ameryka_polnocna_zag..
advertisement
Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. AMERYKA PÓŁNOCNA – zagadnienia społeczno-gospodarcze Justyna Drop Zróżnicowanie rasowe i etniczne ludności Pierwotną ludność Ameryki Północnej stanowili Indianie i Eskimosi, zaliczani do rasy żółtej. Ich przodkowie przybyli tu z Azji Wschodniej około 20-50 tys. lat temu. W Ameryce Północnej mieszka ludność głównie rasy: Białej, z gałęzi europejskiej, Żółtej ( mongoidalnej), z gałęzi amerykańskiej – Indianie, A także ludność rasy przejściowej: Metysi ( potomkowie Indian i osób rasy białej) - najwięcej w Meksyku, Mulaci ( potomkowie Murzynów i osób rasy białej) Zambosi ( potomkowie Murzynów i Indian) Spośród państw Ameryki Północnej Indianie stanowią współcześnie większość tylko w Gwatemali (45% społeczeństwa). Ludność pochodzenia europejskiego dominuje w Kanadzie (ponad 95%), Kostaryce (87%), Portoryko (80%), Stanach Zjednoczonych (77%) i na Kubie (około 50%). Murzyni i Mulaci przeważają na większości wysp Ameryki Środkowej. Metysi są dominującą grupą ludności Hondurasu (90%), Salwadoru (89%), Meksyku (78%), Panamy i Nikaragui. Religie w Ameryce Chrześcijaństwo wyznaje większość Amerykanów w Stanach Zjednoczonych (76%), głównie w ramach wyznania protestanckiego ( 51%) i katolickiego (25%), a 1,7% to mormoni (nazwa powszechnie używany w odniesieniu do członków Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich ), religie niechrześcijańskie (w tym Buddyzm , Hinduizm , Islam i Judaizm ) razem stanowią około 5% dorosłej populacji, Judaizm jest trzecią co do wielkości religią w USA ( ok. 1,5%), choć to określenie nie musi wskazywać na przekonań i praktyk religijnych. Znaczna liczba osób identyfikuje się z amerykańskimi Żydami na tle etnicznym i kulturalnym , a nie religijnym. Kolejne 15% dorosłej populacji określa jako brak przekonania religijne lub brak przynależności religijnej. Zróżnicowanie religijne wśród Kanadyjczyków jest znaczne. Główne wyznania religijne to: katolicyzm( ponad 45%) i protestantyzm ( ok. 40%) , pozostałe 15% to inne religie. W Meksyku dominuje katolicyzm. Meksyk uznawany jest za jeden z najbardziej katolickich krajów na świecie! Bazylika Matki Bożej z Guadalupe. Jest aktualnie największym sanktuarium maryjnym na świecie – rocznie przybywa do Meksyku 12 milionów pielgrzymów. Kolonizacja Ameryki Pierwszą falą migracji był napływ ludności rasy żółtej pochodzenia azjatyckiego. Miał on miejsce 30-40 tyś. Lat temu. Ludność ta rozprzestrzeniła się na obu kontynentach i dała początek populacji Indian amerykańskich. Następną falę migracji zapoczątkowało odkrycie Ameryki. Dokonanie tego dzieła przypadło w udziale Krzysztofowi Kolumbowi, żeglarzowi pochodzącemu z Genui, który poszukiwał drogi wodnej do Indii. Proces kolonizacyjny rozpoczął się od podbojów Ameryki Środkowej i Południowej przez Hiszpanów i Portugalczyków. Europejczyków zwabiło tam złoto, gdyż kraj jakoby był w nie obfity. Hiszpanie, którzy byli pierwszymi i głównymi najeźdźcami w Nowym Świecie, podbili bogate wyspy Morza Karaibskiego, Meksyk i kraje Ameryki Środkowej i Południowej, otarli się nawet o obszary południowe i zachodnie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych, Wschodnie wybrzeża Ameryki Północnej kolonizowali Anglicy, Szkoci, Irlandczycy i Holendrzy. Z czasem do rywalizacji kolonialnej włączyli się Francuzi, którzy podbili obszar dorzeczy Missisipi i Missouri oraz Rzeki Św. Wawrzyńca. Rosjanie zagarnęli Alaskę i wybrzeża północno-zachodnie. W trakcie podbojów traciło życie miliony Indian. Do ciężkich prac na plantacjach i w kopalniach przywożono z Afryki niewolników. Głównie trafiali oni do Stanów Zjednoczonych i na wyspy basenu Morza Karaibskiego – był to początek kolonizacji Ameryki przez ludność pochodzenia afrykańskiego. Polonia w Ameryce W ostatnich kilkudziesięciu latach do Ameryki Północnej przybywa wielu Azjatów (Chińczyków, Hindusów i Japończyków). Dużą grupę etniczną w Ameryce Północnej stanowią Polacy. Powodem emigracji były względy ekonomiczne i polityczne. Znaczna liczba Polaków napłynęła do Stanów Zjednoczonych i Kanady bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej. Najwięcej ludności pochodzenia polskiego zamieszkuje Stany Zjednoczone – ok. 12 mln. Większość z nich nie zna swego rodzimego języka, ale jest świadoma polskiego pochodzenia Stany Zjednoczone to kraj z największą Polonią na świecie. Główne miejsca zamieszkiwania Polonii w USA to miasta: Chicago, Denver, Detroit, Los Angeles, Nowy Jork i Seattle. Chicago, miasto w środkowych USA, jest drugim na świecie, po macierzystej Warszawie, miastem pod względem liczby Polaków. . Polonia Liczba i rozmieszczenie ludności Przed przybyciem Krzysztofa Kolumba, Amerykę zamieszkiwało ok. 30 milionów ludzi. Liczba ta nie ulegała znaczącym zmianom aż do początku XIX wieku, kiedy to zaczęła gwałtownie wzrastać. Główną przyczyną wzrostu liczby mieszkańców był napływ imigrantów, głównie z Europy i Azji. Do wzrostu liczby ludności przyczynił się także wysoki przyrost naturalny, zwłaszcza w krajach Ameryki Łacińskiej. Współcześnie populację Ameryki Północnej szacuje się na prawie 530 milionów ludzi. Jest to trzeci co do wielkości kontynent pod względem obszaru, po Azji i Afryce, a czwarty pod względem populacji, po Azji, Afryce i Europie. Liczba mieszkańców na 1 km 2 Powyżej 200 100- 200 50-100 10 -50 1-10 Poniżej 1 Obszary niezamieszkane Rozmieszczenie ludności Liczba ludności w Ameryce Północnej rozmieszczona jest nierównomiernie. Głównymi czynnikami wpływającymi na rozmieszczenie ludności są: Warunki środowiska przyrodniczego, Poziom rozwoju gospodarczego poszczególnych krajów i regionów, Historia zasiedlania tej części świata. Szczególnie ważnym czynnikiem wpływającym na rozmieszczenie ludności jest fakt, że ogromna powierzchnia kontynentu znajduje się pod wpływem klimatów: polarnego, subpolarnego i umiarkowanie chłodnego, co znacząco ogranicza możliwość trwałego egzystowania człowieka na północy. Oprócz gęsto zaludnionych terenów, występują tu również obszary bezludne. Największe skupiska ludności znajdują się na wybrzeżach Atlantyku oraz w rejonie Wielkich Jezior. Tam też położone są największe miasta. Duża gęstość zaludnienia na tych terenach wynika ze sprzyjających osadnictwu warunków przyrodniczych – łagodnego klimatu i nizinnej rzeźby terenu. Najsłabiej zaludnione obszary w Ameryce charakteryzują się niekorzystnymi warunkami przyrodniczymi. Są to tereny o skrajnie zimnym klimacie – Grenlandia, Archipelag Arktyczny, Północna Kanada. Słabo zaludnione są także obszary górskie, na przykład Góry Skaliste. Urbanizacja w Ameryce Północnej Urbanizacja - proces koncentracji ludności w punktach przestrzeni geograficznej, głównie na obszarach miejskich, określający także wzrost liczby ludności miejskiej i jej udziału w liczbie ludności danego obszaru, dzięki czynnikom społeczno-kulturowym, demograficznym i ekonomicznym. Urbanizacja oznacza także przestrzenny rozwój miast oraz zmianę stylu życia na miejski Kontynent Amerykański jest silnie zurbanizowany. W miastach mieszka ok. 80% ludności. Szybki napływ ludności do miast doprowadził do powstania miast-gigantów. Największe zespoły miejskie tworzą: Miasto Meksyk Liczba ludności w mieście w mln Liczba ludności w zespole miejskim w mln 8,9 21,2 Nowy Jork 10,9 19,7 Los Angeles 3,9 13,9 Chicago 3,0 9,6 Nowy Jork Mexico City – tworzy największy zespół miejski w Ameryce Północnej Gospodarka w Ameryce Północnej Gospodarka Ameryki Północnej dysponuje bardzo dobrymi warunkami naturalnymi, jednak posiada duże różnice pod względem poziomu, jak i struktury produkcji. Obok największej potęgi gospodarczej świata - Stanów Zjednoczonych, jest też Haiti - zaliczane do krajów najbiedniejszych. Gospodarki Stanów Zjednoczonych i Kanady są nowoczesne i bardzo wydajne. Obydwa państwa zaliczane są do najlepiej rozwiniętych na świecie. Charakteryzują się wysoką wartością PKB na jednego mieszkańca. W strukturze PKB dominują usługi, natomiast niewielki jest udział rolnictwa. Mimo to rolnictwo jest w tych krajach jest bardzo dobrze rozwinięte. Rolnicy wykorzystują nowoczesne metody uprawy roślin i hodowli zwierząt. Meksyk należy do krajów średnio rozwiniętych. Rozwój gospodarczy przypadający na lata 70. i 80. XX w zawdzięcza eksportowi ropy naftowej i gazu ziemnego – najważniejszych surowców mineralnych w tym kraju. Tyś. PKB na 1 mieszkańca w Ameryce Północnej [w tyś. USD] Rolnictwo Podstawową rolę w rolnictwie trzech największych krajów Ameryki Północnej - Stanów Zjednoczonych, Kanady i Meksyku odgrywały zboża: kukurydza, pszenica, jęczmień, owies i ryż. Na terenie Stanów Zjednoczonych i Meksyku uprawia się sorgo, W Ameryce Środkowej - fasolę. Spośród wielu gatunków roślin bulwiastych największe znaczenie mają ziemniaki (głównie w USA), a następnie maniok i bataty. Zbiór trzciny cukrowej Bataty, czyli słodkie ziemniaki W strukturze produkcji światowego rolnictwa szczególne znaczenie mają wytwarzane tutaj takie rośliny jak: bawełna uprawiana w USA (23% produkcji światowej), trzcina cukrowa (13%), soja (47% światowych zbiorów pochodzi z USA), sizal (19,5%), tytoń, a także kawa i kakao. Najpopularniejszymi owocami krajów Ameryki Środkowej są banany (15% światowych zbiorów), które są głównym towarem eksportowym krajów tego regionu. Duże znaczenie w światowych zbiorach mają ananasy oraz owoce cytrusowe, głównie cytryny, pomarańcze i mandarynki, a także owoce charakterystyczne dla strefy umiarkowanej, uprawiane głównie w USA: jabłka, gruszki i śliwki. Przemysł W gospodarce Kanady i Stanów Zjednoczonych dużą rolę odgrywa przemysł. Ameryka Północna posiada wielkie złoża różnorodnych bogactw mineralnych. W Stanach Zjednoczonych występują największe na świecie pokłady węgla kamiennego i brunatnego. Bogate złoża ropy naftowej i gazu ziemnego ciągną się szerokim pasem od północnych wybrzeży Alaski, poprzez Kanadę, Stany Zjednoczone, aż po północny Jukatan w Meksyku. Kanada posiada bogate złoża uranu. Ponadto na kontynencie północnoamerykańskim występują złoża rud metali takich jak: żelazo, miedź, molibden, mangan, nikiel, boksyty oraz cynk i ołów. Dość znaczne są także złoża złota, platyny i srebra. Z surowców chemicznych najważniejsze znaczenie ma sól kamienna i fosforyty. W obu krajach duże znaczenie ma przemysł wysokich technologii, opierający się na najnowszych osiągnięciach nauki i techniki. Obejmuje on m.in. Przemysł: elektroniczny, farmaceutyczny, lotniczy. Przemysł przetwórczy osiągnął wysoki poziom zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Najważniejszymi jego gałęziami są tutaj: przemysł elektromaszynowy, metalurgiczny, samochodowy, celulozowo-papierniczy, włókienniczy i spożywczy. Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone Ameryki – państwo związkowe złożone z 50 stanów, w tym 48 tzw. stanów kontynentalnych oraz stanu Alaska oddzielonego od pozostałych stanów kontynentalnych obszarem Kanady - i stanu Hawaje, położonego na archipelagu o tej samej nazwie. Powierzchnia: 9631,4 tys.km 2 Liczba ludności – 310,5 mln Gęstość zaludnienia - 32,23 osób/km² Stolica – Waszyngton Język urzędowy - angielski Pod względem liczby ludności USA zajmuje 3 miejsce na świecie. Granice lądowe: długość całkowita: 12248 km granica z Kanadą: 8893 km (w tym 2477 km z Alaską), z Meksykiem: 3326 km linia brzegowa: 19924 km (bez wysp na Pacyfiku i Atlantyku) Warunki Naturalne Na zachodzie ciągnie się pas Kordylierów, na wschód od nich znajdują się Wielkie Równiny oraz pas nizin, na wschodzie kraju ciągnie się pas Appalachów, a wzdłuż wybrzeża Atlantyku – Nizina Atlantycka. Południkowy układ rzeźby oraz prądy morskie mają duży wpływ na klimat. Kordyliery ograniczają dostęp wilgotnych mas powietrza, napływających znad Pacyfiku. Dlatego środkowo – zachodnia część Stanów Zjednoczonych jest suchsza niż część wschodnia. Stany Zjednoczone maja urozmaiconą sieć rzeczną. Największymi rzekami są Missisipi z Missouri, Ohio, Kolorado, Kolumbia i Rzeka Św. Wawrzyńca. • Południkowy układ rzeźby ułatwia także mieszanie się różnych mas powietrza. Efektem tego są częste zmiany pogody oraz liczne tornada. Poza tornadami Stany Zjednoczone nawiedzane są przez następujące zagrożenia naturalne: to tsunami, wulkany, trzęsienia ziemi, huragany wzdłuż wybrzeża Atlantyku i w Zatoce Meksykańskiej, lawiny błotne i pożary w Kalifornii a także powodzie. Na obszarze USA obserwuje się od 600 – 1400 tornad w ciągu roku. Tornado odznacza się ogromną siłą niszczącą, a prędkość wiatru w wirze dochodzi do 450 km/h. Urbanizacja – USA W Stanach Zjednoczonych znajduje się ponad 50 wielkich aglomeracji. Każda z nich jest zamieszkana przez co najmniej 1 milion mieszkańców. Największe miasta – giganty to : Nowy Jork ( 19,7 mln) i Los Angeles ( 13,9 mln). BOSTON NOWY YORK FILADELFIA BALTIMORE WASZYNGTON Tereny silnie zurbanizowane, na których blisko siebie leży kilka dużych aglomeracji, to tzw. Megalopolis. Największe megalopolis w USA powstało na wschodnim wybrzeżu. Należą do niego aglomeracje: Bostonu, Nowego Jorku, Filadelfii, Baltimore i Waszyngtonu. Na zachodnim wybrzeżu megalopolis tworzą aglomeracje: San Francisco, Los Angeles oraz San Diego. Megalopolis leżące nad Atlantykiem, zajmuje obszar o długości kilkuset kilometrów i zamieszkuje je ok. 50 mln ludzi. Gospodarka Stanów Zjednoczonych W częstej opinii Stany Zjednoczone to największa potęga gospodarcza na świecie, PKB stanowi ponad 30% produktu światowego brutto, Wytwarza się tu i zużywa ok. ¼ wyprodukowanej energii elektrycznej, USA to największy importer i eksporter towarów na świecie, Państwo to jest jednym z największych producentów i zarazem konsumentów żywności, Wysoko rozwinięte rolnictwo, w którym podstawową rolę odgrywają farmy – prywatne , wielkoobszarowe gospodarstwa. Charakteryzują się wysoką mechanizacją i specjalizacją produkcji, Bogata baza surowcowa. Stany Zjednoczone zajmują czołowe miejsca w wydobyciu węgla kamiennego i brunatnego, gazu ziemnego i ropy naftowej, a także rud miedzi oraz srebra i złota. Bardzo ważną rolę odgrywa tu przemysł wysokiej technologii, właśnie to państwo uchodzi za jego kolebkę. Znajduje się tu słynna Dolina Krzemowa – najstarszy i największy ośrodek high – tech na świecie. Oprócz Doliny Krzemowej na terenie kraju zlokalizowanych jest wiele innych technopolii. Dominuje w nich przemysł elektroniczny, mikroelektroniczny, lotniczy oraz kosmiczny, a także przemysł oparty na stosowaniu biotechnologii. Technopolia – obszar skupiający dużą liczbę zakładów przemysłu high – tech. Stany Zjednoczone – przemysł zaawansowanych technologii Elektronika i mikroelektronika p. Lotniczy i kosmiczny p. Chemiczny ( oparty na biotechnologiach Przemysł zbrojeniowy Dolina Krzemowa Dolina Krzemowa (ang. Silicon Valley) to nazwa nadana północnej części Doliny Santa Clara, która znajduje się w północnej części amerykańskiego stanu Kalifornia. Firmy należące do gigantów przemysłowych, które mają swoje siedziby w Krzemowej Dolinie to m.in.: Adobe Systems,, Apple, BEA Systems,Binet, Cadence Design Systems, eBay, Electronic Arts, Google, HewlettPackard, Infotech, Intel, Intuit, Juniper Networks, Microsoft, National Semiconductor, Network Appliance, NVIDIA Corporation, Synopsys, Yahoo!. Meksyk Meksyk zajmuje powierzchnię prawie 2 mln km², co daje mu pod tym względem 14. miejsce na świecie. Ze 112 milionami mieszkańców ( lipiec 2010r.) jest 11 krajem z największą liczbą ludności. Meksyk jest federacją 31 stanów i Dystryktu Federalnego, w skład którego wchodzi stolica – miasto Meksyk – jedno z najgęściej zaludnionych miast na świecie. Powierzchnia: 1972,5 tyś. Km 2 Liczba ludności: 112 mln Stolica: Meksyk Język urzędowy - hiszpański Kraj w Ameryce Północnej. Sąsiaduje ze: Stanami Zjednoczonymi (na północy); Oceanem Spokojnym (na zachodzie i południu); Zatoką Meksykańską i Morzem Karaibskim (na wschodzie); Gwatemalą i Belize (na południu i południowym wschodzie). Warunki naturalne Meksyk nazywany jest często krajem wulkanów i trzęsień ziemi… Kraj ten leży w aktywnej strefie sejsmicznej, na granicy płyt litosfery. Z tego powodu występują tu, zwłaszcza w południowej części kraju częste trzęsienia ziemi i ożywiony wulkanizm. Wiekszość szczytów górskich Meksyku to aktywne lub wygasłe wulkany. Najwyższym szczytem Meksyku i zarazem najwyższym czynnym wulkanem Ameryki Północnej jest Orizaba (5636 m n.p.m.) Ponad połowa obszaru Meksyku znajduje się powyżej 1000 m n.p.m. Centralną część terytorium Meksyku zajmuje Wyżyna Meksykańska, otoczona z trzech stron łańcuchami górskimi. Od wschodu jest to Sierra Madre Wschodnia, od zachodu Sierra Madre Zachodnia, a na południu – Kordyliera Wulkaniczna. Na południu kraju rozciąga się kolejne pasmo Sierra Madre Południowa. Wąski pas nizin ciągnie się wzdłuż wybrzeży oceanicznych oraz na półwyspie Jukatan. Ludność i urbanizacja Kraj można podzielić na hiszpańsko-metyską północ i indiańskie południe. Ponad połowa Meksykanów to Metysi, Indianie stanowią ok. 30 % społeczeństwa, a ludność pochodzenia europejskiego ok. 9%. Meksyk to kraj ludzi młodych. Co trzeci Meksykanin ma mniej niż 15 lat, a osoby powyżej 65 roku życia stanowią zaledwie 5 % społeczeństwa. Przyczyna tego stanu jest wysoki przyrost naturalny, którego współczynnik wynosi ok. 16%0. W ciągu ostatnich 30 lat liczba ludności Meksyku podwoiła się. Obecnie wynosi 112 mln mieszkańców. Eksplozja demograficzna w Meksyku obejmuje głównie obszary wiejskie, co spowodowało masową migrację do miast. Uboga ludność wiejska przenosi się tam w poszukiwaniu pracy i lepszych warunków życia. Obecnie w miastach mieszka ¾ ludności meksykańskiej. Przeludnienie niektórych obszarów oraz bezrobocie są przyczynami emigracji ludności do Stanów Zjednoczonych. Emigracja w dużej mierze ma charakter nielegalny. W ostatnim czasie została ona ograniczona poprzez restrykcyjna polityka imigracyjna USA. Gospodarka Meksyku Meksyk należy do najszybciej rozwijających się pod względem gospodarczym krajów Ameryki Łacińskiej. W latach 1960-1980 PKB wzrósł o ponad 150%. Przy równoczesnej eksplozji demograficznej wzrost gospodarczy w tym okresie wynosił średnio 7%, co jest bardzo dobrym wynikiem na tle innych państw Ameryki Łacińskiej. Usługi odpowiadają za około 50% dochodu narodowego, przemysł stanowi 25%, a rolnictwo ok. 10%. Główne bogactwo mineralne Meksyku to ropa naftowa, dzięki której to państwo zawdzięcza taki szybki rozwój. Jej wydobycie pozwoliło również na na rozwój przemysłu petrochemicznego i chemicznego. Ropę eksploatuje się głównie na wybrzeżu i spod dna Zatoki Meksykańskiej. W 2006 roku Meksyk zajmował 6 miejsce w wydobyciu ropy naftowej na świecie ( 165 mln ton rocznie)
