STAROŻYTNOŚĆ
GŁÓWNE PAŃSTWA HELLENISTYCZNE
Nazwa
Obszar
Gł. miasta
Mezopotamia, Seleucja,
pn. Syria,
Antiochia,
Azja Mniejsza, Sardes
część Iranu
Charakterystyka, uwagi
Początkowo największe państwo sukcesyjne, obejmujące większość państwa Aleksandra i regiony najwyżej
rozwinięte gospodarczo. Ekspansja Partów (utrata Iranu
i ziem po Eufrat), zmiana sytuacji w Azji Mniejszej
Państwo
(interwencja Rzymu 188 p.n.e.) i uniezależnienie się
Seleukidów
Palestyny (powstanie Machabeuszów) doprowadziły do
utraty większości ziem, a nast. (64 p.n.e.)
do utraty niezależności na rzecz Rzymu.
Najważniejsi władcy: Seleukos I, Antioch I, Antioch III
Egipt,
Aleksan- Stosunkowo stabilne rządy dynastii greckiej, szczyt
Cyrenajka,
dria
potęgi w III w. p.n.e. Jeden z najlepszych w całej
przejściowo
starożytności okresów rozwoju rolnictwa, w mniejszym
Syria,
stopniu rzemiosła i handlu. Specyficzna kultura łącząca
Państwo
Palestyna,
elementy egipskie i greckie w wierzeniach religijnych i
Ptolemeniektóre wyspy
sztuce. Niebywały rozkwit stolicy kraju –Aleksandrii.
uszów
M.
W 30 r. p.n.e. zajęte przez Oktawiana
Śródziemnego
i przekształcone w prowincję rzymską.
i Egejskiego
Najważniejsi władcy: Ptolemeusz I Soter, Ptolemeusz II
(m. in. Cypr)
Filadelfos, Kleopatra VII
Macedonia,
Pella
Najmniejsze i najsłabsze państwo sukcesyjne. W III w.
wybrz. i wyspy
p.n.e. częste walki dynastyczne i konflikty z Epirem,
Macedonia M. Egejskiego,
miastami greckimi i in. królestwami hellenistycznymi.
(państwo Grecja
197 p.n.e. pokonane przez Rzym, 167 p.n.e. zlikwidoAntywane a nast. przekształcone w rzym. prowincję.
gonidów)
Najważniejsci władcy: Antygon, Demetriusz
Poliorketes, Filip V
Grecja
Sparta,
Zmienne układy polityczne w których gł. rolę
kontynentalna Ateny,
odgrywały Epir, Związek Etolski, Związek Achajski,
Korynt,
Sparta i Ateny. Początkowo silna pozycja Epiru, nast.
Argos
Związku Achajskiego. W Sparcie nieudane próby
Niezależne
reform za Agisa IV i Kleomenesa III.
państwa
Od 146 p.n.e. państewka greckie podporządkowały
greckie
się Rzymowi przy zachowaniu pozorów niezależności.
Najważniejsze postaci: Pyrrus - król Epiru, Aratos –
strateg Związku Achajskiego
Zach. cześć
Pergamon W III w. p.n.e. zależne od Seleukidów, znaczny rozwój
kultury (szkoła rzeźbiarska, biblioteka, słynny ołtarz
Pergamon Azji Mniejszej
Zeusa). W II w. p.n.e. współpraca z Rzymem, która
(państwo
zakończyła się przekazaniem państwa Rzymowi
Attalidów)
testamentem Attalosa III (133 p.n.e.)
M.in. Pont, Azja Mniejsza Trapezunt, Niezależność w III w. p.n.e., dynastie często rodzime,
i pn.
Samosata, ale silnie zhellenizowane. 89-65 p.n.e. wielkie wojny
Bitynia,
Edessa,
króla Pontu Mitrydatesa VI z Rzymem, zakończone
Kapadocja, Mezopotamia
Synopa
opanowaniem Azji Mniejszej przez Rzymian
Armenia
Azja Śr. – reBaktra,
Niezależne państwo w latach ok. 240-130 p.n.e.
Państwo
jon Amu-Darii, Marakanda (podbój części Indii), rozbite ostatecznie przez
grecko-bakSyr-Darii
(Samarkoczowników. Kultura łącząca pierwiastki greckie i
tryjskie
i Afganistanu
kanda)
irańskie, dzieje słabo poznane
