Scenariusz klasa IV – VI

KLASY IV-VI
SCENARIUSZ LEKCJI
PRZYRODA KRAINY WYGASŁYCH WULKANÓW
WSTĘP
Niezwykłe bogactwo przyrodnicze oraz wyjątkowość Regionu Gór Kaczawskich i Pogórza
Kaczawskiego wiąże się z intensywną działalnością wulkaniczną przed milionami lat. Ze względu
na rzeźbę terenu, liczne lasy, często o pierwotnym charakterze i ostoje dzikiej przyrody, Kraina
Wygasłych Wulkanów nazywana jest niekiedy „ Dzikimi Kaczawami”. Najbardziej wartościowe
fragmenty krainy objęte są ochroną przyrody i krajobrazu w formie parków krajobrazowych i
rezerwatów z dostępnymi ścieżkami dydaktycznymi.
Góry i Pogórze Kaczawskie należą do najbardziej zróżnicowanych pod względem geologicznym
regionów w Polsce. Występują tu różnorodne skały i minerały, cenne dla człowieka. Można tu
znaleźć między innymi różne odmiany kryształów kwarcu, agaty zaliczane do najpiękniejszych w
Europie, jaspisy, minerały miedzi i żelaza. W osadach rzecznych występuje złoto. Bogactwa te były
eksploatowane już w odległej przeszłości o czym świadczą liczne ślady kamieniołomów i szybów
kopalń.
Kraina Wygasłych Wulkanów to miejsce obfitujące w pradawne grodziska i zamki, liczne zabytkowe
kościoły i romantyczne pałace, urokliwe wioski ukryte w dolinach.
Poprzez najciekawsze rejony prowadzą liczne szlaki turystyczne o różnych stopniach trudności.
1. Czas trwania- dwa dni, łącznie 12 godzin lekcyjnych w tym:
Pierwszy dzień
- zwiedzenie Muzeum Etnograficzno Przyrodniczego Gór i Pogórza Kaczawskiego w
Sokołowcu - 1 godzina,
- zwiedzenie przydomowego ogródka oraz wycieczka na sąsiadujące z gospodarstwem
pola, łąki i las, położone na łagodnie opadającym stoku wulkanu, wchodzącego w skład „Wzgórz
Sokołowskich,” objętych programem „ Natura 2000” – 3 godziny,
- poszukiwanie, w znajdującym się na terenie gospodarstwa , specjalnie przygotowanym
stanowisku z piaskiem, skamieniałości, minerałów i kamieni półszlachetnych charakterystycznych dla
tego obszaru: różne odmiany kwarcu, lidyty, jaspisy, agaty, ametysty – 1 godzina,
- prezentacja tradycji górniczych Gór i Pogórza Kaczawskiego z płukaniem złota na specjalnie
przygotowanym stanowisku na terenie gospodarstwa - 1 godzina,
Drugi dzień
edukacyjną
- wycieczka do położonego w pobliżu rezerwatu „ Organy Wielisławskie” z
ścieżką przyrodniczą - 3 godziny
- stworzenie przez uczniów z zebranych okazów kamieni oraz fragmentów roślin ( liście drzew,
owoce) kolekcji obrazującej przyrodę tego obszaru, w celu umieszczenia jej w szkolnym kąciku
przyrody – 1 godzina
- pokaz cięcia i szlifowania agatów i jaspisów – 1 godzina
- wykonanie własnej skamieniałości na wzór muzealnego eksponatu oraz rysunku
przedstawiającego zapamiętane elementy krajobrazu, rośliny lub zwierzęta – 1 godzina
2. Cele ogólne
Poznanie charakterystycznego krajobrazu ukształtowanego przez działalność wulkanów,
występujących bogactw naturalnych, urozmaiconego świata roślin i zwierząt oraz funkcjonowania w
tym środowisku człowieka.
3.Cele wychowawcze
- ochrona przyrody ożywionej i nieożywionej
- ochrona gatunków zagrożonych,
- jak zachować się w lesie, wśród pól, nad wodą,
- kształtowanie postaw patriotycznych ( umiłowanie piękna ojczystego kraju)
4. Cele szczegółowe
- poznanie charakterystycznego krajobrazu ukształtowanego przez działalność wulkanów ,
- poznanie występujących bogactw naturalnych ,
- poznanie urozmaiconego świata roślin i zwierząt, w tym chronionych,
- poznanie roślin uprawnych oraz zwierząt hodowlanych,
- poznanie zagrożenia ze strony człowieka dla przyrody (zaśmiecanie lasów, uszkadzanie drzew,
wypalanie ściernisk, miedz, łąk, niszczenie mrowisk, zakłócanie ciszy przez buszujące po leśnych
duktach motocykle i quady, brak opieki nad niedożywionymi, wałęsającymi się psami ),
- uświadomienie jak należy korzystać ze środowiska aby zachować jego piękno oraz zdolność
pełnienia różnorakich, ważnych dla przyrody i człowieka funkcji,
- kształtowanie więzi z przyrodą,
- kształtowanie wrażliwości na piękno i spostrzegawczości,
- wiedza o formach ochrony przyrody i krajobrazu,
- wiedza o ciekawych kamieniach i możliwościach ich wykorzystania. 5. Metody pracy
- pogadanka, pokaz filmu,
- zwiedzanie muzeum,
- wycieczki w teren.
6. Formy pracy
W Muzeum: - pokaz i omówienie zgromadzonych eksponatów skał, minerałów, owadów i roślin
występujących w terenie,
- pokaz filmu i slajdów o powstawaniu wulkanów.
W terenie , nawiązując do wiadomości wyniesionych z Muzeum:
- ukazanie panoramy Gór i Pogórza Kaczawskiego z charakterystycznymi formami,
- rozpoznawanie napotykanych roślin i zwierząt,
- zbieranie liści drzew i krzewów, kwiatów, owoców,
- wskazanie efektów działalności człowieka, w tym negatywnych.
W sali dydaktycznej :
- opracowanie zebranych okazów i utworzenie kolekcji do szkolnego kącika przyrodniczego,
- wykonanie własnej skamieniałości , wykorzystując plastelinę i gips,
- wykonanie rysunku ilustrującego zaobserwowane elementy krajobrazu, rośliny lub zwierzęta.
7. Środki dydaktyczne
- zgromadzone w Muzeum Gór Kaczawskich kolekcje minerałów , skał , roślin, owadów,
- film o powstawaniu wulkanów,
- slajdy z wyprawy na Islandię- największy wulkaniczny obszar Europy ,
- zdjęcia i plansze.
- stanowisko z rozproszonymi w piasku minerałami i skamieniałościami.
8. Miejsce przeprowadzenia lekcji
Agroturystyczne Gospodarstwo „ Agat” z Muzeum Gór Kaczawskich w Sokołowcu 113, gmina
Świerzawa, powiat Złotoryja oraz sąsiadujące z gospodarstwem pola, łąki i lasy położone na stoku
jednego z wulkanów tworzących „Wzgórza Sokołowskie”. Gospodarstwo posiada około 17 hektarów
ziemi uprawnej, łąk i pastwisk, w tym: ogród warzywny, !,5 hektarową winnicę oraz uprawę malin.
Posiada również miejsca noclegowe, możliwość pełnego wyżywienia, bibliotekę, odpowiednie
pomieszczenia i sprzęt do prowadzenia zajęć dydaktycznych, dostęp do internetu oraz bogatą
bibliotekę. Sokołowiec znajduje się w środku Gór i Pogórza Kaczawskiego między Złotoryją a Jelenią
Górą