Liście

Rośliny i zwierzęta
-Domalik Piotr
-Możdżeń Mariusz
Babka lancetowata
Babka lancetowata, babka wąskolistna, babka koniczynowa, języczki polne,
żywiec gatunek byliny należący do rodziny babkowatych Występuje w stanie
dzikim w Europie i Azji aż do Himalajów. Gatunek bardzo zmienny,
przystosowuje się do róznych warunków.
Charakterystyka:
Pęd Pod powierzchnią krótkie kłącze. W czasie kwitnienia wyrastają pędy
kwiatonośne osiągające wysokość do 40 cm.
Liście Równowąskie, lancetowate, u nasady zwężone w rynienkowaty owłosiony
ogonek, skupione są w przyziemne rozety, 3-7 nerwowe. Blaszka liściowa
przeważnie całobrzega, rzadko z nielicznymi ząbkami.
Kwiaty Z rozetek liściowych wyrasta jedna lub kilka bezlistnych szypułek
kwiatostanowych o 5-ciu głębokich bruzdach. Szypułka jest prosto wzniesiona
lub podnosząca się. Kwiatki są drobne, niepozorne, białe zebrane gęsty, kulisty
lub walcowaty, brunatny kłosek. Kwiatki osadzone w suchobłoniastych
przysadkach. Korona ma krótką rurkę i cztery płatki. Kwietnie od maja do
września.
Owoce Gładkie, błyszczące, czerwonobrunatne nasiona w kształcie czółenek
osadzone są po dwa w jajowatej torebce. Jedna roślina wydaje około 1000
nasion.
Babka zwyczajna
Babka zwyczajna (babka szerokolistna, babka pospolita, babka wielka, babka
szeroka, podróżnik, skołojna) gatunek byliny należący do rodziny babkowatych.
Występuje w stanie dzikim w całej Europie
Charakterystyka:
Pokrój Wysokość od 5 do 30 cm, bardzo zmienna zależnie od właściwości gleby.
Łodyga Łodygi kwiatonośne prosto wzniesione, bezlistne, obłe i skąpo owłosione,
wyrastające z pachwin liści
Liście Przyziemna różyczka liściowa. Blaszka szerokojajowata, całobrzega albo
skąpo ząbkowana, naga lub słabo owłosiona, z pięcioma do siedmiu
równoległymi nerwami. Ogonki liściowe mniej więcej długości blaszki.
Kwiaty Zebrane w szczytowe, walcowate kłosy. Niepozorne, małe, żółtawozielone,
czterokrotne, złożone z kielicha i rurkowatej korony, z czterema długimi
pręcikami i górną zalążnią. Pylniki białe lub czerwone. Kwitnie od czerwca do
października.
Owoce Jajowata puszka, zawierająca zwykle osiem owalnych, kanciastych,
brunatnych nasion. Łupina nasienna pęcznieje i śluzowacieje pod wpływem
wilgoci, dlatego przyczepia się, na przykład do stóp ludzi i zwierząt.
Bez czarny
Bez czarny (bez lekarski, bez apteczny, bez biały, bez pospolity, holunder, bzowina, hyćka, hyczka)– krzew.
W różnych systematykach zaliczany do rodziny bzowatych, piżmaczkowatych lub przewiertniowatych.
Występuje w stanie dzikim w Europie, północnej Afryce, na Kaukazie i w Azji Mniejszej. W Polsce
spotykany na całym obszarze kraju do wysokości 1100 m n.p.m.
Charakterystyka:
Pokrój Zazwyczaj wysoki krzew, rzadko o pokroju drzewiastym do wysokości 6 m.
Pędy Młoda kora jest zielonawoszarawa. Z wiekiem staje się szara i spękana. Cechą charakterystyczną jest
to, że gałązki w środku są wypełnione białym, lekkim rdzeniem.
Liście Liście są nieparzysto-pierzastozłożone, o długości do 30 cm, złożone z 5-7 naprzeciwległych,
eliptycznych listków, z wierzchu ciemnozielone, od spodu jasne, ostro piłkowane. Po roztarciu
nieprzyjemnie pachnące.
Kwiaty Białe lub kremowe o średnicy około 5 mm, o mdłym zapachu, zebrane w podbaldachogrono,
pięciołatkowe i z tyloma pręcikami oraz jednym słupkiem. Kwitnie od maja do czerwca.
Owoce Czarne, mięsiste pestkowce, lśniące i soczyste o średnicy 6 do 15 mm. Początkowo zielone, potem
czerwieniejące, aby w końcowej fazie nabrać czarnofioletowego koloru. Owoce dojrzewają w lipcu i
sierpniu.
Chaber bławatek
Chaber bławatek (modrak, wasiłek, wołoszka, jasieniec, głowacz) gatunek
rośliny jednorocznej z rodziny astrowatych. Występuje głównie w Europie i na
obszarze śródziemnomorskim, także w Azji. Pospolity chwast polny, archeofit.
Charakterystyka:
Pokrój Roślina zielna, słabo ulistniona, tworzy łany, osiąga wysokość 30-90 cm.
Łodyga Cienka, prosta, lekko żeberkowana, pajęczynowato owłosiona,
rozgałęziona.
Liście Ułożone skrętolegle, najczęściej równowąskolancetowate, szarozielone,
szerokości 2-5 mm. Dolne na ogonkach, z pojedynczymi, małymi ząbkami lub
pierzastodzielne z 2-3 łatkami. Górne niepodzielone, siedzące.
Kwiaty Kwiaty tylko rurkowate. Pojedyncze koszyczki kwiatowe o średnicy 2-3 cm
wyrastają na szczytach pędów z łuskowatej, podłużnej okrywy. Przyczepki
listków okrywy brzegiem piłkowanoząbkowane lub orzęsione. Korona o 5
rurkowato zrośniętych płatkach o barwie ciemnobłękitnej, czerwonej, różowej
lub białej. Kwiaty brzeżne większe, 5 pręcików, słupek dolny, złożony z 2
owocolistków. Okres kwitnienia od maja do września. Kwiaty przedprątne,
zapylane przez owady.
Owoce Niełupki, rozsiewane przez wiatr i mrówki.
Koniczyna białoróżowa
Koniczyna białoróżowa, koniczyna szwedzka to gatunek koniczyny. W Polsce jest rośliną
uprawną, rośnie również dziko i jest gatunkiem pospolitym.
Charakterystyka:
Pokrój Bylina o nielicznych, dołem często przylegających do ziemi, potem łukowato
wzniesionych, dętych łodygach, długości 30—60 cm. Łodygi są nagie.
Liście Przylistki skórzaste, liście przynasadowe na długich ogonkach (do 20 cm). Natomiast
liście łodygowe i wierzchołkowe złożone z 3 odwrotnie jajowatych, drobno piłkowanych
listków są na ogonkach.
Kwiat Kwiaty motylkowe, kwiatostanem są kuliste główki z białą koroną, później różowiejącą.
Szypułki wewnętrznych kwiatów w główce są 2-3 razy dłuższe od rurki kielicha. Żagielek
znacznie dłuższy od skrzydełek i łódeczki. Okres kwitnienia zaczyna się w maju, a kończy
w wrześniu. Kwiaty zapylane są przez pszczoły i trzmiele.
Owoc Strąki 2 - 4- nasienne. Wyhodowano odmiany tetraploidalne.
Mięta długolistna
Mięta długolistna - gatunek byliny należący do rodziny
jasnotowatych. Występuje w stanie dzikim w południowej i
środkowej Europie. W Polsce pospolita na całym obszarze.
Charakterystyka:
Pokrój Roślina wieloletnia o mało przyjemnym zapachu. Osiąga
30-100 cm wysokości.
Łodyga Wzniesiona, luźno lub gęsto owłosiona, u nasady z
podziemnymi rozłogami.
Liście Podługowato-lancetowate lub jajowate, ostro piłkowane, 510 cm długości, różnie owłosione, ale przeważnie pod spodem
filcowane. Nerwacja słabo wystająca.
Kwiaty Różowe lub czerwonawoliliowe w kłosokształtnych
kwiatostanach, o długości od 3 do 10 cm. Kwitnie od lipca do
września.
Miodunka ćma
Miodunka ćma (Pulmonaria obscura) – gatunek rośliny wieloletniej należący do
rodziny ogórecznikowatych. Pospolita na całym terenie Polski. Gatunek rodzimy.
Charakterystyka:
Łodyga Wzniesiona, pojedyncza, lub słabo rozgałęziająca się, kanciasta i cała silnie,
gruczołowato owłosiona. Wysokość 20-30 cm.
Liście Przy pomocy liści najłatwiej odróżnić ją od podobnego gatunku – miodunki
plamistej. Liście odziomkowe wyrastają na ogonkach niewyraźnie oskrzydlonych,
dłuższych od blaszki, a blaszka jest 2 razy dłuższa od szerokości. Liście są bez
plam, lub z nieznacznymi, jasnozielonymi. Liście łodygowe lancetowatego kształtu,
dolne na krótkich ogonkach, górne siedzące. Górna powierzchnia wszystkich liści
pokryta szorstkimi długimi szczecinkami, pomiędzy którymi znajdują się krótsze
brodawki i nieliczne gruczoły.
Kwiaty Promieniste, dwubarwne; młode kwiaty są różowoczerwone, starsze
czerwonofioloetowe. Wyrastają na krótkich, silnie gruczołowato owłosionych
szypułkach, tworząc na szczycie łodygi stosunkowo gęsty kwiatostan typu
dwustronny sierpik. Kielich rurkowaty, złożony z 5 jednakowych, trójkątnych ząbków.
Korona wewnątrz z 5 łukowatymi i orzęsionymi liniami. Kwitnie wczesną wiosną – od
marca do maja. Kwiaty zapylane przez błonkówki. Roślina posiada podwójne
zabezpieczenie przed niekorzystnym dla niej samozapyleniem - różnosłupkowość i
samopłonność. Część kwiatów ma mianowicie słupki wyższe od pręcików, część
kwiatów odwrotnie.
Owoc Rozłupnia rozpadająca się na 4 brunatne lub czarne orzeszki.
Poziewnik szorstki
Poziewnik szorstki to roślina jednoroczna należąca do rodziny wargowych
Występuje w Europie i północnej części Azji. W Polsce rośnie jako chwast na
polach, przydrożach i brzegach lasów całego kraju.
Charakterystyka:
Pokrój Łodyga do 1 m wysokości, gałęzista, w górze często ogruczolona, na
przekroju czworokątna.
Liście Jajowate lub podłużnie jajowate, zaostrzone na brzegu karbowanopiłkowane, ogonkowe, ustawione naprzeciwlegle. Na dolnej wardze zwykle
ciemny deseń zajmujący najwyżej 2/3 jej powierzchni.
Kwiaty kwitnie od czerwca do października
Rośnie w widnych lasach, na polach, zrębach, przydrożach na niżu i w górach.
Stokrotka pospolita
Stokrotka pospolita, stokroć trwała – gatunek rośliny wieloletniej zielnej z rodziny
astrowatych. Występuje w Europie, pospolita na terenie całej Polski.
Charakterystyka:
Łodyga Głąbik o wysokości 4-20 cm, prosto wzniesiony, delikatnie owłosiony. Roślina
wytwarza podziemne rozłogi. Kłącze walcowate i rozgałęzione.
Liście Zebrane w różyczkę, łopatkowe lub odwrotnie jajowate, jednonerwowe, nieco
karbowane lub ząbkowane. Zwężają się w ogonek liściowy.
Kwiaty Zebrane w pojedynczy koszyczek na szczycie głąbika. Okrywa koszyczka składa się z
tępo zakończonych listków ułożonych w dwu szeregach, krótko owłosionych. Dno
koszyczka jest wypukłe, puste i ma powierzchnię pokrytą brodawkami. Na zewnątrz
koszyczka jeden szereg białych lub różowych kwiatów języczkowych żeńskich. Wewnątrz
koszyczka żółte, rurkowe kwiaty obupłciowe, długości ok. 2 mm. Korona kwiatów
rurkowych dzwonkowata, 4–5 ząbkowa. Pylniki całkowicie zrośnięte w rurkę wokół słupka,
nitki pręcików wolne. Kwiaty przedprątne, zapylane przez motyle, błonkówki lub muchówki.
Kwitnie przeważnie od marca do listopada, czasem również w zimie, jeśli jest bezśnieżna i
nie ma mrozów. [1]
Owoc Odwrotnie jajowata, gładka i żółtobrunatna niełupka długości ok. 1 mm.[2]
Szczaw polny
Szczaw polny (Rumex acetosella) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny rdestowatych. W
Polsce jest rośliną pospolitą na całym terenie.
Charakterystyka:
Łodyga z kwiatamiŁodyga Dosyć cienka, wzniesiona, o wysokości do 50 cm. W dolnej części często
przebarwiona na czerwonawo. Powyżej połowy wysokości zwykle rozgałęzia się.
Liście Pojedyncze, podłużnie lancetowate, na końcach zaostrzone, stopniowo zwężające się w ogonek
liściowy. U nasady posiadają dwie oszczepowate, wyrastające na boki i ostro zakończone łatki. Podsadki
zwykle nie posiadają tych łatek. Dolne liście wyraźnie większe. Kolor szarozielony.
Kwiaty Roślina dwupienna. Kwiatostan w postaci gron na długich, bezlistnych i rzadko rozmieszczonych
rozgałęzieniach łodygi. Drobne kwiaty czerwonej barwy. Okwiat sześciolistkowy, w dwóch okółkach. Listki
okwiatu bez guzków, wewnętrzne listki o długości do 1,5 mm są unerwione, nie są przyrośnięte do owocu
i mają podobną do niego długość. Szyjki słupka nie przyrośnięte do zalążni. Kwitnie przez cały okres
wegetacji. Roślina wiatropylna.
Owoc Trójgraniasty orzeszek czerwonobrunatnej barwy.
Korzeń Palowy
Dziewięćsił bezłodygowy
Dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis L.) - gatunek rośliny dwuletniej należącej do
rodziny astrowatych. Występuje w rejonach alpejskich południowej i centralnej Europy,
dosyć często na terenie Polski południowej (Beskidy, Pieniny, Tatry, Sudety), rzadko na
niżu.
Charakterystyka:
Dziewięćsił bezłodygowyŁodyga Przeważnie brak łodygi i stąd pochodzi gatunkowa nazwa
rośliny.
Liście Pierzaste, powcinane, kolczasto zakończone, tworzące rozetę. Na spodniej stronie
słabo pajęczynowate. Rozeta rozpostarta tuż przy gruncie, osiąga do 15 cm średnicy.
Kwiaty W środku rozety umiejscowiony jest duży srebrzystobiały, rozwarty koszyczek,
przypominający pojedynczy kwiat. Ma średnicę 7-15 cm, łuski okrywy mają na brzegach
rozgałęzione kolce. Promienie okrywy biało lśniące. Kwiatostan otwiera się tylko w słońcu.
Kwitnie od lipca do września.
Owoce Niełupka o długości 4-6 mm z puchem kielichowym 15-17 mm. Włoski puchu zrośnięte
w nasadzie pęczkami po 5-8. Nasiona rozsiewane są przez wiatr.
Korzeń Gruby, palowy, słabo rozgałęziony i drewniejący.
Biotop Tereny górzyste do 2800 m n.p.m., często wzgórza wapienne, także niżej. Preferuje
gleby o odczynie obojętnym lub zasadowym, ubogie, piaszczysto-gliniaste. Rośnie w
miejscach nasłonecznionych.
Sikory
Sikory (sikorowate) (Paridae) - rodzina ptaków z rzędu wróblowych.
Obejmuje gatunki lądowe, nadrzewne, zamieszkujące półkulę
północną. Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:
- niewielkie rozmiary (średnia długość ciała: 12-13 cm)
- krótkie skrzydła, ogon stosunkowo długi
- mały, krótki dziób (odżywiają się owadami)
- większość charakteryzuje się kontrastowym, najczęściej czarnobiałym, ubarwieniem głowy
-posiadają 10 lotek I rzędu oraz 12 sterówek.
-Są to w większości gatunki o dużej liczebności (przykładowo bogatka
jest jednym z najliczniejszych ptaków Polski), nie zagrożone
wyginięciem. Jedynie 3 gatunki z rodzaju Parus uznaje się za narażone
w przyszłości na utratę liczebności lub wręcz wymarcie. Do polskiej
awifauny zalicza się 7 gatunków, wszystkie są objęte ścisłą ochroną
gatunkową
Ropucha
Ropuchowate, ropuchy właściwe – rodzina płazów bezogonowych.
Są to zwierzęta o różnej wielkości ciała (do 25 cm). Charakterystycznymi cechami budowy
ich ciała są: krępa, zwarta sylwetka, rozszerzona w odcinku tułowiowym, i krótkie kończyny
tylne. W szczęce górnej i żuchwie brak zębów. W szkielecie brak żeber. Na skórze
występują modzele. Język wąski, duży, nieprzyrośnięty z tyłu. Mają ucho środkowe i błony
bębenkowe. Samce ropuch mają tzw. narządy Biddera. Ropuchy są mięsożerne.
W skórze ropuch występują gruczoły jadowe, będące biernym i jedynym właściwie ich
sposobem obrony przed drapieżnikami, ropuchy bowiem to zwierzęta powolne i ociężałe,
nie potrafią uciec drapieżnikom. Dzięki tym gruczołom jadowym można odróżnić je od żab.
Szczególnie duże skupisko tych gruczołów występuje na głowie, nad oczami, tworząc tzw.
gruczoły przyuszne.
WystępowanieRopuchy to zwierzęta kosmopolityczne, jednak największa ich liczba żyje w
krajach o ciepłym lub umiarkowanym klimacie. Do rodziny tej należy kilkaset gatunków
klasyfikowanych w ponad 30 rodzajach. W Polsce przedstawicielami tej rodziny są tylko
trzy gatunki należące do rodzaju Bufo:
-ropucha szara
-ropucha zielona
-ropucha paskówka
Ochrona Ropuchy występujące w Polsce objęte są ścisłą ochroną.
Sroka
Sroka (Pica pica) - średni ptak z rodziny krukowatych, zamieszkujący całą Europę (z
wyjątkiem terenów wysokogórskich i Islandii), większość Azji (z wyjątkiem obszarów
wysuniętych najdalej na północ i południe oraz terenów pustynnych) i północno-zachodnią
Afrykę. Ponadto zamieszkuje Kamczatkę i zachodnią część Ameryki Północnej. W Polsce
szeroko rozpowszechniony, średnio liczny ptak lęgowy niżu. Gatunek ściśle osiadły.
Wygląd zewnętrzny
Obie płci ubarwione jednakowo, ale samiec jest zwykle nieco większy i cięższy od samicy i
ma dłuższy ogon. Upierzenie biało-czarne, unikalne dla tego gatunku. Bardzo długi,
zaostrzony ogon z piórami o stopniowanej długości (środkowe sterówki najdłuższe, skrajne
- krótsze). Głowa, dziób, gardziel, skrzydła, tył ciała i ogon ciemnoczarny, odcinający się
jaskrawo od pozostałych, białych części ciała: brzucha, boków i barkówek. Czarne pióra
mają metaliczny połysk: na skrzydłach najwyraźniejszy, zielonogranatowy; na ogonie
zielonobrązowy, na wierzchu głowy zielony, a na grzbiecie i pozostałej części głowy
szkarłatny. W locie widoczne rozłożone lotki pierwszorzędowe, które są białe z czarnymi
lamówkami. Dziób i nogi czarne. Młode podobne do dorosłych, ale ich upierzenie mniej się
błyszczy, a ogon jest krótszy.
Występujący w północno-zachodniej Afryce podgatunek Pica pica mauritanica jest mniejszy i
za okiem ma płat nagiej skóry w kolorze niebieskim.
Rozmiary dł. ciała: ok. 44-46 cm, w tym dł. ogona: ok. 20-30 cm, rozpiętość skrzydeł: ok. 5260 cm
Waga ok. 150-240 g
Sarna
Sarna, sarna europejska (Capreolus capreolus) – gatunek ssaka
parzystokopytnego z rodziny jeleniowatych. Jedno z ważniejszych zwierząt
łownych Europy. Samica jest nazywana kozą, samiec rogaczem lub kozłem,
młode zaś koźlętami.
Występowanie i biotop
Obecny zasięg występowania gatunku obejmuje Europę, Azję Mniejszą i region
Morza Kaspijskiego. W Azji występuje blisko z nią spokrewniona sarna
syberyjska, do niedawna traktowana jako podgatunek sarny europejskiej.
Zasięgi występowania obydwu gatunków graniczą ze sobą w górach Kaukazu.
W Polsce sarna jest gatunkiem pospolitym w całym kraju, najliczniejszym w jego
zachodniej części.
Jej siedliskiem są równinne i górskie (do 2400 m n.p.m.) rzadkie lasy liściaste i
mieszane oraz zarośla. W Europie - oprócz populacji leśnej - występuje
populacja polna, która przystosowała się do życia na otwartych terenach
uprawnych, łąkach, a nawet w ogrodach w pobliżu osiedli i miast.