RG Millikan - Kognitywistyka Komunikacji

Teorie kompetencji komunikacyjnej
rok akademicki 2015/2016
semestr letni
Temat 3:
Niegrice'owskie ujęcia komunikacji (1):
R.G. Millikan „biologiczny” model języka
Co to znaczy, że omawiany model jest „biologiczny”?
Co to znaczy, że omawiany model jest „biologiczny”?
→ Kategoria funkcji własnej
lub funkcji właściwej (ang. proper function);
Co to znaczy, że omawiany model jest „biologiczny”?
→ Kategoria funkcji własnej
lub funkcji właściwej (ang. proper function);
→ teza o ciągłości między:
— sferą znaków naturalnych i sferą znaków intencjonalnych,
— sygnałami zwierzęcymi i aktami komunikacyjnymi,
— kodami zwierzęcymi i ludzkimi językami.
Co to znaczy, że omawiany model jest „biologiczny”?
→ Kategoria funkcji własnej
lub funkcji właściwej (ang. proper function);
funkcja własna:
• bezpośrednia funkcja własna (ang. direct proper function),
• pochodna funkcja własne (ang. derived proper function).
Bezpośrednia funkcja własna
lub bezpośrednie przeznaczenie (ang. direct purpose):
narzędzi (młotka, piły, obcęgów, …),
genów,
organów (serca, nerki, oka, …),
wrodzonych wzorców zachowań
(technik łowieckich, tańców godowych, …).
• nabytych wzorców zachowań
(wokalizacji ptaków, mimiki twarzy, technologii, …),
• środków językowych (słów, trybów, konstrukcji, …),
• innych urządzeń (ang. devices) i elementów (ang. items).
•
•
•
•
Bezpośrednia funkcja własna
lub bezpośrednie przeznaczenie (ang. direct purpose):
narzędzi (młotka, piły, obcęgów, …),
genów,
organów (serca, nerki, oka, …),
wrodzonych wzorców zachowań
(technik łowieckich, tańców godowych, …).
• nabytych wzorców zachowań
(wokalizacji ptaków, mimiki twarzy, technologii, …),
• środków językowych (słów, trybów, konstrukcji, …),
• innych urządzeń (ang. devices) i elementów (ang. items).
•
•
•
•
Pytanie:
• co ww. elementy mają ze sobą wspólnego?
Bezpośrednia funkcja własna
lub bezpośrednie przeznaczenie (ang. direct purpose):
narzędzi (młotka, piły, obcęgów, …),
genów,
organów (serca, nerki, oka, …),
wrodzonych wzorców zachowań
(technik łowieckich, tańców godowych, …).
• nabytych wzorców zachowań
(wokalizacji ptaków, mimiki twarzy, technologii, …),
• środków językowych (słów, trybów, konstrukcji, …),
• innych urządzeń (ang. devices) i elementów (ang. items).
•
•
•
•
Odpowiedź:
• tworzą rodziny ustalone dzięki reprodukcji
(ang. reproductively established families, → REF).
Bezpośrednia funkcja własna
lub bezpośrednie przeznaczenie (ang. direct purpose):
narzędzi (młotka, piły, obcęgów, …),
genów,
organów (serca, nerki, oka, …),
wrodzonych wzorców zachowań
(technik łowieckich, tańców godowych, …).
• nabytych wzorców zachowań
(wokalizacji ptaków, mimiki twarzy, technologii, …),
• środków językowych (słów, trybów, konstrukcji, …),
• innych urządzeń (ang. devices) i elementów (ang. items).
•
•
•
•
Odpowiedź:
• tworzą rodziny ustalone dzięki reprodukcji
(ang. reproductively established families, → REF);
• REF pierwszego rzędu / REF wyższego rzędu.
Bezpośrednia funkcja własna
lub bezpośrednie przeznaczenie (ang. direct purpose):
narzędzi (młotka, piły, obcęgów, …),
genów,
organów (serca, nerki, oka, …),
wrodzonych wzorców zachowań
(technik łowieckich, tańców godowych, …).
• nabytych wzorców zachowań
(wokalizacji ptaków, mimiki twarzy, technologii, …),
• środków językowych (słów, trybów, konstrukcji, …),
• innych urządzeń (ang. devices) i elementów (ang. items).
•
•
•
•
Odpowiedź:
• tworzą rodziny ustalone dzięki reprodukcji
(ang. reproductively established families, → REF);
• REF pierwszego rzędu / REF wyższego rzędu.
REF(1)
Rodzina elementów { a1, a2, a3, a4, ...} tworzy REF(1) A,
jeśli każdy z nich jest wynikiem reprodukcji pewnego innego
elementu tej rodziny (reprodukcji pod względem cech c1, …, cn);
REF(1)
Rodzina elementów { a1, a2, a3, a4, ...} tworzy REF(1) A,
jeśli każdy z nich jest wynikiem reprodukcji pewnego innego
elementu tej rodziny (reprodukcji pod względem cech c1, …, cn);
x powstał w wyniku reprodukcji y-a pod względem cech c1, …, cn:
gdyby y (→ model) różnił się od swojej obecnej postaci pod
względem pewnych cech z zakresu c1, …, cn,
to x (→ kopia) różniłaby się od swojej obecnej postaci
w ten sam sposób pod względem tych samych cech;
REF(1)
Rodzina elementów { a1, a2, a3, a4, ...} tworzy REF(1) A,
jeśli każdy z nich jest wynikiem reprodukcji pewnego innego
elementu tej rodziny (reprodukcji pod względem cech c1, …, cn);
x powstał w wyniku reprodukcji y-a pod względem cech c1, …, cn:
gdyby y (→ model) różnił się od swojej obecnej postaci pod
względem pewnych cech z zakresu c1, …, cn,
to x (→ kopia) różniłaby się od swojej obecnej postaci
w ten sam sposób pod względem tych samych cech;
krótko mówiąc: fidelity (Dawkins 1976).
REF(1)
Rodzina elementów { a1, a2, a3, a4, ...} tworzy REF(1) A,
jeśli każdy z nich jest wynikiem reprodukcji pewnego innego
elementu tej rodziny (reprodukcji pod względem cech c1, …, cn);
x powstał w wyniku reprodukcji y-a pod względem cech c1, …, cn:
gdyby y (→ model) różnił się od swojej obecnej postaci pod
względem pewnych cech z zakresu c1, …, cn,
to x (→ kopia) różniłaby się od swojej obecnej postaci
w ten sam sposób pod względem tych samych cech;
krótko mówiąc: fidelity (Dawkins 1976).
c1, … cn — reprodukcyjnie ustalona natura C
(ang. reproductively established character, REC).
REF(1)
Rodzina elementów { a1, a2, a3, a4, ...} tworzy REF(1) A,
jeśli każdy z nich jest wynikiem reprodukcji pewnego innego
elementu tej rodziny (reprodukcji pod względem cech c1, …, cn);
x powstał w wyniku reprodukcji y-a pod względem cech c1, …, cn:
gdyby y (→ model) różnił się od swojej obecnej postaci pod
względem pewnych cech z zakresu c1, …, cn,
to x (→ kopia) różniłaby się od swojej obecnej postaci
w ten sam sposób pod względem tych samych cech;
krótko mówiąc: fidelity (Dawkins 1976).
•
•
•
•
Narzędzia (młotki, piły, obcęgi, …),
geny, …
nabyte wzorce zachowań (ptasie śpiewy, …),
środki językowe (słowa, tryby, konstrukcje, …).
Bezpośrednia funkcja własna
Funkcja F elementu x jest
jego bezpośrednią funkcją własną, jeśli:
• x ma własności c1, …, cn, dzięki którym pełni funkcję F,
• x powstał w wyniku reprodukcji innych elementów
(reprodukcji pod względem cech c1, …, cn) dlatego*), że te
inne elementy, dzięki posiadaniu cech c1, …, cn, pełniły F.
Bezpośrednia funkcja własna
Funkcja F elementu x jest
jego bezpośrednią funkcją własną, jeśli:
• x ma własności c1, …, cn, dzięki którym pełni funkcję F,
• x powstał w wyniku reprodukcji innych elementów
(reprodukcji pod względem cech c1, …, cn) dlatego*), że te
inne elementy, dzięki posiadaniu cech c1, …, cn, pełniły F.
*) „dlatego, że...” jako wyjaśnienie ewolucjonistyczne.
Innymi słowy:
• x należy do REF(1) X,
• elementy rodziny X mają cechy c1, …, cn,
• rodzina X powiększała się (i nadal się powiększa) o nowe
elementy dlatego, że dzięki posiadaniu cech c1, …, cn
pełniły one (i nadal pełnią) funkcję F.
Warunki Normalne właściwego funkcjonowania
Warunki Normalne właściwego funkcjonowania
Ważne:
• warunki Normalne  warunki statystycznie częste.
Warunki Normalne właściwego funkcjonowania
Ważne:
• warunki Normalne  warunki statystycznie częste.
Wyjaśnienie Normalne:
• wyjaśnienie tego, jak elementy tworzące pewną REF(1)
pełniły swoją funkcję własną.
Warunki Normalne:
• warunki, które wskazuje się w wyjaśnieniu Normalnym.
Warunki Normalne właściwego funkcjonowania
Ważne:
• warunki Normalne  warunki statystycznie częste.
Wyjaśnienie Normalne:
• wyjaśnienie tego, jak elementy tworzące pewną REF(1)
pełniły swoją funkcję własną.
Warunki Normalne:
• warunki, które wskazuje się w wyjaśnieniu Normalnym.
Przykłady:
• zapałki: obecność tlenu w powietrzu;
Warunki Normalne właściwego funkcjonowania
Ważne:
• warunki Normalne  warunki statystycznie częste.
Wyjaśnienie Normalne:
• wyjaśnienie tego, jak elementy tworzące pewną REF(1)
pełniły swoją funkcję własną.
Warunki Normalne:
• warunki, które wskazuje się w wyjaśnieniu Normalnym.
Przykłady:
• zapałki: obecność tlenu w powietrzu;
• płochliwość królika: szelest wywołany przez drapieżnika;
Warunki Normalne właściwego funkcjonowania
Ważne:
• warunki Normalne  warunki statystycznie częste.
Wyjaśnienie Normalne:
• wyjaśnienie tego, jak elementy tworzące pewną REF(1)
pełniły swoją funkcję własną.
Warunki Normalne:
• warunki, które wskazuje się w wyjaśnieniu Normalnym.
Przykłady:
• zapałki: obecność tlenu w powietrzu;
• płochliwość królika: szelest wywołany przez drapieżnika;
• kiełkowanie ziarna pod wpływem wilgoci: bliskość gleby;
Warunki Normalne właściwego funkcjonowania
Ważne:
• warunki Normalne  warunki statystycznie częste.
Wyjaśnienie Normalne:
• wyjaśnienie tego, jak elementy tworzące pewną REF(1)
pełniły swoją funkcję własną.
Warunki Normalne:
• warunki, które wskazuje się w wyjaśnieniu Normalnym.
Przykłady:
• zapałki: obecność tlenu w powietrzu;
• płochliwość królika: szelest wywołany przez drapieżnika;
• kiełkowanie ziarna pod wpływem wilgoci: bliskość gleby;
• żebractwo: obecność ludzi o „miękkim sercu”;
Warunki Normalne właściwego funkcjonowania
Ważne:
• warunki Normalne  warunki statystycznie częste.
Wyjaśnienie Normalne:
• wyjaśnienie tego, jak elementy tworzące pewną REF(1)
pełniły swoją funkcję własną.
Warunki Normalne:
• warunki, które wskazuje się w wyjaśnieniu Normalnym.
Przykłady:
• zapałki: obecność tlenu w powietrzu;
• płochliwość królika: szelest wywołany przez drapieżnika;
• kiełkowanie ziarna pod wpływem wilgoci: bliskość gleby;
• żebractwo: obecność ludzi o „miękkim sercu”;
• „apetyt na słodkie”: niska podaż kalorycznego pokarmu.
REF(2)
Zbiór B podobnych do siebie elementów { b1, b2, b3, b4, ...}
wytworzonych przez członków REF(1) A = { a1, a2, a3, a4, ...}
tworzy REF(2), jeśli:
• tworzenie elementów B jest bezpośrednią funkcją właściwą
elementów A,
• elementy B zostały wytworzone w zgodzie z wyjaśnieniem
Normalnym, tj. w warunkach normalnych.
REF(2)
Zbiór B podobnych do siebie elementów { b1, b2, b3, b4, ...}
wytworzonych przez członków REF(1) A = { a1, a2, a3, a4, ...}
tworzy REF(2), jeśli:
• tworzenie elementów B jest bezpośrednią funkcją właściwą
elementów A,
• elementy B zostały wytworzone w zgodzie z wyjaśnieniem
Normalnym, tj. w warunkach normalnych.
Przykłady:
• organy (serce, nerki, oczy...),
• wrodzone dyspozycje („apetyt na słodkie”, …),
• wrodzone wzorce zachowań (taniec godowy, …).
Pochodna funkcja właściwa
• Do tej pory mówiliśmy of funkcjach właściwych pierwotnych,
które można przypisać elementom REF(1) oraz REF(2) …
• … czyli elementom podobnym do siebie;
Pochodna funkcja właściwa
• Do tej pory mówiliśmy of funkcjach właściwych pierwotnych,
które można przypisać elementom REF(1) oraz REF(2) …
• … czyli elementom podobnym do siebie;
• elementy pewnej REF(1) maja cechy tworzące REC;
Pochodna funkcja właściwa
• Do tej pory mówiliśmy of funkcjach właściwych pierwotnych,
które można przypisać elementom REF(1) oraz REF(2) …
• … czyli elementom podobnym do siebie;
• elementy pewnej REF(1) maja cechy tworzące REC;
• elementy pewnej REF(2) mają cechy Normalne.
Pochodna funkcja właściwa
• Do tej pory mówiliśmy of funkcjach właściwych pierwotnych,
które można przypisać elementom REF(1) oraz REF(2) …
• … czyli elementom podobnym do siebie;
• elementy pewnej REF(1) maja cechy tworzące REC;
• elementy pewnej REF(2) mają cechy Normalne.
• Czy można przypisać funkcje własne
elementom niepowtarzalnym i unikatowym?
Pochodna funkcja właściwa
• Do tej pory mówiliśmy of funkcjach właściwych pierwotnych,
które można przypisać elementom REF(1) oraz REF(2) …
• … czyli elementom podobnym do siebie;
• elementy pewnej REF(1) maja cechy tworzące REC;
• elementy pewnej REF(2) mają cechy Normalne.
• Czy można przypisać funkcje własne
elementom niepowtarzalnym i unikatowym?
Przykład:
• funkcja mechanizmu odpowiedzialnego za
kamuflaż kameleona,
• funkcja konkretnego układu pigmentu na skórze kameleona.
Pochodna funkcja właściwa
• Do tej pory mówiliśmy of funkcjach właściwych pierwotnych,
które można przypisać elementom REF(1) oraz REF(2) …
• … czyli elementom podobnym do siebie;
• elementy pewnej REF(1) maja cechy tworzące REC;
• elementy pewnej REF(2) mają cechy Normalne.
• Czy można przypisać funkcje własne
elementom niepowtarzalnym i unikatowym?
Przykład:
• funkcja mechanizmu odpowiedzialnego za
formowanie doznań percepcyjnych,
• funkcja konkretnego doznania percepcyjnego.
Pochodna funkcja właściwa
Element (= unikat) z ma pochodną funkcję właściwą F’ jeśli
powstał w okolicznościach C w wyniku działania systemu S,
którego funkcja właściwa sprowadza się w okolicznościach C
do wytworzenia z.
Funkcja z polega na tym, by między pewnymi cechami z
oraz okolicznościami C zachodziła pewna określona relacja.
→ konkretna barwa skóry kameleona;
→ konkretne doznanie wzrokowe.
Pochodna funkcja właściwa
Element (= unikat) z ma pochodną funkcję właściwą F’ jeśli
powstał w okolicznościach C w wyniku działania systemu S,
którego funkcja właściwa sprowadza się w okolicznościach C
do wytworzenia z.
Funkcja z polega na tym, by między pewnymi cechami z
oraz okolicznościami C zachodziła pewna określona relacja.
→ konkretna barwa skóry kameleona;
→ konkretne doznanie wzrokowe.
… tyle (na razie) o funkcjach własnych.
Znaki naturalne:
•
•
•
•
•
•
ślady przepiórki,
kora zadrapana przez tygrysa,
ogon pawia,
drgania pajęczyny,
powrót bocianów,
…
Znaki naturalne:
•
•
•
•
•
•
ślady przepiórki,
kora zadrapana przez tygrysa,
ogon pawia,
drgania pajęczyny,
powrót bocianów,
…
ważne:
• to są znaki „dla interpretatora”;
• znak naturalny  stan niosący informację.
Znaki naturalne:
stany rzeczy postaci
“trop-Ψ-wielkości-X-w-miejscu-M-w-chwili-T1”
↓ naturalnie oznaczają
stany rzeczy postaci
“przepiórka-wielkości-Y-była-w-miejscu-M-w-chwili-T2”
Znaki naturalne:
stany rzeczy postaci
“trop-Ψ-wielkości-X-w-miejscu-M-w-chwili-T1”
↓ naturalnie oznaczają
stany rzeczy postaci
“przepiórka-wielkości-Y-była-w-miejscu-M-w-chwili-T2”
ang. locally recurrent natural signs
Znaki naturalne:
stany rzeczy postaci
“trop-Ψ-wielkości-X-w-miejscu-M-w-chwili-T1”
↓ naturalnie oznaczają
stany rzeczy postaci
“przepiórka-wielkości-Y-była-w-miejscu-M-w-chwili-T2”
ang. locally recurrent natural signs
Ważne:
• znaki naturalne są lokalne
• i nie mogą być fałszywe;
• pojęcie znaku naturalnego jest epistemiczne.
Rozważmy:
• sygnały alarmowe (ang. alarm calls);
• sygnały pokarmowe (ang. food calls);
• sygnały godowe (ang. mating calls).
Czy to są znaki naturalne?
Rozważmy:
• sygnały alarmowe (ang. alarm calls);
• sygnały pokarmowe (ang. food calls);
• sygnały godowe (ang. mating calls).
Czy to są znaki naturalne?
Czy ww. sygnały mogą być fałszywe?
Rozważmy:
• sygnały alarmowe (ang. alarm calls);
• sygnały pokarmowe (ang. food calls);
• sygnały godowe (ang. mating calls).
Czy to są znaki naturalne?
Czy ww. sygnały mogą być fałszywe?
Pytanie:
• jak możliwe są fałszywe reprezentacje?
Ważne:
• celem teorii funkcji własnych
jest podanie odpowiedzi na to pytanie.
Znaki intencjonalne (ang. intentional signs)
Znaki intencjonalne (ang. intentional signs)
Dygresja:
• Brentano o intencjonalności;
• intencjonalność mentalna / intencjonalność języka;
Znaki intencjonalne (ang. intentional signs)
Dygresja:
• Brentano o intencjonalności;
• intencjonalność mentalna / intencjonalność języka;
• Grice o różnicy
znaczenie intencjonalne / znaczenie naturalne;
Znaki intencjonalne (ang. intentional signs)
Dygresja:
• Brentano o intencjonalności;
• intencjonalność mentalna / intencjonalność języka;
• Grice o różnicy
znaczenie intencjonalne / znaczenie naturalne;
• Austin o „force/meaning distinction”;
Rozważmy:
• sygnały alarmowe (ang. alarm calls);
• sygnały pokarmowe (ang. food calls);
• sygnały godowe (ang. mating calls).
Rozważmy:
• sygnały alarmowe (ang. alarm calls);
• sygnały pokarmowe (ang. food calls);
• sygnały godowe (ang. mating calls).
Należy odróżnić:
• twórca znaku (ang. sign producer);
• użytkownik znaku (ang. sign consumer).
Rozważmy:
• sygnały alarmowe (ang. alarm calls);
• sygnały pokarmowe (ang. food calls);
• sygnały godowe (ang. mating calls).
Należy odróżnić:
• twórca znaku (ang. sign producer);
• użytkownik znaku (ang. sign consumer).
Funkcja właściwa twórcy znaku:
• wytworzyć znak, który stanowi Normalne warunki
właściwego funkcjonowania konsumenta znaku.
Znaki intencjonalne (ang. intentional signs)
Znaki intencjonalne (ang. intentional signs)
Znaki intencjonalne (ang. intentional signs)