czytaj więcej

Jak oswoić nieśmiałość?
Nowym środowiskiem dla małego dziecka jest przedszkole .Często na zachowaniu i
reakcjach dziecka odbijają się jego pierwsze doświadczenia społeczne. Adaptacja
to przystosowanie się do nowego środowiska społecznego, sytuacji, warunków;
również zmniejszenie odczuwania określonych bodźców wskutek ich
długotrwałego działania. Obok dzieci, które z dużą łatwością i swobodą nawiązują
szybko kontakty społeczne w grupie przedszkolnej są i takie, których zachowanie
ulega widocznej dezorganizacji. Są to dzieci nieśmiałe. Ze względu na przejawianą
przez nie skłonność do izolacji, unikanie kontaktów z innymi dziećmi oraz tzw.
"zamykanie się w sobie" i bierność społeczną określa się je jako asteniczne,
zahamowane. Dziecko, które po raz pierwszy przekraczają często próg przedszkola
walczą z niepokojem i lękiem. Dziecko nieśmiałe i płaczliwe mocniej przeżywa
rozstanie z rodzicami, a wtedy często z pozoru błahe sytuacje urastają w ich
oczach do rangi problemu. Dzieci nieśmiałe maja tyle samo pomysłów i chęci do
działania co mali aktywiści. Nie mogą tylko zebrać się na odwagę i wyjść z
inicjatywą. Naszym zadaniem jest pomóc dziecku w przystosowaniu się do każdej
sytuacji, która je onieśmiela. Jak to zrobić?
 zapoznaj z nową sytuacją bądź otoczeniem i pozwól na samodzielne
działanie w momencie, w którym będzie na nie gotowy
 nie zawstydzaj dziecka
 nie krytykuj
 nie kpij, nie wyśmiewaj
 nie zmuszaj do kontaktu z innymi, gdyż w ten sposób wzmagasz napięcie i
lęk
 nie zwracaj się do dziecka w sposób: "nie potrafisz mówić", "przywitaj się
tak, jak Ania, widzisz ona potrafi, a ty nie" - osiągniesz skutek odwrotny do
zamierzonego
 staraj się nie rozmawiać o nieśmiałości dziecka w jego obecności
Starajmy się chwalić dziecko za każdy drobny sukces, podkreślajmy zalety, dodamy
mu wtedy szalenie ważnej otuchy i wiary we własne możliwości podnosząc jego
samoocenę i komfort psychiczny. Przyjazna atmosfera sprawi, że dziecko będzie
rozwijać się w sferze społecznej bez zakłóceń, co najważniejsze będzie pogodne i
szczęśliwe.
Nieśmiałość to cecha występująca zarówno u dzieci jak i u osób dorosłych. Jednak
w dojrzałym wieku wyrasta się z niej. Nieśmiałość u dzieci , dopóki utrzymuje się
na pewnym poziomie, nie powinna być jakimś szczególnym powodem do
niepokoju. Nieśmiałość wynika zwykle ze zbyt niskiej pewności siebie dziecka oraz
z lęku przed obcymi osobami, czasami również jej przyczyną może być zaniżona
samoocena. Zauważyć należy, iż nieśmiałość jest trudna do przezwyciężenia nie
tylko z powodu nawyków czy wrodzonych predyspozycji psychicznych, ale także
dlatego, że oprócz strat przynosi także zyski. Dziecko nieśmiałe zwykle cechuje
wrażliwość, delikatność, skromność, bezkonfliktowość. Nauczyciel i koledzy często
postrzegają je jako wzorowe. Obraz nieśmiałego dziecka jest dość smutny - dzieci
opisują się jako mniej atrakcyjne i mniej inteligentne niż rówieśnicy. Składa się to
na ważny aspekt ich obrazu ja- uważają, że są mniej lubiane w grupie. Przyczyną
tego nie jest ich mniejsza atrakcyjność fizyczna, brak umiejętności
zaprezentowania się, ale nadmierny krytycyzm. Dzieci te czują, że nie spełniają
oczekiwań, które same sobie stawiają; dzieje się tak dlatego, że ich standardy są za
wysokie. Mają mało wiary w siebie i nie tolerują własnych słabości. Obawiają się
wypowiadać publicznie i przypisują to brakowi zdolności czy słabszej inteligencji, a
nie lękowi przed ekspozycją społeczną. Jeśli obserwując dziecko zauważymy, że
nieśmiałość istotnie utrudnia mu funkcjonowanie, powinniśmy zadziałać i pomóc
mu na ile to możliwe. Z całą pewnością , najgorszym rozwiązaniem jest ciągłe
powtarzanie dziecku, że jest nieśmiałe i powinno to zmienić. Przez takie
postępowanie tylko utrwalimy w nim przekonanie o własnej niedoskonałości .
Właściwym sposobem jest natomiast ciągłe przekonywanie dziecka o jego
mocnych stronach i częste chwalenie go. Oczywiście warunkiem koniecznym jest
bezwzględna akceptacja maluszka. Powinniśmy także kategorycznie unikać
porównań z innymi dziećmi. Kształtowanie kontaktów o charakterze społecznym
może być na początku prowadzone także przy użyciu zabawek. Próbuj zachęcać
maluszka do rozmowy z Panem Misiem, czy Lalką Zosią. Sama wczuj się w rolę
zabawki i powoli przeprowadzaj maluszka przez kolejne etapy rozmowy.
Nieśmiałość da się pokonać, musisz jednak pokazać dziecku, że w niego wierzysz.
Pierwszym krokiem jest zrozumienie siebie, co oznacza zwiększenie
samoświadomości. Celem jej pogłębiania jest nawiązanie kontaktu ze swoim ja
wewnętrznym i tym samym zwiększenie świadomości ja publicznego, które jest
prezentowane na zewnątrz. Prowadzi to do wzrostu samoakceptacji oraz do
wzrostu akceptacji wizerunku przez innych. Kolejnym etapem jest pomoc w
zrozumieniu przez dziecko swojej nieśmiałości. Jaka jest, na ile wzmaga ją
nieśmiałość osób z otoczenia, co ją wywołuje, jak często się pojawia, jak jest silna,
jakie myśli i uczucia się z nią wiążą, jakie zachowania zdradzają przeżycia dziecka?
Jak próbuje ono sobie radzić z tymi zachowaniami? Jest to szereg zagadnień, które
koniecznie trzeba przeanalizować, aby zdiagnozować nieśmiałość i spróbować ją
pokonać. Następny ważny krok to budowanie własnej wartości. Sposób, w jaki
dzieci o sobie myślą, ma głęboki wpływ na wszystkie sfery ich życia. Osoby z
pozytywnym poczuciem własnej wartości zazwyczaj charakteryzuje równowaga i
wiara w siebie. Osoby takie nie są tak silnie uzależnione od pochwał i wzmocnień
społecznych ze strony innych , gdyż znajdują oparcie w sobie. Nie załamują się pod
wpływem krytyki i odrzucenia. Mają bardziej optymistyczne podejście do świata.
W przypadku nieśmiałych dzieci niezbędne jest rozwijanie umiejętności
społecznych, gdyż unikają one odpowiedzialności za nawiązywanie kontaktów
społecznych i często nie znają podstawowych elementów życia społecznego. Nie
wiedzą, jak się zachować, gdy spotkają kogoś po raz pierwszy, nie umieją zabrać
głosu w grupie, denerwują się, gdy mają wziąć udział w zabawie. Można
przećwiczyć z dziećmi wiele elementów zachowania, które będą przydatne w ich
codziennym funkcjonowaniu, np. stosując trening asertywności. Walka
z nieśmiałością to długi i trudny proces, który wymaga zaangażowania nie tylko
nauczycieli, wychowawców, psychologów, ale też rodziców, jak i samego dziecka.
opracowała:
Ewa Uzarczyk
Bibliografia
Hamer H. Oswoić nieśmiałość ''Veda'' Warszawa 2000
Harwas-Napierała B. Nieśmiałość dziecka, Wyd. UAM. Poznań 1979