Lista ważniejszych postaci historycznych i dynastii królewskich

Lista ważniejszych postaci historycznych i dynastii królewskich występujących w
tekście:
Wszystkie daty p.n.e.
Lugalzagesi – król miasta Umma 2355
Dynastia akadyjska
Sargon(Szarrukin) – 2340-2284
Rimusz
-2283-2275
Manisztusu
-2274-2260
Naramsin
-2259-2223
Szarkaliszari
-2222-2198
21 władców Gutejów 2220-2120
Ostatni z nich Tirigan
Gudea – król miasta Lagasz 2144-2124
Utuhengal – król miasta Uruk(Unug) – 2116-2110
III Dynastia z Ur
Urnammu- 2113-2096
Szulgi
- 2093-2046
Amarsin - 2045-2037
Szusin - 2036-2028
Ibbisin - 2027-2003
Dynastia Amorytów z Isin
Iszbierra- 2017-1985
Lipitisztar – 1985- 1953
Iszmedagan – 1953- 1935
Naplanum – król Larsy od 2025
Biblijni Królowie Kananejscy i ich przeciwnicy
Bera – król Sodomy
Birsza – król Gomory
Szinab – król Admy
Szemeber – król Seboim
Amrafel- patrz Amarsin
Ariach z Ellasaru – Eri Aku elamicki król Larsy
Kedorlaomer – Kudur- Laghamar król Elamu
Tidal – Tud-ghula wódz koczowniczych plemion
Melchizedek (Szarruken) – król UruSzalim czyli Jerozolimy
KRÓLOWIE EGIPTU
IX i X Dynastia z Herakleopolis
CHETI I -2170-2128
CHETI II – 2128- 2078
NEFERKARE- 2078-2068
CHETI III – 2068-2035
MERIKARE - 2035-2025
XI DYNASTIA TEBAŃSKA
MENTUHOTEP I – 2119-2110
INTEF I - 2110-2103
INTEF II - 2103-2054
INTEF III - 2054-2046
MENTUHOTEP II- 2046-1995
MENTUHOTEP III-1995-1983
MENTUHOTEP IV -1983-1976
Ważniejsi Bogowie Sumeryjscy( nazewnictwo sumeryjskie, akadyjskie, czasem
amoryckie)
DOM ENLILA
ANU - bóg nieba
AJA – żona Utu
ENLIL- prawowity syn Anu, król bogów .Pan powietrza
HAJA- ojciec SUD(Ninlil)
NIDABA – matka SUD
NINLIL- żona Enlila – Pani nieba i rozkazu
NINURTA- prawowity syn Enlila, bóg wojny i huraganu
BAU, BABA - żona Ninurty
NANNAR (SIN,Nanna)- pierworodny syn Enlila –bóg księżycowy
NINGAL – wielka pani. Żona Nannara
UTU ( Szamasz)- syn Nannara – słoneczny bóg prawa i sprawiedliwości
ERESHKIGAL- córka Enlila , Pani świata podziemnego
INANNA (Isztar) córka Nannara– bogini wojny i miłości
ISZKUR ( Adad) – najmłodszy syn Enlila, pan gór i grzmotu
SZARA- syn Inanny
ENBILULU- syn Enlila, opiekun rzek i kanałów
SIN (Nannar, Nanna) - pierworodny syn Enlila –bóg księżycowy
DOM ENKI
ANU – najwyższy bóg nieba
ENKI - pierworodny syn Anu. Pan tajemnic,ziemi , wody i Abzu
NINKI, Damkina - żona Enki
AMARUTU (Marduk) – pierworodny syn Enki
SARPANIT – żona Marduka
NERGAL – syn Enki, władca podziemi
GIBIL- syn Enki, władca ognia i światła
NINGISHZIDA – syn Enki, bóg wegetacji
DUMUZI- syn Enki, bóg pasterzy
NABU – syn Marduka, opiekun pisma i przeznaczenia
TASZMETUM – żona Nabu
ENSZAG- syn Enki, miał otrzymać Tilmun
GESZTINANNA- córka Enki, bogini winorośli
POZOSTALI BOGOWIE
ANZU
- przywódca bogów Igigi, który wykradł Enlilowi tablice przeznaczenia
NINMAH , NINHURSAG- siostra Enki i Enlila. Wielka Pani górskiego wierzchołka
NISABA - bogini pisma
NINKASZI- bogini warzenia piwa
NINSUN - matka Gilgamesza króla Uruk
NETI
- strażnik bram podziemnego świata
NUSKU - bóg ognia, wezyr Enlila
NAMTAR – bóg świata podziemnego ogłaszający wyroki losu
INSZUSZINAK – imię Ninurty w Elamie
Gallu i Asakku – demony
Zagarra- bóg snów
Kingaludda- bóg porywistych wiatrów
Lamasztu – demon żeński zagrażający dzieciom i kobietom w połogu
BOGOWIE KANAANEJSCY wymienieni w tekście
BAAL - Pan, utożsamiany z Hadadem ,sumeryjskim Iszkurem
DAGAN - bóg zboża
EL
- główny bóg Kanaanu, często utożsamiany z Enlilem
ANAT - siostra Baala
ASZERA - bogini płodności, małżonka Baala
ASZIRAT- małżonka Ela
RESZEF - kananejska nazwa Nergala
Szibani - jeden z synów Ela
Szalim - imię Szamasza, boga wschodzącego słońca
MOT (śmierć) i JAM(morze) siły destrukcji i przemijania zwalczające Baala
ZABABA- bóg wojny
DYNASTIA BOGÓW EGIPTU
PTAH - prastary, bóg stwórca
RA
- słoneczny, król bogów
SHU
- bóg będący uosobieniem powietrza
GEB
- bóg będący uosobieniem ziemi
OZYRYS - bóg zaświatów, uosobienie porządku i ładu
SETH
- demoniczny bóg pustyni wschodniej, uosobienie sił destrukcji
HORUS - syn Ozyrysa. Pierwszy faraon
THOT - bóg wszelkiej mądrości
INNI BOGOWIE EGIPTU
ANUBIS - bóg świata podziemnego
HATHOR - bogini matka, krowa lub lwica
HAPI
- bóg wylewów Nilu
MONTU - tebański bóg wojny
SOBEK - bóg krokodyl, Pan wód
SOKARIS- bóg świata podziemnego, władca zachodniej nekropolii
HERISZEF (Harsafes)- postać boga Horusa jako niebiańskiego stwórcy
NECHBET - boska opiekunka Górnego Egiptu. Czczona pod postacią sępa
NUN
- praocean, pierwotny chaos
UTO
- boska opiekunka Dolnego Egiptu. Czczona pod postacią kobry
ACH, BA, KA- rodzaje dusz
BES
-opiekun rodzących kobiet
Hathory
- siedem bogiń asystujących przy narodzinach i określających
przeznaczenie narodzonego
Nazwy krain geograficznych, rzek i ludów z tekstu:
Akad - ziemie na północ od Sumeru
Amuru- Amoryci
Anszan- górskie ziemie na płn. Od Elamu
Arattu - tu: góra Ararat
Asur - późniejsza Asyria
Elam - kraj na wschód od Sumeru
Gutejowie, Gutejczycy- prawdopodobnie Amoryci
Hatti - Hetyci
Hurri - Huryci
Idiglat - rzeka Tygrys
Kanaan- ziemie późniejszej Palestyny
Lulubi - prawdopodobnie plemię Amorytów
Magan - Egipt
Martu - Amoryci
Meluhha - prawdopodobnie dzisiejszy Sudan
Purattu - rzeka Eufrat
Paran
- pustynia na Synaju (hebr)
Sukkal - kurier, kontroler ( Sumer.)
Sukkalmach - kanclerz ( Sumer.)
Tilmun - prawdopodobnie Synaj
Umman Manda - prawdopodobnie Amoryci
Ur-Szalim- Jerozolima
WAGI I MIARY
Sykl(Sziklu) – 8,416 g
Manu(Mina) =6O sykli – 505 g
Biltu (Talent) = 60 manu – 30,5 kg
Sila – 0,842 l
Imeru = 100 sila- 84,2 l(ładunek osła)
Gur = 180 babilońskich sila =74 l
SŁOWNICZEK WYRAZÓW NIE WYJAŚNIONYCH W TEKŚCIE
Abzu - kraina, którą władał Enki, utożsamiana z krainą podziemi
Ach - jedna z siedmiu rodzajów duszy
Achet - horyzont,światłość , starożytna nazwa piramidy Cheopsa
Akiti - marcowe święto nowego roku
Anutu - instytucja królestwa
Arallu - Sumer. Kraina umarłych
Barbar- sumeryjska nazwa planety Jowisz
Ben-ben - symbol prapagórka, z którego wyłonił się świat ,zwieńczenie piramid i
obelisków w kształcie stożka
Czati - egips. wezyr
Duat - egipskie zaświaty
Duku - Sumer. święty pagórek na którym stawiano świątynie i ołtarze
Dumaku - Akad. darowizna na rzecz żony gdy zostawała przy rodzicach
Engar - Sumer. Majster ,specjalista
Enmeduranki - Sumer. pan znający przeznaczenie nieba i ziemi
Ensi - Sumer. Cywilny zarządca miasta, państwa
Enuma Elish - Sumer. Epos o stworzeniu świata
Entu
- najwyższa rangą kapłanka
Eszirtu - Akad. hebr. nałożnica, konkubina
Gun
- Sumer.danina
Gigunu - sumer. boska sypialnia w świątyni
Gipar - Sumer. pomieszczenia boga w świątyni
Iah
- egips. Księżyc
Kalam - sum. Określenie na Sumer i Akad
Kibaddu -Sumer. wzbijać się do góry
Ki-bal - ziemia buntownicza
Kiriat-Arbi – Amor. Nazwa Hebronu
Kawod - hebr. Pojazd Jahwe
Kubaba - królowa Kisz
Kudurru - rzeźbione kamienie graniczne w kształcie stożka
Lugal - Sumer. Wielki człowiek, mocarz, król
Lukur - kapłanki niższej rangi, ale też konkubina króla
Musz
- Sumer. królewski diadem, korona
Neczeru . neczer - egip. Strażnicy , bogowie
Nin-dingir
- Sumer. kapłanki średniej lub wyższej rangi
Sagan/Szagin
- Sumer. Zarządca wojskowy
Sangu
- Sumer.kapłan (umiejący liczyć)
Sedek
- hebr. Nazwa planety Jowisz
Szaduf
- arab. rodzaj żurawia służący nawadnianiu pól
Szerigtu
- Akad. posag wnoszony przez żony
Urigallu
- Sumer. Kapłani