„O mały włos”

„O mały włos…- analiza
pierwiastkowa włosów osób
z zespołem Downa ; sugestie
dietetyczne i suplementacja
witaminowo-mikroelementowa”
Dr n. med.Edyta Majewska
Laboratorium pierwiastków śladowych „Biomol-Med”
Łódź
Analiza pierwiastkowa
 Analiza pierwiastkowa włosów jest testem
analitycznym , w którym oznaczany jest skład
pierwiastkowy włosów.
 Właściwie zinterpretowana pozwala ocenić
niedobór i nadmiar poszczególnych
bioelementów, zaburzenia ich wzajemnych
proporcji oraz zbadać obecność pierwiastków
toksycznych.
 Badanie to może dostarczyć lekarzowi
informacji o stanie zdrowia pacjenta, co
pozwoli na zastosowanie skutecznej terapii.
Dlaczego analizujemy skład
mineralny włosów?
 Zawartość pierwiastków w surowicy może nie oddawać
aktualnej ilości w organizmie, ponieważ istnieją
mechanizmy homeostatyczne, które wyrównują
poziom pierwiastków we krwi kosztem rezerw
tkankowych.
 Zawartość biopierwiastków we włosach jest
kilkakrotnie wyższa niż w surowicy krwi: np. magnezu
ok. 30 razy, wapnia ok. 200 razy.
 Włosy są tkanką integralną biologicznie z uwagi na
otoczkę keratynową, która zapewnia stałość składu
chemicznego zapobiegając utracie składników
wewnętrznych i przedostawaniu się zanieczyszczeń
z zewnątrz.
Dlaczego analizujemy skład
mineralny włosów?
 Biopierwiastki są wbudowywane w strukturę włosa
stale w czasie wzrostu, dlatego też analiza
pierwiastkowa włosów dostarcza informacji o ich
zawartości w organizmie w dłuższym przedziale
czasowym, tj.1-2 m-cy.
 Oznaczanie stężenia kationów,metali w surowicy krwi
nie informuje w sposób dostateczny o wielkości puli
wewnątrzkomórkowej danego pierwiastka.
 Analiza pierwiastkowa włosów pozwala na ocenę stanu
przemiany mineralnej organizmu i może być
wykorzystywana jako test do oceny stanu odżywienia
organizmu.
Makroelementy
 Pierwiastki, które stanowią w organizmie
ludzkim więcej niż 0,01% nazywamy
makroelementami lub makrobiopierwiastkami. Do tej grupy należą:
wapń, magnez, fosfor, siarka, potas, sód,
chlor.
Mikroelementy
 Pierwiastki występujące w ilościach
poniżej 0,01% noszą nazwę
mikroelementów czyli mikrobiopierwaistków. Są to: żelazo, cynk,
miedź, molibden, nikiel, kobalt, chrom,
mangan.
Pierwiastki toksyczne
 Pierwiastki, których obecność w organizmie
nawet w najmniejszych stężeniach jest
niepożądana. nazywamy toksycznymi.
 Główne z nich to: glin, ołów, kadm, rtęć
 Szkodliwe działanie pierwiastków toksycznych
zależy od ich stężenia oraz czasu ekspozycji.
 Mają one tendencję do gromadzenia się w
narządach wewnętrznych (wątroba, nerki) i
tkankach (kości, tkanka nerwowa).
Co oceniamy?
 Ponieważ poszczególne pierwiastki działają
w stosunku do siebie synergistycznie lub
antagonistycznie, powoduje to, że nadmiar lub
niedobór jednego pierwiastka wpływa na
zmiany w stężeniach innych pierwiastków,
np. żelazo hamuje przyswajanie miedzi, cynku
oraz wapnia, ale zwiększa wchłanianie selenu,
chromu czy manganu.
 Podobne zależności dotyczą witamin.
Witamina C zwiększa wchłanianie żelaza
i selenu, ale hamuje wchłanianie miedzi.
Co oceniamy?
 Dlatego też, oceniając analizę
pierwiastkową włosów zwracamy uwagę
nie tylko na stężenia poszczególnych
biopierwaistków ale, również
(a może przede wszystkim) na wzajemne
ich proporcje, które pozwalają określić
aktywność procesów metabolicznych.
Najważniejsze proporcje:
 Ca/Mg – odzwierciedla stan napięcia mięśni, ponieważ
oba pierwiastki odgrywają istotną rolę w mechanizmie
skurczu i rozkurczu. Wysoki stosunek wapnia do
magnezu przemawia za skłonnością do wzmożonego
napięcia mięśni i odwrotnie.
 Ca/K – pozwala ocenić czynność tarczycy. Hormony
tarczycy wpływają na metabolizm wapnia w organizmie
powodując wzrost jego stężenia w surowicy i spadek
w tkankach (włosach). Wysoka wartość może
wskazywać na obniżoną czynność tarczycy, niska
wartość na podwyższoną czynność tarczycy.
 Na/K – odzwierciedla czynność nadnerczy. Wysoki
stosunek świadczy o zwiększeniu wydzielania
aldosteronu i zwiększonej retencji sodu. Niski
stosunek wskazuje na długotrwałe działanie czynnika
stresującego i prowadzi do wzmożonej aktywności
nadnerczy.
Najważniejsze proporcje:
 Fe/Cu – niska wartość tej proporcji wskazuje
na skłonność do niedokrwistości z niedoboru żelaza,
wysoka przemawia za uszkodzeniem bariery
antyoksydacyjnej.
 Ca/P – określa typ przemian energetycznych, czyli
tempo procesów energetycznych w danym organizmie.
Niski stosunek wapnia do fosfory wskazuje na szybkie
wytwarzania energii, wysoki świadczy o wolnym
tempie przemian energetycznych.
 Proporcji toksycznych – ocena ilości pierwiastków
toksycznych w stosunku do pierwiastków
„ochronnych” (Zn/Cd, Ca/Pb, Mg/Pb).
Techniki pomiaru:
 Absorpcyjna spektometria atomowa
(ASA)
 Spektometria emisji atomowej
ze wzbudzeniem plazmowym (ICP-AES)
 Aktywacja neutronowa (NAA)
Zastosowanie analizy włosa
 Zespół złego wchłaniania,
 Zaburzenia funkcji gruczołów
wydzielania wewnętrznego,
 Zaburzenia neurologiczne,
 Otyłość,
 Schorzenia kostno-stawowych,
 Zatrucia pierwiastkami toksycznymi,
 Profilaktyka i inne.
Znaczenie analizy pierwiastkowej
włosów:
 Pozwala ocenić ilość zmagazynowanych
w organizmie pierwiastków,
 Ocenia stan przemiany mineralnej organizmu,
co pozwala określić typ metabolizmu i
zastosować odpowiednie zalecenia dietetyczne
oraz witaminowo-mineralne,
 Stosowanie właściwej suplementacji
mineralno-witaminowej może skutecznie
wspomagać tradycyjną farmakoterapię dając
szybciej oczekiwane efekty,
Analizy pierwiastkowa włosów w
zespole Downa pozwala na:
 ocenę tempa przemian metabolicznych
w ustroju,
 ocenę stanu mineralnego organizmu,
 stwierdzenie niedoboru lub nadmiaru
poszczególnych biopierwiastków,
Głównym mechanizmem
odpowiedzialnym
za powikłania w zespole
Downa jest stres oksydacyjny.
Stres oksydacyjny
 Stres oksydacyjny wiąże się z zaburzeniami w układzie
utleniaczy/antyutleniaczy.
 Utleniacze tzw. wolne rodniki tlenowe powstają
 w organizmie na drodze prawidłowych szlaków
metabolicznych i są usuwane przez układ
antyoksydantów czyli antyutleniaczy.
 W warunkach prawidłowych istnieje równowaga
między obydwoma układami.
 Nadprodukcja wolnych rodników, które nie mogą być
zneutralizowane przez mechanizmy ochronne
prowadzi do rozwoju stresu oksydacyjnego.
 Stres oksydacyjny jest zatem zaburzeniem równowagi
między produkcją wolnych rodników tlenowych a
systemem antyutleniaczy na korzyść tych pierwszych
.
W patomechanizmie stresu
oksydacyjnego kluczową rolę
odgrywa enzym dysmutaza
ponadtlenkowa (SOD)
kodowana przez geny
zlokalizowane na 21
chromosomie, odpowiedzialny
za tworzenie szkodliwych
rodników tlenowych.
Przyczyny stresu oksydacyjnego
u chorych z zespołem Downa
 wzrost aktywności SOD – wynika
 z obecności dodatkowego chromosomu,
gdzie znajduje się gen kodujący dla
dysmutazy.
 gromadzenie się nadtlenku wodoru, który
może przekształcać się w bardziej
szkodliwe rodniki tlenowe.
Działanie wolnych rodników
 uszkodzenie struktur komórkowych
(uszkodzenie białek, lipidów)
 uszkodzenie łańcuchów DNA (mutacje
genowe)
Następstwa stresu oksydacyjnego
w zespole Downa
 upośledzenie odporności, wzrost
podatności na zakażenia,
 podatność na nowotwory (uszkodzenia
DNA).
 upośledzenie rozwoju umysłowego,
choroba Alzheimera (wolnorodnikowe
uszkodzenie komórek nerwowych),
 przedwczesne starzenie się.
 U osób z zespołem Downa stwierdza się błędy
metaboliczne wynikające z obecności
trzeciego chromosomu 21 pary.
 Dlatego też od dawna poszukuje się metody
leczenia opartej na podawaniu witamin i
minerałów oraz odpowiedniego żywienia, co
pozwoliłoby na kompensację powyższych
zaburzeń.
 Ogromne nadzieje pokładano w terapii
multiwitaminowo-mineralnej z zastosowaniem
wysokich dawek suplementów. Niestety
kontrolowane badania nad skutecznością
terapii multiwitaminowej u dzieci z zespołem
Downa wykazały, że nie ma żadnej różnicy
między dziećmi leczonymi i tymi, które nie
otrzymywały terapii witaminowo-mineralnej
(Bremer 1975; Coburn iwsp. 1983; Ellman i
wsp. 1984; Menolascino i wsp. 1989).
 Badania wykazały ,że masowa terapia
witaminowa nie przynosi spodziewanej
poprawy, może nawet powodować szkodę.
 Obecność dodatkowego chromosomu
powoduje zwiększoną aktywność związków
biochemicznych, w tym enzymów.
 Witaminy rozpuszczalne w wodzie działają jako
koenzymy , czyli związki przyspieszające
aktywność enzymatyczną.
 Dlatego też podawanie niekontrolowanych
dawek może powodować podwyższenie i tak
zwiększonej aktywności enzymatycznej.
 Liczne badania nie potwierdziły (poza pojedynczymi
przypadkami) również spodziewanych niedoborów
poszczególnych witamin w surowicy krwi (wit. B1, B6,
B12, A, C), natomiast u wielu pacjentów zespołem
Downa wykazano niedobory tych witamin wewnątrz
komórek.
 Często stwierdza się także wewnątrzkomórkowe
niedobory cynku, manganu, potasu, selenu, miedzi i
żelaza . Takie niedobory są możliwe do wykrycia w
analizie pierwiastkowej włosów!!!
 Zauważono, że u wielu chorych występuje
podwyższony poziom wapnia oraz aluminium (nawet
15-krotnie).
 Z uwagi na rozwijający się z przebiegu zespołu Downa
stres oksydacyjny wydaje się uzasadnione podawanie
antyutleniaczy takich jak:
 witamina C, E, β-karoten
 oraz pierwiastków wzmacniających barierę ochronną
takich jak: cynk, miedź i selen.
Zalecenia dietetyczne - w każdym
przypadku należy postępować
indywidualnie, ponieważ
w każdym typie metabolicznym
obowiązują inne wytyczne
dietetyczne w zależności od
tempa przemian metabolicznych.
WNIOSKI
 Analiza pierwiastkowa włosów wykonywana u dzieci
 z zespołem Downa daje możliwość indywidualnej
oceny stanu mineralnego organizmu oraz szybkości
przemian metabolicznych, co pozwala na zastosowanie
odpowiedniej suplementacji i diety w zależności
 od potrzeb danego organizmu.
 Jest metodą nieinwazyjną a z uwagi na integralność
biologiczno-chemiczną badanej tkanki daje
wiarygodne wyniki.
 Ponieważ każde dziecko z zespołem Downa jest inne
i poza skutkami obecności dodatkowego chromosomu
posiada unikalny zestaw genów, mieszka w innym
środowisku, potrzebuje indywidualnej oceny na co
pozwala analiza pierwiastkowa włosów.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ