WYOBRA*NIA
advertisement
Opracowała: Małgorzata Pawluk WYOBRAŹNIA WYOBRAŹNIA zdolność do przywoływania i tworzenia w myślach wyobrażeń zdolność pobudzenia skojarzonych z danym kontekstem lub powstających spontanicznie wyobrażeń, wrażeń, wspomnień i skojarzeń Źródło wyobrażeń wrażenia zmysłowe ROLA WYOBRAŹNI procesy decyzyjne rozwiązywanie problemów planowanie twórczość Istnieją dowody (Buchsbaum i inn 2012) na to, że wyobrażenia przywołują podobny stan mózgu jak percepcja czy fizyczna aktywność ruchowa WYOBRAŹNIA WZROKOWA Proces odpowiedzialny za doświadczanie poczucia „wewnętrznego widzenia” bodźca wizualnego, wtedy gdy system receptorów zmysłowych nie rejestruje jego obecności Sen i marzenia senne stany podczas których powstają wyobrażenia odizolowane od wrażeń zmysłowych WYOBRAŹNIA RUCHOWA zazwyczaj łączona z wyobraźnią wizualną pozwala na trenowanie pewnych działań na poziomie mentalnym Rola w treningu muzyków (Lotze i inn 2003), tancerzy, sportowców (Jeannerod 1997), także w rehabilitacji neurologicznej (stwardnienie rozsiane, utrzymanie postury u osób starszych, rehabilitacja po udarach) NEUROANATOMIA, A WYOBRAŹNIA RUCHOWA wyobraźnia ruchowa aktywizuje obszary mózgu, które uczestniczą w początkowych etapach kontroli ruchu, łącznie z pierwotną i wtórną korą ruchową, płacikiem ciemieniowym dolnym, jądrami podstawy mózgu i móżdżkiem. Blokowany jest tylko końcowy etap przesyłania sygnałów do mięśni. Wyobraźnia motoryczna jest więc formą podprogowej aktywizacji systemu kontroli ruchów ciała. WYOBRAŹNIA, A NEURONY LUSTRZANE Symulacje mentalne wzrokowo-ruchowe angażują system neuronów lustrzanych, dlatego wyobraźnię wizualno-ruchową można powiązać z rozumieniem intencji działania ludzi i zwierząt, rozumieniem własnych intencji, fundamentem na którym można zbudować teorię innych umysłów. WYOBRAŹNIA ARTYSTYCZNA/TWÓRCZA w oparciu o wrażenia wyobrażeń pozwala tworzyć inne wyobrażenia, które nie mają odpowiedników w żadnym z wrażeń stanowi podstawę twórczości i wszelkiej innej aktywności kulturalnej WYOBRAŹNIA SŁUCHOWA Często pomijana w stosunku do wyobraźni wizualnej Zawodowi muzycy posiadają niezwykłą wyobraźnię muzyczną – większość utworów powstaje w wyobraźni ( Beethoven wciąż komponował po ogłuchnięciu) WYOBRAŹNIA SŁUCHOWA Wyobrażana muzyka może pobudzać korę słuchową niemal równie silnie, jak słuchana (Zatorre, 2005) Wyobrażenia muzyczne pobudzają także korę ruchową Świadoma i intencjonalna wyobraźnia muzyczna jest związana z obszarami kory czołowej odpowiedzialnymi za wybory i plany EFEKT „WHITE CHRISTMAS” Badani „słyszeli” utwór, nawet gdy podczas odtwarzania poziom głosu obniżano do zera Efekt ma potwierdzenie w badaniach kory słuchowej techniką fMRI, podczas słuchania znanych i nieznanych utworów, w których pojawiały się momenty ciszy niezauważane przy słuchaniu znanych piosenek Zdolność do muzycznej wyobraźni opiera się na niezwykle wrażliwych układach jej odbierania i zapamiętywania Układy te są wyczulone na pobudzenia zarówno ze źródeł zewnętrznych, jak i wewnętrznych (wspomnienia, emocje, asocjacje) TEORIA WYOBRAŹNI STEPHENA KOSSLYNA Najbardziej dojrzała teoretycznie i uzasadniona empirycznie koncepcja wyobraźni Imagery debate TEORIA WYOBRAŹNI KOSSLYNA Zakłada 6 modułów, które są funkcjonalnie przygotowane do przyjęcia z zewnątrz informacji, zmagazynowania jej i przetworzenia w specyficzny dla siebie sposób Moduły szlaku wzrokowego zaangażowanego w procesy wyobraźni mają swoje odpowiedniki w określonych miejscach mózgu Kora wzrokowa (pola 17,18 Brodmanna) pełni podstawową funkcję zarówno podczas procesów percepcyjnych i wyobrażeniowych Wyobraźnia korzysta ze szlaku wzrokowego i pamięci danych wizualnych Stephen Kosslyn rozkłada proces wyobraźni na generację obrazu przez aktywację pamięci długotrwałej, która staje się wówczas aktywna jako reprezentacja w pamięci krótkotrwałej, doświadczenie obrazu mentalnego i jego reinterpretacja, utrzymanie, transformacja i przekształcanie obrazów WYOBRAŹNIA W PSYCHOTERAPII Tradycje tybetańskie wykorzystujące wizualizacje wykorzystywały ćwiczenia wyobraźni jako formę psychoterapii (Lazarus 2000) i rozwoju duchowego WYOBRAŹNIA W PSYCHOTERAPII Wyobraźnia jest wykorzystywana w psychoterapii jako narzędzie do przezwyciężania lęków, niepokojów, szkodliwych nawyków oraz zaburzeń psychosomatycznych, emocjonalnych, czy seksualnych. Stosowana jest także w ćwiczeniach skupiających się na osiąganiu celu, budowaniu wiary w siebie oraz własne umiejętności
