3/207 kwiecień/maj 2013 Styczeń/Luty 2006 Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy EC „Będzin” S.A. W siedzibie Spółki 9 maja 2013 roku odbyło się Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Elektrociepłowni „Będzin” S.A., któremu przewodniczył wybrany przez Zgromadzenie Witold Puchała. Po stwierdzeniu prawidłowości zwołania NWZA i przyjęciu porządku obrad podjęto uchwałę w sprawie powołania nowego członka Rady Nadzorczej EC „Będzin” VIII kadencji. Friedrich Wiegelmann, obecnie prezes Zarządu EC „Będzin” zrezygnował z funkcji w Radzie Nadzorczej, w związku z czym NWZA powołało Andreasa Bergera, który obejmie funkcję sekretarza Rady. Andreas Berger Doktor prawa, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu w Ratyzbonie, w czerwcu 2007 roku pierwszy prawniczy egzamin państwowy, specjalizacja: restrukturyzacja przedsiębiorstw. Absolwent dodatkowych Studiów Wschodnich na Uniwersytecie w Ratyzbonie. Od 2007 roku pełnił różne funkcje zawodowe i akademickie: — 2007–2009 r. Wyższy Sąd Krajowy w Norymbergii, Norymbergia & Ratyzbona – aplikacja prawnicza, drugi prawniczy egzamin państwowy; — 2007–2011 r. Kancelaria adwokacka Graml & Kollegen, Ratyzbona (adwokat w zakresie prawa gospodarczego, bankowego i rynku kapitałowego, prawa Mergers & Acquisitions oraz prawa odpowiedzialności państwa); — 2009–2012 r. Uniwersytet Ratyzbona, Ratyzbona (dysertacja w zakresie prawa spółek kapitałowych, wynagrodzenie zarządu); od 2011 r. envia Mitteldeutsche Energie AG, RWE AG (doradca prawny/adwokat, zarządzanie projektami i spółkami, w których ww. spółka posiada udziały, prawo spółek handlowych, Mergers & Acquisitions Transakcje i Compliance); od 2013 r. HHL Lipsk Graduate School of Management, Lipsk, Niemcy (student – Master of Business Administration). W NUMERZE: Aktualności, Wydarzenia Komunikaty, — Ogłoszenie o zwołaniu WZA — Wyniki produkcyjne, ekologiczne — Zmiany w Radzie Programowej „Kotła” — Pakiet Medyczny — Szkolenie BHP str. 2 — Zakończyli pracę w EC „Będzin” str. 3 — Wiadomości z branży — Bowling str. 4 Współpraca z regionem — Muzeum w Sosnowcu zaprasza na wystawę — Zdrowe bicie serca w Zespole Szkół Specjalnych nr 2 „Gimnazjaliści zademonstrowali wysoki poziom artyzmu teatralnego demonstrując przy tym dużą wiedzę, jak się zachować w niecodziennych dla nich sytuacjach”. str. 5 Z życia Spółki — Szlakami Sienkiewiczowskiej Trylogii Relacja z wycieczki objazdowej po Podolu na Ukrainie. „Rankiem następnego dnia zwiedzaliśmy Lwów, który urzeka swoją architekturą, pięknymi, starymi kamienicami. Niemal wszystkie budynki starego miasta mają swoją historię. Cechą charakterystyczną Lwowa są jego wąskie uliczki, w których ledwo mieściły się nasze autokary. Jednak najciekawszym było stwierdzenie, że tam nie ma żadnych zasad poruszania się po drodze”. str. 6–8 kocioł nr 3/207 1 Aktualności — Wydarzenia — Komunikaty Ogłoszenie Na podstawie art. 399 § 1 Kodeksu Spółek Handlowych oraz § 19 ust. 2 Statutu Spółki, Zarząd Spółki Akcyjnej Elektrociepłownia „Będzin” S.A. zwołuje na dzień 25 czerwca 2013 roku o godzinie 11.00, w siedzibie Spółki przy ul. Małobądzkiej 141 w Będzinie, Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Elektrociepłowni „Będzin” S.A. z następującym porządkiem obrad: 1. Otwarcie Zgromadzenia. 2. Wybór Przewodniczącego Zgromadzenia. 3. Stwierdzenie prawidłowości zwołania Zgromadzenia. 4. Przyjęcie porządku obrad Zgromadzenia. 5. Przedstawienie sprawozdania Zarządu z działalności Spółki w 2012 r. 6. Przedstawienie sprawozdania finansowego za rok 2012. 7. Przedstawienie przez Radę Nadzorczą jej sprawozdań i oceny z badania sprawoz dania Zarządu z działalności w roku 2012 i sprawozdania finansowego oraz wniosku Zarządu dotyczącego podziału zysku. 8. Podjęcie uchwały w sprawie zatwierdzenia sprawozdania Zarządu z działalności Spółki w 2012 r. 9. Podjęcie uchwały w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego za 2012 r. 10. Podjęcie uchwały w sprawie utworzenia kapitału rezerwowego z przeznaczeniem na finansowanie inwestycji. 11. Podjęcie uchwały w sprawie podziału zysku netto za rok 2012. 12. Podjęcie uchwał w sprawie udzielenia absolutorium członkom organów Spółki z wykonania przez nich obowiązków za rok 2012. 13. Zamknięcie Zgromadzenia. Pełna treść ogłoszenia dostępna jest na stronie internetowej Spółki: www.ecbedzin.pl Pakiet Medyczny Dział Personalny przypomina, że w ramach obowiązującego pakietu medycznego pracownicy Elektrociepłowni „Będzin” S.A. mają zagwarantowany nielimitowany dostęp do opieki medycznej, świadczonej w renomowanych placówkach medycznych. Każdy pracownik może ponadto wykupić pakiet medyczny dla członków rodziny. Przypominamy również, że w ramach pakietu można raz w roku dokonać tzw. całorocznego przeglądu zdrowia w dowolnym czasie w rekomendowanej placówce Generali: Inter-Med, Będzin, ul. Krasickiego 14 po dokonaniu wcześniejszej rejestracji (tel. 32 360 10 30). Pakiet medyczny obowiązuje do końca lutego 2014 roku. W kwietniu 2013 r. rozpoczęły się szkolenia okresowe pracowników na stanowiskach robotniczych, podczas których położono nacisk na praktyczne sposoby gaszenia pożarów z użyciem gaśnic i hydrantów przeciwpożarowych. Natomiast członkowie Drużyny Ratownictwa Chemicznego ćwiczyli zakładanie gazoszczelnych kombinezonów ochronnych. Ponadto szkolenia zostały wzbogacone prezentacjami sprzętu do ochrony przed upadkiem z wysokości, ochrony dróg oddechowych i hełmów ochronnych najnowszej generacji. Z powodu problemów lokalowych przesunięto szkolenie zmiany C z Wydziału Wytwarzania na późniejszy termin. Mirosław Adamczyk Specjalista ds. BHP Energia elEktryczna Produkcja energii elektrycznej wyniosła 43 265 MWh brutto, w tym: 35 287 MWh w skojarzeniu oraz 7 978 MWh w kondensacji. Miesięczny plan sprzedaży został wykonany w 88,7 proc. ciepło Produkcja ciepła wyniosła 391 124 GJ. Miesięczny plan sprzedaży ciepła został wykonany w 128,7 proc. Wyniki produkcyjne w kwietniu Energia elEktryczna Produkcja energii elektrycznej wyniosła 42 259 MWh brutto, w tym: 22 587 MWh w skojarzeniu oraz 19 672 MWh w kondensacji. Miesięczny plan sprzedaży został wykonany w 91,1 proc. ciepło Produkcja ciepła wyniosła 213 230 GJ. Miesięczny plan sprzedaży ciepła został wykonany w 116,4 proc. Emisja zanieczyszczeń marzec/kwiecień wykonanie plan NO2 137 104 kg/111 887 kg 104 900 kg/85 400 kg SO2 296 668 kg/228 983 kg 313 400 kg/254 200 kg Pył 19 767 kg/17 840 kg 21 900 kg/17 600 kg kocioł nr 3/207 W dniu 6 maja 2013 roku prezes Zarządu Friedrich Wiegelmann został powołany na przewodniczącego Rady Programowej Biuletynu informacyjno-reklamowego „Kocioł”. Szkolenie BHP Wyniki produkcyjne w marcu 2 Zmiany w Radzie Programowej „Kotła” Aktualności — Wydarzenia — Komunikaty Zakończyli pracę w EC „Będzin” W tym roku na emeryturę odeszli: Mariusz Błeszyński, Włodzimierz Mitka, Mirosław Sokołowski i Zdzisław Tomecki. Członkowie Zarządu: Friedrich Wiegelmann i Sabina Apel zaprosili panów na uroczyste spotkanie, które odbyło się 22 maja 2013 roku w sali konferencyjnej. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele kadry kierowniczej: Józef Kijak, Ryszarda Wartak, Wiesław Motłoch i Barbara Ornat, gość prezesa Stefan Bakos oraz przedstawiciele związków zawodowych: Roman Kupiec, Paweł Sikora i Janusz Minor, a także Konrad Kiełczewski (tłumacz). Prezes Zarządu Friedrich Wiegelmann przywitał zebranych, podziękował zaproszonym gościom za długoletnią pracę, życząc zdrowia, dobrego wypoczynku i ciekawych pomysłów na dalsze życie. Członek Zarządu Sabina Apel również złożyła podziękowania za współpracę, życzenia spokoju w nowych okolicznościach i odkrywania nowych pasji i zainteresowań. Józef Kijak przedstawił sylwetki i przypomniał kariery zawodowe świeżo upieczonych emerytów, którzy jako młodzi ludzie zaczynali pracę w EC „Będzin”. Powiedział, że zawsze z sentymentem będzie wspominać współpracę, podkreślił, że mógł zawsze na nich liczyć nie tylko w codziennej pracy, ale również w chwilach trudnych. Paweł Sikora powiedział, że odchodzą ludzie, o których zawsze będzie się mówić dobrze. Życzył im, aby odkrywali uroki życia wolnych ludzi, realizowali marzenia i korzystali z życia. Wspólne spotkanie przy jednym stole ludzi, którzy przepracowali ze sobą wiele długich lat, nie mogło obyć się bez wspomnień. Nie zabrakło również anegdot, dowcipów i opowieści o zabawnych wydarzeniach. Oczywiście, każdy z panów ma już pewne plany na najbliższe lata. A to praca w ogrodzie, podróże, wnuki, więcej czasu dla rodziny i pewnie jakieś niewypowiedziane marzenia i oczekiwania. Nie zabrakło propozycji uczestników spotkania na spędzanie wolnego czasu na emeryturze. Było i sentymentalnie, i wesoło, i ciepło, jak na elektrociepłownię przystało. Panowie otrzymali dyplomy, zegarki i bukiety kwiatów, a przede wszystkim moc serdecznych życzeń zdrowia, pomyślności, spełnienia marzeń, codziennych radości i wszystkiego najlepszego w nowej, nie poznanej jeszcze do końca rzeczywistości. Agnieszka Barska MARIUSZ BŁESZYŃSKI Staż pracy – 41 lat i 6 miesięcy. Pierwsze stanowisko – monter pomocniczych urządzeń cieplno-mechanicznych. Ostatnie stanowisko – samodzielny technik mechanik ds. kotłów. WŁODZIMIERZ MITKA Staż pracy – 41 lat i 9 miesięcy. Pierwsze stanowisko – maszynista urządzeń ciepłowniczych. Ostatnie stanowisko – maszynista kotła. MIROSŁAW SOKOŁOWSKI Staż pracy – 45 lat i 7 miesięcy. Pierwsze stanowisko – monter pomocniczych urządzeń cieplno-mechanicznych. Ostatnie stanowisko – dyżurny inżynier ruchu. ZDZISŁAW TOMECKI Staż pracy – 45 lat i 7 miesięcy. Pierwsze stanowisko – monter pomocniczych urządzeń cieplno-mechanicznych. Ostatnie stanowisko – dyżurny inżynier ruchu. kocioł nr 3/207 3 Aktualności — Wydarzenia — Komunikaty Wiadomości z branży Projekt dotyczący wsparcia dla kogeneracji trafił do podkomisji Sejmowe komisje gospodarki i ochrony środowiska powołały specjalną podkomisję, która zajmie się rządowym projektem ustawy przedłużającej do 2015 r. działanie systemu wsparcia dla wysokosprawnej kogeneracji. (...) Kogeneracja jest jednym z najbardziej efektywnych sposobów przetwarzania energii pierwotnej, zapewniającym oszczędność energii pierwotnej o ponad 10 proc. w porównaniu z wytwarzaniem energii i ciepła w systemach rozdzielonych – podkreśla się w uzasadnieniu projektu. (...) 7 maja, PAP Energetyka apeluje o stabilność Jeżeli decyzje polityczne będą się przekładać na strategie przedsiębiorstw, to podejmowanie decyzji inwestycyjnych w energetyce będzie niezwykle trudne. Trzeba szukać równowagi między bezpieczeństwem energetycznym i ochroną środowiska. Unia Europejska, jak podkreślił minister środowiska w wystąpieniu inaugurującym debatę „Energia w Europie – w poszukiwaniu partnerstwa” podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego 2013, jest w drodze do osiągnięcia celów Pakietu klimatycznoenergetycznego w roku 2020. — Myślę, że to nie koniec kryzysu polityki klimatyczno-energetycznej. Ta polityka zostanie przedefiniowana i urealniona – mówił m.in. minister środowiska. (...) 13 maja, wnp.pl (ICh) Stężenie CO2 w atmosferze najwyższe w historii Poziom koncentracji CO2 w atmosferze jest najwyższy w historii – poinformowali ekolodzy z WWF, powołując się na badania naukowców z USA. Ekolodzy twierdzą, że bez odejścia od paliw kopalnych katastrofalnych zmian klimatu nie da się uniknąć. Naukowcy z hawajskiego obserwatorium Mauna Loa poinformowali na swojej stronie internetowej, że w maju, poziom koncentracji dwutlenku węgla w atmosferze sięgnął 400 ppm (cząstek na milion). „Nigdy wcześniej w historii człowieka, stężenie dwutlenku węgla nie było tak wysokie” – podkreślili we wtorkowym oświadczeniu ekolodzy. (...) 14 maja, PAP UE będzie zaostrzać politykę klimatyczną Obecne cele polityki energetycznej UE zawarte w pakiecie 3x20 to tylko etap na drodze ku gospodarce niskoemisyjnej – mówi, komisarz UE ds. środowiska. – Obecne cele Unii Europejskiej, które przewidują do roku 2020 redukcję emisji CO2 o 20 proc., wzrost efektywności energetycznej o 20 proc. i 20 proc. udział energii ze źródeł odnawialnych to nie jest absolutnie koniec wyzwań. To dopiero pierwszy krok do osiągnięcia naszego celu, którym jest niskoemisyjna gospodarka – powiedział, komisarz UE ds. środowiska podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego. (...) 15 maja, wnp.pl Notowania akcji Elektrociepłowni „Będzin” S.A. 4 kocioł nr 3/207 Bowling Zakończyła się III Drużynowa Amatorska Liga Bowlingowa organizowana przez Nemo – Wodny Świat w Dąbrowie Górniczej, w której udział wzięło 11 pracowników Elektrociepłowni „Będzin” S.A. W swojej grupie zajęli trzecie miejsce. Zabrakło im zaledwie 9 punktów, aby awansować do finału. Finał odbył się 16 kwietnia 2013 roku. Do rywalizacji przystąpiły 24 drużyny – przedsiębiorstwa oraz instytucje z Dąbrowy Górniczej i Będzina. W finale uczestniczyło 8 drużyn, które uzyskały awans po eliminacjach grupowych (2 najlepsze drużyny z 4 grup). Po trwających ponad 5 miesięcy rozgrywkach najlepsze drużyny stanęły do walki o Puchar Prezydenta Miasta Dąbrowy Górniczej. Prezydent miasta Zbigniew Podraza uroczyście otworzył rozgrywki finałowe. Finał odbywał się w bardzo przyjaznej i sportowej atmosferze, drużynom kibicowali zawodnicy drużyn uczestniczących w eliminacjach oraz rodziny zawodników. Trzeba również przyznać, że zawody mimo rangi amatorskiej stały na wysokim poziomie. Po rozegraniu 3 gier zwycięzcą okazała się drużyna SZULERÓW. Jesienią tego roku (23 września) rusza 4 edycja Ligi Bowlingowej Nemo. Miejmy nadzieję, że w najbliższych zawodach nasi pracownicy wejdą do finału, a do rozgrywek zgłoszą się również kobiety. Redakcja Współpraca z regionem Muzeum w Sosnowcu zaprasza na wystawę PLAKATY, RYSUNKI, SZKICE Wystawa prezentuje plakaty teatralne i filmowe, projekty scenograficzne do spektakli autorstwa Franciszka Starowieyskiego, jak również jego rysunki i szkice oraz listy miłosne, które pisał do swojej żony Teresy. Prezentowane prace pochodzą z kolekcji prywatnych, żony nieżyjącego artysty – Teresy Starowieyskiej oraz Janusza Pławskiego. Franciszek Andrzej Bobola Biberstein-Starowieyski urodził się 8 lipca 1930 roku w Bratkówce koło Krosna na Podkarpaciu, w rodzinie szlacheckiej pieczętującej się herbem Biberstein. Studiował w akademiach sztuk pięknych w Krakowie i Warszawie. Uprawiał rysunek, plakat, malarstwo ścienne i scenografię. Uchodził za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej szkoły plakatu. Był twórcą tzw. Teatru Rysowania. Wykształcił w malarstwie własny styl, charakteryzujący się m.in. rysunkową formą kaligraficznej kreski. W jego łatwo rozpoznawalnym stylu splatały się barokowa ornamentyka, kaligrafia oraz groteskowe i surrealistyczne wizje. Inspirowały go bujne kobiece kształty i barokowa vanitas. Prace opatrywał pracowitym podpisem stylizowanym na XVII-wieczną kaligrafię. Zmarł 23 lutego 2009 r. w wieku 79 lat. Wielokrotnie wystawiał w galeriach i muzeach w Polsce oraz Austrii, Belgii, Francji, Holandii, Kanadzie, Szwajcarii, USA, we Włoszech. Był laureatem wielu nagród, m.in.: Grand Prix na Biennale Sztuki Współczesnej w Sao Paulo (1973), Grand Prix za plakat filmowy na festiwalu w Cannes (1974), Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu w Paryżu (1975), Annual Key Award gazety Hollywood Reporter (1975–1976), nagrody na Międzynarodowym Biennale Plakatu w Warszawie i na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago (1979–1982). Wystawa jest czynna od 18 maja do 18 sierpnia 2013 roku. Zdrowe bicie serca w Zespole Szkół Specjalnych nr 2 Pod hasłem WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) na 2013 rok zorganizowano w Zespole Szkół Specjalnych nr 2 w Sosnowcu Regionalny Konkurs Wiedzy o Zdrowiu. Młodzież ze szkół specjalnych z Katowic, Mysłowic, Dąbrowy Górniczej, Czeladzi i Sosnowca rywalizowała w trzech etapach, popisując się wiedzą teoretyczną o tematyce prozdrowotnej dotyczącej układu krążenia, nadciśnienia tętniczego i szkodliwości palenia tytoniu. W drugim etapie drużyny prezentowały udzielanie pierwszej pomocy. Uczniowie ze wszystkich szkół biorących udział w konkursie doskonale wiedzieli jak wykonać reanimację na fantomie, jak też sprawnie udzielić pomocy przy złamaniu czy krwotoku. Trzeci etap był sprawdzianem umiejętności pokazania zachowań w sytuacjach kiedy mdleje osoba w autobusie, czy zasłabnął starszy człowiek na ulicy. Gimnazjaliści zademonstrowali wysoki poziom artyzmu teatralnego demonstrując przy tym dużą wiedzę, jak się zachować w niecodziennych dla nich sytuacjach. Konkurs rozstrzygnęły rozgrywki sportowe, podczas których dzieci wykazywały się sprawnością fizyczną. Pierwsze miejsce przypadło gospodarzom, drugie zdobyli uczniowie z ZSO nr 5 z Sosnowca, trzecią lokatę wywalczyła drużyna z ZSS nr 7 z Katowic. Dzięki darczyńcom wszyscy uczestnicy konkursu otrzymali nagrody. Podziękowania sponsorom przekazała pani dyrektor ZSS nr 2 Aneta Jurkowska. Otrzymali je: przedstawicielka Elektrociepłowni „Będzin” S.A. pani Agnieszka Barska, dyrektor KHW z Katowic pan Michał Mużelak, dyrektor generalny Timken Polska pan Kazimierz Łydek, prezez zarządu firmy MW Rafin pan Jarosław Wcisło. Z ARL S.A. z Sosnowca był pan Krzysztof Dudziński. Imprezę zaszczycili też goście: zastępcy prezydenta miasta Sosnowca – Arkadiusz Chęciński i Zbigniew Szaleniec, reprezentanci Rady Miasta – Wilhelm Zych i Tomasz Bańbuła, przedstawiciele wydziału zdrowia – pani naczelnik Halina Czapla i pan Janusz Kucharski. Byli też goście z Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Sosnowcu, kierownictwo Przychodni Rejonowo-Specjalistycznej nr 10 oraz Rodzice. Organizatorzy kocioł nr 3/207 5 Z życia Spółki Śladami Sienkiewiczowskiej Trylogii Relacja z wycieczki objazdowej po Podolu na Ukrainie, 30 kwietnia–5 maja. Naszą wycieczkę, symboliczną wyprawę szlakiem dawnej polskości, zorganizowało krajowe biuro podróży. Wyjechaliśmy 30 kwietnia o godz. 13.00 i po dwóch postojach dotarliśmy wczesnym wieczorem do granicy w Medyce. Odprawa paszportowa na granicy przebiegła sprawnie i bez przykrych niespodzianek. Dojechaliśmy do naszego hotelu Mirage w Sudowej Wiszni, gdzie spędziliśmy dwie noce. Rankiem następnego dnia zwiedzaliśmy Lwów, który urzeka swoją architekturą, pięknymi, starymi kamienicami. Niemal wszystkie budynki starego miasta mają swoją historię. Cechą charakterystyczną Lwowa są jego wąskie uliczki, w których ledwo mieściły się nasze autokary. Jednak najciekawsze było stwierdzenie, że tam nie ma żadnych zasad poruszania się po drodze. Obserwując zachowanie uczestników ruchu drogowego (zarówno pieszych, jak i kierowców), można było dojść do wniosku, że wszyscy kierują się jedną zasadą: „kto pierwszy, ten lepszy”. Gdyby nie nasi niezwykle opanowani kierowcy, nie wiemy, czy udałoby się nam wrócić cało. Stare miasto to bogactwo obiektów sakralnych, które zachwycają swymi wnętrzami. Zwiedziliśmy m.in. katedrę św. Jura, kaplicę Boimów, cerkiew ormiańską, kościół Dominikanów. Przeszliśmy reprezentacyjnym bulwarem – Aleją Swobody, zobaczyliśmy pomnik Adama Mickiewicza, zwiedziliśmy budynek opery Państwowego Akademickiego Teatru Opery i Baletu im. Salomei Kruszelnickiej – jest jednym z najbardziej charakterystycznych obiektów architektonicznych miasta. Sercem Lwowa jest rynek, w centrum kwadratowego placu mieści się ratusz, a w jego 6 kocioł nr 3/207 czterech narożnikach usytuowane są ozdobne fontanny z figurami antycznych bóstw: Amfitryty, Neptuna, Diany, Adonisa. Wszystko oplatają cztery rzędy kolorowych, zabytkowych kamienic, wśród nich są m.in. kamienica Królewska, Czarna Kamienica, pałac arcybiskupi, pałac Lubomirskich, kamienica Wenecka. To miejsce Lwowa jest niezwykłe, posiada swój urok, ma swój specyficzny klimat. Potem zwiedziliśmy Cmentarz Łyczakowski, jedną z najstarszych nekropolii polskich, założoną w 1786 r. W miejscu tym spoczywają głównie Polacy, ale również Ukraińcy, Austriacy, Niemcy, Żydzi, Rosjanie, Ormianie. Spoczywa tu wielu wybitnych przedstawicieli nauki, sztuki, polityki, uczestników ważnych powstań narodowych. Spacerując po parkowym kompleksie cmentarza, przystanęlismy przy nagrobkach Marii Konopnickiej i Gabrieli Zapolskiej – jesteśmy dumni, że płynie w nas polska krew. Cmentarz to muzeum pod gołym niebem – podziwialiśmy okazałe kaplice, grobowce, rzeźby... to miejsce ma specyficzny klimat. Następnie przeszliśmy na Cmentarz Obrońców Lwowa, miejsce spoczynku młodych Polaków walczących z Ukraińcami o Lwów w latach 1918–1920. Las białych krzyży wywołał w nas głębokie wzruszenie. Zadumani i przejęci burzliwymi dziejami ruszylismy na dalsze poznawanie dawnej Polski. Następnego dnia pojechaliśmy do dawnego Stanisławowa, obecnie Iwano-Frankowska. Miasto ma bogatą i ciekawą historię – żyli tu Polacy, Ormianie, Żydzi, Rosjanie. Mury Stanisławowa oblegali Turcy, plądrowali Kozacy. Wielki wkład w rozwój miasta Z życia Spółki wnieśli Potoccy. Ze względu na liczne budowle barokowe Stanisławów określano mianem „małego Lwowa”. Spacerując po mieście poznawaliśmy jego dzieje i najciekawsze zakątki. Idąc dalej, przeszliśmy przez zielony i ukwiecony skwer, na którym znajduje się pomnik naszego wieszcza – Adama Mickiewicza. Nieco dalej od rynku zobaczyliśmy kościół Chrystusa Króla, rezydencję Potockich oraz zabytkowy browar. Miasto bardzo pozytywnie nas zaskoczyło – jest czyściutkie, zadbane, można znaleźć tu zabytki oraz wiele sklepów i restauracji. Udając się w dalszą podróż do Wrublowców na kolejne dwa noclegi, zatrzymaliśmy się na chwilę w Nyrkowie na Tarnopolszczyźnie, miejscowości zwanej Czerwonogrodem od czerwonego koloru ziemi, która tu występuje. Przyczyną, dla której tutaj wjechaliśmy, była dawna historia tego miejsca i malownicze ruiny oraz najwyższy równinny wodospad dzisiejszej Ukrainy, którego niestety nie zobaczyliśmy z powodu braku czasu. Późnym wieczorem dotarliśmy do miejsca naszych dwóch noclegów we Wrublowcach. O trudach tej podróży ze względu na dziurawe drogi i czas przejazdu nie wspominamy, gdyż ranek w hotelu Ksenia nas mile zaskoczył i to, co ujrzały nasze oczy, zrekompensowało poprzedni wieczór – byliśmy w dolinie przeuroczego Dniestru, okolonego przez skały wapienne, niczym fiordy, w otoczeniu przepięknych wzniesień porośniętych soczystą zielenią. Wyjazd do Chocimia przez most na rzece Dniestr okazał się niemożliwy ze względu na obsunięcie mostu, co zaskutkowało zakazem wjazdu autokarów. Podziwialiśmy więc twierdzę z punktu widokowego po drugiej stronie rzeki (tak jak niegdyś czynił to Jan III Sobieski). Sama twierdza, jej otoczenie i położenie nad Dniestrem zapiera dech w piersiach. Następnie pojechaliśmy do Kamieńca Podolskiego. Twierdza Kamieniecka stoi majestatycznie nad rzeką Smotrycz, wijącą się w głębokim kanionie. Widoki jak z bajki. Starówka Kamieńca to bogactwo zabytków, wiele żyjących tam przez wieki narodów pozostawiło liczne ślady swojej obecności. Wróciliśmy do naszego hotelu Ksenia, weszliśmy na pokład statku wycieczkowego i popłynęliśmy w godzinny rejs po meandrach Dniestru. Wrażenia przecudne, widoki urzekające, zwłaszcza przy tak sprzyjającej pogodzie, jaką mieliśmy podczas całego naszego pobytu. Rano wstaliśmy i pojechaliśmy w kierunku Buczacza, zwiedzając po drodze ruiny zamku Tarłów. W połowie naszej podróży już nam nie były straszne niedogodności toalet i dróg, musieliśmy je polubić, nie było wyjścia. W obwodzie tarnopolskim, nad rzeką Strypą leży miasto Buczacz. Ze względu na ograniczenia czasowe zatrzymaliśmy się w nim na krótko. Kolejnym punktem naszej wyprawy był Zbaraż, miasteczko na pograniczu Podola i Wołynia wpisało się na trwałe do polskiej mitologii narodowej za sprawą Ludwika Kubali i Henryka Sienkiewicza. Ci dwaj mistrzowie polskiego słowa – historyk i pisarz – dzięki swym dziełom wykreowali fascynujący obraz heroicznej obrony miasta przed najeźdźcami w 1649 r. Wreszcie dojechaliśmy do Krzemieńca. Nad miastem wznosi się malowniczo Góra Bony z ruinami krzemienieckiego zamku. My, będąc w Krzemieńcu, skupiliśmy się jednak na postaci Juliusza Słowackiego. Zwiedziliśmy dworek Słowackich – budynek z XIII w., w którym mieszkał niegdyś młody poeta. Dziś dworek pełni funkcję muzeum, w którym możemy zobaczyć stylowe meble z epoki oraz kopie dokumentów i obrazów związanych z wieszczem. Niewątpliwą atrakcją był fakt, że trafiliśmy na okres prawosławnej Wielkanocy. M.in. właśnie w Krzemieńcu można było pewne obrzędy religijne zaobserwować (święcenie pokarmów). Kolejnym punktem zwiedzania było prawosławne sanktuarium maryjne – ławra w Poczajowie. Wśród malowniczych pól na szczycie wzniesienia stoi okazały kompleks sakralny, którego złote kopuły widać już z daleka. To tu w XIII w. pustelnikom i pasterzom objawiła się Matka Boska, a ze śladu stopy pozostawionego w skale wytrysnęło źródełko. Od tego czasu miejsce to obfitowało w cuda, stało się celem pielgrzymek i kultu oraz urosło do rangi jednego z najważniejszych sanktuariów prawosławia. Na dziedziniec klasztoru weszliśmy przez tzw. święte wrota – wtedy w całej okazałości ukazało nam się piękno architektoniczne cerkwi, kapliczek, wież, dzwonnic. Byliśmy w świętym miejscu, dlatego też kobiety przyodziane być musiały w długie spódnice i chusty. Główna świątynia ławry to sobór Uspieński, ufundowany przez Mikołaja Potockiego, w stylu późnego baroku. We wnętrzu świątyni zobaczyć można odcisk stopy Maryii oraz ikonę Matki Boskiej Poczajowskiej. Bogate zdobienia, malowidła, ikony, freski oraz panujący półmrok tworzą niezwykły klimat. Cerkiew Pieczarna kryje w sobie relikwie zakonników oraz liczne sakralne malowidła. Wszystko to, co zobaczyliśmy w Poczajowie, wzbudziło w nas ogromny zachwyt. Przebywaliśmy na kocioł nr 3/207 7 Z życia Spółki Ukrainie w okresie prawosławnej Wielkanocy, ale prawdziwie czuło się to dopiero w tym miejscu, w Poczajowie. Będąc w ławrze, słuchając śpiewu mnichów, obserwując migocące świece – znowu miało się wrażenie pobytu w innym wymiarze kulturowym. Zostawiliśmy z uczuciem niedosytu Poczajów i kolejnym przystankiem w naszej podróży było położone ok. 72 km od Lwowa Olesko. To tu, w usytuowanym na wzgórzu zamku przyszedł na świat wielki król – Jan III Sobieski. Ponoć w dniu narodzin króla miały miejsce dziwne zdarzenia – hordy tatarskie podjeżdżały pod zamek, rozpętała się potężna nawałnica, pękł marmurowy stół – wszystkie znaki na ziemi i niebie wskazywały, że rodzi się ktoś szczególny. Ze względu na święta zamek był zamknięty i pilnie strzeżony przez wartowników. Obejrzeliśmy go z zewnątrz i dalej „na Żółkiew wodzu, prowadź”. Ocienioną aleją dojeżdżamy do murów miejskich, przez Bramę Glińską wjeżdżamy do miasta. Tu zaskoczenie: jakbyśmy się przenosili w czasie i przestrzeni. Za bramą powitał nas rynek, zamek i wieże kilku kościołów. Panowała nader świąteczna atmosfera małego miasteczka, na trawnikach grupki dzieciaków pod kierunkiem skautów śpiewały i tańczyły w kółeczkach. Urok Żółkwi wiąże się z niezwykłymi zabytkami, piękną przyrodą czy malowniczymi widokami. kocioł Biuletyn informacyjno-reklamowy Miasteczko zaskakuje: renesansowym układem miasta, polskim barokiem kościołów, przestronnym rynkiem otoczonym kamienicami z podcieniami i śladami minionej wielokulturowości. Żółkiew to jedno z najważniejszych miejsc w życiu Jana III Sobieskiego. Król spędził tu dzieciństwo i lata młodzieńcze, a w późniejszym czasie – przed budową pałacu w Wilanowie – uczynił z zamku żółkiewskiego pierwszą rezydencję królewską, zwaną słusznie Małym Wawelem. Pora była jechać niestety dalej w kierunku ukraińsko-polskiej granicy. O dziwo! Przejechaliśmy granicę prawie tak szybko, jak to się odbywa w strefie Schengen. Ale podwójna kontrola paszportów musiała być. Ostatni wspólny posiłek w Przemyślu i prosto do Będzina. Zmęczeni, ale bardzo szczęśliwi, bo udało nam się zobaczyć w tak krótkim czasie, tak wiele. Duża w tym zasługa naszych panów kierowców: Tomasza i Andrzeja, organizatora p. Ryszarda i przewodników. Będąc na Podolu, można było nie tylko zobaczyć, ale nawet dotknąć miejsc opisanych przez Sienkiewicza. Jednak perspektywy ocalenia w niektórych miejscach śladów polskości na Ukrainie, jakkolwiek okrutnie by to zabrzmiało, ocierają się o beznadziejność. A szkoda... Danuta Gorgoń Zdjęcia: Jan Zarychta WYDAWCA REDAKTOR NACZELNA RADA PROGRAMOWA OPRACOWANIE WYDAWNICTWA REALIZACJA WYDAWNICZA, DRUK Elektrociepłownia „Będzin” Spółka Akcyjna Agnieszka Barska, tel. 32 267 99 16 Friedrich Wiegelmann – przewodniczący, Józef Kijak – wiceprzewodniczący, Jolanta Dąbrowska-Macha, Krystyna Jakubska-Serwatka, Agnieszka Barska – członkowie, Teresa Bobran – sekretarz ELIPSA Będzin, tel. 32 761 84 55, [email protected] AWR Edytor Katowice, tel. 32 203 37 19 Elektrociepłownia „Będzin” Spółka Akcyjna, ul. Małobądzka 141, 42-500 Będzin