Wpływ zmian klimatu na sektor rolnictwa

Wpływ zmian klimatu na sektor rolnictwa
Elżbieta Budka
I posiedzenie Grupy Tematycznej ds.
Zrównoważonego Rozwoju Obszarów Wiejskich
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Warszawa, 30 listopada 2010 r.
1.
Zobowiązania międzynarodowe Polski w zakresie zmian klimatu
2.
Prognozowany wpływ zmian klimatu na sektor rolnictwa
3.
Wyzwania adaptacyjne w sektorze rolnym
4.
Zadania RP wynikające z Białej Księgi -
Adaptacja do zmian klimatu:
europejskie ramy działania
5.
Realizacja Strategii adaptacji do zmian klimatu
2
Zobowiązania międzynarodowe Polski w zakresie zmian klimatu
• Postanowienia Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (28 lipca 1994 r.):
– Opracowanie i wdrożenie państwowej strategii redukcji emisji gazów cieplarnianych;
– Inwentaryzacja emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych dla każdego roku;
– Opracowanie długookresowych scenariuszy redukcji emisji dla wszystkich sektorów gospodarczych;
– Prowadzenie badań naukowych w zakresie problematyki zmian klimatu;
– Opracowanie okresowych raportów rządowych (co dwa lata) zawierających szczegółowe informacje o wypełnianiu ww. zobowiązań.
3
Zobowiązania międzynarodowe Polski w zakresie zmian klimatu
Protokół z Kioto (13 grudnia 2002 r. ):
–
–
–
–
–
–
–
–
poprawa efektywności energetycznej gospodarki ochrona pochłaniania i retencjonowania gazów cieplarnianych poprzez promowanie zrównoważonej gospodarki leśnej promowanie zrównoważonych form rolnictwa
promowanie i wdrażania technologii wykorzystujących odnawialne źródła energii, pochłaniających dwutlenek węgla itp. stopniowe redukcje barier rynkowych, utrudniających redukcję emisji w sektorach gospodarczych, tworzenia zachęt do wdrażania reform sprzyjających redukcji i pochłanianiu gazów cieplarnianych podejmowania działań zmierzających do ograniczenia emisji w transporcie ograniczenia emisji metanu ze składowisk odpadów i procesów produkcji, transportu i przetwarzania energii. 4
Zobowiązania międzynarodowe Polski w zakresie zmian klimatu
Dokumenty krajowe
– Prawo Ochrony Środowiska
– II Polityka Ekologiczna Państwa – Polityka Klimatyczna Polski
– Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej
5
Zobowiązania UE w zakresie zmian klimatu
• COP‐15 w Kopenhadze (15 grudnia 2009 r.) :
– ograniczenie globalnego wzrostu emisji gazów cieplarnianych, zapobieżenie wzrostu temperatury o więcej niż 2 stopnie Celsjusza;
– zmniejszenie emisji o 20 % do 2020 r. poniżej poziomu z 1990 r., z możliwością ograniczenia emisji o 30 % w przypadku włączenia się do uzgodnień szczytu w Kopenhadze innych krajów rozwiniętych;
6
Wpływ zmian klimatu na sektor rolnictwa
http://ec.europa.eu/agriculture/climate_change/index_en.htm
7
Wyzwania adaptacyjne w sektorze rolnym i leśnym
– Zwiększenie retencji wodnej, przede wszystkim naturalnej, poprzez właściwą
gospodarkę krajobrazem (zalesienia),
– Konieczność wprowadzania nowych kierunków upraw, – Przygotowanie służb weterynaryjnych i rolniczych do zwalczania nowych chorób zwierząt i roślin,
– Potrzeba wprowadzenia obowiązku ubezpieczenia upraw ze względu na coraz częściej występujące anomalie pogodowe i wydarzenia ekstremalne, – Zapewnienie skutecznej ochrony gleb rolniczych i zwiększenie ich odporności na erozję
oraz przesuszenie,
– Szczególne zadanie stoi również przed systemem edukacyjnym , konieczne będzie rozszerzenie dotychczasowych progów nauczania o informacje na temat upraw które będą coraz częściej wprowadzane w Polsce.
8
Biała Księga
Adaptacja do zmian klimatu: europejskie ramy działania
Należy znaleźć odpowiedzi na następujące pytania:
Jakie są aktualne i potencjalne skutki zmian klimatu dla sektora?
Jakie są koszty podjęcia działań i zaniechania podjęcia działań?
W jaki sposób proponowane środki wpływają na politykę
w innych sektorach?
9
Biała Księga
Adaptacja do zmian klimatu: europejskie ramy działania
Działania na rzecz poprawy zdolności adaptacji sektora rolnictwa i leśnictwa:
–
Zagwarantowanie, że środki adaptacyjne i środki w zakresie gospodarki wodnej zostały uwzględnione w krajowych strategiach i programach rozwoju
obszarów wiejskich na lata 2007‐2013
–
Zbadanie, w jaki sposób kwestia adaptacji może zostać uwzględniona w trzech głównych nurtach polityki rozwoju obszarów wiejskich i może stanowić
odpowiednie wsparcie dla zrównoważonej produkcji
–
Zbadanie możliwości systemu doradztwa rolniczego pod kątem intensyfikacji szkoleń, podstaw wiedzy i wprowadzania nowych technologii ułatwiających proces adaptacji
–
Zaktualizowanie strategii leśnictwa UE i zainicjowanie debaty na temat wariantów unijnego podejścia do kwestii ochrony lasów i systemów informacji o lasach
10
Sektorowa Strategia Adaptacji do zmian Klimatu
Biała Księga przewiduje, że w pierwszym etapie przygotowywania strategii ramy działań UE nakierowane będą głównie na:
•
•
•
•
stworzenie do końca 2011 r. rzetelnej bazy wiedzy o zagrożeniach i skutkach związanych ze zmianami klimatu, najbardziej narażonych regionach UE i najskuteczniejszych praktykach adaptacji; uwzględnienie problematyki adaptacji w głównych obszarach polityki UE: dotyczących m.in. zdrowia i polityki społecznej, rolnictwa i leśnictwa, różnorodności biologicznej, ekosystemów i wody, obszarów przybrzeżnych i morskich, systemów produkcyjnych i infrastruktury technicznej, instrumenty finansowe – zapewnienie skutecznej realizacji procesu adaptacji poprzez zastosowanie instrumentów polityki (instrumenty rynkowe, wytyczne, partnerstwa publiczno‐
prywatne),
nasilenie współpracy międzynarodowej w zakresie adaptacji (partnerska współpraca z państwami członkowskimi, współpraca w ramach polityki zewnętrznej UE z krajami sąsiednimi i szczególnie wrażliwymi krajami rozwijającymi się, prace w ramach Konwencji UNFCCC).
11
Sektorowa Strategia Adaptacji do zmian Klimatu
Strategie adaptacji dla najbardziej wrażliwych na zmiany klimatu
sektorów i regionów Polski mają być opracowane i przyjęte
przez Rząd w roku 2012 i objęć:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
gospodarkę wodną,
rolnictwo,
ochronę zdrowia,
gospodarkę wybrzeża,
gospodarkę leśną,
obszary Natura 2000,
budownictwo,
energetykę,
gospodarkę przestrzenną i ubezpieczenia
12
Sektorowa Strategia Adaptacji do zmian Klimatu
•
Ministerstwo Środowiska – koordynacja
•
Komitet Sterujący ds. Opracowania sektorowych, regionalnych
i przekrojowych strategii adaptacji do zmian klimatu
•
Zespoły Realizacyjne ds. Strategii adaptacji
•
Grupa zadaniowa rolnictwo, gospodarka leśna, leśnictwo
i ochrona przyrody
13
Sektorowa Strategia Adaptacji do zmian Klimatu
• Zadania Grup zadaniowych:
– Sformułowanie potrzeb w zakresie surowych danych klimatycznych oraz ekspertyz
– Identyfikacja wskaźników zagrożeń przez zjawiska klimatyczne wraz z oceną ilościową
– Gromadzenie informacji o podejmowanych działaniach na rzecz adaptacji 14
Sektorowa Strategia Adaptacji do zmian Klimatu
Grupa zadaniowa rolnictwo, gospodarka leśna, leśnictwo i ochrona przyrody
Wstępny harmonogram prac:
–
–
–
–
–
–
–
–
Przegląd dotychczasowych opracowań zawierających informacje o wpływie zmian klimatu na
sektory będące przedmiotem analiz;
Wybór wskaźników wrażliwości i ocena obecnej wrażliwości sektorów na warunki klimatyczne;
Konsekwencje zmian klimatu dla wybranych scenariuszy w ujęciu sektorowym, krajowym i
regionalnym;
Identyfikacja działań adaptacyjnych;
Ocena wpływu proponowanych działań na strategie społeczno- gospodarcza;
Ocena kosztów wdrażania działań adaptacyjnych;
Zalecenia do wdrożenia takich działań do strategii i polityk sektorowych i regionalnych;
Opracowanie końcowe.
15
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Elżbieta Budka
Koordynator zespołu ds. Zalesień i ONW
Departament Płatności Bezpośrednich
MRiRW
Tel.022 623 10 58
16