Mapa polityczna Europy XVI wieku

MAPA POLITYCZNA
EUROPY XVI W.
Dr Aleksandra Barwicka-Makula
Mapa Europy - Europa jako królowa
Sebastian Munster, 1570 r.
EUROPA W XV W.
KRÓLESTWO HISZPANII
1469 – małżeństwo Izabeli Kastylijskiej i Ferdynanda Aragońskiego
1479 - unia Kastylii z Aragonią
1492 – zdobycie Grenady (zakończenie rekonkwisty) – papież Aleksander VI przyznał
parze monarszej tytuł „królów katolickich”, wygnanie Żydów z Hiszpanii, odkrycie
Ameryki przez Krzysztofa Kolumba
1495 – układy małżeńskie z Habsburgami – córka Izabeli i Ferdynanda Joanna wyszła
za Filipa Pięknego, syna Maksymilian I, ich syn Don Juan ożenił się z córką
Maksymiliana - Małgorzatą
KRÓLESTWO FRANCJI







Ludwik XI Walezjusz – spór z Habsburgami o
Burgundię (1477 – książę burgundzki Karol Zuchwały
zginął w bitwie pod Nancy, jedyną spadkobierczynią
zostaje jego córka Maria [zm. 1582], która wkrótce
poślubiła Maksymiliana I);
1481 – przyłączenie Prowansji (po śmierci księcia
Rene Dobrego)
Karol VIII Walezjusz – spór z Habsburgami o Bretanię
(1488 – zmarł ostatni książę bretoński Franciszek II,
jedyną spadkobierczynią zostaje jego córka Anna,
która w roku 1491 wychodzi za mąż za Karola VIII –
unia lilii z gronostajem)
„Jedna wiara, jedno prawo, jeden król”
pretensje do Królestwa Neapolu (dziedzic
Andegawenów), rok 1494 początek tzw. wojen
włoskich, toczonych do r. 1559
Marzenia o krucjacie antytureckiej, o wskrzeszeniu
Cesarstwa Bizantyjskiego
„król arcychrześcijański”
KRÓLESTWO ANGLII
1455-1485 wojna Dwóch Róż, władzę przejął
Henryk VII Tudor
 Sojusz z władcami Hiszpanii – małżeństwo
najstarszego syna Artura z Katarzyną Aragońską
(1499), Artur zmarł w r. 1502
 1509 Henryk VIII Tudor poślubił Katarzynę
Aragońską

PÓŁWYSEP APENIŃSKI
Rozbicie polityczne
Włoch
 Królestwo Neapolu
 Państwo Kościelne
 republiki Florencji,
Wenecji
 księstwo Mediolanu
ŚWIĘTE CESARSTWO RZYMSKIE NARODU
NIEMIECKIEGO

Od 1440 tytuł króla rzymskiego i godność
cesarską dzierżą Habsburgowie.
Ród rycerski, wywodzący się z północnej Szwajcarii,
siedzibą rodową był Habichtsburg, czyli „zamek
jastrzębi”. W XIII w. Habsburgowie tracą swoje
posiadłości rodzinne. Podstawą ich władztwa stają
się Austria, Styria, Karyntia, Kraina i Tyrol.
Fryderyk III
„Arcyszlafmyca Świętego Cesarstwa”
brat Elżbiety Rakuszanki, żony króla polskiego
Kazimierza Jagiellończyka
Ostatni cesarz koronowany w Rzymie
Zatwierdził dokument „Privilegium maius”, sporządzony
przez Rudolfa IV Fundatora (w poł. XIV w. – tytuł
arcyksięcia Erzherzog
ELEKTORZY RZESZY - KURFIRSTOWIE
Złota Bulla” Karola IV Luksemburga (1356)
 Arcybiskup Moguncji
 Arcybiskup Kolonii
 Arcybiskup Trewiru
 Margrabia brandenburski
 Książę saski
 Palatyn reński
 Król czeski
DEWIZA SAMOGŁOSEK - AEIOU
„Austria est imperiare orbi universo”
 Alles Erdreich ist Östereich untertan”

„ALLI BELLA GERANT, TU, AUSTRIA FELIX, NUBE”
1. Małżeństwa Maksymiliana I Maria Burgundzka, Anna
Bretońska (per procura,
unieważnione), Bianka Sforza
2. Małżeństwa dzieci Maksymiliana I
i Marii Burgundzkiej z potomstwem
Izabeli Kastylijskiej i Ferdynanda
Aragońskiego
3. Małżeństwa wnuka i wnuczki
Maksymiliana I z dziećmi
Władysława Jagiellończyka (układy
w Wiedniu w 1515 roku)
• Ferdynand Habsburg ożenił się z
Anną
• Maria została wydana za Ludwika
Jagiellończyka
PAŃSTWA SKANDYNAWSKIE
Rozpad unii kalmarskiej
(zawartej w 1397 r.
pomiędzy Danią, Norwegią i
Szwecją)
 1523 – Gustaw Waza
zostaje wybrany królem
Szwecji


KRÓLESTWO POLSKIE
I WIELKIE KSIĘSTWO LITEWSKIE
0D 1569 R. RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW
Rządy ostatnich Jagiellonów – Zygmunta I Starego i
Zygmunta II Augusta
Rodzina Jagiellonów, najprawdopodobniej Lucas Cranach młodszy; Muzeum Czartoryskich w Krakowie.
Zygmunt I Stary (1467-1548), jego druga żona Bona Sforza d’Aragona (1494-1557), Zygmunt II August (1520-1572) i jego trzy żony:
Elżbieta Austriaczka (1526-1545), Barbara Radziwiłłówna (1520-1551) oraz Katarzyna Austriaczka (1533-1572). Następnie cztery córki
królewskie: Izabela (1519-1559), Zofia (1522-1575), Anna (1523-1596) i Katarzyna (1526-1583).
WIELKIE KSIĘSTWO MOSKIEWSKIE
Rządy Rurykowiczów – Wasyla III i Iwana IV
Groźnego (od r. 1547 „car Wszechrusi”)
 „zbieranie ziem ruskich”, konflikty z Wielkim
Księstwem Litewskim
 Przyjazne stosunki z Habsburgami, kontakty z
papiestwem - obietnice doprowadzenie do unii
kościołów rzymskiego i prawosławnego oraz
przystąpienia do ligi antytureckiej

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE POLITYKĘ NA
KONTYNENCIE EUROPEJSKIM W XVI STULECIU
Względy
dynastyczne
Postępy reformacji
Poziom zagrożenia tureckiego
Rywalizacja kolonialna
„Wiek szesnasty to rządy kobiet one go mącą,
psują i kształcą” (Jules Michelet, francuski historyk, żyjący w XIX w.)
Maria Tudor, Elżbieta Tudor, Maria Stuart, Katarzyna Medycejska, Bona Sforza
Roksolana

Zadanie (0–2 pkt) Interpretując elementy graficzne
obrazu, wyjaśnij jego treść propagandową dotyczącą
celów polityki zagranicznej Anglii w XVI wieku.






Wymagania ogólne
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdający analizuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w kontekście
epok i dostrzega zależności pomiędzy różnymi dziedzinami życia
społecznego; rozpoznaje rodzaje źródeł; ocenia przydatność źródła do
wyjaśnienia problemu historycznego; dostrzega wielość perspektyw
badawczych oraz wielorakie interpretacje historii i ich przyczyny.
Wymagania szczegółowe
III. 2.3.6. Europa w XVI–XVII w.
Zdający opisuje mapę polityczną i wyznaniową Europy w XVI w.; [...]
charakteryzuje główne konflikty polityczne w XVI–XVII w. […].