Hiperglikemia

Hiperglikemia
Jak postępować przy wysokich
poziomach cukru?
POSTĘPOWANIE
W PRZYPADKU
STWIERDZENIA
WYSOKIEGO POZIOMU
GLUKOZY WE KRWI,
CZYLI HIPERGLIKEMII
Codzienne monitorowanie poziomu
cukru (glukozy) we krwi stanowi
jeden z elementów leczenia
cukrzycy. Kiedy poziom cukru
przekracza wartości prawidłowe,
mówimy o hiperglikemii.
U osób zdrowych stężenie cukru we krwi na
czczo nie przekracza 100 mg/dl, a 2 godziny
po posiłku wynosi <140 mg/dl. Im bardziej
zbliżone do wartości prawidłowych
poziomy cukru we krwi u chorych na
cukrzycę, tym mniejsze ryzyko zawału
serca, udaru mózgu, utraty wzroku czy
niewydolności nerek. Należy jednak
pamiętać, że „cukrzyca cukrzycy nierówna”
i docelowe wartości stężenia cukru na
czczo i po posiłku mogą się różnić dla
poszczególnych chorych. U chorych
na cukrzycę typu 1 za zbyt wysoki
uznaje się poziom glukozy we krwi
przekraczający 110 mg/dl przed posiłkiem
lub 140 mg/dl dwie godziny po posiłku.
U osoby z cukrzycą typu 2 konieczne jest
dostosowanie leczenia do indywidualnych
potrzeb pacjenta, z uwzględnieniem czasu
trwania cukrzycy, obecności powikłań
lub innych chorób towarzyszących,
stopnia edukacji oraz ryzyka wystąpienia
niedocukrzenia. Wynik badania stężenia
HbA1c (hemoglobiny glikowanej) pozwala
ocenić średni poziom cukru we krwi
w ciągu ostatnich 3 miesięcy. U większości
pacjentów z cukrzycą typu 2 poziom HbA1c
poniżej 7% wskazuje na dobrą kontrolę
glikemii i średnią wartość stężenia glukozy
we krwi 154 mg/dl. W przypadku, gdy
cukrzyca typu 2 trwa krótko, około 5-6
lat, zalecany jest poziom HbA1c ≤ 6,5%.
Jeśli jesteś w zaawansowanym wieku,
a Twoja cukrzyca trwa wiele lat i przebyłeś
zawał serca i/lub masz liczne choroby
towarzyszące, zalecany dla Ciebie wynik
badania to HbA1c ≤ 8,0%, odpowiadający
przeciętnej glikemii 183 mg/dl w ciągu
ostatnich 3 miesięcy. Pamiętaj jednak,
że ostateczną decyzję o tym, do jakich
wartości glikemii (poziomu cukru we krwi)
powinieneś dążyć, podejmie Twój lekarz
prowadzący.
Charakterystyka
pacjentów
Wartość
HbA1c
(%)
Glikemia
(poziom cukru
we krwi)
Osoby z cukrzycą typu 1
≤6,5%
Glikemia na czczo
≤110 mg/dl
Glikemia 2 h po
posiłku <140 mg/dl
Większość chorych z
cukrzycą typu 2
≤7,0%
Średnie wartości
glikemii 154 mg/dl
Chorzy w zaawansowanym
wieku, z wieloletnią
cukrzycą, przebytym
zawałem lub/i udarem
i/lub z licznymi chorobami
towarzyszącymi
≤8,0%
Średnie wartości
glikemii 183 mg/dl
Sporadycznie u każdego pacjenta
z cukrzycą może wystąpić podwyższony
poziom cukru we krwi. Jednak jeśli dochodzi
do tego często lub taki stan utrzymuje się
zbyt długo, cukrzycę określa się jako „słabo
kontrolowaną”, co wymaga większej uwagi.
RÓŻNICA MIĘDZY
HIPOGLIKEMIĄ
A HIPERGLIKEMIĄ
Można łatwo zrozumieć tę różnicę,
pamiętając, że „hipo-” oznacza
„poniżej normy lub zbyt niski”,
a „hiper-” oznacza „powyżej
normy lub zbyt wysoki” poziom.
Tak więc hipoglikemia to zbyt niski
poziom cukru, a hiperglikemia
to zbyt wysoki poziom cukru
we krwi.
PRZYCZYNY
HIPERGLIKEMII
Przyczyny podwyższenia
poziomu cukru we krwi mogą
być następujące:
• z jedzenie zbyt dużej porcji produktów
zawierających duże ilości cukru;
• p
rzyjęcie zbyt małej dawki leków
przeciwcukrzycowych lub niewłaściwych
leków przeciwcukrzycowych;
• stres;
• m
niej intensywny niż zwykle wysiłek
fizyczny;
• inne: choroba, dolegliwości bólowe,
operacja, infekcja.
Leki dostępne bez recepty (takie jak pastylki
czy syrop przeciwkaszlowy) mogą
spowodować podwyższenie poziomu
glukozy we krwi. Porozmawiaj z lekarzem,
pielęgniarką lub farmaceutą,
aby dowiedzieć się, które leki
dostępne bez recepty są bezpieczne.
OBJAWY
HIPERGLIKEMII
Jednym z najpoważniejszych
problemów w hiperglikemii jest to,
że pacjent może nie zauważyć
żadnych niepokojących objawów
i czuć się dobrze mimo
podwyższenia poziomu cukru.
Nawet jeśli poziom cukru jest
wysoki, dolegliwości mogą być
nieznaczne lub pojawiać się tak
wolno, że chory może ich sobie
nie uświadamiać.
Istotne jest więc regularne
oznaczanie poziomu glukozy we
krwi i obserwacja występowania
poniższych objawów:
• silniejsze niż zwykle pragnienie;
• c zęstsze oddawanie moczu, zwłaszcza
w nocy;
• suchość lub świąd skóry;
• s ilniejsze niż zwykle uczucie zmęczenia;
senność;
• niewyraźne widzenie;
• częste infekcje;
• w
olniejsze gojenie się ran i istniejących
owrzodzeń.
Podwyższony poziom cukru we krwi
wymaga leczenia. Utrzymywanie się
takiego stanu przez dłuższy czas może
spowodować inne problemy zdrowotne,
takie jak uszkodzenie nerwów, naczyń
krwionośnych czy choroby oczu, stóp,
nerek. Może się również zwiększyć
ryzyko zakażeń.
Kwasica ketonowa w cukrzycy
Kwasica ketonowa to poważne zaburzenie,
które może pojawić się u chorych na
cukrzycę szczególnie typu 1. Do kwasicy
dochodzi, gdy brakuje insuliny. Organizm
szuka innych źródeł energii.
W celu uzyskania energii spalane są tłuszcze
i tkanka mięśniowa. W tych warunkach
powstają ciała ketonowe, które zakwaszają
krew. Jednocześnie poziom glukozy we
krwi jest wysoki. Zwiększenie ilości ciał
ketonowych może doprowadzić
do rozwoju kwasicy ketonowej.
Nieleczona kwasica ketonowa może
spowodować śpiączkę lub nawet śmierć.
KONTROLA POZIOMU
GLUKOZY WE KRWI
Jest wiele urządzeń służących
do pomiaru poziomu cukru we
krwi. Jedną z najczęściej
stosowanych metod jest
umieszczenie niewielkiej kropli
krwi na pasku testowym, który
następnie wkłada się do glukometru
i odczytuje wynik. Przed pierwszym
użyciem zapoznaj się dokładnie
ze swoim glukometrem,
bo w niektórych najpierw wkłada
się pasek testowy, nakłada
kroplę krwi i dopiero uruchamia,
a w innych najpierw uruchamia
się aparat, a potem wkłada
pasek. Lekarz lub pielęgniarka
nauczą Cię, jak wykonywać taki
test. Zwykle pomiar trwa niecałą
minutę.
MONITOROWANIE
POZIOMU GLUKOZY
WE KRWI
Lekarz lub pielęgniarka pomogą Ci ustalić,
kiedy i jak często należy wykonywać
pomiary. Wyniki należy zapisywać
w dzienniczku samokontroli tak, aby lekarz
mógł ocenić stopień wyrównania cukrzycy.
W dzienniczku należy wpisywać:
• wyniki pomiarów glukozy;
• godziny pomiarów;
• dawki i godziny przyjmowania doustnych
leków przeciwcukrzycowych lub insuliny.
Należy także notować wszelkie istotne uwagi,
takie jak rodzaj aktywności fizycznej, skład
posiłków i to, czy pacjent odczuwał po nich
objawy hipoglikemii. Takie informacje
pomogą lekarzowi stwierdzić, czy w ciągu
jednego dnia lub tygodnia wahania poziomu
glukozy we krwi cechuje jakiś charakterystyczny
schemat.
W razie konieczności zebrane informacje
umożliwią lekarzowi dostosowanie leczenia.
CO MOŻNA ZROBIĆ
W PRZYPADKU
STWIERDZENIA
HIPERGLIKEMII
Należy:
Jeśli poziom glukozy we krwi jest
wysoki, należy możliwie najszybciej
powrócić do właściwego planu
leczenia cukrzycy. To najlepsza
metoda postępowania
w hiperglikemii.
• często sprawdzać poziom glukozy we krwi
i notować wyniki w dzienniczku
samokontroli;
• przyjmować leki przeciwcukrzycowe
lub insulinę we właściwych dawkach
i w odpowiednim czasie;
• jeść posiłki w odpowiednich ilościach
i o właściwych porach; pić dużo wody;
• prowadzić aktywny tryb życia i regularnie
ćwiczyć.
Jeśli ścisłe przestrzeganie planu leczenia
cukrzycy nie spowoduje obniżenia poziomu
cukru we krwi, mogą być konieczne inne
działania. Porozmawiaj o tym z lekarzem
lub pielęgniarką. Być może potrzebna będzie
zmiana leków, insuliny lub ich dawek,
intensyfikacja wysiłku fizycznego
lub przygotowanie dokładniejszego
planu posiłków.
Pamiętaj, że przestrzeganie zaleceń
lekarza i pielęgniarki pomoże Ci
w uzyskaniu lepszych, długotrwałych
wyników leczenia, co poprawi Twoje
samopoczucie.
Zweryfikowano przez dr n. med. Aleksandrę Szymborską-Kajanek,
Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych,
Diabetologii i Schorzeń Kardiometabolicznych SUM w Zabrzu.
Informacje zawarte w niniejszej broszurze nie stanowią porady lekarskiej,
która może być udzielona wyłącznie przez lekarza.
Eli Lilly nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne szkody związane
z wykorzystaniem informacji zawartych w broszurze jako porady lekarskiej.
Zapraszamy do korzystania
korzystania
PORTALI EDUKACYJNYCH Lilly,
zz PORTALI
Lilly, dzięki
dzięki
którym codzienne życie
którym
życie z cukrzycą
z cukrzycą
staje się prostsze:
prostsze:
w w w. E D U K A C J A W C U K R Z Y C Y . p l
DLA OSÓB
DOROSŁYCH
Z CUKRZYCĄ
TYPU 1 I 2
Informacje o cukrzycy
oraz praktyczne
wskazówki, jak radzić
sobie z cukrzycą
w codziennym życiu.
w w w. M A G I C Z N I E O C U K R Z Y C Y . p l
DLA NAJMŁODSZYCH
Z CUKRZYCĄ TYPU 1
ORAZ ICH RODZIN
Bajkowy świat serii
wydawniczej Lilly&Disney,
w której bohaterowie
kreskówek pomagają
dzieciom i ich opiekunom
zrozumieć kwestie
związane z cukrzycą
typu 1.
PLDBT01142 /11/2016
Eli Lilly Polska Sp. z o.o.
ul. Żwirki i Wigury 18 A
02-092 Warszawa
Tel.: +48 22 440 33 00
Fax: +48 22 440 35 50