pptx 7 Ochrona praw podstawowych

Artykuł 6 TUE
1. Unia uznaje prawa, wolności i zasady określone w Karcie praw podstawowych Unii
Europejskiej z 7 grudnia 2000 roku, w brzmieniu dostosowanym 12 grudnia 2007 roku
w Strasburgu, która ma taką samą moc prawną jak Traktaty.
Postanowienia tej Karty w żaden sposób nie rozszerzają kompetencji Unii określonych
w Traktatach.
Prawa, wolności i zasady zawarte w Karcie są interpretowane zgodnie z
postanowieniami ogólnymi określonymi w tytule VII Karty regulującymi jej
interpretację i zastosowanie oraz z należytym uwzględnieniem wyjaśnień, o których
mowa w Karcie, które określają źródła tych postanowień.
2. Unia przystępuje do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i
podstawowych wolności. Przystąpienie do Konwencji nie narusza kompetencji Unii
określonych w Traktatach.
3. Prawa podstawowe, zagwarantowane w europejskiej Konwencji o ochronie praw
człowieka i podstawowych wolności oraz wynikające z tradycji konstytucyjnych
wspólnych państwom członkowskim, stanowią część prawa Unii jako zasady ogólne
prawa.
PP chronione jako zasady ogólne
Źródło:
• tradycje konstytucyjne wspólne dla państw członkowskich
155/79 AM & S Europe Ltd przeciwko Komisji - prawo do
poufności korespondencji między klientem i prawnikiem
• umowy międzynarodowe/ w szczególności EKPC
• Traktaty założycielskie
KPP z 7.12.2000 r. – niewiążący katalog praw/do 1.12.2009
wypracowana w specjalnej formule - Konwent, proklamowana
przez PE, KE i R
Zasady ogólne prawa
29/69 Stauder
11/70 Internationale Handelsgesellschaft
4/73 Nold
44/79 Hauer
“Prawa podstawowe stanowią cześć składową ogólnych zasad prawa,
których przestrzeganie zapewnia Trybunał. Gwarantując te prawa,
Trybunał ma obowiązek czerpać inspiracje z tradycji konstytucyjnej
wspólnej wszystkim państwom członkowskim, a tym samym środki,
które są niezgodne z prawami podstawowymi uznanymi przez
konstytucje tych państw, nie mogą być zaakceptowane we
Wspólnocie”.
TM i TA  art. 6 ust. 2 TUE = ogólne zasady prawa wspólnotowego
Obecnie  TUE – art. 6 ust. 3
Karta Praw Podstawowych UE
I. „Godność” (art. 1–5): nienaruszalność godności ludzkiej, prawo do życia, prawo do integralności osoby
ludzkiej, zakaz tortur, zakaz niewolnictwa;
II. „Wolności” (art. 6–19), m.in.: prawo do wolności i bezpieczeństwa, poszanowanie życia prywatnego,
ochrona danych osobowych, wolność myśli, sumienia, wyznania, wolność wypowiedzi i informacji,
wolność zgromadzeń, wolność nauki, wolność prowadzenia działalności gospodarczej, prawo do
własności, prawo do azylu;
III. „Równość” (art. 20–26), m.in.: równość wobec prawa, równość kobiety i mężczyzny, prawa dziecka,
prawa osób starszych, osób niepełnosprawnych;
IV. „Solidarność” – nowe pojęcie przyjęte po raz pierwszy w Karcie dla określenia praw, tj. m.in.: prawa
pracowników do informacji i konsultacji, dostęp do służb zatrudnienia, ochrona w razie
nieuzasadnionego zwolnienia, zabezpieczenie społeczne, ochrona zdrowia, ochrona środowiska,
ochrona konsumentów (art. 27–38);
V. „Prawa obywateli” (analogiczne do części II TWE; art. 39–46): prawa wyborcze, prawo do dobrego
zarządzania (nowe), prawo dostępu do dokumentów, prawo petycji do PE i skargi do Rzecznika Praw
Obywatelskich, prawo swobodnego poruszania się i pobytu, ochrona dyplomatyczna i konsularna;
VI. „Wymiar sprawiedliwości” (art. 47–50): prawo do skutecznego środka prawnego i rzetelnego
procesu, domniemanie niewinności i prawo do obrony, zasada proporcjonalności czynów zagrożonych
karą i kar, zasada ne bis in idem;
VII. „Postanowienia ogólne” (art. 51–54): stosowanie Karty (stopień ochrony, ograniczenia praw, zakaz
nadużycia praw) przepisy tzw. horyzontalne/pomostowe
Zmiana statusu KPP
• ponownie proklamowana wraz z „Wyjaśnieniami” dla celów TL /
zmieniony art. 52 KPP/ w 2007 r.
• wiąże od 1.12.2009 r.
Art. 6 TUE
1. Unia uznaje prawa, wolności i zasady określone w Karcie praw podstawowych Unii
Europejskiej z 7 grudnia 2000 roku, w brzmieniu dostosowanym 12 grudnia 2007 roku
w Strasburgu, która ma taką samą moc prawną jak Traktaty.
Postanowienia tej Karty w żaden sposób nie rozszerzają kompetencji Unii określonych
w Traktatach. (…)
Deklaracja nr 1 w sprawie KPP UE
KPP UE, „która jest prawnie wiążąca, potwierdza prawa podstawowe gwarantowane
przez europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz
wynikające z tradycji konstytucyjnych wspólnych dla Państw Członkowskich.
Karta nie rozszerza zakresu stosowania prawa Unii na dziedziny leżące poza
kompetencjami Unii, nie ustanawia nowych uprawnień ani zadań Unii, ani też nie
zmienia uprawnień i zadań określonych w Traktatach.”
Charakter prawny Wyjaśnień
Art. 6 (1) TUE
(…) Prawa, wolności i zasady zawarte w Karcie są
interpretowane zgodnie z postanowieniami ogólnymi
określonymi w tytule VII Karty regulującymi jej
interpretację i zastosowanie oraz z należytym
uwzględnieniem wyjaśnień, o których mowa w Karcie,
które określają źródła tych postanowień.
Art. 52 (7) KPP
Wyjaśnienia sporządzone w celu wskazania wykładni
niniejszej Karty są należycie uwzględniane przez sądy
Unii i Państw Członkowskich.
Art. 9 KPP: „Prawo do zawarcia małżeństwa i prawo do założenia
rodziny są gwarantowane zgodnie z ustawami krajowymi
regulującymi korzystanie z tych praw”
Wyjaśnienia:
Podstawą tego artykułu jest artykuł 12 europejskiej Konwencji o
ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w brzmieniu:
„Mężczyźni i kobiety w wieku małżeńskim mają prawo do zawarcia
małżeństwa i założenia rodziny, zgodnie z ustawami krajowymi
regulującymi korzystanie z tego prawa”. Brzmienie artykułu zostało
zaktualizowane, aby objąć przypadki, w których ustawodawstwo
krajowe uznaje inne możliwości utworzenia rodziny niż zawarcie
małżeństwa.
Artykuł ten nie stanowi o nadaniu statusu związku małżeńskiego
związkom osób tej samej płci ani tego nie zakazuje.
Prawo to jest więc podobne do prawa przewidzianego przez
europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych
wolności, jednak jego zakres może być rozszerzony, jeżeli
ustawodawstwo krajowe tak przewiduje.
PP służą do interpretacji i kontroli legalności
Aktów instytucji UE
Saga orzeczeń Sądu i TS w sprawie Kadi / 2005/2008/2010/2013
C-293/12 i C-594/12 Digital Rights Irleand/unieważnienie dyrektywy retencyjnej
Aktów państw członkowskich
– gdy wykonują prawo UE (sytuacja 5/88 Wachauf)
– gdy wprowadzają dozwolone derogacje od swobód rynku (sytuacja C-260/89 ERT)
 TSUE nie ma kompetencji w sytuacjach nie wchodzących w zakres
prawa UE C-309/96 Annibaldi
 tak samo art. 51 KPP
Artykuł 51 KPP UE
Zakres
1. Postanowienia niniejszej Karty mają zastosowanie do
instytucji i organów Unii z właściwym uwzględnieniem zasady
pomocniczości oraz do Państw Członkowskich wyłącznie w
zakresie, w jakim stosują one prawo Unii. Państwa te zatem
szanują prawa, przestrzegają zasad i popierają ich stosowanie
zgodnie ze swymi kompetencjami.
2. Niniejsza Karta nie ustanawia żadnej nowej kompetencji ani
zadania dla Unii, ani nie zmienia kompetencji i zadań
określonych w Traktatach.
Problemy - art. 51 (1)KPP „wyłącznie w
zakresie, w jakim stosują one prawo UE”
C-617/10 Åkerberg Fransson (2013)  „gdy
przepisy krajowe mieszczą się w zakresie
zastosowania prawa UE”
„zastosowanie prawa UE” oznacza jedocześnie,
że zastosowanie znajduje KPP
 „powiązanie określonego stopnia z prawem
UE”
Åkerberg Fransson
„Jak z tego wynika, dodatkowe zobowiązania
podatkowe i postępowanie karnoskarbowe, a więc tego
rodzaju środki, jak stosowane wobec oskarżonego
w sprawie głównej z powodu nieprawdziwych
informacji podanych przez niego w odniesieniu do
podatku VAT, stanowią wykonanie art. 2, art. 250
ust. 1 i art. 273 dyrektywy 2006/112 (...) oraz
art. 325 TFUE, a zatem akt stosowania prawa Unii
w rozumieniu art. 51 ust. 1 karty.” (pkt 27)
Sytuacje mieszane
Krajowe standardy mogą być stosowane pod
warunkiem, że ich zastosowanie nie podważa
poziomu ochrony wynikającego z KPP,
interpretowanej zgodnie z orzecznictwem
TSUE, ani pierwszeństwa , jednolitości i
skuteczności prawa UE (pkt 29)
Sytuacje w zakresie prawa UE
KPP ma być stosowana bezpośrednio zgodnie z
doktrynami Simmenthal i CILFIT (pkt 45-46)
Artykuł 52 (1-3) KPP
Zakres praw gwarantowanych
1. Wszelkie ograniczenia w korzystaniu z praw i wolności uznanych w
niniejszej Karcie muszą być przewidziane ustawą i szanować istotę tych praw
i wolności. Z zastrzeżeniem zasady proporcjonalności, ograniczenia mogą być
wprowadzone wyłącznie wtedy, gdy są konieczne i rzeczywiście realizują cele
interesu ogólnego uznawane przez Unię lub wynikają z potrzeby ochrony
praw i wolności innych osób.
2. Prawa uznane w niniejszej Karcie, których podstawą są Traktaty, są
wykonywane na warunkach i w granicach określonych w tych Traktatach.
3. W zakresie, w jakim niniejsza Karta zawiera prawa, które odpowiadają
prawom zagwarantowanym w Konwencji o ochronie praw człowieka i
podstawowych wolności, ich znaczenie i zakres są takie same jak praw
ustanowionych przez tę Konwencję. Niniejsze postanowienie nie stanowi
przeszkody, aby prawo Unii zapewniało szerszą ochronę.
Prawa i zasady
Art. 52 (5) KPP
Postanowienia niniejszej Karty zawierające zasady mogą być
wprowadzane w życie przez akty prawodawcze i wykonawcze
przyjęte przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii
oraz przez akty Państw Członkowskich, gdy wykonują one prawo
Unii, korzystając ze swoich odpowiednich uprawnień. Można się
na nie powoływać w sądzie jedynie w celu wykładni tych aktów
i kontroli ich legalności.
Prawa się respektuje a zasad przestrzega/ Wyjaśnienia
Wyjaśnienia do art. 52 (2) KPP
(…) Zasady mogą być wykonywane poprzez akty prawodawcze lub wykonawcze
(przyjęte przez Unię zgodnie z jej uprawnieniami oraz Państwa Członkowskie jedynie
gdy wykonują prawo Unii); stają się one zatem istotne dla sądów i trybunałów
jedynie wtedy, gdy akty takie są interpretowane lub poddawane kontroli. Nie
stanowią one podstawy do żadnych praw bezpośrednich do podejmowania działań
pozytywnych przez instytucje Unii lub władze Państw Członkowskich. Jest to spójne
zarówno z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości (zob. w szczególności
orzecznictwo w sprawie „zasady ostrożności” w artykule 191 ustęp 2 Traktatu o
funkcjonowaniu Unii Europejskiej: wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 11 września
2002 r. w sprawie T-13/99, Pfizer przeciwko Radzie, z licznymi odniesieniami do
wcześniejszego orzecznictwa, oraz wyroki w sprawie artykułu 33 (dawny artykuł 39) w
sprawie zasad prawa rolnego, np. wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie 265/85,
Van den Berg, Rec. 1987, s. 1155: sprawdzenie zasady stabilizacji rynku i
uzasadnionych oczekiwań), jak i z podejściem stosowanym w systemach
konstytucyjnych Państw Członkowskich względem „zasad”, w szczególności w
dziedzinie prawa społecznego.
Przykładowe zasady
Artykuł 25
Prawa osób w podeszłym wieku
Unia uznaje i szanuje prawo osób w podeszłym wieku do godnego i niezależnego życia oraz
do uczestniczenia w życiu społecznym i kulturalnym.
Artykuł 26
Integracja osób niepełnosprawnych
Unia uznaje i szanuje prawo osób niepełnosprawnych do korzystania ze środków mających
zapewnić
im samodzielność, integrację społeczną i zawodową oraz udział w życiu społeczności.
Artykuł 37
Ochrona środowiska
Wysoki poziom ochrony środowiska i poprawa jego jakości muszą być zintegrowane z politykami
Unii i zapewnione zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.
W niektórych przypadkach artykuł Karty może zawierać zarówno elementy prawa, jak i zasady, np.
artykuły 23, 33 i 34
C-176/12 Association de médiation sociale/ KPP – ocena działań PCz/ prawo
wykonujące dyrektywę doprecyzowującą art. 27 KPP/
zakaz wykluczania określonych kategorii pracowników z określania liczby pracowników
przedsiębiorstwa / w pr. fr. od liczby personelu przedsiębiorstwa zależy wybór
przedstawicieli pracowników, rada pracownicza itp.
Art. 27 KPP
Pracownikom lub ich przedstawicielom należy zagwarantować, na właściwych
poziomach, informację i konsultację we właściwym czasie, w przypadkach i na
warunkach przewidzianych w prawie Unii oraz ustawodawstwach i praktykach
krajowych.
Nowe art. 52 ust. 4-7 KPP
4. W zakresie, w jakim niniejsza Karta uznaje prawa podstawowe wynikające
ze wspólnych tradycji konstytucyjnych Państw Członkowskich, prawa te
interpretuje się zgodnie z tymi tradycjami.
5. Postanowienia niniejszej Karty zawierające zasady mogą być wprowadzane
w życie przez akty prawodawcze i wykonawcze przyjęte przez instytucje,
organy i jednostki organizacyjne Unii oraz przez akty Państw Członkowskich,
gdy wykonują one prawo Unii, korzystając ze swoich odpowiednich
uprawnień. Można się na nie powoływać w sądzie jedynie w celu wykładni
tych aktów i kontroli ich legalności.
6. Ustawodawstwa i praktyki krajowe uwzględnia się w pełni, jak przewiduje
to niniejsza Karta.
7. Wyjaśnienia sporządzone w celu wskazania wykładni niniejszej Karty są
należycie uwzględniane przez sądy Unii i Państw Członkowskich.
Artykuł 53 KPP
Poziom ochrony
Żadne z postanowień niniejszej Karty nie będzie interpretowane
jako ograniczające lub podważające prawa człowieka i
podstawowe wolności uznane, we właściwych im obszarach
zastosowania, przez prawo Unii i prawo międzynarodowe oraz
umowy międzynarodowe, których Unia lub wszystkie Państwa
Członkowskie są stronami, łącznie z europejską Konwencją o
ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz przez
konstytucje Państw Członkowskich.
C-399/11 Melloni/Ministerio Fiscal
C-399/11 Melloni
pytanie prejudycjalne hiszpańskiego TK
- gdy akt prawa UE wymaga przyjęcia krajowych
środków stosowania, organy i sądy krajowe są
uprawnione do stosowania krajowych
standardów ochrony praw podstawowych, ale
pod warunkiem, że zastosowanie owych
standardów nie podważa poziomu ochrony
wynikającego z KPP, stosownie do wykładni
TSUE, ani pierwszeństwa, jednolitości i
skuteczności prawa UE (pkt 60)
Stosowanie KPP w Polsce i Zjednoczonym
Królestwie/ w przyszłości w Czechach
Deklaracja Polski w sprawie Karty
„Karta w żaden sposób nie narusza prawa
Państw Członkowskich do stanowienia
prawa w zakresie moralności publicznej,
prawa rodzinnego, a także ochrony
godności ludzkiej oraz poszanowania
fizycznej i moralnej integralności
człowieka.”
PROTOKÓŁ NR 30 W SPRAWIE STOSOWANIA KARTY (...)
DO POLSKI I ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA
(...)
PRAGNĄC zatem sprecyzować stosowanie Karty w stosunku do przepisów prawnych i działań administracyjnych
Polski i Zjednoczonego Królestwa oraz możliwość rozpoznawania na podstawie postanowień Karty spraw na
drodze sądowej w Polsce i Zjednoczonym Królestwie,
(...)
Artykuł 1
1. Karta nie rozszerza zdolności Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ani żadnego sądu lub trybunału
Polski lub Zjednoczonego Królestwa do uznania, że przepisy ustawowe, wykonawcze lub administracyjne,
praktyki lub działania administracyjne Polski lub Zjednoczonego Królestwa są niezgodne z podstawowymi
prawami, wolnościami i zasadami, które są w niej potwierdzone.
2. W szczególności i w celu uniknięcia wszelkich wątpliwości nic, co zawarte jest w tytule IV Karty nie tworzy
praw, które mogą być dochodzone na drodze sądowej, mających zastosowanie do Polski lub Zjednoczonego
Królestwa, z wyjątkiem przypadków gdy Polska lub Zjednoczone Królestwo przewidziały takie prawa w swoim
prawie krajowym.
Artykuł 2
Jeżeli dane postanowienie Karty odnosi się do ustawodawstw i praktyk krajowych, ma ono zastosowanie do
Polski lub Zjednoczonego Królestwa wyłącznie w zakresie, w jakim prawa i zasady zawarte w tym postanowieniu
są uznane przez ustawodawstwo lub praktyki Polski lub Zjednoczonego Królestwa.
Deklaracja Polski  dot. ww. Protokołu
„Rzeczpospolita Polska oświadcza, że ze względu
na tradycję ruchu społecznego „Solidarność” i
jego znaczący wkład w walkę o prawa społeczne
i pracownicze, w pełni szanuje prawa społeczne
i pracownicze ustanowione prawem Unii
Europejskiej, w szczególności prawa
potwierdzone w tytule IV Karty praw
podstawowych Unii Europejskiej.”
Sprawy połączone C-411/10 i C-493/10 N.S. / Secretary of State for the Home Department i C-493/10 M.E. i in. /
Refugee Applications Commissioner Minister for Justice, Equality and Law Reform/ wyrok 2011
119 Z brzmienia tego przepisu wynika, że jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 169
i 170 swojej opinii w sprawie C-411/10 protokół (nr 30) nie podważa zastosowania
karty wobec Zjednoczonego Królestwa czy wobec Polski, co znajduje potwierdzenie
w motywach tego protokołu. Tak więc, zgodnie z motywem 3 protokołu (nr 30) art. 6
TUE stanowi, że karta jest stosowana i interpretowana przez sądy Polski
i Zjednoczonego Królestwa w ścisłej zgodności z wyjaśnieniami, o których mowa w tym
artykule. Ponadto zgodnie z motywem 6 wspomnianego protokołu karta potwierdza
prawa, wolności i zasady uznawane w Unii oraz sprawia, że są one bardziej widoczne,
nie tworzy jednak nowych praw ani zasad.
120 W takiej sytuacji art. 1 ust. 1 protokołu (nr 30) potwierdza treść art. 51 karty
dotyczącego jej zakresu stosowania, a nie ma na celu zwolnienia Rzeczypospolitej
Polskiej i Zjednoczonego Królestwa z obowiązku przestrzegania postanowień karty
ani uniemożliwienia sądom i trybunałom w tych państwach członkowskich czuwania
nad przestrzeganiem tych postanowień.
121 Ponieważ prawa, których dotyczą postępowania przed sądami krajowymi nie są
objęte zakresem tytułu IV karty, nie ma potrzeby dokonania wykładni art. 1 ust. 2
protokołu (nr 30).
.
Europejska Konwencja o Ochronie
Praw Człowieka z 1950 r.
•
jest niezależnym od prawa UE instrumentem prawnym
• wiąże 47 państw, w tym 28 PCz UE, nie wiąże UE
• ustanowiła Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC):
– różny od TSUE !!!!!
– skargę z tytułu naruszenia EKPC przez państwo stronę wnosi jednostka
lub inne państwo strona
– wyroki są wiążące, egzekwowane są jednak innymi metodami niż w
prawie UE
Prawa podstawowe zagwarantowane w EKPC są przestrzegane przez
UE na podstawie art. 6 TUE, ponieważ stanowią zasady ogólne prawa
Unii
Rozbieżności?
46/87 i 227/88 Hoechst AG przeciwko Komisja
art. 8 (1) EKPC „Każdy ma prawo do poszanowania swojego
życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej
korespondencji.” -
TS - nie dotyczy pomieszczeń spółki
później ETPC  Niemietz przeciwko RFN  inaczej
155/79 AM & S Europe Ltd przeciwko Komisja – prawo do
poufności korespondencji między klientem i prawnikiem (EKPC
nie zawiera takiego prawa)
Test TSUE i ETPC ten sam
oceniają czy ingerencja władzy publicznej w prawa
podstawowe:
• była określona przez prawo lub zgodna z prawem
• jej cel był uzasadniony (ważnym interesem
publicznym, ochroną praw i wolności osób trzecich)
• była „niezbędna w społeczeństwie demokratycznym”
dla realizacji tego celu
test uzasadnionego i proporcjonalnego ograniczenia !!!
Skargi dot. prawa UE przed ETPC
ETPC  państwa członkowskie ponoszą
odpowiedzialność za działania stworzonej przez
siebie organizacji międzynarodowej, o ile
organizacja ta nie zapewnia ekwiwalentnej
ochrony
13258/87 Melchers & Co. przeciwko RFN
24833/94 Mathews przeciwko UK  kontrola
prawa pierwotnego UE
45036/98 Bosphorus przeciwko Irlandii
Kryterium ekwiwalentnej ochrony
45036/98 Bosphorus (...) przeciwko Irlandia / skonfiskowanie samolotów na
podstawie rozporządzenia wykonującego sankcje ONZ na FRJ
”Państwa członkowskie nie ponoszą odpowiedzialności za działania
organizacji międzynarodowej „tak długo jak odnośna organizacja uważana
jest za chroniącą prawa podstawowe, zarówno w odniesieniu do oferowanych
gwarancji materialnych jak i mechanizmów kontrolujących ich przestrzeganie,
w sposób, który może być uważany przynajmniej za równoważny w stosunku
do oferowanego przez EKPC”.
Domniemanie równoważności ochrony jest wzruszalne, gdy „w szczególnych
okolicznościach konkretnego przypadku, okaże się, że ochrona praw
gwarantowanych Konwencją jest w oczywisty sposób niedostateczna”.
W takich przypadkach interes współpracy międzynarodowej musi ustąpić
wobec roli Konwencji jako „konstytucyjnego instrumentu europejskiego
porządku publicznego” w dziedzinie praw człowieka.
ETPC – 12323/11 Michaud v Francja 2012
• Obowiązek fr. adwokatów do zgłaszania swoich „podejrzeń” w
zakresie możliwego podejmowania przez ich klientów
działalności związanej z praniem brudnych pieniędzy/ art. 8
EKPC – poufność relacji klient – prawnik
• Domniemanie równoważnej ochrony nie ma zastosowania
gdy ustawa implementuje dyrektywę pozostawiająca PCz
szeroką swobodę działania
Przystąpienie Unii do EKPC
1979 r. KE wniosek
1990 r. ponowny wniosek KE  Rada przed podjęciem decyzji  art. 300 (6)
opinia 2/94 TS przyznał, że poszanowanie praw człowieka jest warunkiem
legalności aktów WE ale WE nie ma kompetencji
Traktat z Lizbony  art. 6 (2) TUE
Unia przystępuje do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych
wolności. Przystąpienie do Konwencji nie narusza kompetencji Unii określonych w Traktatach.
Protokół nr 14 do EKPC z 2004 r.
• zmienia art. 59 EKPC stanowiąc, że: „Unia Europejska może przystąpić do
niniejszej Konwencji”
• wszedł w życie  Rosja ratyfikowała 1 czerwca 2010 r.
Argumenty za przystąpieniem UE
do EKPC
• Wzmacnia wiarygodność UE także zew. / TSUE
krytykowany – używa PP dla rozszerzenia
kompetencji UE/lub by realizować cele
gospodarcze / nie jest sądem praw człowieka
• Kontrola PCz – możliwe konflikty z ETPC
• Potrzeba kontroli aktów UE
Protokół (nr 8) dotyczący artykułu 6 ustęp 2 TUE w sprawie
przystąpienia UE do EKPC
„Artykuł 1
[Porozumienie w sprawie przystąpienia przewidziane] w artykule 6 ustęp 2 [TUE], musi
odzwierciedlać konieczność zachowania szczególnych cech Unii i prawa Unii, zwłaszcza
w odniesieniu do:
a) szczególnych warunków ewentualnego udziału Unii w organach kontrolnych [EKPC];
b) mechanizmów niezbędnych do zapewnienia, aby skargi państw nieczłonkowskich i skargi
indywidualne były kierowane prawidłowo przeciwko państwom członkowskim lub Unii,
w zależności od danego przypadku.
Artykuł 2
[Porozumienie], o któr[ym] mowa w artykule 1, zagwarantuje, że przystąpienie nie ma wpływu
na kompetencje Unii ani uprawnienia jej instytucji. Zagwarantuje, że żadne je[go] postanowienia
nie mają wpływu na szczególną sytuację państw członkowskich w odniesieniu do [EKPC],
w szczególności protokołów do niej, środków podjętych przez państwa członkowskie w drodze
odstępstwa od [EKPC] zgodnie z jej artykułem 15 i zastrzeżeń do [EKPC] dokonanych przez
państwa członkowskie zgodnie z jej artykułem 57.
Artykuł 3
Postanowienia [porozumienia], o któr[ym] mowa w artykule 1, nie mogą mieć wpływu na
[artykuł 344 TFUE]”.
Deklaracja nr 2 odnosząca się do art. 6(2)TUE
„Konferencja uzgadnia, że przystąpienie Unii do
europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i
podstawowych wolności powinno nastąpić w taki
sposób, aby można było zachować szczególny
charakter porządku prawnego Unii. W związku z
tym Konferencja stwierdza istnienie regularnego
dialogu między Trybunałem Sprawiedliwości Unii
Europejskiej a Europejskim Trybunałem Praw
Człowieka; dialog ten może zostać wzmocniony po
przystąpieniu Unii do tej Konwencji. „
Prace przygotowawcze
• Powołanie specjalnej grupy roboczej
• Przystąpienie generalnie na takich samych
zasadach jak państwa/ z niezbędnymi
modyfikacjami wynikającymi ze specyfiki EU
• Tylko do tych Protokołów dodatkowych,
których stronami są wszystkie PCz
Projekt umowy o przystąpieniu UE do EKPC
2011/ zrewid. 2013
• Skargi mogą być kierowane bezpośrednio przeciwko UE
• Skargi przeciwko PCz stosującym prawo UE /dyrektywy,
rozporządzenia itp./szeroka swoboda lub jej brak, gdy dziś ECtHR odmówiłby kontroli
• Mechanizm współpozwania/ decyduje ETPC na wniosek
swój lub UE - art. 3/ odp. wspólna/ jeśli naruszenia dałoby się uniknąć jedynie
przez nieposzanowanie obowiązku wynikającego z prawa UE
• Wyczerpanie drogi wewnętrznej – najpierw sprawę musi
rozstrzygnąć TSUE /procedura „wcześniejszego
zaangażowania się”/ decyduje ETPC
 Komisja do TSUE
o opinię
Opinia 2/13 z 2014 r.
• Przystąpienie tak jak państwo a UE nie jest państwem/ nie uwzględnia
szczególnych cech UE/ wzajemne zaufanie PCz
• Mechanizm „współpozwania” – ETPC decyduje/oceniałby wiążąco podział
kompetencji między PCz i UE
• Procedura „wcześniejszego zaangażowania” – o tym czy kwestia była
rozstrzygana decyduje ETPC a powinna decydować UE/ ETPC
interpretowałby prawo UE a ma tylko kompetencje do kontrolowania jego
legalności
• Nie eliminuje możliwości skarg PCz/UE-PCz/UE – sprzeczne z monopolem
jurysdykcyjnym TSUE (art. 344 TFUE)
• ETPC mógłby kontrolować akty w zakresie WPZiB – a TSUE ma tu
ograniczoną kompetencję => wyłączna kontrola organu zewnętrznego – to
nie uwzględnia szczególnych cech prawa UE