przewodniczący zebrania - Dowództwo Garnizonu Warszawa
advertisement
NIEZALEŻNY SAMORZĄDNY ZWIĄZEK ZAWODOWY PRACOWNIKÓW WOJSKA ZARZĄD OKRĘGOWY INSTYTUCJI CENTRALNYCH MON VADEMECUM DZIAŁALNOŚCI ORGANIZACJI ZAKŁADOWYCH NIEZALEŻNEGO SAMORZĄDNEGO ZWIĄZKU ZAWODOWEGO PRACOWNIKÓW WOJSKA Opracował zespół pod kierownictwem kol. mgr inż. Sławomira MAKAREWICZA WARSZAWA 2009 WPROWADZENIE Organizacje związkowe działające w zakładach pracy działają w warunkach, w których powinna być przywracana właściwa ranga związków zawodowych i prowadzona obrona praw pracowniczych. Kierowanie pracą organizacji związkowej wymaga dziś szczególnej rozwagi i umiejętności. Podkreślana niezależność i samorządność nie może prowadzić do ich wyobcowania i osamotnienia w środowisku wojskowym, tym bardziej, że NSZZ PW w naszych warunkach jest, co prawda wiodącą organizacją związkową, ale nie jedyną organizacją społeczną. Chodzi więc o umiejętność dobrej pracy i szukania sojuszników w pracy związkowej. Związki zawodowe jak każdy ruch społeczny podlegają ciągłym przemianom. Kierują nimi społecznicy. Statut NSZZPW zakłada, że kadencja władz i instancji związkowych trwa cztery lata. Należy przypuszczać, że nadal dokonywać się będą zmiany personalne na stanowiskach wybieralnych w organizacjach związkowych. Szczególnie dla tych organizacji związkowych przydatne są dokumenty wskazujące na prawne podstawy działania, wzory dokumentów i pomocnicze opracowania podpowiadające sposób działania. „Vademecum działalności Organizacji Zakładowych Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Wojska” opracowane przez kolegę mgr inż. Sławomira Makarewicza – Przewodniczącego Zarządu Zakładowego NSZZ PW DGW, wspieranego przez koleżankę mgr Małgorzatę Wronkę i kolegę mgr Włodzimierza Piętkę – Przewodniczącego NSZZ PW JW 3996, zostało pomyślane jako pomoc dla usprawnienia działalności związkowej. W mojej ocenie założony przez zespół redakcyjny cel został osiągnięty. W związku z tym przypuszczać można, że „Vademecum” da odpowiedź na często zgłaszane zapotrzebowanie organizacji związkowych na dokument w którym zgromadzono dotychczas wydane dokumenty, wskazano podstawowe akty prawne niezbędne w działalności związkowej i zamieszczono wzory dokumentów ułatwiając pracę. Jednocześnie, również w imieniu zespołu redakcyjnego, proszę o wnioski i uwagi dotyczące niniejszego opracowania co powinno posłużyć możliwości jego nowego wydania lub uzupełnienia. Z związkowym pozdrowieniem Przewodniczący Zarządu Okręgowego IC MON NSZZ Pracowników Wojska Jan Trzaska 2 Lp. SPIS TREŚCI Nr str. 1. WSTĘP ……………………………………………………………………………. 5 2. Rozdział 1. Struktura Związku ……………………………………………..…… 6 3. Rozdział 2. Podstawy prawne działalności związków zawodowych …………... 11 4. Rozdział 3. Zadania i uprawnienia Związku ………………………………….... 18 5. Rozdział 4. Zakładowa organizacja związkowa – formy i metody działalności 4.1. Zasady postępowania w przypadku tworzenia zakładowej organizacji związkowej NSZZ PW. ……………………………………………………...... 23 7. 8. 4.2. Władze i instancje zakładowej organizacji związkowej NSZZ PW…………… 4.3. Zakres działania (ramowy) poszczególnych komisji:………………………….. 23 25 9. 4.4. Prezydium zarządu zakładowego ………………………………………………. 26 10. 4.5. Komisja rewizyjna ……………………………………………………………... 27 11. 4.6. Planowanie działalności ………………………………………………………... 27 12. 4.7. Inne spostrzeżenia dotyczące działalności zakładowej organizacji .................... 28 14. 4.8. Zasady postępowania w przypadku likwidacji zakładowej organizacji NSZZ Pracowników Wojska. ………………………………………………………… 4.9. Kontrole ………………………………………………………………………... 28 29 15. 4.10. Zebranie ……………………………………………………………………..... 30 16. 17. Rozdział 5. Dochody i składki związkowe ………………………………………. 5.1. Zasady naliczania składek …………………………………………………….. 58 58 18. 5.2. Sposób rozdziału składek ……………………………………………………… 58 19. 5.3. Inne dochody ……………………………………………………………….…. 58 20. 21. 5.4. Preliminarz wydatków ………………………………………………………... 5.5. Wydatki ………………………………………………………………….……. 59 59 22. 5.6. Zasiłki statutowe …………………………………………………………….... 61 23. 5.7. Konto zakładowego funduszu świadczeń socjalnych ……………………….... 62 24. 25. Rozdział 6. Zasady, tryb i metody działania komisji rewizyjnych …………….. 6.1 Zadania komisji rewizyjnych …………………………………………………… 67 67 26. 6.2 Kontrola działalności ogólnoorganizacyjnej związku ………………………….. 68 27. 6.3 Kontrola merytoryczna …………………………………………………………. 69 28. 29. 6.4 Kontrola gospodarki finansowej ………………………………………………... 6.5 Sporządzanie protokołów ……………………………………………………… 69 71 30. 6.6 Sprawozdania komisji rewizyjnej ……………………........................................ 72 31. Ustawa o związkach zawodowych………………………………………………….. 73 32. Statut NSZZ PW…………………………………………………………………..... 87 33. Ordynacja wyborcza NSZZ PW…………………………………………………….. 106 34. Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych………………………………………….. 119 6. 13. 23 3 4 35. Kontakty NSZZ PW……………………………………………………………….... 144 36. Powiadomienie pracodawcy przez zarząd zakładowy organizacji związkowej o osobach, których stosunek pracy podlega ochronie z mocy przepisów art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych ………………………………………………. 146 37. Druki…………………………………………………………………………………. 148 38. Bibliografia…………………………………………………………………………. 173 WSTĘP „Vademecum działalności Organizacji Zakładowych Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Wojska” (zwanego dalej „Vademecum”) zostało opracowane przez zespół redakcyjny pod kierownictwem kolegi Sławomira Makarewicza – Przewodniczącego Zarządu Zakładowego NSZZ PW DGW, wspieranego przez koleżankę Małgorzatę Wronkę i kolegę Włodzimierza Piętkę – Przewodniczącego NSZZ PW JW 3996. Przy powstaniu „Vademecum” zespołowi redakcyjnemu przyświecał cel, aby opracować pomoc usprawniającą działalności organizacji związkowej. Spotykając się z wieloma zapytaniami dotyczącymi bieżącej działalności związkowej, dążono aby dokument ten odpowiadał na najczęściej zadawane pytania. Wykorzystano w nim wydane dotychczas przez ZG NSZZ PW dokumenty, w tym opracowanie koleżanki Grażyny Śliwczyńskiej opartej na podstawie książki Alicji Bilskiej, wzory niezbędnych druków. „Vademecum” w rozdziale I przedstawiono strukturę Związku oraz różnice w sposobie naliczania płac poszczególnych komórek organizacyjnych w Ministerstwie Obrony Narodowej. Rozdział II zawiera akty prawne, naszym zdaniem najbardziej przydatne i najczęściej wykorzystywane w działalności zakładowej organizacji związkowej. W rozdziale III przedstawiono zadania i uprawnienia Związku. Formy i metody działalności Zakładowych Organizacji Związkowych. W rozdziale IV omówiono dochody Związku i w jaki sposób powinno się planować, realizować i ewidencjonować wydatki. Zasady, tryb i metody działania Komisji Rewizyjnych zawarto w rozdziale VI. Ponadto przedstawiono niezbędne wzory i przykłady dokumentów niezbędnych w działalności zakładowej organizacji związkowej co powinno ułatwić bieżącą działalność zarządów organizacji związkowych. Podejmując się opracowania Vademecum zespół redakcyjny kierowany przez kolegę Sławomira Makarewicza był świadomy, że zostanie poddany krytycznemu osądowi ze strony odbiorców dlatego zwrócił się do poszczególnych Zarządów Zakładowych o nadsyłanie swoich propozycji i własnych wzorów dokumentów, które mogą posłużyć do opracowania prezentowanego materiału. Zespół redakcyjny „Vademecum” ma nadzieję, że stanie się ono pomocne w działalności związkowej szczególnie w organizacjach w których nastąpiły w ostatnich czasach zmiany w zarządach zakładowych. Sławomir Makarewicz 5 Rozdział 1. Struktura związku Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Wojska jest jednolitą, samodzielną organizacją związkową nie zrzeszoną w ogólnokrajowych strukturach. Data powstania Związku to dzień 29 października 1980 roku, tego dnia zostało podpisane porozumienie Prezydium Komitetu Założycielskiego z MON w sprawie wniosków i postulatów zgłaszanych w przedsiębiorstwach, instytucjach i jednostkach wojskowych podległych MON. Pierwszym przewodniczącym był Pan Jan ŁADNO. Po stanie wojennym Zjazd Sprawozdawczo – Wyborczy powołał nowe władze – Przewodniczącym został wybrany Pan Piotr BOGUSZ. Od 1992 r. do chwili obecnej przewodniczy Związkowi Pan Zenon JAGIEŁŁO. Zasadą działania Związku jest niezależność, kolegialność przy podejmowaniu decyzji oraz samorządność instancji. Związek posiada osobowość prawną, jest zarejestrowany w KRS 0000062937. NSZZ PW zrzesza na zasadzie dobrowolności pracowników i byłych pracowników, którzy bezpośrednio przed przejściem na emeryturę lub rentę byli pracownikami wojska. Jesteśmy obrońcami praw i interesów wszystkich grup i zawodów występujących w MON m.in. pracowników przedsiębiorstw wojskowych, instytutów naukowo-badawczych, uczelni wojskowych, WAM, AMW, szpitali i ambulatoriów wojskowych, pracowników kultury, urzędników państwowych zatrudnionych w urzędzie MON, WSzW i WKU, pracowników jednostek i instytucji budżetowych, dowództw RSZ, OW, Inspektoratu Wsparcia SZ, Inspektoratu Służby Zdrowia, Żandarmerii Wojskowej, Wojskowych Biur Emerytalnych. Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Data Zjazdu 23.01. 1981 17.12. 1983 05.05. 1986 27.05. 1988 25.05. 1990 10.10. 1992 03.11. 1994 05.11. 1996 08.12. 1998 20.11. 2000 13.11. 2002 01.12. 2004 30.11. 2006 01.12. 2008 Nr I II III III IV V i IV V VI VII VIII VII Nazwa Zjazdu Rodzaj Zjazdu Założycielski Związku Zawodowego PW Założycielski Zjazd po stanie wojennym Krajowy Zjazd Delegatów Krajowy Zjazd Delegatów Krajowy Zjazd Delegatów Krajowy Zjazd Delegatów Krajowy Zjazd Delegatów Krajowy Zjazd Delegatów Krajowy Zjazd Delegatów Krajowy Zjazd Delegatów Krajowy Zjazd Delegatów Krajowy Zjazd Delegatów Krajowy Zjazd Delegatów Krajowy Zjazd Delegatów Założycielski Założycielski. Nadzwyczajny, sprawozdawczy wyborczy sprawozdawczy wyborczy sprawozdawczy wyborczy sprawozdawczy wyborczy sprawozdawczy wyborczy sprawozdawczy wyborczy XIV ,,Związek posiada trójstopniową strukturę: na szczeblu jednostki, instytucji działa ok. 360 organizacji zakładowych, które zgromadzone są w 7 okręgach związkowych: „ZO Instytucji Centralnych MON; ZO Przedsiębiorstw Wojskowych i Działalności Pozabudżetowej; ZO Wojsk Lądowych; ZO Sił Powietrznych; ZO Pomorskiego Okręgu Wojskowego; ZO Śląskiego Okręgu Wojskowego i ZO Marynarki Wojennej.” 6 Na szczeblu MON działa Zarząd Główny składający się z 29 przedstawicieli okręgów związkowych. Instancją kontrolną jest Główna Komisja Rewizyjna. Najwyższą władzą Związku jest Krajowy Zjazd Delegatów, który odbywa się co dwa lata. Kadencja wszystkich władz i instancji związkowych trwa 4 lata. SKŁAD ZARZĄDU GŁÓWNEGO NSZZ PW 2008-2012 W skład Zarządu Głównego wchodzą następujący przedstawiciele poszczególnych Okręgów: OKRĘG INSTYTUCJI CENTRALNYCH MON 1.CYBULSKA Danuta 2. RUBISZ Mirosława 3. STANNY Piotr 4. TRZASKA Jan 5. TUSZYŃSKI Janusz OKRĘG MARYNARKI WOJENNEJ 1. CHEREK Eugeniusz 2. RICHERT Roman 3. STEFANOWSKA Jadwiga OKRĘG POMORSKIEGO OKRĘGU WOJSKOWEGO 1. ŁUKASZEK Grażyna 2. KURNIK Józef 3. PADUCH Dorota 4. SZOLTISKI Sławomir 5. TWORKOWSKI Andrzej OKRĘG PRZEDSIĘBIORSTW POZABUDŻETOWEJ WOJSKOWYCH I DZIAŁALNOŚCI 1. GERLACH Zbigniew 2. JAGIEŁŁO Zenon 3. KUCAB Małgorzata 4. MIRKIEWICZ Tadeusz OKRĘG SIŁ POWIETRZNYCH 1. GAWRYSIAK Janusz 2. PASZKOWIAK Barbara 3. SZYMKOWIAK Jacek OKRĘG ŚLĄSKIEGO OKRĘGU WOJSKOWEGO 1.CHODZIŃSKA Lucyna 2. GROCHOWSKA Beata 3. WACŁAWIAK Barbara 4. WOŹNIAK Dorota 7 OKRĘG WOJSK LĄDOWYCH 1. GRABOWSKA Katarzyna 2. KALWARCZYK Szczepan 3. ROMAŃSKA Elżbieta 4. ŚWIĘTOCHOWSKA Ewa W SKŁAD GŁÓWNEJ KOMISJI REWIZYJNEJ WCHODZĄ: 1. DOBOSZ Teresa 2. KOLEK Grzegorz 3. OLSZEWSKI Grzegorz 4. URBAN Wanda 5. KUCZUBA Jerzy 6. KYZIOŁ Roman 7. NOWICKI Edmund 8. KRYPSKA Dorota 9. WIRKUS Marian 10.CZAJKOWSKA Maria - SP - IC MON - WL - WL - WL - PWiDzP - POW - SOW - MW - MW SCHEMAT ORGANIZACYJNY ZWIĄZKU NSZZ PW ZARZĄDY ZAKŁADOWE ZARZĄDY ZAKŁADOWE I MIĘDZYZAKŁADOWE NSZZ PW 8 ZARZĄD OKRĘGU WOJSK LĄDOWYCH ZARZĄD OKRĘG. Śląskiego OKRĘGU ZARZĄD OKRĘGU SIŁ POWIETRZNYCH ZARZĄD OKRĘGU PRZEDSIĘBIORSTW WOJSKOWYCH I DZIAŁALNOŚCI POZABUDŻETOWEJ ZARZĄD OKRĘG. POMORSKIEGO OKRĘGU WOJSKOWEGO ZARZĄD OKRĘG MARYNARKI WOJENNEJ ZARZĄD OKRĘGU INSTYTUCJI CENTRALNYCH MON ZARZĄD GŁÓWNY NSZZ PW W związku z dużym zróżnicowaniem funkcjonalnym pomiędzy poszczególnymi komórkami organizacyjnymi istnieją różnice w sposobie naliczania płac. System prawny płac regulowany jest przez następujące akty prawne: 1. Ustawa z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 170 poz. 1218 z późn. zm.). Ustala zasady płacy dla Korpusu służby cywilnej czyli dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych średniego szczebla zarządzania, koordynujących, samodzielnych, specjalistycznych i wspomagających w: 1) Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, 2) urzędach ministrów i przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów oraz urzędach centralnych organów administracji rządowej, 3) urzędach wojewódzkich oraz innych urzędach stanowiących aparat pomocniczy terenowych organów administracji rządowej podległych ministrom lub centralnym organom administracji rządowej, 4) komendach, inspektoratach i innych jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich oraz kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej. 2. Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury (Dz. U. z 1998 r. Nr 162 poz. 1125 z późn. zm.). 3. Ustawa o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. z 2007 r. Nr 226 poz. 1676 z późn. zm.) ma zastosowanie do pracowników sądów wojskowych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953, z późn. zm.7), a w sprawach nieuregulowanych także w przepisach tej ustawy – przepisy Kodeksu pracy. 4. Ustawa z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (kominowa) (Dz. U. z 2000 r. Nr 26 poz. 306 z późn. zm.) ma zastosowanie do: 1) kierowników jednostek organizacyjnych wymienionych w art. 1 pkt 1-13, a w szczególności dyrektorów, prezesów, tymczasowych kierowników, zarządców komisarycznych i osób zarządzających na podstawie umów cywilnoprawnych, zastępców kierowników jednostek organizacyjnych wymienionych w art. 1 pkt 1-13, a w szczególności zastępców dyrektorów i wiceprezesów, 2) członków organów zarządzających jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 1 pkt 1-13, a w szczególności członków zarządów, 3) głównych księgowych jednostek organizacyjnych wymienionych w art. 1 pkt 1-13, 4) likwidatorów jednostek organizacyjnych wymienionych w art. 1, członków organów nadzorczych jednostek organizacyjnych wymienionych w art. 1 pkt 2-7, a w szczególności rad nadzorczych i komisji rewizyjnych, 5) kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. 5. Ponadzakładowy Układ Zbiorowy Pracy dla pracowników wojskowych jednostek organizacyjnych sfery budżetowej. – większość jednostek wojskowych 6. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 marca 2007 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek 9 (Dz. U. z 2007 r. Nr 345 poz. 290z późn. zm.). stosuje się do pracowników wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 8a, 12 i 14 oraz ust. 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, oraz pracowników zatrudnionych w jednostkach wojskowych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych, których mowa w art. 43 ust. 2 ustawy oraz Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych. – pracownicy WSzW i WKU, Dowództwo Garnizonu Warszawa i Wojskowego Biura Emerytalnego (dział 753 – ubezpieczenia społeczne). 7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 8 czerwca 1999 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w instytucjach kultury prowadzących w szczególności działalność w zakresie upowszechniania kultury (Dz. U. z 1999 r. Nr 45 poz. 446 z późn. zm.). 8. Rozporządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 23 kwietnia 1999 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w instytucjach kultury prowadzących w szczególności działalność w zakresie upowszechniania kultury (Dz. U. z 1999 r. Nr 45 poz. 446 z późn. zm.) stosuje się dla pracowników zakładów budżetowych zatrudnionych w: 1) bibliotekach, 2) domach kultury, ośrodkach i klubach kultury, świetlicach artystycznych i ogniskach artystycznych, 3) galeriach i centrach sztuki, 4) ośrodkach badań i dokumentacji w różnych dziedzinach kultury, 5) domach pracy twórczej, 6) muzeach, 7) biurach wystaw artystycznych, 8) jednostkach organizacyjnych mających na celu ochronę zabytków, 9) Filmotece Narodowej. 9. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22. 12. 2006 r. w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w uczelni publicznej (Dz. U. Nr 251, poz. 1852 z późn. zm.). – pracownicy uczelni wojskowych. 10 Rozdział 2. Podstawy prawne działalności związków zawodowych Sytuacja prawna związków zawodowych w Polsce określa przede wszystkim Konstytucja i ustawa o związkach zawodowych. Podstawowe Podstawowe akty prawne w oparciu o które prowadzona jest działalność związkowa to: Ustawy: Konstytucja RP, Ustawa o związkach zawodowych, Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, Ustawa o społecznej inspekcji pracy, Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami umów przyczyn niedotyczących pracowników, Ustawa Kodeks pracy, Ustawa o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych, Ustawa o zatrudnieniu pracowników tymczasowych, Ustawa o negocjacyjnym systemie kształtowania wynagrodzeń, Ustawa o informowaniu pracowników i przeprowadzeniu z nimi konsultacji, Ustawa o europejskich radach zakładowych, Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej. Rozporządzenia: Rozporządzenie w sprawie podstępowania przed komisjami arbitrażu społecznego, Rozporządzenie w sprawie trybu udzielania zwolnień od pracy działaczom związkowym, Rozporządzenie w sprawie zgłaszania przez pracodawcę zarządowi zakładowej organizacji związkowej informacji, Rozporządzenie o wojewódzkich komisjach dialogu społecznego, Rozporządzenie o liczbie kadry kierowniczej, Rozporządzenie w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy, Rozporządzenie w sprawie warunków odpowiedzialności materialnej pracowników za szkodę w powierzonym mieniu, Rozporządzenie w sprawie wykazów i wniosków o wypłatę świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. W sposób generalny pozycję związków zawodowych określa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z dnia 16 lipca 1997 r.), zapewniając w art. 59 prawo do zrzeszania w związkach zawodowych. Konstytucja w swoich kolejnych artykułach stwarza również silne podstawy prawne do prowadzenia działalności związkowej i mówi: „Art. 12. Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji. Art. 32. 1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. 11 2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Art. 59. 1. Zapewnia się wolność zrzeszania się w związkach zawodowych, organizacjach społeczno-zawodowych rolników oraz w organizacjach pracodawców. 2. Związki zawodowe oraz pracodawcy i ich organizacje mają prawo do rokowań, w szczególności w celu rozwiązywania sporów zbiorowych, oraz do zawierania układów zbiorowych pracy i innych porozumień. 3. Związkom zawodowym przysługuje prawo do organizowania strajków pracowniczych i innych form protestu w granicach określonych w ustawie. Ze względu na dobro publiczne ustawa może ograniczyć prowadzenie strajku lub zakazać go w odniesieniu do określonych kategorii pracowników lub w określonych dziedzinach. 4. Zakres wolności zrzeszania się w związkach zawodowych i organizacjach pracodawców oraz innych wolności związkowych może podlegać tylko takim ograniczeniom ustawowym, jakie są dopuszczalne przez wiążące Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowe. Art. 66. 1. Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa. 2. Pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów; maksymalne normy czasu pracy określa ustawa. Art. 67. 1. Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa. 2. Obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i nie mający innych środków utrzymania ma prawo do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy określa ustawa.” Najczęściej używane akty prawne w działalności związkowej 12 Ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94) Ustawa z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. z 2003 r. nr 90, poz. 844) Ustawa z 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (Dz.U. z 2009 r. nr 125, poz. 1035) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. z 1996 r. nr 60, poz. 281) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz.U. z 1996 r. nr 60, poz. 282) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz.U. z 1996 r. nr 62, poz. 286) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz.U. z 2002 r. nr 236, poz. 1990) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz.U. z 2002 r. nr 236, poz. 1991) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. z 1997 r. nr 2, poz. 14) Wynagrodzenia, ubezpieczenia i podatki Ustawa z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2002 r. nr 200, poz. 1679) Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74) Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353) Ustawa z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2008 r. nr 237, poz. 1656) Ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267) Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176) Ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027) Ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2006 r. nr 139, poz. 992) Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60) Ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2002 r. nr 199, poz. 1673) Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 1996 r. nr 70, poz. 335) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. z 2002 r. nr 27, poz. 271) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. z 1998 r. nr 161, poz. 1106) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 1999 r. nr 65, poz. 742) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz.U. z 1999 r. nr 65, poz. 743) 13 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. z 1996 r. nr 62, poz. 289) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (Dz.U. z 2009 r. nr 43, poz. 349) Rozporządzenie Ministra Pracy z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. (Dz.U. z 1999 r. nr 65, poz. 741) Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 8 czerwca 1999 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników publicznych zakładów opieki zdrowotnej (Dz.U. z 1999 r. nr 52, poz. 543) Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. z 1983 r. nr 10, poz. 49) Odpowiedzialność materialna pracowników Rozporządzenie Rady Ministrów z 10 października 1975 r. w sprawie warunków odpowiedzialności materialnej pracowników za szkodę w powierzonym mieniu (Dz.U. z 1996 r. nr 143, poz. 662) Rozporządzenie Rady Ministrów z 4 października 1974 r. w sprawie wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników za powierzone mienie (Dz.U. z 1996 r. nr 143, poz. 663) Dokształcanie, staże Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (Dz.U. z 1993 r. nr 103, poz. 472) Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu oraz przygotowania zawodowego w miejscu pracy (Dz.U. z 2004 r. nr 185, poz. 1912) Inspekcja pracy, związki zawodowe, układy zbiorowe, spory zbiorowe 14 Ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. z 2007 r. nr 89, poz. 589) Ustawa z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz.U. z 1991 r. nr 55, poz. 236) Ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 854) Ustawa z 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (Dz.U. z 1983 r. nr 35, poz. 163) Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 16 czerwca 2003 r. w sprawie powiadamiania przez pracodawcę zarządu zakładowej organizacji związkowej o liczbie osób stanowiących kadrę kierowniczą w zakładzie pracy oraz wskazywania przez zarząd oraz komitet założycielski zakładowej organizacji związkowej pracowników, których stosunek pracy podlega ochronie, a także dokonywania zmian w takim wskazaniu (Dz.U. z 2003 r. nr 108, poz. 1013) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 4 kwietnia 2001 r. w sprawie trybu postępowania w sprawie rejestracji układów zbiorowych pracy, prowadzenia rejestru układów i akt rejestrowych oraz wzorów klauzul rejestracyjnych i kart rejestrowych (Dz.U. z 2001 r. nr 34, poz. 408) Rozporządzenie Rady Ministrów z 11 czerwca 1996 r. w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych oraz zakresu uprawnień przysługujących pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy (Dz.U. z 1996 r. nr 71, poz. 336) BHP Ustawa z 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz.U. z 2004 r. nr 125, poz. 1317) Rozporządzenie Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. z 2009 r. nr 105, poz. 870) Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz.U. z 2004 r. nr 227, poz. 2298) Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2004 r. nr 180, poz. 1860) Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 8 grudnia 2004 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz.U. z 2004 r. nr 269, poz. 2672) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. z 1998 r. nr 148, poz. 973) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej (Dz.U. z 1996 r. nr 62, poz. 287) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia (Dz.U. z 2002 r. nr 236, poz. 1992) Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. z 1996 r. nr 69, poz. 332) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 3 marca 2006 r. w sprawie sposobu i trybu wydawania zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią (Dz.U. z 2006 r. nr 42, poz. 292) Rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U. z 1996 r. nr 114, poz. 545) Rozporządzenie Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 1997 r. nr 109, poz. 704) Rozporządzenie Rady Ministrów z 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu 15 informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 115, poz. 744) Rozporządzenie Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. z 1996 r. nr 60, poz. 279) Uczniowie (młodociani) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 1 lipca 2002 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz.U. z 2002 r. nr 113, poz. 988) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 5 grudnia 2002 r. w sprawie przypadków, w których wyjątkowo jest dopuszczalne zatrudnianie młodocianych, którzy nie ukończyli gimnazjum, osób niemających 16 lat, które ukończyły gimnazjum, oraz osób niemających 16 lat, które nie ukończyły gimnazjum (Dz.U. z 2002 r. nr 214, poz. 1808) Rozporządzenie Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz.U. z 2004 r. nr 200, poz. 2047) Rozporządzenie Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U. z 1996 r. nr 60, poz. 278) Niepełnosprawni Ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2008 r. nr 14, poz. 92) Nauczyciele Ustawa z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674) Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 30 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczyciela do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowych zasad jej obliczania i wypłacania (Dz.U. z 2001 r. nr 128, poz. 1418) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz.U. z 2005 r. nr 22, poz. 181) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 19 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania nauczycielom urlopów dla dalszego kształcenia się, dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych i z innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem, a także organów uprawnionych do ich udzielania (Dz.U. z 2001 r. nr 1, poz. 5) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (Dz.U. z 2001 r. nr 71, poz. 737) Rozporządzenie Ministra Edukacji z 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. (Dz.U. z 2001 r. nr 61, poz. 624) Kierowcy 16 Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. z 2004 r. nr 92, poz. 879) Ustawa z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. nr 125, poz. 874) Administracja publiczna Ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. z 1997 r. nr 160, poz. 1080) Ustawa z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. z 2001 r. nr 86, poz. 953) Ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2008 r. nr 223, poz. 1458) Ustawa z 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz.U. z 2006 r. nr 170, poz. 1218) Ustawa z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. z 2008 r. nr 227, poz. 1505) Ustawa o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 31 lipca 2000 r. w sprawie sposobu ustalania należności z tytułu zwrotu kosztów podróży służbowych radnych gminy (Dz.U. z 2000 r. nr 66, poz. 800) Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. z 2009 r. nr 50, poz. 398) Rozporządzenie Rady Ministrów z 26 lipca 2000 r. w sprawie maksymalnej wysokości diet przysługujących radnemu gminy (Dz.U. z 2000 r. nr 61, poz. 710) Rozporządzenie Rady Ministrów z 6 marca 2007 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek (Dz.U. z 2007 r. nr 45, poz. 290) Inne Ustawa z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. z 2006 r. nr 158, poz. 1121) Ustawa z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. z 1951 r. nr 4, poz. 28) Ustawa z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2003 r. nr 96, poz. 873) Ustawa z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. z 2006 r. nr 79, poz. 550) Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93) Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. z 2002 r. nr 101, poz. 926) Ustawa z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. nr 90, poz. 631) Ustawa z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. nr 241, poz. 2416) Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2008 r. nr 69, poz. 415) Ustawa z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz.U. z 1990 r. nr 54, poz. 310) Ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. nr 155, poz. 1095) Ustawa z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. nr 14, poz. 89) 17 18 Ustawa z 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz.U. z 2003 r. nr 166, poz. 1608) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 9 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad zatrudniania skazanych (Dz.U. z 2004 r. nr 27, poz. 242) Rozporządzenie Rady Ministrów z 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą (Dz.U. z 1976 r. nr 3, poz. 19) Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 16 grudnia 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (Dz.U. z 2003 r. nr 230, poz. 2291) Rozporządzenie Rady Ministrów z 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy (Dz.U. z 1992 r. nr 100, poz. 502) Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. z 2004 r. nr 265, poz. 2644) Rozdział 3. Zadania i uprawnienia Związku Ustawa określa fundamentalne zasady działania związków zawodowych: dobrowolność przynależności ludzi pracy do związków zawodowych rozumiana jako swoboda wstępowania i występowania ze związku zawodowego. Uzupełnieniem tej zasady jest zakaz dyskryminacji pracowników ze względu na ich przynależność związkową. Przynależność do związku lub pozostawienie poza nim nie może być warunkiem nawiązania stosunku pracy oraz awansowania pracownika; samorządność związku zawodowego oznaczająca, że tylko związki zawodowe mogą decydować o wszystkich swoich wewnętrznych sprawach; niezależność związku zawodowego przede wszystkim od pracodawców, ale także od administracji państwowej samorządów oraz innych organizacji np. partii politycznych. Niezależność wyraża się w tym, że związki zawodowe nie podlegają w żadnej formie nadzorowi i kontroli ze strony organów administracji; równe traktowanie związków zawodowych, niezależnie od ich wielkości, czy kręgu zrzeszonych pracowników. Pracodawcy, organy państwowe i samorządowe nie mogą w swej działalności preferować jednych związków zawodowych a dyskryminować innych. Zgodnie z ustawą zawiązki zawodowe powinny spełniać następujące funkcje: funkcja ochronna jest podstawową funkcją związków zawodowych. Wyraża się ona w przyznaniu związkom zawodowym uprawnień do skutecznej obrony interesów pracowniczych, zarówno zbiorowych, jak indywidualnych. Związki mają prawo zawierania układów zbiorowych pracy, porozumień w sprawie zakładowych systemów wynagradzania, prowadzenia z pracodawcami sporów zbiorowych. W działaniu na rzecz zbiorowych interesów związki reprezentują wszystkich pracowników objętych zakresem działania danego związku bez względu na stopień „uzwiązkowienia” tych pracowników. Natomiast w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy związki zawodowe w wypadkach określonych w kodeksie pracy i innych ustawach, reprezentują swoich członków, zaś pracowników nie zrzeszonych – na ich wniosek; partycypacyjna funkcja związków przejawia się w udziale związków i ich przedstawicieli w organach nadrzędnych instytucji zajmujących się warunkami pracy, bytu i wypoczynku pracowników (np. ZUS, Biur Pracy) oraz w sprawie opiniowania i uczestnictwa w tworzeniu aktów prawnych z dziedzin objętych zakresem działania związku; kontrolna funkcja związków zawodowych wyraża się przede wszystkim w sprawowaniu kontroli nad przestrzeganiem prawa pracy w zakładach pracy i kierowaniu społeczną inspekcją pracy. W celu realizacji funkcji kontrolnej organy państwowe i kierownicy zakładów pracy powinni udzielać wyjaśnień i udostępniać odpowiednich dokumentów. Uprawnienia zakładowych organizacji związkowych można podzielić przy założeniu pewnych upraszczających kryteriów na: stanowcze, opiniodawcze, samodzielne. Uprawnienia stanowcze w których kierownik zakładu pracy może podjąć określoną decyzję po uzyskaniu uprzedniej zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej lub 19 jest obowiązany ustalić z tym zarządem wspólne stanowisko. Uchybienie temu obowiązkowi czyni decyzję kierownika zakładu pracy niezgodną z przepisami prawa. Do takich decyzji zaliczyć można: a) ustalenie w zakładzie pracy systemu wynagradzania, w tym także wszelkiego rodzaju regulaminów premiowania i nagradzania niezależnie od tego, czy zakład pracy stosuje ustawę o zasadach tworzenia zakładowych systemów wynagradzania, b) ustalanie regulaminów podziału i wykorzystaniu funduszów – socjalnego i mieszkaniowego, w tym także przyznawanie pracownikom świadczeń z tych funduszów, c) ustalanie planu urlopów wypoczynkowych pracowników, d) ustalanie w uspołecznionych zakładach pracy rozkładu dodatkowych dni wolnych od pracy w roku, e) określenie zasad prowadzenia grupowych zwolnień w zakładach pracy, f) rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z pracownikiem – społecznym inspektorem pracy - w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu (art. 13 ustawy z 2.06.1983 r. o społecznej inspekcji pracy – Dz. U. Nr 35 poz. 164 z póź. zm.), g) dyscyplinarnego rozwiązywania umowy o pracę z pracodawcą w ciąży lub korzystania z urlopu macierzyńskiego (art. 177 k.p.), h) rozpatrzenia sprzeciwu pracownika od nałożonej kary porządkowej; sprzeciw rozstrzyga pracodawca w porozumieniu z zarządem zakładowej organizacji związkowej, i) rozwiązanie formy zaopatrywania pracowników w odzież i obuwie robocze oraz ustalenie zakładowej tabeli norm przydziału ochron osobistych odzieży i obuwia roboczego. Uprawnienia o charakterze opiniodawczym (stanowisko organizacji związkowej jest wymagane, lecz formalnie nie wiąże kierownika zakładu pracy), którymi mogą być: a) konsultacja zamiaru wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, a także wypowiedzenia warunków umowy o pracę (art. 38 i 52 k.p.), b) przyznawania nagród i wyróżnień (art. 105 k.p.), c) wnioskowanie zaniechania dochodzenia od pracownika odszkodowania z tytułu odpowiedzialności materialnej (art. 119 k.p.). Uprawnienia o charakterze samodzielnym. Czynnikiem wyróżniającym tę grupę uprawnień związkowych jest to, że korzystanie z nich następuje w zasadzie z inicjatywy samej organizacji a nie w ramach obowiązku prawnego do których należą: a) organizowanie wyborów społecznych inspektorów pracy i uchwalanie regulaminów tych wyborów (ustawa z 24.06.1983 r. o społecznej inspekcji pracy), b) zatwierdzeniu planu pracy zakładowego społecznego inspektora pracy, c) wystąpienia z wnioskiem do kierownika zakładu pracy w sprawie przyznania społecznemu inspektorowi pracy zryczałtowanego wynagrodzenia miesięcznego (art. 15 ust. 3 i 4 w/w ustawy), d) odwołanie społecznego inspektora pracy w razie niewywiązywania się przez niego z obowiązków (art. 7 w/w ustawy), e) zgłoszenie państwowemu inspektorowi pracy uwag i spostrzeżeń w związku z przeprowadzonymi kontrolami w zakładzie pracy, f) uczestniczenie w pracach zespołów powypadkowych i prawo zgłaszania zastrzeżeń do protokółów powypadkowych. 20 2. Uprawnienia zakładowych działaczy związkowych: a) Ochrona stosunku pracy przed wypowiedzeniem w okresie pełnienia funkcji członka zarządu zakładowego i członka komisji rewizyjnej zakładowej organizacji związkowej (art. 32 ust. 1 ustawa o Związkach Zawodowych), W świetle obowiązujących przepisów istnieją dwa sposoby ustalenia liczby działaczy związkowych podlegających szczególnej ochronie. Zgodnie z art. 32 ust. 3 ustawy o Związkach Zawodowych, zarząd zakładowej organizacji związkowej, reprezentatywnej w rozumieniu art.241 25a k.p., wskazuje pracodawcy pracowników podlegających szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy w liczbie nie większej niż: 1) liczba osób stanowiących kadrę kierowniczą w zakładzie pracy, albo 2) liczba wynikająca z liczebności związku zawodowego. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej dnia 16 czerwca 2003 r. (Dz. U. nr 108, poz. 1013) pracodawca jest obowiązany powiadomić na piśmie zarząd zakładowej organizacji związkowej o liczbie osób stanowiących kadrę kierowniczą w zakładzie pracy w terminie 7 dni od dnia otrzymania pisemnego żądania zarządu w tej sprawie podlegających szczególnej ochronie. Przy braku reakcji pracodawcy można skorzystać z możliwości określenia liczby osób chronionych wynikających z ilości członków organizacji związkowej. Zgodnie z art. 32, ust. 4 u.z.z.. – zarząd organizacji związkowej zrzeszającej więcej niż 20 członków będących pracownikami ma prawo wskazać 2 pracowników oraz dodatkowo: po jednym pracowniku na każde rozpoczęte 10 członków tej organizacji będących pracownikami, w przedziale od 51 do 150 tych członków, po jednym pracowniku na każde rozpoczęte 30 członków tej organizacji będących pracownikami, w przedziale od 151 do 300 tych członków, po jednym pracowniku na każde rozpoczęte 40 członków tej organizacji będących pracownikami, w przedziale od 301 do 500 tych członków, po jednym pracowniku na każde rozpoczęte 50 członków tej organizacji będących pracownikami, w przedziale powyżej 500 tych członków, W zakładowej organizacji związkowej niereprezentatywnej art. 241 250 k.p. szczególna ochrona przewidziana w art. 32 ust. 1 ustawy o z.z. przysługuje tylko jednemu pracownikowi imiennie wskazanemu uchwałą zarządu tej organizacji. b) Dopuszczalność wypowiedzenia warunków pracy lub płacy tylko w określonych przypadkach np.: likwidacja stanowiska pracy, zwolnienia grupowe z przyczyn zakładu pracy oraz ze względu na stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania (art. 43 k.p.), c) Prawo do bezpłatnego urlopu na czas pełnienia funkcji związkowej w zakładzie, z zachowaniem w okresie tego urlopu świadczeń do zakładu wynikających ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia, d) Zwolnienia od pracy działacza związkowego z zachowaniem przez niego prawa do wynagrodzenia. Prawo do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy na okres 21 kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej przysługuje (jeżeli z takim wnioskiem wystąpi zakładowa organizacja): częściowo jednemu pracownikowi w miesięcznym wymiarze godzin równym liczbie członków zatrudnionych w zakładzie pracy, gdy ich liczba jest mniejsza od 150, jednemu pracownikowi, gdy Związek liczy od 150 – 500 członków zatrudnionych w zakładzie pracy, dwóm pracownikom, gdy Związek liczy od 501 – 1000 członków zatrudnionych w zakładzie pracy, trzem pracownikom, gdy Związek liczy od 1001 – 2000 członków zatrudnionych w zakładzie pracy, kolejnemu pracownikowi za każdy rozpoczęty nowy tysiąc, gdy zakładowa organizacja związkowa liczy ponad 2000 członków zatrudnionych w zakładzie, w niepełnym wymiarze godzin i wtedy może ono być udzielane większej liczbie pracowników, zgodnie z zasadami zawartymi w punktach poprzednich. Trzeba zwrócić uwagę, że ustawa związkowa możliwość zwolnienia od pracy działacza związkowego, uzależnia od liczby związkowców – pracowników zakładu pracy. W liczbie tej nie uwzględnia się więc członków Związku, którzy nie są pracownikami np.: emerytów, agentów, zleceniobiorców. prawo do płatnych zwolnień od pracy na wykonywanie doraźnych czynności związanych ze sprawowaną funkcją związkową w zakładzie pracy jak i poza nim. Ustawa nie określa, jak długo trwać zwolnienie pracownika od pracy. Długość zwolnienia wyznacza charakter czynności, jaka ma być wykonana (np. wzięcie udziału w kilkudniowym szkoleniu związkowym, udział w obradach statutowego organu Związku). 3. Uprawnienia zakładowej organizacji związkowej do korzystania z pomieszczeń urządzeń technicznych koniecznych do wykonywania działalności związkowej (art. 33 ustawy o ZZ). Obowiązująca ustawa nie zawiera bezwzględnego obowiązku pracodawcy udostępniania pomieszczeń i urządzeń technicznych – sprawy te pozostawiono porozumieniu między pracodawcą a Związkiem. 22 Rozdział 4. Zakładowa organizacja związkowa – formy i metody działalności 4.1.Zasady postępowania w przypadku tworzenia zakładowej organizacji związkowej NSZZ Pracowników Wojska. a) Zapoznanie się pracowników wojska, którzy zamierzają utworzyć Związek ze Statutem NSZZ PW oraz aktualnym programem działania, b) Założenie pisemnej deklaracji o przystąpieniu do Związku, c) Podjęcie uchwały o przystąpieniu do NSZZ Pracowników Wojska oraz wystąpienie z wnioskiem do instancji okręgowej o wpisanie do ewidencji, d) Przeprowadzenie ogólnego zebrania wyborczego celem wybory instancji związkowej oraz programu działania organizacji zakładowej. 4.2.Władze i instancje zakładowej organizacji związkowej NSZZ Pracowników Wojska: 1) Najważniejszą władzą zakładowej organizacji związkowej jest Ogólne Zebranie Członków lub Zakładowa Konferencji Delegatów. Odbycie Zakładowej Konferencji Delegatów zamiast Zebrania Ogólnego można postanowić (Zarząd Zakładowy) w przypadku trudności zorganizowania tego ostatniego. Liczba delegatów na Zakładową Konferencję nie powinna być mniejsza niż 50 członków Związku. Kryteria i zasady wyboru delegatów określa zarząd zakładowy. W ogólnym zebraniu zakładowej organizacji związkowej biorą udział z głosem decydującym wszyscy członkowie tej organizacji, natomiast w Konferencji Delegatów – wybrani delegaci. Do ogólnego zebrania członków lub Zakładowej Konferencji delegatów należy: a) uchwalenie programu działania zarządu zakładowego oraz wytycznych jego działalności, b) rozpatrywanie sprawozdań i wniosków zarządu zakładowego oraz zakładowej komisji rewizyjnej, c) wybieranie delegatów na Konferencję Okręgową, d) ustalenie liczby i wybieranie członków zarządu zakładowego i komisji rewizyjnej, e) uchwalenie budżetu i zatwierdzenie rocznego sprawozdania finansowego i udzielenie absolutorium, f) uchylenie uchwał zarządu zakładowego niezgodnych z przepisami prawa lub statutem, g) odwoływanie członków zarządu zakładowego i komisji rewizyjnej. Ramowy porządek obrad Ogólnego Zebrania (Konferencji Delegatów): wybór Przewodniczącego zebrania (Konferencji), wybór Prezydium zebrania (Konferencji), przyjęcie regulaminu obrad, wybór komisji mandatowej (liczebność według potrzeb), wybór komisji wyborczej (liczebność według potrzeb), wybór komisji wniosków i uchwał (liczebność według potrzeb), wybór komisji skrutacyjnej (liczebność według potrzeb), powołanie protokolantów. 23 Porządek obrad i poszczególne decyzje ustala się w głosowaniu jawnym. Szczegółowe zasady przeprowadzania zebrań sprawozdawczo-wyborczych określa ORDYNACJA WYBORCZA opracowana na podstawie Statutu i instrukcji wyborczej przyjętej przez Krajowy Zjazd Delegatów w grudniu 1983 r., a opublikowanym w biuletynie związkowym nr 10/27 w 1991 roku. 2) Instancja zakładowej organizacji związkowej. Instancją zakładowej organizacji związkowej w myśl Statutu NSZZ PW – jest Zarząd Zakładowy. Podstawowe kompetencje Zarządu Zakładowego określa § 45 Statutu. Do Zarządu Zakładowego (§ 44 Statutu NSZZ PW) wybiera się: przewodniczącego, zastępcę przewodniczącego, sekretarza, skarbnika i innych członków. Zarząd Zakładowy dla swoich potrzeb może powołać komisje problemowe – stałe lub doraźne. Przykładowy zakres zadań poszczególnych osób funkcyjnych oraz komisji problemowych, w zależności od liczebności organizacji związkowej, może wyglądać następująco: PRZEWODNICZĄCY ZARZĄDU ZAKŁADOWEGO SEKRETARZ KOMISJA DYSCYPLINY I BHP KOMISJA KULTURALNOOŚWIATOWA SKARBNIK WICEPRZEWODNICZĄCY KOMISJA PRACY I PŁAC KOMISJA SOCJALNA KOMISJA SPORTU I TURYSTYKI PRZEWODNICZĄCY: Kieruje działalnością zarządu zakładowego, Zwołuje i prowadzi posiedzenia zarządu zakładowego, Reprezentuje zarząd zakładowy przed kierownikiem zakładu pracy w sprawach pracowniczych, przedstawia stanowisko zakładowej organizacji związkowej wynikające z ochrony stosunku pracy, Kontroluje nadzoruje pracę innych osób funkcyjnych, Nadzoruje i inspiruje do prawidłowej działalności poszczególne komisje zakładowe. 24 WICEPRZEWODNICZĄCY: Wykonuje czynności związane z zapewnieniem na bieżąco działalności zarządu zakładowego oraz podejmuje sprawy w czasie nieobecności przewodniczącego, Kieruje pracą komisji socjalnej, jest w stałym kontakcie z pracownikiem socjalnym zakładu pracy, nadzoruje i inspiruje do działania podległe sobie komisje kulturalnooświatową, sportu i turystyki. wykonuje czynności związane z zapewnieniem na bieżąco działalność zarządu zakładowego oraz podejmuje sprawy w czasie nieobecności przewodniczącego, kieruje pracą komisji socjalnej, jest w stałym kontakcie z pracownikiem socjalnym zakładu pracy, nadzoruje i inspiruje do działania podległe sobie komisje: kulturalnooświatową, sportu i turystyki. SEKRETARZ: wykonuje czynności organizacyjne związane z funkcjonowaniem zarządu, sporządza plany pracy zarządu, przygotowuje materiały dotyczące realizacji uchwał zarządu oraz zebrań ogólnych organizacji, prowadzi ewidencję członków Związku, prowadzi dokumentację zakładowej organizacji związkowej (np. książki protokołów posiedzeń Zarządu, książka wpływających pism, itp.). SKARBNIK: współdziała z księgowym związku w opracowaniu preliminarza budżetowego i sprawozdań finansowych, nadzoruje i czuwa nad terminowym i prawidłowym odprowadzaniem składek związkowych do Zarządu głównego, nadzoruje realizację planu finansowego i prawidłowe wydatkowanie funduszu związkowego, odpowiada za gospodarkę finansową i majątkową organizacji związkowej. 4.3. ZAKRES DZIAŁANIA /RAMOWY/ POSZCZEGÓLNYCH KOMISJI: Komisja dyscypliny i BHP Podlega bezpośrednio przewodniczącemu zarządu, Współpracuje z działem spraw pracowniczych (referentem ds. kadrowych) w zakresie przestrzegania dyscypliny pracy oraz zakładowego regulaminu pracy, Analizuje wnioski o ukaranie pracownika, przedstawia zarządowi, Nadzoruje działalność społecznego inspektora pracy, Współpracuje z zakładowym inspektorem ds. BHP. Komisja Pracy i Płacy Podlega bezpośrednio przewodniczącemu zarządu, Analizuje wysokości wynagrodzeń w poszczególnych grupach zawodowych na terenie zakładu pracy, ujawnia dysproporcje w wynagrodzeniach, Przygotowuje koncepcje przeprowadzenia podwyżek płac, 25 Nadzoruje przestrzeganie przepisów prawa pracy w tym Kodeksu Pracy przez pracodawcę i zgłasza je zarządowi. Komisja Socjalna Podlega bezpośrednio wiceprzewodniczącemu zarządu, Uczestniczy w posiedzeniach komisji socjalno-bytowej zakładu pracy, Analizuje wnikliwie stopień zaspokojenia potrzeb socjalnych załogi proponując zarządowi wnioski przy opracowywaniu harmonogramu wydatków funduszu socjalnego, Prowadzi ewidencję pracowników ubiegających się o pożyczki z funduszu mieszkaniowego, Prowadzi ewidencję pracowników ubiegających się o leczenie sanatoryjne. Komisja Kulturalno-Oświatowa Podlega bezpośrednio wiceprzewodniczącemu zarządu, Współpracuje z pracownikiem socjalnym zakładu przy opracowywaniu zamierzeń o charakterze kulturalno-oświatowym, Organizuje imprezy okolicznościowe np. dzień dziecka. Komisja Sportu i Turystyki Podlega bezpośrednio wiceprzewodniczącemu zarządu, Współpracuje z pracownikiem socjalnym zakładu przy opracowywaniu zamierzeń sportowo-turystycznych, Organizuje wycieczki krajowe i zagraniczne, Organizuje wycieczki na grzyby i jagody, Organizuje festyny, rozgrywki sportowe. W razie potrzeby i specyfiki zakładu powołać można inne komisje np.: ds. emerytów i rencistów, ds. kobiet. W dużych liczebnie organizacjach związkowych mogą być tworzone oddziałowe (wydziałowe) organizacje związkowe i grupy związkowe (§ 46 statutu). Działalnością grupy związkowej kieruje mąż zaufania wybrany przez Ogólne Zebranie Grupy Związkowej. Mąż zaufania posiada uprawnienia określone w § 47 statutu. 4.4. PREZYDIUM ZARZĄDU ZAKŁADOWEGO W zarządach zakładowych liczących np. 11 osób, zarząd ze swojego grona może wybrać prezydium. Zakres uprawnień prezydium powinien określić zarząd zakładowy w formie uchwały. Przykładowy zakres ten może być następujący: prezydium kieruje bieżącą działalnością zakładowej organizacji związkowej w okresie między posiedzeniami zarządu zakładowego, prezydium rozpatruje wnioski o przyznanie zapomóg, podejmuje decyzje o wysokości zapomóg oraz ich wypłacenie, prezydium podejmuje decyzje w sprawach bieżącej realizacji budżetu związkowego w tym o wypłacie zasiłków statutowych, prezydium na każdym posiedzeniu zarządu zakładowego składa sprawozdania ze swej działalności. 26 Uzupełnienie składu zarządu zakładowego W razie zmniejszenia składu zarządu, instrukcja związkowa podejmuje uchwałę o dokooptowanie spośród kandydatów listy wyborczej wg kolejności uzyskanych głosów (§ 30 statutu). W przypadku gdy liczba dokooptowanych przekroczy 1/3 członków instancji, należy dokonać wyborów uzupełniających, gdy liczba dokooptowanych przekroczy 50% - proponowanych wyborów całej instancji. 4.5. KOMISJA REWIZYJNA Wybrana jest na zebraniu ogólnym, na okres kadencji zarządu danego szczebla. Konstytuuje się bezpośrednio po wyborach, wybiera przewodniczącego, sekretarza. Członkowie komisji rewizyjnej mają prawo uczestniczenia w posiedzeniach zarządu zakładowego. Do zadań komisji rewizyjnej należy: Kontrolowanie działalności merytorycznej zarządu zakładowego z punktu widzenia jego zgodności ze Statutem, Kontrolowanie gospodarki i finansów zarządu zakładowego pod względem legalności, gospodarności, celowości i rzetelności, Dokonywanie oceny projektów preliminarzy budżetowych i sprawozdań z realizacji budżetów i przedkładanie Zebraniu ogólnemu, Informowanie zarządu zakładowego o wynikach kontroli, przedstawianie wniosków. Zasady, tryb i metody działania komisji rewizyjnych został omówiony w rozdziale VII. 4.6. PLANOWANIE DZIAŁALNOŚCI Planowanie wprowadza do pracy zakładowej organizacji ład i porządek, nadaje określony kierunek działalności ogniw i aktywu zakładowej organizacji związkowej. Podstawą skoordynowanych działów organizacji związkowej jest ramowy plan pracy (program) na okres roku. Przystępując do opracowania rocznego planu pracy trzeba uwzględnić źródła, zawierające niezbędne dla efektywnej działalności dane i inspiracje. Należą do nich: postanowienia zawarte w uchwale ogólnego zebrania, wnioski zgłaszane przez członków Związku i załogę, wnioski i postulaty zgłaszane przez inne organizacje i gremia np. samorządy pracownicze. W dobrze opracowanym planie przede wszystkim ważne jest jednoznaczne wyeksponowanie problemu (tematu), wskazanie sposobu wykonania oraz określenie terminów, osób, zespołów przygotowujących odpowiednie dane i wykonujących określone zadania. 27 RAMOWY PRZYKŁAD PLANU PRACY W ROKU ……….. Lp. Problem Planowane przedsięwzięcie Osoby odpowiedzialne Termin 1. Realizacja spraw bieżących Zebranie Zarządu Przewodniczący Zakładowego NSZZ PW Zarządu 1. na miesiąc 2. Realizacja spraw statutowych Zebranie roczne NSZZ Przewodniczący PW (instytucji) Zarządu maj 2010 1. Przygotować materiał zakładowy, Inspektor BHP I kw. Roku 2. Przygotować materiał związkowy, SIP I kw. Roku Przewodniczący Zarządu kwiecień 3. Ocena stanu BHP w zakładzie z udziałem kierownictwa oraz przedstawiciela Zarządu Okręgowego 3. Przeprowadzić naradę 4. Opłacenie składek Przesłanie do Zarządu Okręgowego sprawozdania kwartalnego z opłacanych składek 5. Turystyka Wycieczka do Pragi p. Kowalski czerwiec 6. Działalność rekreacyjna Wyjazd grzybobranie p. Nowak wrzesień Działalność kulturalna Wyjście do Teatru Ateneum 4.7. INNE SPOSTRZEŻENIA ORGANIZACJI DOTYCZĄCE Skarbnik Do 10-go miesiąca następującego po końcu kwartału listopad DZIAŁALNOŚCI ZAKŁADOWEJ Wszystkie organizacje związkowe NSZZ Pracowników Wojska posługują się określonymi pieczęciami. Są to pieczęcie podłużne z określeniem nazwy Związku i nazwy zakładu pracy oraz garnizonu (miejscowości). Takie same określenia zawiera pieczęć okrągła. Dla podniesienia rangi osoby funkcyjnej oraz dla konkretnego określenia kto firmuje podpisem dokument związkowy wskazane jest posługiwanie się pieczęciami imiennymi. 4.8.ZASADY POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU LIKWIDACJI ZAKŁADOWEJ ORGANIZACJI NSZZ PRACOWNIKÓW WOJSKA. W przypadku likwidacji organizacji związkowej (likwidacja zakładu) zarząd zakładowy powinien: z wyprzedzeniem 1 m– ca poinformować o tym fakcie zakładową komisję rewizyjną, zwołać ogólne zebranie członków organizacji związkowej, uregulować zobowiązanie członków organizacji związkowej, Uregulować zobowiązania z Zarządem Głównym i innymi wierzycielami, 28 uzupełnić dokumentację związkową, a zwłaszcza dokonać odpowiednich adnotacji, przedstawić propozycje podziału majątku związkowego (przesłać protokół do komisji rewizyjnej). ZARZĄD OKRĘGOWY PODEJMUJE DECYZJE: o powołaniu komisji likwidacyjnej, która sporządzi odpowiedni protokół, wskazując w nim informacje o zniszczonych dokumentach i przekazaniu pieczęci, o przeznaczeniu mienia związkowego likwidowanej organizacji, o terminie likwidacji konta związkowego, o rozliczeniu zakładowej organizacji związkowej ze wskazaniem daty zaprzestania jej działalności. Chociaż Statut naszego Związku stawia odmienne zadania przed Zarządem Zakładowym (§ 45) i Zakładową Komisją Rewizyjną (§ 51), to jednak cel jest taki samwłaściwe, zgodne z oczekiwaniami członków działanie Zakładowej Organizacji Związkowej. Ważnym zatem jest. aby: 1. w posiedzeniach Zarządu uczestniczyli członkowie Zakładowej Komisji Rewizyjnej; 2. podejmowane działania były wspólnie wypracowywane; 3. wydatkowanie środków pochodzących ze składek członkowskich czy funduszu socjalnego –uzgodnione. 4.9. KONTROLE Zakładowa Komisja Rewizyjna winna działać w oparciu o opracowany plan pracy, z treścią, którego ma o b o w i ą z e k zapoznać Zarząd Zakładowy. Niezależnie od tego, chcąc przeprowadzić kontrolę winna: 1. poinformować Zarząd Zakładowy o jej terminie (z takim wyprzedzeniem, które umożliwi właściwe się do niej przygotowanie); 2. przedmiocie kontroli. Jeżeli kontrolowane są FINANSE organizacji. Zarząd ma obowiązek przygotować i udostępnić kontrolującym: 1. ewidencje wpływów i wydatków; 2. preliminarz planowanych wpływów i wydatków, którego zatwierdzenie winno się odbyć w obecności Zakładowej Komisji Rewizyjnej; 3. miesięczne wydruki z komórki finansowej, dotyczące potrąceń z uposażeń członków Związku z tytułu opłacania przez nich składek członkowskich; 4. kwartalne sprawozdania finansowe wraz z kserokopia aktu zgonu lub aktu urodzenia w przypadku wypłacenia zasiłku statutowego; 5. kserokopie przelewów składek do Zarządu Głównego NSZZ PW; 6. rozliczenie 50 % składek pozostających w dyspozycji organizacji oraz 100 % składek pochodzących od emerytów i rencistów. zasadność wydatków (zgodność z podejmowanymi przez Zebranie czy Zarząd Zakładowymi uchwałami), rachunki, faktury itp., które na odwrocie winny być opisane - z podaniem celu zakupu oraz podpisane przez Przewodniczącego (lub przedstawiciela) Zarządu Zakładowego i Przewodniczącego Zakładowej Komisji Rewizyjnej ( lub jej przedstawiciela), stan konta zakładowej organizacji związkowej oraz stan kasy na dzień kontroli. 29 Jeżeli kontrolowana jest działalność MERYTORYCZNA. to Zarząd Zakładowy winien przedstawić kontrolującym m.in.: 1. plan pracy i jego realizację; 2. realizację uchwał podjętych: podczas Zebrań członków zakładowej organizacji - podczas posiedzeń Zarządu Zakładowego, przez instancje nadrzędne 3. realizacje wniosków, jakie wpływają do Zarządu Zakładowego od związkowców; 4. ocenę współpracy z kierownictwem zakładu w zakresie rozwiązywania zgłaszanych przez pracowników problemów Kontrolując DOKUMENTACJĘ ZWIĄZKOWĄ. Komisja winna sprawdzić czy Zarząd Zakładowy posiada: 1. Statut NSZZ PW; 2. Ustawę o związkach zawodowych; 3. Kodeks pracy; 4. Instrukcje prowadzenia działalności finansowej w organizacjach zakładowych; 5. Regulamin zakładowego funduszu świadczeń socjalnych; 6. Protokolarz z posiedzeń; 7. Wykaz członków Związku (deklaracje); 8. Wykaz osób chronionych (zgodnie z ustawa o związkach zawodowych). Pełna informacja nt. działania Komisji Rewizyjnej znajduje się w opracowanym przez Główna Komisje Rewizyjna dokumencie pt." Zasady, tryb i metody działania komisji rewizyjnych”, który winien być w posiadaniu każdej zakładowej organizacji związkowej. Protokołowanie posiedzeń Protokoły powinny być pisane w zeszycie formatu A-4. Każdy z nich musi posiadać: 1. kolejny numer posiedzenia 2. datę posiedzenia 3. stwierdzenie prawomocności na podstawie listy obecności 4. kto uczestniczył w posiedzeniu poza członkami Zarządu Zakładowego 5. porządek posiedzenia Omawiane sprawy winny być opisane w sposób zwięzły, lecz odzwierciedlający przebieg posiedzenia, wysuwane wnioski, podejmowane decyzje czy uchwały, które mogą mięć oddzielną numerację. Celem ułatwienia pracy można podejmować uchwały stale - obowiązujące cala kadencje np.: w sprawach jubileuszy, pożegnań odchodzących na emeryturę lub rentę, paczek dla dzieci z okazji świąt, zakupu okolicznościowych wiązanek. Przy uzgadnianiu wydatków należy wyraźnie zaznaczyć, z jakiego funduszu (związkowego czy socjalnego) wydatek ma być realizowany? 4.10. ZEBRANIE Zebranie to forma pracy kolegialnej. W znaczeniu ogólnym przez zebranie rozumiemy wszystkie formy organizowanych spotkań, takie jak narady, konferencje, odprawy, posiedzenia. W z n a c z e n i u s t a t u t o w y m zebranie jest organem najwyższej władzy w organizacji na danym szczeblu jej struktury. Stanowi ono forum wymiany poglądów i kształtowania opinii członków. Zebrania statutowe mają uprawnienia do kolektywnego określania zadań oraz do podejmowania decyzji i uchwał wiążących dla wybieralnych organów władzy i wszystkich członków organizacji. Udział w zebraniach jest statutowym 30 obowiązkiem członków. Od przebiegu i wyniku zebrań zależy w podstawowej mierze sprawność działania organizacji. P r a w i d ł o w o z o r g a n i z o w a n e z e b r a n i e powinno odpowiadać ściśle określonym warunkom. Z cala pewnością nie można organizować zebrania bez ściśle określonego celu. Innymi cechami dobrze przygotowanych zebrań są: planowość, sprawność i rzeczowość prowadzonych obrad, konkretność podejmowanych uchwal i wniosków. S p r a w n y p r z e b i e g z e b r a n i a zależy w dużym stopniu od jego organizatorów i przewodniczącego obrad. Dobrze prowadzone zebranie powinno stwarzać warunki do kolegialnego decydowania. Jedna osoba nie ma prawa podejmowania decyzji wiążących dla organizacji i jej członków. Decyzje kolegialne są ujmowane najczęściej w formie uchwal, postanowień, zaleceń, wniosków itp. P r z e w o d n i c z a c y Z w i ą z k u kierujący kolegialnie niezależnie od tego, czy projekt decyzji przygotowuje sam, czy w gronie ścisłego kierownictwa z udziałem zainteresowanych komisji - po zakończeniu etapu przygotowawczego podaje projekt decyzji do zatwierdzenia organu kolegialnego lub ogólnego zebrania. Kiedy przewodniczący decyzje podejmuje indywidualnie lub z udziałem wąskiego grona osób, zebrania maja wówczas charakter formalny, a uczestniczący w nich - występują w roli statystów. przy takich praktykach członkowie czuja się pozbawieni wpływu na życie organizacji. Zebrania nie powinny być również organizowane "pod górę". Mijają się one z oczekiwaniami członków, są natomiast nastawione na przypodobanie się kierownictwu instancji nadrzędnych. STATUTOWE PRAWO DO KRYTYKI przyczynia się do rozpraszania wątpliwości i naturalnego rozładowywania napięć. Zdrowa, konstruktywna krytyka przeciwdziała z jednej strony zastojowi i rutynie, a z drugiej - pobudza inicjatywę i aktywność członków organizacji. Ukazuje mankamenty przeszkadzające w osiągnięciu wytyczonego celu, wskazuje kierunki i wzory rozwiązań. Członkowie organizacji maja zagwarantowane statutowo prawo do krytyki. Określają je prawa członkowskie do wyrażania własnych opinii. Niechętny stosunek do krytyki występuje zawsze. Wynika on ze zwykłych ludzkich obaw przed krytyka i przejawia się niezależnie od tego, jaki krytyka ma charakter i jakie są intencje krytykujących. Wszelkie przejawy ograniczania krytyki i swobodnej wymiany zdań powodują d w o i s t o ś ć ż y c i a o r g a n i z a c j i – prowadzenie jednostronnej aprobującej dyskusji z trybun oficjalnych i drugiego jej nurtu - rzeczywistej wymiany poglądów na zapleczu, za kulisami. Takie praktyki wywołują niezadowolenie członków, a tym samym staja się niebezpieczne dla organizacji. KONFERENCJA DELEGATÓW, czy ogólne zebranie członków w zakładach pracy stanowią organa władzy zwierzchniej organizacji zakładowych. Mają uprawnienia statutowe do zatwierdzania programów i planów działania oraz podejmowania uchwal i decyzji dotyczących organizacji i jej Członków. Konferencje obradują przy udziale delegatów obdarzonych mandatami przez swoich wyborców na zebraniach ogniw danej organizacji. W konferencjach uczestniczą prawomocnie wybrani delegaci i członkowie organów ustępującej władzy, którzy nie otrzymali ponownie mandatu oraz zaproszeni goście. Konferencje sprawozdawczo-wyborcze dokonują oceny władz organizacji, wybierają ze swego grona na okres nowej kadencji kolegialne organa władzy oraz delegatów na zebrania sprawozdawczo-wyborcze szczebla wyższego (konferencja, zjazd) , a także zatwierdzają programy działania. Delegaci wybierają (w glosowaniu jawnym) prezydium konferencji i przewodniczącego obrad, zatwierdzają regulaminy obrad, przegłosowują składy komisji (mandatowej, uchwal i wniosków, wyborczej), a przed przystąpieniem do wyboru władz komisji skrutacyjnej. Każdy delegat ma prawo zgłosić własne uwagi i propozycje, jeśli nawet 31 glosowanie dotyczy spraw typowo proceduralnych. Delegatom przysługuje czynne i bierne prawo wyborcze. Oznacza to, że każdy delegat ma prawo wybierać i być wybieranym. ZJAZD KRAJOWY - jego zadaniem jest dokonanie oceny realizacji przyjętego programu działania, wybór nowych władz oraz wypracowanie i przyjęcie uchwały programowej (programu działania na następną kadencję). Ponadto zjazd ma prawo uchwalania statutu dla organizacji lub dokonania zmian w dotychczasowym statucie. Zjazd podejmuje decyzje dla całej organizacji w skali kraju. Uczestniczą w nim delegaci wybrani na konferencjach okręgowych. Zjazd spełnia swoja role wówczas, gdy jego delegaci opuszczają sale z przekonaniem, że rzetelnie ocenili prace swojej organizacji, samodzielnie dokonali wyboru władz i uchwalili konkretny program, z którego realizacji będą rozliczać nowo wybrane władze w toku i pod koniec kadencji. ZEBRANIA STATUTOWE Zebrania sprawozdawczo-wyborcze są związane z okresami trwania kadencji władz, a tym samym organizowane w odstępach czasu ściśle określonych w statutach. Celem tych zebrań jest dokonywanie oceny realizacji zadań, przyjęcie programu na następną kadencje, dokonanie wyboru władz. Zebrania sprawozdawczo-wyborcze, niezależnie od tego, przez jakie organizacje są zwoływane, podlegają zawsze ścisłym wymaganiom. Określają je statut i Regulamin obrad. R e g u l a m i n y, zatwierdzone przez uczestników zebrań mogą stanowić co do sposobu prowadzenia zebrań, np. czasu trwania wystąpień. Nie mogą natomiast naruszać generalnie przyjętej struktury zebrań, w związku z czym wszystkie zebrania tego typu mają podobny porządek obrad. Zakłada on: otwarcie zebrania i wybór prezydium, przy czym stosowana jest tu zasada, że zebrania sprawozdawczo-wyborcze otwiera zawsze członek ustępującego zarządu, wybór przewodniczącego (przewodniczących) prowadzenie obrad, zatwierdzenie najpierw porządku, później regulaminu obrad, wybór komisji mandatowej, wybór komisji uchwał i wniosków, wybór komisji statutowej (na zjazdach), wybór komisji wyborczej, wygłoszenie referatu sprawozdawczo-programowego, sprawozdanie komisji rewizyjnej, odczytanie protokołu komisji mandatowej dyskusje, a w toku, dyskusji zaproponowanie przez komisje wyborcza listy kandydatów, przyjęcie jej w drodze glosowania zgodnie z obowiązującym, regulaminem i ordynacja wyborcza, wybór komisji skrutacyjnej, przygotowanie przez komisje list wyborczych i urn, przeprowadzenie aktu wyborów w przerwie (w czasie trwania dyskusji), zamkniecie dyskusji, sprawozdanie komisji statutowej (na zjeździe) - przyjęcie statutu, sprawozdanie komisji uchwal i wniosków, zatwierdzenie programu działania, uchwały programowej, ogłoszenie wyników wyborów, zaprezentowanie nowo wybranego przewodniczącego, przejęcie obrad przez nowo wybranego przewodniczącego, zamkniecie obrad. 32 Z e b r a n i a s p r a w o z d a w c z e są prowadzone według podobnej procedury jak sprawozdawczo-wyborcze, z tą jednak różnica, że: nie występują w nich punkty związane z przygotowaniem wyborów i przeprowadzeniem aktu wyborczego, nie jest przyjmowany program działania. Na zebraniach tych są podejmowane krótkie uchwały, które oceniają realizacje programu działania (uchwały programowej) lub wprowadzają do niego niezbędne uzupełnienia. Zebrania sprawozdawcze powinny być konstruktywne i przygotowane tak, żeby aktywizowały członków organizacji i mobilizowały do działania jej kierownictwo. Dlatego zarówno dyskusja, jak i przyjęte na nich dokumenty winny być podporządkowane sprawowaniu kontroli członków organizacji nad wybranymi organami władzy. O b r a d y w y b i e r a l n y c h w ł a d z - (np. zarządu zakładowego) są zwoływane w celu podjęcia decyzji: przyjęcia uchwały, zatwierdzenia wniosków i postulatów członków (zgłaszanych na zebraniach), ustosunkowania się do spraw organizacyjnych. Obrady władz wybieralnych spełniają ważną rolę w procesie decyzyjnym. W toku obrad odbywa się wybór wariantu decyzji i dokonuje się jego kolektywnego zatwierdzenia. Dlatego istotna role odgrywa uprzednie przygotowanie samych obrad oraz biorących w nich udział uczestników. W celu pełniejszego ich zapoznania ze stawianymi problemami przygotowuje się i rozsyła materiały naświetlające dane problemy. Taka metoda pozwala na autentyczne włączenie się członków władz w proces decyzji, przeciwdziała formalnemu przegłosowaniu. ORGANA WYBIERALNE MAJĄ OBOWIĄZEK UDZIELANIA SWOIM CZŁONKOM SYSTEMATYCZNEJ INFORMACJI O ŻYCIU BIEŻĄCYM I PROBLEMACH ORGANIZACJI. Z e b r a n i e i n f o r m a c y j n e jest organizowane w celu zapoznania członków organizacji z ważnymi problemami występującymi w organizacji albo w skali ogólnospołecznej. Porządek obrad takiego zebrania obejmuje: otwarcie, odczytanie referatu, informacji lub sprawozdania, dyskusje, jeśli nie występują sprawy organizacyjne, zamkniecie obrad. Na takim zebraniu inny charakter maja wystąpienia uczestników zebrania. Mogą to być pytania lub postulaty pełniejszego naświetlenia tematu, glosy uzupełniające referat (informacje), pogłębiające temat, bądź dezaprobujące zaprezentowane w referacie stanowisko. Zebrania o charakterze informacyjnym sprowadzają się często do zadawania pytań referującemu. W zasadzie na zebraniach tych nie są podejmowane uchwały, przyjmuje się natomiast rezolucje, apele, akty poparcia, a w sytuacji szczególnej - dezaprobaty. ORGANA PROWADZĄCE ZEBRANIA Wszystkie zebrania statutowe, jako najwyższe organa władzy danej organizacji, wybierają ze swego grona organa wewnętrzne-prezydia lub przewodniczących obrad. P r e z y d i u m z e b r a n i a - decyduje o toku obrad, przestrzega ich prawidłowości i zgodnie z regulaminem rozstrzyga różnice zdań i spory, jakie mogłyby powstać miedzy samymi uczestnikami (delegatami) czy zebranymi a przewodniczącym obrad. Z grona prezydium wybierani są przewodniczący obrad (w jawnym glosowaniu) Prezydia występują 33 również na zebraniach mających charakter uroczysty. Wówczas nie są one wybierane, lecz powoływane. W ich składach uczestniczą osoby, którym w tej formie okazuje się wyróżnienie. P r z e w o d n i c z a c y c h o b r a d na zebraniach jednodniowych wybiera się najczęściej dwóch, a na parodniowych zjazdach -kilku. Przewodniczący jest jednoosobowym organem zebrania, ale tylko w trakcie prowadzenia obrad. Po przekazaniu obowiązków swojemu zastępcy występuje, jako członek prezydium bez dodatkowych uprawnień. S e k r e t a r i a t o b r a d jest wybierany przez delegatów na dużych Zjazdach. Jest to organ współpracujący z prezydium i przewodniczącym obrad. Przestrzega on , aby obrady były prowadzone zgodnie z przyjętym porządkiem i regulaminem, przyjmuje zgłoszenia dyskutantów, ustala ich kolejność; jeśli zachodzi potrzeba przygotowuje scenariusz obrad. Jest to organ pomocny przede wszystkim przewodniczącemu obrad, który na wielkich zgromadzeniach nie byłby w stanie samodzielnie kierować ich przebiegiem. KOMISJE: Mandatowa, wyborcza, skrutacyjna, uchwał i wniosków - to organa gremiów sprawozdawczo-wyborczych (zebrania, konferencji, zjazdu, kongresu) wybierane w głosowaniu jawnym przez delegatów lub uczestników zebrania (mających bierne prawo wyborcze) w celu przeprowadzenia określonych czynności regulaminowych. Składy komisji (oprócz skrutacyjnej) może zaproponować ustępujący zarząd. Do zadań k o m i s j i m a n d a t o w e j należy sprawdzenie list obecności uczestników zebrania (delegatów) , sporządzenie protokołu dotyczącego frekwencji. Najważniejszym jednak zadaniem komisji jest stwierdzenie prawomocności zebrania, konferencji czy zjazdu. Zadaniem k o m i s j i w y b o r c z e j jest przygotowanie list kandydatów do władz tzw. listy wyborczej - zgodnie z przyjętym regulaminem obrad. Listy poddaje się pod głosowanie (jawne - zwykle większością głosów).Przyjęte przez uczestników obrad listy, komisja wyborcza przekazuje komisji skrutacyjnej w celu przeprowadzenia wyborów. K o m i s j a s k r u t a c y j n a jest wybierana dopiero po sporządzeniu list kandydatów do władz. W jej skład nie mogą wchodzić delegaci kandydujący do władz. Komisja przygotowuje listy do glosowania (z pieczątkami organizacji związkowej) i urny wyborcze. Przed przystąpieniem do glosowania przewodniczący komisji (wybrany ze składu jej członków) objaśnia zasady wyborów. Po akcie wyborczym komisja przystępuje do obliczania głosów i sporządzania protokołów z wyborów. Sprawność pracy komisji zależy od zapewnienia jej odpowiednich warunków technicznych oraz organizacji i systemu obliczania głosów. Sprawozdanie (protokół z wyników głosowania) przekazuje przewodniczący komisji skrutacyjnej. K o m i s j a u c h w a ł i w n i o s k ó w Projekty programów i uchwał opracowuje się w trakcie przygotowań do zebrania. W toku obrad komisja rejestruje wnioski, postulaty oraz uwagi do projektów programów i uchwał. Po dokonaniu ich redakcji przedkłada do zatwierdzenia. Przewodniczący obrad Duży wpływ na sprawny przebieg zebrania wywiera osoba przewodniczącego obrad. Powinien on: pobudzać aktywność i rozwijać zainteresowanie zebranych omawianymi problemami, wpływać na uczestników zebrania własna postawa i kultura osobista, znać techniki prowadzenia zebrań - wypowiadać zręczne uwagi w sytuacji powstawania niepożądanych postaw, zachowań, konfliktów - koncentrować dyskusje 34 na wybranych problemach, uściślać wypowiedzi dyskutantów wyrażających nieprecyzyjnie swe myśli, poskramiać „gaduły”, zamykać każdy z przedyskutowanych problemów podjęciem konkretnych ustaleń i wniosków. W związku z powyższym przy wyborze przewodniczącego obrad powinno się przestrzegać, aby byli to ludzie z odpowiednimi predyspozycjami, takimi jak łatwość wymowy, sugestywność, szybkość podejmowania decyzji i reagowania. Prowadzenie dyskusji - Dyskusje należy prowadzić przestrzegając kolejności porządku dziennego. Wszystkie inne sprawy wnoszone do debaty, a nieujęte w porządku dziennym, można poruszyć w wolnych wnioskach. Samowolne wnoszenie do dyskusji własnych tematów przedłuża zebranie i jest dowodem naruszenia dyscypliny i prawidłowości obrad. Kolejnością wystąpień w dyskusji kieruje przewodniczący obrad. W razie dużej liczby chętnych do dyskusji, pewna rezerwę czasu można uzyskać przez ograniczenie czasu trwania wystąpień. Decyzje w tej sprawie podejmować może wyłącznie organ kolegialny w drodze jawnego głosowania. Szczególnie duże zrozumienie należy wykazywać ludziom nie przyzwyczajonym do zabierania głosu. Kierujący dyskusja powinien uważać, aby występującym nie utrudniano formułowania ich myśli, by nie przerywano w toku wygłaszania wystąpień, nie przekrzykiwano się nawzajem i nie zakłócano porządku. W toku dyskusji powinno się wysłuchać wszystkich zgłoszonych do dyskusji mówców. Dużym mankamentem dyskusji jest gadulstwo, rozdrabnianie problemu na mało istotne sprawy, rozmydlanie tematu obrad na drugorzędne watki, nic albo niewiele wnoszące do sprawy. Przewodniczący powinien być przygotowany do przeciwdziałania takim tendencjom i udzielać głosu tylko pod warunkiem, ze będzie to wypowiedz na temat, natomiast odbierać głos, gdy mówca odbiegnie od wytyczonego kierunku debaty. R e f e r a t - jego wstęp winien być zwięzły. Ma on na celu wywołanie zainteresowania i skupienia uwagi na przedmiocie sprawy. Toteż powinien być skonstruowany tak, aby juz za pomocą pierwszych zdań wywołać zainteresowanie tekstem. We wstępie do sprawozdania dobrze jest scharakteryzować krótko sytuacje, w jakiej był realizowany program. Wyliczyć, co ułatwiało, a co utrudniało jego wykonanie. W referacie dobrze jest nawiązać do problemów, które będą wpływać na realizacje programu w nadchodzącej kadencji. Chodzi w tym wypadku głównie o problemy ekonomiczne i społeczne. Zakończenie spełnia w referacie też nie mniejsza role niż wstęp. Powinno stanowić mocny akord całego wystąpienia - utrwalić się w pamięci słuchaczy. Jest to synteza całości referatu, zamkniecie występujących w nim problemów konkretnymi wnioskami, zobowiązaniami, ustaleniami lub zapowiedzią dalszego działania. Dobrze skonstruowane przemówienie składa się z trzech części. W pierwszej - mówca zaznajamia słuchaczy z problemami lub zespołem spraw, które stanowią o danym problemie; w drugiej - przeprowadza ich analizę, omawia okoliczności, skutki i szkody; w trzeciej – formułuje wnioski. U c h w a ł a - Zgodnie z zasadami demokracji wewnątrz organizacyjnej istnieje obowiązek przedkładania na obradach projektu uchwały, aby jego członkowie mogli się ustosunkować do zawartych w niej problemów i zadań. Ogólnie przyjęła się praktyka zatwierdzania uchwał w końcowej części obrad. Gdy przedmiotem uchwały jest decyzja dotycząca jednej konkretnej sprawy, można podjąć uchwałę bezpośrednio po zakończeniu dyskusji nad danym tematem. Uchwała jest zatwierdzana w głosowaniu jawnym, większością głosów. Żeby była należycie realizowana powinna: zawierać konkretnie sprecyzowane zadania, 35 wskazywać odpowiedzialne za ich wykonanie instancje lub osoby i to w takiej formie, aby było możliwe rozliczenie ich z wykonanych zadań, określać czas, w jakim winny zostać podjęte wyznaczone zadania. Należy pamiętać, że podjęcie, uchwały jest początkiem wielu działań zmierzających do wykonania jej postanowień. W celu ułatwienia przygotowania się Zarządów poniżej zamieszczono wzory i przykłady dokumentów niezbędnych lub przydatnych do organizowania, sprawnego przeprowadzenia i sporządzenia sprawozdania przedstawiono poniżej w 14 załącznikach: Załacznik nr 1. Proponowany porządek obrad zebrania sprawozdawczo – wyborczego do zarządu zakładowego NSZZ Pracowników Wojska, Załacznik nr 2. Regulamin obrad zebrania sprawozdawczo-wyborczego, Załacznik nr 3. Karta do głosowania do komisji rewizyjnej, Załacznik nr 4. Karta do głosowania do Zarządu Zakładowego, Załacznik nr 5. Karta do głosowania na Przewodniczącego Zarządu i Komisji Rewizyjnej, Załacznik nr 6. Protokół Komisji Skrutacyjnej, Załacznik nr 7. Protokół Komisji Skrutacyjnej (wersja II), Załacznik nr 8. Protokół Komisji Wyborczej, Załacznik nr 9. Protokół Komisji Wyborczej (wersja II), Załacznik nr 10. Protokół Komisji Wyborczej (wersja III), Załacznik nr 11. Proponowane kandydatury do Komisji powołanych Zebraniu Sprawozdawczo – Wyborczym do Zarządu Zakładowego NSZZ PW ……. w dniu ……. r., Załacznik nr 12. Protokół z zebrania sprawozdawczo–wyborczego członków zakładowego NSZZ PW ………………, Załacznik nr 13. Protokół Komisji Mandatowej, Załacznik nr 14. Sprawozdanie Zarządu Zakładowego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Wojska. 36 Załącznik nr 1 ………………………… , ………………. r. (MIEJSCOWOŚĆ) PROPONOWANY PORZĄDEK OBRAD ZEBRANIA SPRAWOZDAWCZO – WYBORCZEGO DO ZARZĄDU ZAKŁADOWEGO NSZZ PRACOWNIKÓW WOJSKA ……………………………………………………. (NAZWA INSTYTUCJI) 1. Rozpoczęcie Obrad; 2. Wybór Przewodniczącego Obrad; 3. Powołanie Protokolantów; 4. Przyjęcie Porządku Obrad; 5. Powołanie Prezydium Zebrania; 6. Przyjęcie Regulaminu Obrad; 7. Wybór Komisji Regulaminowych: - mandatowej - wyborczej - uchwał i wniosków 8. Przedstawienie sprawozdania Zarządu Zakładowego NSZZ PW DGW za okres ………………. r. do ………………… r. 9. Przedstawienie sprawozdania Komisji Rewizyjnej NSZZ PW za . okres od ………………. r. do ………………… r. 10. Dyskusja; 11. Stwierdzenie prawomocności obrad (Komisja Mandatowa); 12. Udzielenie absolutorium ustępującemu Zarządowi; 13. Ustalenie ilości członków Zarządu Zakładowego oraz Komisji Rewizyjnej; 14. Ustalenie składów i list wyborczych do : - Zarządu Zakładowego NSZZ PW ……………., - Komisji Rewizyjnej 15. Wybór Komisji Skrutacyjnej; 37 16. Dyskusja; 17. Wybory do Zarządu Zakładowego i Komisji Rewizyjnej; 18. Dyskusja; 19. Ogłoszenie wyników wyborów (Komisja Skrutacyjna); 20. Zgłaszanie kandydatów na Przewodniczącego Zarządu Zakładowego NSZZ PW ………….. spośród nowo wybranego Zarządu Zakładowego, kandydatów na Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej spośród nowo wybranej Komisji Rewizyjnej, oraz Delegata na Konferencje Okręgową; 21. Wybory na Przewodniczących ZZ i KR i Delegata na Konferencję; 22. Dyskusja; 23. Ogłoszenie wyników wyborów ( Komisja Skrutacyjna); 24. Wystąpienie nowo wybranego Przewodniczącego Zarządu Zakładowego NSZZ PW ……………………………………; 25. Przedstawienie projektu Uchwały przez Przewodniczącego Komisji Uchwał i Wniosków oraz głosowanie nad podjęciem uchwały, 26. Zakończenie Obrad Zebrania Sprawozdawczo – Wyborczego członków NSZZ Pracowników Wojska ……………………... UWAGA: Przerwy w obradach Konferencji ogłasza Przewodniczący Konferencji. 38 Załącznik nr 2 …………………….. ………………. r. (miejscowość) REGULAMIN OBRAD ZEBRANIA SPRAWOZDAWCZO – WYBORCZEGO NSZZ PW ……………………………… Zebranie Sprawozdawczo – Wyborcze członków NSZZ PW …………. obraduje w dniu ………. r. 1. W Zebraniu Sprawozdawczo - Wyborczym udział biorą: a. Członkowie Niezależnego Związku Zawodowego Pracowników Wojska w ……………………………….. b. Zaproszeni Goście. 2. Obrady Konferencji Sprawozdawczo _ Wyborczej są prawomocne, jeżeli uczestniczy w niej ponad połowa Delegatów (50% + 1). 3. Obrady Konferencji Sprawozdawczo – Wyborczej są prowadzone zgodnie ze Statutem Związku oraz Instrukcją wyborczą w oparciu o niniejszy Regulamin Obrad według przyjętego Porządku Obrad. 4. W trakcie obrad Zebranie sprawozdawczo – wyborcze członków Związku: - przyjmuje sprawozdania z działalności Zarządu Zakładowego oraz Komisji Rewizyjnej NSZZ PW ……… i na jej wniosek udziela absolutorium; - wybiera Zarząd Zakładowy, Zakładową Komisję Rewizyjną, Przewodniczącego Zarządu Zakładowego, Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej, oraz Delegata na Konferencję Okręgową w głosowaniu tajnym; - przyjmuje Uchwałę oraz wytycza cele i kierunki działania. 5. Uchwała Zebrania Sprawozdawczo – Wyborczego podejmowana jest zwykłą większością w głosowaniu jawnym; 6. Zgłoszenia do dyskusji przyjmuje Przewodniczący. O kolejności wystąpień decyduje kolejność zgłoszeń. 7. Sprawy nie ujęte w niniejszym Regulaminie rozstrzyga Przewodniczący Obrad; 8. Dokumenty Zebrania Sprawozdawczo – Wyborczego NSZZ PW ……… podpisują członkowie Komisji Regulaminowych oraz Przewodniczący Obrad. 39 Załącznik nr 3 …………………….. ………………. r. (miejscowość) KARTA DO GŁOSOWANIA DO KOMISJI REWIZYJNEJ 1. ………………………………………………. 2. ………………………………………………. 3. ………………………………………………. 4. ………………………………………………. 5. ………………………………………………. 6. ………………………………………………. 7. ………………………………………………. 8. ………………………………………………. 9. ………………………………………………. 40 10. ………………………………………... 11. ………………………………………... 12. ………………………………………... Załącznik nr 4 …………………….. ………………. r. (miejscowość) KARTA DO GŁOSOWANIA DO ZARZĄDU ZAKŁADOWEGO 1. ……………………………………………………. 2. ……………………………………………………. 3. ……………………………………………………. 4. ……………………………………………………. 5. ……………………………………………………. 6. ……………………………………………………. 7. ……………………………………………………. 8. ……………………………………………………. 9. ……………………………………………………. 10. ……………………………………………… 11. ……………………………………………… 12. ……………………………………………… 13. ……………………………………………… 14. ……………………………………………… 15. ……………………………………………… 16. ……………………………………………… 17. ……………………………………………… 18. ……………………………………………… 19. ……………………………………………… 20. ……………………………………………… 21. ……………………………………………… 41 Załącznik nr 5 …………………….. ………………. r. (miejscowość) KARTA DO GŁOSOWANIA NA PRZEWODNICZĄCEGO ZARZĄDU 1. 2. 3. 4. 5. ………………………………………………………... ………………………………………………………... ………………………………………………………... ………………………………………………………... ………………………………………………………... NA PRZEWODNICZĄCEGO KOMISJI REWIZYJNEJ 1. 2. 3. 4. 5. …………………………………………………….. …………………………………………………….. …………………………………………………….. …………………………………………………….. …………………………………………………….. NA DELEGATA NA KONFERENCJĘ OKRĘGOWĄ IC MON 1. 2. 3. 4. 5. 42 ……………………………………………………….. ……………………………………………………….. ……………………………………………………….. ……………………………………………………….. ……………………………………………………….. Załącznik nr 6 PROTOKÓŁ KOMISJI SKRUTACYJNEJ Komisja Skrutacyjna wybrana w dniu …..…….. r. na Zebraniu Sprawozdawczo – Wyborczym NSZZ Pracowników Wojska ………………… w składzie : 1. Przewodniczący Kol................................... 2. Członek Kol................................... 3. Członek Kol................................... 4 Członek Kol................................... 5. Członek Kol................................... Stwierdza na podstawie Protokołu Komisji Wyborczej, że w wyborach odbytych w dniu ………………….r.: I. Na kandydatów do Zarządu Zakładowego NSZZ PW ……………………… głosowało ………… członków związku, głosów ważnych oddano …………., głosów nieważnych oddano ………….. . Kandydaci ( wg kolejności alfabetycznej ) otrzymali następującą ilość ważnie oddanych głosów : 1. ………………………………………….. 2. ………………………………………….. 3. ………………………………………….. 4. ………………………………………….. 5. ………………………………………….. 6. ………………………………………….. 7. ………………………………………….. 8. ………………………………………….. 9. ………………………………………….. 10. ………………………………………… ilość głosów ………… „ ………… „ ………… „ ………… „ ………… „ ………… „ ………… „ ………… „ ………… „ ………… W wyniku wyborów do Zarządu Zakładowego NSZZ PW ………. wybrane zostały następujące osoby : 1. 2. 3. 4. 5. …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… Na kandydatów do Komisji Rewizyjnej głosowało ……… członków związku, głosów ważnych oddano …… , głosów nieważnych oddano ………… Kandydaci (wg kolejności alfabetycznej) otrzymali następującą ilość ważnie oddanych głosów : 1. ……………………………………… ilość głosów …………… 2. ……………………………………… „ ………….. 3. ……………………………………… „ ………….. 4. ……………………………………… „ ………….. II. 43 5. ……………………………………… 6. ……………………………………… 7. ……………………………………… 8. ……………………………………… 9. ……………………………………… 10. …………………………………….. „ „ „ „ „ „ ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. W wyniku wyborów do Komisji Rewizyjnej zostały wybrane następujące osoby : 1. ……………………………………….. 2. ……………………………………….. 3. ……………………………………….. 4. ……………………………………….. 5. ……………………………………….. 6. ……………………………………….. 7. ……………………………………….. KOMISJA SKRUTACYJNA 1. 2. 3. 4. PRZEWODNICZĄCY ZEBRANIA ……………………………………………. 44 …………………………….. …………………………….. …………………………….. …………………………….. Załącznik nr 7 PROTOKÓŁ Komisja Skrutacyjna wybrana w dniu ………………….. r. na Zebraniu Sprawozdawczo – Wyborczym NSZZ Pracowników Wojska ………………... …………………………….. w składzie : 1. Przewodniczący Kol......................................... 2. Członek Kol......................................... 3. Członek Kol......................................... 4. Członek Kol......................................... 5. Członek Kol......................................... 6. Członek Kol......................................... 7. Członek Kol......................................... Stwierdza na podstawie protokołu Komisji Wyborczej, że w wyborach na : I. Przewodniczącego Zarządu NSZZ PW ………. głosowało ……… członków związku, głosów ważnych oddano ………, głosów nieważnych oddano ……… Kandydaci otrzymali następującą ilość ważnie oddanych głosów : 1. ……………………………………… 2. ……………………………………… 3. ……………………………………… 4. ……………………………………… 5. ……………………………………… ilość głosów ……….. „ ……….. „ ……….. „ ……….. „ ……….. W wyniku wyborów Przewodniczącym Zarządu NSZZ PW ……… wybrano : ………………………………………………. II. Na Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej NSZZ PW ………….głosowało ….... członków Związku , głosów ważnych oddano.........., głosów nieważnych oddano........... Kandydaci otrzymali następującą ilość ważnie oddanych głosów: 1. …………………………………….. 2. …………………………………….. 3. ……………………………………. 4. ……………………………………. 5. ……………………………………. ilość głosów ………… „ ………. „ ………. „ ………. „ ………. W wyniku wyborów Przewodniczącym Komisji Rewizyjnej wybrano : ……………………………………………………….. 45 III. Na Delegata na Konferencje Okręgową NSZZ PW głosowało ….... członków Związku , głosów ważnych oddano.........., głosów nieważnych oddano........... Kandydaci otrzymali następującą ilość ważnie oddanych głosów: 1. …………………………………….. 2. …………………………………….. 3. ……………………………………. 4. ……………………………………. ilość głosów ………. „ ………. „ ………. „ ………. W wyniku wyborów Delegatem na Konferencję wybrano : ……………………………………………………….. KOMISJA SKRUTACYJNA 1. 2. 3. 4. 5. 6. PRZEWODNICZĄCY ZEBRANIA ………………………………………… 46 ………………………………. ………………………………. ………………………………. ………………………………. ……………………………….. Załącznik nr 8 PROTOKÓŁ KOMISJI WYBORCZEJ Komisja Wyborcza wybrana w dniu ………. ………… r. na Zebraniu Sprawozdawczo – Wyborczym NSZZ Pracowników Wojska przy ………………………………………………………………….. składzie : 1. Przewodniczący Kol...................................... 2. Członek Kol...................................... 3. Członek Kol...................................... 4. Członek Kol...................................... 5 Członek Kol...................................... Stwierdza, że w trakcie obrad zgłoszono następujące kandydatury do Zarządu Zakładowego wg kolejności alfabetycznej : Nazwisko i Imię 1. ………………………………… 2. ………………………………… 3. ………………………………… 4. ………………………………… 5. ………………………………… 6. ………………………………… ……………………………. ……………………………. ……………………………. ……………………………. …………………………….. …………………………….. KOMISJA WYBORCZA 1. 2. 3. 4. 5. ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… PRZEWODNICZĄCY KONFERENCJI …………………………………………… 47 Załącznik nr 9 PROTOKÓŁ KOMISJI WYBORCZEJ Komisja Wyborcza wybrana w dniu…………….. r. na Zebraniu Sprawozdawczo – Wyborczym do Zarządu Zakładowego NSZZ Pracowników Wojska ………………………………………………………… w składzie: 1. Przewodniczący Kol................................ 2. Członek Kol................................... 3. Członek Kol................................... 4. Członek Kol................................... 5. Członek Kol................................... Stwierdza, że w trakcie obrad zgłoszono następujące kandydatury do Komisji Rewizyjnej wg kolejności alfabetycznej : Nazwisko i Imię Instytucja 1. ……………………………………. 2. ……………………………………. 3. ……………………………………. 4. ……………………………………. 5. ……………………………………. 6. ……………………………………. 7. ……………………………………. 8. ……………………………………. 9. ……………………………………. 10. …………………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… PRZEWODNICZĄCY ZEBRANIA KOMISJA WYBORCZA ……………………………… 1. …..………………… 2. …………………..… 3. ……………………. 4. ……………………. 5. ……………………. 48 Załącznik nr 10 PROTOKÓŁ KOMISJI WYBORCZEJ Komisja Wyborcza wybrana w dniu …………….. r. na Zebraniu Sprawozdawczo – Wyborczym NSZZ Pracowników Wojska …………………………… w składzie : 1 Przewodniczący Kol....................................... 2. Członek Kol....................................... 3. Członek Kol....................................... 4. Członek Kol....................................... Stwierdza, że w trakcie obrad zgłoszono następujące kandydatury na : I. Przewodniczącego Zarządu Zakładowego wg kolejności alfabetycznej : 1. 2. 3. 4. 5. ………………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………… II. Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej wg kolejności alfabetycznej : 1. 2. 3. 4. ………………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………… III. Delegata na Konferencję Okręgową wg kolejności alfabetycznej : 1. 2. 3. 4. ………………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………… KOMISJA WYBORCZA 1. 2. 3. 4. …………………………. …………………………. …………………………. …………………………. PRZEWODNICZĄCY ZEBRANIA ...................................................... 49 Załącznik nr 11 Proponowane kandydatury do Komisji powołanych Zebraniu Sprawozdawczo – Wyborczym do Zarządu Zakładowego NSZZ PW ………………………….. w dniu …………………. r. Przewodniczący Konferencji : …………………………………….. Protokolanci …………………………………….. …………………………………….. …………………………………….. Komisja Mandatowa …………………………………….. …………………………………….. …………………………………….. Komisja Wyborcza …………………………………….. …………………………………….. …………………………………….. …………………………………….. Komisja Wniosków i Uchwał ……………………………………. ……………………………………. ......................................................... Komisja Skrutacyjna …………………………………… ………………………………….... ………………………………….... ………………………………….... 50 Załącznik nr 12 PROTOKÓŁ Z ZEBRANIA SPRAWOZDAWCZO – WYBORCZEGO CZŁONKÓW ZAKŁADOWEGO NSZZ PW ……………… W DNIU …………………….. R. 1. Zebranie otworzył(a) Przewodniczący(a) ustępującego Zarządu Zakładowego Kol. ………………., witając członków zakładowej organizacji związkowej oraz zaproszonych gości w osobach: - ……………….……………………………………………………., - ………… …………………………………………………………., - …………………………………………………………………….., - …………………………………………………………………….,. 2. Propozycja Kol. …………………………….., by obradom przewodniczył(a) Kol. …………………………………… został(a) przyjęta jednogłośnie (większością głosów). 3. Kol. …………………………………… zapoznał(a) zebranych z porządkiem obrad, który został zaakceptowany jednogłośnie (większością głosów). 4. Jednogłośnie (większością głosów) zatwierdzono również regulamin obrad i skład komisji: mandatowej, uchwał, wniosków oraz wyborczej. 5. Pierwszy głos zabrał ……………………... W wystąpieniu swoim (np. zakreślił perspektywy i możliwości rozwoju i warunków zatrudnienia pracowników wojska. Podsumował również współpracę ze związkami zawodowymi ……., którą określił jako ………………... 6. Sprawozdanie z działalności Zarządu Zakładowego za okres od …………….. r. do ………………… r. przedstawił(a) Kol. ………………………….(w aktach). 7. Sprawozdanie z działań podejmowanych w okresie sprawozdawczym przez Zakładową Komisję Rewizyjną wygłosiła jej Przewodnicząca Kol. ………………………(w aktach). 7. Na podstawie sprawozdania Przewodniczącej Komisji Rewizyjnej jednogłośnie (większością głosów) udzielono absolutorium ustępującemu Zarządowi. 8. Prawomocność obrad na podstawie protokołu Komisji Mandatowej stwierdziła Kol. ……………….(w aktach). Ilość członków NSZZ PW ………. – 40 osób, 51 obecnych na zebraniu – ………. osób, co stanowi …………..% stanu osobowego NSZZ PW ……………. i zebranie posiada quorum . 9. Komisja Wyborcza przedstawiła propozycje kandydatów do Zarządu Zakładowego. Przegłosowano skład nowo wybieranego zarządu w ilości …….. osób, natomiast komisji rewizyjnej – ……. osób. Propozycje kandydatów do Zarządu Zakładowego i Zakładowej Komisji Rewizyjnej przyjęto w głosowaniu jawnym przy …….. osobach wstrzymujących się od głosu (protokół komisji w aktach) Chęć kandydowania do Zarządu Związku wyrazili: Kol. ……………., Kol. ……………., Kol. ……………., Kol. ……………., oraz do Zakładowej Komisji Rewizyjnej: – Kol. ……………., Kol. ……………., Kol. …………….. 10. Jednogłośnie wybrano ….. osoby do Komisji skrutacyjnej. Komisja Skrutacyjna po zapoznaniu uczestników ze sposobem głosowania przeprowadziła wybory. 11. Komisja Skrutacyjna zapoznała zebranych z wynikami tajnego głosowania. (protokół oraz karty wyborcze w aktach) 12. Wszystkim Zakładowej członkom Komisji nowo Rewizyjnej wybranego Zarządu prowadząca Zakładowego zebranie zadała oraz pytanie dotyczące kandydowania na funkcje Przewodniczących Zarządu Zakładowego i Zakładowej Komisji Rewizyjnej. Chęć kandydowania wyrazili; - na Przewodniczącego Zarządu zakładowego – Kol. …………………..., Kol. ……………., Kol. …………….. - na Przewodniczącego Zakładowej Komisji Rewizyjnej – Kol. …………….,. Kol. ……………., (protokół oraz karty wyborcze w aktach). 13. Kolejni dyskutanci poruszyli następujące problemy: - Kol. ……………………….. - Kol. ………………………... - Kol. ………………………... 14. Komisja Skrutacyjna przeprowadziła wybory do Zarządu Zakładowego i Komisji Rewizyjnej. Po przeprowadzonych wyborach, decyzja Zebrania Przewodniczącym Zarządu Zakładowego NSZZ PW ……….. został(a) Kol. ……………………….., natomiast Przewodniczącym(ą) Zakładowej Komisji Rewizyjnej został Kol. ………………………... (protokół oraz karty wyborcze w aktach). 52 15. Komisja uchwał i wniosków zapoznała uczestników Zebrania z projektem uchwały. Z jej treścią uczestnicy Zebrania zgodzili się jednogłośnie. 16. Obrady Zakończył nowo wybrany Przewodniczący Zarządu Zakładowego Kol. ……………………….. dziękując za zaufanie jakim go obdarzono, powierzając mu funkcję Przewodniczącego Zarządu NSZZ PW ……………... …………………………………… ………………………………….... Przewodniczący NSZZ PW ………… Kol. ……………………….. 53 Załącznik nr 13 P R O TO K Ó Ł KOMISJI MANDATOWEJ Komisja Mandatowa wybrana w dniu ……………….. r. na Zebraniu Sprawozdawczo – Wyborczym NSZZ Pracowników Wojska …………………………. w składzie: 1. Przewodniczący /a/ Kol. ................................. 2. Członek Kol. ............................... 3. Członek Kol. ............................... Stwierdza na podstawie listy delegatów, że : na ogólną liczbę ……………..…. Członków Związku na Zebraniu Sprawozdawczo – Wyborczym obecnych wg listy obecności jest ……… członków związku co stanowi ……….….. % ogółu uprawnionych do głosowania. W związku z powyższym zgodnie z obowiązującą ordynacją wyborczą Komisja Mandatowa stwierdza, że Konferencja Sprawozdawczo – Wyborcza jest /nie jest/ prawomocna KOMISJA MANDATOWA 1. …………………………… 2. …………………………… 3. …………………………… PRZEWODNICZĄCY KONFERENCJI …………………………………….. 54 Załącznik nr 14 ……………………………., dnia …………….. r. (miejscowość) SPRAWOZDANIE ZARZĄDU ZAKŁADOWEGO NIEZALEŻNEGO SAMORZĄDNEGO ZWIĄZKU ZAWODOWEGO PRACOWNIKÓW WOJSKA ………………………………………………….. Koleżanki i Koledzy ! Zarząd Zakładowy …….. kadencji działa od ……………. r. W skład Zarządu zostali wybrani: 1. 2. 3. 4. 5. ………………………………………….. ………………………………………….. ………………………………………….. ………………………………………….. ………………………………………….. Do Komisji Rewizyjnej wybrano koleżanki: 1. ………………………………………….. 2. ………………………………………….. 3. ………………………………………….. W dniu wyborów nasz związek liczył …….. osób. Okres od ostatnich wyborów do Zarządu Zakładowego był okresem dużej rotacji pracowniczej. Szereg osób odeszło z pracy w ………….. do innych instytucji bądź na emeryturę. I tak z naszych związkowych szeregów ubyli: kol. ………, ………………., ………………..,itd.. Jednak nie tylko żegnaliśmy kolegów odchodzących z naszego grona, wiele osób przywitaliśmy i przyjęliśmy w szeregi związkowców kol. ………, ………………., ………………..,itd.. Ze składu Zarządu ubył(a) kol. ……………, który(a) odeszła na emeryturę, natomiast kol. ………………………………. Ze składu Komisji Rewizyjnej ubyły na emeryturą kol. …………….. oraz ………………………. Jak więc widać ostatni rok działaliśmy w bardzo okrojonym składzie. Koleżanki i Koledzy! W okresie sprawozdawczym Zarząd nasz zbierał się dla omówienia spraw związanych z rozpatrzeniem wniosków o udzielenie pomocy finansowej z funduszu socjalnego ……………, dopłat do zorganizowanego wypoczynku dzieci, dopłat do wypoczynku urlopowego oraz w związku z organizacją uroczystości związanych z Dniem Dziecka jak również Święta …………………………... 55 Od ……….. r. członkowie Zarządu Zakładowego brali udział przy rozpatrywaniu podziału nagród i tzw. oszczędności – dodatku specjalnego, zwolnień pracowników z pracy w ……………….. Ponadto ……………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………... Od ……… r. objęliśmy opieką emerytów – byłych pracowników ………………. I tak w ………….. naliczono zwiększenie funduszu socjalnego na ……. osób, w …… na ….. osób, w …….. na ……. osób a w ……. r. na …… osób. Z inicjatywy Zarządu przyznano pomoc finansową dla emerytów znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji finansowej. Sprawy finansowe naszej organizacji: - stan środków na dzień ………… r. - wpływy ze składek Razem wpływy w okresie sprawozdawczym: - ………… zł - …………. zł - …………. zł W okresie sprawozdawczym wydatkowano na: - 50% wpływu ze składek przekazane do Zarządu Głównego - ………… zł - zakup upominków i nagród członkom związku ubywającym na emeryturę i z okazji ślubu dla 10 osób - ………… zł - zasiłki statutowe - ………… zł - zakup kwiatów w związku z uczestnictwem w różnych uroczystościach - ………….zł - zakup upominków dla członków Związku z okazji Świąt Wielkanocnych i Bożego Narodzenia - ………... zł - pozostałość środków na koncie – ………... zł Działalność Zarządu w zakresie gospodarowania funduszem socjalnym pracowników Dowództwa Garnizonu Warszawa przedstawiała się następująco. Gospodarowanie środkami funduszu odbywało się w oparciu o Regulamin gospodarowania środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych obowiązujący od …………. r., opracowanym zgodnie z ustawą o funduszu świadczeń socjalnych. Regulamin niniejszy uzgodniony został z Zarządem Zakładowym NSZZ PW IC MON. W latach ……….. – do czerwca ……….. środki z funduszu wydatkowano na: udzielenie pomocy finansowej osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej (……… osób), dofinansowanie do wypoczynku urlopowego (……. osób), dofinansowanie do zorganizowanego wypoczynku dzieci(…… osób), zakup biletów do teatru, współuczestnictwo w ponoszeniu kosztów na organizację Dnia Dziecka, ……………….. jak również 1/….. naliczonego odpisu corocznie przekazywano na Fundusz Świadczeń Socjalnych przeznaczony na cele mieszkaniowe. W ………. r. wydatkowano: - odpis mieszkaniowy - zapomogi -…….. osób - dofinansowanie do urlopu - dofinansowanie do kolonii Razem wydatkowano w …… r. 56 - ……….zł - ……… zł - ……… zł - ………zł - ……… zł W ……….. r. wydatkowano: - odpis mieszkaniowy - zapomogi -……… osób - dofinansowanie do urlopu - dofinansowanie do kolonii Razem wydatkowano w …… r. - ……… zł - ……….zł - ……… zł - ………zł - ……… zł W ………. r. wydatkowano: - odpis mieszkaniowy - zapomogi - ….. osób - dofinansowanie do urlopu - dofinansowanie do kolonii - zakup biletów do teatru - zakup zabawek na organizację Dnia Dziecka - dofinansowanie spotkania z Okazji Święta DGW Razem wydatkowano w …….. r. - ……… zł - ……… zł - …….. zł ….. zł - ……. zł - ……. zł - ……. zł - ……… zł W ….. r. wydatkowano: - zapomogi - …. osób - ……… zł - dofinansowanie do kolonii - …….. zł - zakup zabawek i kiełbasek na organizację gier i zabaw na festynie rodzinnym z okazji Święta …, oraz Dnia Dziecka - ……...zł - dofinansowanie spotkania z Okazji Święta …… - ………zł - dofinansowanie wyjazdu krajoznawczego …… - ………zł Razem wydatkowano do dnia dzisiejszego - ...……..zł Opracowano nowe zasady funkcjonowania funduszu świadczeń socjalnych na cele mieszkaniowe. Odpis na cele mieszkaniowe zgodnie z nowoutworzonym regulaminem wynosi 20% naliczonego na dany rok odpisu podstawowego na fundusz socjalny. Koleżanki i Koledzy! W sprawozdaniu Zarządu ujęliśmy najważniejsze przedsięwzięcia jakie były naszym udziałem. Niewątpliwie można byłoby zrobić i więcej i lepiej. Jednakże i nasze umiejętności i uwarunkowania zewnętrzne pozwoliły nam na taki zakres działania. Liczymy na to iż dzisiejsza dyskusja umożliwi wybranemu w dzisiejszych wyborach Zarządowi uniknąć popełnionych przez ustępujący Zarząd niedociągnięć i błędów. Serdecznie dziękujemy za współpracę i obdarzenie nas zaufaniem. 57 Rozdział 5. Dochody i składki związkowe Aby zapewnić organizacji bieżący dopływ środków pieniężnych pobiera się składki od: pracujących członków Związku – każdego miesiąca emeryci i renciści mogą regulować składki w dłuższych, uzgodnionych z zarządem zakładowym terminach. Prezydium Zarządu Głównego NSZZ Pracowników Wojska swoją Uchwałą z dnia 17.06.1999 r. uchwaliło wysokość składki członkowskiej. Wysokość składki członkowskiej nalicza się z wynagrodzenia zasadniczego po ubruttowieniu w wysokości 0,82 %. Podstawa: Pkt. 6 Uchwały Plenum Zarządu Głównego NSZZ PW z dnia 01.07.1999 r. 5.1. ZASADY NALICZANIA SKŁADEK Składki pobiera się od: pracującego członka Związku wysokość składki nalicza się z wynagrodzenia, zasadniczego po ubruttowieniu w wysokości 0,82 %, członkowie Związku będący emerytami lub rencistami opłacają składkę w wysokości ustalonej przez Zebranie lub Konferencje Delegatów. w wyjątkowych przypadkach przez Zarząd Zakładowy. Całość składek członkowskich – zarówno potrącanych przy naliczaniu wynagrodzeń jak i wpłacanych skarbnikowi Zarządu Zakładowego przez emerytów i rencistów M U S I być przelana na konto zakładowej organizacji związkowej (w banku lub zakładzie pracy). 5.2. SPOSÓB ROZDZIAŁU SKŁADEK Zgodnie z ustaleniami Krajowego Zjazdu, raz na kwartał dokonuje się podziału dochodu ze składek na dwie równe części (po 50 %), a mianowicie: na cześć przeznaczoną dla Zarządu Głównego na część przeznaczona do dyspozycji zakładowej organizacji związkowej. Z części przeznaczonej” Zarządowi Głównemu opłacamy zasiłki statutowe przysługujące w danym kwartale członkom Związku oraz ich rodzinom, a różnice przelewamy na konto Zarządu Głównego. Potwierdzeniem wysokości naliczonych składek jest” Rozliczenie kwartalne składki członkowskiej z Zarządem Głównym” obowiązkowo na druku – (Wzór Nr 1), które to winno być opracowane i przesłane: Egz. Nr 1 – Zarząd Główny NSZZ PW, Egz. Nr 2 – Zarząd Okręgowy NSZZ PW, Egz. Nr 3 – pozostaje w dokumentach Zarządu Zakładowego w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po zakończonym kwartale (np. za I kwartał do 20 kwietnia itd.). Dokument ten stanowi także podstawę do zwrotu poniesionych przez zakładową organizację związkową kosztów w przypadku, gdy suma zasiłków Statutowych wypłaconych w danym kwartale przewyższyła kwotę należną Zarządowi Głównemu. UWAGA! Składki od emerytów i rencistów w całości pozostają w organizacji zakładowej. 5.3. INNE DOCHODY Zakładowe organizacje związkowe poza dochodami ze składek związkowych mogą mieć również dochody z: 1. Organizacji imprez kulturalno – oświatowych, sportowych i turystycznych. Przy organizacji imprez do dochodów zalicza się odpłatność /całkowitą lub częściową/ za uczestnictwo w imprezie. Wpłaty za uczestnictwo winny być potwierdzone 58 podpisem uczestnika na wykazie zawierającym imię i nazwisko oraz kwotę dokonanej wpłaty (Wzór Nr 2). Organizatorzy imprezy przedstawiają do weryfikacji przez Zakładową Komisje Rewizyjna i zatwierdzenia przez Zarząd Zakładowy rozliczenie imprezy zawierające po jednej stronie dochody (wpłaty) a po drugiej – rozchody potwierdzone rachunkami. 2. Z działalności gospodarczej. Działalność gospodarcza prowadzona przez związki zawodowe podlega przepisom ogólnopaństwowym w tym zakresie. Z uwagi na to, że NSZZ PW jest Związkiem jednolitym, a osobowość prawna posiada Związek jako całość, na podjecie przez zakładową organizacje związkową działalności gospodarczej wymagana jest każdorazowo zgoda Zarządu Głównego NSZZ PW. Dotyczy to również wykupu akcji spółek itp. 3. Z innych źródeł (darowizny itp.). 5.4. PRELIMINARZ WYDATKÓW Gospodarka środkami finansowymi powinna być prowadzona oszczędnie, racjonalnie, przy zachowaniu zasady celowości i zasadności realizowanych wydatków. Przy opracowywaniu budżetu należy się kierować zasada, że wszelkie możliwe do przewidzenia i zaplanowania dochody powinny znaleźć swój wyraz w opracowanym preliminarzu. Uzyskane natomiast w trakcie roku dochody, których nie można było wcześniej przewidzieć, należy jako dochody nieplanowane zaliczać na budżet okresu bieżącego. Myślą przewodnia wykonania budżetu powinno być dążenie do optymalnego zaspokojenia oczekiwań i potrzeb społeczno–socjalnych Członków organizacji. Zatem zanim przystąpimy do opracowania preliminarza (Wzór Nr 3) musimy mieć pełne rozeznanie potrzeb oraz możliwości finansowego zabezpieczenia stawianych w tym dokumencie zadań. Projekt budżetu ujmujący w sposób optymalny zarówno dochody jak i wydatki należy przedstawić do zaopiniowania komisji rewizyjnej. Opinia komisji rewizyjnej powinna dotyczyć prawidłowości opracowania projektu budżetu pod względem formalnym i rachunkowym oraz zabezpieczenia środków na prowadzenie nakreślonej działalności statutowej. Po uzyskaniu pozytywnej oceny należy przedłożyć go do uchwalenia przez walne zebranie członków, konferencje delegatów lub w szczególnych przypadkach przez zarząd zakładowy. Dopiero wówczas preliminarz budżetowy staje się dokumentem o charakterze dyrektywnym dla zarządu z racji przyjęcia i zatwierdzenia do realizacji określonych dochodów oraz kierunków wydatkowania środków finansowych. W toku realizacji budżetu obowiązuje zasada kolegialnego dysponowania środkami finansowymi. 5.5. WYDATKI WYDATKOWANIE ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH MOŻE NASTĘPOWAĆ JEDYNIE W OPARCIU O PODEJMOWANE PRZEZ ZEBRANIE CZY ZARZĄD ZAKŁADOWY UCHWAŁY, KTÓRE MUSZĄ BYĆ ODNOTOWANE W PROTOKOLARZU POSIEDZEŃ LUB W ZAŁOŻONYM DO TEGO CELU ZESZYCIE UCHWAŁ I WNIOSKÓW. Wydatkami zakładowej organizacji związkowej są wszystkie koszty ponoszone na prowadzenie działalności merytorycznej (statutowej). Dokumentami potwierdzającymi poniesione koszty są: rachunek, faktura, umowa o prace zleconą, umowa o dzieło, oświadczenie, lista/wykaz odbioru zapomóg, nagród pieniężnych, indywidualne poświadczenie odbioru nagrody czy zapomogi. Dokumenty wydatkowania środków finansowych winny być na odwrocie opisane w sposób umożliwiający stwierdzenie merytorycznego uzasadnienia poniesionych kosztów, a także podpisane przez dwóch członków Zarządu oraz przedstawiciela komisji rewizyjnej danego szczebla. 59 Przy wydatkach poniesionych na zakup nagród rzeczowych, do rachunków należy dołączyć wykaz osób, którym wręczono nagrody, podpisany przez organizatora i Przewodniczącego Zarządu Zakładowego. (Nie wskazane jest podpisywanie odbioru nagród rzeczowych przez nagradzanych). Przy wydatkach związanych z przeprowadzeniem narad, imprez itp. Należy podać ilość osób biorących w nich udział. RACHUNKI /FAKTURY/ są podstawowymi dokumentami potwierdzającymi wydatkowanie środków finansowych. Winny zawierać następujące dane: Numer NIP ZG 526 – 10- 46- 475 (NIP dla całego Związku), nazwę (lub nazwisko sprzedającego), datę wystawienia rachunku (faktury), nazwę kupującego, wyszczególnienie asortymentu (rodzaj, ilość, cenę jednostkową), wartość, sumę ogólna (pisana liczbowo i słownie), podpis sprzedawcy formę opłacania (gotówka, przelewem itp.). UMOWA ZLECENIE/UMOWA O DZIEŁO – przez większe organizacje zakładowe stosowana jest jako forma zapewnienia sobie stałych usług specjalistycznych (np. prowadzenie księgowości), lub usług jednorazowych, dotyczących wykonania określonej pracy (np. szatniarka na zabawie zakładowej). Wykonanie umowy zlecenia rozlicza się rachunkiem wystawionym przez zleceniobiorcę po wykonaniu pracy. Przy zawieraniu w/w umów należy zwrócić uwagę na przestrzeganie przepisów o ubezpieczeniu społecznym i zdrowotnym oraz o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wszelkich formalności związanych z ZUS i Urzędem Skarbowym może dokonywać Zarząd Główny lub JW przy której jest Zarząd Zakładowy. Dotyczy to również nagród i zapomóg. OŚWIADCZENIE O WYDATKACH. Oświadczenie o poniesionych wydatkach (w wysokości zgodnej z uchwala Zarządu Głównego) jest dopuszczone do rozliczenia finansowego tylko w wyjątkowych i sporadycznych przypadkach, kiedy uzyskanie rachunku jest niemożliwe (np. na zakup jednorazowych biletów MZK). Oświadczenie o wydatkach musi posiadać opis przyczyny zakupu bez rachunku, a przed rozliczeniem podlega weryfikacji i parafowaniu przez Przewodniczącego Zakładowej Komisji Rewizyjnej lub wyznaczonej przez ZKR osoby. LISTA WZGLĘDNIE INDYWIDUALNE POŚWIADCZENIE ODBIORU ZAPOMÓG LUB NAGRÓD Gdy decyzja Zebrania Ogólnego (Konferencji Delegatów) czy Zarządu Zakładowego przyznane zostaną nagrody lub zapomogi rozliczenie następuje: a) w przypadku, gdy otrzymuje je większa ilość osób sporządza się jedną listę zbiorcza, która musi zawierać: nazwiska i imiona kwoty podpisy osób otrzymujących świadczenie 60 b) w przypadku jednostkowych nagród czy zapomóg – pokwitowaniem odbioru pieniędzy może być druk KW,( kasa wypłaci) o ile Zarząd Zakładowy prowadzi dokumentację kasową. UWAGA! Poza zapomogami losowymi, wyszczególnionymi w Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – od wszystkich innych świadczeń pieniężnych odprowadza się podatek w wysokości oznaczonej w Ustawie. PAMIETAJMY, ŻE: 1. Decyzja Zarządu Zakładowego przyznająca nagrodę Przewodniczącemu organizacji wymaga zatwierdzenia przez walne zebranie członków (Konferencje Delegatów). Podstawowym kryterium przyznawania zapomóg powinny być warunki materialne członka Związku, względnie sytuacja, w jakiej znalazł się wskutek określonego zdarzenia losowego. 2. Zapomogi udzielane zarówno emerytom jak i czynnym zawodowo członkom Związku mogą być przyznawane na wniosek zainteresowanego, bądź też na wniosek samego Zarządu Zakładowego. 5.6. ZASIŁKI STATUTOWE Zgodnie ze Statutem NSZZ PW w Związku wypłacane są trzy rodzaje zasiłków, a mianowicie: w przypadku śmierci członka Związku w przypadku śmierci członka rodziny w przypadku urodzenia się dziecka Zarząd Główny NSZZ Pracowników Wojska ustalił wysokość zasiłków statutowych. z dniem 1 stycznia 2007 r. w wysokości: Zasiłek statutowy z tytułu urodzenia dziecka – 300 zł; Zasiłek statutowy z tytułu członka rodziny – 300 zł; Zasiłek statutowy z tytułu zgonu członka związku – 350 zł. Podstawa: Uchwała Nr 11 pkt. 4. Plenum ZG NSZZ PW z dnia 30.01.2007 r. O wysokości zasiłków Zarząd Główny informuje zakładowe organizacje związkowe oddzielnym komunikatem. Regulamin wypłat zasiłków statutowych dla członków NSZZ PW jest przedstawiony w załączniku nr 9. UWAGA! 1. Od zasiłków statutowych nie odprowadza się podatku dochodowego od osób fizycznych. 2. Wskazane jest, by zasiłek statutowy wypłacany był natychmiast po dostarczeniu przez uprawnionego /członka Związku lub jego rodzinę/ kserokopii metryki urodzenia lub aktu zgonu, która podłączona do „Wniosku o wypłatę zasiłku statutowego” (wzór Nr 4) pozostaje w dokumentacji Zarządu Zakładowego. 61 5.7. KONTO ZAKŁADOWEGO FUNDUSZU ŚWIADCZEŃ SOCJALNYCH Zarząd Główny w swoim komunikacie z dnia 3 grudnia 2008 r. poinformował, że od dnia 01 stycznia 2009 r. wpłaty z tytułu składek związkowych należy przekazywać na rachunek bankowy: POLBANK EFG 91 2340 0009 0030 2190 0000 0082 KONTO KSIĘGOWE ZAKŁADOWERGO FUNDUSZU ŚWIADCZEŃ SOCJALNYCH – 851-1- „yy” Gdzie „yy” wskazuje na: pozostałość z ubiegłego roku, rodzaj przychodów lub wydatków i tak: 01 – pozostałość z ubiegłego roku Przychody: 21 – odpis podstawowy z budżetu 22 – odpis dodatkowe z budżetu 23 – odsetki z tytułu odpisów w działalności pozabudżetowej 29 – wpływy różne Rozchody: 41 – pomoc bezzwrotna, 42 – wydatki na wypoczynek i turystykę, działalność kulturalno-oświatową, sportoworekreacyjną, 43 – pomoc na cele mieszkaniowe, 49 – pozostałe wydatki, 50 – transfery środków (wpływy i wydatki). 62 PROTOKÓŁ Z PRZEPROWADZONEJ KONTROLI /WIZYTACJI*/ ZARZĄDU ZAKŁADOWEGO przy …………………………………………………………………….. Kontrolę (wizytację) przeprowadzili: ……………………………………………….. Dnia …………. W obecności przedstawicieli: Zarządu Zakładowego NSZZ PW …………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………… oraz …………………………………………………………………… 1. Czy zarząd opracowuje: plan pracy, preliminarz wydatków funduszu związkowego sprawozdania finansowe (kwartalne, roczne), TAK - NIE TAK - NIE TAK - NIE 2. Czy zarząd prowadzi: zeszyt protokołów z zebrań i narad związkowych zeszyt uchwał i wniosków rejestr składek członkowskich rejestr odznaczeń związkowych TAK - NIE TAK - NIE TAK - NIE TAK – NIE 3. Sposób prowadzenia dokumentacji związkowej wymienionej w pkt 1 i 2 …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. 4. Czy zarząd w terminie odprowadza do ZG należną mu część składek związkowych TAK – NIE 5. Jaka jest częstotliwość posiedzeń zarządu ……………………………………… ……………………………………………………………………………………… 6. Jak są realizowane wnioski i uchwały zebrań i posiedzeń ……………………... …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. 7. W jaki sposób prowadzona jest dokumentacja finansowa: księgowość ……………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. 63 str. 2 rozliczanie faktur i rachunków ……………………………………………………… …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. stan kasy ………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. 8. czy przy zarządzie działają komisje problemowe (jakie, sposób ich działania) oraz SIP …………………………………………………………………………… 9. czy zarząd zapoznany jest z aktualnymi przepisami Kodeksu Pracy? Czy posiada KP oraz inne dokumenty (Konstytucję, Ustawę, Zarządzenia i przepisy)dotyczące prac pracowniczych …………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………… ………………….…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… 10. Wnioski i uwagi z kontroli (wizytacji *) oraz zalecenia do realizacji przez Zarząd Zakładowy ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… 11. Na tym protokół zakończono i wykonano w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach. PODPISY Przedstawiciel Zarządu Zakładowego Członków Komisji Rewizyjnej ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… * - niepotrzebne skreślić 64 PROTOKÓŁ Z KONTROLI (WIZYTACJI) ZARZĄDU ZAKŁADOWEGO przy………………………………………………………………………………………............ przeprowadzonej w dniu ………………………………………………………………………., przez Zakładową Komisje Rewizyjna w ……………………………………………………….. składzie:………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………................... w obecności przedstawicieli Zarządu Zakładowego Kol. ……………………………………….………………………………………………………….. 1. Czy Zarząd opracowuje: plan pracy ( sposób jego realizacji), preliminarz wydatków funduszu związkowego (czy uzgodniony był z Zakładową Komisją Rewizyjną), Sprawozdania finansowe, 2. Czy Zarząd prowadzi: zeszyt protokołów z zebrań i narad związkowych, rejestr uchwal i wniosków, rejestr członków związku, rejestr składek członkowskich, rejestr odznaczeń związkowych, rejestr skarg i wniosków. 3. Czy z zebrań (konferencji) sprawozdawczych i sprawozdawczo-wyborczych jest pełna: dokumentacja, lista obecności, protokoły komisji: skrutacyjnej, mandatowej, wyborczej, protokół zebrania ( konferencji), sprawozdanie Zarządu, sprawozdanie Zakładowej Komisji Rewizyjnej, uchwała zebrania (konferencji), wykaz władz oraz delegatów na konferencje wyższego szczebla, karty do glosowania (zabezpieczone - lak, taśma). 4. Jaka jest częstotliwość posiedzeń Zarządu? 5. Czy posiedzenia są udokumentowane: listami obecności, porządkami obrad, protokołami, uchwałami. 6. Jak realizowane są wnioski i uchwały zebrań ogólnych i posiedzeń Zarządu? 7. Czy Zarząd w terminie odprowadza do ZG należną cześć składek? 8. Czy Zarząd w terminie przesyła do ZG rozliczenie kwartalne składki członkowskiej? 9. Czy wypłacanie zasiłków statutowych odbywa się zgodnie z obowiązującym regulaminem oraz w wysokości ustalonej przez ZG? 10. Czy Zarząd prowadzi ewidencje wpływów i wydatków? 11. Czy wydatki są uzasadnione i udokumentowane (rachunki, faktury, oraz w wyjątkowych sytuacjach - oświadczeniami)? 65 12. Czy fundusze pochodzące ze składek lokowane są na koncie (bank, zakład pracy), a stan kasy w dniu kontroli jest zgodny z dokumentacja? 13. Czy Zarząd dysponuje wykazem osób upoważnionych do podpisywania przelewów oraz pobierania z konta związkowego gotówki? 14. Czy przy Zarządzie działają komisje problemowe (jakie, sposób ich działania) oraz Społeczny Inspektor Pracy? 15. Czy Zarząd zapoznany jest z aktualnymi przepisami kodeksu pracy? Czy posiada kodeks pracy oraz inne dokumenty (zarządzenia, ustawy) dotyczące praw pracowniczych? 16. Jak układa się współpraca z kierownictwem zakładu pracy? 17. Jak Zarząd ocenia współprace z instancjami Związku? 18. Czy Zarząd współpracuje z innymi organizacjami społecznymi? Wnioski i uwagi z kontroli (wizytacji): ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zalecenia do realizacji przez Zarząd Zakładowy ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Na tym protokół zakończono Wykonano w 2 jednobrzmiących egzemplarzach: Egz. Nr 1 - Zarząd Zakładowy Egz. Nr 2 - ZKR PODPISY 66 Przedstawiciel Zarządu Zakładowego Członków Komisji Rewizyjnej ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… Rozdział 6. Zasady, tryb i metody działania komisji rewizyjnych 6.1. Zadania komisji rewizyjnych Realizacja zadań polegająca na zabezpieczeniu należytego nadzoru i kontroli nad prawidłową gospodarką finansową i materiałową związku, szczególnie nad całą sferą wydatkowania środków w sposób oszczędny, racjonalny i przynoszący jak największą korzyść szerokim rzeszom członków, przypisana została komisjom rewizyjnym. Są one statutowymi organami związków zawodowych. Zarówno komisja, jak i jej przewodniczący wybierani są w głosowaniu tajnym przez walne zebranie członków (konferencje delegatów) na okres trwania kadencji zarządu związku. /Gdy w czasie trwania kadencji skład osobowy komisji rewizyjnej zmniejszy się o ponad 1/3 - przeprowadza się wybory uzupełniające. w ciągu 14 dni od wyborów komisja winna wyłonić ze swego grona sekretarza i dopuszcza się również możliwość wyboru wiceprzewodniczącego/. Na te okoliczność musi zostać sporządzony protokół. Kolejną czynnością jest przejecie akt i dokumentów od ustępującej komisji. Członkowie komisji rewizyjnej mają prawo uczestniczyć w posiedzeniach zarządu związku, w trakcie których mają obowiązek wyrażania swojego poglądu i stanowiska w sprawach będących przedmiotem dyskusji - jednak bez prawa głosu podczas podejmowania przez zarząd związku decyzji. Posiedzenia komisji rewizyjnej powinny odbywać się, co najmniej raz na kwartał. Komisja rewizyjna swą działalność powinna prowadzić na podstawie opracowanego w tym celu planu pracy, w którym należy przewidzieć: - zakres zamierzonych kontroli, - termin, - rodzaj, - osoby przewidziane do udziału w planowanych kontrolach. Plan pracy powinien być w zasadzie opracowany na okres jednego roku z tym, że w trakcie roku winien być nowelizowany i korygowany. W celu ułatwienia członkom komisji przeprowadzenia kontroli wyznaczonych odcinków działania zarządu, należy opracować w miarę możliwości szczegółowa tematykę kontroli. W ramach swych uprawnień i statutowych obowiązków komisja rewizyjna zobowiązana jest do kontrolowania: 1. działalności merytorycznej /gdyż to ona jest istota istnienia związku i jego działalności/; 2. działalności gospodarczo – finansowej, która jest narzędziem do osiągnięcia zasadniczego celu. W działalności kontrolnej należy rozróżnić dwa podstawowe jej rodzaje: 1. kontrole pełną (szczegółową), która powinna obejmować całokształt gospodarki finansowo - majątkowej zarządu związku za okres od ostatniej kontroli do dnia aktualnie przeprowadzanej; 2. kontrole częściową, która sprowadza się jedynie do wybranych odcinków działalności. Przed przystąpieniem do kontroli członkowie komisji rewizyjnej winni wykazać się dobra znajomością zagadnień będących przedmiotem kontroli. W trakcie jej trwania musza się kierować zasada rzetelności i obiektywizmu. Podstawowym celem kontroli jest ustalenie czy działalność zarządu przebiega zgodnie ze statutem, uchwałami instancji oraz przepisami normującymi działalność związku. Z każdej kontroli komisji rewizyjnej musi być 67 sporządzony stosowny protokół. Przed opisaniem wniosków, które należy ukierunkować na likwidacje bądź poprawę zaistniałych nieprawidłowości, należy bezwzględnie wysłuchać wyjaśnień przedstawicieli kontrolowanego zarządu. O terminie przeprowadzenia kontroli zarząd związku winien zostać powiadomiony z takim wyprzedzeniem, które umożliwi mu przygotowanie dokumentacji. Kontrole prowadzone przez komisje rewizyjna wyższego szczebla odbywać się musza z udziałem przedstawicieli komisji rewizyjnej szczebla równoległego do kontrolowanego zarządu. Obsługa administracyjna komisji rewizyjnej należy do obowiązków zarządu związku. Wyraża się ona najczęściej w zabezpieczeniu dla potrzeb komisji odpowiedniego pomieszczenia biurowego, dostarczeniu potrzebnych materiałów kancelaryjnych, zabezpieczenia możliwości korzystania z maszynistki, kserokopiarki itp. Bardzo istotna sprawa jest dbałość o należyte zabezpieczenie akt i dokumentów komisji. W tym tez celu zarząd związku winien przydzielić komisji rewizyjnej dowolny mebel (szafa, biurko), w którym dokumenty komisji mogłyby być bezpiecznie przechowywane. Tym bardziej, ze: 1. protokóły kontroli działalności zarządu związku 2. składane do protokółów wyjaśnienia i oświadczenia 3. wydawane zalecenia pokontrolne 4. sprawozdania roczne z działalności komisji rewizyjnej NIE PODLEGAJA ZNISZCZENIU! 6.2. KONTROLA DZIAŁALNOŚCI OGÓLNOORGANIZACYJNEJ ZWIĄZKU Obowiązkiem komisji rewizyjnej jest stały nadzór nad realizacja programu związku, który przyjęty został przez najwyższa władzę związku jakim jest zebranie członków (konferencja, zjazd). Dobrze zorganizowana i systematycznie prowadzona działalność komisji rewizyjnej może i powinna zapobiegać powstawaniu odstępstw i wypaczeń od zaplanowanej działalności zarządu związku. Okresowej kontroli komisji rewizyjnej powinny być poddawane zasady ustalonej struktury organizacyjnej i zakresy czynności wynikające z przyjętego podziału zadań członków zarządu. Praca zarządu powinna mieć charakter planowy, oparty na zatwierdzonym, okresowym planie pracy. Realizacja tych planów podlega kontroli komisji rewizyjnej. Istotnym zagadnieniem są również uchwały podejmowane przez zarząd związku. Komisja rewizyjna kontrolując ich treść i realizacje powinna zwrócić szczególna uwagę na zgodność uchwal z dokumentami podstawowymi, jak również czy podjęte uchwały są zgodne z oczekiwaniami członków związku, a w szczególności, czy są cząstką realizacji głównego celu. Komisje rewizyjne powinny zdecydowanie reagować na wszelkie osobiste układy członków zarządu, noszące cechy uzależnienia decyzji związkowych od powiązań personalnych, rzutujących na treść podejmowanych uchwal. Skuteczna forma zabezpieczenia przed tego rodzaju praktykami jest konsekwentne przestrzeganie zasady kolegialności i jawności podejmowanych decyzji. Zasady te powinny być dokumentowane protokołami z posiedzeń, a treść uchwal publikowana wśród ogółu członków. Komisja rewizyjna ma prawo i obowiązek skontrolować, czy art. 33 Ustawy o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55 z dnia 26.06.91r.) mówiący, że "Pracodawca obowiązany jest na warunkach określonych w umowie udostępnić zakładowym organizacjom związkowym pomieszczenia i urządzenia techniczne niezbędne do wykonywania działalności związkowej w zakładzie pracy" - jest respektowany. 68 Do zadań komisji rewizyjnej należy także kontrola realizacji trybu i terminowości załatwiania skarg i wniosków wpływających do zarządu związku. W trakcie kontroli należy zwrócić uwagę, czy w posiadaniu zarządu związku są dokumenty w oparciu o które organizacja winna działać, a mianowicie: 1. Statut związku; 2. Program działania związku; 3. Ustawa o związkach zawodowych; 4. Uchwalmy podejmowane przez zebranie członków /delegatów/ oraz zarząd związku; 5. Protokóły z zebrana i narad związkowych; 6. Rejestr skarg i wniosków; 7. Ewidencja członków związku; 8. Plany pracy i sprawozdania; 9. Deklaracje członkowskie; 10. Upoważnienia do potrącania składek lub rejestr zebranych składek. Komisja rewizyjna w swej pracy powinna zwracać uwagę na właściwe przechowywanie dokumentów związkowych. 6.3. KONTROLA MERYTORYCZNA Przedmiotem tak pojętej kontroli powinna być m. in. kontrola: 1. organizacji pracy zarządu; 2. działalności komisji i zespołów związkowych; 3. prawidłowości i skuteczności ochrony warunków pracy, praw i interesów pracowniczych; 4. stopnia zaspokojenia potrzeb socjalnych, kulturalno - oświatowych, rekreacyjnych załogi itp.; 5. czy organizacja ma wpływ na racjonalne zatrudnienie w zakładzie pracy? 6. czy uczestniczy w pracach nad tworzeniem zakładowego regulaminu pracy? 7. czy włącza się w prace zespołów zakładowych celem właściwego podziału środków przeznaczonych na regulacje plac, podwyżki, premie, nagrody itp.? 8. czy uczestniczy /przedstawiciel zarządu bądź SIP/ w komisjach dokonujących przeglądów warunków pracy? 9. czy zarząd związku czuwa nad prawidłowością naliczania przez za wkład pracy odpisu na zakładowy fundusz socjalny i zakładowy fundusz mieszkaniowy? 10. czy dba o prawidłowy rozdział świadczeń socjalnych? 11. czy informuje załogę o sposobie rozdziału środków przeznaczonych na FSS i FSM? 6.4. KONTROLA GOSPODARKI FINANSOWEJ Podstawowym celem kontroli jest ustalenie, czy działalność zarządu przebiega zgodnie ze statutem, uchwałami instancji oraz przepisami normującymi działalność związku. Ustalenia tego można dokonać poprzez sprawdzenie prawidłowości prowadzenia przez zarząd związku całokształtu gospodarki finansowej. Przystępując do kontroli stanu rachunkowości należy ustalić, czy: opracowany projekt budżetu był rozpatrywany na posiedzeniu zarządu związku i czy przedłożono go następnie do uchwalenia przez walne zebranie członków związku? dochody, jak i wydatki realizowane były w sposób zgodny założeniami? przestrzegana jest zasada kolegialnego dysponowania środkami finansowymi (dokumenty finansowe przed ich realizacja są akceptowane przez upoważnionych do tego członków zarządu)? 69 środki budżetowe wykorzystywane są na właściwe kierunki działalności związku, a w szczególności, czy wydatki na ochronę praw i interesów członków związku maja priorytet? zastosowany system prowadzenia księgowości odpowiada potrzebom i warunkom działania zarządu? księgowość prowadzona jest bieżąco i rzetelnie? zapisy księgowe dokonywane są chronologicznie i obejmują wszystkie przeprowadzone operacje finansowe? Kontroli powinny być poddane również następujące zagadnienia: 1. staranność prowadzenia urządzeń księgowych; 2. prawidłowość ich zabezpieczenia przed ewentualna kradzieżą, zagubieniem lub zniszczeniem; 3. prawidłowość sumowania obrotów i przenoszenia ich na następną stronę kart kontowych; 4. kompletność dokonywanych zapisów /tzn. ustalenie czy wpisano daty zapisu, zamieszczono nr księgowy, czy wpisano treść zaewidencjonowanej operacji oraz sumce zapisu /; 5. poprawność dokonywania ewentualnych korekt w odniesieniu do błędnych zapisów; 6. prawidłowość dokonywanych zapisów w sposób trwały i czytelny; 7. nie pozostawiania w urządzeniach księgowych nie wypełnionych wierszy. Jak wiadomo, zarządy związku maja obowiązek sporządzać okresowo wymagana sprawozdawczość finansowa w postaci bilansu oraz sprawozdania z wykonania realizowanych budżetów. Sprawozdawczość finansowa powinna być opracowana w ustalonych terminach oraz w sposób określony przepisami. Komisja rewizyjna w toku prowadzonych kontroli powinna interesować się ta problematyka, a zwłaszcza, czy zarząd w terminie rozlicza się z instancjami związku. Kontrolując stan rachunkowości pod względem legalności i rzetelności dokonywanych operacji finansowych należy zwrócić szczególna uwagę na to, czy: przedstawiony rachunek lub faktura posiada datę sporządzenia, dla kogo, za co, jednostkę miary lub wagi, ceny jednostkowe i łączne, podpis osoby wystawiającej oraz pieczątki? na rachunku (fakturze) znajduje się opis uzasadniający celowość dokonania zakupu oraz czy realizowany wydatek znajduje swoje odzwierciedlenie w przyjętym preliminarzu? W przypadku kontroli kosztów podróży służbowych (pokrywanych z funduszy związku) należy zwracać uwagę, czy: zaistniały rzeczywiste potrzeby wyjazdu poza siedzibie związku i czy pobyt delegowanego był potwierdzony przez jednostkę do której się udawał? czas zużyty na wyjazd służbowy nie był wygórowany w stosunku do potrzeb? w czasie podróży korzystano z właściwych środków lokomocji? koszty podróży zostały prawidłowo rozliczone, szczególnie w odniesieniu do realizowanych diet? Kontrola prawidłowości wyplata zasiłków statutowych powinna być szczególnie wnikliwa, ponieważ na ten cel przeznacza się poważne kwoty. Stąd też istnieje konieczność uważnego badania dowodów związanych z tą sferą działalności związku. W pierwszej kolejności należy zbadać, czy członkowie związku zostali poinformowani o wysokości świadczeń przysługujących im z tytułu określonych wypadków losowych. Następnie należy poddać kontroli zgodność wypłacanych zasiłków z postanowieniami 70 regulaminu wypłat oraz prawidłowość ich udokumentowania (ksero. metryki urodzenia dziecka lub akt zgonu załączony do wniosku o wypłatę zasiłku) , jak również poprawność prowadzenia ewidencji wyplata zasiłków. Do obowiązków komisji rewizyjnej należy tez sprawdzenie, czy: 1. gotówka znajdująca się w kasie jest należycie zabezpieczona przed kradzieżą lub zniszczeniem i jest zgodna z wyprowadzonym saldem raportu kasowego? 2. zgodnie z obowiązującymi przepisami zarząd lokuje wolne zasoby pieniężne na rachunku bankowym? Komisja rewizyjna w czasie kontroli działalności zarządu powinna zwracać uwagę na prawidłowość przechowywania i archiwowania wszelkiej dokumentacji finansowo-księgowej związku, która w zależności od rodzaju posiada różne terminy przechowywania. I tak: 1. roczne sprawozdania finansowe są aktami przeznaczonymi do trwałego przechowywania; 2. księgi rachunkowe (kartoteki, rejestry, urządzenia księgowe itp.) sprawozdania półroczne oraz kwartalne - 5 lat; 3. wszystkie inne dowody księgowe (rachunki, faktury, oświadczenia itp.) - 3 lata pod warunkiem, ze uprzednio zostały ostatecznie sprawdzone i rozliczone. 6.5. SPORZĄDZANIE PROTOKOŁÓW Po zakończeniu kontroli działalności zarządu należy sporządzić protokół kontroli, który powinien przedstawiać przebieg, zakres i wyniki przeprowadzonych czynności kontrolnych. W dokumencie tym (podpisywanym zarówno przez kontrolującego jak i kontrolowanego) obok stwierdzonych nieprawidłowości w działalności zarządu związku winny się znaleźć zwięźle informacje o skontrolowaniu określonych odcinków działalności zarządu. Protokół powinien być opracowany w sposób obiektywny, rzeczowy i z dużą dozą znajomości przedmiotu. Należy pamiętać, ze ma on w pierwszej kolejności służyć kontrolowanemu zarządowi do usunięcia nieprawidłowości i do doprowadzenia istniejącego stanu faktycznego do stanu obowiązującego. W protokóle należy zamieszczać wyłącznie udokumentowane fakty, w ramach informacji ogólnych w protokole powinny tez znaleźć się następujące dane: - nazwa związku, - imiona i nazwiska osób kontrolujących, - okres trwania kontroli, - okres objęty kontrola, - zakres przedmiotowy kontroli, - imiona i nazwiska oraz funkcje społeczne osób uczestniczących przy kontroli oraz składających wyjaśnień do protokołu. Informacje końcowe powinny sprowadzać się do podania: - informacji o wydaniu zaleceń pokontrolnych, - informacji o ewentualnym wniesieniu zastrzeżeń do protokołu, - wzmianki o prawie kontrolowanego zarządu do wniesienia uwag i wyjaśnień do protokołu w terminie 7 dni licząc od daty jego podpisania, - ilości załączników, - miejscowości i daty podpisania protokołu. Protokół kontroli powinien być sporządzony, co najmniej w 2 egz. Wyniki kontroli zawarte w protokole powinny być omówione na specjalnie w tym celu zwołanej naradzie pokontrolnej z udziałem zarządu związku oraz komisji rewizyjnej przeprowadzającej kontrole. Jeżeli zarząd związku wniesie jakieś uwagi lub zastrzeżenia do ustaleń zawartych 71 w protokole kontroli, które nie mogą być uwzględnione w sporządzonym protokole, należy umieścić je w części końcowej protokołu. Końcowym etapem działalności komisji będzie wydanie zaleceń pokontrolnych. Zalecenia te można umieszczać bezpośrednio w protokole kontroli albo w odrębnym dokumencie opracowanym po zakończeniu czynności kontrolno - rewizyjnych. Zalecenia powinny zostać opracowane w terminie nie dłuższym niż 30 dni od daty zakończenia kontroli i powinny zawierać konkretne dyspozycje dotyczące usunięcia i zlikwidowania ujemnych zjawisk stwierdzonych w toku kontroli. W kierowanych do kontrolowanego zarządu zaleceniach pokontrolnych należy sprecyzować i określić termin, w którym zarząd jest zobowiązany wykonać i wprowadzić w Zycie wydane zalecenia. Komisja rewizyjna zobowiązana jest dopilnować całkowitego i terminowego wykonania wydanych zaleceń. Dopiero wtedy można mówić o zakończeniu procesu kontrolnego mającego na celu zbadanie i usprawnienie działalności kontrolowanego zarządu. 6.6. SPRAWOZDANIA KOMISJI REWIZYJNEJ Do statutowych obowiązków komisji rewizyjnej należy opracowanie i przedstawienie na zebraniu sprawozdawczym lub konferencji delegatów związku sprawozdania ze swojej działalności. Sprawozdanie, przed przedstawieniem go na zebraniu, powinno być w trybie roboczym omówione z zarządem związku aby uniknąć ewentualnych niezgodności ze stanem rzeczywistym i niepotrzebnego powtarzania problemów, które mnoga zostać omówione w sprawozdaniu zarządu związku. Sprawozdanie powinno być opracowane przez cala komisje rewizyjna i w pełni zaakceptowane do przedstawienia na zebraniu. W składanym sprawozdaniu należy umieścić m. in. informacje dotyczące: l. realizacji planów pracy komisji rewizyjnej z podaniem rodzaju i ilości przeprowadzonych kontroli merytorycznych i finansowo-księgowych; 2. stanu uzwiązkowienia; 3. prawidłowości pobierania składek członkowskich; 4. stanu finansowo - majątkowego związku ze szczególnym zwróceniem uwagi na: a) stan funduszu i majątku organizacji związkowej oraz ich zabezpieczenie; b) wykonanie dochodów i wydatków budżetowych zarządu za okres sprawozdawczy; c) przestrzeganie zasady gospodarności w wydatkowaniu funduszów; d) ocenę działalności merytorycznej; e) stopień realizacji podejmowanych uchwal; f) sposób i tryb rozpatrywania skarg, zażaleń i wniosków. Sprawozdanie z działalności komisji rewizyjnej należy opracować w dwóch egzemplarzach. 72 Załącznik nr 4 Brzmienie od 2004-11-23 Ustawa o związkach zawodowych z dnia 23 maja 1991 r. (Dz.U. Nr 55, poz. 234) tekst jednolity z dnia 31 maja 2001 r. (Dz.U. Nr 79, poz. 854) zmiany: Dz.U. 2004 Nr 240, poz. 2407 Dz.U. 2003 Nr 63, poz. 590, Nr 213, poz. 2081 Dz.U. 2002 Nr 135, poz. 1146, Nr 240, poz. 2052 Dz.U. 2001 Nr 100, poz. 1080, Nr 128, poz. 1405 Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 1. [Charakterystyka związku zawodowego] 1. Związek zawodowy jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. 2. Związek zawodowy jest niezależny w swojej działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji. 3. Organy państwowe, samorządu terytorialnego i pracodawcy obowiązani są traktować jednakowo wszystkie związki zawodowe. Art. 2. [Uprawnieni do tworzenia i wstępowania] 1. Prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych mają pracownicy bez względu na podstawę stosunku pracy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, jeżeli nie są pracodawcami. 2. Osobom wykonującym pracę nakładczą przysługuje prawo wstępowania do związków zawodowych działających w zakładzie pracy, z którym nawiązały umowę o pracę nakładczą. 3. Przejście na emeryturę lub rentę nie pozbawia osób, o których mowa w ust. 1 i 2, prawa przynależności i wstępowania do związków zawodowych. 4. Osoby bezrobotne w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu zachowują prawo przynależności do związków zawodowych, a jeśli nie są członkami związków zawodowych, mają prawo wstępowania do związków zawodowych w przypadkach i na warunkach określonych statutami związków. 73 5. Prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych w zakładach pracy przysługuje również osobom skierowanym do tych zakładów w celu odbycia służby zastępczej. 6. Do praw związkowych funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej i Służby Więziennej oraz strażaków Państwowej Straży Pożarnej, a także pracowników Najwyższej Izby Kontroli stosuje się odpowiednio przepisy niniejszej ustawy, z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z odrębnych ustaw. 7. Przepisy ustawy dotyczące pracowników stosuje się odpowiednio również do innych osób, o których mowa w ust. 1-6. Art. 3. [Zakaz dyskryminacji antyzwiązkowej] Nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do związku zawodowego lub pozostawania poza nim albo wykonywania funkcji związkowej. W szczególności nie może to być warunkiem nawiązania stosunku pracy i pozostawania w zatrudnieniu oraz awansowania pracownika. Art. 4. [Osoby reprezentowane przez związki] Związki zawodowe reprezentują pracowników i inne osoby, o których mowa w art. 2, a także bronią ich godności, praw oraz interesów materialnych i moralnych, zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych. Art. 5. [Występowanie na forum międzynarodowym] Związki zawodowe mają prawo reprezentowania interesów pracowniczych na forum międzynarodowym. Art. 6. [Współuczestnictwo związkowe] Związki zawodowe współuczestniczą w tworzeniu korzystnych warunków pracy, bytu i wypoczynku. Art. 7. [Osoby reprezentowane przez związek] 1. W zakresie praw i interesów zbiorowych związki zawodowe reprezentują wszystkich pracowników, niezależnie od ich przynależności związkowej. 2. W sprawach indywidualnych stosunków pracy związki zawodowe reprezentują prawa i interesy swoich członków. Na wniosek pracownika niezrzeszonego związek zawodowy może podjąć się obrony jego praw i interesów wobec pracodawcy. Art. 8. [Kontrola przestrzegania prawa] Na zasadach przewidzianych w niniejszej ustawie oraz w ustawach odrębnych związki zawodowe kontrolują przestrzeganie przepisów dotyczących interesów pracowników, emerytów, rencistów, bezrobotnych i ich rodzin. Art. 9. [Swoboda określania struktur organizacyjnych] Statuty oraz uchwały związkowe określają swobodnie struktury organizacyjne związków zawodowych. Zobowiązania majątkowe mogą podejmować wyłącznie statutowe organy struktur związkowych posiadających osobowość prawną. Art. 10. [Zasady członkostwa] Zasady członkostwa w związku zawodowym oraz sprawowania funkcji związkowych ustalają statuty i uchwały statutowych organów związkowych. Art. 11. [Federacje i konfederacje] 1. Związki zawodowe mają prawo tworzyć ogólnokrajowe zrzeszenia (federacje) związków zawodowych. 2. Ogólnokrajowe związki zawodowe i zrzeszenia związków zawodowych mogą tworzyć ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe (konfederacje). 74 3. Organizacje związkowe, w tym federacje i konfederacje, mają prawo tworzenia i wstępowania do międzynarodowych organizacji pracowników. Rozdział 2. Tworzenie związków zawodowych Art. 12. [ Tworzenie związków] 1. Związek zawodowy powstaje z mocy uchwały o jego utworzeniu, ·podjętej przez co najmniej 10 osób uprawnionych do tworzenia związków zawodowych. 2. Osoby, które podjęły uchwałę o utworzeniu związku zawodowego, uchwalają statut i wybierają komitet założycielski w liczbie od 3 do 7 osób. Art. 13. [Treść statutu] Statut związku zawodowego określa w szczególności: 1) nazwę związku, 2) siedzibę związku, 3) terytorialny i podmiotowy zakres działania, 4) cele i zadania związku oraz sposoby i formy ich realizacji, 5) zasady nabywania i utraty członkostwa, 6) prawa i obowiązki członków, 7) strukturę organizacyjną związku ze wskazaniem, które z jednostek organizacyjnych związku mają osobowość prawną, 8) sposób reprezentowania związku oraz osoby upoważnione do zaciągania zobowiązań majątkowych w imieniu związku, 9) organy związku, tryb ich wyboru i odwołania, zakres ich kompetencji oraz okres kadencji, 10) źródła finansowania działalności związku oraz sposób ustanawiania składek członkowskich, 11) zasady uchwalania i zmian statutu, 12) sposób rozwiązania związku i likwidacji jego majątku. Art. 14. [Obowiązek rejestracji] 1. Związek zawodowy podlega obowiązkowi rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym, zwanym dalej "rejestrem". 2. Jeżeli komitet założycielski nie złoży w terminie 30 dni od dnia założenia związku wniosku o rejestrację, uchwała o utworzeniu związku traci moc. 3. Postępowanie w sprawach rejestracji jest wolne od opłat sądowych. Art. 15. [Osobowość prawna] 1. Związek zawodowy oraz jego jednostki organizacyjne wskazane w statucie nabywają osobowość prawną z dniem zarejestrowania. 2. (skreślony) Art. 16. [Wprowadzanie zmian w statucie] 1. Związek zawodowy zawiadamia niezwłocznie właściwy sąd o zmianie statutu. Zmiana wchodzi w życie z upływem 14 dni od dnia zawiadomienia, jeżeli sąd nie zgłosił wcześniej zastrzeżeń co do jej zgodności z prawem. 2. W razie zgłoszenia zastrzeżeń, o których mowa w ust. 1, sąd zawiadamia o nich związek zawodowy i wyznacza rozprawę dla ich rozpatrzenia w terminie 30 dni od dnia zawiadomienia przez związek o zmianie statutu. 3. Art. 18 ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio. 75 Art. 17. [Wykreślenie związku z rejestru] 1. Sąd skreśla związek zawodowy z rejestru, gdy: 1) wskazany w statucie organ podjął uchwałę o rozwiązaniu związku, 2) zakład pracy, w którym dotychczas działał związek zawodowy, został wykreślony z właściwego rejestru z powodu likwidacji lub upadłości tego zakładu albo jego przekształcenia organizacyjno-prawnego, uniemożliwiającego kontynuowanie działalności tego związku, 3) liczba członków związku utrzymuje się poniżej 10 przez okres dłuższy niż 3 miesiące. 2. Okoliczności wskazane w ust. 1 sąd stwierdza z urzędu lub na wniosek związku zawodowego. 3. (skreślony) Art. 18. [Tryb rozpoznawania spraw rejestrowych] 1. Sprawy dotyczące rejestracji związków zawodowych są rozpatrywane w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym. 2. Sprawy, o których mowa w ust. 1, sąd rozpatruje w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. 3. (skreślony) 4. (skreślony) Rozdział 3. Uprawnienia związków zawodowych Art. 19. [Opiniowanie projektów aktów prawnych] 1.[1] Organizacja związkowa, reprezentatywna w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz.U. Nr 100, poz. 1080), zwanej dalej «ustawą o Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych», ma prawo opiniowania założeń i projektów aktów prawnych w zakresie objętym zadaniami związków zawodowych. Nie dotyczy to założeń projektu budżetu państwa oraz projektu ustawy budżetowej, których opiniowanie regulują odrębne przepisy. 2.[2] Organy władzy i administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego kierują założenia albo projekty aktów prawnych, o których mowa w ust. 1, do odpowiednich władz statutowych związku, określając termin przedstawienia opinii nie krótszy jednak niż 30 dni. Termin ten może zostać skrócony do 21 dni ze względu na ważny interes publiczny. Skrócenie terminu wymaga szczególnego uzasadnienia. Bieg terminu na przedstawienie opinii liczy się od dnia następującego po dniu doręczenia założeń albo projektu wraz z pismem określającym termin przedstawienia opinii. Nieprzedstawienie opinii w wyznaczonym terminie uważa się za rezygnację z prawa jej wyrażenia. 21.[3] Założenia albo projekty aktów prawnych, o których mowa w ust. 1, organy władzy i administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego przekazują również na odpowiedni adres elektroniczny wskazany przez właściwy organ statutowy związku, nie później niż w dniu ich doręczenia na piśmie. 3.[4] W razie odrzucenia w całości lub w części stanowiska związku, właściwy organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego informuje o tym związek na piśmie, 76 podając uzasadnienie swojego stanowiska. W razie rozbieżności stanowisk związek może przedstawić swoją opinię na posiedzeniu właściwej komisji sejmowej, senackiej lub samorządu terytorialnego. 4. Związkom zawodowym przysługuje prawo wyrażania publicznie opinii na temat założeń lub projektów, o których mowa w ust. 1, w środkach masowego przekazu, w tym także w radio i telewizji. Art. 191. [Zakres uprawnień organizacji związkowi] [5] 1. Organizacja związkowa, reprezentatywna w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych, ma prawo opiniowania dokumentów konsultacyjnych Unii Europejskiej, w szczególności białych ksiąg, zielonych ksiąg i komunikatów, oraz projektów aktów prawnych Unii Europejskiej w zakresie zadań objętych zadaniami związków zawodowych. 2. Organy władzy i administracji państwowej kierują dokumenty konsultacyjne Unii Europejskiej oraz projekty aktów prawnych, o których mowa w ust. 1, do odpowiednich władz statutowych związku, określając termin przedstawienia opinii. 3. Dokumenty konsultacyjne Unii Europejskiej oraz projekty aktów prawnych, o których mowa w ust. 1, organy władzy i administracji państwowej przekazują na odpowiedni adres elektroniczny, wskazany przez właściwy organ statutowy związku. Art. 20. [Wnioskowanie o zmiany w prawie] 1. [6] Organizacja związkowa, reprezentatywna w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, ma prawo występowania z wnioskami o wydanie lub zmianę ustawy albo innego aktu prawnego w zakresie spraw objętych zadaniami związku zawodowego. Wnioski dotyczące ustaw związek kieruje do postów lub organów mających prawo inicjatywy ustawodawczej. W przypadku aktów prawnych niższego rzędu wnioski kieruje się do organów uprawnionych do ich wydania. 2. Organ państwowy, do którego został skierowany wniosek, obowiązany jest w terminie 30 dni przedstawić związkowi zawodowemu swoje stanowisko, a w razie negatywnego stanowiska – także jego uzasadnienie. Art. 21. [Prawo do rokowań zbiorowych] 1. Na zasadach ustalonych odrębnymi przepisami związkom zawodowym przysługuje prawo prowadzenia rokowań zbiorowych oraz zawierania układów zbiorowych pracy, a także innych porozumień przewidzianych przepisami prawa pracy. 2. W gałęziach pracy nieobjętych układami zbiorowymi regulacja warunków pracy i płacy wymaga konsultacji ze związkami zawodowymi. Art. 22. [7] (uchylony) Art. 23. [Kontrola przestrzegania prawa] 1. Związki zawodowe sprawują kontrolę nad przestrzeganiem prawa pracy oraz uczestniczą, na zasadach określonych odrębnymi przepisami, w nadzorze nad przestrzeganiem przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. 2. Jeżeli w sprawach, o których mowa w ust. 1, zdaniem związku zawodowego postępowanie organu administracji państwowej i samorządu terytorialnego lub pracodawcy jest niezgodne z prawem lub narusza zasady sprawiedliwości, związek może wystąpić do właściwego organu z żądaniem spowodowania usunięcia we właściwym trybie stwierdzonej nieprawidłowości. Art. 24. [Prowadzenie działalności gospodarczej] 1. Dochód z działalności gospodarczej 77 prowadzonej przez związki zawodowe służy realizacji ich zadań statutowych i nie może być przeznaczony do podziału pomiędzy ich członków. 2. Związki zawodowe korzystają ze zwolnień podatkowych przewidzianych dla stowarzyszeń. Art. 25. [Zwolnienia od pracy działaczy] 1. Pracownikowi powołanemu do pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania tej funkcji w charakterze pracownika, przysługuje - na wniosek organizacji związkowej - prawo do urlopu bezpłatnego. 11. Pracownikowi, który po urlopie bezpłatnym stawi się do pracy w terminie przewidzianym w art. 74 Kodeksu pracy, okres urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. 12. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia[8] , tryb udzielania urlopu bezpłatnego oraz zakres uprawnień przysługujących pracownikowi korzystającemu z tego urlopu. 2. Pracownik ma prawo do zwolnienia od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z jego funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli czynność ta nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy. Art. 251. [Uprawnienia] [9] 1. Uprawnienia zakładowej organizacji związkowej przysługują organizacji zrzeszającej co najmniej 10 członków będących: 1) pracownikami lub osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą u pracodawcy objętego działaniem tej organizacji albo 2) funkcjonariuszami, o których mowa w art. 2 ust. 6, pełniącymi służbę w jednostce objętej działaniem tej organizacji. 2. Organizacja, o której mowa w ust. 1, przedstawia co kwartał - według stanu na ostatni dzień kwartału - w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po tym kwartale, pracodawcy albo dowódcy jednostki, o której mowa w ust. 1 pkt 2, informację o łącznej liczbie członków tej organizacji, w tym o liczbie członków, o których mowa w ust. 1. Rozdział 4. Zakładowa organizacja związkowa Art. 26. [Uprawnienia] Do zakresu działania zakładowej organizacji związkowej należy w szczególności: 1) zajmowanie stanowiska w indywidualnych sprawach pracowniczych w zakresie unormowanym w przepisach prawa pracy, 2) zajmowanie stanowiska wobec pracodawcy i organu samorządu załogi w sprawach dotyczących zbiorowych interesów i praw pracowników, 3) sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem w zakładzie pracy przepisów prawa pracy, a w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 4) kierowanie działalnością społecznej inspekcji pracy i współdziałanie z państwową inspekcją pracy, 78 5) zajmowanie się warunkami życia emerytów i rencistów. Art. 261. [Przejście zakładu na nowego pracodawcę; konsultacja związkowa] [10] 1. W razie przejścia zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca są obowiązani do poinformowania na piśmie działających u każdego z nich zakładowych organizacji związkowych o przewidywanym terminie tego przejścia, jego przyczynach, prawnych, ekonomicznych oraz socjalnych skutkach dla swoich pracowników, a także zamierzonych działaniach dotyczących warunków zatrudnienia tych pracowników, w szczególności warunków pracy, płacy i przekwalifikowania. 2. Informacje, o których mowa w ust. 1, dotychczasowy i nowy pracodawca są obowiązani przekazać co najmniej na 30 dni przed przewidywanym terminem przejścia zakładu pracy lub jego części. 3. Jeżeli dotychczasowy lub nowy pracodawca zamierza podjąć działania dotyczące warunków zatrudnienia pracowników, jest obowiązany do podjęcia negocjacji z zakładowymi organizacjami związkowymi w celu zawarcia porozumienia w tym zakresie, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia przekazania informacji o tych działaniach. 4. W razie niezawarcia porozumienia w terminie, o którym mowa w ust. 3, z powodu niemożności uzgodnienia przez strony jego treści, pracodawca samodzielnie podejmuje działania w sprawach dotyczących warunków zatrudnienia pracowników, uwzględniając ustalenia dokonane z zakładowymi organizacjami związkowymi w toku negocjacji nad zawarciem porozumienia. 5. Przepisy ust. 3 i 4 nie mają zastosowania, gdy tryb dokonania działań dotyczących warunków zatrudnienia pracowników, jakie zamierza podjąć pracodawca, określają odrębne przepisy. Art. 27. [Zakładowy fundusz socjalny] 1. Ustalanie zasad wykorzystania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, w tym podział środków z tego funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności, ustala pracodawca w regulaminie uzgodnionym z zakładową organizacją związkową. 2. Przyznawanie pracownikom świadczeń z funduszu, o którym mowa w ust. 1, dokonywane jest w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową. 3.[11] Regulaminy nagród i premiowania są ustalane i zmieniane w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową; dotyczy to również zasad podziału środków na wynagrodzenia dla pracowników zatrudnionych w państwowej jednostce sfery budżetowej. 4. [12] (skreślony) Art. 28. [Prawo do informacji] Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie związku zawodowego informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej, w szczególności informacji dotyczących warunków pracy i zasad wynagradzania. Art. 29. [Badanie stanu bezpieczeństwa pracy] 1. W razie uzasadnionego podejrzenia, że w zakładzie pracy występuje zagrożenie dla życia lub zdrowia pracowników, zakładowa organizacja związkowa może wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o przeprowadzenie odpowiednich badań, zawiadamiając o tym równocześnie właściwego okręgowego 79 inspektora pracy. Pracodawca jest obowiązany w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku zawiadomić zakładową organizację związkową o swoim stanowisku. W razie przeprowadzenia badań, pracodawca udostępnia ich wyniki zakładowej organizacji związkowej wraz z informacją o sposobie i terminie usunięcia stwierdzonego zagrożenia. 2. Zawiadomienie zakładowej organizacji związkowej o odrzuceniu wniosku, o którym mowa w ust. 1, lub niezajęcie przez pracodawcę stanowiska wobec tego wniosku w terminie 14 dni od dnia jego złożenia upoważnia zakładową organizację związkową do przeprowadzenia niezbędnych badań na koszt pracodawcy. O zamiarze podjęcia badań, ich zakresie oraz przewidywanych kosztach zakładowa organizacja związkowa zawiadamia pracodawcę na piśmie z co najmniej 14-dniowym wyprzedzeniem. 3. Pracodawca może w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2, zwrócić się do właściwego okręgowego inspektora pracy o ustalenie celowości zamierzonych badań lub ich niezbędnego zakresu. Przeprowadzenie badań wbrew stanowisku inspektora pracy zwalnia pracodawcę z obowiązku pokrycia kosztów tych badań. Art. 30. [Reprezentowanie przez związek] 1. W zakładzie pracy, w którym działa więcej niż jedna organizacja związkowa, każda z nich broni praw i reprezentuje interesy swych członków. 2. Pracownik niezrzeszony w związku zawodowym ma prawo do obrony swoich praw na zasadach dotyczących pracowników będących członkami związku, jeżeli wybrana przez niego zakładowa organizacja związkowa wyrazi zgodę na obronę jego praw pracowniczych. 21. W indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, w których przepisy prawa pracy zobowiązują pracodawcę do współdziałania z zakładową organizacją związkową, pracodawca jest obowiązany zwrócić się do tej organizacji o informację o pracownikach korzystających z jej obrony, zgodnie z przepisami ust. 1 i 2. Nieudzielenie tej informacji w ciągu 5 dni zwalnia pracodawcę od obowiązku współdziałania z zakładową organizacją związkową w sprawach dotyczących tych pracowników. 3. W sprawach dotyczących zbiorowych praw i interesów pracowników organizacje związkowe mogą tworzyć wspólną reprezentację związkową. 4. W sprawach wymagających zawarcia porozumienia lub uzgodnienia stanowiska z organizacjami związkowymi, organizacje te przedstawiają wspólnie uzgodnione stanowisko. Sposób ustalania i przedstawiania tego stanowiska przez każdorazowo wyłanianą do tych spraw wspólną reprezentację związkową określa porozumienie zawarte przez organizacje związkowe. 5. [13] Jeżeli w sprawie ustalenia regulaminu wynagradzania, regulaminów nagród i premiowania, regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, planu urlopów lub regulaminu pracy, a także okresów rozliczeniowych, o których mowa w art. 129 § 2 i art. 135 § 2 i 3 Kodeksu pracy, oraz wykazu prac, o którym mowa w art. 1517 § 4 Kodeksu pracy, organizacje związkowe albo organizacje związkowe reprezentatywne w rozumieniu art. 24125a Kodeksu pracy nie przedstawią wspólnie uzgodnionego stanowiska w terminie 30 dni, decyzje w tych sprawach podejmuje pracodawca, po rozpatrzeniu odrębnych stanowisk organizacji związkowych. 80 6.[14] (skreślony) Art. 31. [Zwolnienia od pracy członków zarządu] 1. Prawo do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej przysługuje: 1) częściowo jednemu pracownikowi w miesięcznym wymiarze godzin równym liczbie członków zatrudnionych w zakładzie pracy, gdy ich liczba jest mniejsza od 150, 2) jednemu pracownikowi, gdy związek liczy od 150 do 500 członków zatrudnionych w zakładzie pracy, 3) dwom pracownikom, gdy związek liczy od 501 do 1000 członków zatrudnionych w zakładzie pracy, 4) trzem pracownikom, gdy związek liczy od 1001 do 2000 członków zatrudnionych w zakładzie pracy, 5) kolejnemu pracownikowi za każdy rozpoczęty nowy tysiąc, gdy zakładowa organizacja związkowa liczy ponad 2000 członków zatrudnionych w zakładzie pracy, 6) w niepełnym wymiarze godzin i wtedy może ono być udzielane większej liczbie pracowników, zgodnie z zasadami zawartymi w punktach poprzedzających. <br> 2. W zależności od wniosku zarządu zakładowej organizacji związkowej zwolnienia od pracy, o których mowa w ust. 1, udzielane są z zachowaniem prawa do wynagrodzenia lub bezpłatnie. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia[15] , tryb udzielania zwolnień od pracy oraz zakres uprawnień przysługujących pracownikowi w czasie tych zwolnień. <br> 3. Pracownik ma prawo do zwolnienia od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z jego funkcji związkowej, jeżeli czynność ta nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy. Art. 32. [Ochrona trwałości stosunku pracy działacza] [16] 1. Pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może: 1) wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z innym pracownikiem będącym członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy, 2) zmienić jednostronnie warunków pracy lub płacy na niekorzyść pracownika, o którym mowa w pkt. 1 - z wyjątkiem gdy dopuszczają to odrębne przepisy. <br> 2. Ochrona, o której mowa w ust. 1, przysługuje przez okres określony uchwałą zarządu, a po jego upływie - dodatkowo przez czas odpowiadający połowie okresu określonego uchwałą, nie dłużej jednak niż rok po jego upływie. <br> 3. Zarząd zakładowej organizacji związkowej, reprezentatywnej w rozumieniu art. 24125a Kodeksu pracy, wskazuje pracodawcy pracowników podlegających ochronie przewidzianej w ust. 1, w liczbie nie większej niż liczba osób stanowiących kadrę kierowniczą w zakładzie pracy albo liczba pracowników ustalona zgodnie z ust. 4. 4. Zarząd zakładowej organizacji związkowej, o której mowa w ust. 3, zrzeszającej do 20 członków ma prawo wskazać pracodawcy 2 pracowników podlegających ochronie przewidzianej w ust. 1, a w przypadku organizacji zrzeszającej więcej niż 20 członków 81 będących pracownikami ma prawo wskazać, jako podlegających tej ochronie, 2 pracowników oraz dodatkowo: 1) po jednym pracowniku na każde rozpoczęte 10 członków tej organizacji będących pracownikami, w przedziale od 21 do 50 tych członków, 2) po jednym pracowniku na każde rozpoczęte 20 członków tej organizacji będących pracownikami, w przedziale od 51 do 150 tych członków, 3) po jednym pracowniku na każde rozpoczęte 30 członków tej organizacji będących pracownikami, w przedziale od 151 do 300 tych członków, 4) po jednym pracowniku na każde rozpoczęte 40 członków tej organizacji będących pracownikami, w przedziale od 301 do 500 tych członków, 5) po jednym pracowniku na każde rozpoczęte 50 członków tej organizacji będących pracownikami, w przedziale powyżej 500 tych członków. 5. Osobami stanowiącymi kadrę kierowniczą w zakładzie pracy, o których mowa w ust. 3, są kierujący jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępcy albo wchodzący w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy, a także inne osoby wyznaczone do dokonywania za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. 6. Ochrona przewidziana w ust. 1, w zakładowej organizacji związkowej innej niż wymieniona w ust. 3 i 4, przysługuje jednemu pracownikowi imiennie wskazanemu uchwałą zarządu tej organizacji. 7. Ochrona przewidziana w ust. 1 przysługuje, przez okres 6 miesięcy od dnia utworzenia komitetu założycielskiego zakładowej organizacji związkowej, nie więcej niż trzem pracownikom imiennie wskazanym uchwałą komitetu założycielskiego. 8. W przypadku gdy właściwy organ nie dokona wskazania, o którym mowa w ust. 3, 4, 6 albo 7, ochrona przewidziana w ust. 1 przysługuje - w okresie do dokonania wskazania – odpowiednio przewodniczącemu zakładowej organizacji związkowej bądź przewodniczącemu komitetu założycielskiego. 9. Ochrona przewidziana w ust. 1 przysługuje pracownikowi pełniącemu z wyboru funkcję związkową poza zakładową organizacją związkową, korzystającemu u pracodawcy z urlopu bezpłatnego lub ze zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy. Ochrona przysługuje w okresie tego urlopu lub zwolnienia oraz przez rok po upływie tego okresu. Zgodę, o której mowa w ust. 1, wyraża właściwy statutowo organ organizacji związkowej, w której pracownik pełni albo pełnił tę funkcję. 10. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb: 1) powiadamiania przez pracodawcę zarządu zakładowej organizacji związkowej o liczbie osób stanowiących kadrę kierowniczą w zakładzie pracy, o której mowa w ust. 5, 2) wskazywania przez zarząd oraz komitet założycielski zakładowej organizacji związkowej 82 pracowników podlegających ochronie przewidzianej w ust. 1, a także dokonywania zmian w takim wskazaniu. Art. 33. [Wyposażenie rzeczowe związku] [17] 1. Pracodawca, na warunkach określonych w umowie, jest obowiązany udostępnić zakładowej organizacji związkowej pomieszczenia i urządzenia techniczne niezbędne do wykonywania działalności związkowej w zakładzie pracy. 2. Zakładowej organizacji związkowej oraz pracodawcy przysługuje prawo wystąpienia do sądu pracy z roszczeniem wynikającym z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, o której mowa w ust. 1. 3. Jeżeli warunki udostępniania organizacji związkowej pomieszczeń i urządzeń technicznych określają postanowienia układu zbiorowego pracy, prawo wystąpienia z roszczeniem, o którym mowa w ust. 2, przysługuje pracodawcy lub każdej z organizacji związkowych, której postanowienia te dotyczą. 4. Do postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 2 i 3, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu z zakresu prawa pracy. Art. 331. [Pobór składek związkowych przez pracodawcę] 1. Pracodawca, na pisemny wniosek zakładowej organizacji związkowej i za pisemną zgodą pracownika, jest obowiązany pobierać z wynagrodzenia pracownika składkę związkową w zadeklarowanej przez niego wysokości. 2. Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie przekazywać kwoty pobranych składek związkowych na rachunek bankowy wskazany przez zakładową organizację związkową. Art. 34. [Międzyzakładowa organizacja związkowa] 1.[18] Przepisy art. 251-331 stosuje się do międzyzakładowej organizacji związkowej obejmującej swoim działaniem pracodawcę, z zastrzeżeniem ust. 2 i art. 341 i 342. 2.[19] Przy ustalaniu liczby członków, o której mowa w art. 251 ust. 1, oraz prawa do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, o którym mowa w art. 31 ust. 1, uwzględnia się liczbę członków międzyzakładowej organizacji związkowej zatrudnionych u wszystkich pracodawców objętych działaniem tej organizacji. Art. 341. [Zwolnienia od pracy działaczy organizacji międzyzakładowej] 1. Pracodawcy objęci działaniem międzyzakładowej organizacji związkowej ponoszą koszty, w tym koszty wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne, związane z zatrudnianiem pracownika zwolnionego: 1) z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie międzyzakładowej organizacji związkowej - na podstawie art. 31 ust. 1 w związku z art. 34 ust. 2, 2) od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia - na podstawie art. 31 ust. 3, odpowiednio do udziału liczby członków tej organizacji zatrudnionych u danego pracodawcy w łącznej liczbie członków tej organizacji zatrudnionych u wszystkich pracodawców objętych działaniem tej organizacji - w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. 2. Zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej przedstawia pracodawcy, który zwolni pracownika lub pracowników z obowiązku świadczenia pracy lub od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, informacje o liczbie członków tej organizacji zatrudnionych u wszystkich pracodawców objętych działaniem tej organizacji oraz u każdego z tych pracodawców - w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, według stanu na ostatni dzień miesiąca. 3. Zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej przedstawia informacje, 83 o których mowa w ust. 2, w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zwolnienie pracownika lub pracowników z obowiązku świadczenia pracy lub od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. 4. Sposób i tryb ponoszenia kosztów, o których mowa w ust. 1, określa każdy pracodawca, który zwolni pracownika lub pracowników z obowiązku świadczenia pracy lub od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, w zakresie dotyczącym kosztów związanych z zatrudnianiem tego pracownika lub tych pracowników. Art. 342. [Zarząd] [20] 1. Zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej, która w co najmniej jednym zakładzie pracy objętym jej działaniem zrzesza pracowników w liczbie wymaganej do uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 24125a Kodeksu pracy, może wskazać pracowników podlegających ochronie przewidzianej w art. 32 ust. 1: 1) w liczbie ustalonej zgodnie z art. 32 ust. 3 albo 4 lub 2) w liczbie ustalonej zgodnie z art. 32 ust. 3 albo 4 w jednym zakładzie pracy wskazanym przez tę organizację spośród zakładów pracy objętych jej działaniem, w którym ta organizacja zrzesza pracowników w liczbie wymaganej do uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 24125a Kodeksu pracy, powiększonej o liczbę pozostałych zakładów pracy objętych działaniem tej organizacji, w których jest zatrudnionych co najmniej 10 pracowników będących jej członkami. 2. W przypadku gdy międzyzakładowa organizacja związkowa w żadnym zakładzie pracy z objętych jej działaniem nie zrzesza liczby pracowników wymaganej do uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 24125a Kodeksu pracy, liczba pracowników podlegających ochronie przewidzianej w art. 32 ust. 1 nie może być większa od liczby zakładów pracy objętych działaniem tej organizacji, które zatrudniają co najmniej 10 pracowników będących jej członkami. Rozdział 5. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawy Art. 35. [Przestępstwa] 1.[21] Kto w związku z zajmowanym stanowiskiem lub pełnioną funkcją: 1) przeszkadza w utworzeniu zgodnie z prawem organizacji związkowej, 2) utrudnia wykonywanie działalności związkowej prowadzonej zgodnie z przepisami ustawy, 3) dyskryminuje pracownika z powodu przynależności do związku zawodowego, pozostawania poza związkiem zawodowym lub wykonywania funkcji związkowej, 4) nie dopełnia obowiązków określonych w art. 261, 331 i 341 - podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. 2. Tej samej karze podlega ten, kto w związku z pełnioną funkcją związkową kieruje działalnością sprzeczną z ustawą. 3. Odpowiedzialność za kierowanie nielegalnym strajkiem określa ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Art. 36. [Skutki bezprawia organu związkowego] 1. Sąd rejestrowy w razie stwierdzenia, że organ związku zawodowego prowadzi działalność sprzeczną z ustawą, wyznacza termin co najmniej 14 dni na dostosowanie działalności tego organu do obowiązującego prawa. Postępowanie wszczyna się na wniosek właściwego prokuratora wojewódzkiego[22] . 2. W razie bezskutecznego upływu terminu przewidzianego w ust. 1, sąd rejestrowy może: 1) orzec grzywnę wobec poszczególnych członków organu związkowego w wysokości określonej w art. 163 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, 84 2) wyznaczyć władzom związku termin przeprowadzenia nowych wyborów do organu związku wymienionego w ust. 1, pod rygorem zawieszenia działalności tego organu. 3. Jeżeli środki określone w ust. 2 okażą się bezskuteczne, sąd rejestrowy, na wniosek Ministra Sprawiedliwości, orzeka o skreśleniu związku zawodowego z rejestru. Od tego orzeczenia przysługuje apelacja. 4. Do spraw, o których mowa w ust. 1-3, stosuje się odpowiednio art. 18. 5. Związek zawodowy skreślony prawomocnym orzeczeniem z rejestru w myśl ust. 3 jest obowiązany niezwłocznie zaprzestać swej działalności, a w terminie najpóźniej trzech miesięcy od uprawomocnienia się tego orzeczenia dokonać swojej likwidacji w sposób przewidziany w statucie. Rozdział 6. Przepisy szczególne Art. 37. [Spory zbiorowe; odesłanie] Spory między związkami zawodowymi a pracodawcami i ich organizacjami dotyczące interesów pracowniczych rozwiązywane są na zasadach określonych w odrębnej ustawie. Art. 38. [Stosowanie ustawy do federacji i konfederacji] Przepisy ustawy dotyczące związków zawodowych stosuje się odpowiednio do organizacji związkowych, o których mowa w art. 11 ust. 1 i 2, z wyłączeniem przepisu art. 12 ust. 1 w części dotyczącej liczby założycieli związku, a w części dotyczącej liczby członków związku przepisu art. 17 ust. 1 pkt 3. Art. 39. [Kasy zapomogowo-pożyczkowe] 1. W zakładach pracy mogą być tworzone pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe, których członkami mogą być pracownicy, emeryci i renciści bez względu na przynależność związkową. Nadzór społeczny nad tymi kasami sprawują związki zawodowe. 2. (utracił moc) 3. (utracił moc) 4. (utracił moc) 5. Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia szczegółowe zasady organizowania i działania kas, o których mowa w ust. 1, obowiązki zakładów pracy w tym zakresie. Rozdział 7. Zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe Art. 40. [23] W ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. z 1988 r. Nr 30, poz. 207, z 1989 r. Nr 20, poz. 104, Nr 29, poz. 154 i Nr 34, poz. 178 oraz z 1990 r. Nr 30, poz. 179, Nr 34, poz. 198, Nr 55, poz. 319 i Nr 78, poz. 462) wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte). (pominięty) Art. 41. [23] W ustawie z dnia 30 czerwca 1970 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U. Nr 16, poz. 134, z 1972 r. Nr 53, poz. 341 i 342, z 1974 r. Nr 24, poz. 142 i Nr 47, poz. 282, z 1979 r. Nr 15, poz. 97, z 1983 r. Nr 16, poz. 78, z 1989 r. Nr 20, poz. 104, Nr 34, poz. 178 i Nr 35, poz. 192 oraz z 1990 r. Nr 4, poz. 19) po art. 48 dodaje się art. 48a w brzmieniu: "Art. 48a. 1. żołnierzom zawodowym nie przysługuje prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych. Obowiązkiem Państwa jest zagwarantowanie żołnierzowi zawodowemu godziwych warunków służby i uposażenia. 85 2. Z chwilą powołania do zawodowej służby wojskowej ustaje dotychczasowe członkostwo w związkach zawodowych." (pominięty) Art. 42. [23] W ustawie z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. Nr 31, poz. 214, z 1984 r. Nr 35, poz. 187, z 1988 r. Nr 19, poz. 132, z 1989 r. Nr 4, poz. 24 i Nr 34, poz. 178 i 182 oraz z 1990 r. Nr 20, poz. 121 i Nr 51, poz. 300) wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte). (pominięty) Art. 43. [23] W ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 1990 r. Nr 23, poz. 138, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306 i Nr 89, poz. 517) dział VI skreśla się. (pominięty) Art. 44. [23] W ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz.U. z 1991 r. Nr 25, poz. 103) rozdział 7 skreśla się. (pominięty) Art. 45. [23] (pominięty) Art. 46. [Moc uprzednich rejestracji] Rejestracja organizacji związkowych dokonana przed dniem wejścia w Życie ustawy zachowuje moc prawną. Art. 47. [23] Pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w zarządzie zakładowej organizacji związkowej, korzystającym w dniu wejścia w życie ustawy ze zwolnienia od pracy na podstawie dotychczasowych przepisów, przysługuje prawo do dalszego korzystania ze zwolnienia od pracy na warunkach określonych tymi przepisami, nie dłużej jednak niż do dnia 30 czerwca 1993 r. (pominięty) Art. 48. [Derogacja] 1. Traci moc ustawa z dnia 8 października 1982 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 1985 r. Nr 54, poz. 277, z 1988 r. Nr 11, poz. 84, z 1989 r. Nr 20, poz. 105 i z 1990 r. Nr 30, poz. 179). 2. Do czasu wydania rozporządzenia Rady Ministrów, o którym mowa w art. 39 ust. 5 niniejszej ustawy, pozostają w mocy przepisy wydane na podstawie art. 58 ustawy wymienionej w ust. 1. Art. 49. [Wejście w Życie] Ustawa wchodzi w Życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.[24] 86 Załącznik nr 5 NIEZALEŻNY SAMORZĄDNY ZWIĄZEK ZAWODOWY PRACOWNIKÓW WOJSKA STATUT WARSZAWA 2006 Na podstawie art. 59 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, postanowień Konwencji Nr 87 z 1984 r., Nr 98 z 1949 r. i Nr 151 z 1978 r. Międzynarodowej Organizacji Pracy, oraz ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t. j. Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 z późn. zm.) – tworzy się organizację zawodową pod nazwą : „Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Wojska”. Statut został uchwalony na Krajowym Zjeździe Delegatów w dniu 10 października 1992 r., zarejestrowany przez Sąd Wojewódzki w Warszawie w dniu 27 maja 1993 r. (Sygn. akt VII Ns Rej. ZZ pz 32/93 Rzz 20) ze zmianami podjętymi przez IV Krajowy Zjazd Delegatów w dniu 5 listopada 1996 r. zarejestrowanymi przez Sąd Wojewódzki w Warszawie w dniu 22 września 1997 r. (Sygn. akt VII Ns Rej. ZZ pz 113/97 Rzz 20) oraz zmianami podjętymi przez Krajowy Zjazd Delegatów w dniu 8 grudnia 1998 r. zarejestrowanymi przez Sąd Okręgowy w Warszawie w dniu 8 marca 1999 r. (Sygn. akt VII Ns Rej. Zz pz 25/99) oraz zmianami podjętymi przez Krajowy Zjazd Delegatów w dniu 20 listopada 2000 r. zarejestrowanymi przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XIX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 22 listopada 2001 r. (Sygn. akt. WA.XIX NS-REJ. KRS/1452/1/885) oraz zmianami podjętymi przez Krajowy Zjazd Delegatów w dn. 13 listopada 2002 r. zarejestrowanymi przez Sąd Rejonowy dla m. st. W-wy w Warszawie XIX Wydział Gospodarczy KRS w dn. 13 grudnia 2002 r. (Sygn. akt. WA.XIX NSREJ. KRS/19169/2/288) oraz zmianami podjętymi przez Krajowy Zjazd Delegatów w dn. 1 grudnia 2004 r. zarejestrowanymi przez Sąd Rejonowy dla m. st. W-wy w Warszawie XIX Wydział Gospodarczy KRS w dn. 28 grudnia 2004 r. (Sygn. akt WA XIX NS REJ KRS/26860/4/186) oraz zmianami podjętymi przez Krajowy Zjazd Delegatów w dn. 30 listopada 2006 r. zarejestrowanymi przez Sąd Rejonowy dla m. st. W-wy w Warszawie XII Wydział Gospodarczy KRS w dn. 19 grudnia 2006 r. (Sygn. akt WA.XII NSREJ. KRS/035184/06/667). ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE § 1. Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Wojska – zwany dalej „Związkiem” – jest organizacją samorządną oraz niezależną w swojej działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji. § 2. 1. Związek jest organizacyjnych nadzorowanych Założycielskim, jednolitą ogólnokrajową organizacją zawodową pracowników jednostek podporządkowanych Ministrowi Obrony Narodowej oraz przez niego a także przedsiębiorstw państwowych dla których jest on Organem a także Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, Agencji Mienia 87 Wojskowego, Wojskowych Samodzielnych Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej oraz pracowników innych jednostek organizacyjnych pracujących na rzecz Wojska, którzy uznają zasady niniejszego Statutu, jak również pracowników jednostek organizacyjnych powstałych w wyniku reorganizacji lub likwidacji pracodawców wymienionych w niniejszym paragrafie. 2. Związek zrzesza – na zasadzie dobrowolności: 1) pracowników jednostek organizacyjnych wymienionych w ust. 1, 2) osoby, które prawa członkowskie nabyły w trakcie zatrudnienia u jednego z pracodawców wymienionych w ust. 1: a) będące emerytami i rencistami, b) pobierające zasiłek lub świadczenie przedemerytalne, c) pobierające zasiłek dla bezrobotnych. 3. - skreślono. § 3. Związek działa na podstawie STATUTU zgodnie z KONSTYTUCJĄ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ i innymi ustawami oraz międzynarodowymi konwencjami ratyfikowanymi przez Rzeczpospolitą Polską. § 4. 1. Związek broni praw i interesów pracowników w zakresie przestrzegania prawa pracy, warunków pracy i płacy, warunków socjalno – bytowych i kulturalnych, a także warunków życia pozostałych członków Związku, o których mowa w § 2 ust. 2 pkt. 2. 2. Związek współuczestniczy w kształtowaniu i realizacji zadań obronnych i społeczno – gospodarczych. § 5. Związek reprezentuje interesy zawodowe pracowników wobec: 1) pracodawców wyszczególnionych w § 2 ust. 1 oraz samorządów załóg działających w przedsiębiorstwach państwowych a także rad pracowników, 2) innych pracodawców wykonujących zadania na rzecz Wojska, 3) organów władzy państwowej oraz organów administracji państwowej, 4) organów samorządu terytorialnego, 5) innych organizacji związkowych, krajowych i zagranicznych, 6) organizacji społecznych i politycznych. § 6. 1. Związek posiada osobowość prawną i jest reprezentowany przez Zarząd Główny Związku. 2. Siedzibą Zarządu Głównego jest miasto stołeczne WARSZAWA. § 7. Związek działa przez swoje władze i instancje, w sposób przewidziany w ustawie o związkach zawodowych, STATUCIE i innych przepisach. 88 § 8. Związek ma prawo do posiadania sztandarów, odznak, barwy i pieczęci oraz organu prasowego. ROZDZIAŁ II CELE I ZADANIA ZWIĄZKU § 9. Celem Związku jest obrona praw i interesów pracowniczych, realizacja woli członków Związku, a w szczególności: 1) obrona interesów materialnych, socjalnych i kulturalnych członków Związku i ich rodzin; 2) obrona praw pracowniczych w zakresie wykonywania pracy zawodowej, wynagradzania, warunków socjalno-bytowych, bhp oraz skuteczne rozwiązywanie problemów branż i zawodów występujących u pracodawców zatrudniających pracowników reprezentowanych przez Związek; 3) oddziaływanie na rzecz harmonijnego działania pracodawcy z interesami pracowników; 4) oddziaływanie na rzecz demokracji, praworządności, sprawiedliwości społecznej, umacniania koleżeńskiej solidarności we wzajemnych stosunkach międzyludzkich i ze środowiskiem wojskowym oraz reagowanie na przejawy naruszania praworządności; 5) inicjowanie i popieranie działań na rzecz stwarzania pracownikom warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i adaptacji społeczno – zawodowej młodych pracowników; 6) współuczestnictwo w kształtowaniu i realizacji zadań społeczno – ekonomicznych pracodawcy; 7) kształtowanie postaw na rzecz obronności kraju; 8) obrona honoru i godności pracowników; 9) krzewienie oświaty, nauki, kultury, zasad ochrony zdrowia, kultury fizycznej, turystyki i sportu. § 10. Związek realizuje swe cele przez: 1) reprezentowanie i ochronę interesów oraz praw pracowników w zakresie płac, warunków socjalno – bytowych i kulturalnych; 2) negocjacje z organami władzy i administracji państwowej, a także z pracodawcami projektów i propozycji płac, warunków pracy, sytuacji socjalnej i statusu pracowników, uzgadnianie projektów aktów prawnych i decyzji w tym zakresie oraz współdziałanie w ich uprzednim opracowaniu; 3) współpracę z organami samorządu załogi oraz radami pracowników; 4) sprawowanie kontroli nad bezpieczeństwem i higieną pracy; 5) zawieranie i wypowiadanie układów zbiorowych pracy oraz uzgadnianie zasad zatrudniania i wynagradzania grup pracowników nie objętych układami zbiorowymi pracy; 6) sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem przepisów prawa pracy, udzielanie pomocy prawnej oraz podejmowanie interwencji i mediacji w indywidualnych sprawach pracowników wynikających ze stosunku pracy; 89 7) współpracę przy podejmowaniu decyzji w zakresie kulturalnego rozwoju załogi, krzewienie oświaty, nauki, postępu technicznego, racjonalizacji, współzawodnictwa i nowatorstwa oraz podnoszenie kwalifikacji zawodowych; 8) organizację imprez kulturalnych, oświatowych, turystycznych, sportowych i konkursów; 9) inicjowanie samopomocy członków Związku; 10) współdziałanie ze służbą zdrowia w zakresie ochrony zdrowia pracowników; 11) działanie w kierunku zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych pracowników i ich rodzin oraz sprawiedliwego podziału funduszu świadczeń socjalnych i wydzielonych środków na cele mieszkaniowe; 12) czuwanie nad poziomem życia pracowników i podejmowanie działań na rzecz jego wzrostu; 13) informowanie członków Związku o jego działalności i zamierzeniach; 14) oddziaływanie na rzecz rzetelnego stosunku do pracy; 15) współdziałanie z innymi związkami oraz organizacjami i instytucjami w celu wprowadzenia w życie decyzji mających istotne znaczenie dla pracowników; 16) występowanie z wnioskami o wyciągnięcie konsekwencji służbowych wobec osób winnych naruszania praw pracowniczych i związkowych; 17) występowanie z wnioskami w sprawach odznaczeń państwowych, resortowych i innych dla członków Związku; 18) otaczanie opieką byłych pracowników jednostek organizacyjnych wymienionych w § 2 ust. 2 pkt. 2; 19) prowadzenie działalności wypoczynkowej, kolonijno – szkoleniowej, w tym organizację wypoczynku oraz integracji dzieci niepełnosprawnych z dziećmi pełnosprawnymi m. in. na bazie Ośrodka Kolonijnego w miejscowości Dąbki; 20) reprezentowanie i ochronę interesów oraz praw pracowników zatrudnionych w szkołach wyższych. § 11. Związek zobowiązany jest do podejmowania działań mających na celu zachowanie bądź wprowadzenie u pracodawców wymienionych w § 2 ust. 1 wszystkich uprawnień pracowniczych, wynikających z Kodeksu Pracy, układów zbiorowych, pragmatyk służbowych oraz statusów poszczególnych branż i grup zawodowych. § 12. 1. Związek rozwiązuje spory zbiorowe w drodze rokowań, mediacji, arbitrażu oraz strajku, zgodnie z obowiązującymi przepisami. 2. W przypadku istotnego naruszenia interesów oraz praw pracowniczych lub w razie sporu zbiorowego Związkowi przysługuje podjęcie prawnie dozwolonych form protestu. Korzystając z prawa protestu Związek nie będzie naruszał gotowości bojowej Sił Zbrojnych oraz obronności Kraju. § 13. Związek może podjąć się obrony indywidualnych praw pracownika niezrzeszonego w Związku na zasadach określonych dla członków Związku, jeżeli pracownik zwróci się o taką pomoc. 90 ROZDZIAŁ III CZŁONKOWIE ZWIĄZKU, ICH PRAWA I OBOWIĄZKI § 14. Członkowie Związku mają prawo: 1) brać czynny udział w życiu Związku; 2) wybierać, odwoływać oraz być wybieranymi do wszystkich władz i instancji Związku; 3) uczestniczyć w ustalaniu zadań dla członków Związku; 4) otrzymywać od Związku świadczenia statutowe, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach losowych pomoc finansową; 5) omawiać i poddawać krytyce na związkowych zebraniach działalność każdego członka oraz wszystkich władz i instancji Związku; 6) korzystać z pomocy prawnej Związku; 7) występować z wnioskami i postulatami do władz i instancji związkowych, o których mowa w § 33; 8) być na bieżąco informowani o wszelkich decyzjach i działaniach władz i instancji Związku; 9) brać udział w zebraniach, na których władze i instancje Związku podejmują uchwały dotyczące jego osoby lub zgłoszonych przez niego wniosków; 10) korzystać z urządzeń kulturalnych, sportowych i innych będących w dyspozycji Związku; 11) inicjować tworzenie zespołów branżowych lub zawodowych, komisji problemowych, zespołów doradczych a w miarę potrzeb zespołów ekspertów; 12) do szczególnej opieki po zakończeniu działalności w instancjach i władzach Związku; 13) być wyróżniani i honorowani za działalność związkową. § 15. Członkowie Związku zobowiązani są do: 1. przestrzegania postanowień Statutu i uchwał władz Związku; 2. regularnego opłacania składek członkowskich; 3. uczestniczenia w Ogólnych Zebraniach Członków; 4. – skreślono; 5. sumiennego wykonywania obowiązków pracowniczych; 6. reagowania na przejawy marnotrawstwa, nadużyć i innych naruszeń ogólnie przyjętych zasad współżycia społecznego. § 16. 1. Członkostwo Związku nabywa się po złożeniu deklaracji o przystąpieniu do Związku i na podstawie uchwały Zarządu Zakładowego. 2. O podjęciu uchwały odmawiającej przyjęcia do Związku, Zarząd Zakładowy zawiadamia niezwłocznie zainteresowanego na piśmie. Zawiadomienie powinno wskazywać przyczynę uzasadniającą odmowę przyjęcia do Związku oraz pouczenie 91 o możliwości wniesienia odwołania i trybu jego rozpatrzenia, o których mowa w ust. 3-6. 3. Od uchwały odmawiającej przyjęcia do Związku służy zainteresowanemu odwołanie do Ogólnego Zebrania Członków organizacji zakładowej lub Zakładowej Konferencji Delegatów. 4. Odwołanie, o którym mowa w ust. 3 zainteresowany wnosi w ciągu 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2. 5. Ogólne Zebranie Członków organizacji zakładowej lub Zakładowa Konferencja Delegatów podejmuje uchwałę o utrzymaniu w mocy bądź uchyleniu uchwały, o której mowa w ust. 3 na najbliższym posiedzeniu następującym po dacie wniesienia odwołania. 6. Od uchwały Ogólnego Zebrania Członków organizacji zakładowej lub Zakładowej Konferencji Delegatów utrzymującej w mocy bądź uchylającej uchwałę, o której mowa w ust. 3 odwołanie nie przysługuje. § 17. 1. Członkostwo Związku ustaje: 1) na własną prośbę złożoną w formie pisemnej; 2) na podstawie uchwały o wykluczeniu członka ze Związku; 3) wskutek ustania stosunku pracy; 4) z powodu zgonu; 5) z powodu niepłacenia składki członkowskiej przez okres 3 miesięcy. 2. Prawa przynależności do Związku nie pozbawia: 1) czasowe pozostawanie bez pracy, w związku z jej poszukiwaniem; 2) przejście na emeryturę lub rentę; 3) pobieranie zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego. § 18. Dowodem przynależności do Związku jest ważna legitymacja związkowa. § 19. Członkostwo Związku zawiesza się na okres odbywania zasadniczej służby wojskowej, ćwiczeń wojskowych oraz odbywania zastępczej służby wojskowej. Najbliższa rodzina nie traci praw nabytych w § 14 punkt 4. § 20. 1. Do stażu członkowskiego, bez obowiązku uiszczenia składki związkowej, zalicza się okresy: 1) przynależności do innego związku zawodowego, jeżeli przerwa w przynależności nie trwała dłużej niż sześć miesięcy lub dłużej jeśli przyczyna była niezależna od członka Związku; 2) odbywania zasadniczej służby wojskowej, gdy przed powołaniem do tej służby pracownik był członkiem Związku a przystąpienie do pracy nastąpiło w terminie przewidzianym dla zachowania ciągłości pracy. 2. Decyzję o zaliczaniu stażu podejmuje Zarząd Zakładowy. 92 § 21. 1. W przypadku naruszenia Statutu przez członka Związku lub działania na szkodę Związku, właściwe instancje albo odpowiednie władze Związku mogą zastosować następujące środki oddziaływania: 1) rozmowę koleżeńską, 2) upomnienie, 3) naganę, 4) zawieszenie w czynnościach, 5) odwołanie z funkcji członka instancji lub władzy Związku, 6) wykluczenie ze Związku. 2. Uchwała o zastosowaniu wobec członka Związku środków wymienionych w ust. 1 powinna być podjęta w jego obecności. Jeżeli mimo zawiadomienia członek Związku bez uzasadnionych przyczyn nie zgłosi się – uchwałę można podjąć pod jego nieobecność. 3. Do zastosowania środków wymienionych w ust. 1 wymagana jest uchwała podjęta 2/3 głosów członków instancji lub władzy Związku. 4. Przyczyny i tryb stosowania środków oddziaływania, o których mowa w ust. 1, określa Regulamin zatwierdzony przez Zarząd Główny Związku. 5. Uchwały w sprawie zastosowania określonego środka oddziaływania, jak również rozpatrywanie sprzeciwów od tych uchwał podejmowane są w głosowaniu tajnym. 6. Odwołanie z funkcji członka instancji lub władzy Związku, o którym mowa w ust. 1 pkt. 5 następuje w tym samym trybie, w jakim dokonano wyboru. 7. Właściwą instancją lub władzą Związku, która może podjąć uchwałę o zastosowaniu środka oddziaływania, o którym mowa w ust. 1 pkt 6 jest Zarząd Zakładowy albo Ogólne Zebranie Członków lub Zakładowa Konferencja Delegatów. 8. Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 2 następuje na piśmie i ma zawierać: a) określenie terminu posiedzenia, b) informację, że na posiedzeniu będzie rozpatrywana sprawa zastosowania wobec członka Związku środków oddziaływania, o których mowa w ust. 1. 9. O przyczynach uzasadniających nieobecność na posiedzeniu członek Związku jest zobowiązany powiadomić właściwą instancję albo odpowiednią władzę Związku przed posiedzeniem, na którym będzie rozpatrywana sprawa zastosowania wobec niego środków oddziaływania. § 22. 1. W ciągu 30 dni od dnia otrzymania pisemnego zawiadomienia o podjętej uchwale o zastosowaniu środka oddziaływania, o którym mowa w § 21 ust. 1 pkt 1-4 oraz pkt 6 członkowi Związku przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu do władzy lub instancji Związku, która podjęła uchwałę o zastosowaniu środka oddziaływania. 2. Władza lub instancja Związku, do której członek Związku wniósł sprzeciw, o którym mowa w ust. 1 przeprowadza postępowanie wyjaśniające i podejmuje uchwałę o uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu na najbliższym posiedzeniu następującym po dacie wniesienia tego sprzeciwu. 3. Przy podejmowaniu uchwały o uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu stosuje się odpowiednio postanowienia § 21 ust. 2-3 oraz ust. 8-9. 93 ROZDZIAŁ IV ZASADY ORGANIZACYJNE I STRUKTURA ZWIĄZKU § 23. 1. Organizacja Związku jest trzystopniowa i obejmuje: 1) Zakładowe Organizacje Związkowe, 2) Okręgi Związkowe, 3) Związek. 2. Okręgi Związkowe, o których mowa w ust. 1 pkt 2, powoływane są przez Krajowy Zjazd Delegatów. § 24. 1. W Związku działają komisje branżowe, zawodowe i problemowe. 2. Decyzje dotyczące spraw branży lub zawodu nie mogą być podjęte przez instancje Związku bez zaopiniowania przez odpowiednią komisję branżową lub zawodową. §25. 1. Pracownicy zatrudnieni u pracodawców wymienionych w § 2 ust. 1, u których nie istnieją organizacje związkowe mogą tworzyć międzyzakładową organizację związkową. 2. Do władz i instancji organizacji międzyzakładowych stosuje się odpowiednie postanowienia odnoszące się do organizacji zakładowych. 3. Zasadność utworzenia międzyzakładowej organizacji związkowej potwierdza stosowną uchwałą Prezydium Zarządu Okręgu, w którym powstaje organizacja międzyzakładowa. § 26. 1. Uchwały wszystkich władz i instancji Związku są podejmowane zwykłą większością głosów, jeżeli w posiedzeniu uczestniczy co najmniej 50 % + 1 członków danej instancji lub władzy, z zastrzeżeniem postanowień ust. 2 – 5. 2. Zmiany nazwy, Statutu, rozwiązanie Związku, jego przystąpienie lub wystąpienie ze struktur związkowych ponadresortowych wymagają większości 2/3 głosów przy obecności 2/3 wybranych delegatów. 3. Zwołanie Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Delegatów wymaga 2/3 głosów przy obecności 2/3 członków: 1) Zarządu Głównego, 2) Głównej Komisji Rewizyjnej. 4. Zarząd Okręgu podejmuje uchwałę w sprawie wniosku o zwołanie Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Delegatów większością 2/3 głosów przy obecności 2/3 członków instancji. 5. Zarząd Główny podejmuje uchwałę w sprawie interpretacji Statutu większością 2/3 głosów przy obecności 2/3 członków instancji. § 27. 1. Instancje Związku są wybierane w głosowaniu tajnym przy nieograniczonej liczbie 94 kandydatów. Wybierani zostają kandydaci, którzy otrzymali największą liczbę głosów, z uwzględnieniem postanowień § 27 a i § 27 b. 2. Przewodniczących wybierają władze Związku w głosowaniu tajnym. 3. Skład Prezydium zatwierdzają instancje Związku na wniosek Przewodniczącego. 4. Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w Statucie, kadencja władz i instancji wszystkich szczebli trwa 4 lata. Delegaci zachowują mandat na czas trwania kadencji. § 27 a. 1. Członków Zarządu Głównego wybiera się spośród przedstawicieli wszystkich Okręgów Związkowych, zgłoszonych jako kandydatów przez okręgi wyborcze. 2. Za okręg wyborczy uznaje się każdy Okręg Związkowy, o którym mowa w § 23. 3. Do Zarządu Głównego wybiera się kandydatów z danego okręgu wyborczego w ilości odpowiadającej liczbie miejsc ustalonych proporcjonalnie do ilości członków Związku w danym okręgu wyborczym. 4. Do Zarządu Głównego wybrani zostają ci kandydaci z danego okręgu wyborczego, którzy otrzymali największą liczbę głosów. 5. W przypadku zaprzestania pełnienia funkcji w trakcie trwania kadencji członka Zarządu Głównego z przyczyn, o których mowa w § 31, na miejsce tego członka może wejść w trybie § 30 ust. 1 kandydat z tego samego okręgu wyborczego według kolejności uzyskanych głosów w wyborach. § 27 b. 1. Wyboru członków Zarządu Okręgu dokonuje się w ilości odpowiadającej liczbie miejsc ustalonych proporcjonalnie do ilości członków Związku w Okręgu Związkowym. 2. Zarząd Okręgu może powoływać swoje rejony wyborcze. 3. Do Zarządu Okręgu wybrani zostają ci kandydaci, którzy otrzymali największą liczbę głosów, a jeśli powołano rejon, o którym mowa w ust. 2, to ci kandydaci, którzy otrzymali największą liczbę głosów w każdym z rejonów. 4. W przypadku zaprzestania pełnienia funkcji w trakcie trwania kadencji członka Zarządu Okręgu z przyczyn, o których mowa w § 31, na miejsce tego członka może wejść w trybie § 30 ust. 1 kandydat z listy wyborczej według kolejności uzyskanych głosów, a w przypadku, gdy były powołane rejony wyborcze, kandydat z tego samego rejonu wyborczego według kolejności uzyskanych głosów w wyborach. § 28. – skreślono. § 29. – skreślono. § 30. 1. W razie zmniejszenia składu Zarządu, instancja Związku podejmuje uchwałę o uzupełnieniu jej członków spośród listy wyborczej według kolejności uzyskanych głosów w wyborach. 2. Jeżeli na liście wyborczej, o której mowa w ust. 1 brak kolejnych kandydatów do uzupełnienia składu instancji Związku, to odpowiednia władza Związku może przeprowadzić wybory uzupełniające na najbliższym swoim posiedzeniu. 3. Uchwałę, o której mowa w ust. 1 instancja Związku podejmuje na najbliższym posiedzeniu następującym po dniu, w którym zmniejszył się skład Zarządu. 95 4. Jeżeli instancja Związku nie podejmie uchwały, o której mowa w ust. 1, to odpowiednia władza Związku może przeprowadzić wybory uzupełniające. 5. Wybory uzupełniające, o których mowa w ust. 4 przeprowadza się na najbliższym posiedzeniu, które następuje po dniu, w którym odbyło się posiedzenie, o którym mowa w ust.3. 6. W przypadku, gdy w czasie trwania kadencji skład osobowy Zarządu zmniejszy się o ponad 1/3 – przeprowadza się wybory uzupełniające. 7. Wybory uzupełniające, o których mowa w ust. 6 odpowiednia władza Związku przeprowadza na najbliższym posiedzeniu następującym po dniu, w którym zmniejszył się skład Zarządu. § 31. 1. Mandat członka władz Związku wygasa przed upływem kadencji w razie: 1) rezygnacji z mandatu, 2) wystąpienia lub wykluczenia ze Związku, 3) odwołania, 4) ustania członkostwa w Związku, 5) rozwiązania stosunku pracy, z wyjątkiem przejścia na emeryturę lub rentę, 6) utraty praw publicznych. 2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 odpowiednia władza Związku, może przeprowadzić wybory uzupełniające. 3. Wybory uzupełniające, o których mowa w ust. 2 przeprowadza się na najbliższym posiedzeniu następującym po dniu, w którym zmniejszył się skład osobowy władzy Związku. 4. Przyczyny, o których mowa w ust. 1, powodują zaprzestanie pełnienia funkcji w instancjach Związku. § 32. Członek Związku wybrany do władz i instancji związkowych jest zobowiązany aktywnie uczestniczyć w ich pracach. ROZDZIAŁ V WŁADZE I INSTANCJE ZWIĄZKU § 33. 1. Władzami Związku są: 1) Krajowy Zjazd Delegatów, 2) Okręgowa Konferencja Delegatów, 3) Ogólne Zebranie Członków lub Zakładowa Konferencja Delegatów. 2. Instancjami Związku są: 1) Zarząd Główny, 2) Zarząd Okręgu, 3) Zarząd Zakładowy. 3. Między Krajowymi Zjazdami Delegatów działalnością Związku kieruje Zarząd Główny, między Okręgowymi Konferencjami Delegatów – Zarząd Okręgu, a między Ogólnymi Zebraniami Członków lub Zakładową Konferencją Delegatów Zarząd Zakładowy. 96 § 34. W Krajowym Zjeździe Delegatów biorą udział delegaci wybrani na Okręgowych Konferencjach Delegatów. § 35. Członkowie ustępującego Zarządu Głównego i Głównej Komisji Rewizyjnej, którzy nie są delegatami, mają prawo uczestniczenia w Zjeździe z głosem doradczym z biernym prawem wyborczym. § 36. 1. Krajowy Zjazd Delegatów odbywa się raz na dwa lata. 2. Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Delegatów zwołuje się w nieprzekraczalnym terminie 2 miesięcy od daty podjęcia uchwały lub zgłoszenia prawomocnego wniosku: 1) z inicjatywy Zarządu Głównego, 2) na wniosek Głównej Komisji Rewizyjnej, 3) na wniosek większości Zarządów Okręgów Związkowych. § 37. Krajowy Zjazd Delegatów: 1. Uchwala nazwę, Statut, program działania Związku oraz zmiany do nich. 2. Ustala liczbę oraz wybiera i odwołuje członków Zarządu Głównego i Głównej Komisji Rewizyjnej oraz ich Przewodniczących. 3. Ustala wysokość składek członkowskich oraz zasady ich podziału. 4. Przyjmuje sprawozdania oraz ocenia działalność Zarządu Głównego i Głównej Komisji Rewizyjnej – podejmuje uchwałę w sprawie absolutorium dla Zarządu Głównego. W razie nieudzielenia Zarządowi Głównemu absolutorium skraca jego kadencję i przeprowadza ponowne wybory w trakcie trwania Zjazdu. 5. Ustala strukturę organizacyjną Związku. 6. Rozpatruje wnioski dotyczące uchwał podjętych przez Zarząd Główny. 7. Uchyla uchwały instancji lub władz Związku niezgodne z przepisami prawa lub Statutem. 8. Podejmuje uchwałę w sprawie rozwiązania Związku. 9. Podejmuje uchwałę o przystąpieniu lub wystąpieniu Związku ze struktur związkowych ponadresortowych. 10. Rozpatruje zgłoszone w terminie 30 dni przed Zjazdem wnioski członków Związku, Zarządów Zakładowych, Zarządów Okręgów, Zarządu Głównego i Komisji Rewizyjnych. § 38. Zarząd Główny Związku: 1. Realizuje uchwały Krajowego Zjazdu Delegatów, składa sprawozdanie na Zjeździe z ich realizacji. 2. Uchwala plany pracy. 97 3. Zawiera i wypowiada układy zbiorowe pracy oraz inne umowy dotyczące interesów i praw pracowniczych, uzgadnia przepisy normujące sytuację prawną, płacową lub socjalno – bytową pracowników. 4. Reprezentuje wobec organów władzy państwowej i organów administracji państwowej i gospodarczej, w tym kierownictwa działu administracji rządowej – obrona narodowa stanowisko Związku w podstawowych sprawach pracowniczych. 5. Uchwala budżety, plany finansowe, podejmuje uchwały w sprawach majątkowych oraz wysokości świadczeń statutowych. 6. Podejmuje uchwały w sprawach wynikających ze Statutu. 7. Interpretuje Statut i prowadzi ewidencję interpretacji. 8. Uchwala ordynację wyborczą (instrukcję wyborczą) do władz i instancji Związku oraz zatwierdza regulaminy i inne dokumenty związkowe. 9. Powołuje i odwołuje komisje branżowe, problemowe, zawodowe, zespoły doradców oraz ekspertów, kolegium redakcyjno – wydawnicze; prowadzi działalność wydawniczą. 10. Podejmuje uchwały w sprawach współpracy z innymi związkami w kraju i za granicą. 11. Podejmuje uchwały w sprawach protestu. 12. Określa wytyczne bieżącej pracy Związku. 13. Ustala wzór odznaki związkowej i emblemat Związku. 14. Konstytuuje się niezwłocznie od dnia wyboru na pierwszym posiedzeniu. Na wniosek Przewodniczącego Związku wybiera ze swego grona Prezydium Zarządu Głównego w składzie: Zastępcę Przewodniczącego Związku, Sekretarza Związku i innych członków. 15. Przyjmuje i realizuje wnioski członków Związku, Zarządów Zakładowych i Zarządów Okręgów. 16. Ocenia na posiedzeniach plenarnych pracę Prezydium i Sekretariatu Prezydium. 17. Ocenia działalność Zarządów Okręgów. 18. Udziela członkom Prezydium Zarządu Głównego na czas kadencji: a) imiennych upoważnień do podejmowania decyzji dotyczących majątku Związku, zgodnie z postanowieniami § 61 i § 62 Statutu; b) pełnomocnictw do uzgadniania i zawierania aktów prawnych oraz przepisów płacowych i socjalno – bytowych, z uwzględnieniem wymogu jednoczesnego działania dwóch upoważnionych osób. 19. Zawiera i rozwiązuje umowy o pracę z pracownikami Zarządu Głównego poprzez Przewodniczącego Związku. 20. Na wniosek Przewodniczącego Związku odwołuje członków Prezydium Zarządu Głównego. § 39. 1. Prezydium Zarządu Głównego: 1) Realizuje plany pracy i kieruje pracą Związku w okresie między posiedzeniami Zarządu Głównego. 2) Reprezentuje Związek wobec organów władzy, urzędów państwowych, kierownictwa działu administracji rządowej – obrona narodowa, innych organizacji związkowych oraz osób prawnych i fizycznych. 3) Zawiera i wypowiada z upoważnienia Zarządu Głównego układy zbiorowe pracy i inne umowy dotyczące interesów i praw pracowniczych, uzgadnia treść przepisów normujących sytuację prawną, płacową i socjalno – bytową pracowników. 4) Zarządza majątkiem i środkami finansowymi w okresie między posiedzeniami Zarządu Głównego. 98 2. Do samodzielnego reprezentowania i składania oświadczeń woli w imieniu Związku, z wyłączeniem spraw przekraczających zakres zwykłego zarządu, o których mowa w § 62, upoważnieni są: - Przewodniczący Związku, - Zastępca Przewodniczącego Związku, - Sekretarz Związku. 3. Do zawierania umów majątkowych a także udzielania pełnomocnictw wymagane jest łączne działanie dwóch osób wymienionych w ust. 2. § 40. Okręgowa Konferencja Delegatów: 1. W Okręgowej Konferencji biorą udział delegaci wybrani na Ogólnych Zebraniach Członków lub Zakładowych Konferencjach Delegatów. 2. Członkowie Zarządu Okręgu i Okręgowej Komisji Rewizyjnej, którzy nie są delegatami, mają prawo uczestniczenia w Konferencji Okręgu z głosem doradczym z biernym prawem wyborczym. 3. Odbywa się raz w roku. 4. Wybiera i odwołuje oraz ustala liczbę członków Zarządu Okręgu, Okręgowej Komisji Rewizyjnej oraz ich Przewodniczących. 5. Przyjmuje sprawozdania i ocenia działalność Zarządu Okręgu i Okręgowej Komisji Rewizyjnej – podejmuje uchwałę w sprawie udzielania absolutorium dla Zarządu Okręgu. W razie nieudzielenia Zarządowi Okręgu absolutorium, skraca jego kadencję i przeprowadza ponowne wybory. 6. Uchwala wytyczne do programu działania na następny okres. 7. Wybiera i odwołuje delegatów na Krajowy Zjazd Delegatów. 8. Rozpatruje wnioski dotyczące uchwał podjętych przez Zarząd Okręgu, uchyla uchwały instancji Związku niezgodne z przepisami prawa lub Statutem. 9. Rozpatruje zgłoszone w terminie 30 dni przed Konferencją wnioski członków Związku i Zarządów Zakładowych danego Okręgu oraz Zarządu Okręgu, a także Komisji Rewizyjnych. § 41. Zarząd Okręgu: 1. Realizuje na terenie Okręgu program działania Związku, konkretyzuje go i uzupełnia w oparciu o możliwości terenowe i inicjatywy zakładowych organizacji związkowych wynikające z potrzeb pracowniczych. 2. Reprezentuje interesy i stanowiska zakładowych organizacji związkowych wobec pracodawców, władz wojskowych, organów administracji państwowej i gospodarczej, samorządu terytorialnego oraz innych organizacji. 3. Inspiruje i koordynuje działalność zakładowych organizacji związkowych, utrzymuje z nimi stałą więź, udziela im niezbędnej pomocy w wypełnianiu zadań. 4. Uchwala budżet i preliminarze finansowe. 5. Konsultuje ważniejsze zamierzenia Związku z Zakładowymi Organizacjami Związkowymi, informuje o realizacji programu, uchwałach i decyzjach Zarządu Głównego; - przedstawia wnioski do Zarządu Głównego, - powołuje komisje branżowe, problemowe, zawodowe i ekspertów - kieruje ich pracą. 6. Współdziała z innymi organizacjami związkowymi. 99 7. Konstytuuje się niezwłocznie od dnia wyboru na pierwszym posiedzeniu. Na wniosek Przewodniczącego Zarządu Okręgu wybiera ze swego grona Prezydium w składzie: zastępcę przewodniczącego, sekretarza i innych członków oraz ustala plan jego działania i ocenia jego realizację. Prezydium realizuje zadania Zarządu Okręgu między jego posiedzeniami. 8. Uczestniczy w powstaniu nowych zakładowych organizacji związkowych. 9. Prowadzi ewidencję zakładowych oraz międzyzakładowych organizacji związkowych, działających na terenie danego Okręgu. 10. W przypadku rozwiązania zakładowej organizacji związkowej: 1) określa termin rozwiązania, 2) ustala przeznaczenie mienia będącego w zarządzie tej organizacji, 3) przejmuje i odpowiednio zabezpiecza dokumentację związkową. 11. Może powoływać rejony związkowe i określać zakres ich działania. 12. Przyjmuje i realizuje wnioski członków Związku i Zarządów Zakładowych danego Okręgu. 13. Prezydium Zarządu Okręgu podejmuje uchwałę co do zasadności utworzenia międzyzakładowej organizacji związkowej. § 42. 1. Do Ogólnego Zebrania Członków lub Zakładowej Konferencji Delegatów należy: 1) uchwalanie programu działania Zarządu Zakładowego oraz wytycznych jego działalności, 2) rozpatrywanie sprawozdań i wniosków Zarządu Zakładowego oraz Zakładowej Komisji Rewizyjnej, 3) wybieranie delegatów na Konferencję Okręgową, 4) ustalanie liczby i wybieranie członków Zarządu Zakładowego i Zakładowej Komisji Rewizyjnej oraz ich Przewodniczących, 5) uchwalanie budżetu i zatwierdzanie rocznego sprawozdania z działalności Zakładowej Organizacji Związkowej oraz rocznego sprawozdania finansowego i podejmuje uchwały w sprawie absolutorium dla Zarządu Zakładowego. W razie nieudzielenia absolutorium Zarządowi Zakładowemu, Ogólne Zebranie Członków lub Zakładowa Konferencja Delegatów przeprowadza ponowne wybory, 6) uchylanie uchwał Zarządu Zakładowego niezgodnych z przepisami prawa lub Statutem, 7) odwoływanie członków Zarządu Zakładowego, Zakładowej Komisji Rewizyjnej oraz delegata na Okręgową Konferencję Delegatów, 8) podejmowanie uchwały o wystąpieniu ze struktur Związku, 9) rozpatrywanie zgłoszonych wniosków członków Związku oraz Komisji Rewizyjnej. 2. Uchwałę, o której mowa w ust. 1 pkt 8 podejmuje się większością 2/3 głosów przy obecności 2/3 uprawnionych do głosowania. § 43. 1. W Ogólnym Zebraniu Członków Zakładowej Organizacji Związkowej biorą udział z głosem decydującym członkowie tej organizacji, natomiast w Zakładowej Konferencji Delegatów – wybrani delegaci. 2. Członkowie ustępującego Zarządu Zakładowego i Zakładowej Komisji Rewizyjnej, którzy nie są delegatami, mają prawo uczestniczenia z głosem doradczym - z biernym prawem wyborczym. 100 § 44. 1. Zarząd Zakładowy wybiera na wniosek przewodniczącego: zastępcę przewodniczącego, sekretarza, skarbnika i innych członków. 2. Pracami Zarządu Zakładowego kieruje jego Przewodniczący. 3. Przewodniczący Zarządu Zakładowego jest upoważniony do działania w imieniu i na rzecz Zarządu Zakładowego na podstawie uchwały Zarządu Zakładowego. § 45. Zarząd Zakładowy: 1. Reprezentuje interesy załogi wobec pracodawcy, broni praw i interesów pracowników w zakresie przestrzegania prawa pracy, warunków pracy i płacy oraz warunków socjalno – bytowych i kulturalnych. 2. Zajmuje stanowiska we wszystkich indywidualnych sprawach pracowniczych w zakresie unormowanym w przepisach prawa pracy. 3. Uzgadnia z pracodawcą system wynagradzania i związane z nim regulaminy nagród i premiowania, a także uzgadnia regulamin pracy oraz rozkład czasu pracy. 4. Zajmuje stanowisko wobec pracodawcy i organu samorządu załogi a także rady pracowników w sprawach dotyczących praw i interesów pracowników oraz potrzeb socjalno – bytowych i kulturalnych załogi. 5. Współdziała z pracodawcą w sprawach dotyczących podwyższania przez pracowników kwalifikacji zawodowych, rozwoju inicjatyw i wynalazczości pracowniczej oraz przyczynia się do kształtowania w zakładzie zasad współżycia społecznego. 6. Sprawuje kontrolę nad przestrzeganiem przepisów prawa pracy, a w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz kieruje działalnością społecznej inspekcji pracy i współdziała w tym zakresie z państwową inspekcją pracy. 7. Uzgadnia z pracodawcą zasady wykorzystywania funduszu świadczeń socjalnych oraz wydzielonego funduszu na cele mieszkaniowe, jak również podział środków z tych funduszy na określone cele. 8. Uzgadnia z pracodawcą przyznawanie pracownikom i innym uprawnionym osobom świadczeń z funduszu świadczeń socjalnych oraz z wydzielonych środków na cele mieszkaniowe. 9. Uzgadnia wnioski o przydział mieszkań dla pracowników. 10. Zajmuje stanowisko wobec pracodawcy i organu samorządu załogi w sprawach: a) zatrudniania, zwalniania, wynagradzania i awansowania pracowników, b) ustalania zakładowych norm pracy, c) przyznawania pracownikom nagród i wyróżnień. 11. Podejmuje decyzje w zakresie: a) udzielania świadczeń statutowych i zapomóg z funduszy związkowych, b) skierowań na wczasy do ośrodków wczasowych stanowiących własność Związku. 12. Współpracuje z zarządem kasy zapomogowo – pożyczkowej. 13. Ustala preliminarze budżetowe oraz sporządza sprawozdania finansowe. 14. Rozlicza się ze składki członkowskiej z Zarządem Głównym w ustalonych terminach. 15. Składa sprawozdania ze swojej działalności na Ogólnym Zebraniu Członków (lub Zakładowej Konferencji Delegatów). 16. Zwołuje Ogólne Zebranie Członków (lub Zakładową Konferencję Delegatów) nie rzadziej niż raz w roku. 17. Współdziała z pracodawcą w zakresie przestrzegania i kształtowania warunków bezpieczeństwa i higieny pracy wynikających z obowiązującego stanu prawnego. 101 18. Przyjmuje i realizuje wnioski członków Związku, Zarządu Okręgu i Zarządu Głównego. § 46. 1. W dużych liczebnie organizacjach związkowych mogą być tworzone Oddziałowe (Wydziałowe) Organizacje Związkowe i Grupy Związkowe. 2. Zarząd Zakładowy podejmuje uchwałę o powołaniu i odwołaniu Oddziałowych (Wydziałowych) Organizacji Związkowych lub Grup Związkowych oraz określa zasady ich działania. § 47. 1. Działalnością Oddziałowej (Wydziałowej) Organizacji Związkowej kieruje zarząd wybrany przez Ogólne Zebranie Członków Związku oddziału (wydziału). 2. Działalnością Grupy Związkowej kieruje mąż zaufania wybrany przez Ogólne Zebranie Grupy Związkowej. 3. Zarząd Oddziału (Wydziału) Związku i mąż zaufania posiadają uprawnienia w zakresie: 1) reprezentowania interesów pracowników wobec kierownictwa danej komórki organizacyjnej, 2) opiniowania wniosków i podań pracowników o przydział świadczeń socjalnych przysługujących im z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, w tym także wydzielonego na cele mieszkaniowe, 3) współpracy z Zarządem Zakładowym w sprawach płacowych, pracowniczych i zawodowych wymagających decyzji pracodawcy albo Zarządu Zakładowego oraz dba o bezzwłoczne załatwienie przekazanych spraw, 4) opiniowania wniosków i podań członków Związku o przydział świadczeń z funduszu związkowego. ROZDZIAŁ VI KOMISJE REWIZYJNE § 48. Komisje Rewizyjne oraz ich Przewodniczący wybierani są: na Krajowym Zjeździe Delegatów oraz na Okręgowych i Zakładowych Konferencjach Delegatów lub Ogólnych Zebraniach Członków na okres kadencji danego Zarządu. § 49. W przypadku gdy w czasie trwania kadencji skład osobowy Komisji Rewizyjnej zmniejszy się o ponad 1/3 - przeprowadza się wybory uzupełniające. § 50. Komisje Rewizyjne konstytuują się najpóźniej w ciągu 14 dni od daty wyborów, wybierają wiceprzewodniczących, sekretarzy oraz ustalają skład Prezydium. § 51. Do zadań Głównej Komisji Rewizyjnej należy: 102 1. Kontrolowanie działalności merytorycznej Zarządu Głównego pod względem jego zgodności ze Statutem. 2. Kontrolowanie gospodarki i finansów Zarządu Głównego pod względem legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. 3. Informowanie Zarządu Głównego oraz jego Prezydium o wynikach kontroli, przedstawianie wniosków i zaleceń. 4. Dokonywanie oceny projektów preliminarzy budżetowych i sprawozdań z realizacji budżetów, przedkładanie Zarządowi Głównemu wniosków. 5. Ustalanie wytycznych w sprawie działalności Komisji Rewizyjnych. 6. Inicjowanie i przeprowadzanie wspólnie z Okręgowymi i Zakładowymi Komisjami Rewizyjnymi kontroli działalności Zarządów Okręgowych i Zakładowych. § 52. Główna Komisja Rewizyjna na Krajowym Zjeździe Delegatów dokonuje oceny działalności Związku i wnioskuje o udzielenie absolutorium Zarządowi Głównemu oraz składa sprawozdanie ze swej działalności. § 53. 1. Przedstawiciele Głównej Komisji Rewizyjnej mają prawo uczestniczenia w posiedzeniach Zarządu Głównego oraz informowania o wynikach kontroli. 2. Członkowie Prezydium Głównej Komisji Rewizyjnej mają prawo uczestniczenia w posiedzeniach Prezydium Zarządu Głównego. § 54. Postanowienia dotyczące Głównej Komisji Rewizyjnej mają odpowiednie zastosowanie do Komisji Rewizyjnych Okręgowych i Zakładowych. § 55. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w gospodarowaniu funduszami i majątkiem Związku, naruszenia Statutu, działania na szkodę Związku, Komisja Rewizyjna ma obowiązek powiadomić o tym Komisje Rewizyjne wyższego stopnia. ROZDZIAŁ VII MAJĄTEK I FUNDUSZ ZWIĄZKU § 56. Majątek Związku stanowią nieruchomości, ruchomości, udziały, prawa, środki finansowe oraz papiery wartościowe. § 57. Fundusz Związku powstaje: 1. ze składek członkowskich, 2. z zapisów, darowizn i dotacji przyjmowanych przez Zarządy, 3. z działalności gospodarczej i innych źródeł. 103 § 58. Składki członkowskie nie podlegają zwrotowi. § 59. Podstawę działalności finansowej wszystkich instancji Związku stanowią budżety roczne. § 60. Zarządy prowadzą działalność w ramach własnych budżetów, zawieranie przez nie umów i zaciąganie zobowiązań finansowych wymaga upoważnienia udzielonego przez Zarząd Główny. § 61. Do zarządzania majątkiem, zawierania umów, zaciągania zobowiązań, nabywania i zbywania składników majątkowych oraz zastępstwa prawnego są upoważnieni imiennie przez Zarząd Główny członkowie Prezydium Zarządu Głównego. § 62. Do składania oświadczeń woli w sprawach majątkowych wymagane jest łączne działanie co najmniej dwóch upełnomocnionych osób. W sprawach przekraczających zakres zwykłego zarządu, a zwłaszcza nabywania i zbywania lub likwidacji trwałych środków majątkowych wymagana jest – uchwała Zarządu Głównego. § 63. Związek może prowadzić działalność gospodarczą. ROZDZIAŁ VIII POSTANOWIENIA KOŃCOWE § 64. 1. Właściwą statutową instancją Związku upoważnioną do wyrażenia zgody na rozwiązanie umowy o pracę lub zmianę warunków płacy i pracy jest: 1) dla członków Zarządu Zakładowej Organizacji Związkowej oraz Zakładowej Komisji Rewizyjnej – Zarząd Zakładowy, 2) dla członków Zarządu Okręgu oraz Okręgowej Komisji Rewizyjnej – Zarząd Okręgu, 3) dla członków Zarządu Głównego oraz Głównej Komisji Rewizyjnej – Zarząd Główny. 104 § 65. Sprawy nieuregulowane niniejszym Statutem, mające istotne znaczenie dla działalności Związku, zostaną unormowane przez regulaminy uchwalane przez Zarząd Główny. § 66. Związek posługuje się podłużną pieczęcią lub okrągłą pieczęcią z napisem: „Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Wojska” w otoku i nazwą instancji Związku oraz jej siedzibą – pośrodku pieczęci. Statut wchodzi w życie po zarejestrowaniu w Krajowym Rejestrze Sądowym. 105 Załącznik nr 6 KRAJOWY ZJAZD DELEGATÓW Warszawa 2006 r. ORDYNACJA WYBORCZA Ordynacja wyborcza (instrukcja wyborcza) do władz i instancji Związku, określa tryb i zasady przeprowadzania wyborów w kampanii sprawozdawczej oraz sprawozdawczo – wyborczej, a także określa ogólne zasady przeprowadzania zebrań i konferencji organizowanych przez NSZZ Pracowników Wojska. Ilekroć w ordynacji wyborczej (instrukcji wyborczej) jest mowa o: - „Statucie”- rozumie się przez to Statut NSZZ Pracowników Wojska, - „Związku”- rozumie się przez to Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Wojska. Rozdział I POSTANOWIENIA WSTĘPNE § 1. 1. Zarząd Główny, na podstawie § 38 pkt 6 i pkt 8 Statutu, na posiedzeniu plenarnym podejmuje uchwałę o ustaleniu etapów i terminów kampanii sprawozdawczej lub sprawozdawczo-wyborczej w Związku. 2. Etapy i terminy, o których mowa w ust. 1 są jednolite dla wszystkich organizacji Związku. § 2. Zarządy Okręgów zobowiązane są do niezwłocznego powiadomienia Zarządów Zakładowych o ustalonych terminach. § 3. Instancje Związku, tj. Zarząd Główny, Zarząd Okręgu oraz Zarząd Zakładowy mają obowiązek dostosowania terminów swoich zebrań i konferencji do terminów wynikających z etapów i terminów ustalonych przez Zarząd Główny. Rozdział II OGÓLNE ZASADY PRZEPROWADZANIA WYBORÓW § 4. Każdy członek Związku, zgodnie z § 14 pkt 2 Statutu, ma prawo wybierać, odwoływać oraz być wybranym do wszystkich władz i instancji Związku. 106 § 5. Wybory instancji Związku, delegatów na Zakładową Konferencję Delegatów, Okręgową Konferencję Delegatów i Krajowy Zjazd Delegatów oraz członków Komisji Rewizyjnych: Głównej, Okręgowej i Zakładowej są tajne. § 6. 1. Liczba kandydatów ubiegających się o wybór, o którym mowa w § 5 jest nieograniczona. 2. Członek Związku, wobec którego zastosowano zgodnie z § 21 ust. 1 pkt 4 Statutu karę zawieszenia w czynnościach, nie może kandydować ani głosować w wyborach, jeżeli odbywają się one w czasie, gdy obowiązuje go kara. § 7. 1. Wybrani zostają ci kandydaci, którzy otrzymali największą liczbę głosów, a liczba wybranych członków nie może przekroczyć liczby określającej wielkość, tj. skład liczbowy danej instancji, władzy lub komisji rewizyjnej. 2. Postanowienia ust. 1 nie naruszają zasad określonych w § 30 i § 38 ordynacji wyborczej (instrukcji wyborczej). § 8. 1. Ustępujące władze, instancje lub komisje rewizyjne mają prawo proponować skład liczbowy nowo wybieranej władzy, instancji lub komisji. 2. Decyzje zapadają podczas wyborczych zebrań lub konferencji i są podejmowane w formie uchwał odpowiednich władz Związku. § 9. 1. Członkowie ustępujących instancji lub komisji rewizyjnych, którzy nie uzyskali mandatu delegata na kolejną kadencję, mają prawo uczestniczyć w zebraniu lub konferencji sprawozdawczo- wyborczej, z tzw. biernym prawem wyborczym. 2. Bierne prawo wyborcze polega na możliwości kandydowania i poddaniu się procedurze wyborczej podczas zebrania lub konferencji, na której delegaci dokonują wyborów instancji, delegatów na konferencję lub komisji rewizyjnych, bez prawa brania udziału w wyborach poprzez głosowanie. 3. Członek Związku, o którym mowa w ust. 1, z biernym prawem wyborczym nie ma prawa i nie bierze udziału w Żadnym głosowaniu. 4. Czynne prawo wyborcze polega na uprawnieniu do głosowania. § 10. 1. Każda proponowana kandydatura powinna być uzasadniona. 2. Kandydat musi wyrazić zgodę na kandydowanie. 3. Zgoda na kandydowanie jest wyrażana przez kandydata w formie: a) ustnej, w czasie zebrania lub konferencji, 107 b) pisemnej, jeśli nieobecność kandydata jest usprawiedliwiona, a propozycja kandydowania została jemu wcześniej przedstawiona. Zgodę przedkłada się Komisji Wyborczej przed sporządzeniem list wyborczych. § 11. 1. Zebrania lub konferencje sprawozdawcze lub sprawozdawczo-wyborcze są prawomocne, jeżeli bierze w nich udział, co najmniej 50% + 1 członków danej instancji lub władzy Związku. 2. Wybór kandydata jest prawomocny, jeśli w głosowaniu otrzymał on zwykłą większość głosów. 3. Zwykła większość głosów polega na tym, Że otrzymana w głosowaniu tajnym liczba głosów „za” musi być większa od liczby głosów „przeciw”. § 12. 1. Do wyboru przewodniczących wszystkich instancji Związku oraz przewodniczących komisji rewizyjnych stosuje się zasady wyboru określone w ordynacji wyborczej (instrukcji wyborczej), tj.: a) osoba kandydująca została już wybrana do danej instancji lub komisji rewizyjnej, b) kandydatura jest uzasadniona, c) kandydat wyraża zgodę na kandydowanie, d) wybory są tajne. 2. Wybrany zostaje ten kandydat, który otrzymał zwykłą większość głosów. § 13. W kampanii sprawozdawczej i sprawozdawczo-wyborczej w Związku musi być zachowana następująca kolejność zebrań i konferencji: a) zebranie Grupy Związkowej, b) zebranie Oddziałowej (Wydziałowej) Organizacji Związkowej, c) Ogólne Zebranie Członków lub Zakładowa Konferencja Delegatów (odpowiednio Międzyzakładowej Organizacji Związkowej), d) zebranie w rejonie wyborczym, zgodnie z § 27 b ust.3 Statutu, e) Okręgowa Konferencja Delegatów, f) Krajowy Zjazd Delegatów. § 14. 1. Członek Związku nie może jednocześnie kandydować do instancji i komisji rewizyjnej wybieranych przez tą samą władzę Związku w danej kadencji. 2. Funkcji pełnionej w danej kadencji w instancji Związku nie można łączyć z członkostwem w komisji rewizyjnej wybieranej przez tą samą władzę Związku. § 15. Wybrani delegaci do instancji, władz lub komisji rewizyjnej mają mandat na okres kadencji. 108 Rozdział III PRZEPROWADZANIE ZEBRAŃ CZŁONKÓW ZWIĄZKU W ZARZĄDACH ZAKŁADOWYCH § 16. 1. Proponowany porządek obrad Ogólnego Zebrania Członków lub Zakładowej Konferencji Delegatów powinien zawierać w szczególności: - Otwarcie zebrania /konferencji/, - Wybór przewodniczącego obrad, - Powołanie protokolantów, - Przyjęcie porządku obrad, - Powołanie prezydium zebrania /konferencji, - Przyjęcie regulaminu obrad, - Wybór komisji: Mandatowej, Wyborczej, Uchwał i Wniosków, - Sprawozdanie Zarządu Zakładowego, - Sprawozdanie Zakładowej Komisji Rewizyjnej, - Stwierdzenie prawomocności obrad /Komisja Mandatowa/, - Udzielenie absolutorium, - Dyskusja, - Ustalenie list wyborczych do: Zarządu Zakładowego, Zakładowej Komisji Rewizyjnej, delegatów na Okręgową Konferencję Delegatów, - Wybór Komisji Skrutacyjnej, - Wybory, - Przyjęcie uchwały, - Zakończenie obrad. 2. Ogólne Zebranie Członków lub Zakładowa Konferencja Delegatów w głosowaniu jawnym ustala i wybiera: - regulamin obrad, - przewodniczącego - prowadzącego obrady, - protokolantów /liczbę wg potrzeb/, - prezydium zebrania /konferencji/, - porządek obrad, - Komisję Mandatową /liczbę członków wg potrzeb/, - Komisję Wyborczą /liczbę członków wg potrzeb/, - Komisję Uchwał i Wniosków /liczbę członków wg potrzeb/, - Komisję Skrutacyjną /liczbę członków wg potrzeb/. § 17. 1. Jeżeli w Zakładowej Organizacji Związkowej działają Grupy Związkowe lub Oddziałowe (Wydziałowe) Organizacje Związkowe, zwane w ordynacji wyborczej (instrukcji wyborczej) „wewnętrznymi ogniwami” to Ogólne Zebranie Członków lub Zakładowa Konferencja Delegatów odbywa się po zakończeniu ich zebrań lub konferencji. 109 2. W wymienionych w ust. 1 wewnętrznych ogniwach wybiera się zarządy, analogicznie jak Zarządy Zakładowe. Nie wybiera się komisji rewizyjnych. 3. Wewnętrzne ogniwa, o których mowa w ust. 1 mają prawo zgłaszania kandydatów do wyborów na delegatów na Okręgową Konferencję Delegatów oraz do Zarządu Zakładowego i Zakładowej Komisji Rewizyjnej jako propozycje do tworzonych na Ogólnym Zebraniu lub Zakładowej Konferencji Delegatów list wyborczych. Nazwiska osób kandydujących podaje się na sali obrad. § 18. 1. Zarząd Zakładowy podejmuje uchwałę o rodzaju zebrania lub konferencji. 2. W uchwale o przeprowadzeniu Zakładowej Konferencji Delegatów określa się klucz wyborczy delegatów, tj. sposób i liczbę delegatów reprezentujących wewnętrzne ogniwa, o których mowa w § 17 ust.1 ordynacji wyborczej (instrukcji wyborczej). 3. Liczba delegatów na Zakładową Konferencję Delegatów nie może być mniejsza niż 1/3 ogólnej liczby pracujących i niepracujących członków Zakładowej Organizacji Związkowej. 4. W organizacjach liczących powyżej 200 członków liczba delegatów nie może być mniejsza niż 70 osób. § 19. 1. Zakres uprawnień i kompetencji Ogólnego Zebrania Członków lub Zakładowej Konferencji Delegatów określa § 42 Statutu. 2. Uprawnienia związane z wyborami dotyczą: a) wybierania i odwoływania delegatów na Konferencję Okręgową, b) ustalania liczby oraz wybierania i odwoływania członków Zarządu Zakładowego i Zakładowej Komisji Rewizyjnej oraz ich Przewodniczących. § 20. 1. Zebranie lub konferencja dla prawomocności obrad i podejmowania uchwał wymaga uczestnictwa 50%+1 członków władzy. 2. Wybory przeprowadza się w głosowaniu tajnym, w oparciu o postanowienia Statutu, ordynację wyborczą (instrukcję wyborczą) oraz regulamin zebrania. 3. Liczbę delegatów na Okręgową Konferencję Delegatów ustala właściwy Zarząd Okręgowy dla danego Zarządu Zakładowego, odrębnie na każdą kadencję, uwzględniając zasadę, że każda Zakładowa Organizacja Związkowa w danym, Okręgu jest reprezentowana przez, co najmniej 1 delegata. 4. Kandydatów do Zarządu Zakładowego, Zakładowej Komisji Rewizyjnej oraz na delegatów na Okręgową Konferencje Delegatów w liczbie nieograniczonej i z uzasadnieniem podaje się na sali obrad. 5. Kandydat musi wyrazić zgodę na kandydowanie. 6. Zgłoszone kandydatury przyjmuje Komisja Wyborcza i umieszcza alfabetycznie na odrębnych listach wyborczych. 7. Listy kandydatów, po odczytaniu nazwisk przez przewodniczącego Komisji Wyborczej, powinny być przyjęte w głosowaniu jawnym. 8. Komisja Wyborcza przekazuje listy wyborcze Komisji Skrutacyjnej. 9. Komisja Skrutacyjna przygotowuje karty wyborcze, /na których umieszcza poszczególne listy wyborcze/, sporządza karty wyborcze w ilości po jednej karcie dla 110 każdego uprawnionego do głosowania i obecnego na obradach, zapoznaje uprawnionych do głosowania ze sposobem głosowania, czuwa nad właściwym przebiegiem głosowania, oblicza głosy oraz ogłasza wyniki wyborów. 10. Głosy oddaje się na kartach wyborczych sporządzonych, oznakowanych i doręczonych przez Komisję Skrutacyjną. 11. Uprawnieni do głosowania /posiadający czynne prawo wyborcze/ skreślają z kart wyborczych, co najmniej tyle nazwisk, ile jest więcej ponad ustaloną liczbę miejsc do Zarządu Zakładowego, Zakładowej Komisji Rewizyjnej lub na delegatów na Okręgową Konferencję Delegatów. 12. Uprawnieni do głosowania składają karty wyborcze do urn, po okazaniu mandatu. 13. Karta wyborcza ze skreślonymi wszystkimi nazwiskami jest głosem ważnym. 14. Karta wyborcza jest unieważniona, w przypadku: a) całkowitego jej zniszczenia, b) pozostawienia większej liczby nazwisk kandydatów niż ustalono, c) dopisania innego nazwiska niż ustalono podczas obrad, d) głosowania na innej karcie, tj. niesporządzonej i niedostarczonej przez Komisję Skrutacyjną. 15. Ustala się następujący skład liczbowy Zarządu Zakładowego i Zakładowej Komisji Rewizyjnej: Liczba członków organizacji ogółem do 50 do do 51 100 101 300 301 1000 1001 2000 Ponad 2000 Zarząd Zakładowy 3 do 5 7 9 13 17 do 7 11 15 19 23 Zakładowa Komisja Rewizyjna 3 do do 3 5 5 7 7 11 9 13 11 15 § 21. 1. Wybrani do Zarządu Zakładowego, Zakładowej Komisji Rewizyjnej oraz na delegatów na Okręgową Konferencję Delegatów są ci kandydaci, którzy otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. 2. Jeżeli głosowanie nie doprowadziło do obsadzenia wszystkich miejsc, to Komisja Wyborcza przeprowadza wybory uzupełniające, umieszczając na dodatkowej liście wyborczej o 50 % więcej kandydatów niż wolnych miejsc. Głosowanie przeprowadza Komisja Skrutacyjna. 3. Kandydaci, którzy w I turze głosowania nie otrzymali głosów poparcia nie są umieszczani na listach wyborczych w II turze głosowania. Liczba członków organizacji 4. Jeżeli kandydaci otrzymują równą ilość głosów powodującą, że następuje przekroczenie ustalonej liczby wybranych członków, to zarządza się głosowanie dodatkowe. Na karcie do głosowania Komisja Skrutacyjna umieszcza tylko nazwiska tych kandydatów. 111 § 22. 1. Przewodniczącego Zarządu Zakładowego wybierają uprawnieni do głosowania, w głosowaniu tajnym spośród członków Zarządu Zakładowego, którzy wyrazili zgodę na kandydowanie. 2. Przewodniczącego Zakładowej Komisji Rewizyjnej wybierają uprawnieni do głosowania, w głosowaniu tajnym, spośród członków Zakładowej Komisji Rewizyjnej, którzy wyrazili zgodę na kandydowanie. 3. Przewodniczącym, o którym mowa w ust. 1 i 2, zostaje ten kandydat, który otrzymał największą liczbę głosów. 4. Jeżeli na kandydujących liczba głosów będzie równa, to Komisja Skrutacyjna przeprowadza wybory uzupełniające, umieszczając na liście wyborczej tych kandydatów, którzy w I turze wyborów otrzymali największą i równą liczbę głosów. 5. Jeżeli na przewodniczącego kandydował tylko jeden kandydat i w I turze nie uzyskał większości ważnie oddanych głosów to Komisja Wyborcza sporządza nową listę kandydatów nie umieszczając na niej osoby kandydującej w I turze wyborów. Głosowanie przeprowadza Komisja Skrutacyjna. § 23. 1. Zarząd Zakładowy ze swojego grona wybiera, zgodnie z § 44 Statutu, na wniosek przewodniczącego: zastępcę przewodniczącego, sekretarza, skarbnika i innych członków. 2. Wybory odbywają się na pierwszym posiedzeniu Zarządu Zakładowego w głosowaniu tajnym. 3. Zakładowa Komisja Rewizyjna wybiera ze swego grona, zgodnie z § 50 Statutu, w ciągu 14 dni od daty wyborów, w głosowaniu tajnym wiceprzewodniczącego i sekretarza oraz ustala skład Prezydium tej Komisji. § 24. Wszystkie inne sprawy dotyczące prowadzenia zebrań lub konferencji, a nieokreślone w Statucie oraz w ordynacji wyborczej (instrukcji wyborczej) rozstrzyga przewodniczący obrad w porozumieniu z członkami Związku zasiadającymi w prezydium zebrania lub konferencji. Rozdział IV OKRĘGOWE KONFERENCJE DELEGATÓW § 25. 1. W Okręgowej Konferencji Delegatów biorą udział z czynnym i biernym prawem wyborczym delegaci wybrani przez Ogólne Zebranie Członków Związku lub Zakładową Konferencję Delegatów oraz z biernym prawem wyborczym członkowie ustępującego Zarządu Okręgu oraz ustępującej Okręgowej Komisji Rewizyjnej nieposiadający mandatu delegata. 2. Okręgowa Konferencja Delegatów odbywa się po zakończeniu zebrań lub konferencji organizowanych przez Zarządy Zakładowe. 112 3. Liczbę delegatów biorących udział w konferencji, o której mowa w ust. 1, ustala Zarząd Okręgu, uwzględniając zasadę, Że każda Zakładowa Organizacja Związkowa w danym Okręgu jest reprezentowana, co najmniej przez 1 delegata. 4. Okręgowa Konferencja Delegatów wybiera delegatów na Krajowy Zjazd Delegatów według zasady, Że 1 delegat przypada na ustaloną przez Zarząd Główny liczbę członków Związku, wynikającą ze stanu liczby członków na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego Zjazd. 5. Wyboru członków Zarządu Okręgu dokonuje się w ilości odpowiadającej liczbie miejsc ustalonych proporcjonalnie do liczby członków Związku w Okręgu Związkowym. § 26. Do proponowanego porządku obrad Okręgowej Konferencji Delegatów stosuje się odpowiednio postanowienia § 16 ordynacji wyborczej (instrukcji wyborczej). § 27. 1. Zakres uprawnień i kompetencji Okręgowej Konferencji Delegatów określa § 40 Statutu. 2. Uprawnienia związane z wyborami dotyczą: a) wybierania i odwoływania delegatów na Krajowy Zjazd Delegatów, b) ustalania liczby oraz wybierania i odwoływania członków Zarządu Okręgu i Okręgowej Komisji Rewizyjnej oraz ich Przewodniczących. § 28. 1. Okręgowa Konferencja Delegatów dla prawomocności obrad i podejmowania uchwał wymaga uczestnictwa 50%+1 członków władzy Związku. 2. Wybory przeprowadza się w głosowaniu tajnym, w oparciu o postanowienia Statutu, ordynację wyborczą (instrukcję wyborczą) oraz regulamin zebrania. 3. Liczbę delegatów na Okręgową Konferencję Delegatów ustala Zarząd Okręgu właściwy dla danego Okręgu, odrębnie na każdą kadencję, uwzględniając zasadę, Że każda Zakładowa Organizacja Związkowa w danym Okręgu jest reprezentowana, co najmniej przez 1 delegata. 4. Jeżeli w Okręgu powołano rejony wyborcze, o których mowa w § 27 b ust. 2 Statutu, to swoich kandydatów do Zarządu Okręgu zgłasza każdy z tych rejonów. Nazwiska tych osób kandydujących podaje się na sali obrad. 5. Kandydatów do Zarządu Okręgu, Okręgowej Komisji Rewizyjnej oraz na delegatów na Krajowy Zjazd Delegatów w liczbie nieograniczonej i z uzasadnieniem podaje się na sali obrad. 6. Kandydat musi wyrazić zgodę na kandydowanie. 7. Zgłoszone kandydatury przyjmuje Komisja Wyborcza i umieszcza alfabetycznie na odrębnych listach wyborczych. 8. Listy kandydatów, po odczytaniu nazwisk przez przewodniczącego Komisji Wyborczej, powinny być przyjęte w głosowaniu jawnym. 9. Komisja Wyborcza przekazuje listy wyborcze Komisji Skrutacyjnej. 10. Komisja Skrutacyjna przygotowuje karty wyborcze, /na których umieszcza poszczególne listy wyborcze/, sporządza karty wyborcze w ilości po jednej karcie dla każdego uprawnionego do głosowania i obecnego na obradach, zapoznaje uprawnionych do 113 głosowania ze sposobem głosowania, czuwa nad właściwym przebiegiem głosowania, oblicza głosy oraz ogłasza wyniki wyborów. 11. Głosy oddaje się na kartach wyborczych sporządzonych, oznakowanych i doręczonych przez Komisję Skrutacyjną. 12. Uprawnieni do głosowania /posiadający czynne prawo wyborcze/ skreślają z kart wyborczych, co najmniej tyle nazwisk, ile jest więcej ponad ustaloną liczbę miejsc do Zarządu Okręgu, Okręgowej Komisji Rewizyjnej lub na delegatów na Krajowy Zjazd Delegatów. 13. Uprawnieni do głosowania składają karty wyborcze do urn, po okazaniu mandatu. 14. Karta wyborcza ze skreślonymi wszystkimi nazwiskami jest głosem ważnym. 15. Karta wyborcza jest unieważniona, w przypadku: a) całkowitego jej zniszczenia, b) pozostawienia większej liczby nazwisk kandydatów niż ustalono, c) dopisania innego nazwiska niż ustalono podczas obrad, d) głosowania na innej karcie, tj. niesporządzonej i niedostarczonej przez Komisję Skrutacyjną. 16. Okręgowa Konferencja Delegatów ustala skład liczbowy Zarządu Okręgu i Okręgowej Komisji Rewizyjnej. § 29. Na potrzeby ordynacji wyborczej (instrukcji wyborczej) przyjęto, Że wybory mogą odbywać się jako: a) wybory I tury, o których mowa w § 30 ust. 1i 2 ordynacji wyborczej (instrukcji wyborczej), b) wybory uzupełniające, II tura uzupełniająca, o której mowa w § 30 ust. 3 i 4 oraz § 38 ust. 3 i 4 ordynacji wyborczej (instrukcji wyborczej), c) wybory dodatkowe, II tura dodatkowa, o których mowa w § 30 ust. 5 oraz § 38 ust. 5 ordynacji wyborczej (instrukcji wyborczej). § 30. 1. Wybrani w I turze do Zarządu Okręgu, Okręgowej Komisji Rewizyjnej oraz na delegatów na Krajowy Zjazd Delegatów są ci kandydaci, którzy otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. 2. Jeżeli w Okręgu powołano rejony wyborcze to, zgodnie z § 27 b ust. 3 Statutu do Zarządu Okręgu wybrani zostają ci kandydaci, którzy otrzymali największą liczbę głosów w każdym z rejonów. 3. Jeżeli głosowanie nie doprowadziło do obsadzenia wszystkich miejsc, to Komisja Wyborcza przeprowadza wybory uzupełniające /II tura uzupełniająca/, umieszczając na dodatkowej liście wyborczej o 50 % więcej kandydatów niż wolnych miejsc. Głosowanie przeprowadza Komisja Skrutacyjna. 4. Kandydaci, którzy w I turze głosowania nie otrzymali głosów poparcia nie są umieszczani na listach wyborczych do wyborów uzupełniających /II tura uzupełniająca/. 5. Jeżeli kandydaci otrzymują równą ilość głosów powodującą, Że następuje przekroczenie ustalonej liczby wybranych członków, to zarządza się głosowanie dodatkowe /II tura dodatkowa/. Na karcie do głosowania Komisja Skrutacyjna umieszcza tylko nazwiska tych kandydatów. 114 § 31. 1. Przewodniczącego Zarządu Okręgu wybierają uprawnieni do głosowania, w głosowaniu tajnym spośród członków Zarządu Okręgu, którzy wyrazili zgodę na kandydowanie. 2. Przewodniczącego Okręgowej Komisji Rewizyjnej wybierają uprawnieni do głosowania w głosowaniu tajnym, spośród członków Okręgowej Komisji Rewizyjnej, którzy wyrazili zgodę na kandydowanie. 3. Przewodniczącym, o którym mowa w ust. 1 i 2, zostaje ten kandydat, który otrzymał największą liczbę głosów. 4. Jeżeli na kandydujących liczba głosów będzie równa, to Komisja Skrutacyjna przeprowadza wybory uzupełniające, umieszczając na liście wyborczej tych kandydatów, którzy w I turze wyborów otrzymali największą i równą liczbę głosów. 5. Jeżeli na przewodniczącego kandydował tylko jeden kandydat i w I turze nie uzyskał większości ważnie oddanych głosów to Komisja Wyborcza sporządza nową listę kandydatów nie umieszczając na niej osoby kandydującej w I turze wyborów. Głosowanie przeprowadza Komisja Skrutacyjna. § 32. 1. Zarząd Okręgu ze swojego grona wybiera, zgodnie z § 41 pkt 7 Statutu, na wniosek Przewodniczącego Zarządu Okręgu, Prezydium w składzie: zastępcę przewodniczącego, sekretarza i innych członków. 2. Wybory odbywają się na pierwszym posiedzeniu Zarządu Okręgu w głosowaniu tajnym. 3. Okręgowa Komisja Rewizyjna wybiera ze swego grona, zgodnie z § 50 Statutu, w ciągu 14 dni od daty wyborów, w głosowaniu tajnym wiceprzewodniczącego i sekretarza oraz ustala skład Prezydium tej Komisji. § 33. Wszystkie inne sprawy dotyczące prowadzenia konferencji, a nieokreślone w Statucie oraz w ordynacji wyborczej (instrukcji wyborczej) rozstrzyga przewodniczący obrad w porozumieniu z członkami Związku zasiadającymi w prezydium konferencji. Rozdział V KRAJOWY ZJAZD DELEGATÓW § 34. 1. W Krajowym Zjeździe Delegatów biorą udział z czynnym i biernym prawem wyborczym delegaci wybrani przez Okręgowe Konferencje Delegatów oraz z biernym prawem wyborczym członkowie ustępującego Zarządu Głównego oraz ustępującej Głównej Komisji Rewizyjnej nieposiadający mandatu delegata. 2. Krajowy Zjazd Delegatów odbywa się po zakończeniu Okręgowych Konferencji Delegatów. 3. Liczbę delegatów biorących udział w Zjeździe, o którym mowa w ust. 1, ustala Zarząd Główny, uwzględniając zasadę, Że 1 delegat przypada na ustaloną przez Zarząd Główny liczbę członków Związku, wynikającą ze stanu liczby członków na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego Zjazd. 115 4. Każdy Okręg Związkowy to okręg wyborczy, zgłaszający kandydatów do Zarządu Głównego i Głównej Komisji Rewizyjnej. 5. Wyboru członków Zarządu Głównego dokonuje się spośród przedstawicieli wszystkich Okręgów Związkowych, w ilości odpowiadającej liczbie miejsc ustalonych proporcjonalnie do liczby członków Związku w danym okręgu wyborczym. § 35. Do proponowanego porządku obrad Krajowego Zjazdu Delegatów stosuje się odpowiednio postanowienia § 16 ordynacji wyborczej (instrukcji wyborczej). § 36. 1. Zakres uprawnień i kompetencji Krajowego Zjazdu Delegatów określa § 37 Statutu. 2. Uprawnienia związane z wyborami dotyczą: a) ustalania liczby oraz wybierania i odwoływania członków Zarządu Głównego i Głównej Komisji Rewizyjnej, b) wybierania i odwoływania Przewodniczącego Związku i Przewodniczącego Głównej Komisji Rewizyjnej. § 37. 1. Krajowy Zjazd Delegatów dla prawomocności obrad i podejmowania uchwał wymaga uczestnictwa 50%+1 członków władzy. 2. Wybory przeprowadza się w głosowaniu tajnym, w oparciu o postanowienia Statutu, ordynację wyborczą (instrukcję wyborczą) oraz regulamin zebrania. 3. Liczbę delegatów na Krajowy Zjazd Delegatów ustala Zarząd Główny odrębnie na każdą kadencję. 4. Każdy okręg wyborczy, tj. Okręg Związkowy zgłasza swoich kandydatów spośród delegatów danego Okręgu Związkowego. Nazwiska tych osób kandydujących podaje się na sali obrad. 5. Kandydatów do Zarządu Głównego oraz do Głównej Komisji Rewizyjnej, w liczbie nieograniczonej i z uzasadnieniem, podaje się na sali obrad. 6. Do listy wyborczej danego okręgu wyborczego nie może być zgłoszony kandydat z innego okręgu. 7. Kandydat musi wyrazić zgodę na kandydowanie. 8. Zgłoszone kandydatury przyjmuje Komisja Wyborcza i umieszcza alfabetycznie na odrębnych listach wyborczych dla każdego okręgu wyborczego. 9. Listy kandydatów, po odczytaniu nazwisk przez przewodniczącego Komisji Wyborczej, powinny być przyjęte w głosowaniu jawnym. 10. Komisja Wyborcza przekazuje listy wyborcze Komisji Skrutacyjnej. 11. Komisja Skrutacyjna przygotowuje karty wyborcze, /na których umieszcza poszczególne listy wyborcze/, sporządza karty wyborcze w ilości po jednej karcie każdego okręgu wyborczego, dla każdego uprawnionego do głosowania i obecnego na obradach, zapoznaje uprawnionych do głosowania ze sposobem głosowania, czuwa nad właściwym przebiegiem głosowania, oblicza głosy oraz ogłasza wyniki wyborów. 12. Głosy oddaje się na kartach wyborczych sporządzonych, oznakowanych i doręczonych przez Komisję Skrutacyjną. 116 13. Uprawnieni do głosowania /posiadający czynne prawo wyborcze/ skreślają z kart wyborczych, co najmniej tyle nazwisk, ile jest więcej ponad ustaloną liczbę miejsc do Zarządu Głównego oraz Głównej Komisji Rewizyjnej. 14. Uprawnieni do głosowania składają karty wyborcze do urn, po okazaniu mandatu. 15. Karta wyborcza ze skreślonymi wszystkimi nazwiskami jest głosem ważnym. 16. Karta wyborcza jest unieważniona, w przypadku: a) całkowitego jej zniszczenia, b) pozostawienia większej liczby nazwisk kandydatów niż ustalono, c) dopisania innego nazwiska niż ustalono podczas obrad, d) głosowania na innej karcie, tj. niesporządzonej i niedostarczonej przez Komisję Skrutacyjną. § 38. 1. Do Zarządu Głównego zostają wybrani ci kandydaci z danego okręgu wyborczego, którzy otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. 2. Wybrani do Głównej Komisji Rewizyjnej są ci kandydaci, którzy otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. 3. Jeżeli głosowanie nie doprowadziło do obsadzenia wszystkich miejsc, to Komisja Wyborcza przeprowadza wybory uzupełniające/II tura uzupełniająca/, umieszczając na dodatkowej liście wyborczej o 50 % więcej kandydatów niż wolnych miejsc. Głosowanie przeprowadza Komisja Skrutacyjna. 4. Kandydaci, którzy w I turze głosowania nie otrzymali głosów poparcia nie są umieszczani na listach wyborczych do wyborów uzupełniających /II tura uzupełniająca/. 5. Jeżeli kandydaci otrzymują równą ilość głosów powodującą, Że następuje przekroczenie ustalonej liczby wybranych członków, to zarządza się głosowanie dodatkowe /II tura dodatkowa/. Na karcie do głosowania Komisja Skrutacyjna umieszcza tylko nazwiska tych kandydatów. § 39. 1. Przewodniczącego Zarządu Głównego wybierają uprawnieni do głosowania, w głosowaniu tajnym spośród członków Zarządu Głównego, którzy wyrazili zgodę na kandydowanie. 2. Przewodniczącego Głównej Komisji Rewizyjnej wybierają uprawnieni do głosowania w głosowaniu tajnym, spośród członków Głównej Komisji Rewizyjnej, którzy wyrazili zgodę na kandydowanie. 3. Przewodniczącym, o którym mowa w ust. 1 i 2, zostaje ten kandydat, który otrzymał największą liczbę głosów. 4. Jeżeli na kandydujących liczba głosów będzie równa, to Komisja Skrutacyjna przeprowadza wybory uzupełniające, umieszczając na liście wyborczej tych kandydatów, którzy w I turze wyborów otrzymali największą i równą liczbę głosów. 5. Jeżeli na przewodniczącego kandydował tylko jeden kandydat i w I turze nie uzyskał większości ważnie oddanych głosów to Komisja Wyborcza sporządza nową listę kandydatów nie umieszczając na niej osoby kandydującej w I turze wyborów. Głosowanie przeprowadza Komisja Skrutacyjna. § 40. 1. Zarząd Główny ze swojego grona wybiera, zgodnie z § 38 pkt 14 Statutu, na wniosek 117 Przewodniczącego Związku członków Prezydium Zarządu Głównego w składzie: Zastępcę Przewodniczącego Związku, Sekretarza Związku i innych członków. 2. Wybory odbywają się na pierwszym posiedzeniu Zarządu Głównego w głosowaniu tajnym. 3. Główna Komisja Rewizyjna wybiera ze swego grona, zgodnie z § 50 Statutu, w ciągu 14 dni od daty wyborów, w głosowaniu tajnym wiceprzewodniczącego i sekretarza oraz ustala skład Prezydium tej Komisji. § 41. Wszystkie inne sprawy dotyczące prowadzenia Zjazdu, a nieokreślone w Statucie Związku oraz w ordynacji wyborczej (instrukcji wyborczej) rozstrzyga przewodniczący obrad w porozumieniu z członkami Związku zasiadającymi w prezydium Zjazdu. Rozdział VI POSTANOWIENIA KOŃCOWE § 42. 1. Do protokółu z przeprowadzonych wyborów załącza się wszystkie karty do głosowania, umieszczone w podpisanej przez członków Komisji Skrutacyjnej, ostemplowanej i zaklejonej kopercie. 2. Protokół wraz z kopertą, o której mowa w ust. 1 przechowuje się odpowiednio zabezpieczone przed zagubieniem lub zniszczeniem, aż do następnej kampanii sprawozdawczo wyborczej przeprowadzonej w odpowiedniej instancji lub władzy Związku. 3. W razie zgłaszanych przez członka Związku uzasadnionych wątpliwości związanych z głosowaniem i wyborami, upoważnionymi do otwarcia koperty, o której mowa w ust. 1, jest Prezydium właściwego Zarządu lub Zarząd Zakładowy (Międzyzakładowy) przy udziale przedstawicieli właściwej Komisji rewizyjnej. 4. Z czynności otwarcia koperty sporządza się protokół zawierający nazwiska uczestniczących osób, ich podpisy wraz z podaniem powodu otwierania koperty. Protokół taki jest załączany do dokumentów z kampanii sprawozdawczo-wyborczej. 5. Wzory protokołów do głosowania oraz otwierania kopert stanowią załącznik do ordynacji wyborczej (instrukcji wyborczej). PRZYJĘTA UCHWAŁĄ NR 14 PLENUM ZG NSZZ PW W DNIU 25.09.2007 R. 118 Załącznik nr 7 „PORADNIK GAZETY PRAWNEJ” nr 10/584 2009, 10 marca Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w firmie Stan prawny na 24 lutego 2009 r. WALDEMAR RAK [email protected] W czasach kryzysu coraz więcej pracodawców myśli o likwidacji zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Nie jest to jednak takie proste. Pracodawca musi bowiem uzyskać w takiej sytuacji zgodę związków zawodowych albo przedstawicieli. Jednak nawet jeśli ją uzyska, będzie nadal zobowiązany do zapłacenia odpisów na fundusz. Opracowanie, które oddajemy do Państwa rąk, stanowi zbiór praktycznych porad dotyczących tworzenia, wydatkowania i rozliczania zasobów ZFŚS. W „Poradniku” przedstawiliśmy możliwości zaliczania wydatków z tego tytułu w koszty prowadzonej działalności oraz zagadnienia dotyczące opodatkowania tego rodzaju działalności socjalnej podatkiem od towarów i usług. Kwestie te są bowiem często źródłem sporów podatników z fiskusem. Zwróciliśmy również uwagę na sprawy związane z obowiązkami płatników zaliczek na podatek dochodowy i składek na ubezpieczenia społeczne na rzecz pracowników korzystających ze świadczeń z ZFŚS. Całość opracowania została uzupełniona o praktyczne przykłady i porady oraz orzecznictwo sądów powszechnych i administracyjnych, a także wyjaśnienia urzędów skarbowych. Tworzenie funduszu Nie wszyscy pracodawcy mają obowiązek utworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Firmy, które zatrudniają poniżej 20 pracowników, nie są zobowiązane do jego utworzenia. Kto tworzy fundusz Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych zobowiązuje do tworzenia funduszu: pracodawców zatrudniających w dniu 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty; pracodawców będących jednostkami organizacyjnymi, którzy prowadzą gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych (bez względu na liczbę zatrudnionych pracowników). Do tej drugiej grupy należą ci pracodawcy, którzy zorganizowani są w formie jednostki budżetowej, zakładu budżetowego i gospodarstwa pomocniczego. Pozostałe jednostki sfery finansów publicznych, których status jest uregulowany w odrębnych ustawach, np. samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej czy publiczne szkoły wyższe, tworzą zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (dalej ZFŚS) na zasadach ogólnych. Oznacza to, że mają one obowiązek utworzenia funduszu, tak jak inne podmioty, tylko przy stanie zatrudnienia na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Pamiętajmy, że nie ma obowiązku tworzenia w firmie ZFŚS. To do pracodawcy należy decyzja, czy podejmie działalność socjalną w ramach funduszu. Wyjątek od tej zasady dotyczy pracodawców prowadzących działalność we wskazanych powyżej formach organizacyjno-prawnych jednostek sektora finansów publicznych. ZAPAMIĘTAJ Nie ma obowiązku tworzenia w firmie ZFŚS. To pracodawca decyduje, czy podejmie tego rodzaju działalność socjalną. Wyjątek od tej zasady dotyczy pracodawców prowadzących działalność w niektórych formach organizacyjno-prawnych jednostek sektora finansów publicznych, np. publiczne szkoły wyższe. 119 Pracodawca może zatem podjąć decyzję o nieutworzeniu ZFŚS. W przypadku rezygnacji z tworzenia ZFŚS istotną rolę pełni prawo wewnętrzne, obowiązujące u danego pracodawcy, przede wszystkim układy zbiorowe pracy, a jeśli takie u danego pracodawcy nie obowiązują – regulaminy wynagradzania. Układ zbiorowy pracy jest porozumieniem zawieranym przez pracodawcę ze związkami zawodowymi zgodnie z zasadami określonymi w p . 238 i nast. Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.; ost. Zm. Dz.U. z 2009 r. nr 6, poz. 33). Zgodnie z p . 4 ust. 1 i 2 ustawy o ZFŚS układy zbiorowe pracy mogą postanawiać, że fundusz nie będzie tworzony. Regulamin wynagradzania ustala pracodawca w sytuacji, jeżeli zatrudnia co najmniej 20 pracowników, którzy nie są objęci układem zbiorowym pracy. W zakresie dotyczącym nieutworzenia ZFŚS może on zawierać analogiczne postanowienia, jak układ zbiorowy pracy. ZAPAMIĘTAJ Postanowienia regulaminu wynagradzania dotyczące nieutworzenia ZFŚS powinny zostać uzgodnione z zakładową organizacją związkową lub, w przypadku gdy nie działa ona u danego pracodawcy, z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. CO NA TO URZĄD? Zgodnie z postanowieniami p . 4 ust. 1 ustawy o ZFŚS, układy zbiorowe pracy mogą kształtować wysokość odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, mogą również postanowić, że fundusz ten nie będzie tworzony. Powyższy przepis oznacza, że zakład pracy może dowolnie wybrać formę i metodę kształtowania wysokości odpisu na fundusz. Przepis ten – zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej – daje prawo zakładowi pracy objętemu układem zbiorowym pracy do decydowania, w jakiej wysokości (wyższej lub niższej od określonej w p . 5 ustawy) i w jaki sposób (wskaźnikiem od przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej bądź od przeciętnego wynagrodzenia we własnym zakładzie, lub od najniższego wynagrodzenia pracowników, czy też w postaci określonej kwoty) naliczy on odpis na fundusz. Pismo Ministerstwa Finansów nr PO 3/722/96, Serwis Podatkowy z 1998 r. nr 6, str. 33 Bez funduszu Jeżeli u danego pracodawcy zatrudnionych jest co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, postanowienia o nieutworzeniu ZFŚS należy zawrzeć w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie wynagradzania – jeżeli pracownicy nie są objęci układem. Jeżeli u danego pracodawcy jest zatrudnionych, co najmniej 20 pracowników (bez stosowania przeliczenia na pełne etaty) objętych układem zbiorowym pracy, postanowienia w sprawie p mające ch ZFŚS również należy zawrzeć w układzie zbiorowym pracy. Jeżeli zaś u pracodawcy zatrudniającego co najmniej 20 pracowników (bez przeliczania na pełne etaty), pracownicy nie są objęci układem zbiorowym pracy, postanowienia w sprawie rezygnacji z tworzenia ZFŚS albo niewypłacania świadczenia urlopowego należy zamieścić w regulaminie wynagradzania. Zatem jeżeli zdecydujemy o p mające ch funduszu, to układ zbiorowy pracy lub regulamin wynagradzania pozostaje jedynym źródłem informacji w tych kwestiach. Innymi słowy, nieważna jest jakakolwiek decyzja pracodawcy o likwidacji ZFŚS, jeśli układ zbiorowy pracy lub regulamin wynagradzania nie zawiera odpowiednich regulacji. W omówionych przypadkach odpowiednie postanowienia układu zbiorowego pracy lub regulaminu wynagradzania powinny być uzgodnione z zakładową organizacją związkową, a jeśli taka u pracodawcy nie działa – z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. W innej sytuacji znajdują się pracodawcy nieobjęci układem zbiorowym pracy oraz niezobowiązani do wydania regulaminu wynagradzania, którzy zatrudniają w przeliczeniu na pełne etaty mniej niż 20 pracowników i chcą zrezygnować z tworzenia funduszu. Zgodnie z ustawą o ZFŚS są oni obowiązani przekazać pracownikom w pierwszym miesiącu danego roku kalendarzowego, w sposób przyjęty u danego pracodawcy, informacje w tej sprawie. Zatem ta grupa pracodawców może według swojego uznania utworzyć lub zrezygnować z tworzenia ZFŚS. ZAPAMIĘTAJ Podjęcie decyzji o utworzeniu ZFŚS wiąże pracodawcę cały rok. Rezygnacja może nastąpić dopiero w kolejnym roku kalendarzowym. Ci pracodawcy, którzy nie podejmą decyzji o dobrowolnym utworzeniu ZFŚS mają obowiązek poinformować o tym pracowników na początku roku kalendarzowego. W praktyce, dla uznania, że 120 informacja została przekazana pracownikom w sposób właściwy, wystarczy umieszczenie stosownego ogłoszenia na tablicy ogłoszeń. Rozpoczęcie działalności Szczególne zasady tworzenia ZFŚS obowiązują w przypadku pracodawców, którzy rozpoczynają działalność. Zgodnie z p . 6a ustawy o ZFŚS pracodawca rozpoczynający działalność w danym roku kalendarzowym, jeśli jest zobowiązany do utworzenia funduszu, dokonuje odpisu na fundusz dopiero w następnym roku kalendarzowym przypadającym po roku, w którym tę działalność rozpoczął. Nie ma w tym przypadku znaczenia, czy rozpoczęliśmy działalność na początku czy też pod koniec roku kalendarzowego, gdyż obowiązek ten i tak powstanie zawsze z początkiem nowego roku kalendarzowego. Ponadto ta zasada odnosi się jedynie do całkiem nowych firm, które rozpoczęły swą działalność od początku, tj. utworzona jednostka organizacyjna nie powstała w drodze jakichkolwiek przekształceń, komercjalizacji, przejęcia, podziału lub połączenia zakładu pracy lub jego części z jednoczesnym przejęciem pracowników. Nie dotyczy to również jednostek powstałych w wyniku zmiany formy prawnej prowadzonej działalności. W sytuacji odwrotnej, tzn. w sytuacji gdy podmiot gospodarczy rozpoczyna działalność, ale powstał w wyniku np. przekształcenia lub komercjalizacji, w wyniku której nastąpiło również przejęcie pracowników, znajdują zastosowanie zasady ogólne. Podmiot taki będzie więc obowiązany utworzyć w firmie ZFŚS, jeśli zatrudnia w przeliczeniu na pełne etaty co najmniej 20 pracowników. Przejęcie zakładu pracy Ustawa o ZFŚS w przypadku przejęcia pracowników wprowadza rozróżnienie pomiędzy pracodawcą zobowiązanym do tworzenia ZFŚS i pracodawcą p mające takiego obowiązku. W praktyce stosowania tego przepisu należy mówić raczej odpowiednio o pracodawcy, który tworzył w danym roku ZFŚS bądź go nie tworzył. Zgodnie z obowiązującymi przepisami punktem odniesienia dla zasad dotyczących gospodarowania środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w razie przekształceń pracodawcy jest sytuacja przejmującego pracodawcy. Nie ma zatem znaczenia, czy pracodawca przekazujący był zobowiązany tworzyć fundusz, czy też utworzył fundusz dobrowolnie. Jeżeli pracodawca przejmujący jest zobowiązany do tworzenia ZFŚS, jego fundusz przejmuje środki pieniężne, należności i zobowiązania ZFŚS pracodawcy przekazującego. W razie przejścia tylko części zakładu pracy na pracodawcę zobowiązanego do tworzenia funduszu, fundusz pracodawcy przejmującego zwiększa się, w części przypadającej na liczbę przejmowanych pracowników, o równowartość środków pieniężnych funduszu pracodawcy przekazującego, skorygowanych odpowiednio o należności i zobowiązania funduszu – według stanu na ostatni dzień miesiąca, w którym następuje przejście. Zasady podziału środków pieniężnych stanowiących równowartość odpisu podstawowego, obciążającego koszty pracodawcy przekazującego, dotyczącego roku, w którym następuje przejście części zakładu pracy, określa porozumienie między pracodawcami, zaś ich przekazanie następuje w terminie 30 dni od daty przejścia części zakładu pracy. Również w tej kwestii pracodawcy w drodze porozumienia mogą określić inny termin. Jeżeli zaś pracodawca przejmujący nie był zobowiązany do tworzenia ZFŚS, wówczas przejmuje on środki pieniężne, należności i zobowiązania funduszu pracodawcy przekazującego; fundusz nie jest w tym przypadku wyodrębnioną masą majątkową. Nadwyżka przejętych środków pieniężnych wraz z odsetkami oraz przejętych należności wraz z odsetkami nad przejętymi zobowiązaniami wraz z odsetkami nie staje się jednak przychodem pracodawcy przejmującego. Powinna być ona gromadzona na odrębnym rachunku bankowym lub wydzielonym subkoncie i podlegać wydatkowaniu na zasadach określonych ustawą o ZFŚS. W takim przypadku pracodawca jest zobowiązany do określenia zasad i warunków korzystania z usług i świadczeń finansowanych z ZFŚS oraz zasad przeznaczania środków ZFŚS na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej w regulaminie uzgodnionym ze związkami zawodowymi lub jeżeli nie działa u niego zakładowa organizacja związkowa – z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. Ustalenie liczby pracowników Aby prawidłowo ustalić, czy jesteśmy zobowiązani do tworzenia ZFŚS, należy we właściwy sposób obliczyć liczbę pracowników. Chodzi tu nie o liczbę faktycznie zatrudnionych osób, lecz o liczbę 121 uzyskaną w wyniku zastosowania metody przeliczenia na pełne etaty. Z punktu widzenia obowiązku tworzenia funduszu będzie nas interesował stan na dzień 1 stycznia danego roku. Wyjątkiem będzie pracodawca powstały w wyniku komercjalizacji, przejęcia, podziału lub połączenia zakładu lub jego części z równoczesnym przejęciem pracowników, dla którego obowiązek tworzenia funduszu określa się, biorąc pod uwagę stan zatrudnienia (w przeliczeniu na pełne etaty) na dzień przejęcia pracowników. Zgodnie z art. 2 k.p. pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. W przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę nie ma znaczenia, czy jest to umowa na czas nieokreślony, na okres próbny, na czas określony czy też na czas wykonania określonej pracy. Ustalając stan zatrudnienia, należy pamiętać również o pracownikach korzystających z urlopów wychowawczych i urlopów bezpłatnych. Pomimo długotrwałej nieobecności w pracy nadal są oni pracownikami. Wskazany przepis kodeksu pracy nie pozwala uwzględniać przy obliczaniu liczby pracowników osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę nakładczą (tzw. Chałupniczą), umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93, z późn. zm.; ost. Zm. Z 2008 r. Dz.U. nr 228, poz. 1506) stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Możliwa jest sytuacja, że liczba faktycznie zatrudnionych w firmie osób jest wyższa niż 20, lecz pracodawca nie będzie miał obowiązku tworzenia funduszu. Dlatego istotny jest z tego punktu widzenia przelicznik według pełnych etatów (np. część może być zatrudniona w niepełnym wymiarze czasu pracy). Ponadto równie ważne jest, rozpatrywanie liczby zatrudnionych według stanu na 1 stycznia danego roku. Przepisy nie wprowadzają tutaj rozróżnienia ze względu na rodzaj prowadzonej przez pracodawcę działalności. Miałoby to znaczenie przede wszystkim w sezonowej działalności gospodarczej, np. turystyce, budownictwie, rolnictwie. W tych gałęziach występują bowiem znaczne wahania w liczbie zatrudnionych osób w ciągu roku. PRZYKŁAD W firmie budowlanej „Strada” występują sezonowe wahania zatrudnienia. Według stanu na 1 stycznia 2008 r. zatrudnienie wynosiło 15 osób w przeliczeniu na pełne etaty, a z dniem 15 kwietnia tego roku wzrosło do 45 osób według tego samego przelicznika. W tej sytuacji pomimo znacznego zwiększenia zatrudnienia nadal obowiązują zasady przewidujące możliwość wyboru pomiędzy tworzeniem ZFŚS a wypłatą świadczeń urlopowych. Analogiczne zasady związane są z ograniczeniem poziomu zatrudnienia na przestrzeni roku, w stosunku do stanu z 1 stycznia danego roku. PRZYKŁAD 1 stycznia 2008 r. stan zatrudnienia w firmie „Blask” w przeliczeniu na pełne etaty wynosił 30 zatrudnionych. W związku z tym pracodawca utworzył ZFŚS. Od 1 kwietnia stan zatrudnienia w firmie uległ redukcji i wyniósł, w przeliczeniu, 18 pełnych etatów. Pomimo zaistniałych zmian pracodawca nie może w roku 2008 zrezygnować z prowadzenia w firmie funduszu, ponieważ decydujący jest stan zatrudnienia na dzień 1 stycznia, a ten wynosił ponad 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Ewentualna rezygnacja z tworzenia funduszu może dotyczyć roku 2009. Przy obliczaniu liczby pracowników nie bierze się również pod uwagę pracowników tymczasowych w rozumieniu ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz.U. nr 166, poz. 1608 z późn. zm.; ost. Zm. Dz.U. z 2009 r. nr 6, poz. 33). Pracownicy ci są bowiem zatrudnieni w agencji pracy tymczasowej, więc uwzględnienie ich zatrudnienia może wpływać jedynie na obowiązki agencji w tym zakresie, nie zaś pracodawcy użytkownika. PRZYKŁAD Firma SKI SPORT zajmująca się sprzedażą sportowego sprzętu zimowego zatrudnia na stałe 15 pracowników. W okresie od września do marca z uwagi na coroczne okresowe zwiększenie liczby zamówień, firma korzysta z usług agencji pracy tymczasowej, która kieruje na ten okres do pracy w firmie SKI SPORT dziesięciu pracowników tymczasowych. W takiej sytuacji liczba zatrudnionych w firmie pracowników w przeliczeniu na pełne etaty nadal wynosić będzie co najwyżej 15. 122 Odpis podstawowy Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych jest tworzony z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych u danego pracodawcy. Podstawa, która pozwala kwotowo ustalić wysokość odpisu na fundusz, to przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w II półroczu roku poprzedniego. Wynagrodzenie miesięczne za II półrocze roku poprzedniego stanowi taką podstawę, jeśli stanowi kwotę wyższą. Wysokość przeciętnego wynagrodzenia, stanowiącego podstawę naliczania odpisu na fundusz, ogłasza Prezes GUS – nie później niż do 20 lutego każdego roku. Zgodnie z obwieszczeniem Prezesa GUS z dnia 19 lutego 2009 r., przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej, pomniejszone o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz chorobowe, w 2008 r. wyniosło 2578,26 zł, a w drugim półroczu 2008 r. wyniosło 2666,77 zł. Zatem podstawę do obliczenia odpisu na fundusz stanowić będzie przeciętne miesięczne wynagrodzenie za drugie półrocze 2008 r., gdyż stanowi kwotę wyższą niż przeciętne wynagrodzenie w całym roku 2008 r. Zgodnie z treścią p . 5 ust. 2 ustawy o ZFŚS, w 2009 r. wysokość odpisu podstawowego będzie wynosić na jednego zatrudnionego 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w drugim półroczu roku poprzedniego, tj. kwoty 2666,77 zł, co wyraża się sumą 1000,04 zł. Wysokość odpisu podstawowego na jednego pracownika młodocianego wynosi zgodnie z ustawą w pierwszym roku nauki 5%, w drugim roku nauki 6%, a w trzecim roku nauki 7% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego jako podstawa do obliczania odpisu w danym roku. Tak więc w 2009 r. odpis podstawowy przypadający na jednego pracownika młodocianego wyniesie: w pierwszym roku nauki - 133,34 zł, w drugim roku nauki - 160,01 zł, w trzecim roku nauki - 186,67 zł. Z kolei wysokość odpisu podstawowego na jednego pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze wynosi 50% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Rodzaje prac wykonywanych w szczególnych warunkach i prac o szczególnym charakterze określa obecnie ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656). Zgodnie z przepisami tej ustawy prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Natomiast prace o szczególnym charakterze zostały określone w ustawie jako prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się. Wykazy prac w szczególnych warunkach oraz w szczególnym charakterze zostały zawarte w załącznikach do ustawy. W przypadku pracownika zatrudnionego w szczególnych warunkach pracy lub przy pracy o szczególnym charakterze wysokość odpisu podstawowego zamknie się zatem kwotą 1333,39 zł. Przepisy ustawy dotyczące wysokości odpisów na fundusz świadczeń socjalnych nie mają zastosowania wobec: szkół wyższych działających na podstawie przepisów o szkolnictwie wyższym, szkół i placówek objętych systemem oświaty w stosunku do nauczycieli podlegających przepisom Karty Nauczyciela. Ustalanie średniorocznego zatrudnienia Sposób ustalenia przeciętnej liczby zatrudnionych stanowiącej podstawę naliczenia funduszu regulują przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 14 marca 1994 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisów na zakładowy fundusz świadczeń 123 socjalnych (Dz.U. nr 43, poz. 168 z późn. zm.; ost. Zm. Dz.U. z 1997 r. nr 134, poz. 889). W ciągu najbliższego roku należy się spodziewać wydania nowego rozporządzenia regulującego te kwestie, z uwagi na zmianę delegacji ustawowej do jego wydania wprowadzonej przepisami ustawy o emeryturach pomostowych. Ustawa ta przewiduje obowiązywanie dotychczasowego rozporządzenia najdłużej przez 12 miesięcy od dnia jej wejścia w życie. Do czasu wprowadzenia nowych regulacji ustalając przeciętną liczbę zatrudnionych, należy się kierować przepisami rozporządzenia z 14 marca 1994 r. Podstawą naliczenia odpisu jest przeciętna planowana liczba zatrudnionych w danym roku kalendarzowym. Liczba ta powinna zostać pod koniec roku skorygowana do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych. Przeciętna planowana liczba zatrudnionych obejmuje: pracowników zatrudnionych na czas nieokreślony i określony na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy, pracowników przebywających na urlopach wychowawczych, osoby, z którymi pracodawca zawarł umowę o wykonywanie pracy nakładczej, osoby zatrudnione na podstawie umowy agencyjnej, wykonujące pracę nieprzerwanie co najmniej przez 30 dni. CO NA TO URZĄD? Pracodawca ma prawo do naliczania odpisu na fundusz socjalny na osoby zatrudnione na umowę agencyjną zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu. Dokonane odpisy na podstawie działalności pracodawcy. p . 6 ust. 1 o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obciążają koszty Pismo Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Poznaniu z dnia 8 lipca 2004 r., sygn. Akt DP-423/21/2004 Kategorie osób wymienione w dwóch ostatnich punktach nie mają wpływu na obliczanie stanu zatrudnienia przy ustalaniu obowiązku tworzenia ZFŚS. Osoby te nie są też zaliczane do katalogu osób uprawnionych do świadczeń z funduszu z mocy ustawy. Nie są one bowiem pracownikami w rozumieniu kodeksu pracy. Natomiast dopuszczalne i celowe byłoby objęcie przez pracodawcę tych kategorii osób regulaminem funduszu właśnie z racji tego, że pracodawcy obowiązani są brać je pod uwagę przy obliczaniu wysokości odpisu podstawowego. ZAPAMIĘTAJ Odpis podstawowy na fundusz oblicza się w odniesieniu do przeciętnej planowanej liczby zatrudnionych w danym roku kalendarzowym, a nie w stosunku do liczby pracowników zatrudnionych na początku roku. Ta druga wielkość ma znaczenie tylko dla oceny obowiązku lub braku obowiązku tworzenia funduszu. Pracodawca musi dokonać pewnego założenia co do średniej liczby zatrudnionych osób, według którego obliczy wysokość odpisu podstawowego. Tak ustaloną kwotę odpisu należy wpłacić na rachunek bankowy w ciągu roku, którego dotyczy. Korekta odpisu na fundusz Kwota odpisu wyliczona według planowanej wysokości zatrudnienia powinna zostać skorygowana pod koniec roku w wyniku wyliczenia przeciętnej rzeczywistej liczby zatrudnionych pracowników. Jak obliczyć przeciętną faktyczną liczbę zatrudnionych pracowników? ETAP 1 – przeliczyć na pełne etaty czas pracy osób zatrudnionych w poszczególnych miesiącach roku w niepełnym wymiarze. ETAP 2 – zsumować liczbę etatów. ETAP 3 – zsumować liczbę pracowników z poszczególnych miesięcy roku. ETAP 4 – otrzymaną liczbę podzielić przez 12. PRZYKŁAD W spółce „Ekobud” przyjęto, że przeciętna liczba zatrudnionych w danym roku wyniesie 41 osób. Dokonując na koniec roku kalendarzowego korekty tych ustaleń do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych, ustalono, że 124 zatrudnienie, w przeliczeniu na pełne etaty, kształtowało się następująco: styczeń – 38, luty – 37, marzec – 39, kwiecień – 40,5, maj – 42, czerwiec – 45, lipiec – 48, sierpień – 48, wrzesień – 44,5, październik – 43, listopad – 41, grudzień – 38. Łączna liczba zatrudnionych w ciągu roku wyniosła 504 w przeliczeniu na pełne etaty. W celu ustalenia przeciętnej średniorocznej liczby faktycznie zatrudnionych uzyskaną sumę podzielono przez 12, co dało wynik 42 – czyli średnioroczną liczbę zatrudnionych. Ponieważ planowana przeciętna liczba zatrudnionych była niższa od faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych, na koniec roku należy zwiększyć podstawę naliczania odpisów i w efekcie kwotę odpisu. ZAPAMIĘTAJ Na koniec roku należy skorygować kwotę odpisu podstawowego i dokonać odpowiedniej dopłaty na konto ZFŚS. CO NA TO URZĄD? W praktyce może okazać się, że w wyniku dokonanej na koniec grudnia danego roku korekty planowanego stanu zatrudnienia wobec faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych, pracodawca naliczył i przekazał na odrębny rachunek bankowy niższą kwotę odpisu na fundusz niż powinien ze względu na faktyczne wykonanie przeciętnego zatrudnienia w tym roku. Z uwagi na termin (koniec roku) ustalenia faktycznej przeciętnej liczby osób zatrudnionych, pracodawca może nie zdążyć w tym samym roku przekazać na rachunek bankowy różnicy w naliczonym odpisie na fundusz. Jak wynika z wyżej wymienionego pisma, środki uzupełniającego odpisu zostały przekazane na rachunek funduszu w styczniu 1997 r. W świetle powyższego działanie biura, o którym mowa w piśmie, nie jest sprzeczne z przepisami o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Pismo Ministerstwa Finansów z dnia 25 kwietnia 1997 r. nr PO 3-1031/722-88/WK/97, Dodatek Specjalny MF z 1997 r. nr 39, poz. 37 Zmiana wysokości odpisu podstawowego Przepisy ustawy o ZFŚS przewidują dowolność w zakresie określenia wysokości odpisu na fundusz. Jednakże wysokość odpisu określona w ustawie może być zmieniona tylko postanowieniami układu zbiorowego lub regulaminu wynagradzania – u pracodawców, których pracownicy nie są objęci układem zbiorowym pracy. Tak zmieniona wysokość odpisu musi zostać uzgodniona z zakładową organizacją związkową albo z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. ZAPAMIĘTAJ Kształtując wysokość odpisu w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie wynagradzania możemy ją zarówno podwyższyć, jak i obniżyć w stosunku do wysokości określonej w przepisach ustawy o ZFŚS. Dobrowolne odpisy dodatkowe Dobrowolne odpisy dodatkowe oraz zwiększenia funduszu mają w stosunku do odpisów podstawowych znaczenie jedynie uzupełniające. Wysokość odpisu podstawowego może być zwiększona o odpis dobrowolny w wysokości 6,25% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na każdą zatrudnioną osobę, w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności. Łączna wysokość odpisu na taką osobę będzie wynosiła 43,75% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Wysokość odpisu podstawowego może być również zwiększona przez pracodawców sprawujących opiekę socjalną nad emerytami i rencistami, w tym także ze zlikwidowanych zakładów pracy, o odpis dobrowolny w wysokości 6,25% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na każdego emeryta i rencistę uprawnionego do tej opieki. Sposób wyliczenia kwot odpisów jest analogiczny, jak w przypadku odpisów obowiązkowych. Zgodnie z treścią p . 7 ust. 1 ustawy o ZFŚS, środki funduszu zwiększają się o: wpływy z opłat pobieranych od osób i jednostek organizacyjnych, korzystających z działalności socjalnej, przy czym dotyczy to tylko działalności socjalnej w rozumieniu p . 2 pkt 1 ustawy o ZFŚS, czyli usług świadczonych przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalnej, oświatowej, sportowej i rekreacyjnej, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową, darowizny oraz zapisy osób fizycznych i prawnych, odsetki od środków funduszu, wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe, przy czym oprocentowanie takich pożyczek przez pracodawcę nie jest obowiązkowe, 125 wierzytelności likwidowanych zakładowych funduszy socjalnego i mieszkaniowego, przychody ze sprzedaży, dzierżawy i likwidacji środków trwałych służących do zakładowej działalności socjalnej (w części nieprzeznaczonej na utrzymanie lub odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych); w praktyce oznaczać to będzie wszelkie środki trwałe, które służyły działalności socjalnej pracodawcy bezpośrednio przed sprzedażą, dzierżawą lub likwidacją, jako że dopuszczalne jest wyłączenie takich środków trwałych z działalności socjalnej i przeznaczenie ich przez pracodawcę na inne cele, przychody ze sprzedaży i likwidacji zakładowych domów i lokali mieszkalnych w części nieprzeznaczonej na utrzymanie pozostałych zakładowych zasobów mieszkaniowych. Ponadto możliwe jest także zwiększanie przez pracodawców prywatnych środków będących do dyspozycji funduszu z zysku do podziału netto, a w przypadku spółdzielni – z nadwyżki bilansowej. Rachunek bankowy funduszu Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych ma postać odrębnego rachunku bankowego, na którym są gromadzone środki finansowe funduszu i realizowane operacje związane z gospodarowaniem tymi środkami. Środki finansowe ZFŚS należy gromadzić na odrębnym rachunku bankowym. Umożliwia to wyodrębnienie ich z pozostałego majątku pracodawcy. Oczywiście nadal pozostają one we władaniu pracodawcy, pamiętajmy jednak, że administrowanie nimi podlega istotnym ograniczeniom. Przekazanie przez pracodawcę części środków finansowych na cele socjalne nie prowadzi do zmiany własności tych środków. Ich właścicielem pozostaje nadal pracodawca, a odpis na fundusz jest jedynie przesunięciem majątkowym, w obrębie kont, jakie posiada pracodawca. Niemniej jednak do wyodrębnionej masy majątkowej stanowiącej fundusz stosuje się pewne szczególne zasady. Artykuł 12 ust. 2 ustawy o ZFŚS wprowadza ograniczenia egzekucji w stosunku do środków funduszu. Może być ona prowadzona w stosunku do nich jedynie w przypadku, gdy egzekwowane roszczenie wynika ze zobowiązania pracodawcy zaciągniętego w związku z prowadzeniem działalności socjalnej finansowanej z funduszu. Ograniczenie egzekucji ze środków funduszu jest ściśle związane z obowiązkiem gromadzenia środków funduszu na odrębnym rachunku bankowym. Jeżeli pracodawca nie ma odrębnego rachunku bankowego funduszu, to w praktyce nie może korzystać z ograniczenia prowadzenia egzekucji, ze względu na trudności z wyodrębnieniem majątku funduszu z pozostałego majątku pracodawcy. Ponadto należy dodać, że mienie ZFŚS zgromadzone na odrębnym rachunku bankowym jest z mocy prawa wyłączone z masy upadłości. Dotyczy to również przypadających po ogłoszeniu upadłości kwot pochodzących ze zwrotu udzielonych pożyczek na cele mieszkaniowe, wpłat odsetek bankowych od środków tego funduszu oraz opłat pobieranych od korzystających z usług i świadczeń socjalnych finansowanych z tego funduszu organizowanych przez upadłego. Do masy upadłości będą wchodzić natomiast niektóre zwiększenia, a mianowicie przychody z tytułu sprzedaży, dzierżawy i likwidacji środków trwałych służących działalności socjalnej oraz przychody z tytułu sprzedaży i likwidacji zakładowych domów i lokali mieszkalnych. Wyłączone z masy upadłości składniki mienia ZFŚS podlegają oznaczeniu przez sędziego komisarza. Zarządzane są natomiast przez upadłego, chyba że został ustanowiony likwidator, kurator bądź przedstawiciel albo reprezentant upadłego. Osoba zarządzająca ZFŚS obowiązana jest w dalszym ciągu wydatkować środki funduszu na cele i według zasad obowiązujących dla ZFŚS. Niewykorzystane środki przechodzą na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. ZAPAMIĘTAJ Równowartość odpisu podstawowego na ZFŚS powinniśmy przekazać w danym roku kalendarzowym do 30 września, jednakże już do 31 maja danego roku na rachunku funduszu powinny znaleźć się środki stanowiące równowartość co najmniej 75% odpisu podstawowego. CO NA TO SĄD? Pracodawca nie ma obowiązku uiszczenia odsetek od kwot nieprzekazanych w terminie na rachunek bankowy zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Wyrok Sadu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 1999 r., sygn. Akt I PKN 663/98, OSNAPiUS z 2000 r. nr 14, poz. 534 Obowiązek utworzenia odrębnego rachunku bankowego oraz odprowadzania na ten rachunek odpowiednich środków finansowych w przepisanych terminach nie dotyczy pracodawców zatrudniających w dniu 1 stycznia mniej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. 126 Pracodawcy ci mogą bowiem tworzyć fundusz dobrowolnie według swego uznania. Mogą oni zatem odprowadzać środki finansowe w wybranych przez siebie terminach, a nie mają także obowiązku gromadzenia środków na odrębnym rachunku bankowym. Jednakże nie korzystając z rozwiązań ustawowych, muszą oni liczyć się z negatywnymi konsekwencjami wynikającymi np. z treści: p . 23 ust. 1 pkt 7 lit. b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; ost. Zm. Dz.U. z 2009 nr 6, poz. 33) – dalej u.p.d.o.f., p . 16 ust. 1 pkt 9 lit. b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.; ost. Zm. Dz.U. z 2009 r. nr 3, poz. 11) – dalej u.p.d.o.p. Wymienione wyżej przepisy przewidują, że odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obciążają koszty działalności pracodawcy, można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek funduszu. ZGODNIE Z PRAWEM Art. 4 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych 1. U pracodawców, zatrudniających według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, układ zbiorowy pracy może dowolnie kształtować wysokość odpisu na Fundusz; może również postanawiać, że Fundusz nie będzie tworzony. 2. U pracodawców zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, których pracownicy nie są objęci układem zbiorowym pracy, postanowienia w sprawach, o których mowa w ust. 1, może zawierać regulamin wynagradzania. 3. Jeżeli u pracodawcy, o którym mowa w ust. 2, nie działa zakładowa organizacja związkowa, postanowienia regulaminu wynagradzania w sprawie wysokości odpisu na Fundusz lub p mające ch Funduszu wymagają uzgodnienia z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. Wykorzystanie środków funduszu Przyznawanie świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu świadczeń socjalnych jest uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z jego środków. Oznacza to, że pracodawca nie może w dowolny sposób przyznawać środków funduszu. Administrowanie funduszem Administrowanie środkami ZFŚS należy do kompetencji pracodawcy. Polega ono na dokonaniu podziału środków finansowych na poszczególne rodzaje działalności socjalnej oraz, w ramach tak rozdysponowanych kwot, na przyznawaniu świadczeń z funduszu poszczególnym osobom uprawnionym. Podmiot zobowiązany do utworzenia i administrowania zakładowym funduszem socjalnym podejmuje działania techniczne o charakterze nieodpłatnym, które pozostają całkowicie poza prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. W szczególności należy wskazać, że pracodawca w celu dysponowania funduszem socjalnym nie prowadzi działalności gospodarczej, np. polegającej na udzielaniu pracownikom pożyczek mieszkaniowych czy dostarczaniu określonych świadczeń rzeczowych. Wykonuje te czynności tylko dlatego, że taki obowiązek nakłada na niego ustawa o ZFŚS Jak zapewnić efektywne działanie funduszu? ETAP 1 – oszacuj przybliżony budżet funduszu na podstawie planowanej przeciętnej liczby zatrudnionych. ETAP 2 – dowiedz się, jakie są preferencje pracowników w stosunku do wydatkowania środków funduszu. ETAP 3 – sporządź plan finansowy na podstawie preferencji pracowników. ETAP 4 – utwórz rezerwę na nieprzewidziane wydatki. NASZA RADA Przed przystąpieniem do opracowania planu podziału środków funduszu pamiętajmy o uprzednim zapoznaniu się z sytuacją socjalną oraz preferencjami osób, które będą uprawnione do korzystania z tych środków. Można to zrobić np. poprzez przeprowadzenie stosownej ankiety z propozycjami wydatków. Dopiero po zebraniu takich informacji, biorąc pod uwagę dostępne środki funduszu, możliwe będzie uwzględnienie w regulaminie takich działań socjalnych, które w największym stopniu zaspokoją potrzeby uprawnionych. Jednym z elementów administrowania jest przyznawanie świadczeń z ZFŚS poszczególnym osobom uprawnionym. Przyznawanie świadczeń ma charakter uznaniowy. Jeśli nawet dana osoba znajduje się w katalogu osób uprawnionych do korzystania z funduszu, nie przesądza to jeszcze, że otrzyma 127 ona jakiekolwiek świadczenie. Co więcej, nie służy jej z tytułu przynależenia do kategorii osób uprawnionych jakiekolwiek roszczenie względem pracodawcy o jego wypłatę. Uznaniowy charakter przyznawania świadczeń z funduszu nie oznacza jednak w tym przypadku, że możemy administrować środkami funduszu w sposób dowolny. Jesteśmy tutaj ograniczeni przepisami ustawy oraz regulaminem ZFŚS. CO NA TO SĄD? Pracodawca administrujący środkami ZFŚS nie może ich wydatkować niezgodnie z regulaminem zakładowej działalności socjalnej, którego postanowienia nie mogą być sprzeczne z zasadą przyznawania świadczeń według kryterium socjalnego, to jest uzależniającego przyznawanie ulgowych usług i świadczeń wyłącznie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2001 r., sygn. Akt I PKN 579/2000, OSNP z 2003 r. nr 14, poz. 331 Należy pamiętać, że w praktyce nieprzestrzeganie zasady przyznawania świadczeń z ZFŚS z zachowaniem kryterium socjalnego może narazić nas na roszczenia o zwrot nieprawidłowo wydatkowanych środków. Ustawodawca przyznał legitymację do wystąpienia z takim roszczeniem związkom zawodowym. Stosowanie się do zasady przyznawania świadczeń z ZFŚS przy uwzględnieniu sytuacji rodzinnej, życiowej i materialnej pracownika powinno w praktyce uniemożliwiać przyznawanie pomocy socjalnej wszystkim uprawnionym w jednakowej wysokości. Trudno jest bowiem znaleźć u jednego pracodawcy kilku uprawnionych, których sytuacja życiowa, rodzinna i materialna byłaby identyczna, a tym samym uzasadniała przyznanie świadczenia w takiej samej wysokości. W regulaminie ZFŚS powinny znaleźć się zapisy precyzujące nie tylko katalog osób, które mogą ubiegać się o świadczenia z funduszu oraz cele, na jakie mogą być wydatkowane pozostające do dyspozycji środki finansowe, ale również uściślające, jak powinna się kształtować sytuacja rodzinna, życiowa lub materialna pracownika dla uzyskania danego rodzaju świadczenia w określonej wysokości. Dopiero z chwilą przyznania świadczenia przez pracodawcę, na zasadach sprecyzowanych w regulaminie ZFŚS staje się ono wierzytelnością osoby uprawnionej. Podkreślić należy, że ustawa nie wprowadza jakichkolwiek dodatkowych kryteriów pomocniczych, które służyłyby „ocenie” zasadności ubiegania się przez osobę uprawnioną o świadczenie z funduszu. W szczególności szeroko rozpowszechnione w praktyce i wprowadzane w regulaminach postanowienia określające, że świadczenie dla określonych kategorii osób uprawnionych, np. małżonka pracownika, jest przyznawane w wysokości połowy świadczenia należnego pracownikowi lub uzależniające otrzymanie świadczenia przez takie kategorie uprawnionych od upływu określonego czasu, np. raz na 2 lata, mogą budzić pewne wątpliwości. ZAPAMIĘTAJ Posiadanie uprawnień do ubiegania się o otrzymanie świadczenia finansowanego z ZFŚS nie oznacza, że dana osoba takie świadczenia otrzyma – wszystko zależy od oceny jej sytuacji socjalnej. Ponadto sama wysokość przyznawanej pomocy powinna zależeć od tych samych czynników, co kwalifikacja do jej otrzymania. Nie jest to okoliczność bez znaczenia. Przyznawanie świadczeń z funduszu bez różnicowania ze względu na warunki życiowe, rodzinne i materialne narazić może pracodawcę na zakwestionowanie takich wydatków przez fiskusa, Państwową Inspekcję Pracy lub działające w firmie związki zawodowe. Jeżeli u danego pracodawcy działa organizacja związkowa, to zastosowanie znajdzie p . 27 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 854 z późn. zm.; ost. Zm. Dz.U. z 2008 r. nr 90, poz. 562), zgodnie z którym przyznawanie pracownikom świadczeń z ZFŚS może być dokonane wyłącznie w uzgodnieniu z taką organizacją. Umożliwia to związkom zawodowym sprawowanie kontroli nad przyznawaniem świadczeń. Nie jest przy tym uzależnione od członkostwa danego pracownika w związku. Jako pracodawcy mamy obowiązek uzgodnienia z zakładową organizacją związkową przyznanie indywidualnego świadczenia z funduszu bez względu na to, czy dana osoba należy do związku zawodowego czy nie. ZAPAMIĘTAJ Dzięki zasadzie uznaniowego przyznawania świadczeń socjalnych pracodawca dysponuje dużą swobodą związaną z wydatkowaniem środków ZFŚS. Niewykorzystane w danym roku kalendarzowym środki funduszu przechodzą na rok następny. Przyjąć należy, że omawiana zasada obowiązuje również w przypadku, gdy w następnym roku 128 kalendarzowym z różnych względów zrezygnujemy z tworzenia funduszu. Powinniśmy wówczas wydać te środki na działalność socjalną w sposób i według zasad określonych w ustawie i regulaminie. Funkcjonowanie funduszu mogłoby zostać zakończone dopiero po rzeczywistym wydaniu wszystkich środków funduszu. Uprawnione osoby Użyty w ustawie o ZFŚS zwrot „osoba uprawniona do korzystania z funduszu” oznacza osobę, która może otrzymywać świadczenia z tego źródła. Charakterystyczną cechą tego uprawnienia jest to, że pracownikowi nie przysługuje z tego tytułu roszczenie, w stosunku do pracodawcy, o spełnienie określonego świadczenia. ZFŚS jest tworzony na rzecz pracowników i prawo do korzystania ze świadczeń należy do pracowników niepodzielnie. Konkretna osoba uprawniona nabywa roszczenie o spełnienie przez pracodawcę określonego świadczenia dopiero z momentem, gdy świadczenie to zostanie przyznane według zasad określonych w ustawie i sprecyzowanych w regulaminie ZFŚS. Osobami uprawnionymi do świadczeń z funduszu są: 1) pracownicy i ich rodziny, 2) emeryci i renciści – byli pracownicy i ich rodziny, 3) inne osoby, którym w regulaminie ZFŚS przyznano prawo do świadczeń z funduszu. Z powyższego wynika, że nie ma możliwości wyłączenia w regulaminie ZFŚS korzystania z funduszu przez niektóre kategorie uprawnionych. Dotyczy to osób wymienionych w pkt 1 i 2. Przez pracowników należy rozumieć również zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, na umowę na czas określony, nieokreślony i okres próbny. Przyjąć należy, że wobec jednoznacznego brzmienia przepisów ustawy o ZFŚS do kręgu osób uprawnionych do świadczeń z funduszu nie należą osoby zatrudnione na innej podstawie niż umowa o pracę, np. chałupnicy i agenci. Takie osoby mogą nabyć uprawnienia do świadczeń wyłącznie wówczas, gdy postanowi tak pracodawca w regulaminie ZFŚS. Uprawnienia pracowników tymczasowych mogą być rozpatrywane tylko w odniesieniu do funduszu socjalnego utworzonego w agencji pracy tymczasowej i tylko w zakresie wynikającym z obowiązującego tam regulaminu funduszu. Pracodawcą dla pracowników tymczasowych jest bowiem agencja pracy tymczasowej. To że pracownicy tymczasowi zostali skierowani do pracy u pracodawcy użytkownika tworzącego ZFŚS nie wpływa na zakres ich uprawnień socjalnych. Nie mogą oni być brani pod uwagę przy gospodarowaniu środkami ZFŚS utworzonego u pracodawcy użytkowniku. W ustawie brak jest szczegółowych regulacji wskazujących, kto należy do kategorii członków rodzin pracowników lub emerytów i rencistów – byłych pracowników. Dlatego mamy tutaj pewne pole manewru, w uszczegóławianiu tej kategorii osób w regulaminie ZFŚS. W przypadku uprawnionych członków rodzin przyjęte jest, że kategoria ta obejmuje osoby spokrewnione i małżonków, pozostających z pracownikiem lub emerytem/rencistą – byłym pracownikiem – we wspólnym gospodarstwie domowym, tj.: pozostające na utrzymaniu i wychowaniu dzieci własne, przysposobione oraz przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, dzieci współmałżonków, pozostające na utrzymaniu osoby uprawnionej wnuki i rodzeństwo w wieku, najczęściej do lat 18, wskazane osoby, w stosunku do których orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności – bez względu na wiek, współmałżonkowie, również pracujący w innych zakładach pracy, rodzice prowadzący wspólne gospodarstwo domowe z pracownikiem. W praktyce przyjęło się rozumienie zwrotu „emeryci i renciści – byli pracownicy i ich rodziny” jako byłych pracowników, którzy swe uprawnienia emerytalne i rentowe nabyli i z nich skorzystali w trakcie trwania stosunku pracy z danym pracodawcą. NASZA RADA Jeśli uznamy, że zachodzi taka potrzeba, możemy rozszerzyć krąg osób, którym będą przyznawane świadczenia z funduszu. Decydując się na ten krok, trzeba mieć na uwadze przede wszystkim wysokość środków pozostających do dyspozycji funduszu oraz możliwą wartość świadczenia z funduszu, przypadającego na osobę 129 uprawnioną. Zbyt szerokie ujęcie osób uprawnionych do korzystania ze świadczeń może w konsekwencji sprawić, że ich realna wysokość przypadająca na pracownika będzie znikoma. Krąg osób uprawnionych został w ustawie określony bardzo ogólnie, mimo że jest to kwestia mająca bezpośredni wpływ na wysokość realnie wypłacanych świadczeń. Dlatego zagadnienie to powinno zostać sprecyzowane w regulaminie ZFŚS. Przeznaczenie środków funduszu Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych jest tworzony po to, by stanowić źródło finansowania różnorodnej działalności pracodawcy o charakterze socjalnym oraz w celu dofinansowania zakładowych obiektów socjalnych. Nową możliwością działalności socjalnej pracodawcy wprowadzoną w 2009 r. jest tworzenie zakładowych żłobków, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego. Istotna jest okoliczność, że działalność socjalna powinna być organizowana na rzecz osób uprawnionych do korzystania z funduszu oraz w formach przewidzianych przez ustawę. Wynikają z tego faktu dwa istotne wnioski: działalność socjalna pracodawcy, która nie jest finansowana ze środków ZFŚS, nie podlega również regulacjom prawnym, według których działa ten fundusz, wydatkowanie środków pieniężnych ZFŚS z naruszeniem przepisów ustawy nie może być traktowane jako działalność funduszu. Dlatego w takich przypadkach pracodawca może zostać obciążony obowiązkiem zwrotu tych środków na rzecz funduszu. W rozumieniu ustawy działalnością socjalną są usługi świadczone przez pracodawców na rzecz: różnych form wypoczynku; działalności kulturalno-oświatowej (np. zakup biletów do kina, teatru, opery, na wystawę), sportowo-rekreacyjnej; opieki nad dziećmi w żłobkach, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego (jest to nowa forma działalności socjalnej wprowadzona w 2009 r.), udzielania rzeczowej lub finansowej pomocy materialnej (np. zakup konkretnych towarów czy bonów lub talonów towarowych); zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych odrębną umową. Wartą podkreślenia cechą świadczeń z ZFŚS jest to że możemy je zorganizować jako świadczenia polegające na pokrywaniu określonych wydatków w całości przez pracodawcę, ale również jako dofinansowanie, przy określonym udziale osób uprawnionych. Dofinansowanie ze środków funduszu Dopłaty do różnych form wypoczynku stanowią zazwyczaj jedną z ważniejszych pozycji w wydatkach ZFŚS. Przez wypoczynek pracowników należy rozumieć zorganizowanie w dowolnej formie, np.: wczasów, zarówno zorganizowanych przez pracowników we własnym zakresie (wczasy pod gruszą), jak i w postaci wykupionych wycieczek, pobytu w sanatorium na leczeniu lub rekonwalescencji, kolonii, obozów, zimowisk, rajdów dla dzieci i młodzieży. Pamiętajmy, iż w 2008 r. doszło do zmiany zakresu korzystania z dofinansowania wypoczynku ze środków ZFŚS. Zostało zniesione ograniczenie pozwalające na dofinansowanie wyłącznie różnych form wypoczynku krajowego. Ograniczenie to zostało bowiem uznane za niezgodne z przepisami Konstytucji RP. Obecnie ustawa nie przewiduje żadnych dodatkowych kryteriów, a w szczególności nie określa czasu trwania urlopu wypoczynkowego pracownika czy też czasu trwania odbytego lub planowanego wyjazdu wypoczynkowego. 130 ZAPAMIĘTAJ Ustawa uzależnia wypłacenie świadczenia urlopowego, którego nie można utożsamiać z dofinansowaniem do wypoczynku, od warunku skorzystania z 14-dniowego urlopu. Szczegółowe zasady przyznawania dofinansowania do wypoczynku powinny zostać uregulowane w regulaminie ZFŚS. To pracodawca zdecyduje, czy świadczenie będzie wypłacane jeszcze przed urlopem, po jego zakończeniu czy też w dwóch częściach – jednej przed rozpoczęciem, a drugiej po zakończeniu urlopu. Może również wprowadzić dodatkowe ograniczenia związane, np. z czasem trwania wypoczynku. Poprzez finansowanie działalności sportowej należy rozumieć np. zakup przez pracodawcę karnetów na basen, korty tenisowe, siłownię. Dotyczy to także działań pracodawcy polegających na wynajęciu określonych obiektów sportowych, np. Sali gimnastycznej do używania przez osoby uprawnione. Działalność rekreacyjna może obejmować organizowanie pikników, rajdów turystycznych itp. Należy jednak pamiętać o przydzielaniu świadczeń z uwzględnieniem kryterium socjalnego. Formą działalności socjalnej pracodawcy jest także dofinansowanie potrzeb kulturalno-oświatowych osób uprawnionych. Należy przez to rozumieć np. zakup przez pracodawcę biletów do kina, teatru, na wystawy, czy koncerty. W praktyce przyznawanie takich świadczeń powinno polegać na dopłatach, których wysokość zależy od sytuacji socjalnej pracownika. PRZYKŁAD W firmie „Mark” zdecydowano o przeznaczeniu części środków ZFŚS na dofinansowanie biletów do kina. Aby zachować zasadę przyznawania świadczeń z uwzględnieniem kryterium socjalnego, w regulaminie ZFŚS ustalono, że z dofinansowania mogą korzystać osoby uprawnione, jeżeli dochód brutto na członka rodziny nie przekracza kwoty 1100 zł. Ponadto zróżnicowano wysokość dofinansowania. W przypadku gdy dochód brutto przypadający na członka rodziny nie przekracza 600 zł, dofinansowanie miało sięgać 70% ceny biletu, zaś jeżeli kwota ta wynosiła od 600 do 1100, dofinansowanie miało pokrywać 40% ceny biletu. Świadczenia na opiekę nad dziećmi Wprowadzenie możliwości finansowania lub dofinansowania opieki nad dziećmi w żłobkach, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, oraz tworzenie przyzakładowych żłobków, przedszkoli innych form wychowania przedszkolnego, może w dwojaki sposób wpływać na poprawę sytuacji socjalnej pracownika. W pierwszym przypadku zmniejszy jego wydatki na wskazane cele, w drugim może wpłynąć na zwiększenie dostępności opieki przedszkolnej dla dzieci, a tym samym na ułatwienie powrotu do pracy i poprawę materialnego poziomu życia. Wydatkowanie środków ZFŚS w tym zakresie może polegać na sfinansowaniu lub dofinansowania opieki w żłobkach, przedszkolach i innych formach wychowania przedszkolnego. Te ostatnie uregulowane zostały w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 stycznia 2008 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz.U. nr 7, poz. 38 i nr 104, poz. 667). Pomoc bezzwrotna Ważnym polem działalności ZFŚS jest udzielanie ze środków tego funduszu pomocy rzeczowej. Pomoc ta powinna dotyczyć najpilniejszych potrzeb socjalnych pracowników, którzy z różnych względów, w szczególności losowych, znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej. Zakres ustawowy działalności socjalnej obejmuje pomoc przyznawaną w formie finansowej i rzeczowej. Istotną cechą tego rodzaju pomocy jest to, że powinna być ona bezzwrotna. Wysokość zapomogi, która stanowi pomoc doraźną dla pracownika, powinna być za każdym razem rozpatrywana indywidualnie. Pod uwagę powinna być brana szczególna sytuacja życiowa, rodzinna i materialna pracownika ubiegającego się o zapomogę. NASZA RADA Pomoc bezzwrotna może być zapewniona w szczególności osobom dotkniętym poważnym w skutkach wypadkiem losowym, znajdującym się w szczególnie trudnych warunkach materialnych, posiadającym na utrzymaniu osoby, które ze względu na stan zdrowia wymagają specjalnej opieki i leczenia. Przez poważny w skutkach wypadek losowy należy rozumieć w szczególności sytuację przejściowej lub trwałej utraty zdolności do pracy, wypadek lub chorobę związaną z wysokimi kosztami leczenia i rehabilitacji, a także wynikłe stąd zwiększenie zakresu podstawowych potrzeb życiowych. Przez trudne warunki materialne powinno się rozumieć 131 np. sytuację, gdy przeciętny miesięczny dochód brutto w rodzinie nie przekracza minimum socjalnego określonego w odrębnych przepisach. ZAPAMIĘTAJ Pomoc rzeczowa finansowana z ZFŚS to rodzaj bezzwrotnej materialnej pomocy przyznawanej osobom uprawnionym polegającej na zakupie określonych towarów za środki funduszu przez pracodawcę i przekazanie ich następnie pracownikowi w naturze. W ramach pomocy takiego rodzaju pracodawca może zakupić dla pracownika odzież, artykuły i sprzęt gospodarstwa domowego, a także żywność, lekarstwa, sprzęt rehabilitacyjny. Natomiast do ustawowego zakresu działalności socjalnej nie mogą zostać zaliczone wydatki związane z zakupem upominków o charakterze okolicznościowym, np. z okazji Dnia Dziecka, Dnia Kobiet, świąt czy pożegnania pracowników odchodzących na emeryturę. Za pomoc rzeczową nie są uznawane bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi. Za pomoc rzeczową nie uznaje się również różnych form refinansowania z ZFŚS wydatków poniesionych przez pracownika na swoje potrzeby w imieniu pracodawcy. Pożyczki mieszkaniowe Kolejną formą działalności socjalnej pracodawcy jest udzielanie zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe. W praktyce ogólne warunki jej udzielania, podobnie jak pozostałych rodzajów świadczeń z funduszu, określone zostają w regulaminie funduszu. Jednakże w tym konkretnym przypadku szczegółowe warunki udzielenia tego rodzaju pomocy należy zawrzeć w umowie cywilnoprawnej pomiędzy pracodawcą oraz uprawnionym wnioskodawcą. Bezzwrotną formą takiej pomocy jest zapomoga na określone w regulaminie funduszu różne cele mieszkaniowe. Natomiast formą pomocy zwrotnej jest pożyczka. Umowa pożyczki może obejmować zwrot wyłącznie kapitału, jak również kapitału oraz odsetek, w przypadku pożyczki oprocentowanej. ZAPAMIĘTAJ Ustawa nie przewiduje możliwości udzielania zwrotnej pomocy finansowej na inne cele niż mieszkaniowe. Ze środków ZFŚS nie można zatem udzielać pożyczek na zakup sprzętu RTV, AGD czy samochodu. Zarówno zwrotna, jak i bezzwrotna pomoc na cele mieszkaniowe może obejmować: budowę lokalu mieszkalnego w domu wielorodzinnym lub budowę domu jednorodzinnego, zakup lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego od spółdzielni mieszkaniowej, firmy deweloperskiej czy od osoby fizycznej, modernizację i przebudowę pomieszczeń niemieszkalnych (np. strychu lub poddasza) na lokal mieszkalny, przystosowanie mieszkania lub domu do potrzeb osób niepełnosprawnych, uzupełnienie wkładu budowlanego w spółdzielniach mieszkaniowych, wykup zajmowanych lokali mieszkalnych na własność, remont i modernizację mieszkania lub domu, pomoc finansową na zmniejszenie bieżących wydatków mieszkaniowych. Cele mieszkaniowe w powyższym wyliczeniu ujęte zostały szeroko. Dopuszczalne jest natomiast ich ograniczenie w regulaminie funduszu. Tak jak w poprzednich przypadkach, udzielając pomocy ze środków ZFŚS, pracodawca powinien kierować się sytuacją życiową, materialną i rodzinną pracownika. Dlatego też udzielanie pomocy w postaci bezzwrotnej może być adresowane np. jedynie do pracowników pozostających w szczególnie ciężkiej sytuacji mieszkaniowej i materialnej. Aby uniknąć niejasności i problemów przy podejmowaniu decyzji o wyborze bezzwrotnej i zwrotnej formy udzielenia pomocy pracownikom, pracodawca powinien zadbać, aby zasady jej przyznawania były możliwie jasno i precyzyjnie określone w regulaminie funduszu. Regulamin powinien precyzować w tym przypadku następujące kwestie: 132 zasady i tryb ubiegania się o pomoc mieszkaniową oraz rozpatrywania wniosków w tym zakresie, warunki przyznawania pomocy, tj. wysokość i oprocentowanie pożyczki, poręczenie spłaty, częstotliwość udzielanej pomocy na jeden cel i na różne cele mieszkaniowe zasady umarzania części lub całości udzielonej pożyczki, okoliczności powodujące natychmiastową wymagalność zwrotu lub spłaty udzielonej pożyczki lub pomocy bezzwrotnej, zasady udzielania pożyczek na ten sam cel dla współmałżonków zatrudnionych u tego samego pracodawcy. Ważnym zagadnieniem przy omawianiu pożyczek mieszkaniowych jest ich oprocentowanie. Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych nie nakłada obowiązku oprocentowania pożyczki mieszkaniowej z ZFŚS, ale przewiduje taką możliwość. Zgodnie bowiem z p . 7 ust. 1 pkt 5 tej ustawy środki funduszu zwiększa się o wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe. Wysokość stopy procentowej nie jest określona ustawowo. Powinna ona zostać określona w regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Określając wysokość oprocentowania tego rodzaju pożyczek, pamiętajmy, że mają one charakter socjalny, a nie komercyjny. Może ona zostać też uzależniona od długości okresu spłaty pożyczki. PRZYKŁAD W firmie MERCER Sp. Z o.o. podjęto decyzję o możliwości rozdysponowania środków ZFŚS między innymi na szeroko rozumiane cele mieszkaniowe. W regulaminie ustalono, iż udzielane pożyczki nie będą oprocentowane w odniesieniu do osób uprawnionych z dochodem brutto poniżej 800 zł na jednego członka rodziny w ciągu 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku. Wysokość odsetek dla pozostałych pożyczkobiorców została uzależniona od okresu spłaty pożyczki, sięgającego maksymalnie 36 miesięcy. W przypadku rozłożenia spłaty pożyczki na 36 rat odsetki miały wynosić 2,5%, na 24 raty – 1,5%, zaś na 12 rat 0,5%. Postanowienia regulaminu Regulamin ZFŚS jest aktem, który ma za zadanie uściślić zasady gospodarowania środkami funduszu oraz wyróżnić szczegółowo cele, na jakie będą one przeznaczane, a także warunki, na jakich mogą one zostać przyznane poszczególnym osobom uprawnionym. Są to najważniejsze i obowiązkowe postanowienia regulaminu. Pracodawcy mają również możliwość umieszczania w regulaminie dodatkowych postanowień, np. rozszerzających katalog osób uprawnionych do korzystania ze świadczeń funduszu. ZAPAMIĘTAJ Wydanie regulaminu jest obowiązkiem pracodawcy zarówno w sytuacji, gdy jest on zobligowany do utworzenia funduszu, jak i wtedy, gdy postanawia dobrowolnie utworzyć fundusz na zasadach określonych w ustawie. Regulamin funduszu powinien określać w szczególności wysokość i częstotliwość finansowania dopuszczalnych rodzajów działalności socjalnej pracodawcy. Limit środków, które zamierzamy w danym roku przeznaczyć na poszczególne rodzaje działalności socjalnej, warto określić w planie wydatków, dodanym do regulaminu jako załącznik. Oczywiście tworzenie załącznika do regulaminu nie jest obowiązkowe, ale zaznaczyć należy, że stanowi to wygodną i przejrzystą formę wykazania kwot pozostających do dyspozycji funduszu w danym roku. Wysokość środków nie jest wielkością stałą i podlega wahaniom. Z tego względu wygodniejsze jest aktualizowanie jedynie załącznika aniżeli całego regulaminu. Ponadto aktualna wiedza o wielkości pozostających do dyspozycji środków finansowych pozwoli na trafne określenie celów, na jakie będą spożytkowane środki ZFŚS. Jak wiadomo, w praktyce głównym źródłem finansowania funduszu jest odpis podstawowy, obliczony według przeciętnej planowanej liczby zatrudnionych w danym roku. Zatem łatwo przewidzieć przybliżoną kwotę środków, jakie będą do dyspozycji. Określone wydatki, jak np. udzielanie zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe, aby mogły stanowić realną pomoc dla wnioskującego, muszą opiewać na znaczną kwotę. Należy więc zadać sobie pytanie, czy warto umieszczać taką pozycję w regulaminie funduszu tworzonego przez pracodawcę zatrudniającego np. 30 pracowników. W takim przypadku kwota pomocy dla jednego tylko pracownika musiałaby pochłonąć większość środków funduszu. ZAPAMIĘTAJ Obowiązujące przepisy nakładają na pracodawców obowiązek ustanawiania regulaminu ZFŚS w uzgodnieniu z pracownikami. W celu uzgodnienia treści regulaminu jako partnerzy pracodawcy mogą wystąpić związki zawodowe albo przedstawiciel pracowników w sytuacji, gdy u takiego pracodawcy nie działają związki zawodowe. Przyjąć należy, że regulamin funduszu nie ma mocy obowiązującej, jeżeli pracodawca wydał go z naruszeniem obowiązku uzgodnienia treści z zakładowymi organizacjami związkowymi lub z przedstawicielem pracowników. Ustawa nie określa konkretnego terminu ustalenia i zatwierdzenia 133 regulaminu. Jednakże powinno to nastąpić jak najwcześniej, tak aby działalność socjalna mogła być prowadzona bez zakłóceń przez cały rok. Przyjęcie regulaminu może zostać utrudnione w przypadku, gdy na terenie zakładu działa kilka organizacji związkowych. Ustawa o związkach zawodowych nakłada na takie organizacje obowiązek zajęcia wspólnie uzgodnionego stanowiska, jednak w przypadku gdy takie stanowisko nie zostanie przedstawione pracodawcy w terminie 30 dni, decyzję podejmuje sam pracodawca, po rozpatrzeniu odrębnych stanowisk organizacji związkowych. Wzór regulaminu REGULAMIN ZAKŁADOWEGO FUNDUSZU ŚWIADCZEŃ SOCJALNYCH §1 1. Fundusz tworzy się z corocznego odpisu podstawowego naliczonego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych pracowników oraz odpisu dodatkowego na każdego emeryta lub rencistę, który rozwiązał stosunek pracy z zakładem w związku z przejściem na emeryturę lub rentę. 2. Środki Funduszu mogą być zwiększone poprzez: 1) darowizny oraz zapisy osób fizycznych i prawnych, 2) odsetki z oprocentowania pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe, 3) odsetki od środków Funduszu, 4) wpływy z opłat pobieranych od osób i jednostek organizacyjnych korzystających z działalności socjalnej, przychody z tytułu sprzedaży, dzierżawy i likwidacji środków trwałych służących działalności socjalnej zakładu pracy, w części nieprzeznaczonej na utrzymanie lub odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych, inne środki określone w odrębnych przepisach. §2 Środki Funduszu przeznaczone są na finansowanie lub dofinansowanie następujących form działalności socjalnej prowadzonej w zakładzie pracy: 1) pomoc rzeczową i finansową (bezzwrotne zapomogi pieniężne) przyznawaną w przypadkach losowych; 2) dofinansowanie krajowych i zagranicznych wczasów pracowniczych, leczniczych, profilaktycznoleczniczych; 3) dofinansowanie krajowego i zagranicznego wypoczynku urlopowego pracownika organizowanego we własnym zakresie; 4) zakup paczek lub bonów towarowych z okazji Świąt Bożego Narodzenia; 5) dopłaty do imprez kulturalno-oświatowych, imprez sportowo-rekreacyjnych, imprez sportoworehabilitacyjnych i wydatków za korzystanie z obiektów i urządzeń sportowych. §3 1. Do korzystania z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, zwanego dalej „Funduszem”, uprawnieni są: 1) pracownicy w rozumieniu poz. 94 z późn. zm.), p . 2 ustawy 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, 2) emeryci i renciści, którzy rozwiązali stosunek pracy z zakładem w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, 3) członkowie rodzin osób, o których mowa w pkt 1 i 2. 2. Członkami rodzin, o których mowa w ust. 1 pkt 3 są: 1) małżonkowie, 2) dzieci (pozostające na utrzymaniu i wychowaniu) własne, małżonka, przysposobione oraz przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, które nie przekroczyły 18. roku życia, a w przypadku kontynuowania nauki do ukończenia szkoły średniej. 134 §4 Pomoc z Funduszu, o której mowa w § 2 przyznawana jest przy uwzględnieniu sytuacji rodzinnej, życiowej i materialnej. §5 1. Decyzję o przyznaniu świadczeń ze środków Funduszu Pracodawca przyznaje na pisemny wniosek osoby uprawnionej, zawierający oświadczenie o sytuacji rodzinnej oraz wskazujący na średni miesięczny dochód brutto przypadający na jedną osobę w gospodarstwie domowym z okresu trzech miesięcy poprzedzających złożenie wniosku. 2. Do wniosku o przyznanie bezzwrotnej pomocy rzeczowej lub pieniężnej należy dołączyć dokumentację potwierdzającą, że wnioskodawca dotknięty został ciężkim przypadkiem losowym. 3. Do wniosku o przyznanie dofinansowania do wypoczynku należy dołączyć potwierdzenie działu kadr wykorzystania przez pracownika urlopu wypoczynkowego w wymiarze następujących po sobie 14 dni kalendarzowych. 4. Podstawę do przyznania świadczeń ze środków Funduszu stanowi dochód brutto przypadający na osobę w rodzinie uprawnionego. §6 Wysokość finansowania z tytułu bezzwrotnych zapomóg pieniężnych, wynosi do dwukrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracowników w gospodarce narodowej za poprzedni rok. §7 1. Dofinansowanie do wypoczynku, o którym mowa w § 2 pkt 2 i 3, przysługuje raz w roku. 2. Wysokość dofinansowania do zorganizowanej formy wypoczynku nie może przekroczyć 80% jego kosztów wykazanych fakturą. §8 1. Dopłata, o której mowa w § 2 pkt 5 może wynieść: 1) do 70% - ceny biletu lub wartości przypadającej na jednego uczestnika – uprawnionemu, którego dochód na członka rodziny nie przekracza kwoty 1000 zł, 2) do 40% - ceny biletu lub wartości przypadającej na jednego uczestnika – uprawnionemu, którego dochód na członka nie przekracza kwoty 1500 zł, 2. Dopłaty nie przysługują, jeżeli dochód na członka rodziny pracownika przekracza 1500 zł. §9 1. Wydatki Funduszu ograniczone są limitem ustanowionym w planie finansowym stanowiącym załącznik do niniejszego regulaminu. 2. W planie finansowym należy wskazać ogólną kwotę pozostająca do dyspozycji Funduszu w danym roku oraz zamieścić tabelę dopłat obrazującą kwoty przypadające na poszczególne kierunki wydatkowania środków funduszu. 3. Plan finansowy podlega corocznej aktualizacji, najpóźniej do 31 maja każdego roku. Realizacja przyznawania świadczeń z ZFŚS przy uwzględnieniu kryterium socjalnego nie może się obyć bez poznania dochodów przypadających na osobę uprawnioną. Wydaje się, że jest to najbardziej obiektywny miernik wykazujący rzeczywistą sytuację materialną, a pośrednio niewątpliwe także rzutujący na sytuację rodzinną i życiową. CO NA TO SĄD? Pracodawca nie narusza dóbr osobistych pracownika ( p . 23 k.c., p . 47 i p . 51 ust. 1 i 2 Konstytucji), zobowiązując go zgodnie z postanowieniami regulaminu przyznawania zapomóg z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych do złożenia zaświadczenia o zarobkach uzyskiwanych u drugiego pracodawcy. (...) nie może być obojętne to, czy i jakie dochody osiąga pracownik poza zakładem pracy, w którym ubiega się 135 o świadczenie, oraz jaka jest sytuacja życiowa wszystkich członków jego rodziny, z którymi prowadzi wspólne gospodarstwo domowe. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2002 r., sygn. Akt I PKN 267/2001, OSNP z 2004 r. nr 6, poz. 99 ZGODNIE Z PRAWEM Art. 10 -12 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych Art. 10. Środkami Funduszu administruje pracodawca. Art. 11 Środki Funduszu niewykorzystane w danym roku kalendarzowym przechodzą na rok następny. Art. 12. 1. Środki Funduszu są gromadzone na odrębnym rachunku bankowym. 3. Środki Funduszu nie podlegają egzekucji, z wyjątkiem przypadków, gdy egzekucja jest prowadzona w związku z zobowiązaniami Funduszu. Świadczenia urlopowe Pracodawca może zgodzić się na wypłatę świadczenia urlopowego. Obowiązek ten ma charakter dobrowolny, bowiem przepisy prawa pracy nie zobowiązują pracodawcy do wypłaty tego rodzaju świadczenia. Obowiązek informacyjny Pracodawcy, którzy zatrudniają mniej niż dwudziestu pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, nie są zobowiązani do tworzenia w firmie ZFŚS. Mogą oni jednak dobrowolnie utworzyć ten fundusz lub dobrowolnie zobowiązać się do wypłacania pracownikom świadczenia urlopowego. Możliwości takiej nie mają natomiast pracodawcy należący do sektora finansów publicznych. ZAPAMIĘTAJ Możliwość wypłaty świadczeń urlopowych dotyczy wyłącznie niewielkich pracodawców, którzy zatrudniają mniej niż dwudziestu pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Należy pamiętać o obowiązku poinformowania pracowników o niewypłacaniu świadczeń urlopowych w pierwszym miesiącu każdego roku kalendarzowego. Pracodawcy nieobjęci układem zbiorowym pracy oraz niezobowiązani do wydania regulaminu wynagradzania informacje takie przekazują w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników objętych układem zbiorowym pracy postanowienie o niewypłacaniu świadczeń urlopowych zamieszczają w układzie zbiorowym pracy. Jeżeli u takich pracodawców pracownicy nie są objęci układem zbiorowym pracy, postanowienia dotyczące niewypłacania świadczeń urlopowych zawiera się w regulaminie wynagradzania. Postanowienia układu zbiorowego pracy bądź regulaminu wynagradzania o niewypłacaniu świadczeń urlopowych wymagają uzgodnień odpowiednio z zakładową organizacją związkową bądź przedstawicielem pracowników. CO NA TO SĄD? Jeśli mała firma nie poinformuje załogi do końca stycznia o rezygnacji ze świadczeń urlopowych, musi je regulować przez cały ten rok. Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 11 września 2008 r., sygn. Akt XII Pa 161/2008, Rzeczpospolita z 2008 r. nr 259, str. F2 Przyjęcie przez pracodawcę obowiązku wypłaty na rzecz pracowników świadczenia urlopowego nie jest obowiązkiem ściśle socjalnym. Od obowiązków pracodawcy związanych z utworzeniem i prowadzeniem ZFŚS różni je przede wszystkim to, że jego wysokość jest równa dla wszystkich uprawnionych, nie zaś tak jak przy ZFŚS uzależniona od sytuacji życiowej, majątkowej i rodzinnej pracownika. Roszczenie o wypłatę świadczenia socjalnego pracownik nabywa dopiero z chwilą, gdy zostanie mu ono przyznane przez pracodawcę. Natomiast w przypadku świadczenia urlopowego nabycie przez pracownika prawa do niego zależy od spełnienia p mające ch warunków: pracownik jest zatrudniany przez pracodawcę, który dobrowolnie zobowiązał się wypłacać pracownikom świadczenie urlopowe; pracownik korzysta w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 dni kalendarzowych. Pracownik może dochodzić wypłaty tego rodzaju świadczenia na drodze sądowej – jego spełnienie nie jest w żaden sposób uzależnione od uznania pracodawcy. Staje się ono wymagalne na dzień przed rozpoczęciem korzystania z przyznanego mu przez pracodawcę urlopu wypoczynkowego w wymiarze 136 co najmniej 14 dni. Zauważyć trzeba, że ustawa mówi o dniach kalendarzowych, a nie roboczych. Nie ma ponadto znaczenia, czy pracownikowi przysługuje zaległy, czy też bieżący urlop. Wysokość świadczenia urlopowego nie może przekroczyć odpisu podstawowego na ZFŚS dla danej grupy pracowników. Daje to możliwość wypłacania świadczenia w wysokości niższej niż górna granica odpisu, np. 50% tej kwoty. Wysokość świadczenia urlopowego dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy oraz w szczególnie uciążliwych warunkach ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Zasada ta nie dotyczy pracowników młodocianych, w stosunku do których kwota świadczenia urlopowego powinna być równa naliczanemu odpisowi podstawowemu na ZFŚS, w zależności od roku nauki. Ponieważ pracownicy powinni być informowani o przysługujących im w miejscu zatrudnienia świadczeniach, pracodawca, który zdecydował się na wypłatę świadczenia urlopowego, powinien zamieścić informację o jego wysokości w przepisach układu zbiorowego pracy (jeśli zakład objęty jest takim układem) lub w regulaminie wynagradzania. Pracodawca, który dobrowolnie zobowiązał się wypłacać pracownikom świadczenie urlopowe, może później od tego odstąpić tylko ze skutkiem od początku następnego roku kalendarzowego. ZAPAMIĘTAJ Jeśli pracodawca zobowiąże się wypłacać pracownikom świadczenia urlopowe, a następnie nie dokona ich wypłaty, wówczas pracownicy mogą wystąpić na drogę sądową. Zgodnie z art. 231 k.p. w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. W przypadku świadczeń urlopowych powstaje problem z ich klasyfikacją. Pewne cechy tego świadczenia wskazują, że jest ono szczególnym elementem wynagrodzenia pracowników, gdyż jego źródłem może być jedynie umowa zwłaszcza, że pracodawcy zatrudniający ilościowo mniej niż 20 pracowników nie mają obowiązku ustalania regulaminu wynagradzania, a także obowiązek jego wypłaty niewynika z przepisów prawa, a jedynie ze zobowiązania pracodawcy. W związku z tym pracodawca przejmujący zakład pracy w całości lub w części od innego pracodawcy jest zobowiązany wypłacać przejętym pracownikom świadczenie urlopowe, jeżeli takie świadczenie wypłacał pracownikom pracodawca przekazujący zakład pracy. Dzieje się tak, nawet jeśli zgodnie z regulacjami ustawy o ZFŚS świadczenie urlopowe jest nieobowiązkowe. Z dniem przejęcia zakładu pracy lub jego części nowy pracodawca jest obowiązany zaproponować nowe warunki pracy i płacy pracownikom świadczącym dotychczas pracę na innej podstawie niż umowa o pracę oraz wskazać termin, nie krótszy niż 7 dni, do którego pracownicy mogą złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia proponowanych warunków. W razie nieuzgodnienia nowych warunków pracy i płacy dotychczasowy stosunek pracy rozwiązuje się z upływem okresu równego okresowi wypowiedzenia, liczonego od dnia, w którym pracownik złożył oświadczenie o odmowie przyjęcia proponowanych warunków, lub od dnia, do którego mógł złożyć takie oświadczenie. ZGODNIE Z PRAWEM Art. 3 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych 4. Świadczenie urlopowe, o którym mowa w ust. 4, wypłaca pracodawca raz w roku każdemu pracownikowi korzystającemu w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych. 5a. Wypłata świadczenia urlopowego następuje nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego. Rozliczenie środków funduszu i świadczeń urlopowych Przedsiębiorcy, wypłacając pracownikom świadczenia z ZFŚS lub świadczenia urlopowe, powinni uwzględnić je w rozliczeniach z fiskusem oraz ZUS. Mogą oni jednak korzystać z prawa zaliczenia niektórych wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Koszty uzyskania przychodu Możliwość zaliczenia odpisów na ZFŚS do kosztów uzyskania przychodów przewidują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z p . 15 ust. 1 u.p.d.o.p. kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w p . 16 ust. 1 pkt 9 lit. b tej ustawy. Analizując ten ostatni przepis, można 137 stwierdzić, że kosztami uzyskania przychodów są odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obciążają koszty działalności pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek funduszu. Analogiczne zapisy zawiera u.p.d.o.f. w p . 22 i p . 23 ust. 1 pkt 7. Warunkiem niezbędnym zaliczenia odpisów i zwiększeń na ZFŚS jest wpłata kwoty odpowiadającej wysokości odpisu lub zwiększenia na wyodrębniony rachunek bankowy funduszu. CO NA TO SĄD? Kwota wpłacona na rachunek bankowy funduszu, a następnie wypłacona z tego rachunku nie stanowi kosztu uzyskania przychodów, gdyż faktycznie kwota ta nie znajduje się w roku podatkowym na rachunku bankowym funduszu. Jak wynika z wykładni systemowej zewnętrznej ( p . 11 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych) niewykorzystane w danym roku kalendarzowym środki funduszu przechodzą na rok następny. Powyższy przepis świadczy jednoznacznie, iż wpłacone kwoty na rachunek zakładowego funduszu socjalnego winny pozostać na tym rachunku do końca roku kalendarzowego, a to oznacza, że tylko kwota wpłacona i pozostająca przez rok kalendarzowy na rachunku Funduszu stanowi koszt uzyskania przychodów. Wyrok NSA z dnia 6 września 2007 r., sygn. Akt II FSK 988/06, http://orzeczenia.nsa.gov.pl Momentem decydującym o zaliczeniu odpisów na ZFŚS do kosztów uzyskania przychodów jest data dokonania wpłaty odpowiednich kwot na rachunek bankowy funduszu. W tym zakresie musimy pamiętać, że w omawianych ustawach podatkowych został wprowadzony podział kosztów na: bezpośrednio związane z przychodami, które podatnik rozlicza w tym roku podatkowym, w którym osiągnął przychody odpowiadające tym kosztom oraz koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami, które należy rozliczyć z datą ich poniesienia. Odpisy i zwiększenia na ZFŚS należy uznać za koszty należące do tej drugiej kategorii, zatem należy je rozliczyć z datą ich poniesienia. PRZYKŁAD W spółce KRT s.j. część kwoty odpisów na ZFŚS związanych z zatrudnieniem pracowników w roku 2007 przekazano w styczniu 2008 r. Odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych stanowi wydatek inny niż bezpośrednio związany z konkretnym przychodem, a zatem musi zostać rozliczony przez spółkę jako koszt podatkowy w dacie jego poniesienia. Kwota faktycznie wpłacona na rachunek ZFŚS w styczniu 2008 r. będzie zaliczona do kosztów uzyskania przychodów za rok 2008 r., nawet jeżeli została ona zaksięgowana jeszcze w roku 2007 r. CO NA TO SĄD? Jest oczywistym, że za koszty uzyskania przychodu mogą być uznane te wpłaty na rachunek funduszu, które zostały dokonane (wydatki poniesione), w ciągu danego roku podatkowego. W tym zakresie zastosowanie będzie miała bowiem kasowa metoda uznawania kosztów. Natomiast samo dokonanie odpisu na ZFŚS nie daje prawa zaliczenia go do kosztów uzyskania przychodów, a także sama wpłata na rachunek funduszu, bez dokonania odpisu nie jest wystarczającą przesłanką do uznania jej za koszt uzyskania przychodów. Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 21 maja 2008 r., sygn. Akt I SA/Ol 146/08, Gazeta Prawna z 2008 r. nr 135, str. 12 Faktyczne dokonanie wpłaty odpisu czy zwiększenia ZFŚS na wyodrębniony rachunek bankowy nie jest jednak jedynym koniecznym warunkiem uznania ich za koszty uzyskania przychodów. Kolejnym warunkiem niezbędnym jest dokonanie wpłaty kwoty odpowiadającej wysokości odpisu lub zwiększenia w sposób definitywny i przeznaczenie wpłaconych kwot faktycznie na działalność socjalną w rozumieniu ustawy o ZFŚS. Kosztów uzyskania przychodów nie będą stanowiły kwoty przekazane na rachunek funduszu, a następnie z tego rachunku wycofane lub wydatkowane niezgodnie z jego przeznaczeniem. Środki raz wpłacone na fundusz, aby mogły być uznane za koszty uzyskania przychodów nie mogą być wycofane. Kontrolę dysponowania tymi środkami zapewnia oddzielenie ich od rachunku bieżącego podatnika. CO NA TO SĄD? Nie ulega zatem wątpliwości, że aby dany wydatek mógł zostać uznany za koszt uzyskania przychodów, muszą być spełnione warunki określone w przepisach podatkowych o charakterze ogólnym, między innymi poniesienie przez podatnika wydatku i definitywny (rzeczywisty) charakter wydatku. Wynika z tego, że poniesiony wydatek w ostatecznym rozrachunku musi zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika, przy czym nie ma tu 138 znaczenia tytuł prawny do dysponowania przez podatnika tymi środkami. Ponadto poniesiony wydatek nie może zostać przez podatnika odzyskany (zostać mu zwrócony), gdyż w takim wypadku – co do zasady – podatnik powinien dokonać korekty poniesionych wydatków (dokonać ich pomniejszenia) lub zaliczyć kwotę zwróconego wydatku do przychodów. Wyrok WSA w Krakowie z 4 listopada 2008 r., sygn. Akt I SA/Kr 1060/08 Jak wynika z p . 4 ustawy o ZFŚS, pracodawcy mogą skorzystać z możliwości dowolnego ukształtowania, w oparciu o układy zbiorowe pracy lub regulamin wynagradzania, wysokości odpisu na ZFŚS. W takim przypadku odpis ten i jego zwiększenia (nawet w wysokości wyższej od określonego w p . 5 ustawy) stanowić będzie koszt uzyskania przychodów. Nadal spełnione jest bowiem wymaganie zgodnego z ustawą o ZFŚS naliczenia odpisów i zwiększeń. Warunkiem jest jednak, aby środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek funduszu. ZAPAMIĘTAJ Za koszty uzyskania przychodów uznaje się zarówno podstawowe, jak i zwiększone odpisy na ZFŚS oraz zwiększenia. Do kosztów uzyskania przychodów nie można zaliczyć wydatków pracodawcy na działalność socjalną, o której mowa w przepisach o ZFŚS (np. na dofinansowanie wypoczynku, bony towarowe itd.). Uzasadnione jest to tym, że za koszty uzyskania przychodów są już uznane kwoty odpisów i zwiększeń. Te same kwoty, które zaliczono wcześniej w koszty uzyskania przychodów, przekazując je na rachunek ZFŚS jako odpisy lub zwiększenia, nie mogą być po raz drugi zaliczane do kosztów uzyskania przychodów z powodu ich wydatkowania. Kosztem uzyskania przychodów będą natomiast kwoty wypłaconych przez pracodawcę świadczeń urlopowych. Tak samo jak w przypadku odpisów i zwiększeń na ZFŚS muszą to być faktycznie poniesione wydatki. W koszty uzyskania przychodu możemy też wliczyć koszty związane z obsługą administracyjną i organizacyjną ZFŚS, w tym np. koszty prowadzenia odrębnego rachunku bankowego na potrzeby ZFŚS. Są to bowiem koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodu, których możliwość odliczenia nie została wyłączona w ustawach podatkowych. CO NA TO URZĄD? Artykuł 10 ustawy (o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych – przyp. Red.) zobowiązuje pracodawcę do administrowania środkami funduszu, a tym samym ponosi on określone koszty związane z prowadzeniem rachunku bankowego funduszu, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania samego funduszu w zakładzie pracy. (...) Koszty ponoszone przez zakład pracy przy prowadzeniu rachunku bankowego dla zakładowego funduszu świadczeń socjalnych stanowią dla tych zakładów koszty uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pismo Ministerstwa Finansów z dnia 30 grudnia 1998 r., nr PB 3-5656/722-571/WK/98, Przegląd Podatku Dochodowego z 1999 r. nr 7, poz. 79 Podatek od towarów i usług Określenia, kto jest podatnikiem podatku od towarów i usług, ustawodawca dokonał w dziale III ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.; ost. Zm. Dz.U. z 2009 r. nr 3, poz. 11). Podatnikiem podatku od towarów i usług, zgodnie z p . 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, są osoby prawne, jednostki organizacyjne p mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. Dla celów podatku od towarów i usług, działalność gospodarcza, zgodnie z p . 15 ust. 2 ustawy o VAT, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub innych usługodawców, w tym również podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, jak również działalność osób wykonujących wolne zawody, także wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo, w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Z powyższego wynika, że status podatnika podatku VAT posiadać będzie niemal każdy pracodawca będący podmiotem gospodarczym. ZAPAMIĘTAJ Działalności socjalnej pracodawcy prowadzonej na podstawie ustawy o ZFŚS nie można utożsamiać z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. 139 Należy pamiętać, że obowiązek tworzenia ZFŚS nakładają na pracodawcę przepisy ustawy. Pracodawca, podejmując działania w ramach ZFŚS, prowadzi działalność socjalną, a nie działalność gospodarczą. Ustawa o ZFŚS w p . 1 ust. 1 w sposób jednoznaczny określa działalność prowadzoną w ramach tego funduszu jako działalność socjalną. Środki z ZFŚS przeznaczone są na finansowanie działalności socjalnej na rzecz osób uprawnionych, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego. Środki ZFŚS są gromadzone na odrębnym rachunku bankowym, co każe traktować je jako odrębną masę majątkową. Zgodnie zaś z p . 10 ustawy o ZFŚS pracodawca jedynie administruje środkami wpłaconymi na rachunek bankowy ZFŚS. Czynności wykonywane przez pracodawcę w ramach dysponowania środkami ZFŚS nie mogą wpływać na jego zakres obowiązków jako podatnika VAT. CO NA TO SĄD? (...) do stwierdzenia, że w konkretnej sytuacji doszło do wykonania czynności objętej zakresem VAT, niezbędne jest również, aby dokonującym jej był taki podmiot (posiadający status podatnika VAT), któremu w tym indywidualnym przypadku przypisać można działanie w charakterze podatnika. Wskazany warunek uznania danej czynności za opodatkowaną VAT wynika wprost z Dyrektywy 2006/112/WE Rady Wspólnot Europejskich z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z dnia 11 grudnia 2006 r. nr 347, str. 1 ze zm.), która stanowi podstawowy akt prawa wspólnotowego w zakresie podatku od wartości dodanej. W świetle p . 2 tej Dyrektywy opodatkowaniu podlega dostawa towarów i świadczenie usług za wynagrodzeniem przez podatnika występującego w takim charakterze. Zapis ten wskazuje na bardzo ważną zasadę wspólnotowego systemu VAT, zgodnie z którą nie każda czynność dokonana przez podmiot posiadający, co do zasady, status podatnika musi zawsze podlegać opodatkowaniu VAT. Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 30 listopada 2007 r. sygn. Akt I SA/Wr 1056/07, http://orzeczenia.nsa.gov.pl W celu rozstrzygnięcia, czy czynności podejmowane przez pracodawcę związane z administrowaniem funduszem mogą zostać uznane za działania objęte zakresem opodatkowania VAT, należy zbadać, czy pracodawca działa w charakterze podatnika VAT. Na tej płaszczyźnie można rozpatrywać dwa przypadki. Jeżeli charakter prowadzonego przedsiębiorstwa pozwala pracodawcy na samodzielne świadczenie usług socjalnych, zaś czynności te wykonywane są w ramach prowadzonej przez niego w sposób profesjonalny działalności gospodarczej, to pracodawca działa jednocześnie w dwóch rolach: jako podatnik VAT i jako administrator funduszu – nie będąc w tym zakresie podatnikiem. W drugim przypadku pracodawca jedynie nabywa z użyciem środków ZFŚS konkretną usługę na rzecz pracownika. W tej sytuacji pracodawca występuje jako podmiot administrujący ZFŚS, czyli masą majątkową odrębną od majątku jego przedsiębiorstwa. Jest to wyłącznie akt wykonywania obowiązków nałożonych ustawą, który w swej istocie w żaden sposób nie jest związany z czynnościami, które wchodzą w zakres wykonywanej przez pracodawcę działalności gospodarczej. Należy podkreślić, że ustawa o ZFŚS nie przewiduje żadnego wynagrodzenia dla pracodawcy z racji administrowania środkami ZFŚS. Ewentualne środki wpłacane przez pracowników na rachunek funduszu nie mogą stanowić przychodu pracodawcy. Sytuacja taka nie zachodzi w szczególności w przypadku udzielania ze środków ZFŚS pożyczek mieszkaniowych czy innych zwrotnych czy bezzwrotnych form pomocy finansowych. W takim przypadku pracodawca udziela pożyczki w ramach czynności administrowania funduszem, zaś ewentualne odsetki od pożyczki zasilają rachunek ZFŚS, a nie przychody pracodawcy. Analizując przepisy ustawy o ZFŚS, należy przyjąć, że oprocentowanie pożyczki mieszkaniowej nie może być uznane za wynagrodzenie pracodawcy za przekazanie do dyspozycji pracownika określonej kwoty kapitału. Wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych w ramach ZFŚS nie stanowią również przychodu pracodawcy z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, od którego należałoby naliczyć podatek dochodowy. CO NA TO URZĄD? W przypadku należnych odsetek od udzielonych pracownikom pożyczek mieszkaniowych ze środków funduszu socjalnego nie stanowią one dla pracodawcy kwoty należnej jako dla podatnika VAT prowadzącego działalność gospodarczą obejmującą ich udzielanie, lecz wyłącznie należność dla pracodawcy jako administratora funduszu. Udzielenie pożyczki na cele mieszkaniowe ze środków funduszu nie jest zatem zdaniem tut. Organu podatkowego czynnością podlegającą opodatkowaniu na podstawie p . 5 ustawy, gdyż, nie jest świadczeniem usługi finansowej ze środków własnych pracodawcy jako podatnika podatku od towarów i usług, ale wyłącznie wykonaniem czynności administrowania środkami funduszu z ustawowym obowiązkiem przekazania uzyskanych odsetek na rachunek bankowy ZFŚS. 140 Postanowienie Naczelnika Podkarpackiego Urzędu Skarbowego z dnia 11 lipca 2005 r., sygn. Akt PUS.II/443/75/2005/MM, p .mofnet.gov.pl Przyznanie pracownikowi pożyczki ze środków ZFŚS nie może wpływać na obowiązki podatkowe podatnika VAT. Inaczej może być w przypadku finansowania ze środków ZFŚS różnych form wypoczynku. Sam pracodawca, działając jako podmiot gospodarczy może bowiem dokonać czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, a zarazem w całości lub częściowo finansować je z administrowanego przez siebie ZFŚS. Mamy tu zatem do czynienia z przypadkiem działania pracodawcy zarówno w roli podmiotu gospodarczego, jak i pracodawcy administrującego funduszem. Obowiązki płatnika Zgodnie z treścią p . 9 ust. 1 u.p.d.o.f. opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem wymienionych w p . 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Opodatkowanie dochodów pracownika lub zwolnienie ich z podatku przekładają się bezpośrednio na obowiązki pracodawcy jako płatnika. Poniżej przedstawiono, na jakich zasadach należy obliczać podatek dochodowy od przekazywanych pracownikowi świadczeń ze środków ZFŚS. W świetle p . 10 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f. źródłem przychodów jest m.in. stosunek służbowy, stosunek pracy, praca nakładcza, a przychodami z tego stosunku, zgodnie z treścią p . 12 pkt 1 tej ustawy są wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Powyższe przepisy wskazują, iż do przychodów pracownika zaliczyć należy wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, czy to pieniężne w formie wynagrodzeń wynikających z umów o pracę, czy to inne przychody, niezależnie od podstawy ich wypłaty, za wyjątkiem zwolnionych od opodatkowania. Jednakże nie każde świadczenie wypłacone pracownikowi z ZFŚS musi być uznane za źródło przychodu podlegające opodatkowaniu. Przykładem takiego świadczenia będzie pożyczka mieszkaniowa. Stosownie do przepisów kodeksu cywilnego przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy. Pożyczka zatem jest świadczeniem podlegającym zwrotowi co oznacza, że nie stanowi ona przychodu podlegającego opodatkowaniu w rozumieniu u.p.d.o.f. Udzielenie pracownikowi pożyczki na cele mieszkaniowe zgodnie z regulaminem ZFŚS nie będzie zatem stanowić przychodu ze stosunku pracy. W świetle p . 21 ust. 1 u.p.d.o.f. wolne od podatku dochodowego są również m.in.: zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł, z zastrzeżeniem pkt 40 i 79; wartość rzeczowych świadczeń otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł; rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi; dopłaty do: wypoczynku zorganizowanego przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie, w formie wczasów, kolonii, obozów i zimowisk, w tym również połączonego z nauką, pobytu na leczeniu sanatoryjnym, w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych i leczniczo-opiekuńczych, oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu – dzieci i młodzieży do lat 18; z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra – niezależnie od ich wysokości; z innych źródeł – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 760 zł. Pamiętając o zasadzie powszechności opodatkowania, przepisy dotyczące ewentualnych zwolnień należy interpretować w sposób ścisły. W przypadku świadczeń rzeczowych zwolnienie dotyczy wyłącznie wartości otrzymanych świadczeń w naturze. Musi ono spełniać następujące warunki: 141 świadczenie musi mieć charakter rzeczowy, świadczenie musi zostać w całości sfinansowane ze środków ZFŚS, w danym roku podatkowym wartość świadczenia nie przekracza kwoty 380zł. CO NA TO SĄD? Formą rzeczowej pomocy materialnej jest np.: zakup i przekazanie pracownikowi konkretnych towarów, paczek żywnościowych, zatem pracownik musi otrzymać konkretny towar. W ocenie Sądu nie jest świadczeniem rzeczowym dopłata, dofinansowanie czy refundacja wydatków poniesionych przez pracownika. Są to świadczenia pieniężne pracodawcy, które nie podlegają zwolnieniu od podatku na podstawie p . 21 ust. 1 pkt 67 u.p.d.o.f. Wyrok WSA w Opolu z dnia 26 listopada 2007 r., sygn. Akt I SA/Op 330/07, http://orzeczenia.nsa.gov.pl PRZYKŁAD Spółka SEK w celu udzielenia pracownikom ze środków ZFŚS świadczeń rzeczowych udzieliła zgody, aby pracownicy nabyli podręczniki, przybory szkolne i odzież dziecięcą na fakturę wystawioną na spółkę. Pracownicy zapłacili należność za nabyte towary w sklepie, natomiast na podstawie faktur pracodawca zwrócił każdemu kwotę 380 zł określoną w regulaminie ZFŚS. Zamiarem spółki było udzielenie w ten sposób pomocy w formie świadczeń rzeczowych. Spółka nie obliczyła i nie odprowadziła zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. W świetle przepisów u.p.d.o.f. za świadczenie rzeczowe nie można uznać wypłaty na rzecz pracownika ze środków ZFŚS kwoty równej wartości zakupionych towarów, pomimo że widniejącym na dokumencie nabywcą rzeczy jest pracodawca (faktura wystawiona jest na spółkę), a pracownik ostatecznie nabywa określone rzeczy. W transakcji tej pojawia się jednak element świadczenia pieniężnego, dlatego od wskazanego przychodu pracodawca powinien naliczyć i pobrać zaliczki na podatek dochodowy. Kolejnym wymaganiem zwolnienia podatkowego, o którym mowa w p . 21 ust. 1 pkt 67 u.p.d.o.f., jest konieczność sfinansowania świadczeń rzeczowych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych. Oznacza to, że pracodawca nie może sfinansować wyżej wymienionych świadczeń z innych źródeł. Nie ma tu natomiast znaczenia ewentualny udział środków własnych pracownika w sfinansowaniu danego świadczenia. PRZYKŁAD Pracownikom Zakładów Drobiowych z okazji Świąt Bożego Narodzenia przyznano świadczenia rzeczowe w postaci produktów spożywczych. Ze środków ZFŚS pokryte zostało 90% wartości rzeczy dla osób o najniższych dochodach lub 70% ich wartości dla osób lepiej uposażonych. Od pracownika wymagana była wpłata w wysokości odpowiednio 10% lub 30% wartości tych produktów. Świadczenia w części finansowanej przez pracodawcę zostały pokryte z ZFŚS i nie przekraczały w roku podatkowym dla żadnego z pracowników kwoty 380 zł. Świadczenie to nie będzie zatem podlegać opodatkowaniu. CO NA TO URZĄD? Świadczeniem na rzecz pracownika jest tylko ta część, która jest finansowana przez pracodawcę bez względu na źródło (fundusz socjalny lub inne środki pracodawcy), w pozostałej zaś części jest to wydatek pracownika. Odnosząc się natomiast do sformułowania „sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych” oznacza, że konieczne jest aby pracodawca bądź związek zawodowy nie sfinansował w/w świadczeń z innych źródeł niż zakładowy fundusz świadczeń socjalnych lub fundusz związków zawodowych. Postanowienie Naczelnika Pierwszego Śląskiego Urzędu Skarbowego w Sosnowcu z dnia 8 sierpnia 2005 r., sygn. Akt PSUS/PBOW/423/124/P/05/GA, p .mofnet.gpv.pl Stosownie do p . 21 ust. 1 pkt 26 u.p.d.o.f. wolne od podatku dochodowego są zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci do wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280,00 zł. Również w tym przypadku należy w sposób ścisły interpretować zakres zwolnienia. CO NA TO URZĄD? Zdarzenia losowe mogą być spowodowane nie tylko działaniami sił przyrody, ale również działaniami ludzi, pod warunkiem jednak, zachowane są przesłanki „losowości”, tzn. musi to być zdarzenie nieprzewidywalne, niezależne od woli człowieka i nie do uniknięcia, mimo zachowania należytej staranności. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskująca wypłaciła pracownikowi ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych zapomogę z tytułu urodzenia dziecka. 142 W ocenie tutejszego organu podatkowego urodzenie nieprzewidywalnego i niezależnego od woli człowieka. dziecka nie stanowi zdarzenia losowego, Postanowienie Naczelnika Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu z dnia 4 stycznia 2006 r., sygn. Akt ZD/406-56/PIT/05, Ubezpieczenia emerytalne i rentowe Dokonując przysporzeń na rzecz poszczególnych pracowników, pracodawca jako płatnik musi pamiętać o zasadach obliczania wysokości składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenia zdrowotne. Sprawy te zostały uregulowane w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 z późn. zm.; ost. Zm. Dz.U. z 2004 r. nr 243, poz. 2434) oraz w ustawie z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz.U. nr 28, poz. 153 z późn. zm.; ost. Zm. Dz.U. z 2002 r. nr 241, poz. 2074). Zgodnie ze wskazanym rozporządzeniem do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe nie zalicza się świadczeń finansowanych ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, a także kwot wypłaconych pracownikowi w charakterze świadczenia urlopowego. Taka sama zasada obowiązuje w odniesieniu do obliczania podstawy wymiaru składki zdrowotnej. ZGODNIE Z PRAWEM Art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Wolna od podatku dochodowego jest wartość rzeczowych świadczeń otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł; rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi. 143 KONTAKTY NIEZALEŻNY SAMORZĄDNY ZWIĄZEK ZAWODOWY PRACOWNIKÓW WOJSKA ZARZĄD GŁÓWNY UL. KOSZYKOWA 79 A, 00-909 WARSZAWA TEL. 0- 22 - (6) 845-308, 0- 22 - 826 - 72-57, FAX 0 -22 - (6) 845 – 422, E-MAIL: [email protected] SEKRETARIAT ZARZĄDU GŁÓWNEGO PRZEWODNICZĄCY NSZZ PRACOWNIKÓW WOJSKA ZENON JAGIEŁŁO TEL. 0- 22 - (6) 845-308, 0- 22 - 826 - 72-57, TEL. KOM. 601 – 203 – 267 FAX 0- 22 - (6) 845 – 422, ZASTĘPCA PRZEWODNICZĄCEGO NSZZ PRACOWNIKÓW WOJSKA TEL. 0 - 22 – (6) 845 – 752 MIROSŁAWA RUBISZ TEL. KOM. 609 – 609 - 660 SEKRETARZ NSZZ PRACOWNIKÓW WOJSKA GŁÓWNA KOMISJA REWIZYJNA TEL CA MON 525-247 0 - 67 - 2502 - 247 FAX CA MON 525-409 0 - 67 - 2505 – 409 PRZEWODNICZĄCA TERESA DOBOSZ ZARZĄD OKRĘGOWY NSZZ PRACOWNIKÓW WOJSKA INSTYTUCJI CENTRALNYCH MON UL. KOSZYKOWA 79 A 00-909 WARSZAWA TEL. 0 – 22 (6) 845 – 143 FAX 0 – 22 (6) 846 – 835 PRZEWODNICZĄCY JAN TRZASKA TEL. KOM. 601 – 933 - 021 ZARZĄD OKRĘGOWY NSZZ PRACOWNIKÓW WOJSKA PRZEDSIĘBIORSTW WOJSKOWYCH I DZIAŁALNOŚCI POZABUDŻETOWEJ UL. KOSZYKOWA 79 A 00-909 WARSZAWA TEL 0 – 22 (6) 845 – 439, FAX 0 – 22 (6) 845 - 487 PRZEWODNICZĄCA MAŁGORZATA KUCAB TEL. KOM. 609-687-207 144 ZARZĄD OKRĘGOWY NSZZ PRACOWNIKÓW WOJSKA WOJSK LĄDOWYCH UL. DYMIŃSKA 1 01- 783 WARSZAWA 86 TEL 0 – 22 (6) 878 – 096 FAX 0 – 22 (6) 878 - 548 PRZEWODNICZĄCA ELŻBIETA ROMAŃSKA TEL. KOM. 808-505-390 ZARZĄD OKRĘGOWY NSZZ PRACOWNIKÓW WOJSKA SIŁ POWIETRZNYCH UL. ŻWIRKI I WIGURY 103 00- 907 WARSZAWA TEL./FAX 0 – 22 – (6) 826 – 585 PRZEWODNICZĄCA BARBARA PASZKOWIAK TEL. KOM. 609 – 567 - 910 ZARZĄD OKRĘGOWY NSZZ PRACOWNIKÓW WOJSKA POMORSKIEGO OKRĘGU WOJSKOWEGO UL. WARSZAWSKA 10 85 – 915 BYDGOSZCZ TAL./FAX CA MON 415 – 322 PRZEWODNICZĄCY JÓZEF KURNIK TEL. KOM. 601 – 933 - 019 ZARZĄD OKRĘGOWY NSZZ PRACOWNIKÓW WOJSKA ŚLĄSKIEGO OKRĘGU WOJSKOWEGO UL. SZTABOWA 44 50 - 984 WROCŁAW TEL CA MON 058- 65 – 26 - 87 FAX CA MON 058- 65 – 38 - 67 PRZEWODNICZĄCA LUCYNA CHODZIŃSKA TEL. KOM. 605 – 455 - 115 ZARZĄD OKRĘGOWY NSZZ PRACOWNIKÓW WOJSKA MARYNARKI WOJENNEJ UL. ZAWISZY CZARNEGO 1 81-912 GDYNIA TEL. 0 – 58 (6) 26- 17 – 34 FAX 0 – 58 (6) 26 – 34 - 17 PRZEWODNICZĄCY ROMAN RICHERT TEL. KOM. 601 – 933 - 029 145 Załącznik nr 9 Warszawa, dnia 2 lipca 2009 r. NIEZALEŻNY SAMORZĄDNY ZWIĄZEK ZAWODOWY PRACOWNIKÓW WOJSKA DOWÓDZTWA GARNIZONU WARSZAWA DOWÓDCA GARNIZONU WARSZAWA Pan gen. bryg. Kazimierz GILARSKI W wykonaniu postanowień art.251 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych /tekst jednolity Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 z póżn. zm./ Zarząd Zakładowy Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Wojska Dowództwa Garnizonu Warszawa informuje, że organizacja zakładowa liczy 49 członków będących pracownikami /stan na 30 czerwiec 2009 r./. PRZEWODNICZĄCY NSZZ PW DGW ………………............................ Sporządzono w 2 egz.. Egz. Nr 1- pracodawca Egz. Nr 2 Zarząd Zakładowy NSZZ PW DGW KOMUNIKAT o liczbie osób chronionych zgodnie z art. 32 ust. 4 ust. 4 ustawy o związkach zawodowych Zgodnie ze zmianami w ustawie o związkach zawodowych, które weszły w życie z dniem 1 lipca 2003 r., Zarząd Zakładowy mocą swojej uchwały wskazuje pracodawcy pracowników podlegających ochronie w liczbie osób nie większej niż: 1. liczba osób stanowiących kadrę kierowniczą w zakładzie pracy; 2. liczba osób zgodnie z art. 32 ust. 4 ust. 4 ustawy, co obrazuje poniższa tabela: Ilość Ilość osób Ilość Ilość osób Ilość Ilość osób członków chronionych członków chronionych członków chronionych do 20 2 301 – 340 16 951 -1000 30 21 – 30 3 341 – 380 17 1001- 1050 31 31 – 40 4 381 – 420 18 1051 – 1100 32 41 – 50 5 421 – 460 19 1101-1150 33 51 – 70 6 461 -500 20 1151 – 1200 34 71 – 90 7 501 – 550 21 1201 – 1250 35 91 – 110 8 551 – 600 22 1251 – 1300 36 111 – 130 9 601 – 650 23 1301 – 1350 37 131 – 150 10 651 – 700 24 1351 – 1400 38 151 – 180 11 701 – 750 25 1401 – 1450 39 181 -210 12 751 – 800 26 1451 – 1500 40 211 - 240 13 801 -850 27 1501 – 1550 41 241 – 270 14 851 – 900 28 1551 – 1600 42 271- 300 15 901 - 950 29 1601 - 1650 43 147 DRUKI 1. Deklaracja członkowska 2. Wniosek o wypłatę zasiłku statutowego z tytułu zgonu członka* związku/ rodziny 3. Wniosek o wypłatę zasiłku statutowego z tytułu urodzenia dziecka 4. Wniosek o nadanie honorowej odznaki „ZASŁUŻONY DLA NSZZ PRACOWNIKÓW WOJSKA” 5. Oświadczenie – zgoda na potrącanie składki członkowskiej 6. Preliminarz na rok 7. Zlecenie wypłaty bezgotówkowej Nr 8. Informacja dla dowódcy o liczbie członków związku zawodowego 9. Proponowany porządek obrad zebrania sprawozdawczo – wyborczego do Zarządu Zakładowego NSZZ Pracowników Wojska 10. Regulamin Obrad Zebrania Sprawozdawczo – Wyborczego NSZZ PW 11. Karta do głosowania 12. Protokół Komisji Skrutacyjnej 13. Protokół Komisji Wyborczej 14. Protokół z zebrania sprawozdawczo-wyborczego członków zakładowego NSZZ PW 15. Protokół Komisji Mandatowej 16. Sprawozdanie Zarządu Zakładowego NSZZ PW 17. Komunikat o liczbie osób chronionych związków zawodowych 148 DEKLARACJA CZŁONKOWSKA Proszę o przyjęcie mnie na członka Związku Zawodowego Pracowników Wojska. Zobowiązuję się do przestrzegania Statutu Związku, wykonywania uchwał i poleceń władz związkowych oraz wyrażam zgodę na potrącenie w liście płacy należnych ode mnie składek członkowskich. 1. …………………….. 2. ………………………….. (nazwisko i imię) 4. …………………….. 3. ………………………….. (imię ojca) (data urodzenia) 5. ………………………….. (adres zamieszkania) 6. ………………………….. (zawód) (data wstąpienia pierwszy raz do związku i jego nazwa) DECYZJA O PRZYJĘCIU Zarząd zakładowy – oddziałowy – grupa związkowa* w ……………………………………… (nazwa instytucji) Postanowiła przyjąć kol. ……………………………………… na członka związku oraz zaliczyć dotychczasowy staż związkowy ………………….* lat** ………………………….., dnia ………………… 2009 r. …………………………… (podpis przewodniczącego) Data skreślenia z ewidencji ………………………………… Karata przeniesienia Nr ………………. Wyd. dn. …….. Legitymacja Nr ….. wyd. dn. ……… Karata przeniesienia Nr ………………. Wyd. dn. …… Pokwitowanie odbioru dn. …………. Karata przeniesienia Nr ………………. Karata przeniesienia Nr ………………. ………………………………….. (podpis) Uwagi: …..................................................................................................................................................................... zbędne skreślić ** zsumować wszystkie lata przynależności związkowej zgodnie ze Statutem ZZPW DEKLARACJA CZŁONKOWSKA Proszę o przyjęcie mnie na członka Związku Zawodowego Pracowników Wojska. Zobowiązuję się do przestrzegania Statutu Związku, wykonywania uchwał i poleceń władz związkowych oraz wyrażam zgodę na potrącenie w liście płacy należnych ode mnie składek członkowskich. 2. …………………….. …2. ………………………….. (nazwisko i imię) 4. …………………….. …5. ………………………….. (adres zamieszkania) 3. ………………………….. (imię ojca) (zawód) (data urodzenia) 6. ………………………….. (data wstąpienia pierwszy raz do związku i jego nazwa) DECYZJA O PRZYJĘCIU Zarząd zakładowy – oddziałowy – grupa związkowa* w ……………………………………… (nazwa instytucji) Postanowiła przyjąć kol. ……………………………………… na członka związku oraz zaliczyć dotychczasowy staż związkowy ………………….* lat** ………………………….., dnia ………………… 2009 r. …………………………… (podpis przewodniczącego) Data skreślenia z ewidencji ………………………………… Karata przeniesienia Nr ………………. Wyd. dn. …….. Legitymacja Nr ….. wyd. dn. ……… Karata przeniesienia Nr ………………. Wyd. dn. …… Pokwitowanie odbioru dn. …………. Karata przeniesienia Nr ………………. Karata przeniesienia Nr ………………. ………………………………….. (podpis) Uwagi: …..................................................................................................................................................................... zbędne skreślić ** zsumować wszystkie lata przynależności związkowej zgodnie ze Statutem ZZPW 149 ADNOTACJE EWIDENCYJNE* Data TREŚĆ WPISU Data TREŚĆ WPISU Wpisy funkcji związkowych, wyróżnień organizacyjnych, odznaczeń państwowych i resortowych oraz innych ważniejszych danych personalnych Członka ZZPW. ADNOTACJE EWIDENCYJNE* Data 150 TREŚĆ WPISU Data TREŚĆ WPISU Wpisy funkcji związkowych, wyróżnień organizacyjnych, odznaczeń państwowych i resortowych oraz innych ważniejszych danych personalnych Członka ZZPW. NIEZALEŻNY SAMORZĄDNY ZWIĄZEK ZAWODOWY PRACOWNIKÓW WOJSKA …................................., dnia …………………… …………………………………………………… (imię i nazwisko wnioskodawcy) …………………………………………………… (adres zamieszkania) DATA ZŁOŻENIA WNIOSKU ………………… NR REJESTRU …………………………………. DO ZARZĄDU ZAKŁDOWEGO NSZZPW przy ………………………………………… w …………………………………………… WNIOSEK O WYPŁATĘ ZASIŁKU STATUTOWEGO Z TYTUŁU ZGONU CZŁONKA* ZWIĄZKU / RODZINY Proszę o wypłacenie zasiłku statutowego z tytułu zgonu ……………………………………………… (stopień pokrewieństwa) Zgon nastąpił w dniu ……………………………………… Do wglądu przedstawiam: Wyciąg z aktu zgonu Nr ………………… wystawiony przez USC w ………………………… Legitymację związkową zmarłego Nr* ……………………………………. Legitymację związkową wnioskodawcy Nr* ……………………………… Inne dokumenty* ………………………………………………………………………………… ………………………………………… (własnoręczny podpis wnioskodawcy) 151 DECYZJA ZARZĄDU ZAKŁADOWEGO Po rozpatrzeniu niniejszego wniosku oraz sprawdzeniu dokumentów postanowiono: przyznać wnioskodawcy zasiłek statutowy z tytułu zgonu członka* związku/rodziny odmówić przyznania zasiłku z powodu* …………………………………………….. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. Data …………….. 2009 r. ………………………………………….. ………………………………………….. (pieczątka i podpis dwóch członków Prezydium) Kwotę zł …………………………………. Kwotę zł …………………………………………… Słownie …………………………………… Przesłano przekazem pocztowym-przelewem na adres ……………………………………………………….. ……………………………………………. Otrzymałem w dniu ………………………. …………………………………………… ………………………………………………………... Dow. Osob. Nr ………………………….. Na ten sam adres przesłano przesyłkę poleconą – legitymację członkowską i akt zgonu. Wydany …………………………………. Data ………….. 2009 r. Wypłacił ………………………………… Odebrał ………………………………...... ……………………………………………….. (podpis wysyłającego) * 152 NIEZALEŻNY SAMORZĄDNY ZWIĄZEK ZAWODOWY PRACOWNIKÓW WOJSKA ...................................., dnia …………………… …………………………………………………… (imię i nazwisko wnioskodawcy) …………………………………………………… (adres zamieszkania) DATA ZŁOŻENIA WNIOSKU ………………… NR REJESTRU …………………………………. DO ZARZĄDU ZAKŁDOWEGO NSZZPW przy ………………………………………… w …………………………………………… WNIOSEK O WYPŁATĘ ZASIŁKU STATUTOWEGO Z TYTUŁU URODZENIA DZIECKA Proszę o wypłacenie zasiłku statutowego z tytułu urodzenia się w dniu ………………………… dziecka ……………………………………………………………………………………………………. (imię i nazwisko) Do wglądu przedstawiam: kserokopię aktu urodzenia Nr …………… wystawionego przez USC w ……………………… legitymację związkową wnioskodawcy Nr* ……………………………… ………………………………………… (własnoręczny podpis wnioskodawcy) 153 DECYZJA ZARZĄDU ZAKŁADOWEGO Po rozpatrzeniu niniejszego wniosku oraz sprawdzeniu dokumentów postanowiono: przyznać wnioskodawcy zasiłek statutowy z tytułu narodzin dziecka członka* związku odmówić przyznania zasiłku z powodu* …………………………………………….. ……………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………….... Data …………….. 2009 r. ………………………………………….. ………………………………………….. (pieczątka i podpis dwóch członków Prezydium) Kwotę zł …………………………………. Kwotę zł …………………………………………… Słownie …………………………………… Przesłano przekazem pocztowym-przelewem na adres ……………………………………………. ……………………………………………………….. Otrzymałem w dniu ………………………. ………………………………………………………... …………………………………………… Na ten sam adres przesłano przesyłkę poleconą – Dow. Osob. Nr ………………………….. legitymację członkowską i akt zgonu. Wydany …………………………………. Data ………….. 2009 r. Wypłacił ………………………………… Odebrał ………………………………...... ……………………………………………….. (podpis wysyłającego) 154 …………………………., dnia ……………… WNIOSEK O NADANIE HONOROWEJ ODZNAKI „ZASŁUŻONY DLA NSZZ PRACOWNIKÓW WOJSKA” Imię i nazwisko ………………………………………………………………………………….. Nazwa zakładu pracy ……………………………………………………………………………. Staż związkowy w NSZZ PW ………………………………………………………………… Pełnione funkcje w NSZZ PW ………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… .…………………………………………………………………………………………………. Opinia Zarządu Zakładowego (Międzyzakładowego) …………………………………………... ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Nr uchwały ……………… z dnia …………….. ………………………………… (czytelny podpis Przewodniczącego Zarządu Zakładowego) Opinia Zarządu Okręgowego NSZZ PW ………………………………………………………... (nazwa) …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Nr uchwały ……………… z dnia …………….. Zatwierdzono na posiedzeniu Plenum Zarządu Głównego NSZZ PW Uchwała Nr …………… z dnia ………………. ………………………………………. (pieczątka i podpis) 155 OŚWIADCZENIE Ja ………………………………………………………………… wyrażam zgodę na potrącenie składki członkowskiej przez pracodawcę, w wysokości 0,82% płacy zasadniczej na rzecz NSZZ Pracowników Wojska. ………………………………………… (data, podpis) OŚWIADCZENIE Ja ………………………………………………………………… wyrażam zgodę na potrącenie składki członkowskiej przez pracodawcę, w wysokości 0,82% płacy zasadniczej na rzecz NSZZ Pracowników Wojska. ………………………………………… (data, podpis) OŚWIADCZENIE Ja ………………………………………………………………… wyrażam zgodę na potrącenie składki członkowskiej przez pracodawcę, w wysokości 0,82% płacy zasadniczej na rzecz NSZZ Pracowników Wojska. ………………………………………… (data, podpis) 156 PRELIMINARZ NA ROK ………….… Treść Lp. 1 Dochody 2 Składki członkowskie od pracujących 50% Składki emerytów, rencistów 3 Wydatki roku …….. Plan na rok .…….. i pozostałych 4 Nadwyżka z roku poprzedniego 5 Inne wpływy 6 Dotacje ZG na zasiłki statutowe 7 Dotacje na inne cele Razem dochody 8 Wydatki 9 Działalność socjalna 10 Wczasy wypoczynkowe i leczenie 11 Zasiłki statutowe 12 Pomoc socjalna dla emerytów 13 Zapomogi dla pracujących 14 15 Opieka socjalna nad dziećmi i młodzieżą Działalność kulturalno-oświatowa 16 Organizacja imprez rozrywkowych 17 18 Zakup biletów na imprezy kulturalnorozrywkowe Działalność sportowo-turystyczna 19 Rajdy, turnieje, spartakiady 20 Wycieczki krajowe 21 Działalność organizacyjna 22 Posiedzenia, konferencje 23 Nagrody dla działaczy związkowych 24 Pozostałe wydatki organizacyjne 25 Rezerwa budżetowa OGÓŁEM WYDATKI 157 INFORMACJE STATYSTYCZNE 1. Składki członkowskie a. Liczba zatrudnionych ………………., liczba członków Związku ……… Przewidywana średnia miesięczna składka członkowska ………………… zł Przewidywany wpływ 100% składek ……………………………………… zł b. Liczba emerytów i rencistów ……… oraz pozostałych osób …… (pobierający: zasiłki wychowawcze, zasiłek lub świadczenie przedemerytalne, zasiłek dla bezrobotnych – byli pracownicy zakładu) ………………………………. Średnia miesięczna składka ………………………… zł ……………………., dnia …………………. Skarbnik ……………………….. Przewodniczący …………………………… Adnotacja Zakładowej Komisji Rewizyjnej dotycząca opinii do sum preliminowanych. Podpisy komisji Rewizyjnej ……………………………… ……………………………… ………………………………. 158 Załącznik nr 8 Warszawa, dnia ………. 2009 r. …………………………… pieczęć nagłówkowa ZLECENIE WYPŁATY BEZGOTÓWKOWEJ NR ……./2009 Proszę o przelanie ze środków pieniężnych ewidencjonowanych na koncie nr 2403/21 kwotę złotych ……………… słownie złotych : …………………………………….zł Zarząd Główny Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Wojska Na jego rachunek 91234 0000 90030 219 0000000 82 Tytułem składek członkowskich za …. kw. 2009 r. za DGW …………………………. skarbnik mp. ………………………………. członek zarządu Załącznik nr 1 Powiadomienie pracodawcy przez zarząd zakładowy organizacji związkowej o osobach, których stosunek pracy podlega ochronie z mocy przepisów art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych. ........................dnia ................ r. .................................................. .................................................. ................................................. (oznaczenie pracodawcy) Dotyczy: spraw personalnych. 159 Zarząd Zakładowy NSZZ Pracowników Wojska ............................................., (nazwa zakładu pracy) zgodnie z art. 32 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych (tj. Dz. U. z 2001r. Nr 79, poz. 854 z późn. zm.), uprzejmie informuje Pana ....................................................., że zgodnie z Uchwałą Nr ........................ z dnia ............... ......... roku w sprawie imiennego wskazania osób, których stosunek pracy podlega szczególnej ochronie przed rozwiązaniem, wypowiedzeniem lub jednostronną zmianą warunków pracy na niekorzyść pracownika, który został upoważniony do reprezentowania naszej organizacji wobec pracodawcy w sprawach z zakresu prawa pracy, niżej wymienione osoby zrzeszone w zakładowej organizacji związkowej i będące pracownikami naszej jednostki, podlegają ochronie stosunku pracy. ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... (podpisy osób reprezentujących zakładową organizację związkową) 160 Załącznik nr 2 Pismo w sprawie udzielenia pracownikowi zwolnień na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. ......................... dnia ......................r. .................................................. .................................................. ................................................. (oznaczenie pracodawcy) Dotyczy: spraw personalnych. Informujemy, ze w dniu ........................... r. wybrano do Zarządu Zakładowego NSZZ Pracowników Wojska .......................................................................................... (nazwa zakładu pracy) Pana/Panią ..................................................... na funkcję ........................................... oraz wnioskujemy o częściowe zwolnienie ww. z obowiązku świadczenia pracy na czas pełnienia funkcji w Zarządzie Zakładowym tj. w okresie do ........................ r. z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Stosownie do liczby członków zakładowej organizacji związkowej w ........................... ................................................................................... , która na dzień ....................... r. (nazwa zakładu pracy) wynosi ................... ww. przysługuje zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w wymiarze ....................................... (podstawa prawna: art. 31 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych). ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... (podpisy osób reprezentujących zakładowa organizacje związkowa) 161 Załącznik nr 3 REGULAMIN WYPŁAT ZASIŁKÓW STATUTOWYCH DLA CZŁONKÓW NSZZ PW Warunkiem nabycia uprawnień do świadczeń statutowych jest posiadanie wymaganego nieprzerwanego stażu członkowskiego, potwierdzonego bieżącym opłaceniem składek członkowskich w obowiązującej wysokości. Staż członkowski wymagany do nabycia uprawnień do świadczeń statutowych powinien upłynąć w miesiącu w którym nastąpił zgon lub urodzenie. Prawo do zasiłku wygasa po upływie trzech miesięcy od daty zgonu lub narodzin, jeżeli ubiegający się o świadczenie nie zgłosił wniosku o wypłatę. W szczególnie uzasadnionych przypadkach świadczenie może być wypłacone po upływie wyżej wymienionego terminu na podstawie uchwały Zarządu Zakładowego. DO STAŻU CZŁONKOWSKIEGO ZALICZA SIĘ OKRESY: 1. Przynależność do innego związku zawodowego, jeżeli przerwa w przynależności nie utrwala dłużej niż sześć miesięcy; 2. Odbywania obowiązku służby wojskowej, jeżeli przed powołaniem do tej służby pracownik był członkiem Związku i przystąpienie do pracy nastąpiło w terminie przewidzianym do zachowania ciągłości pracy, bez obowiązku uzupełniania składki Związkowej; 3. Przynależności do organizacji młodzieżowych o charakterze zawodowym, jeżeli przerwa miedzy okresami członkostwa w.. tej organizacji a wstąpieniem do Związku wynosi nie więcej niż sześć miesięcy; 4. Zaliczenie stażu następuje po wpłaceniu wymaganej składki za cały czas przerwy w przynależności związkowej; 5. Zaliczenie stażu na podstawie wymaganych okoliczności powinno być potwierdzone dokumentami i wpisem do legitymacji członkowskiej; 6. Decyzje o zaliczeniu stażu członkowskiego podejmuje Zarząd Zakładowy. UPRAWNIENIA CZŁONKA ZWIĄZKU DO ZASIŁKU Z TYTUŁU URODZENIA DZIECKA 1. Członek Związku posiadający, co najmniej jednoroczny nieprzerwany staż członkowski ma prawo do otrzymania zasiłku statutowego w przypadku urodzenia dziecka. 2. Zasiłek wypłaca się obojgu rodzicom będącymi członkami NSZZ Pracowników Wojska i posiadającymi wymagany staż członkowski. 3. W przypadku urodzenia bliźniąt (lub więcej) zasiłek przysługuje na każde urodzone dziecko. 4. W przypadku martwo urodzonego dziecka, wypłaca się tylko zasiłek z tytułu zgonu członka rodziny. UPRAWNIENIA CZŁONKA ZWIĄZKU W PRZYPADKU ZGONU CZŁONKA RODZINY. 1. Członek Związku posiadający, co najmniej jednoroczny nieprzerwany staż członkowski ma prawo do otrzymania zasiłku w przypadku zgonu: współmałżonka dzieci własnych, będących na jego utrzymaniu wg przepisów o zasiłku rodzinnym, 162 pasierbów i dzieci przysposobionych aktem prawnym będących, na jego utrzymaniu (wg przepisów o zasiłku rodzinnym) dzieci niezdolnych do zarobkowania będących na jego utrzymaniu – (wg przepisów o zasiłku rodzinnym), 2. Członek Związku posiadający, co najmniej jednoroczny nieprzerwany staż członkowski ma prawo do otrzymania zasiłku w przypadku zgonu rodziców i teściów. UPRAWNIENIA CZŁONKA RODZINY DO ZASIŁKU W PRZYPADKU ZGONU CZŁONKA ZWIĄZKU. W przypadku zgonu członka Związku, który posiadał, co najmniej jednoroczny nieprzerwany staż członkowski prawo do otrzymania zasiłku przysługuje osobie ponoszącej koszty pogrzebu /po udokumentowaniu. WYPŁATA ŚWIADCZEŃ STATUTOWYCH Ubiegający się o świadczenie statutowe powinien złożyć pisemny wniosek do Zarządu Zakładowego z następującymi dokumentami: 1. przy urodzeniu dziecka - kserokopia wyciągu aktu urodzenia wydanego przez USC; 2. przy zgonie - kserokopia wyciągu aktu zgonu wydanego przez Urząd Stanu Cywilnego. POSTANOWIENIA KOŃCOWE 1. Regulamin został opracowany na podstawie Statutu i regulaminu uzgodnionego na Krajowym Zjeździe Delegatów, odbytym 31 maja 1986 roku. 2. Regulamin wchodzi w życie z dniem l marca 1987 roku. 3. Regulamin nie podlega zmianom. ZASADY PROWADZENIA ZAKŁADOWE. EWIDENCJI KSIĘGOWEJ PRZEZ ZARZĄDY W celu bieżącej kontroli dochodów i wydatków Zarząd Zakładowy obowiązany jest do prowadzenia ewidencji uzyskiwanych dochodów i ponoszonych wydatków. Z uwagi na fakt, ze organizacje zakładowe w Związku są bardzo zróżnicowane pod względem ilości członków jak i wielkości środków finansowych będących w dyspozycji organizacji, proponuje się dwa rodzaje ewidencji: uproszczona /Zał. Nr 6/, rozszerzona /Zał. Nr 5/. Ewidencję księgową, zarówno w wersji uproszczonej jak i rozszerzonej prowadzi się według narastających numerów dokumentów finansowych. Przynajmniej raz w roku /zalecane jest, co pól roku/ powinna być ona weryfikowana wraz z dokumentami finansowymi przez Zakładową Komisję Rewizyjną. Wyniki ostateczne /bilans/, podane do zatwierdzenia członkom na Zebraniu Sprawozdawczym /Konferencji Delegatów/, stanowić powinny podstawę udzielenia Zarządowi Zakładowemu absolutorium za okres sprawozdawczy - z zakresu działalności finansowej. 163 W Z Ó R NR 1 …………………... ".dnia……… …………………………………….... (pieczątka zarządu zakładowego) ROZLICZENIE KWARTALNE SKŁADKI CZŁONKOWSKIEJ Z ZARZĄDEM GŁÓWNYM NSZZ PW ZA……… KWARTAŁ ROKU ………….. 1. KWOTA NALICZONA W KWARTALE 50 % SKLADEK ………………………….. 2.KWOTA WYPŁACONYCH ŚWIADCZEŚ STATUTOWYCH……………………….. 3. POZOSTAJE DO ZREFUNDOWANIA ŚWIADCZEŃ STATUTOWYCH………….. 4. KWOTA PRZEKAZANA DO ZARZĄDU GŁÓWNEGO -.. ........................................ INFORMACJA O ZASIŁKACH 1. Z TYTUŁU URODZENIA DZIECKA ..- .......................................................... 2. Z TYTUŁU ZGONU CZŁONKA RODZINY " ................................................ 3. Z TYTUŁU ZGONU CZŁONKA ZWIĄZKU ..... ............................................ DANE STATYSTYCZNE 1. LICZBA CZŁONKÓW ZWIĄZKU PRACUJĄCYCH …………………………. 2.LICZBA CZŁONKÓW EMERYTÓW I RENCISTÓW …………………………. 3. ŚREDNIA SKŁADKA MIESIĘCZNA , ................................................................ PRZEWODNICZĄCY ……..………………… SKARBNIK ……………….…. KOMISJA REWIZYJNA …….................................... PRZELEWU DOKONANO DNIA .......................................... Egz. Nr 1 - Zarząd Główny NSZZ PW Egz. Nr 2 - Zarząd Okręgowy NSZZ PW Egz. Nr 3 – a/a 164 WZÓR NR 2 WPŁATY DOKONYWANE PRZEZ UCZESTNTIKÓW IMPREZY ZORGANIZOWANEJ PRZEZ ZARZĄD ZAKŁADOWY NSZZ PW w dniu ......................... PODPISY ORGANIZATORÓW IMPREZY …………………………………………………. ………………………………………………… LP NAZWISKO I IMIĘ KWOTA PODPIS . OGÓŁEM ……………………………. PODPISY ORGANIZATORÓW IMPREZY …………………………………….. ROZLICZENIE WYDATKÓW PONIESIONYCH NA ZORGANIZOWANIE IMPREZY ODBYTEJ W DNIU ........................................................... LP. WYSZCZEGÓLNIENIE KWOTA NR RACHUNKU OGÓŁEM SKARBNIK PRZEWODNICZACY ZARZĄDU ZAKŁADOWEGO ……………………….. ..………………..……… PRZEWODNICZACY ZAKŁADOWEJ KOMISJI REWIZYJNEJ ………………………………………. 165 WZÓR NR 3 PRELIMINARZ DOCHODÓW I WYDATKÓW NA ROK ……… DOCHODY LP Treść 1. Pozostałość z ............ roku 2. Składki członkowskie od pracujących 3. Składki członkowskie od emerytów i rencistów 4. Dotacje ZG na zasiłki statutowe 5. Inne wpływy W.........ROKU PLAN NA..........ROK W......... roku Plan na .......... rok RAZEM DOCHODY WYDATKI LP Treść 1. Składki do ZG od pracujących członków Związku 2. Zasiłki statutowe 3. Zapomogi 4. Dofinansowani do wczasów 5. Dofinansowanie wypoczynku dzieci i młodzieży 6. Działalność sportowo -turystyczna . 7. Imprezy rozrywkowe 8. Koszty zebrań, narad 9. Nagrody 10 Rezerwa budżetowa OGÓŁEM WYDATKI 166 INFORMACJE STATYSTYCZNE 1. Liczba zatrudnionych ……………………………………………………………… 2. Liczba pracujących członków Związku ……………………………………………. 3. Przewidziana średnia miesięczna składka ………………………..członkowska od pracujących członków Związku 4. Przewidywany wpływ 100 % składek od pracujących członków Związku ………. 5. Liczba członków Związku-emerytów i rencistów …………………………………. 6. Przewidywana średnia miesięczna składka od emerytów i rencistów …………....... 7. Przewidywany wpływ 100 % składek od emerytów i rencistów …………………… ………………………………….. dnia…………………………. SKARBNIK PRZEWODNICZACY ZZ ………………………… ……………………………. Adnotacje Zakładowej Komisji Rewizyjnej dotyczące opinii do sum preliminowanych. PODPIS Z K R ……………………………… 167 WZÓR NR 4 …………………………………………………………………. (adres zamieszkania) DATA ZŁOŻENIA WNIOSKU ………………… NR REJESTRU.................................................... DO ZARZĄDU ZAKŁADOWEGO NSZZPW przy ........................................ w ........................................ WNIOSEK O WYPŁATĘ ZASIŁKU STATUTOWEGO Z TYTUŁU .............................................................. Proszę o wypłacenie zasiłku statutowego z tytułu ............................................................. …………………………………………... w dniu ………………………………………. (imię i nazwisko) W załączeniu przedstawiam kserokopie wyciągu z aktu .................................................... Nr wystawiony przez U S C w............................................................................................ oraz związkową legitymację członkowską Nr ………. DECYZJA ZARZĄDU ZAKŁADOWEGO Po rozpatrzeniu wniosku oraz sprawdzeniu dokumentów postanowiono: przyznać wnioskodawcy zasiłek statutowy z tytułu ................................. odmówić przyznania zasiłku z powodu ………………………. Data ……….r. ,............... …………………………………………………. (Pieczątka i podpis dwóch członków Prezydium) Kwotę zł* ".................................................. Kwotę zł * .................................................... Słownie: ...................................................... przesłano przekazem pocztowym …………………………………………… przelewem na adres: ……………………… Dowód osobisty Nr ........................................ Na ten sam adres przesłano legitymację ….. Wydany ........................................................ przesyłką poleconą-legitymację członkowską Wypłacił …………………………………… Data …………………….. Odebrał …………………………………… (podpis osoby wysyłającej)…………………… 168 WZÓR NR 5 EWIDENCJA WPŁYWÓW I WYDATKÓW (WERSJA ROZSZERZONA) DOCHODY Lp. Rodzaj dokumentu Nr i data dokumentu Składki Odpłatność Inne Uwagi WYDATKI Lp. Rodzaj dokumentu Nr i data dokumentu Zapomogi i nagrody Działalność kulturalna, oświatowa, turystyczna Wydatki administracyjne Inne Uwagi ROZLICZENIE KWARTALU: 1. Stan środków na początku kwartału: ogółem ……………. zł. -w tym bank lub konto w zakładzie pracy …………….. zł. gotówka …………….. zł. 2. Dochody kwartalne …………….. zł. 3. Wydatki w kwartale …………….. zł. 4. Wynik (poz. 1+ 2 – 3) …………….. zł. 169 WZÓR NR 6 EWIDENCJA WPŁYWÓW I WYDATKÓW (wersja uproszczona) Lp. Nazwa dokumentu Data i numer dokumentu Dochody Wydatki RAZEM ROZLICZENIE KWARTAŁU: 1. Stan środków na początku kwartału: ogółem …………………………….. zł w tym bank …………................... gotówka ……………………… ……………................ 3. Wydatki w kwartale …………………….... 4. Wynik /poz. 1 + 2 - 3/ ………………. .......... 170 2. Dochody kwartalne WZÓR NR 7 SPRAWOZDANIE FINANSOWE Zarządu Zakładowego NSZZ PW przy ........................................................................ za okres od ......................................... do ......................................... DOCHODY 1. Pozostałość z roku ......................................... 2. Składki. członkowskie od pracujących członków Związku ........................................ 3. Składki członkowskie od emerytów i rencistów ......................................... 4. Dotacje Zarządu Głównego na zasiłki statutowe ......................................... 5. Inne wpływy ......................................... RAZEM DOCHODY: ......................................... WYDATKI 1. Składki członkowskie przekazane ZG ......................................... 2. Zasiłki statutowe ......................................... 3. Zapomogi ......................................... 4. Dofinansowanie do wczasów ......................................... 5. Dofinansowanie wypoczynku dzieci i młodzieży . ....................................... 6. Imprezy sportowo-turystyczne ......................................... 7. Imprezy kulturalno-rozrywkowe ......................................... 8. Koszty organizacyjne zebrań, narad ......................................... 9. Nagrody dla aktywu związkowego ......................................... 10. Inne wydatki ......................................... RAZEM WYDATKI: ……………………….. 171 BILANS NA KONIEC OKRESU SPRAWOZDAWCZEGO 1. Gotówka w kasie ……………………………. 2. Gotówka na koncie (bank, z-d pracy) ……………………………. 3. Należności i zobowiązania ……………………………. Pozostaje na dzień ............................ …………………………………. PRZEWODNICZĄCY SKARBNIK ZARZĄDU ZAKŁADOWEGO ZARZĄDU ZAKŁADOWEGO …………………………………. …………………………………. ZARZĄDU ZAKŁADOWEGO ZAKŁADOWA KOMISJA REWIZYJNA ..... .. ................................................. ...................................... 172 BIBLIOGRAFIA Autor Praca zbiorowa Alan Barker Zygmunt Wieczorek Tytuł Prawo w działalności związkowej – Poradnik dla związkowców Jak to robić lepiej … Prowadzenie zebrań Bezpieczeństwo i higiena pracy Wydawca Verlag Dashofer Dom Wydawniczy Bellona PIP Poradnik dla pracodawcy Leszek Nowak Tomasz Rutkowski Sprzęt roboczy Minimalne wymagania Poradnik Społecznego Inspektora Pracy PIP PIP 173
