SPIS SKRÓTÓW I POJĘĆ AAU - jednostki AAU Assigned Amount Unit, jednostki przyznanej emisji w systemie ONZ. 1 AAU - ekwiwalent 1 tony CO2 BAT - Najlepsza Dostępna Technika/Technologia, z ang. Best Available Technique B(a)P - benzo(a)piren – przedstawiciel wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) CALMET - model meteorologiczny CALPUFF - model symulacji atmosferycznej dyspersji cząstek na danym obszarze CALPOST - program do odczytywania wyników z programu CALPUFF CO - tlenek węgla c.o. - centralne ogrzewanie CTDM - model do oceny jakości powietrza w złożonym terenie geograficznym, z ang. Complex Terrain Dispersion Model c.w.u. - ciepła woda użytkowa Dyrektywa CAFÉ - Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy Działanie długoterminowe - działanie realizowane w czasie powyżej 1 roku Działanie krótkoterminowe - działanie realizowane w czasie do 1 roku Działanie średnioterminowe - działanie realizowane w czasie około 1 roku Earth Tech Inc. - Earth Tech Incorporated (nazwa własna firmy) EC - elektrociepłownia EMEP - model meteorologiczny transportu zanieczyszczeń w powietrzu, z ang. European Monitoring and Evaluation Program EMISJA substancji do powietrza - wprowadzanie w sposób zorganizowany (poprzez emitory) lub niezorganizowany (z dróg, z hałd, składowisk, w wyniku pożarów lasów) substancji gazowych lub pyłowych do powietrza na skutek działalności człowieka lub ze źródeł naturalnych EMISJA WTÓRNA - zanieczyszczenia pyłowe powstające w wyniku reakcji i procesów zachodzących podczas transportu na duże odległości gazów (SO2, NOx, NH3, oraz lotnych związków organicznych) oraz reemisja tj. unoszenie pyłu z podłoża (szczególnie na terenie miast) GDDKiA - Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Gg - gigagram, 109 g GIS - System Informacji Geograficznej, z ang. Geographic Information System GUS - Główny Urząd Statystyczny HNO3 - kwas azotowy (V) IMGW - Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ISC3 - model służący do oszacowywania stężeń zanieczyszczeń pochodzących głównie z przemysłu, z ang. Industrial Source Complex LPG - Gaz naturalny, z ang. Liquified Petroleum Gas Mg - megagram (1 Mg = 1 tona), 106 g MŚ - Ministerstwo Środowiska MT - margines tolerancji MW - megawat NFOŚiGW w Warszawie - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; od 1.01.2010 r. Państwowa osoba prawna w rozumieniu art. 9 pkt. 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 885 ze zm.) ng - nanogram, 109 g NH3 - amoniak NH4+ - jon amonowy NH4NO3 NMLZO - azotan amonu niemetanowe lotne związki organiczne NO2 - dwutlenek azotu NO3¯ - jon azotowy (V) NOx - tlenki azotu O3 - ozon Pb - ołów PD - poziom dopuszczalny PDK - plan Działań Krótkoterminowych PJ - petadżul PM - pył drobny, z ang. Particulate Matter POP - Program ochrony powietrza Poś - Prawo ochrony środowiska PONE - Program Ograniczania Niskiej Emisji, polegający na wymianie starych kotłów, pieców węglowych na nowoczesne kotły węglowe, retortowe, gazowe, ogrzewanie elektryczne, zastosowanie alternatywnych źródeł energii lub podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej POZIOM CELÓW DŁUGOTERMINOWYCH - poziom substancji, poniżej którego, zgodnie ze stanem współczesnej wiedzy, bezpośredni szkodliwy wpływ na zdrowie ludzi lub środowisko jako całość jest mało prawdopodobny; poziom ten ma być osiągnięty w długim okresie czasu, z wyjątkiem sytuacji, gdy nie może być osiągnięty za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych i technologicznych POZIOM DOPUSZCZALNY - poziom substancji, który ma być osiągnięty w określonym terminie i po tym terminie nie powinien być przekraczany. Poziom dopuszczalny jest standardem jakości powietrza POZIOM DOCELOWY - poziom substancji, który ma być osiągnięty w określonym czasie za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych i technologicznych. Poziom ten ustala się w celu unikania, zapobiegania lub ograniczania szkodliwego wpływu danej substancji na zdrowie ludzi lub środowisko jako całość POZIOM SUBSTANCJI W POWIETRZU - (imisja zanieczyszczeń) – ilość zanieczyszczeń pyłowych lub gazowych w środowisku; jest miarą stopnia jego zanieczyszczenia definiowaną jako stężenie zanieczyszczeń w powietrzu (wyrażane w jednostkach masy danego zanieczyszczenia, np. dwutlenku siarki, na jednostkę objętości powietrza lub w ppm, ppb) oraz jako opad (depozycja) zanieczyszczeń, ilość danego zanieczyszczenia osiadającego na powierzchni ziemi RPO - Regionalny Program Operacyjny SDR - Średni Dobowy Ruch SNAP - Selected Nomenclature for Sources of Air Pollution – wykaz źródeł emisji opracowany dla celów inwentaryzacji emisji w krajach Unii Europejskiej SO2 - dwutlenek siarki SO42 - jon siarczanowy (VI) Środek o charakterze regulacyjnym - środek wynikający z powszechnie obowiązujących aktów prawnych (ustawa, rozporządzenie) lub aktów prawa miejscowego TERMOMODERNIZACJA - przedsięwzięcie mające na celu zmniejszenie zapotrzebowania i zużycia energii cieplnej w danym obiekcie budowlanym WCZK - Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego WFOŚiGW - Wojewódzki Fundusz i Gospodarki Wodnej WIOŚ - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Władza lokalna - instytucja polityczna, która dysponuje możliwością wpływania na tworzenie reguł obowiązujących w danej społeczności, ograniczonej terytorialnie (powiat, gmina, miasto) WRF - mezoskalowy model meteorologiczny, z ang. Weather Research & Forecasting Model WSSE - Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna Zadanie realizowane ciągle - zadanie, dla którego nie określa się czasu trwania µg - mikrogram, 106 g (NH4)2SO4 - siarczan amonu Ochrony Środowiska PODSTAWY PRAWNE Program ochrony powietrza dla strefy kujawsko-pomorskiej, został sporządzony w oparciu o następujące akty prawne: 1. Ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2016 r. poz. 672 ze zm.) Zgodnie z art. 91 ust. 3a dla stref, w których przekraczane są poziomy dopuszczalne substancji, zarząd województwa opracowuje projekt uchwały w sprawie programu ochrony powietrza lub jego aktualizacji (…). 2. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie programów ochrony powietrza oraz planów działań krótkoterminowych (Dz. U. z 2012 r., poz. 1028) Minister Środowiska, w drodze rozporządzenia określił szczegółowe wymagania, jakim powinny odpowiadać programy ochrony powietrza oraz ich zakres tematyczny. Program ochrony powietrza dla strefy kujawsko-pomorskiej składa się z trzech podstawowych części: − Części opisowej, która zawiera główne założenia Programu ochrony powietrza, przyczynę jego stworzenia wraz z podaniem, jakich substancji dotyczy oraz analizą wyników pomiarów dla obszaru objętego Programem. Uzasadnia się tu występowanie problemu (przekroczenia stężeń normatywnych) poprzez wyniki modelowania rozkładu stężeń zanieczyszczeń na terenie strefy oraz wyniki pomiarów ze stacji pomiarowych, na których zanotowano ponadnormatywne stężenia. Najważniejszym elementem tej części jest wykaz działań naprawczych, niezbędnych do poprawy jakości powietrza; − Części wyszczególniającej obowiązki i ograniczenia wynikające z realizacji Programu ochrony powietrza, określa wykaz organów administracji publicznej oraz podmiotów odpowiedzialnych za realizację Programu wraz ze wskazaniem zakresu ich kompetencji i obowiązków. Ponadto w tej części zamieszczona jest metodologia monitorowania postępów realizacji prac i związanych z nimi ograniczeń, − Uzasadnienia zakresu określonych i ocenionych przez zarząd województwa zagadnień, zawierający uwarunkowania Programu wynikające z analizowanych dokumentów strategicznych, z charakterystyki instalacji i urządzeń występujących na analizowanym terenie, mających znaczący udział w poziomach substancji w powietrzu oraz innych dokumentów, materiałów i publikacji. Część ta zawiera załączniki graficzne do Programu. Termin realizacji Programu, w tym terminy realizacji poszczególnych zadań, ustala się uwzględniając: − wielkość przekroczenia, − rozkład gęstości zaludnienia, − możliwości finansowe, społeczne i gospodarcze, − uwarunkowania wynikające z funkcjonowania form ochrony przyrody na podstawie odrębnych przepisów. 3. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz. 1031). Rozporządzenie określa: 1) poziomy dopuszczalne dla niektórych substancji w powietrzu, zróżnicowane ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ochronę roślin; 2) poziomy docelowe dla niektórych substancji w powietrzu, zróżnicowane ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ochronę roślin; 3) poziomy celów długoterminowych dla niektórych substancji w powietrzu, zróżnicowane ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ochronę roślin; 4) alarmowe poziomy dla niektórych substancji w powietrzu; 5) poziomy informowania dla niektórych substancji w powietrzu; 6) pułap stężenia ekspozycji; 7) warunki, w jakich ustala się poziom substancji, takie jak temperatura i ciśnienie; 8) oznaczenie numeryczne substancji, pozwalające na jednoznaczną jej identyfikację; 9) okresy, dla których uśrednia się wyniki pomiarów; 10) dopuszczalną częstość przekraczania poziomów dopuszczalnych; 11) terminy osiągnięcia poziomów dopuszczalnych, i celów długoterminowych oraz pułapu dla niektórych substancji w powietrzu; 12) marginesy tolerancji dla niektórych poziomów dopuszczalnych, wyrażone jako malejąca wartość procentowa w stosunku do dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu w kolejnych latach. 4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 września 2012 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz. 1034). Zgodnie z § 6. 1. Informacja o uchwaleniu programu ochrony powietrza obejmuje: − opracowanie tekstowe programu ochrony powietrza − uchwałę sejmiku województwa w sprawie programu ochrony powietrza; − zestawienie informacji o programie ochrony powietrza. 5. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz.U. z 2012 r., poz. 914) określa strefy oraz ich nazwy i kody. 6. Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy, ustanawiającą środki mające na celu: − zdefiniowanie i określenie celów dotyczących jakości powietrza, wyznaczonych w taki sposób, aby unikać, zapobiegać lub ograniczać szkodliwe oddziaływanie na zdrowie ludzi i środowiska jako całości, − ocenę jakości powietrza w państwach członkowskich na podstawie wspólnych metod i kryteriów, − uzyskiwanie informacji na temat jakości powietrza i uciążliwości oraz monitorowania długoterminowych trendów i poprawy stanu powietrza wynikających z realizacji środków krajowych i wspólnotowych, − zapewnienie, że informacja na temat jakości powietrza była udostępniana społeczeństwu, − utrzymanie jakości powietrza, tam gdzie jest ona dobra, oraz jej poprawę w pozostałych przypadkach, − promowanie ścisłej współpracy pomiędzy państwami członkowskimi w zakresie ograniczania zanieczyszczania powietrza. Ponadto w trakcie realizacji Programu ochrony powietrza uwzględniono następujące dokumenty: − „Zasady sporządzania naprawczych programów ochrony powietrza w strefach”, opracowane w Zakładzie Ochrony Atmosfery Instytutu Ochrony Środowiska w 2003 r., które jest materiałem pomocniczym przy opracowywaniu Programów ochrony powietrza. − „Aktualizacja zasad sporządzania naprawczych programów ochrony powietrza w strefach”, Ministerstwo Środowiska, lipiec 2008 r. − „Wskazówki dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji na potrzeby ocen bieżących i programów ochrony powietrza”, wydane przez Ministerstwo Środowiska i Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w 2003 r. − „Wskazówki metodyczne dotyczące modelowania matematycznego w systemie zarządzania jakością powietrza” wydane przez Ministerstwo Środowiska i Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w 2003 r. − Wyniki bieżącej oceny jakości powietrza za rok 2015, wykonanej przez WIOŚ w Bydgoszczy.