Grupy chemiczne Substancje czynne Insektycydy nalistne Zaprawy
advertisement
Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie FORUM WIEDZY I INNOWACJI POTRZEBA INNOWACJI W OCHRONIE ROŚLIN ROLNICZYCH WYNIKAJĄCA Z OGRANICZEŃ SUBSTANCJI CZYNNYCH WPROWADZANYCH PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ Prof. dr hab. Marek Mrówczyński Inż. Henryk Wachowiak 8-9 listopad 2016 8-9 Listopad 2016 r. Materiał opracowany przez Instytut Ochrony Roślin - PIB, Poznań na zlecenie Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie” Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 Informacje wstępne • Dyrektywa 91/414 spowodowała wycofanie ponad 70% substancji czynnych w UE, najwięcej wycofań miało miejsce w latach 2004 – 2010. • W UE liczba substancji czynnych wynosiła około 1000, obecnie jest prawie 500, w Polsce 400. • W USA było około 1000 aktualnie jest ponad 1300. • Mniej substancji czynnych to większe problemy z ochroną roślin oraz brak konkurencyjności produkcji • Plany dalszego wycofania kolejnych substancji czynnych: • karbendazym wycofany od połowy 2016roku, • brak możliwości stosowania neonikotynoidów Domniemane przyczyny ewentualnego wycofania substancji czynnych środków ochrony roślin (wg Crop Protection Technology, 2015) Środki ochrony roślin Insektycydy Fungicydy Herbicydy Regulatory wzrostu Inne RAZEM Zaburzenie gospodarki hormonalnej ssaków 8 28 19 1 1 57 Wpływ Wpływ na na zapylacze środowisko (neonikotynoidy ) 3 4 3 8 14 4 Razem 15 31 27 1 1 75 Substancje czynne środków ochrony roślin, które mogą zostać wycofane w Unii Europejskiej i Polsce Środki ochrony roślin Unia Europejska Polska Insektycydy Fungicydy Herbicydy Regulatory wzrostu Inne RAZEM 15 31 27 1 1 75 11 24 18 1 0 54 Substancje czynne insektycydów, które mogą zostać wycofane z ochrony roślin rolniczych w Polsce Grupy Substancje chemiczne czynne Chloronikotynyle imidachlopryd tiachlopryd Fosforoorganiczn e Karbaminiany Laktony Neonikotynoidy Pyretroidy dimetoat metiokarb spinosad chlotianidyna tiametoksam beta-cyflutryna deltametryna esfenwalerat lambda-cyhalotryna Razem - 6 11 Rośliny uprawne burak, jęczmień, pszenica ziemniak burak, groch, kukurydza, rzepak, ziemniak burak, jęczmień, pszenica kukurydza ziemniak burak, ziemniak burak, ziemniak bobik, burak, groch, jęczmień, pszenica, rzepak, ziemniak burak, groch, jęczmień, pszenica, rzepak, ziemniak pszenica, pszenżyto, rzepak kukurydza, jęczmień, pszenica, pszenżyto, rzepak, ziemniak, żyto 10 Liczba insektycydów 10 4 10 1 1 3 3 9 17 1 21 80 Substancje czynne fungicydów, które mogą zostać wycofane z ochrony roślin rolniczych w Polsce Grupy Chemiczne Benzimidazole Dikarboksymidy Ditiokarbaminiany Substancje czynne tiofanat metylowy iprodion mankozeb metiram tiuram Rośliny uprawne burak, jęczmień, pszenica, pszenżyto, rzepak, żyto bobik, rzepak pszenica, ziemniak ziemniak burak, groch, kukurydza, owies, pszenica, pszenżyto, rzepak, żyto Fenoksychinony Ftalimidy Imidazole Mandelamidy Oksazolidyny Pochodne aniliny Sililoamidy Triazole chinoksyfen folpet prochloraz mandipropamid hymeksazol fluazynam siltiofam cyprokonazol difenokonazol jęczmień, pszenica jęczmień, pszenica, ziemniak jęczmień, pszenica, pszenżyto, rzepak, żyto ziemniak burak ziemniak pszenica jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, rzepak, żyto groch, jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, rzepak, ziemniak, żyto 1 2 29 3 1 15 1 10 20 epoksykonazol fluchinkonazol metkonazol propikonazol protiokonazol tebukonazol tetrakonazol triadimenol tritikonazol 23 burak, jęczmień, owies, kukurydza, pszenica, pszenżyto, żyto jęczmień, pszenica, pszenżyto, żyto jęczmień, pszenica, pszenżyto, rzepak, żyto jęczmień, kukurydza, pszenica, pszenżyto, żyto jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, rzepak burak, jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, rzepak, żyto burak, jęczmień, pszenica, rzepak, żyto jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, żyto jęczmień, kukurydza, owies, pszenica, pszenżyto, żyto 10 42 2 7 23 19 75 6 3 8 340 Razem – 11 Liczba fungicydów 13 4 51 1 4 Substancje czynne herbicydów, które mogą zostać wycofane z ochrony roślin rolniczych w Polsce Grupy chemiczne Acetamidy Arylofenoksykwasy Substancje czynne dimetenamid P fluazyfop- P butylu Rośliny uprawne kukurydza, rzepak bobik, burak, groch, len, lucerna, łubiny, rzepak, ziemniak, Liczba herbicydów 4 Chloroacetamidy Dinitraniliny metolachlor - S pendimetalina burak, groch, kukurydza bobik, groch, kukurydza, pszenica, pszenżyto, ziemniak, żyto 1 3 20 Fenoksykwasy Fenylopirazoliny Kwasy aminofosforowe MCPB pinoksaden glufosynat amonu groch jęczmień, pszenica, pszenżyto, żyto ziemniak 1 5 1 glifosat 65 Pochodne benzofuranu Pochodne kwasu pirydynokarboksylowego etofumesat chlopyralid fluroksypyr przed wschodami, przed zbiorem, ściernisko, uprawki pożniwne, ugory burak burak, pszenica, rzepak jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, użytki zielone żyto Pochodne mocznika pikloram chlorotoluron linuron gorczyca, rzepak jęczmień, pszenica, pszenżyto, żyto bobik, groch, kukurydza, len, soja, ziemniak 14 8 11 Sulfonylomoczniki Triazynony triflusulfuron metrybuzyna burak jęczmień, pszenica, pszenżyto, soja, ziemniak, żyto 5 11 Triazyny Uracyle Razem 14 terbutylazyna lenacyl 18 kukurydza burak 16 4 244 17 25 24 26 Liczba zarejestrowanych środków do ochrony roślin rolniczych Wyszczególnieni e Fungicydy Herbicydy Insektycydy Moluskocydy Nematocydy Regulatory wzrostu Łącznie Aktualna rejestracja Redukcja (%) 462 695 167 18 2 74 Po ewentualnym wycofaniu substancji czynnych 122 451 87 18 2 66 1418 744 48 74 35 48 0 0 14 Zaprawy nasienne stosowane w Polsce do ochrony roślin rolniczych Zaprawy nasienne Choroby grzybowe Choroby grzybowe i szkodniki Szkodniki Łącznie Aktualna rejestracja 55 3 8 66 Po ewentualnym wycofaniu substancji czynnych 12 0 1 13 Liczba zarejestrowanych środków do ochrony roślin pszenicy ozimej Wyszczególnienie Fungicydy nalistne i zaprawy Herbicydy Insektycydy nalistne i zaprawy Moluskocydy Regulatory wzrostu Łącznie Aktualna rejestracja 277 321 78 6 55 739 Po wycofaniu substancji czynnych 64 196 25 10 41 336 Substancje czynne insektycydów, które mogą zostać wycofane z ochrony zbóż w Polsce Grupy chemiczne Chloronikotynyle Fosforoorganiczne Pyretroidy Substancje czynne imidachlopryd dimetoat beta-cyflutryna deltametryna esfenwalerat lambda-cyhalotryna Rośliny uprawne jęczmień, pszenica jęczmień, pszenica jęczmień, pszenica jęczmień, pszenica pszenica, pszenżyto jęczmień, pszenica, pszenżyto, żyto Substancje czynne fungicydów, które mogą zostać wycofane z ochrony zbóż w Polsce Grupy chemiczne Benzimidazole Ditiokarbaminiany Fenoksychinony Ftalimidy Imidazole Sililoamidy Triazole Substancje czynne karbendazym tiofanat metylowy mankozeb tiuram chinoksyfen folpet prochloraz siltiofam cyprokonazol difenokonazol epoksykonazol fluchinkonazol metkonazol propikonazol protiokonazol tebukonazol tetrakonazol triadimenol tritikonazol Rośliny uprawne jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, żyto jęczmień, pszenica, pszenżyto, żyto pszenica, ziemniak owies, pszenica, pszenżyto, żyto jęczmień, pszenica jęczmień, pszenica jęczmień, pszenica, pszenżyto, żyto pszenica jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, żyto jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, żyto jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, żyto jęczmień, pszenica, pszenżyto, żyto jęczmień, pszenica, pszenżyto, żyto jęczmień, pszenica, pszenżyto, żyto jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, żyto jęczmień, pszenica, żyto jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, żyto Jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, żyto Substancje czynne herbicydów, które mogą zostać wycofane z ochrony zbóż w Polsce Grupy chemiczne Dinitraniliny Fenylopirazoliny Kwasy aminofosforowe Substancje czynne pendimetalin pinoksaden glifosat Pochodne kwasu chlopyralid pirydynokarboksylowego fluroksypyr Rośliny uprawne pszenica, pszenżyto, żyto jęczmień, pszenica, pszenżyto, żyto przed wschodami, przed zbiorem, ściernisko, uprawki pożniwne, ugory pszenica jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto Pochodne mocznika Triazynony jęczmień, pszenica, pszenżyto, żyto jęczmień, pszenica, pszenżyto, żyto chlorotoluron metrybuzyna Liczba zoocydów zarejestrowanych w Polsce do zwalczania szkodników pszenicy ozimej Szkodniki Mszyce Skrzypionki Ślimaki Aktualna rejestracja 59 69 1 Po ewentualnym wycofaniu substancji czynnych 21 25 1 Liczba insektycydów zarejestrowanych w Polsce do ochrony pszenicy ozimej Wyszczególnienie Insektycydy nalistne i zaprawy Substancje czynne Grupy chemiczne Aktualna rejestracja 78 12 4 Po ewentualnym wycofaniu substancji czynnych 26 6 3 Liczba fungicydów zarejestrowanych w Polsce do zwalczania chorób grzybowych pszenicy ozimej Choroby Aktualna Po ewentualnym wycofaniu grzybowe Łamliwości Mączniak prawdziwy Rdze Septoriozy Fuzariozy rejestracja 53 214 181 92 95 substancjii czynnych 5 55 39 31 20 Liczba fungicydów zarejestrowanych w Polsce do ochrony pszenicy ozimej Wyszczególnienie Fungicydy nalistne i zaprawy Substancje czynne Grupy chemiczne Aktualna rejestracja 277 51 22 Po ewentualnym wycofaniu substancji czynnych 64 33 15 Liczba herbicydów zarejestrowanych w Polsce do zwalczania chwastów w pszenicy ozimej Chwasty Chaber bławatek Gwiazdnica pospolita Jasnoty Maki Miotła zbożowa Ostrożeń polny Owies głuchy Przetaczniki Przytulia czepna Rdesty Rumiany Tasznik pospolity Aktualna rejestracja 112 250 200 175 104 68 12 164 196 155 129 227 Po ewentualnym wycofaniu substancji czynnych 69 137 113 123 69 33 5 100 116 90 85 129 Liczba herbicydów zarejestrowanych w Polsce do ochrony pszenicy ozimej Wyszczególnienie Herbicydy Substancje czynne Grupy chemiczne Aktualna rejestracja 321 36 21 Po ewentualnym wycofaniu substancji czynnych 172 29 14 Liczba zarejestrowanych środków do ochrony roślin rzepaku ozimego Aktualna rejestracja 103 181 107 14 7 412 Wyszczególnienie Fungicydy nalistne i zaprawy Herbicydy Insektycydy Moluskocydy Regulatory wzrostu Łącznie Po ewentualnym wycofaniu substancji czynnych 24 86 51 8 7 176 Liczba zapraw nasiennych stosowanych w Polsce do ochrony rzepaku ozimego Zaprawy nasienne Rejestracja przed 1 grudniem 2013 r. Aktualna rejestracja Choroby grzybowe Choroby grzybowe i szkodniki Szkodniki 1 1 1 0 Po ewentualnym wycofaniu substancji czynnych 0 0 5 0 0 Liczba substancji czynnych insektycydów nalistnych oraz zapraw nasiennych, które mogą być wycofane z ochrony rzepaku ozimego w Polsce Grupy chemiczne Substancje czynne Insektycydy nalistne Chloronikotynyle imidachlopryd tiachlopryd 0 3 Zaprawy nasienne wycofane od 1 grudnia 2013 r. 4 0 Neonikotynoidy chlotianidyna tiametoksam 0 0 1 1 Pyretroidy beta-cyflutrina deltametryna esfenwalenat lambdacyhalotryna 8 5 13 1 19 0 0 0 0 41 6 Razem Liczba substancji czynnych fungicydów nalistnych oraz zapraw nasiennych, które mogą być wycofane z ochrony rzepaku ozimego w Polsce Grupy chemiczne Benzimidazole Dikarboksymidy Ditiokarbaminiany Imidazole Triazole Razem Substancje czynne tiofanat metylowy iprodion tiuram prochloraz cyprokonazol difenokonazol metkonazol protiokonazol tebukonazol tetrakonazol 10 Fungicydy nalistne 5 2 0 14 1 9 4 4 41 4 84 Zaprawy nasienne 0 0 1 0 0 1 Liczba substancji czynnych herbicydów, które mogą być wycofane z ochrony rzepaku ozimego w Polsce Grupy chemiczne Acetamidy Aminofosfoniany Arylofenoksykwasy Pochodne kwasu pirydynokarboksylowego Razem Substancje czynne dimetenamid - P glifosat fluazyfop – P butylu chlopyralid pikloram 5 Herbicydy 3 54 1 22 13 93 Liczba zarejestrowanych środków do ochrony roślin kukurydzy Wyszczególnienie Fungicydy nalistne i zaprawy Herbicydy Insektycydy nalistne i zaprawy Łącznie Aktualna rejestracja 17 157 15 189 Po ewentualnym wycofaniu substancji czynnych 3 89 4 96 Koszty zwalczania szkodników kukurydzy w Polsce (zł/ha) Insektycydy Zaprawax Koszt Łączne nasienna techniki Wyszczególnienie koszty chloronikotynyle karboksamidy pyretroidyx + opryskiwan xx x zaprawienie ia Zaprawianie 50 50 ziarna Zwalczanie 60 20 80 ploniarki zbożówki Zwalczanie 60 60 120 ploniarki zbożówki Zwalczanie stonki 60 100 160 kukurydzianej x - wycofana zaprawa nasienna xx - do ewentualnego wycofania Liczba zarejestrowanych środków do ochrony roślin buraków cukrowych Wyszczególnienie Aktualna rejestracja Fungicydy nalistne i zaprawy Herbicydy Insektycydy nalistne i zaprawy Łącznie 42 123 22 187 Po ewentualnym wycofaniu substancji czynnych 9 64 7 80 Liczba zarejestrowanych środków do ochrony roślin ziemniaków Wyszczególnienie Fungicydy nalistne i zaprawy Herbicydy Insektycydy nalistne i zaprawy Łącznie Aktualna rejestracja 136 93 61 290 Po ewentualnym wycofaniu substancji czynnych 51 52 13 116 Wpływ ewentualnego wycofania substancji czynnych środków ochrony roślin na ilość i jakość plonu roślin rolniczych (wg Ekspertyzy Klleffmann Group dla PSOR, 2016) Uprawy Pszenica Kukurydza Rzepak Ziemniak Burak cukrowy ŚREDNIA Obniżenie Plonu (w %) 5-30 5-30 20-50 20-70 30-70 16-50 Obniżenie jakości plonu (w %) 10-70 0-10 10-30 10-70 30-70 12-50 Wpływ ewentualnego wycofania substancji czynnych środków ochrony roślin na wzrost kosztów ochrony roślin i produkcji roślin rolniczych (wg Ekspertyza Klleffmann Group dla PSOR, 2016) Uprawa Pszenica Kukurydza Rzepak Ziemniak Burak cukrowy ŚREDNIA Wzrost kosztów ochrony i produkcji (w %) minimalny maksymalny 12 31 2 25 26 39 9 14 16 17 13 25 wzrost kosztów produkcji średnio o 13-25% Integrowana ochrona roślin a potrzeba innowacji Stosowanie różnych metod i sposobów ochrony roślin Ograniczenie chemicznej ochrony roślin poprzez stosowanie adiuwantów, dawek dzielonych, łączne stosowanie agrochemikaliów. Wysiew odmian odpornych lub tolerancyjnych na agrofagi. Zrównoważone nawożenie w tym dolistne dokarmianie roślin łącznie ze środkami ochrony roślin. Pierwszeństwo w stosowaniu środków ochrony roślin selektywnych dla organizmów pożytecznych i zapylaczy. Integrowana ochrona roślin a potrzeba innowacji c.d. Stosowanie środków ochrony roślin po przekroczeniu progu ekonomicznej szkodliwości. Wykorzystanie systemów wspomagania decyzji w ochronie roślin, które pozwalają na ograniczenie liczby zabiegów. Pierwszeństwo w punktowym stosowaniu środków ochrony roślin: zaprawianie kwalifikowanego materiału siewnego, zabiegi brzegowe Integrowana ochrona roślin a potrzeba innowacji c.d. Ograniczenie ryzyka powstawania odporności agrofagów na stosowane środki ochrony roślin poprzez: przemienne stosowanie różnych grup chemicznych o odmiennym mechanizmie działania, ograniczenie liczby zabiegów ochronnych do niezbędnego minimum, do zaprawiania materiału siewnego należy stosować inne grupy chemiczne ś.o.r.,niż do opryskiwania roślin, dobierać optymalną dawkę ś.o.r. w zależności od nasilenia agrofagów i warunków agroklimatycznych, ś.o.r. stosować z wykorzystaniem certyfikowanej techniki opryskiwania i zaprawiania materiału siewnego. INNOWACYJNE INSEKTYCYDY Bezpieczne dla człowieka, zwierząt, środowiska, organizmów pożytecznych i zapylaczy. Zaprawy insektycydowe powinny zawierać minimum 2 substancje czynne z różnych grup chemicznych o odmiennych mechanizmach działania, co pozwoli na uniknięcie ryzyka powstawaniu odporności szkodników na stosowane ś.o.r. Optymalne działanie na szkodniki, które nie zależy od temperatury i opadów. Możliwość łącznego stosowania zapraw nasiennych przeciwko szkodnikom z fungicydami i nawozami dolistnymi oraz otoczkowanie z wykorzystaniem polimerów. INNOWACYJNE INSEKTYCYDY c.d. Insektycydy najlepiej 2-składnikowe do opryskiwania roślin powinny posiadać okres karencji odpowiedni do technologii uprawy rośliny uprawnej oraz ograniczania strat powodowanych przez najważniejsze szkodniki. Najlepiej stosować insektycydy, które zawierają substancję czynną w nowoczesnej formulacji użytkowej, która jest bezpieczna dla użytkownika i środowiska: CG, CS, EW, ME, OD, SC, WG, ZW. Możliwość bezpiecznego łącznego stosowania insektycydów do opryskiwania roślin z innymi agrochemikaliami, co obniża koszty produkcji. INNOWACYJNE FUNGICYDY Bezpieczne dla człowieka, zwierząt i środowiska. Zaprawy fungicydowe powinny zawierać minimum 2-3 substancji czynnych z różnych grup chemicznych o odmiennych mechanizmach działania na patogeny, co pozwoli na uniknięcie ryzyka powstawania odporności. Możliwość łącznego stosowania zapraw nasiennych przeciwko patogenom z insektycydami i nawozami do nasiennymi oraz otoczkowanie z wykorzystaniem polimerów. Długotrwałe ograniczenie występujących na roślinach. najważniejszych patogenów glebowych Optymalne działanie fungicydów, które nie zależy od temperatury i opadów. oraz INNOWACYJNE FUNGICYDY c.d. Fungicydy najlepiej 2-składnikowe do opryskiwania roślin powinny posiadać karencję odpowiednią do technologii uprawy oraz skutecznie ograniczać straty powodowane przez patogeny. Najlepiej stosować fungicydy, które zawierają kilka substancji czynnych w nowoczesnej formulacji użytkowej, która jest bezpieczna dla użytkownika i środowiska: EW, ME, SC, SE, SL, WG, WS. Możliwości bezpiecznego łącznego stosowania fungicydów do opryskiwania roślin z innymi agrochemikaliami, co obniża koszty produkcji. INNOWACYJNE HERBICYDY Bezpieczne dla człowieka, zwierząt i środowiska. Herbicydy powinny zawierać kilka substancji czynnych , co pozwala na zwalczanie wielu gatunków chwastów. Herbicydy powinny działać skutecznie i długo żeby nie stwarzać problemu z wtórnym zachwaszczeniem. Herbicydy powinny być bezpieczne dla roślin następczych również po wymarznięciu roślin chronionych. Tolerancja herbicydu dla różnych odmian roślin uprawnych. INNOWACYJNE HERBICYDY c.d. Optymalne działanie herbicydów na chwasty, które nie zależy od temperatury powietrza i gleby, opadów atmosferycznych oraz suszy glebowych. Herbicyd powinien zawierać substancje czynne, które posiadają małe ryzyko powstawania odporności chwastów na stosowane preparaty. Możliwość łącznego stosowania herbicydów z innymi agrochemikaliami, pozwala na obniżenie kosztów produkcji. Najlepiej stosować herbicydy, które zawierają kilka substancji czynnych w nowoczesnej formulacji użytkowej, która jest bezpieczna dla użytkownika i środowiska oraz nie działa fitotoksycznie na rośliny uprawne: CS, EW, OD, OF, SC, SW, SG, SL, WG, ZC. Dziękuję za uwagę! ©Prof. dr hab. Marek Mrówczyński ©Inż. Henryk Wachowiak Instytut Ochrony Roślin-PIB, Poznań
