Streszczenie doktoratu lek. Agnieszka Piróg

Lekarz Agnieszka Piróg- Balcerzak
Tytuł pracy doktorskiej:
Ocena wpływu wielonienasyconych kwasów tłuszczowych
omega -3 na skuteczność leczenia oraz parametry biochemiczne
i psychometryczne u nastolatek z jadłowstrętem psychicznym.
Promotor: prof. dr hab. Filip Rybakowski
Streszczenie
Wprowadzenie: Jadłowstręt psychiczny jest zaburzeniem odżywiania się
polegającym na dążeniu do ograniczenia masy ciała znacznie poniżej norm
przyjętych w odniesieniu do wieku i wzrostu, nieprawidłowej ocenie własnego
wyglądu i współistnieniem lęku przed przybraniem na wadze. Stan ten nie jest
efektem choroby somatycznej ani organicznej. Przewlekłe niedobory
składników budulcowych powodują liczne zaburzenia somatyczne i
psychiczne. Badania wskazują min. na znaczny, odwracalny spadek objętości
istoty szarej mózgu i zmiany w układach neuroprzekaźnikowych skutkujących
min. występowaniem zaburzeń i chorób psychicznych a także zaburzeniami
funkcji poznawczych. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNKT) omega
- 3 jako ważny składnik budulcowy błon biologicznych pełnią liczne funkcje
regulujące i modulujące w ośrodkowym układzie nerwowym. Muszą być
dostarczane z pożywieniem bo nie są syntetyzowane przez organizm człowieka
a jednocześnie dieta zachodnioeuropejska nie zapewnia ich w odpowiedniej
ilości. W jadłowstręcie psychicznym dochodzi do dalszych niedoborów tych
substancji. Dotychczasowe badania, oceniające wpływ suplementacji WNKT
omega – 3 w chorobach i zaburzeniach psychicznych, także w jadłowstręcie
psychicznym dają obiecujące wyniki. Nie wykonywano jeszcze jednak badań
randomizowanych w tej grupie osób.
Cel pracy: Celem pracy była ocena wielonienasyconych kwasów
tłuszczowych omega -3 jako leczenia dodatkowego na skuteczność leczenia
oraz parametry biochemiczne i psychometryczne u hospitalizowanych
nastolatek z jadłowstrętem psychicznym. Szczegółowo oceniono wpływ
WNKT omega - 3 na zmiany masy ciała, BMI, zmianę postaw wobec
odżywiania, wpływ na ogólne wrażenie kliniczne, nastrój i objawy natręctw u
hospitalizowanych dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym. Oceniono także
wpływ WNKT omega -3 na parametry lipidowe i wątrobowe u tych osób.
Materiał i metoda: Do badania włączono 61 pacjentek z rozpoznaniem
jadłowstrętu psychicznego w wieku 12-19 lat hospitalizowanych w Klinice
Psychiatrii Dzieci i Młodzieży; 53 pacjentki ukończyły badanie. Dziewczęta
zostały zrandomizowane do dwóch grup badawczych- otrzymujących WNKT
omega – 3 lub placebo. W trakcie hospitalizacji badane otrzymywały
hiperalimentacyjną, wysokokaloryczną dietę, ponadto stosowano kontrakt
behawioralny i standardowe dla tej grupy pacjentek oddziaływania
psychoterapeutyczne. Przeprowadzono dokładny wywiad dotyczący zaburzeń
odżywiania się, zebrano dane demograficzne i rozwojowe. Na początku i
końcu badania oceniono stan psychiczny pacjentek za pomocą Skali Depresji
Hamiltona (HDRS), Skali Ogólnego Wrażenia Klinicznego (CGI), Skali
Natręctw Yale- Brown (YBOCS), ponadto dziewczęta same wypełniały skale
dotyczące samopoczucia, nastroju i postaw wobec odżywiania- Skalę
Ogólnego Wrażenia Samopoczucia Pacjenta (PGI), Inwentarz Depresji Becka
(BDI) i Kwestionariusz Postaw Wobec Odżywiania (EAT-26). Wyniki badań
laboratoryjnych ze szczególnym uwzględnieniem parametrów wątrobowych i
lipidowych również oceniono dwukrotnie. Badanie było randomizowane, z
podwójnie ślepą próbą, a odślepienia dokonano już po obliczeniach
statystycznych.
Wyniki: U wszystkich badanych osób nastąpiła istotna statystycznie poprawa
w zakresie masy ciała, BMI a także objawów depresji i natręctw. Jednocześnie
w całej grupie badanych pacjentek nie zaobserwowano statystycznie istotnych
zmian w zakresie parametrów lipidowych czy enzymów wątrobowych a
stężenie bilirubiny całkowitej uległo poprawie i zmniejszyło się w sposób
istotny statystycznie w stosunku do początku badania.
W opisywanym badaniu wykazano, że wielonienasycone kwasy tłuszczowe
omega- 3 nie wpływają na poprawę leczenia jadłowstrętu psychicznego u
hospitalizowanych dziewcząt. Istotnie lepsze wyniki w skali CGI, lepszą na
poziomie trendu statystycznego poprawę w zakresie skali PGI a także lepszą,
choć nieistotną statystycznie poprawę w zakresie nasilenia natręctw (YBOCS), depresji (BDI) i samooceny objawów zaburzeń jedzenia (EAT-26)
uzyskano w grupie badanych otrzymujących placebo. Wyniki wskazują
również, że
preparaty wielonienasyconych kwasów tłuszczowych są
bezpieczne dla wątroby-nie wpływają negatywnie na parametry wątrobowe.
Jednak w sposób istotny statystycznie w porównaniu z placebo zwiększają
stężenie cholesterolu całkowitego.
Wnioski: 1) U wszystkich dziewcząt biorących udział w badaniu, niezależnie
od zastosowanej substancji, zaobserwowano wzrost masy ciała i BMI.
Świadczy to o skuteczności stosowanego w Klinice Psychiatrii Dzieci i
Młodzieży leczenia składającego się z programu behawioralnego, zajęć
psychoterapeutycznych i hiperalimentacyjnej, wysokokalorycznej diety.
2) Stosowanie WNKT omega -3 nie wpływa na poprawę wyników leczenia
jadłowstrętu psychicznego u hospitalizowanych młodych dziewcząt.
3) Stosowanie placebo w porównaniu z WNKT omega- 3 powoduje u
hospitalizowanych dziewcząt z jadłowstrętem
psychicznym istotną
statystycznie poprawę stanu klinicznego ocenianą przez badacza za pomocą
skali CGI zaś na poziomie tendencji statystycznej poprawę samopoczucia
ocenianego za pomocą skali PGI przez same pacjentki.
4) Stosowanie WNKT omega – 3 nie wpływa na poprawę objawów
depresyjnych, objawów obsesji i kompulsji u dziewcząt hospitalizowanych z
powodu jadłowstrętu psychicznego.
5) WNKT omega -3 nie wpływają negatywnie na parametry wątrobowe u
dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym.
6) WNKT omega- 3 zwiększają stężenie cholesterolu całkowitego u dziewcząt
chorujących na jadłowstręt psychiczny w sposób istotny statystycznie w
stosunku do placebo. Nie mają wpływu na inne parametry lipidowe
Dyskusja: Teoretyczne założenie, będące podstawą do przeprowadzenia
opisywanego tu badania, stwierdzające, że podawanie preparatów WNKT
omega – 3 dziewczętom z zaburzeniami odżywiania się będzie pomocne w
procesie zdrowienia, nie potwierdziło się. Wyniki uzyskane w badaniu mogą
wskazywać jednak na pewne zjawisko. Nie można wykluczyć, że WNKT
omega – 3 poprzez wpływ na niektóre procesy poznawcze utrudniają
zdrowienie w grupie hospitalizowanych pacjentów z jadłowstrętem
psychicznym. Ponadto stosowanie WNKT omega – 3, pomimo opisywanego w
literaturze regulującego wpływu na parametry lipidowe u osób z zaburzeniami
metabolicznymi, u osób z jadłowstrętem psychicznym zwiększa stężenie
cholesterolu całkowitego w sposób istotny statystycznie. Sugeruje to, że
zaburzenia metaboliczne i hormonalne, pojawiające się w przebiegu głodzenia
się, mogą długotrwale wpływać na gospodarkę lipidową w osób z
jadłowstrętem psychicznym.
Słowa kluczowe: jadłowstręt psychiczny, wielonienasycone kwasy tłuszczowe
omega – 3, nastolatki.
Summary
Background: Anorexia nervosa is an eating disorder characterized by a strong
desire for low weight far below the standards for age and height, accompanied
by distorted body self-perception and irrational fear of weight gain. The
condition is not caused by the physical illness. Chronic shortages of nutrients is
responsible for many somatic and psychiatric disturbances. Studies show i.e.
significant reversible decrease in the gray matter volume, and changes in the
neurotransmitter
systems,
resulting
in
behavioral
abnormalities,
psychoemotional and cognitive symptoms. Polyunsaturated fatty acids
(PUFAs) omega - 3 as a major compound of biological membranes play
numerous functions in regulating and modulating Central Nervous System
functions. PUFAs should be provided with food because they are not
synthesized within human body while the Western European diet does not
provide PUFAs in sufficient quantity. In anorexia nervosa there is further
deficiency of these substances. Previous studies evaluating the effect of
supplementation with PUFAs omega – 3 in psychiatric diseases and disorders
show promising results, but no randomized trials were performed in AN
patients yet.
Objectives: The aim of the study was to evaluate the efficacy of
polyunsaturated omega-3 fatty acids as an add- on treatment in hospitalized
teenage girls with anorexia nervosa. Biochemical and psychometric parameters
associated with this treatment were also assessed. The specific objectives
included: the impact of PUFAs omega - 3 on changes in body weight, BMI,
attitude towards eating, effects on clinical global impression, mood and
obsessive-compulsive symptoms in hospitalized girls with anorexia nervosa.
The impact of omega-3 polyunsaturated fatty acids on lipid parameters and
liver function in these patients was also assessed.
Material and Methods: 61 inpatients girls, age 12-19 years, with a diagnosis
of anorexia nervosa hospitalized in the Department of Child and Adolescent
Psychiatry were included; 53 patients completed the study. The girls were
randomized into two groups- receiving PUFAs omega – 3 or placebo. During
hospitalization, patients were refed with high-calorie diet, got behavioral
contract and standard psychotherapy. The data about eating disorders,
demographics and development were collected. At the beginning and at the end
of the study the mental state of patients was rated with Hamilton Depression
Rating Scale (HDRS), Clinical Global Impression Scale (CGI), Yale-Brown
Obsessive Compulsive Scale (YBOCS) and the patients assessed themselves
with other scales: The Patient Global Impression (PGI), Beck Depression
Inventory (BDI) and Eating Attitude Test -26 (EAT-26). The results of
laboratory tests with particular emphasis on liver and lipid parameters were
also evaluated twice. The study has randomized, double-blind design, and
sample was unblinded after statistical calculations.
Results: There was an statistically significant improvement in BMI, body
weight and in depression and obsessive- compulsive symptoms in the whole
group of inpatient girls with anorexia nervosa. In that group there was no
statistically significant changes in lipid parameters and liver enzymes but total
bilirubin concentration has decreased significantly as compared to baseline
level. In the study it was also found, that polyunsaturated fatty acids omega-3
do not improve the anorexia nervosa treatment in hospitalized girls.
Significantly better results in CGI scale, improvement at the level of statistical
trend in PGI scale and improvement (but statistically insignificant) in the selfassessed symptoms of eating disorders (EAT-26), depression (BDI) and OCD
(Y-BOCS) were observed in the placebo group. The results show that PUFAs
are safe for the liver – they do not negatively affect the liver functions.
However, in comparison with placebo, they significantly increase the total
cholesterol concentration.
Conclusions:1. There was an increase in body weight and BMI at all girls
participating in the study, regardless of the used substance. This shows the
effectiveness of used in the Department of Child and Adolescent Psychiatry
treatment program consisting of behavioral and psychotherapeutic activities
and high-calorie diet.
2. PUFAs omega-3 do not improve the results of treatment of anorexia nervosa
in inpatient young girls.
3.Placebo, as compared with PUFAs, significantly improve the global
impression assessed by clinician (CGI) and improve the patient wellbeing
assessed by patient (PGI) at the level of statistical trend.
4.Using PUFAs omega - 3 does not improve depressive, obsessive- compulsive
symptoms in inpatient girls with anorexia nervosa.
4.PUFAs omega-3 do not adversely affect liver parameters in girls with
anorexia nervosa.
6.PUFAs omega -3 significantly increase the concentration of total cholesterol
in girls suffering from anorexia nervosa as compared to placebo. They have no
effect on other lipid parameters.
Discussion: The theoretical assumption underlying that study, stating that
PUFAs omega – 3 supplementation in anorexia nervosa teenage girls will help
in recovery process was not confirmed. The results obtained in the study may
suggest other phenomenon. One can not exclude the possibility that PUFAs
omega – 3 due to their action on some cognitive processes may disturb the
therapeutic process in patients with anorexia nervosa. Besides, the use of
PUFAs omega – 3, although its regulating effect on lipid parameters in
patients with metabolic abnormalities, in patients with anorexia nervosa
increases the concentration of total cholesterol in statistically significant way.
This suggest that metabolic and hormonal abnormalities that occurs during
fasting may have a long- term impact on lipids metabolism in patients with
anorexia nervosa.
Key words: anorexia nervosa, polyunsaturated fatty acids omega – 3,
adolescents.