Skorupa ziemska widziana oczami chemika

Skorupa ziemska widziana oczami chemika
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń wie:

co to jest skorupa ziemska,

jakie pierwiastki wchodzą w skład skorupy ziemskiej,

co to są minerały, skały i surowce mineralne,

jak dzielimy skały,

jak dzielimy surowce mineralne,

podać przykłady minerałów,

podać nazwy zwyczajowe i systematyczne kilku minerałów.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi określić, w jakich dziedzinach surowce mineralne są wykorzystywane przez człowieka.
2. Metoda i forma pracy
Wykład nauczyciela, praca zespołowa.
3. Środki dydaktyczne
Minerały
Rzutnik pisma
Foliogramy
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel po sprawdzeniu listy obecności zapoznaje uczniów z tematem i celami lekcji.
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel za pomocą rzutnika pisma przedstawia budowę Ziemi (załącznik 1), a następnie
przechodzi do omówienia budowy skorupy ziemskiej (załącznik 2), kończy wykład na podaniu
definicji skorupy ziemskiej.
2. Nauczyciel dzieli w zależności od liczebności klasę na kilka zespołów, każdy zespół otrzymuje
po pięć minerałów z ich nazwami zwyczajowymi, np w postaci „Drzewek szczęścia”.
Uczniowie wyszukują w słownikach chemicznych nazwy systematyczne otrzymanych
minerałów i obszary ich występowania w Polsce. Sami układają i podają definicję minerałów.
3. Nauczyciel omawia podział skał , a następnie pod kierunkiem nauczyciela uczniowie
zastanawiają się, jakie one mają praktyczne znaczenie dla człowieka. Nauczyciel wymienia
przykłady różnych surowców mineralnych, uczniowie podają ich zastosowanie, dokonują
podziału surowców mineralnych ze względu na ich zastosowanie.
4. Notatka uczniowska (załącznik 3).
c) Faza podsumowująca
Utrwalenie wiadomości zdobytych w trakcie jednostki lekcyjnej, np w formie zadania:
Pomyśl i zrób listę różnych obiektów znajdujących się w okolicy twojego domu. Opowiedz, z jakich
surowców są wykonane i jakie właściwości tych surowców przesądziły o ich przydatności do tego celu.
5. Bibliografia
1
2
Gulińska H., Haładuda J., Smolińska J., Ciekawa chemia, WSiP, Warszawa 2006.
Kulawik J., Kulawik T., Litwin M., Chemia Nowej Ery. Podręcznik dla gimnazjum, Nowa Era,
Warszawa 2006.
3
4
Łopata K., Warchoł A., Chemia w gimnazjum, WSiP, Warszawa 2001.
Ilustracje przekroju ziemi i skorupy ziemskiej zaczerpnięto odpowiednio z:
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=16załącznik 2
http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Skorupa_ziemska.svg
6. Załączniki
a) Foliogramy
załącznik 1
Ziemia, budowa
Ilustrację zaczerpnięto z: http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=16załącznik 2
załącznik 2
Skorupa ziemska, przekrój
1. Ocean 2. Dno basenu 3. Ryft 4. Grzbiet śródoceaniczny 5. Rów oceaniczny 6. Szelf 7. Skłon
kontynentalny 8. Skorupa oceaniczna 9. Skorupa kontynentalna 10. Nieciągłość Moho 11. Warstwa
skał osadowych 12. Warstwa bazaltowa 13. warstwa granitowa 14. Płaszcz Ziemi 15. Kierunek
wsuwania się płyty oceanicznej pod kontynentalną 16. Linia, wzdłuż której następuje wzajemne
przemieszczanie się płyt
Ilustracja zaczerpnięta z: http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Skorupa_ziemska.svg
b) Notatka uczniowska
załącznik 3
Skorupa ziemska to górna sztywna część litosfery, zbudowana ze skał i minerałów
Minerały to pierwiastki w stanie wolnym, np. węgiel, złoto, siarka i związki chemiczne, np. sylwin
(KCl), które wytworzyły się w przyrodzie bez udziału człowieka.
Skały są to większe skupiska minerałów.
Podział skał:
 magmowe,
 osadowe,
 metamorficzne.
Surowce mineralne są to minerały i skały wykorzystywane i przetwarzane przez człowieka.
Podział surowców mineralnych ze względu na zastosowanie:
 energetyczne,
 budowlane,
 chemiczne,
 metalurgiczne,
 zdobnicze.
c) Zadanie domowe
Wypisz 10 przedmiotów znajdujących się w twoim domu. Wypisz te, które są wykonane z materiałów
naturalnie występujących w przyrodzie oraz te, które wykonane zostały z surowców przetworzonych,
np. z tworzyw sztucznych.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak