PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu Wydział Instytut/Katedra Kierunek Rok akademicki: (2016/2017) Semestr: (letni) Dzieciństwo w dawnych czasach Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Pedagogiki – Zakład Filozofii Edukacji i Metodologii Badań Wszystkie kierunki studiów z obszaru nauk humanistycznych i społecznych Specjalność/specjalizacja Opisywana forma zajęć Liczba godzin dydaktycznych wykład 15 godzin studia stacjonarne / 9 godzin studia niestacjonarne Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł Dr Witold Brzeziński zawodowy, imię i nazwisko prowadzącego daną formę zajęć Treści programowe realizowane podczas zajęć Dzieci i dzieciństwo jako etap cyklu życia jednostki w perspektywie demograficznej. Dzieciństwo jako etap cyklu życia jednostki w prawie i praktyce społecznej. Społeczno-kulturowe obrazy dziecka i dzieciństwa. Zjawisko porzucania dzieci i formy opieki nad dziećmi porzuconymi w preindustrialnej Europie i Polsce. Kulturowe i społeczne uwarunkowania relacji międzygeneracyjnych (rodzice/dzieci; nie-dorośli/dorośli). wykład, indywidualne projekty studenckie (pisemna praca na wybrany Metody dydaktyczne temat). Uczestnictwo w wykładach oraz pisemna praca zaliczeniowa: 1) recenzja pracy z dołączonego wykazu (800 – 1000 wyrazów) lub 2) praca ukazująca zagadnienie związane z tematyką wykładu w wybranej epoce historycznej (1700 – 2000 wyrazów, w tym bibliografia: co najmniej 3 Metody i kryteria pozycje) lub 3) praca ukazująca określone zagadnienie związane z oceniania tematyką wykładu w perspektywie porównawczej: w wybranej epoce historycznej i współcześnie (3000 – 4000 wyrazów, w tym bibliografia: co najmniej 5 pozycji łącznie z historii i nauk o współczesności). zaliczenie z oceną. Rygor A Cultural History of Childhood and Family, t. II-IV, red. J.M. Hawes i N. Ray Hiner, London and New York 2014. Arnold K., Kind und Gesellschaft in Mittelalter und Renaissance: Beiträge und Texte zur Geschichte der Kindheit, Paderborn, Schöningh und München: Lurz, 1980. Delimata M., Dziecko w Polsce średniowiecznej, Poznań 2004. Heywood C., A History of Childhood. Children and Childhood in the Literatura podstawowa West from Medieval to Modern Times, Cambridge 2001. Montgomery H., An Introduction to Childhood. Anthropological Perspectives on Children’s Lives, Malden-Oxford-Chichester 2009. Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, opr. M. J. Kehily, Kraków 2008. Żołądź-Strzelczyk D., Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 2000. Aries Ph., Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, Gdańsk 1995 Literatura uzupełniająca Bołdyrew A., Matka i dziecko w rodzinie polskiej. Ewolucja modelu życia (w tym portale rodzinnego w latach 1795-1918, Warszawa 2008 internetowe) Buliński T., Człowiek do zrobienia. Jak kultura tworzy człowieka: studium antropologiczne, Poznań 2002. Ciukszo D., Dziecko w teatrze życia społecznego. Role społeczne dziecka wiejskiego na tle polskiej kultury ludowej, Olsztyn 2008. Dusza maluczka, a strata ogromna, red. W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński, Poznań 2004 (= Funeralia Lednickie. Spotkanie 6) Dzieciństwo i starość w ujęciu historyków, red. A. Obara-Pawłowska i M. Kołacz-Chmiel, Lublin 2016. Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. T.I: Starożytność i średniowiecze, red. J. Jundziłł, D. Żołądź-Strzelczyk, Bydgoszcz 2002. Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. T. II: Dzieje nowożytne, red. K. Jakubiak, W. Jamrożek, Bydgoszcz 2002. Flandrin J.-L., Historia rodziny, Warszawa 1998. Haratyk A., Rozwój opieki nad dziećmi i młodzieżą w Galicji doby autonomicznej, Wrocław 2002. Haratyk A., Udział społeczeństwa galicyjskiego w opiece nad dziećmi ubogimi i osieroconymi, Kraków 2007 Jonca M. Enfants terribles. Dzieci złe, źle wychowane w literaturze polskiej XIX wieku, Wrocław 2005. Kabacińska K., Zabawy i zabawki dziecięce w osiemnastowiecznej Polsce, Poznań 2007. Miłość idealna, miłość dziecka, red. B. Płonka-Syroka i in., Wrocław 2013. Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku, red. K. Jakubiak, Bydgoszcz 2000 Rodzina jako środowisko wychowawcze w czasach nowożytnych, red. J. Jakubiak, Bydgoszcz 1995 Zwyczaje, obrzędy i wierzenia urodzinowe cz. I: Zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z narodzinami i wychowaniem dziecka, WrocławCieszyn 2010 (=Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego t. 9/I) Zwyczaje, obrzędy i wierzenia urodzinowe cz. I: Zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z matką i dzieckiem, Wrocław-Cieszyn 2013 (=Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego t. 9/II) Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cz. I: Od średniowiecza do wieku XVIII, red. M. Dąbrowska i A. Klonder, Warszawa 2002. Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cz. II: Stulecia XIX i XX, red. E. Mazur, Warszawa 2003. Pachocka A. Dzieciństwo we dworze szlacheckim w I połowie XIX wieku, Kraków 2009. Przegląd Pedagogiczny 2012 nr 1 (=Dziecko w Polsce w XX wieku, red. M. Nawrot-Borowska, A. Ossowska-Zwierzchowska) Przegląd Historyczny 2012, t. 103, nr 4 (= Rodzina) Surdacki M., Dzieci porzucone w Szpitalu Świętego Ducha w Rzymie w XVIII wieku, Lublin 1998. W kręgu rodziny epok dawnych. Dzieciństwo, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, M. Gadocha, Warszawa 2014. Waksmund R., Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej, Wrocław 2000. W kręgu rodziny epok dawnych. Dzieciństwo, red. B. Popiołek i in., Warszawa 2014. Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1994 Wychowanie w rodzinie polskiej. Od schyłku XVIII do połowy XX wieku, red. K. Jakubiak i A. Winiarz, Bydgoszcz 2000 Wrzesińska A., Mwana znaczy dziecko, Warszawa 2005. Żołądź-Strzelczyk D., Kabacińska-Łuczak K., Codzienność dziecięca opisana słowem i obrazem. Życie dziecka na ziemiach polskich od XVI do XVIII wieku, Warszawa 2012. Życie prywatne Polaków w XIX wieku. T. V: Świat dziecka, red. J. Kita i in. Łódź 2016. Żydowskie dziecko, red. A. Jeziorkowska-Polakowska, A. Karczewska, Lublin 2013. ..................................................... data ...................................................................................................................................... podpis prowadzącego daną formę zajęć ..................................................... data ...................................................................................................................................... podpis koordynatora przedmiotu