Medytacja w szkole (?) MEDYTACJA W SZKOLE??

Medytacja w szkole (?)
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
PROGRAM KONFERENCJI:
 ROZWÓJ MODLITWY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ
 CZY DZIECI MOŻNA UCZYĆ MEDYTACJI?
 PROPOZYCJA…
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
NASZE SPOTKANIE:
 REFLEKSJA NAD SAMYM SOBĄ
 INSPIRACJA – PROPOZYCJA…
 BEZ WYMĄDRZANIA SIĘ PRELEGENTA 
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
ROZWÓJ ŻYCIA WEWNĘTRZNEGO
WG TEOLOGII KATOLICKIEJ
 ROZWÓJ
 ZASADA PRZYSPIESZENIA
 CEL ŻYCIA WEWNETRZNEGO
 CZY MOJE ŻYCIE WEWNĘTRZNE PRZYRASTA?
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
ROZWÓJ ŻYCIA WEWNĘTRZNEGO
WG TEOLOGII KATOLICKIEJ
 OKRES PRZEDKONTEMPLACYJNY (MODLITWA
AKTYWNA – PRZYGOTOWANIE)
 OKREST KONTEMPLACYJNY (MODLIWA WLANA –
WARUNEK PRZEBÓSTWIENIA – OSIĄGNIĘCIA CELU)
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
OKRES PRZEDKONTEMPLACYJNY:
 MODLITWA USTNA (FORMUŁY)
 MODLITWA USTNA (SPONTANICZNA)
 MODLITWA MYŚLNA
 MEDYTACJA (W TRADYCJI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ –
REFLEKSJA , ROZWAŻANIE, CZYTANIE)
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
OKRES PRZEDKONTEMPLACYJNY:
Modlitwa opiera się na działaniu
człowieka, który mówi, myśli, rozważa…
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
OKRES KONTEMPLACYJNY:
Modlitwa opiera się na działaniu Boga.
Człowiek staje się kimś, kto przyjmuje.
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
KONTEMPLACJA:
Utrzymywanie miłosnej uwagi przy Bogu,
bez aktywnego działania władz.
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
TRUDNOŚĆ:
 MODLIĆ SIĘ = MÓWIĆ, MYŚLEĆ (???)
 KONTEMPLACJA – KLUCZOWY MOMENT NA DRODZE
PRZEBÓSTWIENIA WYMAGA PORZUCENIA
INTELEKTU – WEJŚCIE NA DROGĘ CIEMNEJ WIARY
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
TRUDNOŚĆ:
 MODLIĆ SIĘ = PROSIĆ, DZIĘKOWAĆ, UWIELBIAĆ,
PRZEPRASZAĆ
 KONTEMPLACJA – SŁUCHAĆ I WCHODZIĆ W ŻYCIE
BOGA – ASPEKT ZANIEDBYWANY (??) W KATECHEZIE
DZIECI (I DOROSŁYCH)
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
Jan od Krzyża – doktor Kościoła skupia się
w swych dziełach właśnie na tym
zagadnieniu, a szczególnie na momencie,
który możemy nazwać „przełączeniem
kontemplacyjnym”.
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
KONTEMPLACJA WYPŁYWA Z KONTAKTU
ZE SŁOWEM BOŻYM I DO SŁOWA
PROWADZI – NIE JEST ODERWANA OD
CAŁOŚCI DOŚWIADCZENIA
CHRZEŚCIJAŃSKIEGO, LECZ STANOWI JEGO
INTEGRALNĄ CZĘŚĆ
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
Nie ma wątpliwości, że katecheza jest
właściwą przestrzenią do przekazywania
daru modlitwy.
Pytanie tylko:
„JAK? NA JAKIM ETAPIE?”
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
Zapraszam na 15 minut przerwy 
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
CZY DZIECI MOŻNA „UCZYĆ”
KONTEMPLACJI???
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
„PRZEŁĄCZENIE” KONTEMPLACYJNE - WAŻNE
KRYTERIA WG. JANA OD KRZYŻA:
 ANI ZA WCZEŚNIE, ANI ZA PÓŹNO, LECZ „KIEDY DUCH
TEGO ZAŻĄDA”
 TO, CO DO TEJ PORY KARMIŁO, PRZESTAJE KARMIĆ
 ŚWIAT NIE POCIĄGA
 ULGĘ PRZYNOSI TRWANIE PRZED BOGIEM (W BOGU)
BEZ JAKIEGOKOLWIEK DZIAŁANIA
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
MODLITWA KONTEMPLACYJNA POJAWIA
SIĘ JAKO DAR WLANY PRZEZ BOGA NA
DRODZE MODLITWY, JAKO ETAP, A NIE
UMIEJĘTNOŚĆ (TECHNIKA) WŁASNA –
CHOĆ NIEWĄTPLIWIE POWINNA ZOSTAĆ
ŚWIADOMIE PODJĘTA
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
WYDAJE SIĘ BARDZO MAŁO
PRAWDOPODOBNE, ABY DZIECI BYŁY NA
TAKIM ETAPIE ROZWOJU MODLITWY
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
TO, CO JEST MOŻLIWE (I KONIECZNE),
TO PRZEKAZYWAĆ DZIECIOM DAR
AUTENTYCZNEJ MODLITWY
CHRZEŚCIJAŃSKIEJ ADEKWATNIE DO ICH
ROZWOJU
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
NIE JEST MOŻLIWE, BY MODLITWY UCZYŁ
KTOŚ, KTO SAM SIĘ WIERNIE NIE MODLI,
KTO SAM NIE DOŚWIADCZYŁ OWOCNOŚCI
ŻYCIA WEWNĘTRZNEGO W ŻYWEJ RELACJI
Z BOGIEM…
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
O JAKĄ MODLITWĘ MOŻE CHODZIĆ W WIEKU
SZKOLNYM?
 opartą na Piśmie Świętym
 coraz bardziej wewnętrzną – medytacyjną
i skierowaną do wewnątrz
 możliwą wszędzie
 w otulinie z ciszy (kultura ciszy i
milczenia!)
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
OPARTA NA PIŚMIE ŚWIĘTYM
 warto wychodzić bezpośrednio z tekstu
Pisma
 uczyć dzieci myślenia biblijnego (ukryte
znaczenia przypowieści, poza sensem
dosłownym)
 pokazać dzieciom, że modlitwa to pojęcie
znacznie szersze niż „mówienie do Boga”, a
zwłaszcza „proszenie Boga o coś”.
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
WEWNĘTRZNA
 „gdzie mieszka Bóg?”
 skierowanie spojrzenia modlitewnego do
własnego wnętrza
 praktyka przymykania oczu i
znieruchomienia podczas modlitwy
 chrześcijanin – tabernakulum: modlitwa jest
możliwa wszędzie
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
W OTULINIE CISZY
 o ile dzieci nie są jeszcze gotowe do kontemplacji, o
tyle można (i warto!) uczyć je kultury ciszy i milczenia
 ćwiczenia „przedmodlitewne” mogą być jak najbardziej
praktykowane, byle tylko nie mieszać pojęć: modlitwy i
techniki medytacyjnej
 dzieci mogą trwać w ciszy i milczeniu tyle czasu, ile
mają lat (np. 5 lat – 5 minut)
 wchodzenie w ciszę (wbrew pozorom!) jest znacznie
prostsze dla dzieci, niż dla dorosłych
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
BŁĘDY
 spłycenie lekcji religii do poziomu
przedmiotu szkolnego, podczas którego
przekazujemy wyłącznie wiedzę religijną,
bez DOŚWIADCZENIA wiary
 sprowadzanie modlitwy do formuł i
nauczanie wyłącznie modlitwy dyskursywnej
 umieszczanie Boga „na zewnątrz” człowieka
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
BŁĘDY
 „do Kościoła chodzić trzeba, aby dostać
się do nieba”
 „uczenie” modlitwy jako techniki – w
której wszystko zależy od człowieka
 wprowadzanie kontemplacji (medytacji)
bez przestrzegania zasad podanych przez
Jana od Krzyża
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
Zapraszam na kolejne 15 minut przerwy 
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
Co chcemy osiągnąć? Co jest pierwsze? Czy
chrześcijanin to ktoś, kto najpierw „wie”, czy
najpierw „doświadcza”?
Czy można, przynajmniej niektóre, tematy z
programu podać w formie uwewnętrznionej –
jako DOŚWIADCZENIE wewnętrzne a nie
spekulację intelektualną?
Jak to robić?
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
NIE MUSIMY NICZEGO WYMYŚLAĆ!
WYSTARCZY WEJŚĆ W NASZĄ WŁASNĄ,
KATOLICKĄ, STAROŻYTNĄ TRADYCJĘ
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
LECTIO DIVINA:
 LECTIO
 MEDITATIO
 ORATIO
 CONTEMPLATIO
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
KL III SP
Podczas Mszy Świętej modlimy się razem z innymi (kolekta) (Podręcznik
metodyczny)
Cele ogólne:
 zapoznanie uczniów z kolektą oraz zachęcanie do właściwego przeżywania
tej modlitwy.
Cele operacyjne:
 uczeń:
 - wie, co oznacza słowo „kolekta”,
 - rozumie jej wartość,
 - potrafi odróżnić modlitwę osobistą od wspólnotowej i właściwie w nich
uczestniczyć.
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
ĆWICZENIA PRZEDMODLITEWNE
 postawa modlitewna
 zabawa w słuchanie ciszy (najpierw
dźwięki, potem cisza)
 poobserwuj swój oddech
 czy czujesz swoje serce?
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
ĆWICZENIA PRZEDMODLITEWNE
 pomyśl o kimś kogo kochasz
 wyślij mu teraz swoją miłość
 co słyszysz w ciszy?
 o czym myślisz?
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
ZEBRANIE TEGO, CO SIĘ DZIAŁO
 krótka rozmowa szeptem o tym, co się
„słyszało”
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
LECTIO:
Mk 4, 35 – 41 [Jezus] rzekł do [uczniów]: «Przeprawmy się na
drugą stronę».[Uczniowie zostawili wszystko i zabrali
Jezusa do łodzi] […] Naraz zerwał się gwałtowny wicher.
Fale biły w łódź, tak że łódź już się napełniała. On zaś spał w
tyle łodzi na wezgłowiu. Zbudzili Go i powiedzieli do Niego:
«Nauczycielu, nic Cię to nie obchodzi, że giniemy?» On
wstał, rozkazał wichrowi i rzekł do jeziora: «Milcz, ucisz
się!». Wicher się uspokoił i nastała głęboka cisza. Wtedy
rzekł do nich: «Czemu tak bojaźliwi jesteście? […] Oni zlękli
się bardzo i mówili jeden do drugiego: «Kim właściwie On
jest, że nawet wicher i jezioro są Mu posłuszne?»
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
MEDITATIO:
 czy masz jakąś „trudną przeprawę”?
 co potrzeba zostawić, co przeszkadza?
 co to jest łódź (np. kościół – Eucharystia)
 kto jest z tobą w łodzi oprócz Jezusa
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
MEDITATIO:
 dlaczego Jezus śpi?
 kolekta – budzimy Jezusa
 które zdanie w tekście ma charakter
kolekty?
 jaka jest twoja kolekta – jak go obudzisz?
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
MEDITATIO:
 narysuj/opisz swoją burzę
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
ORATIO:
 NAPISZ SWOJĄ KOLEKTĘ
 NAPISZ KOLEKTĘ DLA SWOJEJ KLASY
 ZAMYKAMY OCZY I MÓWIMY SERCEM
KOLEKTĘ
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
Moment wiedzy (przekazanie informacji)
 kiedy podczas Mszy jest kolekta etc
 co zrobisz, gdy będzie?
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
CONTEMPLATIO:
 ZAMYKAMY OCZY – WSZYSTKIE FAZY
JESZCZE RAZ (nie kładziemy nacisku na
wyobraźnię)
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
CONTEMPLATIO:
Mk 4, 35 – 41 [Jezus] rzekł do [uczniów]: «Przeprawmy
się na drugą stronę».[Uczniowie zostawili wszystko i
zabrali Jezusa do łodzi] […] Naraz zerwał się
gwałtowny wicher. Fale biły w łódź, tak że łódź już się
napełniała. On zaś spał w tyle łodzi na wezgłowiu.
Zbudzili Go i powiedzieli do Niego: «Nauczycielu, nic
Cię to nie obchodzi, że giniemy?» On wstał, rozkazał
wichrowi i rzekł do jeziora: «Milcz, ucisz się!».
Wicher się uspokoił i nastała głęboka cisza.
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
LECTIO DIVINA:
 ten sam schemat dla każdej grupy wiekowej
(włącznie z dorosłymi)
 każdy przeżywa adekwatnie do swego poziomu
 właściwie do każdego bloku tematycznego,
przynajmniej co jakiś czas można dobrać
adekwatne LD
 KULTURA CISZY I MODLITWY WEWNĘTRZNEJ
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
CHRZEŚCIJANIN TO KTOŚ KTO
DOŚWIADCZA
MOŻNA BYĆ NIEWIERZĄCYM TEOLOGIEM
ALE … CZY O TO NAM NA PEWNO
CHODZI???
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
MEDYTACJA W SZKOLE??
KONIECZNIE!!!

www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole (?)
MEDYTACJA W SZKOLE??
www.gajdy.pl
„Naucz nas modlić się…”
Medytacja w szkole!!!
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

www.gajdy.pl
www.przyjacielemm.pl
www.gajdy.pl