Odra, świnka, różyczka Odra, świnka i różyczka to ostre choroby zakaźne wieku dziecięcego, mogą jednak zachorować na nie również nastolatki i osoby dorosłe. Są to choroby wirusowe - nie ma lekarstwa, które niszczyłoby te wirusy. Zakażenie osoby nieodpornej prowadzi zawsze do zachorowania, w wielu przypadkach do poważnych komplikacji. Jedynym sposobem uniknięcia chorób i ich powikłań jest szczepienie ochronne. Jaki jest typowy przebieg tych chorób? Odra jest nadal poważnym zagrożniem zdrowia dzieci: stanowi ósmą co do częstości przyczynę wszystkich zgonów na świecie, rocznie umiera z powodu odry i jej powikłań ponad milion osób. Choroba przebiega z wysoką gorączką (do 40°C), zapaleniem spojówek i światłowstrętem, katarem, suchym, bardzo bolesnym i męczącym kaszlem. Na skórze widoczna jest żywoczerwona zlewająca się wysypka. Komplikacje tej choroby są częste: szczególnie u bardzo małych dzieci i u dorosłych powyżej 20 roku życia. Świnka jest ostrą chorobą zakaźną wieku dziecięcego. Czasami chorują na nią także młodzi ludzie dorośli, którzy nie mieli wcześniej kontaktu z wirusem, ani nie byli szczepieni - przebieg choroby jest u nich cięższy niż u dzieci, częściej dochodzi do komplikacji. Choroba przebiega z wysoką gorączką, bolesnym obrzękiem ślinianek (przyusznych i podżuchwowych), utrudnieniem żucia i połykania. Dziecko nie chce jeść, jest rozdrażnione, skarży się na bóle głowy, ucha, gardła. Taki przebieg choroby nie wymaga leczenia szpitalnego, ale dziecko musi pozostać w domu, w łóżku. Niepowikłana świnka trwa zwykle 710 dni. Różyczka jest u małych dzieci chorobą łagodną: gorączka i wysypka na skórze trwa około 5 dni. Jest natomiast poważnym problemem dla kobiet w ciąży, powoduje bowiem poronienie lub zespół wad wrodzonych u dziecka objawiających się: głuchotą, ślepotą, wadą serca, upośledzeniem umysłowym. JAK ZAPOBIEGAĆ CHOROBIE? Skuteczną ochroną przed odrą, świnka i różyczką jest szczepienia ochronne. Polski kalendarz szczepień zaleca potrójną szczepionkę skojarzoną, - PRIORIX - która chroni jednocześnie przed trzema chorobami, dzięki czemu dziecko otrzymuje mniej wkłuć i unika kilkakrotnego bólu. Szczepionką skojarzoną jest PRIORIX - przeciwko odrze, śwince i różyczce Wirusowe zapalenie wątroby typu A Wirusowe zapalenie wątroby typu A, zwane popularnie "żółtaczką pokarmową", jest to choroba zakaźna wywołana przez wirus HAV, uszkadzający komórki wątrobowe. Jak dochodzi do zakażenia ? Zakażenie następuje tzw. drogą fekalno-oralną, czyli poprzez spożycie zanieczyszczonej wody pitnej, owoców lub warzyw oraz innych surowych pokarmów w niej mytych. Zachorowaniu sprzyja bliski kontakt z osobami zakażonymi we wczesnym, bezobjawowym okresie choroby, gdy zakażony nie jest jeszcze świadomy infekcji. Ze względu na fakt, że wirus jest wydalany z kałem, istnieje ryzyko zakażenia pokarmu przygotowywanego przez chorą osobę, szczególnie jeżeli odbywa się to w złych warunkach sanitarnych. Stąd określenie "choroba brudnych rąk". Jakie są objawy zachorowania na WZW typu A? Główne objawy to bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka. W okresie pełnego rozwoju choroby dochodzi do zażółcenia skóry i spojówek, pojawia się ciemna barwa moczu i odbarwienie stolca. Choroba może mieć przebieg łagodny lub ostry, ale u wszystkich pacjentów (choć w różnym stopniu) prowadzi do uszkodzenia wątroby. Okres wylęgania (bezobjawowy) trwa zwykle 2-6 tygodni, a choroba 2-4 tygodnie, po czym dochodzi do powolnego ustępowania objawów, choć pełną sprawność pacjent odzyskuje dopiero po 6-12 miesiącach. Jak można się uchronić przed zachorowaniem na WZW typu A? Dotychczas nie istnieje skuteczne leczenie przeciwwirusowe, dlatego zapobieganie poprzez szczepienie jest najlepszą formą ochrony i kontroli nad rozprzestrzenianiem się choroby. Pełne szczepienie zabezpieczające przed WZW typu A składa się z dwóch dawek szczepionki podawanych w ciągu 6-12 miesięcy. Dawka podawanej szczepionki zależy od wieku pacjenta. Szczepionki przeciwko WZW A - Havrix i Avaxim WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY typu B Wirusowe zapalenie wątroby typu B jest następstwem zakażenia wirusami zapalenia wątroby. Zakażenie wirusem typu B nazywane jest często „żółtaczką wszczepienną". Nazwa ta określa drogę przenoszenia wirusów. Jak dochodzi do zakażenia? Wirus zostaje przeniesiony poprzez zakażoną krew lub skażone nią narzędzia stosowane w trakcie zabiegu medycznego (zabiegi chirurgiczne, stomatologiczne, zastrzyki) podczas zabiegów np. w salonie fryzjerskim czy gabinecie kosmetycznym. Wirus obecny jest w moczu, ślinie, łzach, wydzielinie pochwy, spermie. Do zakażenia może dojść podczas stosunku płciowego. Źródłem zakażenia WZW B są chorzy oraz tzw. nosiciele czyli osoby, które nie mając objawów choroby są źródłem zakażenia innych. Jakie są objawy wirusowego zapalenia wątroby typu B? Większość infekcji wywołanych wirusem zapalenia wątroby przebiega bezobjawowo. Główne objawy WZW: •bóle głowy, •mięśni, brzucha, •nudności, wymioty, •brak apetytu, •czasem biegunka WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY typu B W okresie pełnego rozwoju choroby dochodzi do zażółcenia skóry i spojówek, pojawia się ciemna barwa moczu odbarwienie stolca. Choroba może mieć przebieg łagodny, sporadycznie ostry, ale u wszystkich pacjentów dochodzi do uszkodzenia wątroby. Zakażenie wirusem typu B (po długim okresie wylęgania- od 6 tygodni do 6 miesięcy) w około 10% może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak przewlekłe lub aktywne zapalenie wątroby lub jej marskość. U części chorych przewlekle zakażonych WZW B dochodzi do rozwoju pierwotnego raka wątroby. Jak można uchronić się przed zachorowaniem na WZW B? Jak dotąd nie istnieje skuteczne leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu B, dla tego zapobieganie jest najlepszą formą ochrony i kontroli nad rozprzestrzenianiem się choroby, zabezpiecza także przed poważnymi następstwami, tzn. marskością i pierwotnym rakiem wątroby. Przeciwko WZW B dostępna jest szczepionka. Schemat szczepienia składa się z trzech dawek podawanych domięśniowo w określonych odstępach czasu. Wielkość dawki zależy od wieku pacjenta. Szczepionka zalecana jest: • dzieciom nie podlegającym szczepieniom obowiązkowym • młodzieży • osobom w wieku 20 - 40 lat, zwłaszcza kobietom • osobom, które ze względu na tryb życia lub wykonywane zajęcia są narażone na zakażenia związane z uszkodzeniem ciągłości tkanek lub poprzez kontakt seksualny. Szczepionki przeciwko WZW – ENGERIX B ORAZ EUVAX B HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b - Hib (1) Hib to bakteria o nazwie Haemophilius influenzae typu b, powodująca u dzieci m.in.: ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu zapalenie nagłośni posocznicę zapalenie płuc zapalenie stawów zapalenie osierdzia i wsierdzia zapalenie tkanek miękkich KTO JEST NARAŻONY NA ZAKAŻENIE BAKTERIĄ Hib? dzieci do 5. roku życia – występuje u nich 95% wszystkich zakażeń wywoływanych przez bakterie Hib, w tym dzieci do 2. roku życia – obserwuje się u nich 50-80% zakażeń JAKIE SĄ NAJGROŹNIEJSZE CHOROBY WYWOŁYWANE PRZEZ BAKTERIE Hib? ZAPALENIE OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH Jest ostrą chorobą zakaźną w przebiegu której dochodzi do powstania stanu zapalnego opony miękkiej i pajęczynowej oraz zmian w przestrzeni podpajęczynówkowej i w komorach mózgu. Zapalenie opon mózgowo -rdzeniowych jest szczególnie niebezpieczne dla niemowląt i dzieci, gdyż niesie ze sobą różnorodne bezpośrednie i/lub odległe powikłania. Ropne zapalenie opon jest dosyć częste, w Polsce choruje rocznie około 3000 osób – najczęściej dzieci do 4. roku życia. KTO NAJCZĘŚCIEJ CHORUJE? niemowlęta pomiędzy 6 a 24 miesiącem życia , dzieci do 5 r. ż. JAKIE SĄ OBJAWY CHOROBY? Objawy choroby są niezwykle trudne do rozpoznania u noworodków– -najczęściej dochodzi do rozwoju zaburzeń neurologicznych, oddechowych i krążenia. U niemowląt i małych dzieci choroba rozpoczyna się nagle. Objawy mogą przypominać grypę: wysoka gorączka, niepokój, apatia, senność, bóle głowy, wymioty, na skórze mogą pojawić się wybroczyny. U niemowląt pojawiają się drgawki, ciemiączko napina się i tętni. W skrajnych przypadkach dochodzi do utraty świadomości i śpiączki. HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b – Hib (2) JAKIE SĄ NAJCZĘSTSZE POWIKŁANIA CHOROBY? Pomimo ogromnego postępu w leczeniu chorób infekcyjnych, bakteryjne zapalenie opon mózgowordzeniowych pozostaje nadal jedną z najczęstszych przyczyn zgonów dzieci (około 5%) i nawet po wdrożeniu intensywnego leczenia specjalistycznego dochodzi do wielu powikłań. Wśród nich najczęstsze to: niedosłuch lub głęboka głuchota opóźniony rozwój psychoruchowy niedowład lub porażenia spastyczne kończyn napady padaczkowe zaburzenia hormonalne zaburzenia wzroku wodogłowie pozapalne JAK ZAPOBIEGAĆ CHOROBIE? Skuteczną ochroną przed bakteryjnym zapaleniem opon mózgowo- -rdzeniowych są szczepienia ochronne. Szczepienie przeciw zakażeniu bakterią Hib jest szczepieniem zalecanym dla wszystkich dzieci (jedynie dzieci z domów dziecka objęte są szczepieniem obowiązkowym) - można wybrać szczepionkę skojarzoną, która chroni naraz przed ponad pięcioma chorobami, dzięki czemu dziecko otrzymuje mniej wkłuć i bólu. Szczepionka ACT-HIB przeciwko haemophilus influenzae typu b TĘŻEC Ostra choroba zakaźna wywoływana przez beztlenową laseczkę Clostridium tetani, bytującą w jelitach oraz odchodach zwierząt i ludzi. U noworodków śmiertelność w przypadku zakażeń tężcem wynosi 90%. W Polsce zapadalność na tą chorobę znacznie zmniejszyła się, dzięki wprowadzeniu szczepień obowiązkowych. KTO NAJCZĘŚCIEJ CHORUJE NA TĘŻEC? niemowlęta, którym nie podano jeszcze szczepionki, dzieci, u których cykl szczepienia był niekompletny , osoby, u których wygasła odporność poszczepienna: dzieci w wieku szkolnym, młodzież, dorośli JAK MOŻNA SIĘ ZAKAZIĆ? Do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu bakterii z uszkodzoną skórą – rana, otarcie naskórka. JAKIE SĄ OBJAWY CHOROBY? Do typowych dla tężca objawów należą: napady skurczów mięśni przechodzące w toniczny przykurcz zwłaszcza mięśni przełyku i karku, trudność w połykaniu, wysoka gorączka. Oprócz tych charakterystycznych dla tężca objawów można zaobserwować także objawy niespecyficzne, występujące w przebiegu wielu innych chorób takich jak: wzrost temperatury, dreszcze i ból gardła. Poważnym problemem mogą być skurcze mięśni krtani i oddechowych prowadzące do wystąpienia zagrażającej życiu ostrej niewydolności oddechowej. Stan taki wymaga bardzo szybkiej interwencji na oddziale intensywnej opieki medycznej do oddechu wspomaganego za pomocą respiratora włącznie. JAKIE SĄ NAJCZĘSTSZE POWIKŁANIA CHOROBY? niewydolność oddechowa trwałe przykurcze mięśniowe JAK ZAPOBIEGAĆ CHOROBIE? Skuteczną ochroną przed tężcem są szczepienia ochronne. Niemowlęta szczepi się już w 6 tygodniu życia. Szczepienie przeciw tężcowi jest obowiązkowe, jednak można wybrać szczepionkę skojarzoną, która chroni jednocześnie przed trzema chorobami, dzięki czemu dziecko otrzymuje mniej wkłuć i unika kilkakrotnego bólu. Szczepionką skojarzoną jest PENTAXIM - przeciwko błonnicy, tężcowi i krztuścowi KRZTUSIEC To ostra choroba zakaźna dróg oddechowych, wywoływana przez bakterie Bordetella pertussis. Obok ospy wietrznej i odry należy do najbardziej zaraźliwych chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Krztusiec jest szczególnie niebezpieczny dla dzieci poniżej 1 roku życia. KTO NAJCZĘŚCIEJ CHORUJE NA KRZTUSIEC? niemowlęta, którym nie podano jeszcze szczepionki dzieci zwolnione ze szczepienia szczepionką DTP, np. z powodu zaburzeń neurologicznych, takich jak: postępujące choroby (leukoodystrofie, procesy demielinizacyjne), czynna padaczka dzieci, u których cykl szczepienia był niekompletny dzieci, które nie wytworzyły odpowiedzi immunologicznej po szczepieniu DTP osoby, u których wygasła odporność poszczepienna: dzieci w wieku szkolnym, młodzież, dorośli JAK MOŻA SIĘ ZAKAZIĆ? Krztusiec przenosi się droga kropelkową. Do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą lub zakażonymi przedmiotami. Okres wylęgania choroby trwa ok. 2 tygodnie. JAKIE SĄ OBJAWY CHOROBY? Pierwsze objawy choroby przypominają przeziębienie: katar, kichanie, męczący suchy kaszel, nasilający się w nocy, niewysoka gorączka. Stopniowo kaszel nasila się, przechodząc w kaszel napadowy. Ciężkie ataki kaszlu często kończą się wymiotami. U dziecka zaczynają pojawiać się wylewy i wybroczyny do spojówek, krwawienia z dziąseł lub z nosa, obrzęk twarzy i powiek, utrzymujące się do czterech miesięcy (u starszych dzieci i dorosłych krztusiec ma często przebieg nietypowy). JAKIE SĄ NAJCZĘSTSZE POWIKŁANIA KRZTUŚCA? Bakteryjne: Neurologiczne: Zapalenie płuc Zapalenie ucha środkowego Odmiedniczkowe zapalenie nerek Biegunka Drgawki Zaburzenia świadomości Uszkodzenia wzroku i słuchu Niedowłady i porażenia kończyn Zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych JAK ZAPOBIEGAĆ CHOROBIE? Skuteczną ochroną przed krztuścem są szczepienia ochronne, bowiem noworodki nie otrzymują przeciwciał odpornościowych od matek, które przebyły krztusiec! Szczepienie przeciw krztuścowi jest szczepieniem obowiązkowym, jednak można wybrać szczepionkę skojarzoną, która chroni jednocześnie przed trzema chorobami, dzięki czemu dziecko otrzymuje mniej wkłuć i unika kilkakrotnego bólu. Szczepionką skojarzoną jest PENTAXIM - przeciwko błonnicy, tężcowi i krztuścowi BŁONICA Inaczej dyfteryt, to ostra choroba zakaźna wywołana przez bakterie maczugowca Corynebacterium diphteriae. Śmiertelność w tej chorobie jest nadal wysoka, mimo leczenia - umiera 1 na 10 lub 1 na 20 chorych. Fakty te świadczą o tym, że błonica jest nadal chorobą niebezpieczną i należy jej zapobiegać poprzez szczepienia ochronne. KTO NAJCZĘŚCIEJ CHORUJE NA BŁONICĘ? niemowlęta, którym nie podano jeszcze szczepionki dzieci, u których cykl szczepienia był niekompletny osoby, u których wygasła odporność poszczepienna: dzieci w wieku szkolnym, młodzież, dorośli JAK MOŻNA SIĘ ZAKAZIĆ? Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z osobą chorą lub tzw. nosicielem - osobą zdrową, która nosi zarazki błonicy. JAKIE SĄ OBJAWY CHOROBY? Początkowe objawy obejmują umiarkowaną gorączkę, złe samopoczucie i ból gardła. Na migdałkach pojawiają się błoniaste naloty, początkowo białe - poźniej brudnoszare. Naloty mogą występować również na krtani i nosogardzieli. Do charakterystycznych objawów choroby należy również powiększenie węzłów chłonnych i szyjnych. Zarazki błonicy w gardle produkują silną toksynę, która drogą krwionośną dostaje się do serca lub układu nerwowego powodując poważne komplikacje choroby. JAKIE SĄ NAJCZĘSTSZE POWIKŁANIA BŁONICY? zapalenie mięśnia sercowego porażenie nerwów podniebiennych zmiany w nadnerczach, nerkach, wątrobie i mięśniach JAK ZAPOBIEGAĆ CHOROBIE? Najskuteczniejszą ochroną przed błonicą są masowe szczepienia ochronne. Szczepienie przeciw błonicy jest szczepieniem obowiązkowym, jednak można wybrać szczepionkę skojarzoną, która chroni jednocześnie przed trzema chorobami, dzięki czemu dziecko otrzymuje mniej wkłuć i unika kilkakrotnego bólu. Szczepionką skojarzoną jest PENTAXIM - przeciwko błonnicy, tężcowi i krztuścowi.