56 technologie i bezpieczeństwo ocena ryzyka zawodowego Robotnik drogowy Ocena ryzyka zawodowego robotnika drogowego została wykonana metodą wg normy PN‑N-18002; w me‑ todzie zakłada się możliwość powstania wypadku i szacuje jakościowo parametry ryzyka, którymi są moż‑ liwe, spowodowane zdarzeniem ciężkości następstw (skutki) i prawdopodobieństwo, z jakim następstwa te mogą wystąpić. Ciężkość następstw i prawdopodobieństwo wystąpienia następstw szacowane są na trzech poziomach, ryzyko zawodowe wartościowane jest w skali trójstopniowej na trzech poziomach. Iwona Romanowska‑Słomka Charakterystyka stanowiska Robotnik drogowy uczestniczy w zalewaniu drogi betonem i asfaltem. Pracownik pomaga w transporcie materiałów oraz w pracach ziemnych. Praca przy budowie dróg jest wykonywana podczas ruchu maszyn roboczych, natomiast ruch drogowy jest wyłączony w miejscu robót drogowych. Prace wykonywane są od wczesnej wiosny do późnej jesieni w systemie dwuzmianowym. Karta informacji o zagrożeniach na stanowisku robotnika drogowego Zagrożenie Źródło zagrożenia (przyczyna) Grupa Droga zakażenia Możliwe skutki zagrożenia Środki ochrony przed zagrożeniami Przechowywanie akt Zagrożenie biologiczne Clostridium perfringens Laseczka zgorzeli gazowej Gleba gr. 2, brak szczepień bezpośrednie, po zranieniach Clostridium tetani Laseczka tężca T Gleba gr. 2, szczepienie bezpośrednie po zranieniach Zagrożenie Źródło zagrożenia (przyczyna) Zgorzel gazowa, posocznica Natychmiastowe opatrywanie ran, rękawice ochronne, obuwie ochronne Nie Tężec, działanie toksyczne Szczepienia, natychmiastowe opatrywanie ran, środki ochrony indywidualnej, podawanie anatoksyny tężcowej po skaleczeniach Nie Możliwe skutki zagrożenia Środki ochrony przed zagrożeniami Zagrożenia fizyczne, chemiczne i psychofizyczne Upadek na tym samym poziomie Śliskie, nierówne powierzchnie, nieporządek Złamanie kończyn, zwichnięcia, stłuczenia Zachowanie uwagi, odpowiednie obuwie robocze, uporządkowanie terenu Potrącenie przez ruchome obiekty Maszyny robocze, pojazdy samochodowe Śmierć, kalectwo, złamanie kończyn Właściwa organizacja pracy, wytyczenie i oznakowanie strefy niebezpiecznej, przestrzeganie przepisów, szkolenia, wzmożona uwaga, odblaskowa kamizelka Przygniecenie, uderzenie przez spadające przedmioty Materiały do budowy, transport i pomoc przy rozładunku z samochodów Śmierć, złamanie kończyn, zmiażdżenia, zwichnięcia, stłuczenia Przestrzeganie instrukcji, zachowanie uwagi, pomocnicze urządzenia transportowe, odpowiednie obuwie, hełmy ochronne Uderzenie o nieruchome przedmioty Przygotowane materiały, maszyny itp. Guzy, potłuczenie, skaleczenia Wzmożona uwaga Przeciążenie układu ruchu (dynamiczne) Transport materiałów, praca w ciągłym ruchu Długotrwałe i nawracające dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego, urazy kręgosłupa Przestrzeganie instrukcji, stosowanie urządzeń wspomagających ręczne prace transportowe, szkolenia Hałas Maszyny robocze, pojazdy samochodowe Ubytki słuchu Ochronniki słuchu, ograniczenie ekspozycji 1/2008 57 Zapylenie Pył z podsypki i innych materiałów budowlanych Podrażnienie dróg oddechowych, zaprószenie oczu Przestrzeganie instrukcji, środki ochrony indywidualnej Pożar Palący się asfalt Poparzenie termiczne na dużej powierzchni ciała Przestrzeganie instrukcji, sprawny sprzęt Kontakt z gorącymi powierzchniami i mediami Gorący asfalt, maszyny do wylewania asfaltu Poparzenie termiczne, śmierć Przestrzeganie przepisów, wzmożona uwaga Zmienne warunki atmosferyczne Praca na wolnym powietrzu Przegrzanie, udar cieplny, przeziębienie Odpowiednie ubranie, napoje Substancje i preparaty chemiczne drażniące Dymy asfaltu Podrażnienia oczu, gardła, nosa Przestrzeganie przepisów, środki ochrony indywidualnej Wartościowanie ryzyka Szacowanie szkód i prawdopodobieństwa szkód oraz wartościowanie ryzyka wykonano metodą wg PN‑N-18002 w skali trójstopniowej. Ciężkość następstw: mała, średnia, duża Prawdopodobieństwo następstw: mało prawdopodobne, prawdopodobne, wysoce prawdopodobne Ryzyko zawodowe:małe, średnie, duże. Karta informacji o ryzyku zawodowym na stanowisku robotnika drogowego Zagrożenie Ciężkość następstw Prawdopodobieństwo Ryzyko Clostridium perfringens Laseczka zgorzeli gazowej Duża Mało prawdopodobne Średnie Clostridium tetani Laseczka tężca Duża Mało prawdopodobne Średnie Zagrożenie biologiczne Zagrożenia fizyczne, chemiczne i psychofizyczne Upadek na tym samym poziomie Średnia Prawdopodobne Średnie Potrącenie przez ruchome obiekty Duża Mało prawdopodobne Średnie Przygniecenie, uderzenie przez spadające przedmioty Duża Mało prawdopodobne Średnie Uderzenie o nieruchome przedmioty Mała Prawdopodobne Małe Przeciążenie układu ruchu (dynamiczne) Duża Mało prawdopodobne Średnie Hałas Duża Mało prawdopodobne Średnie Zapylenie Mała Mało prawdopodobne Małe Pożar Duża Mało prawdopodobne Średnie Kontakt z gorącymi powierzchniami i mediami Duża Mało prawdopodobne Średnie Zmienne warunki atmosferyczne Średnia Mało prawdopodobne Małe Substancje i preparaty chemiczne drażniące Mała Prawdopodobne Małe Działania profilaktyczne Uwagi Ryzyko małe – dopuszczalne – konieczne jest zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozostaje co najmniej na tym samym poziomie. Ryzyko zawodowe jest ściśle związane ze środowiskiem pracy. Dla takich samych stanowisk, ale w różnych warunkach pracy zagrożenia i poziom ryzyka mogą być różne. Szacując stopień szkód zagrożenia, przyjmuje się możliwe największe skutki. W szacowaniu prawdopodobieństwa skutków należy wziąć pod uwagę warunki pracy, zdarzenia, jakie miały miejsce w „przeszłości”, zachowania pracownika itp. Po wiedzę należy sięgnąć do danych statystycznych, obserwacji itd. Ryzyko średnie – dopuszczalne – zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego. Ryzyko duże – niedopuszczalne – Jeżeli ryzyko zawodowe jest związane z już wykonywaną pracą, to działania w celu jego zmniejszenia trzeba podjąć natychmiast, np. przez zastosowanie środków ochronnych, natomiast planowana praca nie może być rozpoczęta do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego. 1/2008 Przykład Ryzyko związane z substancjami i pre‑ paratami drażniącymi – dymy asfaltu. Pracownik narażony jest na kontakt z dymami asfaltu. Ciężkość następstw: mała – podrażnienia nosa, gardła lub oczu. Prawdopodobieństwo następstw: prawdopodobne – w okresie 10 lat u pracowników wystąpiło podrażnienie oczu. Ryzyko: małe. Ryzyko związane z potrąceniem przez ruchome obiekty – rozścielacze, walce, samochody Pracownik wykonuje pracę obok poruszających się maszyn. Ciężkość następstw: duża – śmierć. Prawdopodobieństwo następstw: mało prawdopodobne – zdarzenia takie mają miejsce. Ryzyko: średnie. n dr inż. Iwona Romanowska‑Słomka Pracownik naukowy w Akademii Rolniczej we Wrocławiu