DOMOWY TESTER SPALIN DLA PIECÓW Z ZAMKNIĘTĄ KOMORĄ SPALANIA LMBD3 Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi 1. Budowa urządzenia Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi 2. Zanim zaczniesz używać domowego testera Zanim zaczniesz używać domowego testera: Przed rozpoczęciem użytkowania urządzenia należy dokładnie zapoznać się z jego instrukcją obsługi. Znajdziesz w niej wskazówki odnośnie bezpiecznego posługiwania się urządzeniem, jak również pozwoli Ci ona na poznanie jego budowy i funkcji. Zawartość opakowania: – – – – – jednostka centralna urządzenia zasilacz wraz z kablem sieciowym kabel USB do połączenia z komputerem płyta z oprogramowaniem, sterownikami i instrukcją obsługi nakrętka M18x1.5 ze stali nierdzewnej służąca do zamocowania sondy lambda w przewodzie kominowym Rozpakowanie i sprawdzenie: Po rozpakowaniu należy sprawdzić czy urządzenie nie jest uszkodzone. Jeśli masz wątpliwości, nie należy uruchamiać urządzenia. W takim przypadku należy skontaktować się ze sprzedawcą. Materiały z opakowania ( worki foliowe, gumki, folia itp. ) należy trzymać z dala od dostępu dzieci, ponieważ stanowią one dla nich potencjalne zagrożenie. Podłączenie do sieci elektrycznej: Podłączenie do sieci elektrycznej musi być wykonane zgodnie z zaleceniami producenta i obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Należy w tym celu użyć zasilacza dostarczonego przez producenta wraz z urządzeniem oraz: – – – – – – – – położyć działający zasilacz na podłożu niepalnym lub zawiesić działający zasilacz w powietrzu lub położyć go na niepalnym podwyższeniu typu cegła, pustak tak usytuować zasilacz aby nie uległ przypadkowemu zalaniu wodą nie kłaść zasilacza na podłodze gdyż wyciek wody może go zalać nie instalować zbyt blisko gorących źródeł ciepła montować z dala od łatwopalnych substancji ciekłych i gazowych, narażonych na zapłon, samozapłon powyższe wytyczne stosować także do jednostki centralnej urządzenia Gniazdo sieci zasilającej, do którego podłączymy nasze urządzenie powinno być wyposażone w rozdzielni elektrycznej w odpowiedni bezpiecznik, zależny od zasilanego obwodu elektrycznego i wyłącznik różnicowo-prądowy w celu zabezpieczenia użytkowników przed porażeniem prądem w wypadku przebicia izolacji, zwarcia, dotknięcia palcem, zalania itp. Ogólnie instalacja elektryczna powinna być wykonana zgodnie z zasadami sztuki. Producent zrzeka się wszelkiej odpowiedzialności za szkody wyrządzone osobom trzecim lub uszkodzenie przedmiotów będące następstwem nie zastosowania się do powyższych zaleceń. 3. Przygotowanie do uruchomienia Domowy tester LMBD3 jest przeznaczony do użycia z dowolnym piecem posiadającym zamkniętą komorę spalania oraz palnik nadmuchowy, tzn taki, gdzie gazy spalinowe nie są dodatkowo mieszane z powietrzem, a całość powietrza potrzebna do procesu spalania jest dostarczana z palnika i w związku z tym możemy badać ich niezmieniony skład bezpośrednio za ich wylotem z pieca. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Działanie testera opiera się na użyciu samochodowej uniwersalnej sondy lambda, która normalnie służy do badania składu spalin samochodu. W naszym urządzeniu używamy wyłącznie czteroprzewodowej cyrkonowej sondy lambda z wbudowaną grzałką, której przewód masy, potencjału zerowego jest fizycznie odizolowany od masy samej sondy. Sondę można zakupić i skalibrować samodzielnie, można kupić samemu sondę ze znanymi parametrami lub można użyć skalibrowanej sondy lambda zakupionej dodatkowo. Sonda lambda nie wchodzi w skład zestawu i trzeba ją nabyć oddzielnie. Trwałość sondy lambda zależy od paliwa i temperatury pracy. Spalając paliwo wolne od siarki i chemicznych zanieczyszczeń powinna ona wytrzymać od roku do kilku lat ale eksperymentując z paliwami stałymi, lakierowanymi odpadami stolarskimi, węglem, koksem, zużytym olejem silnikowym, czy opałem zanieczyszczonym plastikiem może się okazać, że uszkodzimy sondę po kilku dniach eksploatacji. 4. Jak przygotować i gdzie umieścić sondę lambda Aby urządzenie mogło rozpocząć pracę należy najpierw odpowiednio przygotować sondę lambda. Nową sondę po wyjęciu z opakowania należy wygrzać. W tym celu należy podłączyć ją do jednostki centralnej ( podłączyć grzałkę oraz przewody sygnałowe zgodnie ze schematem podłączenia znajdującym się na przednim panelu urządzenia), następnie włączyć zasilacz i pozostawić sondę w tym stanie na około 1 godzinę po to aby sonda wygrzała się i aby wypaliły się wszelkie zanieczyszczenia mogące się na niej znajdować. Jeżeli kupujecie już skalibrowaną sondę lambda nie musicie jej ani wygrzewać ani kalibrować samodzielnie. Należy przy tym pamiętać, że sonda nagrzewa się do bardzo Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi wysokiej temperatury (nawet do 200 stopni Celsjusza na obudowie sondy) i przypadkowe dotknięcie jej będzie skutkowało poparzeniem. Prosimy zachować szczególną ostrożność przy obchodzeniu się z sondą lambda. Sonda lambda jest również czuła na upadki gdyż wykonana jest z materiałów ceramicznych. Upuszczenie doprowadzi do jej trwałego uszkodzenia, pęknięcia tlenku cyrkonu. UWAGA !!! Mylne podłączenie napięcia zasilania do przewodu sygnałowego sondy LAMBDA spowoduje jej zniszczenie. Na czas wygrzewania sondę należy umieścić na niepalnym podłożu, najlepiej kamiennym lub ceramice (kafelek, kawałek gresu, cegła, beton itp.). Po wygrzaniu sondy lub w trakcie podłączamy urządzenie do laptopa (komputera) za pomocą kabla USB (w komplecie). Gniazdo USB znajduje się obok gniazd zasilania. Urządzenie posiada dwa gniazda do podłączenia zasilaczy z różnymi wtyczkami. Podłączamy tylko jeden zasilacz do pasującego gniazda. Po zainstalowaniu sterowników i rozpoznaniu urządzenia przez system operacyjny należy uruchomić oprogramowanie do obsługi naszego urządzenia, znajdujące się na płycie. Najlepiej skopiować je po prostu z płyty na dysk i uruchomić (oprogramowanie nie wymaga instalacji). Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi !!!UWAGA !!! Oprogramowania obsługującego urządzenie nie da się uruchomić bez zainstalowania sterowników USB. Bez poprawnych sterowników każda próba uruchomienia programu zakończy się błędem systemu Windows, mówiącym o braku pewnych plików systemowych. Jest to normalne zjawisko. Należy najpierw podłączyć urządzenie kablem USB, włączyć zasilanie, odczekać aż Windows poprosi o sterowniki po czym zainstalować je z płyty. System Windows będzie pytał o sterowniki dwukrotnie i dwukrotnie należy wskazać katalog na płycie CD gdzie one się znajdują. Dopiero teraz będzie możliwość uruchomienia oprogramowania. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Wybór miejsca montowania sondy lambda Na ilustracjach przedstawione zostały sposoby zamontowania sondy lambda w przewodzie kominowym w zależności od jego kształtu. Niektóre sondy ze względu na ich budowę nie powinny być montowane poziomo, ponieważ w ich końcówkach mogą gromadzić się skropliny. Czerwonym kolorem wykreślono sondy, które zostały zamocowane w złym miejscu. Generalnie sondy należy zawsze montować pionowo kablem w górę, pod kątem kablem w górę lub poziomo, jak najbliżej miejsca wylotu spalin. Nie montować sondy do góry nogami lub pod kątem kablami w dół. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Prosimy bezwzględnie chronić sondę lambda aby po przewodach nie wlała się do niej woda. Nie wolno zaklejać ani uszczelniać miejsca gdzie przewody wchodzą w samą sondę. Przygotowaną sondę należy zamontować w miejscu gdzie będziemy dokonywać pomiarów składu spalin czyli bezpośrednio za ich wylotem z pieca ( jak na ilustracjach powyżej ). Sonda powinna znajdować się w miarę możliwości w ciągu spalin, tam gdzie osiągają one najwyższą temperaturę, w odległości do 4 średnic przewodu kominowego od jego wylotu z pieca. Zasada jest taka, że czym bliżej pieca i wylotu spalin tym lepiej. Zastosowana sonda lambda ma własny podgrzewacz przez co jest mniej wrażliwa na odległość od wylotu spalin i ich temperaturę. Niemniej jednak należy z rozwagą dobrać punkt montażu tak aby mieć pewność, że spaliny ją obmywają i są gorące ale ich temperatura nie przekracza 300 stopni. Czasem trzeba przeprowadzić kilka eksperymentów z wyborem miejsca montażu. Zbyt gorące spaliny skrócą żywotność sondy. Należy utrzymywać zewnętrzną część sondy w czystości, nie myć jej żadnymi płynami, które mogłyby dostać się pod jej obudowę poprzez miejsce gdzie wchodzą w nią przewody ani od przodu. Sondy nie wolno czyścić po jej zewnętrznej stronie ani wewnętrznej przy pomocy rozpuszczalników ani szczotek drucianych. !!! UWAGA !!! Sonda lambda umieszczona w kominie musi być cały czas podgrzewana przez zasilanie wewnętrznej grzałki. Jednostka centralna dba o podgrzewanie sondy. Jeśli planowane są przerwy w eksploatacji urządzenia, na przykład odłączenie go od zasilania to należy bezwzględnie wymontować sondę lambda z komina. W przeciwnym razie sonda lambda ulegnie szybkiemu uszkodzeniu. Pamiętajmy więc o ciągłym jej zasilaniu !!! Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Wiercenie otworu w rurze kominowej Gwint sondy ma średnicę 18 mm i skok 1.5mm. Do zamocowania sondy od wewnątrz komina służy nakrętka ze stali nierdzewnej dostarczona wraz z urządzeniem. Aby umieścić sondę w rurze kominowej należy najpierw wywiercić w niej otwór. Otwór wiercimy na płaskim odcinku rury kominowej, tak żeby nakrętka mocująca sondę mogła przylegać w miarę płasko do rury i nie deformować samej rury. Poniżej zdjęcie zalecanego wiertła, które nie szarpie krawędzi. Sonda powinna wchodzić w otwór ciasno, prostopadle do powierzchni rury kominowej. Mocowanie sondy musi być szczelne, w przeciwnym wypadku wyniki pomiarów będą niemiarodajne ze względu na zasysane z zewnątrz powietrze, nie będące częścią procesu spalania. Proszę pamiętać, że poszarpany wykres będzie świadczył o fałszywym powietrzu dostającym się do pieca. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Zalecamy aby w rurze kominowej ze stali nierdzewnej wiercić otwór takim wiertłem jak na powyższym zdjęciu. Po wielu próbach doszliśmy do wniosku, że wiertło to robi minimalne szkody na krawędzi otworu dzięki czemu sonda będzie przylegała dokładniej. Zwykłe wiertło pozostawia poszarpane krawędzie metalu. Otwór powinien mieć średnicę dokładnie 18mm tak aby gwint sondy ciężko przez niego przechodził. Nakrętkę należy przykręcić bardzo mocno ale proszę uważać na samą sondę aby jej nie uszkodzić podczas przykręcania lub nie uderzyć. Uszczelnianie przewodu kominowego. !!! UWAGA !!! Zabrania się dodatkowego uszczelniania mocowania sondy w otworze za pomocą substancji chemicznych (np. kleje czy silikony) ze względu na niebezpieczeństwo uszkodzenia powierzchni elektrod sondy. Nazywa się to zatruciem ( poisoning ). Substancje na bazie silikonu i wiele klejów są znane z tego że trwale uszkadzają sondy lambda. Jeżeli wywiercony otwór będzie zły to należy wywiercić obok drugi, a ten hermetycznie zaślepić. Należy również pamiętać o uszczelnieniu samego przewodu kominowego w miejscach łączenia jego części, szczególnie jeśli posiada on tzw regulowane kolana. Nie należy stosować regulowanych kolan na drodze spalin przed samą sondą gdyż przepuszczają one niechciane powietrze, są nieszczelne na każdym załamaniu. Łączenia rur najlepiej okleić taśmą aluminiową odporną na wysoką temperaturę, np. taką jak do kominków. Szczególnie istotne jest, żeby uszczelnić wszystkie połączenia znajdujące się między miejscem zamocowania sondy a wylotem spalin z pieca. W przeciwnym razie pomiar będzie całkowicie niewiarygodny lub wskazówki mierników w oprogramowaniu będą się bujać od minimum do maksimum. Takie bujanie wskazuje na dostające się bokiem "fałszywe powietrze". Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Ważną rzeczą jest także szczelna, dobrze zabezpieczona sznurem uszczelniającym komora spalania, drzwiczki rewizyjne komory spalania, szczelne posadowienie palnika, zamknięty otwór do podglądania płomienia. Jeżeli są jakieś wątpliwości to należy także okleić tą samą taśmą aluminiową wszystkie miejsca, którędy może przedostawać się powietrze do komory spalania. Jedynym źródłem powietrza dla procesu spalania musi być sam palnik. 5. Wybór miejsca montowania czujnika temperatury Pt-100 Czujnik Pt-100 nie jest konieczny do pracy urządzenia. Daje on informację potrzebną do wyliczenia sprawności spalania ale temperaturę spalin można zmierzyć inaczej lub ją po prostu ocenić oraz ustawić ją gałką w programie, po przejęciu kontroli nad tym kanałem pomiarowym. Jeżeli nie planujemy korzystania z czujnika temperatury gazów spalinowych to wykonujemy mostek kawałkiem przewodu pomiędzy kontaktami nr 8 i 9 jak na zdjęciu poniżej i przechodzimy do części poświęconej oprogramowaniu. Jeżeli nie założymy zworki (mostka) pomiędzy styki 8 i 9 to urządzenie może pracować niepoprawnie lub przestanie reagować na Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi oprogramowanie oraz wejdzie w tryb aktualizacji oprogramowania. Jeżeli jednak chcemy wykonywać pomiary czujnikiem temperatury w kominie to zworki oczywiście nie montujemy. Zwykle czujniki Pt100 mają trzy przewody. Zdarzają się takie, które posiadają tylko dwa przewody. W takim wypadku czujnik łączymy między styk 10 i styk 9 bez demontowania zworki. Występują też czujniki z czterema przewodami gdzie zwykle dwa białe przewody łączymy razem i traktujemy jako jeden. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Montujemy natomiast czujnik Pt-100 zgodnie ze schematem oraz: – zamontowany czujnik Pt-100 powinien być na tyle długi aby po zamontowaniu sięgał co najmniej do połowy średnicy rury spalinowej lub lepiej 1-2 cm ponad połowę średnicy – musi być hermetycznie zamontowany, osadzony – musi być ze stali nierdzewnej – musi być zamontowany około 2 średnice od wylotu spalin z pieca. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi 6. Aktualizacja oprogramowania firmware Jednostka centralna posiada własne i niezależne oprogramowanie firmware oprócz oprogramowania dla komputera, z którego korzystacie przy wykonywaniu pomiarów. Firmware wymaga aktualizacji od czasu do czasu. Jak zaktualizować oprogramowanie firmware zostało opisane w osobnej szczegółowej instrukcji. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi 7. Przekaźnik elektromagnetyczny W urządzenie wbudowany jest przekaźnik elektromagnetyczny, który współdziała z tygodniowym zegarem. W zakładce "ZEGAR" możemy zaprogramować z wyprzedzeniem czasy przełączenia przekaźnika, włączyć go w danej chwili na określoną liczbę minut lub zupełnie wyłączyć jego działanie. Zegar tygodniowy służy do sterowania dowolnym obwodem elektrycznym np. pompą cyrkulacji ciepłej wody użytkowej tak aby pompa ta zamieszała wodę w układzie przed planowanymi godzinami kąpieli. Zegar ten można użyć do dowolnego innego celu. Styki przekaźnika zostały wyprowadzone w sposób bezpośredni i nie posiadają żadnego zabezpieczenia, bezpiecznika czy gasika przepięć wbudowanego w urządzenie. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi 8. Opis złączek Nr Symbol Opis 1 RELAY Normalnie otwarty styk wbudowanego w urządzenie NO przekaźnika elektromagnetycznego. 2 RELAY Wspólny styk wbudowanego w urządzenie COM przekaźnika elektromagnetycznego. 3 RELAY Normalnie zamknięty styk wbudowanego w NC urządzenie przekaźnika elektromagnetycznego. 4 HEAT Wyjście stabilizowanego, ujemnego napięcia zasilania masa do podgrzewacza sondy LAMBDA. Jest to zwykle biały przewód. Kolejność obu białych przewodów grzałki sondy jest bez znaczenia. Masa sondy, jej obudowa musi być fabrycznie odizolowana od masy sygnałowej i masy grzałki. 5 HEAT Wyjście stabilizowanego, dodatniego napięcia +12 zasilania do podgrzewacza sondy LAMBDA. Jest to zwykle biały przewód. Kolejność obu białych przewodów grzałki sondy jest bez znaczenia. 6 GND Masa, potencjał zerowy sondy LAMBDA. Masa masa sondy, jej obudowa musi być fabrycznie odizolowana od masy sygnałowej i masy grzałki. Jest to zwykle szary przewód. 7 INPUT Wejście pomiarowe sygnału z sondy LAMBDA. Jest to zwykle czarny przewód. 8 Pt-100 Wejście dla czujnika Pt-100. Zwykle jest to przewód czerwony. 9 Pt-100 Wejście dla czujnika Pt-100. Zwykle jest to przewód czerwony. 10 GND Masa dla czujnika Pt-100. Zwykle jest to przewód masa biały. Jeżeli planujemy używać przedłużaczy USB w celu przeprowadzenia kabla do komputera w innym pomieszczeniu prosimy do tego zacisku podłączyć Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi także zero ochronne sieci elektrycznej. Nie wolno podłączać przewodu neutralnego, a jedynie uziemienie. 9. Opis diod LED na przednim panelu Urządzenie posiada na przednim panelu 5 diod świecących, które pokazują w czasie pracy urządzenia aktualną wartość współczynnika lambda, zawartości tlenu w spalinach lub poziomu CO2 w zależności od tego jak je sobie wyskalujemy w oprogramowaniu. Diody te należy samodzielnie ustawić tzn.: - po regulacji palnika i po uzyskaniu docelowej wartości współczynnika lambda należy: - w zakładce Ustawienia 2 -- w okienku Lampki przedniego panelu --- w rubryce Lambda wartość środkowa wpisać tę wartość współczynnika lambda. Będzie to nasza wartość środkowa, którą chcemy utrzymywać i wartości tej będą odpowiadały trzy palące się diody LED na przednim panelu urządzenia ( -2, -1, 0 ). Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi - poniżej w rubryce możemy ustalić sobie zakres wskazań dla lampek przedniego panelu tzn. jeśli np. za środkową wartość lambda przyjmiemy 1,200 a w rubryce zakres pomiaru wpiszemy wartość 0,100 to : - dioda oznaczona 0 pokazywać będzie wartość Lambda 1,200 - dioda oznaczona 1 pokazywać będzie wartość Lambda 1,250 - dioda oznaczona 2 pokazywać będzie wartość Lambda 1,300 ( czyli o 0,100 więcej ) niż dioda środkowa - dioda oznaczona -1 pokazywać będzie wartość Lambda 1,150 - dioda oznaczona -2 pokazywać będzie wartość Lambda 1,100 ( czyli o 0,100 mniej ) niż dioda środkowa Przy tych założeniach wartość Lambda wskazywana przez diody na zdjęciu powyżej wynosi pomiędzy1,250 a 1.300 ( palą się cztery diody ) Możemy oczywiście zacieśnić zakres wskazań aby dokładniej widzieć zmieniający się proces spalania. Diody na przednim panelu urządzenia pozwalają na ciągłą obserwację wartości współczynnika Lambda, tlenu lub CO2 oraz tendencji jakie on przybiera w dłuższym okresie czasu bez konieczności podłączania urządzenia do komputera. Pamiętaj, aby po każdej zmianie ustawień wartości i zakresu dla diod LED zapisać te nowe ustawienia klawiszem Zapisz ustawienia . Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi 10. Dane techniczne i zalecenia Wielkości mierzone O2 Temp. spalin Temp. powietrza Wartości wyliczane CO2 Sprawność Lambda Zalecania maksymalna długość przewodów do sondy Lambda (czym krótsze tym lepsze) 1m Minimalny przekrój przewodów do sondy lambda 1.5 mm2 Zalecania długość przewodów do czujnika temperatury Pt-100. 3m Dokładność pomiaru współczynnika lambda przez cały zestaw zależy głównie od zastosowanej sondy. Typowo dla sondy BOSCH LSM-11 wynosi dla LAMBDA=1.3 LAMBDA=1.8 <0.013 <0.050 Maksymalna temperatura spalin 600 OC Wpływ temperatury spalin w zakresie 130-230 OC na mierzony współczynnik LAMBDA dla nowej sondy BOSCH LSM-11 <0.010 Zalecana minimalna moc grzałki sondy lambda 18W Nominalne napięcie pracy (stabilizowane) 12V Pobór prądu przez jednostkę centralną <100mA Temperatura pracy jednostki centralnej 0..40 OC Zakres pomiaru LAMBDA jednostki centralnej i zależy głównie od zastosowanej sondy. 1.1 do 2 Komunikacja z komputerem USB2.0 Full speed Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi 11. Obsługa oprogramowania Urządzenie obsługiwane jest za pomocą prostego i czytelnego oprogramowania w języku polskim. Program nie wymaga instalacji. Wystarczy go skopiować w dowolne miejsce i używać. Okno Główne Jest to główne okno programu, które wyświetli nam się po jego włączeniu. Znajduje się tutaj Wyłącznik główny, za pomocą którego możemy uruchomić lub zatrzymać pomiary. W trybie Włączonym możemy obserwować aktualne wartości mierzonych i wyliczanych parametrów oraz wskazania z czujników temperatury. W trybie wyłączonym możemy dokonywać zmian w ustawieniach programu i urządzenia oraz zapisywać te zmiany. W okienku Pomiary obserwujemy: - % O2 czyli wyliczony poziom nadmiaru tlenu - % CO2 czyli wyliczony poziom nadmiaru dwutlenku węgla Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi - Lambdę - pomiar z czujnika tlenu ( czyli w naszym przypadku z sondy Lambda ) umieszczonego w przewodzie kominowym - wyliczoną wydajność procesu spalania wyrażoną w % W górnej części okienka Pomiary znajdują się też: - 5 lampek, które podczas pracy urządzenia podłączonego do komputera pokazują wartość współczynnika Lambda i odzwierciedlają wskazania lampek na przednim panelu urządzenia i lampek w zakładce Ustawienia 2. - prostokątna kontrolka stanu przekaźnika, która podczas pracy urządzenia podłączonego do komputera świeci kolorem fioletowym kiedy przekaźnik jest włączony. Ręczne przejęcie kontroli nad danymi z czujników - jeśli wyłączymy przyciskami ( zmiana koloru przycisku z zielonego na czerwony ) dopływ danych z czujników tlenu i temperatury do oprogramowania, to następnie możemy wprowadzić wartości Lambda, Temperatura w pokoju ( kotłowni ) i Temperatura spalin ręcznie, przy pomocy 3 gałek. Gałkami można obracać przy pomocy myszki lub strzałek na klawiaturze. Pozwala to symulować różne wartości parametrów i ich wpływ np. na wydajność procesu spalania. W przypadku braku podłączonego czujnika temperatury w kominie można w tym oknie ręcznie wprowadzić temperaturę spalin, którą np. zmierzyliśmy w inny sposób. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Okno USTAWIENIA 1 W oknie tym wpisujemy Współczynniki kalibracyjne sondy Lambda. W prawej kolumnie wpisujemy wartości mV dla 1%, 4% i 21% O2. Wartości te zostały dostarczone razem z sondą i należy je zachować na wypadek gdyby zaistniała konieczność ponownego ich wpisania. Istotnymi wartościami kalibracyjnymi są: parametr kalibracyjny dla 4% tlenu i parametr kalibracyjny dla 21% tlenu, oznaczone na czerwono. Pozostałe 1% i 7% służą do oceny sondy lambda. Omówimy ich znaczenie w innej instrukcji. Nie ma konieczności ich ustawiania gdyż nie biorą one udziału w wyliczeniach podczas pracy urządzenia. Przyciski Wykonaj kalibrację w powietrzu i Wykonaj kalibrację w 4% tlenu służą do samodzielnej kalibracji własnej sondy lambda i w przypadku zakupu skalibrowanej sondy nie używamy ich. W kolumnie Wybierz rodzaj paliwa wybieramy z listy rodzaj paliwa, którego używamy. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Ostatnia opcja w tej kolumnie służy do tego, aby zdefiniować sobie parametry używanego paliwa samodzielnie, jeśli nie ma go na liście. Tabele z parametrami paliw dostępne są w internecie a także u dostawców paliw u których się Państwo zaopatrujecie. Wpisane ustawienia zapisujemy do urządzenia przyciskiem Zapisz ustawienia . W razie pomyłki możemy powrócić do ustawień fabrycznych używając przycisku Przywróć domyślne i nie zapisuj. Pamiętaj, aby rozpocząć pomiary musisz najpierw wpisać parametry sondy lambda, zaznaczyć rodzaj paliwa i zapisać te ustawienia. Okno USTAWIENIA 2 W zakładce tej możemy: Jednostki temperatury - wybrać skalę, w której będziemy dokonywać pomiarów temperatury Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi --stopnie Celsjusza - przełącznik ustawiony na 0 --stopnie Fahrenheita - przełącznik ustawiony na 1 Język - wybrać język oprogramowania -- język wybrany ręcznie z listy - przełącznik ustawiony na 0 -- automatyczny wybór języka - przełącznik ustawiony na 1 Temperatura spalin Pt-100/ Temperatura w pokoju NTC - dokonać ręcznej korekty wskazań z czujników temperatury ( ostatnia rubryka w każdej kolumnie ) Aby zmiany zostały zachowane należy je zapisać, w przeciwnym razie po zamknięciu programu i ponownym uruchomieniu zostaną one utracone. Zakładka Lampki przedniego panelu służy do ustawienia diod świecących znajdujących się na przednim panelu urządzenia. Sposób ustawienia lampek został opisany w punkcie 9 - Opis lampek na przednim panelu. Pamiętaj, aby po każdej zmianie ustawień wartości i zakresu dla diod LED zapisać te nowe ustawienia klawiszem Zapisz wszystkie ustawienia i ustawienia wyświetlania Led. W oknie Ustawienia 2 znajduje się również odnośnik do strony www producenta urządzenia, na której można pobrać nowe wersje oprogramowania. Pamiętaj, aby regularnie sprawdzać, czy dostępne są już nowe wersje. Zakładka Narzędzia do plików wykresów *ELK : możemy kompresować czasy wcześniej zapisanych wykresów ( czyli plików *.elk ). Np. rejestrujemy parametry spalania ustawiając parametr Częstotliwość rejestracji na 10 sekund. Aby otrzymany plik poddać kompresji czasu 1:2 należy użyć klawisza Kompresuj czas pliku *.elk 1:2. Po jego naciśnięciu należy wybrać i otworzyć plik, Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi który chcemy skompresować. W katalogu, w którym ten plik się znajduje zostanie utworzony dodatkowy plik o takiej samej nazwie poszerzonej o resampled_1to2. Po załadowaniu skompresowanego wykresu do programu, zobaczymy, że przedstawia on dokładnie ten sam zapis co poprzednio jednak przedstawiony tak jakby częstotliwość rejestracji wynosiła 20 sekund. Funkcja jest przydatna szczególnie wtedy kiedy prowadzimy i rejestrujemy długotrwałe pomiary. Można rejestrować pomiary w bardzo małych odstępach czasu ( częstotliwość rejestracji od 0,1 sekundy ), aby później mieć możliwość bardzo dokładnego ich prześledzenia. Można później te wykresy kompresować, aby obserwować ogólne tendencje w zachowaniu pieca w dłuższym okresie czasu. Okno ZEGAR Urządzenie wyposażone jest w przekaźnik, który można programować przy pomocy zegara tygodniowego - patrz punkt 7 instrukcji - Przekaźnik elektromagnetyczny. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Dla każdego dnia tygodnia można ustawić osobno czasy przełączania przekaźnika - włączania i wyłączania np. pompy cyrkulacji wody. Można zaplanować aby pompa mieszała wodę tylko o określonych godzinach, kiedy wiemy, że ciepła woda będzie potrzebna np. do kąpieli. Pozwala to uniknąć niepotrzebnej pracy pompy oraz zużywania paliwa na podgrzewanie mieszanej wody np. w nocy lub kiedy nikogo nie ma w domu. Po ustawieniu czasów kiedy przekaźnik ma się włączać i wyłączać ( Start i Stop ) należy koniecznie pamiętać o zaznaczeniu pola wyboru Włącz/ Wyłącz dla każdego dnia. Jeśli pole nie jest zaznaczone to ustawienia dla danego dnia tygodnia nie są aktywne. Przełącznik Przekaźnik 0/1 służy do włączania lub całkowitego wyłączenia przekaźnika. ( 0 - przekaźnik wyłączony, zegar nie będzie działał ). Dodatkowo można włączyć Głośnik, który będzie sygnalizował dźwiękiem, kiedy przekaźnik jest włączony. Pole Wyłącz po [min] służy do natychmiastowego włączenia przekaźnika na określoną liczbę minut (np. aby zamieszać wodę w układzie bezpośrednio przed kąpielą) . Liczbę minut wpisujemy ręcznie i zatwierdzamy klawiszem ENTER. Po zatwierdzeniu przełącznik przekaźnika przełączy się w pozycję 1 ( włączony ). Po upływie wpisanej liczby minut przekaźnik wyłączy się samoczynnie. Zamiast wpisywać liczbę minut możemy użyć w tym polu strzałek góra/dół. W tym przypadku do zatwierdzenia nie musimy używać klawisza ENTER - przekaźnik włącza się od razu po naciśnięciu strzałki w górę. Wyzerować ustawienia możemy klawiszem Wyczyść ustawienia. Po każdej zmianie ustawień należy je zapisać klawiszem Zapisz ustawienia. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Aby zegar rozpoczął pracę należy: - wpisać odpowiednie ustawienia dla wybranych dni tygodnia - przełącznik Przekaźnika ustawić w pozycji 1 ( zielony ) - zapisać ustawienia klawiszem Zapisz ustawienia Okno PAMIĘTNIK Można tutaj sporządzać i zapisywać do pamięci urządzenia dowolne notatki ( Zapisz ). Po ponownym podłączeniu urządzenia do komputera można je załadować do okna Pamiętnika klawiszem Wczytaj. Aby usunąć notatki wystarczy skasować je z ekranu i wcisnąć klawisz Zapisz. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Okno KONSOLA W oknie tym możemy dokonać Aktualizacji Firmware. Proces ten został opisany w osobnej Instrukcji Aktualizacji. Informacje na temat dostępności nowych wersji firmware-u znajdziesz na stronie producenta ( odnośnik w Oknie Ustawienia 2 ). Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Okno KALIBRACJA Klawisz WYDRUKUJ tę stronę - przy jego pomocy należy wydrukować, najlepiej do pliku *.pdf zawartość tego okna i zachować ten plik na wypadek, gdyby kiedyś zaszła konieczność ponownego ręcznego wpisania parametrów kalibracyjnych. Można też wydrukować tę stronę na papierze lub wykonać tzw. " zrzut ekranu" przy pomocy klawiszy Alt+PrtScr i zapisać go w formie pliku graficznego ( np. jpg lub bmp ). Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Okno ANALIZY 1 W tym oknie możemy: - śledzić na bieżąco parametry spalania pieca pokazane w formie wykresu - rejestrować te parametry do plików: tekstowego ( *.txt ) i wykresu ( *.elk ) - otwierać i przeglądać wcześniej zapisane pliki wykresów Jak rozpocząć zapis: - ustawiamy żądaną Częstotliwość rejestracji np. raz na 10 sekund - ustawiamy Grubość rysika - jak gruba ma być kreska na wykresie - zaznaczamy Parametry, które mają znaleźć się na wykresie - przełączamy przełącznik Dane do pliku ELK do pozycji 1 (zielony) - zaznaczamy pole Rozpocznij Rejestrację Analogicznie postępujemy jeśli chcemy zapisywać dane do pliku tekstowego ( w tym przypadku przełącznik Dane do pliku TXT przełączamy do pozycji 1 ) Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Możemy również logować jednocześnie jako wykres i jako plik tekstowy. Rejestracja kończy się w momencie odznaczenia pola Rozpocznij Rejestrację, lub w z chwilą zamknięcia programu oraz następuje automatyczny zapis plików. Po ponownym rozpoczęciu rejestracji tworzy się nowy, kolejny plik, z nową nazwą ( nazwę stanowi zawsze data i godzina rozpoczęcia rejestracji ). Jeśli zapis trwa np. kilka dni to codziennie o północy aktualnie rejestrowany plik jest zapisywany i rozpoczyna się zapis do nowego pliku z nową nazwą, czyszczony jest ekran w programie oraz bufory na dane aby zapobiec ich przepełnieniu. Możemy rejestrować praktycznie bez przerwy, dopóki wystarczy nam miejsca na dysku. Zapisane pliki wykresów można kompresować - patrz opis Okna USTAWIENIA 2. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi Okno ANALIZY 2 Zakładka ta pozwala analizować i planować wydatki związane z ogrzewaniem i zakupem paliwa. Aby z niej korzystać należy najpierw wprowadzić wymagane Parametry konfiguracyjne takie jak np. rozmiar naszej dyszy paliwa podany w USgal/h. Ciśnienie ustawione na pompie paliwa można podać w barach lub w funtach na cal kwadratowy ( wystarczy wypełnić jedno z pól, drugie przeliczy się samoczynnie ). Przeliczony rozmiar dyszy - to pole wypełni się automatycznie po podaniu rozmiaru dyszy i ciśnienia ustawionego na pompie. Gęstość i wartość energetyczną paliwa znajdziemy w tabelach z parametrami paliw dostępnych w np. internecie oraz u dostawców paliw. Przykładowo wartości na ilustracji powyżej są charakterystyczne dla oleju opalowego lekkiego. Cenę paliwa podajemy w odpowiedniej rubryce w złotych za litr lub w złotych za galon. Wielkość zbiornika ( pojemność ) podajemy również we właściwej Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi rubryce w litrach lub w galonach. Chodzi tu o całkowitą pojemność zbiornika paliwa. Natomiast rubrykę " Tyle paliwa miałem po zatankowaniu" musimy wypełniać każdorazowo po jakimkolwiek dotankowaniu paliwa do zbiorników - jest to bardzo istotne aby właściwie ocenić i podać ilość paliwa znajdującą się w zbiorniku już po zatankowaniu gdyż na podstawie między innymi tej informacji działa Kontrolka graficzna stanu paliwa w zbiorniku oraz Alarm niskiego stanu paliwa. Palnik uznany za włączony - wpisujemy tutaj wartość graniczną współczynnika Lambda, poniżej której palnik zostanie uznany za włączony ( np. na ilustracji powyżej jest to wartość Lambda 1,60 - po osiągnięciu tej wartości licznik urządzenia traktuje palnik jako włączony). Palnik uznany za wyłączony - wartość powyżej której urządzenie będzie traktowało palnik jako wyłączony. Analizy danych z liczników w urządzeniu. Urządzenie posiada wewnętrzne liczniki, które pracują niezależnie od tego czy jest ono podłączone do komputera czy nie. Na podstawie ich wskazań oraz pod warunkiem, że wpisaliśmy wcześniej żądane parametry konfiguracyjne możemy oszacować czas pracy palnika, ilość spalonego paliwa, ilość energii przy tym wyprodukowanej oraz koszt paliwa zużytego do jej produkcji. Mamy do dyspozycji 4 rodzaje liczników - godzinny, dobowy, tygodniowy i licznik bez limitu czasu, który możemy kasować np. po każdym tankowaniu lub na początku sezonu grzewczego, aby sprawdzić koszty ogrzewania za cały sezon. Na jakiej zasadzie pracuje licznik palnika ? Jeśli urządzenie zmierzy, że Lambda przekroczyła graniczną wartość, którą ustaliliśmy dla palnika włączonego ( czyli w tym przypadku 1,60 ) to zaczyna naliczać impulsy ( sekundy ) na ON. Czyli inaczej - palnik włącza się, strzałka na skali urządzenia przesuwa się w lewo, przekracza 1,60 - w tym momencie licznik Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi zaczyna naliczać sekundy na ON, strzałka opada dalej i stabilizuje się np. na wartości 1,20 - licznik cały czas nalicza na ON. Kiedy palnik gaśnie i wartość lambda idzie w górę, strzałka rusza w prawo, to w momencie gdy przekroczy w naszym przypadku 1,99 licznik urządzenia zacznie traktować palnik jako wyłączony i zacznie zliczać sekundy na OFF. W rubryce Liczniki palnika ( sekundy ) możemy zobaczyć ile dokładnie sekund palnik pracował a ile sekund był wyłączony. Łączny czas pracy pieca można sprawdzić na liczniku znajdującym się na prawo od zegara, pod przyciskami Resetu. Pokazuje on czas pracy pieca w godzinach, minutach i sekundach oraz w zaokrągleniu do pełnych dni. RESET liczników Liczniki można w każdej chwili łatwo zresetować. Służą do tego przyciski RESET pod każdą z kolumn z licznikami. Aby zresetować liczniki należy najpierw wpisać kod PIN. Kod PIN RESETU wynosi: 2600 Po resecie danego licznika musisz wpisać PIN od nowa aby móc skasować kolejny licznik. Można również skasować wszystkie liczniki jednocześnie za pomocą przycisku RESET ALL. Alarm niskiego stanu paliwa - tutaj wpisujemy ile % paliwa w zbiorniku zostanie uznane za wartość poniżej której aktywuje się, czyli zmieni kolor graficzna kontrolka stanu paliwa. Na ilustracji powyżej jest to 10%, ale wartość tę można dowolnie modyfikować według swoich potrzeb. Pamiętaj o tym, żeby zawsze po zmianie ustawień, resecie liczników itp. zapisać dokonane zmiany klawiszem Zapisz parametry tej strony. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi UWAGI KOŃCOWE Należy pamiętać: -- STEROWNIKI USB Oprogramowania obsługującego urządzenie nie da się uruchomić bez zainstalowania sterowników USB. Bez poprawnych sterowników każda próba uruchomienia programu zakończy się błędem systemu Windows, mówiącym o braku pewnych plików systemowych. Jest to normalne zjawisko. Należy najpierw podłączyć urządzenie kablem USB, włączyć zasilanie, odczekać aż Windows poprosi o sterowniki po czym zainstalować je z płyty. System Windows będzie pytał o sterowniki dwukrotnie i dwukrotnie należy wskazać katalog na płycie CD gdzie one się znajdują. Dopiero teraz będzie możliwość uruchomienia oprogramowania. -- WSPÓŁCZYNNIKI KALIBRACYJNE SONDY LAMBDA Otrzymane wraz z Sondą Lambda współczynniki kalibracyjne należy zachować na wypadek gdyby zaistniała konieczność powtórnego ich wpisania. Nie ma żadnej innej możliwości późniejszego odtworzenia danych z naklejki załączonej do każdej skalibrowanej sondy. -- KALIBRACJA URZĄDZENIA Należy wykonać wydruk z zakładki Kalibracja i zachować go na wypadek gdyby zaistniała konieczność ręcznego wpisania parametrów kalibracyjnych urządzenia. Można chociażby spisać te parametry do zeszytu. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi -- PRZEDŁUŻACZE USB Wielu klientów pyta o możliwość przeciągnięcia przewodu USB do sąsiedniego pomieszczenia. Jest kilka metod aby tego dokonać. Możemy spróbować połączyć komputer z analizatorem przy pomocy zwykłego przedłużacza USB. Możemy także dokupić aktywny przedłużacz USB, który zapewni nam możliwość obsługi analizatora oddalonego o 100 metrów skrętki. Jest wiele takich urządzeń. Jedne są złożone z konwertera USB na LAN pod stronie zdalnej i sterowników programowych po stronie komputera, a zdalne urządzenie USB jest widziane w sieci lokalnej. Inne wymagają małego urządzenia od strony komputera włączonego w wolny port USB. Wszystkie te metody działają z lepszym lub gorszym skutkiem. Przeważnie przyczyną niepowodzeń są zakłócenia wpływające na długi przewód pomiędzy urządzeniem zdalnym i tym przy komputerze. Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi 12. Środki ostrożności Opakowanie urządzenia nadaje się w pełni na surowce wtórne i jest oznaczone symbolem recyclingu. Urządzenie należy złomować zgodnie z lokalnymi przepisami dotyczącymi usuwania odpadów. Nie należy pozwalać dzieciom na zabawę z urządzeniem. Pamiętaj, żeby zamontować urządzenie w miejscu niedostępnym dla dzieci. Pamiętaj aby przed rozpoczęciem jakichkolwiek czynności konserwacyjnych przy urządzeniu odłączyć je od zasilania. Aby wyczyścić obudowę urządzenia należy użyć neutralnego detergentu i wilgotnej szmatki. Nie należy stosować detergentów ściernych. Nie zamaczać urządzenia !!! Urządzenie jest przeznaczone wyłącznie do pracy wewnątrz pomieszczeń w dodatnich temperaturach !!! Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi 13. Spis treści Strona 1. Budowa urządzenia 2. Zanim zaczniesz używać domowego testera - zanim zaczniesz używać testera - zawartość opakowania - rozpakowanie i sprawdzenie - podłączenie do sieci elektrycznej 3. Przygotowanie do uruchomienia 4. Jak przygotować i gdzie umieścić sondę lambda - wybór miejsca montowania sondy - wiercenie otworu w rurze kominowej - uszczelnianie przewodu kominowego 5. Wybór miejsca montowania czujnika temperatury Pt-100 6. Aktualizacja oprogramowania firmware 7. Przekaźnik elektromagnetyczny 8. Opis złączek 9. Opis diod LED na przednim panelu 10. Dane techniczne i zalecenia 11. Obsługa oprogramowania - Okno Główne - Okno Ustawienia 1 - Okno Ustawienia 2 - Okno Zegar Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi 2 3 3 3 3 3 4 5 8 10 11 12 15 16 17 18 20 21 21 23 24 26 - Okno Pamiętnik - Okno Konsola - Okno Kalibracja - Okno Analizy 1 - Okno Analizy 2 - Uwagi Końcowe 12. Środki ostrożności 13. Spis treści Domowy Tester Spalin Lmbd3 – Instrukcja Obsługi 28 29 30 31 33 36 38 39