MATERIAŁY POMOCNICZE DO SZKOLENIA OKRESOWEGO PRACODAWCÓW I OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI MATERIAŁY SZKOLENIOWE Z ZAKRESU BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY DLA PRACOWNIKÓW Zgodne z rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004r. 9 (Dz. U. nr 180, poz.1860) w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, ustawą z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy, (Dz.U.Nr.74 z 2002r, poz. 676. oraz Dz.U nr 135, poz. 1146, art. 237 2, 2373, 2374, 2375 z zm.) oraz art. 6 ust.1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 81 poz. 351). Przewodnik może być wykorzystany do szkoleń pracowników w systemie samokształcenia kierowanego. Kopiowanie, zmienianie, przetwarzanie, rozpowszechnianie i wykorzystywanie materiałów w całości lub części, bez uzyskania zgody jest niedozwolone i stanowi naruszenie praw autorskich Zgodnie z Dz. U. 94 Nr 24 poz. 83, oraz Dz. U. 94 Nr 43 poz. 170, kopiowanie, i rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez mojej zgody jest zabronione. 1. WSTĘP 2. CO NALEŻY ZAPAMIĘTAĆ Z KODEKSU PRACY Rozdział I. PRZEPISY WSTĘPNE Podstawowe zasady prawa pracy Nadzór i kontrola przestrzegania prawa pracy. Kontrola 1 3. DZIAŁ II. STOSUNEK PRACY. PRZYJĘCIE DO PRACY Dokumentacja. Akta osobowe Przepisy ogólne o rozwiązywaniu umowy o pracę Pojęcie poziomu kwalifikacji 8 9 10 3. DZIAŁ III. WYNAGRODZENIE ZA PRACĘ I INNE ŚWIADCZENIA Ustalanie wynagrodzenia za pracę i świadczeń związanych z pracą. Ochrona wynagrodzenia. Świadczenia w okresie niezdolności do pracy. Odprawa rentowa, emerytalna, pośmiertna. 15 4. DZIAŁ IV. OBOWIĄZKI PRACODAWCY I PRACOWNIKA. Wyjątki z DZIAŁU X. BHP DZIAŁ IV. OBOWIĄZKI PRACODAWCY I PRACOWNIKA Obowiązki pracodawcy. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów i zasad bhp. Obowiązki pracownika DZIAŁ X. BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY Prawa i obowiązki pracownika. Zakaz konkurencji. Regulamin pracy. DZIAŁ IV. Rozdział VI. ODPOWIEDZIALNOŚĆ PORZĄDKOWA PRACOWNIKÓW – KARY Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy. Mienie osoby trzeciej. DZIAŁ X. BHP. Jeśli będziesz kierującym pracą innych pracowników. DZIAŁ VI. CZAS PRACY. Systemy i rozkłady czasu pracy Okresy odpoczynku. Godziny nadliczbowe. Praca w porze nocnej. Praca w niedzielę i święta. DZIAŁ VII. URLOPY PRACOWNICZE I WYPOCZYNKOWE 2 5 17 21 25 27 28 31 5. DZIAŁ VIII. UPRAWNIENIA PRACOWNIKÓW ZWIĄZANE Z RODZICIELSTWEM 34 Wymiary urlopów macierzyńskich. Przerwy na karmienie. Ochrona pracy kobiet. Ochrona prawna związana z macierzyństwem. 6. DZIAŁ IX. ZATRUDNIANIE MŁODOCIANYCH 41 7. DZIAŁ X. BHP. Rozdz. III. OBIEKTY BUDOWLANE I POMIESZCZENIA PRACY Warunki techniczne budynków oraz pomieszczeń pracy. Warunki techniczne pomieszczeń specjalnych i technicznych. Obiekty budowlane i teren zakładu pracy. Pomieszczenia pracy. Oświetlenie. Ogrzewanie i wentylacja. Pomieszczenia i urządzenia higieniczno-sanitarne – wymagania załącznika nr 3. Szatnie. Umywalnie i pomieszczenia z natryskami. Ustępy. Jadalnie. Pomieszczenia do wypoczynku. Palarnie. Pomieszczenia do prania, odkażania, suszenia i odpylania odzieży roboczej i ochronnej. Pomieszczenia do ogrzewania się pracowników. UZUPEŁNIENIE: Drogi i dojścia. Drzwi do budynków. Parkingi i miejsca postojowe. Pochylnie. Wentylacja i klimatyzacja Instalacja elektryczna Instalacja gazowa Warunki techniczne specjalnych pomieszczeń pracy. Archiwa. Laboratoria chemiczne. Pracownie. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy. INNE PRZEPISY PRAWNE Kontrole obiektów. Opady śniegu – usuwanie śniegu z dachu. Praca na dachu. 45 8. DZIAŁ X. BHP. Rozdział IV. MASZYNY I INNE URZĄDZENIA TECHNICZNE Minimalne wymagania BHP przy maszynach. Przykładowa lista kontrolna oceny zgodności maszyn i urządzeń. Spawalnie, prace spawalnicze. Gazy techniczne. Wymagania . Zasady bezpieczeństwa 52 59 61 62 63 64 74 75 85 9. Rozdział V. CZYNNIKI I PROCESY PRACY STWARZAJĄCE SZCZEGÓLNE ZAGROŻENIE DLA ZDROWIA LUB ŻYCIA 91 Instrukcja dla pracowników pracujących w kontakcie z czynnikami chemicznymi, dezynfekcyjnymi, chemią gospodarczą. Karta charakterystyki preparatu chemicznego 92 10. Rozdział VI. PROFILAKTYCZNA OCHRONA ZDROWIA Rodzaje badań. Konsekwencje braku badań. 103 11. Rozdział VII. WYPADKI PRZY PRACY, CHOROBY ZAWODOWE Obowiązki pracownika, świadka wypadku. Obowiązki pracownika poszkodowanego w wypadku. Klasyfikacja wypadków. Wypadki w drodze do pracy i z pracy do domu. Postępowanie powypadkowe. Procedury powypadkowe. Świadczenia. Choroba zawodowa 109 12. Rozdział VIII. SZKOLENIA Okresy szkoleń. Obowiązek szkolenia przy innych formach zatrudnienia. Szkolenie w zakresie zasad udzielania pierwszej pomocy. Szkolenie w zakresie ochrony przeciwpożarowej. 13. Rozdział IX. ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ. ODZIEŻ I OBUWIE ROBOCZE 115 117 122 14. Rozdział X. SŁUŻBA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Rozdział XI. Konsultacje w zakresie bhp oraz Komisja BHP 123 15. DZIAŁ XII. ROZPATRYWANIE SPORÓW O ROSZCZENIA ZE STOSUNKU PRACY Przedawnienie roszczeń. 16. INNE PRZEPISY PRAWNE Okulary korygujące wzrok Posiłki i napoje Środki do utrzymania higieny osobistej Środki do udzielania pierwszej pomocy Uwaga na alkohol w pracy i odpowiedzialność Pracownik niepełnosprawny. 124 17. ROZDZIAŁ II – PRACA I. OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKACH PRACY II. ZASTOSOWANIE ERGONOMII W ŻYCIU GOSPODARCZYM III. PRZYGOTOWANIE DO PRACY, RODZAJE PRACY 1. Psychofizjologiczne uwarunkowania człowieka 2. Stanowisko pracy 3. Rodzaje pracy 4. Zasady prawidłowego przenoszenia ciężaru. Normy dźwigania i przenoszenia ładunków 5. Proces pracy i zagrożenia człowieka w procesie pracy. Urządzenia elektryczne. Poślizgnięcia i upadki. Transport wewnętrzny i zewnętrzny. 6. Czynniki szkodliwe i uciążliwe w środowisku pracy. Ocena zagrożeń, podział czynników. 6.1. Czynniki fizyczne. Hałas 6.2. Wibracja 6.3 Mikroklimat 6.4 Promieniowanie 6.5. Pyły 6.6. Czynniki chemiczne 6.7. Szkodliwe czynniki biologiczne 18. IV. INSTRUKCJE 1. Ochrona przeciwpożarowa. Zasady postępowania w sytuacjach kryzysowych. 2. Pierwsza pomoc przedmedyczna 3. Zasady wykonywania prac biurowych. Praca przy komputerze. Profilaktyka – ćwiczenia ruchowe przy komputerze 4. Prace remontowe, budowlane. Zagrożenia oraz zasady bezpieczeństwa pracy 126 131 142 159 162 179 187 5. Grupy zawodowe. Zagrożenia. Podstawowe zasady bezpieczeństwa pracy Malarze, tapeciarze i zawody pokrewne Hydraulicy, konserwatorzy Cieśle, stolarze i zawody pokrewne Elektrycy, elektromechanicy, konserwatorzy Murarze i zawody pokrewne Poligrafia. Zagrożenia, warunki pracy, zasady bezpieczeństwa Kierowca, mechanik – kierowca, mechanik Ślusarz., mechanik konserwator Pracownicy rolni Pracownik gospodarczy. Pracownicy dbający o zewnętrzne wygląd firmy i jej otoczenie Informatyka – elektronik, informatyk Archiwista Nauczyciel. Wycieczki. Bibliotekarz Bezpieczeństwo imprez, obiektów, mienia i osób – dozór mienia, portier, dozorca 19. ZAŁĄCZNIK ZAŁĄCZNIK ZAŁĄCZNIK ZAŁĄCZNIK 1234- Oznakowanie ewakuacyjne i informacyjne w ochronie przeciwpożarowej Oznakowanie stosowane w BHP BHP. Ręczne sygnały bezpieczeństwa Zasady i możliwości organizacji szkoleń okresowych przez pracodawcę w uzależnieniu od stanowisk pracy. Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bhp. ZAŁĄCZNIK 5 – Wymagane średnie natężenia oświetlenia pomieszczeń. 20. Wykaz materiałów i przepisów prawnych wykorzystanych w pracy 202 207 214 217 236 243