Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 Elektroniczne układy napędowe Układy łagodnego rozruchu DM Cechy wyrobów • DM4 jest trójfazowym sterowanym układem łagodnego rozruchu • parametryzowany i gotowy do komunikacji softstarter z wtykanymi zaciskami przewodów sterujących i złączami dla opcji: – moduł do obsługi i parametryzacji – złącze szeregowe – złącze magistrali sieciowej • przełącznik do wyboru jednej z 10-ciu aplikacji z przygotowanymi zestawami parametrów • regulator I2t – ograniczenie prądu – zabezpieczenie przeciążeniowe – detekcja biegu jałowego / podprądu (np. zerwanie paska klinowego) • rozruch szybki oraz ciężki • automatyczne rozpoznanie napięcia sterującego • 3 przekaźniki, np. sygnalizacja błędu, TOR (Top of Ramp) Dla dziesięciu typowych zastosowań można łatwo wywołać/wybrać za pomocą przełącznika odpowiednio już ustawione zestawy parametrów. Inne ustawienia parametrów, specyficzne dla konkretnych aplikacji, można indywidualnie dopasować za pomocą opcjonalnego panelu obsługi. Na przykład tryb pracy jako układ sterowania napięciowego: w tym stanie DM4 może zasilać trójfazowe rezystancyjne i indukcyjne obciążenia – urządzenia do ogrzewania, oświetlenia, transformatory – w układzie otwartym oraz z kontrolą wartości rzeczywistej (zamknięty obwód regulacji). W miejsce panelu obsługi można także wstawić inteligentne złącza: • złącze szeregowe RS 232/RS 485 (parametryzacja poprzez program PC) • złącze magistrali sieciowej Suconet K (złącze do każdego sterownika PLC f. Moeller) • złącze magistrali sieciowej PROFIBUS-DP Softstarter DM4 umożliwia łagodny rozruch w najbardziej komfortowy sposób. Można zrezygnować z dodatkowych, zewnętrznych elementów jak przekaźnik przeciążeniowy, ponieważ obok kontroli zaniku fazy i wewnętrznej funkcji pomiaru prądu silnika, także pomiar temperatury w uzwojeniu silnika za pomocą wbudowanego wejścia termistora jest do wykorzystania. DM4 spełnia wymagania normy IEC/EN 60 947-4-2. Zastosowanie softstartera prowadzi do obniżenia napięcia w celu redukcji wysokich prądów rozruchowych trójfazowych silników indukcyjnych; jednak równocześnie spada także moment obrotowy: [Irozruch ~ U] i [M ~ U2]. Tym niemniej przy wszystkich dotychczas przedstawionych rozwiązaniach, po udanym rozruchu silnik osiąga prędkość podaną na tabliczce znamionowej. Do rozruchu silnika z momentem znamionowym i/lub pracy z prędkością obrotową niezależną od częstotliwości sieci, wymagany jest przemiennik częstotliwości. 2-33 2 Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 Elektroniczne układy napędowe Układy łagodnego rozruchu DM Przełącznik wyboru aplikacji umożliwia bezpośrednie przyporządkowanie bez parametryzacji. 2 0 - standart 2-34 flash a ru n on c/l 0 - standart 1 - high torque 2 - pump 3 - pump kickstart 4 - light conveyor 5 - heavy conveyor 6 - low inertia fan 7 - high inertia fan 8 - recip compressor 9 - screw compressor fa ult su pp ly 1 - high torque 2 - pump 3 - pump kickstart 4 - light conveyor 5 - heavy conveyor 6 - low inertia fan 7 - high inertia fan 8 - recip compressor 9 - screw compressor b Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 Elektroniczne układy napędowe Układy łagodnego rozruchu DM Aplikacje standardowe (przełącznik wyboru aplikacji) Oznaczenie na aparacie Standard Wskazanie na panelu obsługi Standard Znaczenie Szczegóły Standard Ustawienie fabryczne, nadaje się do większości zastosowań bez konieczności zmian High torque1) LosbrechM. Napędy o podwyższonej wartości momentu rozruchowego Pump Pump Kickstart Kleine Pumpe Große Pumpe Wysoka wartość momentu rozruchowego Mała pompa Duża pompa Light conveyor Kleines Band Heavy conveyor Low inertia fan Großes Band Lüfter klein Napędy pomp do 15 kW Napędy pomp powyżej 15 kW. Dłuższe czasy rozruchu. Lekki przenośnik taśmowy Ciężki przenośnik taśmowy Mały wentylator Napęd wentylatora o relatywnie niewielkim momencie bezwładności, maksymalnie 15-krotność momentu bezwładności silnika High inertia fan Lüfter groß Duży wentylator Napęd wentylatora o relatywnie dużym momencie bezwładności, więcej niż 15-krotność momentu bezwładności silnika. Dłuższe czasy rozruchu. Recip Kolbenpumpe Sprężarka Podwyższone napięcie rozruchowe, compressor tłokowa dopasowana optymalizacja cos-v Screw Schraub.Komp Sprężarka Podwyższone zapotrzebowanie na prąd, compressor śrubowa brak ograniczenia prądu 1) Przy ustawieniu „High Torque“ zakłada się, że softstarter może przewodzić prąd 1,5 raza większy niż podany prąd znamionowy silnika. Połączenie In-Delta Układy łagodnego rozruchu łączone są z reguły bezpośrednio w szereg z silnikiem (In-Line). Softstarter DM4 umożliwia także pracę w układzie połączeń „In-Delta“ (połączenie w trójkąt, zwane też układem „pierwiastek z 3“). Zaleta: • Taki układ połączeń jest korzystny cenowo, ponieważ softstarter musi być wymiarowany tylko na 58 % prądu znamionowego. Wady w stosunku do układu „In-Line“: • Silnik musi być połączony za pomocą sześciu przewodów, tak jak w układzie połączeń gwiazda-trójkąt. • Wewnętrzne zabezpieczenie DM4 działa tylko w jednej części obwodu. Trzeba zainstalować dodatkowe zabezpieczenie silnika w drugiej gałęzi obwodu lub na doprowadzeniu. Uwaga Układ „In-Delta“ jest korzystnym rozwiązaniem dla silników o mocy wyższej niż 30 kW i przy wymianie rozruszników gwiazda-trójkąt. 2-35 2 2-36 W2 U1 U2 V1 V2 W1 In-Line I M I 55 kW 400 V 3~ I 400 S1 DM4-340-55K (105 A) / 690 V 55 kW 1410 rpm 50 Hz 100 / 59 A cos ϕ 0.86 DM4-340-30K (59 A) 100 A 3 DILM115 DILM115 100 A NZM7-125N 400 V NZM7-125N-OBI ULN I I I M 55 kW 400 V 3~ In-Delta W2 U1 U2 V1 V2 W1 Elektroniczne układy napędowe Układy łagodnego rozruchu DM Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 2 Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 Elektroniczne układy napędowe Przykłady połączeń DM4 Zezwolenie/natychmiastowe zatrzymanie bez rampy (np. przy WYŁĄCZENIU AWARYJNYM) 2 Wejście cyfrowe E2 przy ustawieniu fabrycznym posiada funkcję Enable (Zezwolenie). Tylko gdy na zacisku znajduje się sygnał wysoki, układ łagodnego rozruchu jest odblokowany. Bez podania sygnału zezwolenia softstarter nie może rozpocząć pracy. Przy przerwaniu przewodu względnie przerwaniu sygnału wskutek użycia przycisku awaryjnego zatrzymania, następuje natychmiastowa blokada regulatora i wyłączenie obwodu mocy softstartera, zanim odpadnie styk przekaźnika RUN. wymagają natychmiastowego odłączenia napędu od zasilania, odbywa się to poprzez sygnał zezwolenia (Enable). Ostrożnie! Niezależnie od stanu pracy zawsze trzeba najpierw softstarter zatrzymać (sprawdzić przekaźnik „Run“), zanim nastąpi mechaniczne odłączenie przewodów zasilających. W przeciwnym przypadku nastąpi przerwanie płynącego prądu i powstanie przepięcia, które może doprowadzić do zniszczenia tyrystorów softstartera. Standardowo napęd zatrzymywany jest z użyciem funkcji rampy. Jeżeli warunki pracy WYŁĄCZNIK AWARYJNY S1: wył. S2: zał. Q21: Softstarter (E2 = 1 a włączony) S1 S2 K1 2-56 K1 K1 Q21 E2 39 Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 Elektroniczne układy napędowe Przykłady połączeń DM4 Włączenie przekaźnika przeciążeniowego w obwód sterowania W miejsce wyłącznika silnikowego z wbudowanym wyzwalaczem przeciążeniowym zalecane jest zastosowanie osobnego przekaźnika przeciążeniowego. Tylko wtedy w przypadku przeciążenia można zapewnić, poprzez odpowiednie sterowanie, kontrolowane zatrzymanie silnika za pomocą układu łagodnego rozruchu. Ostrożnie! Podczas rozwierania przewodów mocy w trakcie pracy może dojść do przepięć, które mogą doprowadzić do uszkodzenia tyrystorów w układzie łagodnego rozruchu. Istnieją dwie możliwości przedstawione na podanym rysunku: WYŁĄCZNIK AWARYJNY S1: WYŁ. F1 a S2: ZAŁ. K1 b S1 S2 K1 K1 Q21 E2 Q21:Softstarter, zezwolenie (E2 = 1 h włączony) a Styki sygnalizacyjne przekaźnika przeciążeniowego włączone są w obwód ZAŁ/WYŁ. W przypadku błędu softstarter zatrzymuje silnik wg ustawionego czasu i wyłącza go. b Styki sygnalizacyjne przekaźnika przeciążeniowego włączone są w obwód zezwolenia. W przypadku błędu wyjście softstartera jest natychmiast odłączane. Softstarter wprawdzie wyłącza, ale stycznik sieciowy pozostaje włączony. Aby stycznik sieciowy wyłączać jednocześnie, należy drugi styk przekaźnika przeciążeniowego włączyć w obwód ZAŁ/WYŁ. 39 2-57 2 Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 Elektroniczne układy napędowe Przykłady połączeń DM4 Z oddzielnym stycznikiem i przekaźnikiem przeciążeniowym L1 L2 L3 N PE Sterowanie Q1 K1 I> I> I> S2 Q11 S1 K1 F2 K1 F3 E2 Q21 39 1L1 2L2 3L3 a N L ~ = M 3~ 2-58 6T3 T1 – Termistor + Termistor Q21 2T1 4T2 2 Podłączenie standardowe W celu separacji od sieci konieczny jest stycznik sieciowy przed układem łagodnego rozruchu albo centralny aparat łączący (stycznik lub wyłącznik główny). T2 E1 Q21 39 b S1: Łagodny start S2: Łagodne zatrzymanie F3: Bezzwłoczny bezpiecznik topikowy do ochrony półprzewodników (opcja) a Zwolnienie b Łagodny rozruch/Łagodne zatrzymanie Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 Elektroniczne układy napędowe Przykłady połączeń DM4 Softstarter bez stycznika sieciowego L1 L2 L3 N PE 2 Q1 Q2 I> I> I> I> I> I> a F11 b T2 ~ K3 K4 13 14 23 24 33 34 43 7 62 63 I mot M 3~ REF 1: 0–10 V = Analog Out 1 T1 K2;TOR 0 V Analog - Thermistor 2T1 4T2 6T3 PE + Thermistor K1;RUN Analog Out 2 Q21 8 1 REF 2: 4–20 mA +12 V DC +12 0 V Analog = 7 E1 E2 39 Freigabe ~ N 0 V (E1;E2) L Start/Stop 1L1 3L2 5L3 ⎧ ⎪ ⎨ ⎪ ⎩ F3 c M1 F3: Bezzwłoczny bezpiecznik topikowy do ochrony półprzewodników (opcja) a Napięcie sterujące poprzez Q1 i F11 lub oddzielnie poprzez Q2 b patrz Sterowanie c Wskaźnik prądu silnika 2-59 Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 Elektroniczne układy napędowe Przykłady połączeń DM4 Softstarter z osobnym stycznikiem sieciowym Q1 Q2 I> I> I> I> I> I> b Q11 F11 a T2 13 14 23 24 33 34 43 = Analog Out 1 PE T1 ~ K3 K4 0 V Analog K1;RUN K2;TOR 7 62 63 I mot M 3~ T1: + Termistor T2: – Termistor E1: Start/Stop E2: Zwolnienie 2-60 M1 a patrz Sterowanie b Napięcie sterujące poprzez Q1 i F11 lub poprzez Q2 c Wskaźnik prądu silnika Analog Out 2 Q21 8 1 REF 1: 0–10 V +12 REF 2: 4–20 mA = 7 E1 E2 39 +12 V DC ~ N 0 V Analog L 0 V (E1;E2) 1L1 3L2 5L3 ⎧ ⎪ ⎨ ⎪ ⎩ F3 2T1 4T2 6T3 2 L1 L2 L3 N PE c Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 Elektroniczne układy napędowe Przykłady połączeń DM4 Softstarter z osobnym stycznikiem sieciowym Sterowanie 2 K1 S3 Q1 Q11 S1 K1 13 S2 Q21 OK (no error) K1 S4 K2 K1 Q21 RUN K2 14 K1 33 34 E2 Q21 39 K2 a Q21 E1 39 Q11 b WYŁĄCZNIK AWARYJNY S1: WYŁ. (niekontrolowany wybieg) S2: ZAŁ. S3: Łagodny start S4: Łagodne zatrzymanie (rampa opóźnienia) a Zwolnienie b Łagodny rozruch/Łagodne zatrzymanie 2-61 Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 Elektroniczne układy napędowe Przykłady połączeń DM4 Układ połączeń z obejściem (bypass) Q1 Q1 I> I> I> I> I> I> Q11 b F11 a T1 T2 13 14 23 24 33 34 43 T1: + Termistor T2: – Termistor E1: Start/Stop E2: Zwolnienie 2-62 REF 2: 4–20 mA PE 7 62 63 I mot M1 REF 1: 0–10 V +12 V DC ~ K3 K4 = 8 1 Analog Out 2 K1;RUN K2;TOR +12 Analog Out 1 Q21 = 7 E1 E2 39 0 V Analog ~ Q22 N 0 V Analog L 0 V (E1;E2) 1L1 3L2 5L3 ⎧ ⎪ ⎨ ⎪ ⎩ F3 2T1 4T2 6T3 2 L1 L2 L3 N PE c M 3~ a patrz Sterowanie b Napięcie sterujące poprzez Q1 i F11 lub poprzez Q2 c Wskaźnik prądu silnika Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 Elektroniczne układy napędowe Przykłady połączeń DM4 Układ połączeń z obejściem (bypass) Po zakończeniu rozruchu (osiągnięciu pełnego napięcia sieci), układ softstartera DM4 steruje stycznikiem obejścia. W ten sposób silnik jest bezpośrednio połączony z siecią. Zaleta: • Moc strat softstartera jest zredukowana do strat biegu jałowego. • Wartości graniczne dla klasy zakłóceń radiowych „B“ zostają zachowane Stycznik układu obejścia jest załączany w stanie bezprądowym i dlatego może być dobierany wg reguł AC-1. Jeśli przy wyłączaniu awaryjnym wymagane jest natychmiastowe odłączenie napięcia, to stycznik obejścia musi także łączyć prąd obciążenia silnika. Dlatego należy go dobierać wg kategorii AC-3. Sterowanie K1 S3 S1 S4 K2 K2 K1 Q21 RUN 13 14 23 Q21 TOR 24 K1 S2 Q21 OK (no error) K1 Q22 K1 33 34 Q21 E2 39 K2 a WYŁĄCZNIK AWARYJNY S1: WYŁ (niekontrolowany wybieg) S2: ZAŁ a Zwolnienie b Łagodny rozruch/Łagodne zatrzymanie Q21 E1 39 Q11 Q22 b 2-63 2 Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 Elektroniczne układy napędowe Przykłady połączeń DM4 Połączenie „In-Delta“ Q1 Q2 I> I> I> I> I> I> Q11 a F11 b M1 T2 13 14 23 24 33 34 43 7 62 63 I mot M 3~ a Napięcie sterujące poprzez Q1 i F11 lub poprzez Q2 b patrz Sterowanie 2-64 c Wskaźnik prądu silnika d Podłączenie termistora Analog Out 2 Analog Out 1 d 0 V Analog T1 ~ K3 K4 PE - Thermistor W1 2T1 V1 4T2 U1 6T3 + Thermistor K1;RUN K2;TOR REF 1: 0–10 V +12 V DC Q21 = 8 1 REF 2: 4–20 mA +12 0 V Analog = 7 E1 E2 39 Freigabe ~ N 0 V (E1;E2) L Start/Stop 1L1 3L2 5L3 ⎧ ⎪ ⎨ ⎪ ⎩ F3 W2 V2 U2 2 L1 L2 L3 N PE c Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 Elektroniczne układy napędowe Przykłady połączeń DM4 Układ „In-Delta“ (w trójkąt) redukuje przy jednakowej mocy silnika niezbędną moc softstartera. Przez połączenie w szereg z każdym uzwojeniem silnika prąd zmniejsza się 3-krotnie Wadą jest sześć przewodów doprowadzanych do silnika. Poza tym nie istnieją Sterowanie żadne ograniczenia. Wszystkie funkcje softstartera pozostają bez zmian. W tym przypadku silnik musi być połączony w trójkąt. Przy czym napięcie dla tego sposobu podłączenia musi być zgodne z napięciem znamionowym sieci. Przy napięciu sieci 400 V silnik musi być oznaczony na napięcie 400 V/ 690 V. K1 S3 Q1 S1 K1 13 K2 K2 Q21 RUN 14 K1 S2 Q21 OK (no error) S4 K1 33 34 E2 Q21 39 a K2 E1 Q21 39 Q11 b WYŁĄCZNIK AWARYJNY S1: WYŁ S2: ZAŁ a Zwolnienie b Łagodny rozruch/Łagodne zatrzymanie E2: Zwolnienie 2-65 2 Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 Elektroniczne układy napędowe Przykłady połączeń DM4 Rozruch kilku silników jeden po drugim za pomocą układu łagodnego rozruchu (układ kaskadowy) 2 Jeżeli wykonuje się rozruch kilku silników jeden po drugim za pomocą jednego układu softstartera, to podczas przełączania należy zachować następującą kolejność czynności: • • • • uruchomić silnik za pomocą softstartera włączyć stycznik obejścia zablokować softstarter wyjście softstartera dołączyć do następnego silnika • ponownie uruchomić a Podrozdział „Sterowanie część 1”, strona 2-68 WYŁĄCZNIK AWARYJNY S1: Q11 wył. S2: Q11 zał. a Łagodny rozruch/Łagodne zatrzymanie b RUN c Kontrola czasu wyłączania. Przekaźnik czasowy K1T należy tak ustawić, aby układ łagodnego rozruchu nie został przeciążony termicznie. Odpowiedni czas wynika z dopuszczalnej częstości włączania wybranego softstartera, względnie musi zostać dobrany taki aparat, aby wymagane czasy mogły zostać osiągnięte. d Kontrola przełączania Przekaźnik czasowy powinien być ustawiony na ok. 2 sekundowe opóźnienie. Zapewni to, że przy pracującym jeszcze układzie rozruchu nie zostanie przyłączony kolejny silnik. 2-66 a Podrozdział „Sterowanie część 2”, strona 2-69 a Silnik 1 b Silnik 2 c Silnik n i Odłączenie pojedynczego silnika Przycisk WYŁ jednocześnie wyłącza wszystkie silniki. Styk rozwierny i konieczny jest wtedy, gdy silniki mają być wyłączane także pojedynczo. Należy zwrócić uwagę na termiczne obciążenie układów łagodnego rozruchu (częstość rozruchów, obciążenie prądowe). Jeżeli starty mają następować często jeden po drugim, to w pewnych wypadkach należy softstarter przewymiarować (dobrać urządzenie o odpowiednio wyższej mocy). Q13 M1 Q14 Q21 1L1 2L2 3L3 ~ L = N M2 M 3~ Q23 Q24 I> I>I> Q15 I> I>I> M 3~ T1 T2 PE Q2 I> I> I> 2T1 4T2 6T3 F3 - Thermistor Q1 + Thermistor L1 L2 L3 N PE Q25 F11 Qn3 Mn Qn4 M 3~ I> I>I> Qn5 Kaskada Elektroniczne układy napędowe Przykłady połączeń DM4 Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 2 2-67 2-68 K1 Q21 E2 a 39 Q11 K4 K2 K12 Q14 K22 Q24 K4 Kn2 Qn Q21 K2 E1 b 39 K3 Q21 23 TOR 24 K4 K1T Q21 13 K4 RUN 14 c K4T K4 d a Podrozdział „Rozruch kilku silników jeden po drugim za pomocą układu łagodnego rozruchu (układ kaskadowy)”, strona 2-66 K1 K1 K1 S2 33 Q21 OK (no error) 34 S1 Q1 K1T 2 Sterowanie część 1 Elektroniczne układy napędowe Przykłady połączeń DM4 Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 Q15 K3 Q14 a Q15 K12 Q15 b K22 Kn2 K(n-1)2 Q24 Q25 Qn K4T Q24 Q25 K4T Q25 Q(n-1)1 K3 Q24 Q14 K22 K12 i Qm Qn K3 Qn i c Qm Kn2 Qm a Podrozdział „Rozruch kilku silników jeden po drugim za pomocą układu łagodnego rozruchu (układ kaskadowy)”, strona 2-66 Q14 K12 Q11 i Sterowanie część 2 Elektroniczne układy napędowe Przykłady połączeń DM4 Poradnik układów elektrycznych Moeller 02/07 2 2-69