TRANSFORMATOR Transformator służy do przetwarzania energii elektrycznej o jednym napięciu na energię elektryczną o innym napięciu. Transformator jest urządzeniem odwracalnym Transformatory dzielimy na: Energetyczne Małej mocy Specjalne ( przekładniki, transformatory spawalnicze, piecowe, probiercze, prostownikowe, bezpieczeństwa, itp.) Budowa transformatora obwód magnetyczny (rdzeń) wykonany z materiału magnetycznie miękiego obwody elektryczne (uzwojenia) wykonane z drutu nawojowego miedzianego pokrytego emalią izolacyjną. Zasada działania Przetwarzanie energii elektrycznej w transformatorze opiera się na zjawisku indukcji elektromagnetycznej wzajemnej Narysuj na tablicy rusunek wyjaśniający zasadę działania transformatora. CIEKAWOSTKA Uwaga!!!! Prąd załączenia trafo może osiągać 10-krotną wartośc prądu znamionowego. Jest on max , gdy wartośc chwilowa napięcia sieciowego w momencie załączenia jest równa zero a pozostałość magnetyczna ma ten sam kierunek, co narastający strumień magnetyczny. Rdzeń nasyca się wtedy magnetycznie i nie ma działania ograniczającego prąd. BUDOWA TRANSFORMATORA Blachy na rdzenie pakietowane Rdzenie z blach zwijanych Rdzenie taśmowe mają mniejsze straty od rdzeni z blach wykrawanych. Mogą pracować przy większej indukcji niż z blach wykrawanych i dlatego mają mniejsze wymiary. Przeanalizujmy stan jałowy Przeanaliz ujmy sta zwarcia pomiarowe go Zwróć uwagę na cos w tym stanie. Przeanalizyjmy stan zwarcia Zwarcia w transformatorze dzieli się na: awaryjne ( nieporządane) pomiarowe W czasie zwarcia awaryjnego w pierwszej chwili płynie prąd nazywany początkowym prądem zwarcia Potem płynie ( po kilku okresach) długotrwały prąd zwarciowy. ( Prąd początkowy może być 2 – krotnie większy od długotrwałego prądu zwarcia). Napięcie zwarcia – U k mierzy się przy zwartym uzwojeniu wtórnym. Uzwojenie pierwotnie przyłącza się do np. autotransformatora – regulowanego źródła napięcia i zwiększa się to napięcie od zera aż do chwili, dgy w uzwojeniu wtórnym będzie płynął prąd znamionowy I 2n. Napięcie zwarcia transformatora podaje się zwykle w %. Im mniejsze jest napięcie zwarcia transformatora tym większy i groźniejszy jest przy zwarciu awaryjnym długotrwały i początkowy prąd zwarciowy. Dłudotrwały prąd zwarciowy jest odpowiedzialny za zniszczenia termiczne i powinien skutecznie być wyłączony za pomocą wyłączników. . CIEKAWOSTKA Napięcie zwarcia jest miarą zachowania transformatora przy obciążeniu. Transformatory o małym napięciuzwarcia są sztywnenapięciowo, zaś o dużym napięciu zwarcia są napięciowo miękkie. Przeanalizujmy charakterystykę prądu zwarciowego w czasie zwarcia awaryjnego. CIEKAWOSTKA Przeanalizujmy stan obciążenia Zwróć uwagę na cos kąta między prądem I1 i napięciem U1 Starty w transformatorze dzieli się na: w żelazie – niezależne od obciążenia straty na przemagnesowywanie i prądy wirowe w uzwojeniach – zależne od obciążenia , zależne od prądu w uzwojeniach