Kod przedmiotu Rok akad./semestr (zimowy, letni) Nazwa przedmiotu III rok – semestr letni Diagnostyka chorób i szkodników roślin Kierunek Rolnictwo Typ studiów Studia stacjonarne I stopnia Rodzaj przedmiotu Fakultatywny Semestr studiów 6 Punkty ECTS 3 Formy kształcenia (wykłady) – liczba godz. wykłady – 15 h ćwiczenia –15 h Prowadzący Język Efekty kształcenia dr hab. Zdzisław Klukowski, prof. nadzw.; dr hab. Elżbieta Pląskowska, prof. nadzw. Polski Wiedza: Student nabywa teoretyczne i praktyczne wiadomości na temat symptomatologii, etiologii patogenów oraz morfologii i podstaw bionomii szkodników. Zbiera wiadomości na temat diagnostyki różnych grup roślinach uprawnych. Nabywa umiejętności diagnozowania i oceny zagrożeń roślin uprawnych przez patogeny i szkodniki. (R1A_W04), (R1A_W05), (R1A_W06). Umiejętności: Student nabywa umiejętność diagnozowania chorób i szkodników roślin uprawnych. Zna metody diagnostyczne i potrafi się nimi posługiwać. Potrafi ustalać progi zagrożenia przez szkodniki i choroby. (R1A_U05), ( R1A_U06). Kompetencje społeczne: Wymagania wstępne Treści kształcenia Literatura Student wykazuje zrozumienie zjawisk zachodzących w roślinie pod wpływem pasożytowania patogenów i żerowania szkodników. Organizuje i prowadzi badania w zespole. Docenia potrzebę i konieczność samodoskonalenia i dokształcania. Diagnozuje choroby roślin uprawnych i szkodniki. Zna zasady prawidłowego pobierania prób polowych oraz pracy w laboratorium i przestrzega przepisów BHP. Przestrzega zasad Dobrej Praktyki Rolniczej. (R1A_U06), (R1A_K07), (R1A_K08). Botanika, Zoologia, Fizjologia roślin, Entomologia, Szczegółowa Uprawa Roślin, Ogólna uprawa roli i roślin. Nauka diagnozowania chorób powodowanych przez wirusy, bakterie i grzyby oraz czynniki abiotyczne. Poznanie metod diagnostycznych stosowanych w pracowniach mikologicznych. Samodzielne podejmowanie decyzji o ograniczaniu nasilenia występowania patogenów w różnych uprawach polowych oraz magazynach i przechowalniach płodów rolnych, korzystając z poznanych metod ochrony roślin. Diagnozowanie uszkodzeń roślin powodowanych przez organizmy szkodliwe (owady, pajęczaki, nicienie, ślimaki, gryzonie i inne) oraz czynniki abiotyczne. Poznanie metod diagnostycznych stosowanych w ochronie roślin. Samodzielne podejmowanie decyzji o ograniczaniu liczebności szkodników występujących w różnych uprawach polowych, ogrodniczych oraz magazynach i przechowalniach płodów rolnych. Dobór właściwej metody ochrony roślin. Agrios G.N., 1999. Plant Pathology, Academic Press London. Boczek J., 2001. Nauka o szkodnikach roślin. PWRiL Warszawa. Borecki Z., 2001. Nauka o chorobach roślin. PWRiL Warszawa. Dent D. Insect Pest Management. C.A.B.I 2000 Dettner K., Peters W. Lehrbuch der Entomologie, Spektrum Akademischer Verlag 2010. Ed. Smith I.M., Dunez J., Lelliott R.A., Phillips D.h., Archer S.A.,1988. European Handbook of Plant Diseases. Blackwell Scientific Publications, Oxford, London, Edinburgh. Gillott C. Entomology. Springer 2005 Kiraly Z., Klement Z., Solymosy F., Voros J., 1977. Fitopatologia – wybór metod badawczych. PWRiL, Warszawa. Kochman J., Węgorek W., 1997. Ochrona roślin. PWRiL, Warszawa. Kryczyński S., 1981. Materiały do zajęć specjalizacyjnych specjalizacyjnych z fitopatologii. Cz. I. Zasady identyfikacji wirusów roślinnych. Wyd. SGGW-AR, Warszawa. Praca zbiorowa, Diagnostyka szkodników roślin i ich wrogów naturalnych. Wydawnictwo SGGW 1994, 1996, 1999, 2001 (IV części). Schollenberger M., 1984. Materiały do zajęć specjalizacyjnych specjalizacyjnych z fitopatologii. Cz. II. Zasady identyfikacji bakterii patogenicznych dla roślin. Wyd. SGGW-AR, Warszawa. Metody oceny Uwagi Stevenson W.R., Loria R., Franc G.D., Weingartner D.P., 2001. Compendium of Potato Diseases. APS Press, The American Phytopathological Society, St. Paul, Minnesota. Volker H.P., 1988. Krankheiten und schadlinge des rapses Verlag Th. Mann, Gelsenkirchen-Buer. Wiese M.V., 1987. Compendium of wheat diseases. APS Press, The American Phytopathological Society, St. Paul, Minnesota. Zamorski C., 1984. Materiały do zajęć specjalizacyjnych specjalizacyjnych z fitopatologii. Cz. III. Zasady identyfikacji grzybów patogenicznych dla roślin. Wyd. SGGW-AR, Warszawa Wiedza: kolokwia na ćwiczeniach i egzamin pisemny. Umiejętności: obserwacja konsekwencji i spójności działań podczas realizowania zadań w przebiegu ćwiczeń z przedmiotu, ocena wykonanych projektów Kompetencje społeczne: wiedza i treści prezentowane i deklarowane w dyskusjach podczas zajęć, ocena poprawności doboru metod ochrony roślin w odniesieniu do specyfiki miejskich terenów zielonych, ocena dyskusji na zajęciach według skali Tematyka wykładów (15 h): 1. Zasady diagnozowania chorób roślin uprawnych. Symptomatologia – podział objawów chorobowych. 2. Objawy chorobowe powodowane przez czynniki abiotyczne i biotyczne (przez wirusy i wiroidy oraz fitoplazmy i bakterie). 3. Objawy chorobowe powodowane przez grzyby z różnych grup taksonomicznych (grzyby niższe, workowce, podstawczaki, grzyby mitosporowe). Oznaki etiologiczne. 4. Prognozowanie i sygnalizacja występowania chorób roślin uprawnych. Metody diagnostyczne stosowane w wirusologii, mikrobiologii i mikologii. 5. Diagnostyka chorób zbóż. Diagnostyka chorób rzepaku. 6. Diagnostyka chorób roślin okopowych 7. Diagnostyka chorób roślin bobowatych. 8. Doradztwo i profilaktyka w ochronie roślin, Sposób dobierania metod entomofaunistycznych 9. Metody ustalania pojawu szkodnika i nasilenia występowania /określanie liczebności/, ustalanie terminów zwalczania, Progi szkodliwości, Prognozowanie i sygnalizacja w ochronie roślin 10. Dobór metody ochrony roślin, techniki ochrony roślin profilaktyczne 11. Dobór metody ochrony roślin, techniki ochrony roślin bezpośredniego zwalczania 12. Objawy uszkodzeń roślin powodowanych przez fitofagi i czynniki abiotyczne 13. Diagnostyka szkodników wielożernych. 14. Diagnostyka szkodników upraw zbożowych. 15. Diagnostyka szkodników rzepaku. Tematyka ćwiczeń (15 h): 1. Rozpoznawanie objawów chorobowych powodowanych przez wirusy i wiroidy, fitoplazmy i bakterie oraz przez czynniki abiotyczne. 2. Rozpoznawanie objawów chorobowych powodowanych przez grzyby z różnych grup taksonomicznych. Rozpoznawanie oznak etiologicznych grzybów (praca z mikroskopem). 3. Izolacje grzybów z porażonych organów - izolacje grzybów z fyllosfery i ryzosfery oraz z korzeni i gleby. 4. Izolacje grzybów z nasion oraz spermosfery oraz z porażonych organów roślin.. 5. Sztuczne infekcje - reguły Kocha i zasady doboru metod sztucznych infekcji. Testy diagnostyczne do identyfikacji patogenów. 6. Zasady oznaczania grzybów oraz praktyczna identyfikacja patogenów występujących na ważnych gospodarczo uprawach (praca z kluczami do identyfikacji grzybów). 7. Diagnoza w ochronie roślin – rozpoznanie czynników szkodliwych i pożytecznych. Wprowadzenie do pracy z kluczem do oznaczania owadów, systematyka owadów, morfologia ogólna różnych stadiów rozwojowych owadów . 8. Rozpoznawanie organizmów szkodliwych w uprawie zbóż i kukurydzy. 9. Rozpoznawanie organizmów szkodliwych w uprawie rzepaku i ziemniaków. 10. Rozpoznawanie organizmów szkodliwych w uprawie buraków i innych korzeniowych. 11. Rozpoznawanie organizmów szkodliwych w uprawie motylkowych oraz roślin przemysłowych. 12. Rozpoznawanie organizmów szkodliwych w magazynach i przechowalniach oraz w sadach. 13. Rozpoznawanie organizmów szkodliwych w uprawie warzyw gruntowych Rozpoznawanie organizmów szkodliwych w uprawach roślin pod osłonami 14. Charakterystyka uszkodzeń powodowanych przez szkodniki o znaczeniu gospodarczym w uprawach rolniczych (nauka rozpoznawania). 15. Zaliczenie ćwiczeń