Entomologia- sciaga-1 - Entomologia ogólna - cllaudiiee

Entomologia- sciaga-1.doc
(63 KB) Pobierz
Entomologia- nauka stosowana o owadach szkodliwych w lasach i metodach zapobiegania wyrządzanym przez nie szkodom.
Systematyka: Typ: Arthropoda (stawonogi), Podtyp: eutrachenta (tchawkodyszne), Gromada: Insekta (owady)
Cechy charakterystyczne dla Insekta:
- 3 pary nóg, -główne części ciała: głowa (caput), tułów (thorax)- przedtułów (prothorax), śródtułów (mesothorax), zatułów
(metathorax)-z każdej części tułowia wyrasta 1 para nóg – z reguły obecność skrzydeł
Budowa owada
- ciemię (vertex)-górna pow. Głowy, przedzielona szwem epikranialnym na część lewa i prawą; -czoło (frons)-cześć ograniczone
rozwidleniem szwu epikranialnego znajdująca się między oczami; policzek (genae)- zajmuje boczna część głowy między nasadą
żuwaczek a dolnym brzegiem oczu; nadustek (clipeus)- znajduje się poniżej szwu epistomalnego, tzw. Płytka czołowa, osłaniająca
często od góry narządy gębowe; warga górna (labrum), żuwaczki (mandibulae), szczęka (maxillae), czułki (antennae), oko złożone
(oculi)-złożone z poj oczek, typ podstawowy, mogą być apozycyjne (u owadów dziennych), superpozycyjne (owady nocne), przyoczka
(ocelli)- oczka proste, wyst u larw w przeobrażeniu niezupełnym oraz u niektórych form imaginalnych w części ciemieniowe głowy,
przyoczka boczne (stemmata)- wyst w stadium larwalnym, a w stadium imago zastępowane przez oczy złożone
Budowa czułek- czułki SA organem zmysłu węchu i dotyku; pojedyncze narządy tych zmysłów tzw sensille wyst licznie w oskórku
czułków. Jedynie prymitywne owady bezskrzydłe z rzędu Pierwogony (protura) nie mają czułków, a ich funkcje pełni pierwsza para
nóg stale uniesiona nad głową owada. Pierwszy człon czułek to trzonek (scapus), jest on zwykle wiekszy od innych i ma połączenie
z mięśniem poruszającym czułek. Drugi człon zwykle mały, zwany członem zwrotnym lub nóżką (pedicellus), na ogół mieści w sobie
narządy Johnsona będący narządem równowagi. Pozostałe człony tworza wić lub biczyk (flagellum), nie maja umięśnienia i porusają
się wraz z nóżką. Niekiedy końcowe człony biczyka są rozszerzone w buławkę (clava).
Typy czułków: a)szczeciniaste b)nitkowate c)paciorkowate d)piłkowate e)grzebieniaste f)pierzaste g)buławkowate
h)kolankowate i)maczugowate j)blaszkowate
Często u samców czułki są bardziej wydłużone niż u smic, mają większą powierzchnie lub należą do innego typu, charakt się wydatnym
rozwojem poszczeg członów. Czułki służą bowiem samcom do odszukiwania samic na podstawie zapachu.
Budowa aparatu gębowego
Najbardziej pierwotny i najprostszy jest typ gryzący zbudowany z: warga dolna (labium)- budową przypomina żuchwę; warga górna
(labrum)- forma płaskiej płytki, przykrywającej od góry otwór gębowy; żuwaczki (mandibulae)- silnie umięśnione i odgrywaja
podstawową rolę przy cięciu i rozszarpywaniu pokarmu, mają najczęściej trójkątny kształt, a ich wewn pow uzbrojona jest w zęby.
Żuchwy (maxillae), budowa złozona; głaszczki szczękowe i wargowe. Wraz ze specjalizowaniem się do pobierania różnych źródeł
pokarmu, aparaty gębowe ulegały modyfikacjom. Modyfikacjami aparatu gryzacego (słuzy do pobierania stałego pokarmu roślinnego
i zwierzęcego) są: kłująco-gryzacy (mrówkolew) Wyróżnia się aparat: gryzący (np. u pasikonika, ważki), gryząco-liżący (np.
u pszczoły, osy), liżący (np. u muchy domowej), kłująco-ssący (np. u komara) i ssący (np. u motyla).
Tułów (Thorax)
Zubożany jest z 3 segmentów: przedtułów (prothorax), śródtułow (mesothorax), zatułów (metathorax). Między wymienionymi
segmentami znajduja się polaczenia stawowe o wtórnym charakterze. Pierwotne połączenia stawowe między segmentami, jako miejsca
przyczepu mięsni, uległy stwardnieniu i zrośnięciu, a wtórne połączenia stawowe, które dziela tułów na ograniczone części, zapewniają
ruchliwość segmentów względem siebie. U wszystkich prawie owadów tułów ma wyraźną granicę z odwłokiem. Jedynie u niektórych
błonkówek należących do podrzędu owadziarek i żądłowek pierwszy segment odwłoka (propodeum) zlewa się w całość z tułowiem, a
przewężenie będące pozorną międy tułowiem a odwłokiem utworzone zostało między jego I a II segmentem. Na tułowiu zlokalizowane
są narzady ruchu-nogi i skrzydła. Na brzusznej stronie każdego segmentu tułowia wyst 1 para nóg. Natomiast skrzydła są umieszczone
na grzbietowej stronie 2 i 3 segmentu. Z tego względu u form biegających przedtułów jest o wiele silniej rozwiniety niż u form
latających, u których rozrostowi ulegaja tylko noszące skrzydła sród- i zatułowie. Z uwagi na obecniośc narządów ruchu segmenty
tulowia nie są na swym obwodzie jednolite i jednakowo twarde. Grubsze i twardsze miejsca segmentów zwane są płytkami lub
sklerytami (pleure). Płytka znajdująca się na górnej (grzbietowej) stronie segmentu nazywa się płytka grzbietowa lub tergitem (tergum)
, na stronie dolnej (brzusznej)-płytką brzuszną lub sternitem (sternum). Między tymi płytkami znajduja się płytki boczne, czyli pleutyty
(pleurae). Płytki grzbietowa i brzuszna, wchodzące w skład przedtułowia, noszą odpowiednio nazwe przedplecza i przedpiersia. Te,
które wchodzą w skład śródtułowia, noszą nazwę śródplecza i śródpiersia, a płytki zatułowia nazywają się zapleczem i zapiersiem.
Budowa nóg
Odnóża SA przytwierdzone na styku aleurytu i sternitu.
Biodro (coxa), krętarz (trochanter), udo (femur), goleń (tibia), stopa (Tarsus), przedstopie (przetarsus)
Stopa jest wieloczłonowa, zaś pozostałe elementy SA jednoczłonowe,. Ostatni człon stopy jest opatrzony pazurkami, czasem przylgami,
a niekiedy pazurkami i przylgami razem (mucha domowa). Odnóża są połączone z tułowiem za pośrednictwem stawu biodrowego za
pomoca przedbiodrza (subcoxa). W zależności od kształtów, przystosowań oraz spełnianych funkcji rozróżniamy następujące typy
odnóży:
-czepne (owady pasożytnicze-wszy)- skoczne (prostoskrzydłe- pasikoniki, świerszcze, szarańcza), -pływne (owady wodne), -bieżne
(chrząszcze-biegacze), -chwytne (modliszka), -grzebne (owady żyjące pod ziemią- turkuć podjadek). Bardzo charakt są nogi pszczół,
mające urządzenie do zbierania pyłku (koszyczki), znajdujące się na goleniu oraz stopie tylnych odnóży.
Budowa skrzydeł
Są częścia ciała, która umożliwiła owadom szeroka dyspersję i opanowanie praktycznie wszystkich kontynentów i środowisk. Ich
pochodzenie jest nadal dyskutowane. Wg jednej teorii wywodza się z wyrostków paranotalnych (wychodzących z termitów), wg innej
SA to przekształcone skrzelotchawki. Samo pojawienie się mechanizmu lotu nie jest całkowicie jasne. Pierwsze próby mogły być lotami
ślizgowymi (np. z drzew w ucieczce przed drapieżnikiem). Z czasem nastepował rozrost skrzydeł i wzrost długości lotu, Az do
całkowicie swobodnego unoszenia się w powietrzu. Inna teoria zakłada powstanie lotu u owadów poruszających się po pow wody i
wykorzystujących skrzydła żagle.
Różne grupy owadów charakteryzuje rózna ilość skrzydeł i charakt je zróżnicowana budowa. Motyle posiadają dwie pary skrzydeł,
pokrytych łuskami. U ważek obie pary skrzydeł są błoniaste, prawie jednakowego kształtu i wielkości. U błonkówek ich struktura jest
także podobna, ale tylne skrzydła są znacznie mniejsze. Szarańczaki mają przednie skrzydła skórzaste, tylnie błoniaste, przy czym obie
pary często różnią się wyraźnie barwą. U pluskwiaków różnoskrzydłach nasadowa częśc 1 pary skrzydeł tzn półpokryw jest skórzasta,
a ich wierzchołkowa, a także 2 para skrzydeł są błoniaste. Najbardziej jednak różnia się skrzydła obu par u chrząszczy: przednie twarde,
nieprzejrzyste są zwane pokrywami, gdy tylne są błoniastymi skrzydłami lotnymi. Na pokrywach użyłkowanie podlaegło daleko
posuniętym zmianom. U biegaczy żyłki są bardzo szerokie i zajmują większa częśc pow pokryw. U korników zmodyfikowane żyłki
utworzyły charakt sciecie pokryw. Dzięki swemu zróżnicowaniu rzeźba pokryw okazała się przydatną cecha taksonomiczną. Uzupełnia
ją : łuski i włoski wyst na pokrywach niektórych chrząszczy.
Wtórna i pierwotna redukcja skrzydeł
Wtórna redukcja skrzydeł objęła różne rzędy owadów i przybrała różnorodne formy. Samice motyla piędzika przedzimka mają skrzydła
skrócone i nie latają. U wszystkich muchówek zanikła 2 para skrzydeł, po których pozostały tylko krótkie przedzmianki, bedące
narzadm równowagi i spełniające rolę bodźca pobudzającego mięśnie przed podjęciem lotu. Tylne skrzydła wielu chrząszczy gl,
zwłaszcza biegaczowatych, poruszających się w ściółce lub na pow gl, zostały zredukowane, a pokrywy zrośnięte. U kusakowatych i
skorków odwrotnie- pokrywy zostały zredukowane, podczas gdy 2 para zachowała pełna zdolność lotu. Niekiedy wreszcie u chrząszczy
tylne skrzydła są normalnie rozwinięte, ale ich wykorzystanie do lotu jest ograniczone do początkowego okresu życia, gdyż później
mięśnie poruszające skrzydła ulegają zanikowi na rzezc rozwoju układu rozrodczego, jak to ma miejsce u szeliniaka sosnowca. Pokrywy
nie odgrywają w locie większej roli lub żadnej. Dlatego tylne skrzydła są proporcjonalnie duże i w czasie spoczynku muszą być
składane wzdłóz- wachlarzykowato, a ponadto w poprzek przez załamanie, aby mogły ukryc się po pokrywami. Żyłki są przerwane w
miejscu poprzecznego składania się tylnych skrzydeł. Wiele owadów jest pozbawionych skrzydeł. U owadów bezskrzydłych- aperygota
brak skrzydeł jest cecha pierwotną, gdy u wtórnie bezskrzydłych owadów uskrzydlonych Pterygota, jak np. pcheł, skrzydła zanikły w
procesie ewolucji. Niekiedy wtórny brak skrzydeł związany jest ze zjawiskiem polimorfizmu płciowego lub polifagowości społecznej
jak np. u mrówek. Początkowe uskrzydlone samice mrówek odrzucają skrzydła po rójce, a np. pasożytujące na jeleniu muchy zrzucają
je po dostaniu się na ciało żywiciela.
Budowa odwłoka
Połączony z tułowiem całą szerokością (odwłok nieruchomy) lub za pośrednictwem szyjkowatego przewężenia tzn stylika,
utworzonego z II i III segmentu. W odwłoku znajdują się narzady trawienia, wydalnicze, płciowe, część układu oddechowego,
krwionośnego i nerwowego. Segmenty odwłoka są słabo zesklerotyzowane, połączone cienką błoną, której znajduja się otwory ukł
oddech (przetchlinki). Taka budowa zapewnia możliwość zmiany objętości odwłoka, co jest ważne z uwagi na funkcje trawienia i
rozmnażania. Kształt odwłoka jest zwykle wrzecionowaty lub cylindryczny. Odwłokzbudowany jest co najwyżej z 12 segmentów. Taka
liczbę segmentów można stwierdzic u owadów np. u turkucia w okresie rozwoju embrionalnego. W późniejszym okresie rozwoju u
postaci dorosłych liczba segmentów odwłoka jest mniejsza i waha się najczęściej 5-10, u motyli 6-8. Na skutek zrastania się członów
w procesie embriogenezy u imago tej pierwotnej liczby segmentów jednak nigdy nie widać. Niekiedy zanikaja segmenty początkowe.
Pierwotne segmenty I-VII zwane są trzewiowymi, segment VIII i IX to segmenty płciowe, a X-XII określa się jako postgenitalne. Te
ostatnie z reguły ulegają całkowitej lub częściowej redukcji. Wyrostki segmentu XI tzw wyrostki rylcowe (cerci)wyst u dorosłych
osobników owadów o prymitywnej budowie np u skorków, tu wyst jakojako silnie rozwinięte, ostro zakończone, nieczłonowane
obcążki chwytne.Twory te w wielu przypadkach SA także narządami zmysłow. Segment X wykazuje u róznych grup owadów różny
stopień rozwoju. Przysadkami tego segmentu jest ostatnia para nóg odwłokowych gąsienic (nogi takie mogą też wyst na III-VI
segmencie odwłoka). Przysadki płciowe samicze możemy zaobserwować u wielu owadów jako pokładełka, służące przede wszystkim
do składania jaj. Samcze przysadki płciowe składaja się z 2 części: perifallarnej (przytrzymywanie samicy przy kopulacji) oraz fallarnej,
gdzie głównym elementem jest prącie.
Rozmnażanie i rozwój owadów, morfologia larw i poczwarek
Typy rozmnażania:
I bezpłciowe- Poliembrionia- z jednego jaja powstaje 2-20000 zarodków- u niektórych paratyzoitów z rzedu hymenoptera.
II płciowe: rozdzielnopłciowe- samiec, samica, najczęstsze; hermafrodytyczne- obojnactwo (samco-samice), b. rzadkie, u niektórych
termitów, muchówek, pluskwiaków; partenogenetyczne- dzieworództwo- dość częste, potomstwo rozwija się z jaj niezapłodnionych.
Rodzaje patogenezy: a)okolicznościowa- jaja mogą być zapładniane przez samice lub nie, osobniki rozwijają się również z jaj
niezapłodnionych jednak są to zawsze tylko samce (czasem samce i samice), u mszyc i muchówek; b)cykliczne- rozmnazanie
dzieworodne następuje na przemian z rozdzielnopłciowym u następujących po sobie pokoleń, u mszyc i czerwców; c)geograficzne- w
części areału wyst formy geograficznej rozmnaża się rozdzielnopłciowo a częśc dzieworodnie
Rójka- okres godowy owadów, w którym owady dorosłe charakt się dużą aktywnością w poszukiwaniu osobników płci przeciwnej.
Dużą rolę odgrywają związki zapachowe-FEROMONY- czynnik umożliwiający płci przeciwnym odnalezienie się. Terytorializm
samcó: ważki, niektóre motyle, jelonek rogacz (żuwaczki silnie rozwinięte- walki między samcami)
Sposoby rozmnażania: a) jajorodność- u większości owadów, jaja składane w ten sposób aby larwy miały ajk najlepszy dostęp do
substratu pokarmowego, mogą być składane pojedynczo lub grupowo-złoża jajowe; składane są na pow rośliny, wewnątrz rośliny, na
żywicielu, wewnątrz żywiciela b)żyworodność- larworodność- rodzenie larw, u niektórych muchówek i chrząszczy z rodziny
stonkowatych
Rozwój osobniczy owadów
1.rozwój zarodkowy (embrionalny)- od powstania zygoty do wylęgnięcia się larw z jaja
2.rozwój pozazarodkowy (poembrionalny): a) bez przeobrażenia- u owadów pierwotnie bezskrzydłych, larwa w stadium larwy od
postaci dojrzałej różni się tylko wielkością, nie mają narzadów rozrodczych i zmysłu np. rybik cukrowy b) z przeobrażenie- u owadów
oskrzydlonych, miedzy larwą a imago wyst istotne różnice
Rodzaje przeobrażeń
1.niezupełne (heterometabolia): stadia rozwojowe: jajo, larwa (nimfa), imago. Różnice między larwa a imago: brak skrzydeł, niepełny
rozwój narządów zmysłu, narzady gębowe, sposób odżywiania się taki sam, np. pluskwiaki, ważki, skorki, wielkośc larwy zmienia się
skokowo, wyst często przemiana pokoleń- wyst w obrębie gat takich generacji, które różnią się sposobem rozrodu, najczęściej również
cechami morfolog (skrzydła), często trybem życia np. u mszyc, wyst regularna okresowa zmiana rośliny żywicielskiej oraz wyst pokoleń
dwu i jednopłciowego. 2. zupełne (Holometabolia)- stadia rozwojowe: jajao, larwa, poczwarka, imago; różnice morfolog i fizjolog,
inny tryb życia, inny typ narządów gębowych- silnie rozw najczęściej gryzacy typ, np. sieciarki, chrząszcze, błonkówki, motyle,
muchówki; w budowie larwy zawiera często się podział na głowe, tułów i odwłok; niektóre mogą być pozbawione głowy np. muchówki,
blonkówki
Typy morfologiczne larw owadów
- oligopodialne: o dobrze rozwiniętej puszce głowowej i 3 parach nóg tułowiowych (larwy chrząszczy),długie członowane ciało polipodialne: o dobrze rozw puszce głowowej, 3 parach nóg tułowiowych i 2-5 (motyle) i 6-7-8 (rośliniarki) parach nóg odwłokowych;
-apodialne (beznogie): o dość dobrze wykształconej puszce głowowej (liczne błonkoskrzydłe z podrzędów błonkówki i owadziarki); protopodialne: nieczłonowany odwłok, szczątkowe odnóża tułowiowe, niedorozwój narzadów gębowych. Larwy mogą posiadać: poduszki ruchowe- poduszki od strony grzbietowej i brzusznej zaopatrzone w haczyki, ułatwiają przemieszczanie się (u larw
chrząszczy); -wloski aerostatyczne- u larw niektórych motyli, umożliwiają przemieszczanie się z wiatrem; -oczy proste
Od wynienionych typów larw istnieją liczne wyjątki i formy pośrednie:
-u larw chrząszczy żyjących w tk. Roślin mogą być zredukowane nogi tułowiowe; - u larw motyli i rośliniarek mogą być zredukowane
nogi tułowiowe i odwłokowe; -u larw osnui (rośliniarki) nogi tułowiowe są szczątkowe, z nóg odwłokowych powstały szczecinkowate
wyrostki na 10 segmencie
Poczwarka- wyst u owadów przechodzących przeobrażenie zupełne; zazwyczaj stadium to poprzedzane jest stadium przedpoczwarki,
nie pobiera pokarmu, forma spoczynkowa-brak możliwości zmiany położenia, budowa zewnetrzna ogólna przypomina imago.
Typy poczwarek: 1. poczwarka wolna- wyraźnie zaznacza się podział na głowę, tułów i odwłok (oddzielone od ciala odnóża, czułki,
zawiązki skrzydeł); u chrząszczy i błonkówek; 2.zamknieta- ciało otoczone chitynowym pancerzem, charakt zakończenie odwłoka
kremaster, twór spiczasty, u motyli; 3.bobówka- poczwarka wolna w oskórku, widoczne pierścienie na oskórku-pozostałośc po
segmentacji, u muchówek
Poczwarki mogą znajdowac się w oprzędzie luźnym lub w kokonie (buduje larwa przed przepoczwarczeniem)
Przepoczwarczenie: histoliza i histogeneza
W okresie bezpośrednio poprzedzającym przepoczwarczenie, larwa wyszukuje odpowiednie miejsce, przestaje się poruszać, kurczy i
przyjmuje postac tzw. Przedpoczwarki, co trwa 1-2 dni. W tym stadium wszystkie przysadki poczwarki i przyszłego owada dorosłego,
znajdujące się dotąd wewnątrz larwy, w postaci histoblastów, a przede wszystkim zawiązki skrzydeł, wynicowuja się z ciała, wsuwają
w przestrzeń między nowym oskurkiem poczwarkowym a oddzielona od ciała larwy wylinką i zmieniają w narzady zewnętrzne.
Poczwarka zaczyna więc w tym momencie przypominac bardziej postać dorosłą niż larwalną. Równocześnie w ciele
przepoczwarczającej się larwy następuja procesy histolizy, tnz rozkładu i zniszczenia tkanek (z wyjątkiem histoblastów). Stopień
histolizy zależy od grupy systematycznej, do której należy dany owad. Histolizie podlegaja najczęściej mięśnie, przewód pokarmowy,
gruczoły, czasem hipoderma. W początkowym okresie wnętrze przepoczwarczającej się larwy jest w wyniku histolizy wypełnione
bezkształtną, drobnoziarnista masa. Jednak prawie jednocześnie następuje formowanie się nowych narządów z płytek imaginalnych,
czyli histogeneza, która jest zakończona wkrótce po uformowaniu poczwarki. Dalsze kształtowanie się ciała owada przebiega wolniej
i jest zakończone na ogół w kilka dni przed opuszczeniem poczwarki przez imago, co bywa nierzadko sygnalizowane ciemnieniem.
Plik z chomika:
cllaudiiee
Inne pliki z tego folderu:




ento.zip (45849 KB)
ento2.rar (32540 KB)
ento1.rar (29404 KB)
 Robale.ppt (30712 KB)
Ćwiczenia 2 koło.rar (23986 KB)
Inne foldery tego chomika:

Angielski A1- P.Goderski




Zgłoś jeśli naruszono regulamin





Strona główna
Aktualności
Kontakt
Dział Pomocy
Opinie


Regulamin serwisu
Polityka prywatności
Copyright © 2012 Chomikuj.pl
AZZEL
Botanika
Chemia
Dendrometria