscy zaangażowani pracownicy powinni posiadać odpowiednie wykształcenie, wiedzę, doświadczenie oraz zostać przeszkoleni w technikach administracji i zarządzania, odpowiednich w produkcji tego typu materiału. Producent minibulw powinien dokumentować zarządzanie oraz techniczne i operacyjne procedury stosowane w produkcji minibulw. W szczególności największy nacisk powinien zostać położony na środki kontroli, które zapobiegają porażeniu agrofagami minibulw w trakcie produkcji, zbioru, przechowywania i transportu do miejsca przeznaczenia. Następujące dokumenty i dane powinny być również zbierane i przechowywane przez co najmniej 10 lat: informacje dot. szkoleń pracowników i wyniki badań oraz pochodzenia materiałów; w sposób umożliwiający prześledzenie (dróg ewentualnego porażenia). Ocena systemu produkcji minibulw Niniejszy standard może zostać użyty przy ocenie systemu produkcji minibulw w krajach eksportujących. NPPO kraju eksportującego powinno umożliwić NPPO kraju importującego ocenę prowadzonego systemu produkcji minibulw, w tym na żądanie przeprowadzenie audytu określonych dokumentów i miejsc. Odniesienia IPPC (1999) Wymagania odnośnie ustalenia miejsc produkcji / gospodarstw wolnych od agrofaga. Standard ISPM Nr 10. Sekretariat IPPC, FAO, Rzym (Włochy). Niektóre kraje EPPO mogą obecnie posiadać ostrzejsze wymagania odnośnie materiału nasadzeniowego I. Zależnie od agrofaga, poziomu ochrony i ryzyka fitosanitarnego testowanie podczas sezonu wzrostu i testowanie bulw po zbiorach mogą być wymagane celem potwierdzenia nie obecności agrofaga. 1 Używany sprzęt i narzędzia powinny być odpowiednie do tego celu oraz utrzymywane w dobrym stanie. © 2004 EPPO, Biuletyn EPPO 34, 457-458