EKG

Opracowanie: dr med. Sławomir Burakowski
Specjalista chorbób wewnętrznych
Akademia Medyczna w Gdańsku
DLACZEGO LEKARZ ZLECA EKG?
Badanie Ekg wykonywane w spoczynku jest jednym z pierwszych badań
dodatkowych zlecanych przez lekarza, który podejrzewa u Pacjenta zaburzenia
pracy serca. Jest to niedrogie badanie nieinwazyjne pozwalające na wstępną ocenę
pracy serca. Należy jednak pamiętać, że badanie to ma ograniczoną wartość
diagnostyczą i raczej potwierdza obecność nieprawidłowości niż je wyklucza. Innymi
słowami - prawidłowy zapis EKG nie wyklucza obecności choroby natomiast
stwierdzenie zaburzeń elektrycznej pracy serca częściej (choć także nie zawsze) jest związane z jego
chorobą.
Niektóre rodzaje nieprawidłowości są widoczne tylko w zapisie EKG.
Dotyczy to zaburzeń przewodzenia impulsów elektrycznych w sercu
(bloki przewodzenia) oraz nadmierna czynność elektryczna serca
powodująca niemiarową pracę serca lub zaburzenia repolaryzacji
komór serca mogące wskazywać na przeciążenie lub niedokrwienie
serca. Pacjent nie zawsze odczuwa zaburzenia rejestrowane w EKG,
choć niektóre z nich mogą być groźne.
Najczęstszym powodem zlecania przez lekarza EKG są bóle w klatce
piersiowej kojarzone przez pacjentów z bólami serca. Bóle w klatce
piersiowej występują często, co nie oznacza, że zawsze związane jest to z chorobą serca. Większość
osób sądzi że serce jest z lewej strony klatki piersiowej a w rzeczywistości serce aż w jednej trzeciej
leży po stronie prawej. Można więc stwierdzić że serce leży za mostkiem i bóle pochodzenia
sercowego tam właśnie się lokalizują - ZA MOSTKIEM. Bardzo wartościowe jest badanie EKG w
czasie trwania dolegliwości ponieważ w EKG wykonywanym bez dolegliwości można nie stwierdzić
żadnych zaburzeń pomimo całkiem poważnej choroby.
Samo określenie dusznica bolesna, używane przez lekarzy do opisywania dolegliwości
sercowopochodnych, sugeruje trudność w nazwaniu ich przez pacjenta. Każdy pacjent może inaczej
je odczuwać i opisywać. Lekarz często zadaje dodatkowe pytania o kierunek promieniowania
dolegliwości. Drętwienie szyi, szczęki, obu barków, obu rąk - dodatkowo sugeruje, że choroba serca
leży u podłoża dolegliwości. Jeżeli w czasie zatykania za mostkiem
drętwieje prawy bark i prawa ręka, to ma to większe znaczenie we
wstępnym rozpoznaniu niedokrwienia serca niż promieniowanie
dolegliwości tylko w lewą stronę. Co prawda bóle po stronie lewej
zdarzają się częściej ale zwykle mogą
wskazywać na chorobę żołądka lub
przełyku. Decydują okoliczności w
jakich powyższe objawy
występują oraz czas ich trwania.
Najbardziej typowe
objawy niedokrwienia serca
(niedokrwienie
poprzedza zawał serca) to
dolegliwości
zlokalizowane na przedniej powierzchni klatki piersiowej (zamostkowo) i pojawiające
się w czasie wysiłku fizycznego - najczęściej zmuszające do zaprzestania wysiłku i
trwające 5-10 minut, ustępujące samoistnie lub po zażyciu podjęzykowo
nitrogliceryny. Przy takich objawach należy jak
najszybciej zgłosić się do lekarza, który zleci EKG, być może jeszcze w czasie
trwania dolegliwości lub jeżeli ustąpiły a EKG jest prawidłowe - próbę wysiłkową.
Inna lokalizacja dolegliwości lub inne okoliczności ich powstawania mogą również towarzyszyć
niedokrwieniu serca ale są mniej typowe. Nie powinno to jednak powodować rezygnacji z pomocy
lekarza. Wszystkie badania, o których wspomniano oraz inne tj. scyntygrafia serca lub
echokardiografia (oba badania mogą być wykonane po wysiłku lub po podaniu specjalnych leków
"obciążających" serce), są określane jako nieinwazyjne.
Nową metodą nieinwazyjną (nie stosowaną jeszcze rutynowo) jest tomografia komputerowa
wysokiej rozdzielczości ukazująca zwężenia tętnic wieńcowych bez konieczności podawania
kontrastu bezpośrednio do naczyń serca (naczyń wieńcowych).
Ostatecznego rozpoznania choroby wieńcowej, czyli stwierdzenia obecności zwężeń
naczyń wieńcowych odpowiedzialnych za prawidłową czynność serca, dokonuje się
w trakcie badania inwazyjnego tj. koronarografii polegającej na wstrzyknięciu do
tych naczyń środka cieniującego. Pozwala to na ukazanie z użyciem promieni
rentgenowskich przepływu w naczyniach. Dopiero wtedy można ustalić metodę
dalszego leczenia w celu poprawy przepływu krwi odżywiającej serce: operacyjne
(by-passy) lub angioplastykę balonową (PTCA) lub wybrać tylko leczenie farmakologiczne.
Innym wskazaniem do wykonania EKG jest uczucie kołatania serca, będące często objawem
niemiarowej (arytmicznej) pracy serca np. migotanie przedsionków powodujące całkowitą arytmię
serca. Jeżeli serce pracuje "za wolno" lub "za szybko", może wystąpić duszność napadowa, zawroty
głowy lub krótkotrwała utrata przytomności trwająca zwykle od kilkunastu sekund do jednej minuty.
Zwykle nie towarzyszą temu drgawki i po odzyskaniu przytomności mamy świadomość swego stanu i
pamiętamy co się działo wcześniej. Tym różni się to od padaczki gdzie zaburzenia świadomości
trwają dłużej tj. 5-20 minut.
Część zaburzeń rytmu serca występuje okresowo np. pobudzenia dodatkowe
nadkomorowe lub komorowe i nie można ich stwierdzić w spoczynkowym badaniu
EKG. Należy wykonać wtedy badanie EKG przez 24 godz tzw. "Holter EKG".
Zobacz także:

www.zdrowie.med.pl> Badania w chorobach układu krążenia