newsletter
advertisement
Newsletter 1/2010 Drodzy Czytelnicy! Nasz pierwszy w tym roku biuletyn stanowi kontynuację serii artykułów o genetyce i tym razem poświęcony jest istotnej kwestii grup krwi u kotów. W tym numerze piszemy m.in. o układzie grup krwi u kotów oraz o metodach określania serologicznej i genetycznej grupy krwi, a także o postępującym zaniku siatkówki u kotów oraz o możliwościach genetycznej diagnostyki predyspozycji w kierunku tego schorzenia. Życzymy przyjemnej lektury! Układ grup krwi u kotów Dr. Elisabeth Müller Dlaczego warto znać grupę krwi? Określenie grupy krwi Układ grup krwi u kotów Mutacja rdAc-PRA Najważniejszym układem grup krwi u kotów jest układ AB obejmujący trzy grupy, tj. A, B i AB. O cechach poszczególnych grup decydują kwasy neuraminowe umiejscowione w glikolipidach na błonie erytrocytów, przy czym kwas neuraminowy N-glikolilu koduje antygen A, a kwas neuraminowy N-acetylu antygen B. Koty z grupą krwi AB posiadają na erytrocytach oba rodzaje kwasów. Większość kotów posiada grupę krwi A, jednak u niektórych ras nawet 60% populacji może posiadać grupę krwi B. Grupa AB występuje natomiast bardzo rzadko (w Niemczech u 0,7% populacji kotów). Od pewnego czasu znany jest również inny antygen występujący w obrębi erytrocytów, tzw. antygen Mik. U europejskich kotów krótkowłosych oraz amerykańskich kotów krótkowłosych i długowłosych przeważa grupa krwi A. Odsetek kotów posiadających tę grupę krwi waha się w zależności od kraju pomiędzy 75% a 100% populacji. Częstotliwość występowania grupy B u kotów rasowych jest bardzo zróżnicowana. U kotów syjamskich, kotów burmańskich, rosyjskich kotów niebieskich i kotów tonkińskich nie stwierdzono dotychczas grupy B. U kotów rasy Maine Coon i norweskich kotów leśnych grupę B stwierdzono u 1-10% populacji, u kotów abisyńskich, somalijskich, birmańskich, perskich i Scottish Fold u 11-20% populacji, u egzotycznych kotów krótkowłosych, brytyjskich kotów krótkowłosych, Cornish Rex i Devon Rex u 20-45% populacji, a u kotów rasy Turkish Van aż u 60% populacji (por. Weingart, Kohn, Kleintierpraxis 54, Nr 9, str. 502-516). Koty posiadają naturalne przeciwciała (tzw. alloprzeciwciała) przeciwko obcej grupie krwi. U kotów o grupie krwi A występuje z reguły niski poziom przeciwciał przeciwko grupie B, a u koty o grupie krwi B wysoki poziom przeciwciał przeciwko grupie A. Natomiast koty o grupie krwi AB nie posiadają przeciwciał przeciwko obu tym grupom. Kocięta o grupach krwi A i B nie wytwarzają w pierwszych tygodniach życia przeciwciał przeciwko żadnej z grup. Przeciwciała w liczbie zbliżonej do liczby przeciwciał u osobników dorosłych pojawiają się dopiero po upływie ok. 12 tygodni. Dlaczego warto znać grupę krwi kota Transfuzje: Wspomniane powyżej alloprzeciwciała odpowiedzialne są za reakcje obronne w przypadku transfuzji krwi. Z tego względu koty posiadające grupę krwi A mogą otrzymywać wyłącznie krew grupy A, koty posiadające grupę B tylko krew grupy B, a koty posiadające grupę AB tylko krew grupy A lub AB. W przypadku przetoczenia krwi o niewłaściwej grupie może wystąpić nietolerancja danej grupy krwi prowadząca nierzadko do śmierci zwierzęcia. Jej pierwszymi objawami są duszności, wymioty i stan zaniepokojenia. Hodowla: Innym i szczególnie istotnym z punktu widzenia hodowcy przejawem nietolerancji jest izoerytrolizą kociąt w miotach ze skojarzenia kocicy o grupie krwi B z kotem o grupie krwi A. Kocięta posiadające grupę krwi A otrzymują od matki wraz z mlekiem przeciwciała przeciwko grupie A. W rezultacie dochodzi izoerytrolizy, która może prowadzić do śmierci kociąt. www. D-97688 Bad Kissingen · Steubenstr. 4 Tel.+49 971 72020 Fax+49 971 68546 [email protected] CH-4058 Basel · Riehenring 173 Tel.+41 61 3196060 Fax+41 61 3196065 [email protected] do .com A-4040 Linz · Rosenstr. 1 Tel.+43 732 717242 Fax+43 732 717322 [email protected] PL-01-495 Warszawa ul. Powstańców Śląskich 101 tel/fax:+22 691 9310.11.12 · fax:+22 691 9292 [email protected] Newsletter 1/2010 Genetyczne metody określania grupy krwi Układ grup krwi u kotów Dlaczego warto znać grupę krwi? Określenie grupy krwi Mutacja rdAc-PRA Grupa krwi dziedziczona jest w zwykłym trybie autosomalnie dominującym, przy czym allel A jest allelem dominującym względem recesywnego allelu b. Ponieważ każdy osobnik posiada dwa allele, w wyniku dominacji allelu A serologiczny wynik przyporządkowujący zwierzęciu grupę krwi A może z genetycznego punktu widzenia oznaczać, iż zwierzę posiada zarówno allel A jak i allel b. U osobników posiadających grupę krwi AB dominacji allelu A zapobiega przypuszczalnie nieznany dotychczas czynnik. Genetyczne określenie grupy krwi u kotów pozwala na genetyczne zróżnicowanie grup określonych serologicznie jeszcze przed skojarzeniem zwierząt. Umożliwia to identyfikację recesywnego allelu b związanego z grupą krwi B. U kotów posiadających dwie kopie allelu b wytwarza się grupa krwi B. Grupa krwi A może u danego osobnika oznaczać z genetycznego punktu widzenia nie tylko homozygotyczny układ AA, ale także heterozygotyczny układ Ab. Na podstawie własnych badań stwierdzono, iż ok. 65% brytyjskich kotów krótkowłosych, 60% brytyjskich kotów długowłosych, 45% kotów birmańskich i 40% kotów somalijskich o grupie krwi A posiada recesywny allel b. Zwierzęta te skojarzone z osobnikami typu B mogą mieć potomstwo posiadające wyłącznie allel b (grupę krwi B). Uzyskanie potomstwa posiadającego wyłącznie allel b (grupę krwi B) możliwe jest również poprzez skojarzenie dwóch osobników o grupie krwi A, które genetycznie są osobnikami typu Ab. Celem określenia podstawy genetycznej u kotów typu A i AB zaleca się dlatego wykonanie badania genetycznego. Wyjątkami, w przypadku których nie jest możliwe dokładniejsze różnicowanie genetyczne, są rasy Ragdoll, Turkish Angora i parę innych ras. Odkrycie mutacji rdAc-PRA u kolejnych ras Postępujący zanik siatkówki u kotów (rdAc-PRA) jest schorzeniem siatkówki oka prowadzącym w rezultacie do ślepoty. W schorzeniu tym z biegiem czasu zniszczeniu ulegają fotoreceptory oka. W pierwszej kolejności dochodzi do upośledzenia czynności pręcików, siatkówki, a w następnej kolejności do uszkodzenia czopków siatkówki. Osobniki dotknięte tym schorzeniem widzą prawidłowo w chwili narodzin, a objawy kliniczne obserwuje się z reguły w wieku 1,5-2 lat. W końcowym stadium choroby (zwykle pomiędzy 3 a 5 rokiem życia) dochodzi do całkowitego zniszczenia fotoreceptorów prowadzącego do całkowitej ślepoty zwierzęcia. Odpowiedzialna za rdAC-PRA mutacja w obrębie genu CEP290 została zidentyfikowana w roku 2007 przez zespół pod kierownictwem Kristiny Narfström z Uniwersytetu Missouri-Columbia u kotów abisyńskich i somalijskich. Do chwili obecnej mutację tę wykryto także u wielu innych ras, przy czym najczęściej występuje ona u kotów syjamskich oraz ras pokrewnych. Badania genetyczne w kierunku tej mutacji wykonuje się w laboratorium Laboklin na podstawie licencji, której właścicielką jest pani Kristina Narfström. Badanie umożliwia identyfikację osobników wolnych od mutacji oraz osobników posiadających zmutowany gen w układzie heterozygotycznym i homozygotycznym. Postępujący zanik siatkówki dziedziczony jest w trybie autosomalnie recesywnym. Oznacza to, iż kot może zachorować na ten typ PRA, jeśli otrzymał zmutowany gen od obojga rodziców, czyli zarówno ojciec jak i matka zwierzęcia muszą być nosicielami mutacji. Zwierzęta będące nosicielami, czyli posiadające tylko jeden zmutowany gen, nie mogą wprawdzie same zachorować, ale prawdopodobieństwo przekazania wadliwego genu potomstwu wynosi 50%. Skojarzenie dwóch nosicieli rodzi niebezpieczeństwo, iż potomstwo będzie dotknięte schorzeniem. www. D-97688 Bad Kissingen · Steubenstr. 4 Tel.+49 971 72020 Fax+49 971 68546 [email protected] CH-4058 Basel · Riehenring 173 Tel.+41 61 3196060 Fax+41 61 3196065 [email protected] .com A-4040 Linz · Rosenstr. 1 Tel.+43 732 717242 Fax+43 732 717322 [email protected] PL-01-495 Warszawa ul. Powstańców Śląskich 101 tel/fax:+22 691 9310.11.12 · fax:+22 691 9292 [email protected]
