REFERAT_ CHLODNICTWO

advertisement
POLITECHNIKA GDAŃSKA
WYDZIAŁ MECHANICZNY
Budowa i działanie absorpcyjnych
urządzeń chłodniczych stosowanych w
systemach klimatyzacji duŜych obiektów
uŜyteczności publicznej.
Autor : Sławomir Kubiczek
Zbigniew Marszałek
Gdańsk 2007
Spis treści:
1. Historia absorpcyjnych urządzeń chłodniczych.
2. Budowa absorpcyjnych urządzeń chłodniczych.
3. Czynniki chłodnicze
4. Podział urządzeń chłodniczych
5. Zasada działania oraz konstrukcja absorpcyjnych
amoniakalno-wodnych urządzeń chłodniczych.
6. Dane techniczne przykładowego absorpcyjnego agregatu
chłodniczego
7. Zastosowanie
8. Silne i słabe strony urządenia chłodniczego:
9. Podsumowanie:
10. Literatura
2
1. Historia absorpcyjnych urządzeń chłodniczych.
Absorpcyjne urządzenia chłodnicze znane i szeroko stosowane były juŜ
przed II wojna światową. W Polsce okres powojenny charakteryzował się
rozwojem tych urządzeń nie tylko w chłodziarkach domowych, ale równieŜ w
róŜnych gałęziach przemysłu. Niestety polskie rozwiązania konstrukcyjne
szybko zostały zapomniane wraz z rozwojem chłodziarek spręŜarkowych.
Główna zaletą absorpcyjnych urządzeń chłodniczych jest
wykorzystanie ciepła, jako energii napędowej obiegu chłodniczego. Obecnie
głównie z uwagi na aspekty ekologiczne wzrasta ponownie zainteresowanie
tego tupu urządzeniami.
2. Budowa absorpcyjnych urządzeń chłodniczych.
Urządzenia te charakteryzują się prostotą konstrukcji i wykorzystaniem
ciepła z róŜnych źródeł przy niewielkim udziale energii elektrycznej w
porównaniu z urządzeniami spręŜarkowymi. W zaleŜności od temperatury
odparowania czynnika chłodniczego, chłodziarka absorpcyjna charakteryzuje
się nawet kilkakrotnie większą energochłonnością niŜ urządzenie
spręŜarkowe. W przypadku jednak dostępu do taniej energii cieplnej,
pochodzącej z innych procesów technologicznych i jednocześnie coraz
droŜszej energii elektrycznej, coraz korzystniejsze jest wykorzystanie
absorpcyjnych urządzeń w systemach chłodniczych.
3. Czynniki chłodnicze
Najczęściej stosowany czynnik chłodniczy w tego typu urządzeniach
to amoniak, natomiast pochłaniaczem jest woda.
NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe substancjami absorbującymi mogą być
zarówno ciecze jak równieŜ ciała stałe.
Substancja absorbująca
Czynnik chłodniczy
Ciecze
Bromek Litu ( LiBr)
Woda ( H2O )
Eter dwumetylowy czteroetyloglikolu
Woda ( H2O )
Amoniak ( NH3 )
R 21 (CHFCl2) lub R 22 (CHF2Cl
)
Ciała Stałe
Chlorek wapnia
Węgiel aktywny
Sita molekularne (zeolity)
Amoniak ( NH3 )
Amoniak ( NH3 )
Woda ( H2O )
Tabela 1 . Pary substancji roboczych stosowanych w absorpcyjnych urządzeniach
chłodniczych.
3
4. Podział urządzeń chłodniczych
Biorąc pod uwagę charakter pracy absorpcyjnych urządzeń chłodniczych
rozróŜnić moŜemy :
Układy o działaniu okresowym
Układy o działaniu ciągłym
W absorpcyjnych urządzeniach chłodniczych o działaniu okresowym
wykorzystuje się stałe substancje absorbujące, w porach których osadza się (
absorbuje) skroplony czynnik chłodniczy. Typowym przykładem takiego
układu jest para substancji roboczych w zestawieniu zeolit/ woda.
Zeolity inaczej nazywane sitami molekularnymi znane są przede
wszystkim jako środki osuszające, stosowane w filtrach odwadniających
urządzeń chłodniczych. Charakteryzują się one skłonnością do intensywnego
pochłaniania pary wodnej.
W przeciwieństwie do absorpcyjnych urządzeniach chłodniczych o
działaniu okresowym
układy o działaniu ciągłym pracują w oparciu o ciekłe substancje
pochłaniające.
5. Zasada działania oraz konstrukcja absorpcyjnych
amoniakalno-wodnych urządzeń chłodniczych.
a) W urządzeniach tego typu zamiast odsysania pary z parownika przez
spręŜarkę wykorzystuje się do uzyskania podobnego efektu proces absorpcji
czyli pochłaniania pary przez ciecz. Ideę takiego rozwiązania przedstawiono
na rysunku 1.
Ze zbiornika cieczy amoniak wpływa poprzez zawór rozpręŜny do
parownika. W zaworze amoniak zostaje zdławiony od wysokiego ciśnienia
panującego w zbiorniku ( ciśnienia skraplania) do ciśnienia parowania,
odpowiadającego Ŝądanej temperaturze wrzenia. Powstająca w parowniku
para amoniaku nie jest zasysana przez spręŜarkę, lecz wpływa do absorbera.
JeŜeli początkowo aparat ten jest wypełniony wodą , to wówczas nastąpi
proces absorbowania przez nią pary amoniaku. Na miejsce zaabsorbowanej
przez wodę pary do absorbera wpłynie następna jej porcja co w efekcie
wywołuje proces ssania. W absorberze będzie się znajdować wówczas ciekły
4
roztwór amoniaku i wody. StęŜenie amoniaku w tym roztworze będzie się
zwiększać w miarę pochłaniania porcji pary wpływającej z parownika.
Okazuje się przy tym, Ŝe proces absorpcji pary amoniaku przez wodę
przebiega tym sprawniej, im niŜsza jest temperatura wody oraz im wyŜsze jest
ciśnienie panujące w absorberze. Oznacza to Ŝe absorber musi być chłodzony
i to tym intensywniej im niŜsze będą temperatury, a zatem i ciśnienia
parowania.
Przedstawione poglądowo na rysunku 1 urządzenie nie moŜe pracować
w sposób ciągły, chociaŜby dlatego, Ŝe po pewnym czasie stęŜenie amoniaku
w absorberze wzrośnie na tyle, Ŝe proces absorpcji ulegnie wyhamowaniu, co
w efekcie spowoduje ustanie ssania pary z parownika.
d) Schemat ideowy najprostszego absorpcyjnego urządzenia
chłodniczego o działaniu ciągłym został przedstawiony na rysunku 2.
Trzy podstawowe elementy urządzenia : parownik, skraplacz oraz element
rozpręŜny funkcjonują na podobnej zasadzie jak w układach spręŜarkowych.
Urządzenie absorpcyjne róŜni się od spręŜarkowego sposobem transportu
czynnika z parownika do skraplacza.
Zespół maszyn i aparatów słuŜący do realizacji tego procesu, polegającego
na przenoszeniu czynnika ze strony niskiego ciśnienia na stronę ciśnienia
wysokiego nazywa się spręŜarka termiczną.
f) Zasada działania spręŜarki termicznej o działaniu ciągłym dla
płynów roboczych układzie amoniak – woda jest następująca :
pary amoniaku o niskim ciśnieniu i temperaturze przepływają z
parownika do absorbera, gdzie są pochłaniane przez znajdującą się tam wodę.
Powstaje w ten sposób tzw. roztwór bogaty, czyli zawierający duŜą ilość
amoniaku. Roztwór ten jest zasysany przez pompę i dostarczany pod
wysokim ciśnieniem do warnika. Aparat ten słuŜy do rozdzielenia wody i
amoniaku z roztworu bogatego. Do warnika dostarczane jest w duŜych
ilościach ciepło, wskutek czego następuje proces desorpcji : amoniak
odparowuje z roztworu. W efekcie powstaje para amoniaku oraz tzw. roztwór
ubogi, zawierające małe ilości amoniaku. Para amoniaku przepływa do
skraplacza, zaś dalsze przemiany termodynamiczne odbywają się
analogicznie, jak w urządzeniu spręŜarkowym. Pozostały w warniku roztwór
ubogi spływa do absorbera. PoniewaŜ w warniku panuje ciśnienie skraplania,
zaś w absorberze- parowania, zatem spływający z warnika roztwór ubogi
musi zostać zdławiony w odpowiednim zaworze rozpręŜnym.
5
g) Podobnie jak w urządzeniach spręŜarkowych istnieje moŜliwość
zoptymalizowania konstrukcji omawianego urządzenia poprzez zastosowanie
wymienników regeneracyjnych co pokazano na rysunku 3 .
Zadaniem wymiennika regeneracyjnego I jest uzyskanie dodatkowego
dochłodzenia ciekłego czynnika zasilającego parownik, co skutkuje
odpowiednim zwiększeniem wydajności chłodniczej.
Z kolei wymiennik regeneracyjny II pozwala na częściowe odzyskiwanie
mocy cieplnej dostarczanej do warnika oraz równoczesne zmniejszenie ilości
wody chłodzącej absorber.
W wymienniku tym bowiem „zimny” roztwór bogaty zostaje wstępnie
podgrzany ciepłem pobranym od powracającego do absorbera roztworu
ubogiego o wysokiej temperaturze. Warto podkreślić wagę tego rozwiązania
bowiem moc cieplna dostarczona do warnika jest w istocie główną mocą
napędową całego urządzenia.
Jest rzeczą istotną, Ŝe powstająca w warniku para czynnika chłodniczego
zawiera niekiedy znaczne ilości absorbentu, przy czym jego zawartość w
parze czynnika jest tym większa, im niŜsza jest temperatura parowania i
wyŜsze ciśnienie skraplania.
Wynika stąd konieczność stosowania aparatów nazywanych
deflegmatorami, w których na skutek chłodzenia pary wykrapla się czynnik
mniej lotny i/lub rektyfikatorów, w których oddzielenie od siebie par dwóch
substancji realizowane jest za pomocą procesu rektyfikacji.
6
6. Dane techniczne przykładowego absorpcyjnego
agregatu chłodniczego:
Agregat absorpcyjny MILLENIUM firmy YORK.
DANE TECHNICZNE
· Zakres wydajności chłodniczej: od 420 kW do 4850 kW
· Współczynnik wydajności chłodniczej: COP równy 0.68
· Minimalna temperatura wody lodowej: 4.5oC
· Minimalna temperatura wody z wieŜy chłodniczej 7.3oC przy zasilaniu
parą, oraz 20oC przy zasilaniu gorącą wodą
· Wskaźnik wydajności chłodzenia wody lodowej: 0.32 m3/(h*kW) dla
róŜnicy
temperatur na wieŜy chłodniczej wynoszącej 9.5 K
· Temperatura wody grzejnej: minimum 80oC, nominalnie 115oC,
opcjonalnie 130oC
7
7. ZASTOSOWANIE:
Agregaty absorpcyjne Millenium YIA sprawdzają się w bardzo szerokim
zakresie zastosowań od urządzeń pracujących dla potrzeb szkół, aŜ po duŜe
instalacje montowane w rafineriach. Jednak głównie przeznaczony jest do
chłodzenia wody dla celów klimatyzacyjnych. MoŜliwych jest wiele
obszarów jego aplikacji z punktu widzenia źródeł energii napędowej:
· Parowe siłownie energetyczne. Bromolitowe urządzenia absorpcyjne
zasilane są parą odlotową z turbin.
.
· Turbiny gazowe lub turbospręŜarki. W tych zastosowaniach agregat YIA
słuŜy do chłodzenia zasysanego powietrza. W efekcie jego zastosowania
uzyskuje się podwyŜszenie sprawności spalania.
· Odzyskiwanie odpadowej energii cieplnej w róŜnych gałęziach przemysłu
w powiązaniu z chłodzeniem, jako integralną częścią procesów
przemysłowych.
8. Silne i słabe strony urządenia chłodniczego:
Zalety absorpcyjnych urządzeń chłodniczych:
-Prostota obsługi i konserwacji
-Dobre warunki regulacyjne
-Zwarta konstrukcja urządzenia
-Brak w instalacji nieekologicznego czynnika chłodniczego np.HCFC
-Długa Ŝywotność urządzenia(20-25lat)
-MoŜliwość pracy z dala od źródeł zasilania
-MoŜliwość wykorzystania energii słonecznej, źródeł geotermalnych,
ciepła z ogniw paliwowych do klimatyzacji
budynków.
-Cicha praca bez drgań co jest waŜne skojarzonych systemach
wytwarzania ciepła, chłodu i elektryczności usytuowanych np. w
piwnicy budynku.
Wady absorpcyjnych urządzeń chłodniczych:
-Około dwukrotnie wyŜszy koszt inwestycyjny przy tej samej mocy
chłodniczej,
-niŜszy COP
-korodujące działanie wody w przypadku roztworów NH3-H2O lub
H2O-LiBr,
8
-moŜliwość krystalizacji LiBr w wymiennikach ciepła
-PowaŜne problemy z zapewnieniem szczelności urządzeń.
9. Podsumowanie:
Zastosowanie urządzenia chłodniczego powoduje:
-Zmniejszenie kosztów eksploatacji systemów skojarzonego
wytwarzania ciepła i chłodu.
-Oszczędność gospodarowania zasobami energetycznymi
-Poszanowanie środowiska naturalnego
-Koszt inwestycyjny około 2razy większy
-Decyzję o wyborze naleŜy poprzeć analizą kosztów w celu
stwierdzenia opłacalności zastosowania tego urządzenia.
10. Literatura :
Dariusz Butrymowicz : Technika chłodnicza i klimatyzacyjna , 4,5
/1999
Dariusz Butrymowicz : Technika chłodnicza i klimatyzacyjna 2
/2004
Hans – Jőrgen Ullrich : Technika chłodnicza. Poradnik tom 1
N. Szlęzak, D. Obracaj, M.Borowski : Technika chłodnicza i
klimatyzacyjna 6-7 /2001
K. Szczepański: Absorpcyjna pompa ciepła jako element
skojarzonego systemu wytwarzania ciepła i chłodu.
Rysunki 1,2,3 ze względu na niemoŜliwość zamieszczenia ich w Naszej pracy
zostaną doniesione w formie ręcznej.
9
Download