Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu ul. Kamieńskiego 73a, 51-124 Wrocław Załącznik nr 9 do Procedury CO 12.2 Na czym polega zabieg implantacji stymulatora serca? INFORMACJA DLA PACJENTA PRZED ZABIEGIEM IMPLANTACJA STYMULATORA SERCA Co to jest stymulator serca? nazywany także rozrusznikiem jest niewielkim urządzeniem, które zostaje umieszczone pod skórą pacjenta, zwykle po lewej stronie klatki piersiowej. Zabieg wszczepienia stymulatora serca polega na umieszczeniu elektrod w sercu i połączeniu ich ze stymulatorem. W ten sposób uzyskuje się stałą stymulację serca. Stymulacja wyeliminuje dotychczasowe objawy związane ze zbyt wolną pracą serca (takich jak zasłabnięcia, omdlenia, zawroty głowy, nagły zgon). Znieczulenie. Większość zabiegów jest przeprowadzana w znieczuleniu miejscowym (pacjent w trakcie zabiegu jest przytomny). Zabieg jest właściwie bezbolesny. Ból wiąże się z ostrzyknięciem miejsca operacji środkiem znieczulającym. Jak długo trwa zabieg? Implantacja stymulatora serca trwa zwykle od 1 do 2 godzin. Jeśli trzeba poszerzyć zabieg lub wystąpią trudności to czas może się wydłużyć do 120–180 minut. Metody alternatywne leczenia: stymulator serca jest najdoskonalszą protezą dostępną dla pacjenta z nieprawidłowym przewodnictwem elektrycznym w sercu. Kwalifikacja do zabiegu odbywa się na podstawie najnowszych wytycznych Towarzystw Kardiologicznych. Zapewnienie stałej stymulacji serca pozwala na bezpieczne dla pacjenta leczenie farmakologiczne wg standardów, przedłużenie życia i polepszenie jego jakości. Powikłania związane z zabiegiem. Wszczepienie stymulatora serca jest jedną z bezpieczniejszych operacji. Ponieważ jest to procedura inwazyjna, w związku z czym może wiązać się z wystąpieniem powikłań. Występują one stosunkowo rzadko mniej niż 2% zabiegów i zwykle mają łagodny charakter. Do najczęstszych należą: siniak, krwiak i/lub obrzęk w miejscu operacji. Do rzadszych: odma opłucnowa, wystąpienie napadowej arytmii podczas zabiegu utrudniającej wykonanie dokładnych badań śródoperacyjnych, reakcja na środek cieniujący. Niezwykle rzadko może dojść do przebicia serca, zakrzepicy, zakażenia miejsca operowanego lub zgonu pacjenta. W odległym czasie po zabiegu może wystąpić przemieszczenie lub złamanie elektrody, zespół stymulatorowy, stymulacja przepony lub mięśnia piersiowego, zapalenie wsierdzia. Przebieg zabiegu – operacja odbywa się na sali operacyjnej. Lekarz wykonujący zabieg – operator – wykonuje niewielkie – ok. 4 cm nacięcie skóry w okolicy pod obojczykiem, w bliskim sąsiedztwie bruzdy między mięśniem naramiennym a piersiowym większym. Następnie dociera głębiej do przebiegającej w tym miejscu niewielkiej żyłki. Jest ona delikatnie nacinana i wprowadza się do niej w zależności od Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu ul. Kamieńskiego 73a, 51-124 Wrocław Załącznik nr 9 do Procedury CO 12.2 Na czym polega zabieg implantacji stymulatora serca? rodzaju stymulatora – jedną lub dwie elektrody. Niekiedy żyłka jest zbyt cienka i nie udaje się wprowadzić przez nią elektrod. W takiej sytuacji operator podejmuje decyzję o nakłuciu grubej żyły przebiegającej pod obojczykiem i tą drogą, wprowadza do układu żylnego elektrody. Ponieważ żyła podobojczykowa znajduje się w bardzo bliskim sąsiedztwie płuca, przy jej nakłuwaniu dochodzi czasem do zadraśnięcia tkanki płucnej i powstania tzw. odmy opłucnowej. Okres pooperacyjny – po zabiegu przeprowadzana jest kontrola stymulatora. Zarówno ona, jak i wszystkie kolejne kontrole urządzenia odbywają się przez położenie w okolicy nad stymulatorem niewielkiej głowicy specjalnego programatora, który łączy się zdalnie z wszczepionym układem. Dzięki temu możliwe jest wykonanie wszystkich niezbędnych pomiarów parametrów stymulacji i sterowania oraz wprowadzenie indywidualnych ustawień, które mają jak najlepiej dopasować pracę stymulatora do potrzeb danego pacjenta. Odbywa się to w sposób nieodczuwalny przez chorego, poza krótkim okresem przyspieszonej czynności serca. Po zabiegu pacjent wraca na salę chorych, niekiedy jest przejściowo obserwowany w oddziale intensywnego nadzoru. Po 4 godzinach po zabiegu można wstawać, ale każdorazowo należy robić to powoli, unikając gwałtownego podnoszenia się z łóżka i opierania całym ciężarem na ramieniu po stronie operowanej. Do badań, które są wykonywane po zabiegu wszczepienia stymulatora należy EKG, echo serca oraz zdjęcie RTG klatki piersiowej. Służą one kontroli prawidłowej stymulacji, położenia elektrod oraz wykluczeniu ewentualnych powikłań zabiegu. Po wykonaniu badań kontrolnych pacjent jest najczęściej wypisywany do domu kolejnego dnia, czyli w drugiej dobie po zabiegu.