Program autorski koła teatralnego Każda szkoła posiada kalendarz imprez i uroczystości. Spotykamy się wszyscy z okazji świąt, czy też ważnych wydarzeń państwowych i szkolnych. Spotkania te mają ogromne znaczenie w procesie patriotycznego wychowania, tworzenia lokalnych więzi, współpracy uczniów, nauczycieli i rodziców. Przygotowanie nawet najmniejszej uroczystości wymaga wielu działań, czasu i inwencji, ale daje też dużo satysfakcji autorom i wykonawcom. Zaangażowani do tego typu prac uczniowie nabywają bardzo ważne umiejętności: poszukiwania, planowania, odpowiedzialności, krytycznego spojrzenia na własną pracę. Przygotowanie artystycznego i można przedstawienie nazwać szerszej wychowaniem publiczności literackim, programu interesującym spotkaniem nadawcy i odbiorcy. To właśnie teatr szkolny ubarwia codzienną pracę, ale także rozbudza zainteresowania. W czasach telewizji, komputerów, Internetu pozwala zatrzymać się, by odkryć i dać szansę młodym talentom. W mojej wieloletniej pracy z dziećmi i młodzieżą prowadzenie teatru szkolnego dostarczało mi najwięcej radości i satysfakcji. Uczniowie zawsze chętnie uczestniczyli w zajęciach koła, przedstawiali swoje pomysły dotyczące realizacji zadań. Nie mogli jednak bez ograniczeń ingerować w realizację zadań, gdyż zobligowana byłam do trzymania się wcześniej opracowanego przeze mnie planu. Postanowiłam więc opracować program autorski i w pełni wykorzystać sugestię i propozycję uczniów, którzy przecież będą realizatorami całorocznego przedsięwzięcia. Od kilku już lat podejmuję w swoich klasach starania, aby wzbudzić w uczniach zainteresowania teatrem, uczestnicząc w różnego rodzaju spektaklach, przygotowując przedstawienia i inscenizacje, gdzie moi aktorzy są mi partnerami. Działalność koła jest widoczna w szkole poprzez sukcesy odnoszone przez uczniów podczas imprez kulturalnych, przygotowywanych przez członków koła. 1 CELE PROGRAMU: 1. Rozbudzanie i rozwijanie indywidualnych zainteresowań ucznia, wrażliwości estetycznej i aktywności twórczej. 2. Wprowadzanie ucznia w świat kultury i sztuki. 3. Rozwijanie umiejętności społecznych ucznia przez zdobywanie prawidłowych doświadczeń we współżyciu i współdziałaniu w grupie rówieśniczej. 4. Umacnianie wiary we własne siły i odpowiedzialności za treść, formę i estetykę wypowiedzi. DOBRY TEATR POWINIEN DAWAĆ KONKRETNE KORZYŚCI DLA AKTORA I WIDZA: 1. Przygotować do podejmowania różnych ról i działań społecznych. 2. Wzbogacać słownictwo z zakresu przeżyć, uczuć i sztuki, niekoniecznie wyłącznie scenicznej. 3. Pomagać w rozwoju świata uczuć. 4. Wspomagać w przygotowaniach do uczestnictwa w szeroko rozumianym życiu kulturalnym. ORGANIZACJA CZASU I PRZESTRZENI: Zajęcia prowadzone w ramach koła teatralnego odbywają się w Gimnazjum w Łęczycy i Domu Kultury w Łęczycy. Duży wkład mają rodzice, którzy w bardzo efektywny, czynny sposób współpracują z nauczycielem. 2 UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU: Program powstał na bazie moich doświadczeń ze szkoły podstawowej i pracy z młodzieżą w pierwszych latach gimnazjum. Praktyka uczy, że młodzież nie lubi narzucania gotowych rozwiązań więc postanowiłam nie proponować młodzieży ani konkretnych tekstów, ani sposobów realizacji przedstawień. Założyłam, iż wystawiany tekst będzie się rodził ze wspólnych dyskusji i pomysłów przedstawianych na spotkaniach. Nauczyciel jest jedynie doradcą i przewodnikiem w świecie literatury. Po dyskusjach wspólna wizja przedstawienia zostaje spisana w formie scenariusza. Scenariusz nie będzie jednak kończył pracy nad tekstem. Podczas dalszej pracy i prób poszczególnych scen wprowadzone będą kolejne poprawki, uwzględniające uwagi zespołu. Można więc powiedzieć, że sztuka rodzi się od pierwszego spotkania do próby generalnej, ponieważ często się zdarza, że zapisany scenariusz i ostateczna koncepcja przedstawienia znacznie się różnią. W ten sposób młodzież jest aktywnym twórcą swego przedstawienia. Kładę nacisk na profesjonalizm i odpowiedzialność za wspólne dzieło – niezależnie od wkładu wnoszonego w jego tworzenie. Dlatego też założyłam, iż chociaż raz w roku szkolnym młodzież powinna zagrać swoje przedstawienie przed inną, szerszą publicznością poza własną szkołą. W tym roku planujemy występ na Powiatowych Konfrontacjach Artystycznych Szkół. STRUKTURA I PROGRAM ZAJĘĆ: Program będzie realizowany od września 2006 roku do końca tego roku szkolnego, następnie w dalszych latach pracy. Zajęcia odbywać się będą raz w tygodniu. Jedno spotkanie będzie trwało od 2 do 4 godzin, w zależności od stopnia zaawansowania prac nad sztuką. W zajęciach będzie uczestniczyć około 20 uczniów wszystkich klas gimnazjum. 3 W tym roku szkolnym będziemy pracować nad dwoma przedstawieniami. Premierę pierwszego przewidujemy na koniec listopada, drugiego – na koniec czerwca. Będę również przygotowywać uczniów do konkursu recytatorskiego „Pięknie być człowiekiem”. Program zajęć można podzielić następująco: 1) Praca nad koncepcją przedstawień. 2) Zapis scenariusza i kształtowanie sztuki. 3) Opracowanie scenograficzne i muzyczne. 4) Ćwiczenia poszczególnych scen i całości spektaklu. 5) Prezentacja inscenizacji. Dyskusje popremierowe. W ramach prac nad koncepcją przedstawienia uczniowie będą dyskutować i przedstawiać swoją wizję sztuki. Dyskusję zwieńczy zapis scenariusza, do którego podczas następnych zajęć będą wprowadzane poprawki. Uczniowie pośród siebie wybiorą tych, którzy będą przygotowywali dekoracje i kostiumy. Na następnym etapie pracy nad sztuką uczniowie ćwiczą poszczególne sceny, dykcję i ruch sceniczny (ćwiczenia z dykcji opracowałam wspólnie z logopedą). Ostatnim etapem prac są próby generalne, występ przed publicznością oraz dyskusje nad mocnymi i słabymi punktami spektaklu. 4 PLAN PRACY KOŁA TEATRALNEGO ZREALIZOWANY W ROKU SZKOLNYM 2006/2007 PRZEBIEG ZAJĘĆ OCZEKIWANE OSIĄGNIĘCIA Planujemy pracę koła teatralnego. 1. Przedstawiamy się. 2. Określamy nasze oczekiwania. 3. Ustalamy zasady pracy grupy. Poznanie oczekiwań i możliwości dzieci; wstępne ustalenie składu grupy; zintegrowanie zespołu. Potrafimy więcej niż nam się wydaje. Zestaw ćwiczeń i zabaw uwzględniających mimikę, gest, głos, dźwięk. Przełamanie zahamowań; Poznanie własnych i cudzych odczuć i możliwości. Integracja form ekspresji. Improwizowanie krótkich scenek – indywidualnie lub w grupie (np.: „U lekarza”, „Na targu”, „Letni wieczór”, „Śnieg”, „Wulkan”. j.w. Piszemy scenariusz. Przygotowanie scenariusza przedstawienia pt. „Rok 2009 w pewnym państwie środkowoeuropejskim” 1. Podział czynności: a) Aktorzy. b) Odpowiedzialni za scenografię, kostiumy, rekwizyty. c) Opracowanie muzyczne (we współpracy z nauczycielem muzyki). 2. Uczniowskie prezentacje – samopoczucie w roli, krytyczne omówienie własnych wrażeń, wskazówki prowadzącego. Opracowanie projektu z uwzględnieniem preferencji widowni młodzieżowej, nastroju tekstu i pragmatyzmu. Uświadomienie sobie własnych predyspozycji; ustalenie osób odpowiedzialnych za poszczególne zadania; podniesienie sprawności wyrazistego czytania i mówienia. Jak to będzie? 1. Propozycje różnych rozwiązań technicznych i weryfikacja pomysłów. Ostateczne przyjęcie rozwiązań inscenizacyjnych. Na pierwszym planie. Próba z tekstem aktorów odtwarzających główne postaci (ćwiczenia dykcji i ruchu scenicznego). Podniesienie sprawności dykcji, intonacji i interpretacji głosowej. ZAKRES TEMATYCZNY Kto, co, jak? 5 Od Was również wiele Próba z tekstem postaci zależy. drugoplanowych (także – elementy choreografii). Podniesieni sprawności dykcji, intonacji i interpretacji głosowej; choreografia. A teraz wszyscy razem…! 1. Próba całego zespołu: a) Interpretacja głosowa. b) Ruch sceniczny. c) zgranie. Zgranie ruchu na scenie; kolejność scen; umiejętność zachowania się postaci drugoplanowych podczas wygłaszania kwestii przez postacie pierwszoplanowe. Wszystko jest ważne. 1. Próba ze scenografią i kostiumami. 2. Czy już jesteśmy gotowi do występu? – Analiza całości spektaklu. Oswojenie z kostiumami, oświetleniem i muzyką. Zapraszamy! 1. Zadbajmy o oprawę: a) Piszemy program. b) wykonujemy zaproszenia (praca z komputera). Ustalenie odbiorcy; doskonalenie umiejętności redagowania programów i zaproszeń. Premiera. Czas na krytykę… Prezentacja inscenizacji na Sukces! Konfrontacjach Artystycznych Szkół. 1. Oglądamy swój występ i Umiejętność samokrytyki i samooceny; występy kolegów – kaseta wideo. określenie kierunków i metod 2. Spoglądamy krytycznym okiem udoskonalenia – mocne i słabe punkty, co przygotowanego spektaklu. należałoby poprawić? Prezentacja dla uczniów całej szkoły, rodziców i mieszkańców miasta. Mamy się czym pochwalić! Poczucie odpowiedzialności za podjęte zadania jednostkowe i zbiorowe, wzmocnienie wiary we własne możliwości. Udział w Regionalnych Konfrontacjach Artystycznych Szkół. 1. Prezentacja, obejrzenie innych występów. 2. Udział w warsztatach teatralnych. Wyzwalanie zdrowej rywalizacji, otwartość wobec innych. Wzbogacanie i doskonalenie własnego warsztatu aktorskiego. Sprawdzamy się jako publiczność. My jako publiczność – obejrzenie spektaklu – adaptacji powieści Cervantesa „Don Kichote” w Teatrze Powszechnym w Łodzi. Rozszerzenie zasobu czynnego słownictwa o wyrażenia związane z teatrem, utrwalenie zasad poprawnego zachowania się podczas spektaklu w profesjonalnym teatrze. 6 Wrażenia i obserwacje związane z obejrzanym przedstawieniem. My w roli krytyków teatralnych. Umiejętność komunikowania się, wyrażania własnych opinii i sądów. My w roli recytatora tekstów literackich. Przygotowanie do konkursu recytatorskiego „Pięknie być człowiekiem”. Ćwiczenia dykcji. Sztuka prezentacji. Prezentacja przygotowanych tekstów na konkursie recytatorskim „Pięknie być człowiekiem”. Przełamanie zahamowań, poczucie odpowiedzialności za wykonane zadanie. Praca nad następnym przedstawieniem. 1. Nowy przydział obowiązków Integrowanie nowej informacji z uwzględniający poprzedni wkład wiedzą już przyswojoną. pracy, czytanie tekstu, przymiarki Dyskutowanie i sprawdzanie hipotez. do ról. 2. Ćwiczenie ruchu scenicznego, Poznanie własnych i cudzych dykcji, próba całości. możliwości. 3. Inscenizowanie wybranych scen w połączeniu z analizą zachowań bohaterów. 4. W jaki sposób rekwizyt zmienia Wysnuwanie wniosków z obserwacji. naszą grę? Organizacja przestrzeni. 5. Różne sposoby rozegrania danej sceny – ćwiczenia. 6. Usłyszeć słowo – ćwiczenia Podniesienie sprawności wyrazistego dykcji. mówienia. 7. Muzyka też tworzy nastrój przedstawienia – dyskusja o gustach muzycznych. 8. Dekoracje nie są tylko tłem – ukazanie funkcji scenografii. 9. Tempo akcji też jest ważne – co zrobić, żeby nie było „dziur” w przedstawieniu. 10. Czy coś jeszcze możemy Refleksja na temat zależności między zmienić – dyskusja nad uczuciem a postawą, gestem i mimiką. ostatecznym kształtem przedstawienia. 11. Znaczenie próby generalnej. 12. Premiera – występ przed Osiągnięcia dojrzałości intelektualnej, uczniami klas III oraz ich emocjonalnej i duchowej. rodzicami z okazji ukończenia GIMNAZJUM. 13. Już po spektaklu – czy jesteśmy z siebie zadowoleni? 7 Nasze plany a ich realizacja. Czego się nauczyliśmy? Co możemy jeszcze osiągnąć? Nabycie umiejętności ogarniania refleksją wszystkiego, co wydarzyło się na naszej małej scenie. Opracowała: mgr Ewa Koperkiewicz, nauczycielka języka polskiego w Gimnazjum im. Jana Pawła II w Łęczycy. 8