STRATEGIA ROZWOJU GMINY KRASOCIN WPROWADZENIE STRATEGIE GMINNE Rozpoczynając proces planowania strategicznego w gminie musimy odpowiedzieć sobie na pytanie co rozumiemy przez planowanie strategiczne i dlaczego jest ono potrzebne gminie. Większość gmin posiada plany rozwojowe w poszczególnych dziedzinach życia społecznego, jednak kolejność i zakres ich wdrażania zależy zwykle od nacisków różnych grup czy od możliwości pozyskania środków na określony typ zadań. Ponieważ praktycznie każdy samorząd ma w swoim budżecie za mało środków w stosunku do potrzeb zachodzi więc konieczność określenia priorytetów w taki sposób, aby osiągnąć możliwie najlepszą efektywność wydatkowanych środków. Proces planowania strategicznego należy rozpocząć od dokładnej analizy stanu gminy w podstawowych sferach życia społecznego. Wnioski z przeprowadzonej diagnozy stanowią punkt wyjścia do określenia mocnych i słabych stron gminy a następnie zdefiniowania wynikających z nich szans i zagrożeń. Można w ten sposób wyznaczyć obszary priorytetowe oparte na mocnych stronach regionu i dla tych obszarów określić strategiczne cele i zadania. Proces ten powinien mieć charakter ciągły – niezbędny jest bieżący monitoring i ocena wdrażania planów strategicznych. Bieżąca kontrola pozwala na wprowadzanie we właściwym czasie korekt i poprawek w programach realizacyjnych. Ważnym aspektem planowania strategicznego jest możliwie szeroka konsultacja społeczna planowanych rozwiązań. Jednym z możliwych rozwiązań jest zaangażowanie w proces tworzenia strategii możliwie dużej reprezentacji mieszkańców. Ich doświadczenie i znajomość problemów gminy stanowi najcenniejsze źródło informacji o lokalnych potrzebach i dążeniach. Wyznaczone w procesie konsultacyjnym cele strategiczne będą akceptowane przez większość mieszkańców – co zdecydowanie ułatwi ich realizację i zwiększy zrozumienie społeczne dla podejmowanych przez Radę Gminy decyzji inwestycyjnych. Władze samorządowe powinny wnikliwie analizować uwagi mieszkańców zgłaszane w trakcie wdrażania strategii, ponieważ będą one stanowić cenne wskazówki do ewentualnych korekt planów działania. Strategia Rozwoju Gminy Krasocin Rozdział I I. Gmina Krasocin 1.1. RYS HISTORYCZNY Najdawniejsze dzieje Krasocina giną w mrokach historii. Nie dochowała się bowiem żadna notatka ani dokument, które by coś mówiły o powstaniu osady, będącej zaczątkiem dzisiejszej wsi. Tymczasem zabytki kultury materialnej Krasocina i okolic sięgają odległych czasów prehistorycznych i jednocześnie dowodzą, że na tym terenie już od bardzo dawna przebywał człowiek, być może z przerwami, i prowadził osiadły tryb życia. Najwcześniejszą ludność mezolityczną na obszarze Polski reprezentuje tzw. kultura komornicka (VIII tysiąclecie p.n.e.). Na znaleziska tej kultury natrafiono na wydmie „Pola pożydowskie” w Dąbrówce, gdzie ponadto odkryto narzędzia krzemienne innych kultur mezolitycznych: janisławickiej i chojnickopieńkowskiej. Na zabytki z okresu przedrzymskiego należące do kultury grobów kloszowych natrafiono w Czostkowie i Olesznie, a z okresu wpływów rzymskich w Świdnie. Z okresu wcześniejszego (od VII w.) i późniejszego (od XIII w.) średniowiecza pochodzą ułamki naczyń znalezione w Olesznie. Pierwszy dokument historyczny dotyczący Krasocina ukazał się dopiero 24 kwietnia 1325 r. w Gnieźnie. Wystawił go arcybiskup gnieźnieński Janisław, z okazji konsekracji kościoła w Fałkowie koło Radoszyc i nadania mu dziesięciny ze wsi Krasocin. Za czasów Polski piastowskiej Krasocin z przyległościami należał do włości królewskich po dawnej dzielnicy sandomierskiej. Na podstawie rejestrów poborowych z roku 1508 wiemy, że dziedzicem wsi był wówczas Mikołaj Rogiński, który prawdopodobnie sprzedał Krasocin Hieronimowi Szafrańcowi herbu Starykoń. Kolejnym właścicielem Krasocina w pierwszych latach XVII wieku został Adam Szypkowski, kanonik krakowski i kielecki. Po Szypkowskich właścicielami Krasocina były kolejno rody: Podolskich, Dobieckich, Stojowskich, Wilandów, Pokrzywickich. W okresie I wojny światowej pod okupacją austriacką Krasocin i Oleszno weszły w skład generalnego-gubernatorstwa lubelskiego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Krasocin i Oleszno weszły w skład powiatu włoszczowskiego i utworzonego województwa kieleckiego. Taki podział administracyjny przetrwał do II wojny światowej. W latach II wojny światowej w Krasocinie i okolicznych lasach działał silny ruch oporu. Po II wojnie światowej nastąpił dynamiczny rozwój Krasocina, który obecnie jest siedzibą gminy w województwie świętokrzyskim. Strona 5 Strategia Rozwoju Gminy Krasocin Rozdział I Wiatrak holenderski z I połowy XIX wieku - Krasocin Kapliczka „Grota NMP” 1909 – 1913 - Krasocin Strona 6 Strategia Rozwoju Gminy Krasocin Rozdział I 1.2. WARUNKI GEOGRAFICZNE 1.2.1. Położenie Gmina Krasocin położona w zachodniej części województwa na obszarze rolniczej jednostki strukturalnej „Północny-Zachód”, zajmuje powierzchnię 19.389 ha z czego 9897 ha tj. 50,7% zajmują użytki rolne i 7835 ha tj. 40,8% lasy, przy czym w strukturze użytków rolnych dominują grunty orne, które zajmują 6.979 ha czyli 36% ogólnej powierzchni gminy i 68,2% powierzchni użytków rolnych. Obszar gminy Krasocin leży na pograniczu dwóch dużych jednostek fizyczno-geograficznych: Niecki Nidziańskiej na południowym zachodzie i Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej na wschodzie. Północna część Niecki Nidziańskiej nosi nazwę Niecki Włoszczowskiej. Gmina Krasocin obejmuje fragment środkowej jej części, zwanej Równiną Pilczycy oraz południowo -wschodnią część, zwaną Garbami Czostkowa. Przez środkową część gminy przebiega z północnego-zachodu na południowy-wschód Pasmo Przedborsko –Małogoskie, stanowiące naturalną granicę Niecki Nidy i będące równocześnie najdalej na zachód wysuniętym pasmem Gór Świętokrzyskich. Najwyższe wzniesienie w obrębie gminy Krasocin wznosi się do 343,1 m n.p.m. i znajduje się w południowej części Pasma Przedborsko-Małogoskiego w miejscowości Cieśle, zaś najniżej położony punkt znajduje się w zachodniej części gminy na wysokości 214,3 m n.p.m. w miejscu gdzie rzeka Czarna opuszcza teren gminy, kierując się na zachód do Pilczycy. Obszar gminy Krasocin położony jest w dorzeczu Pilicy oraz częściowo w dorzeczu Białej Nidy (południowo-wschodni fragment gminy). Największym ciekiem jest Czarna (Pilczycka, Włoszczowska) prawobrzeżny dopływ Pilicy, stanowiąca fragment północno-zachodniej granicy gminy. Jej głównymi dopływami są Czarna (Mieczyńska) i Nowa Czarna, odwadniająca obszar gminy po północno-zachodniej stronie Pasma Przedborsko-Małogoskiego oraz Czarna Struga (Feliksówka) i Chotowska, odwadniająca obszar na południowy-zachód od Pasma. Pozostałe cieki powierzchniowe nie mają nazw własnych. Na terenie gminy brak jest naturalnych zbiorników wodnych. Występujące zbiorniki wodne na zachód od Koziej Wsi, na wschód i zachód od Chotowa na północny-zachód od Gajówki-Kuźnica, na północ od Sułkowa i na zachód o Ludyni mają charakter sztuczny i są wykorzystywane jako stawy rybne. Strona 7 Strategia Rozwoju Gminy Krasocin Rozdział I 1.2.2. Środowisko przyrodnicze Na terenie gminy najlepszymi glebami są gleby typu rędzin czarnoziemnych i brunatnych oraz deluwialnych i zalegają one na terenach płaskich lub łagodnych stokach i nie podlegają erozji. Powierzchnia tych gleb jest nieduża i są one prawnie chronione przed zmianą użytkowania. Pozostałe gleby na terenie gminy zaliczane do kl. V i VI nie są prawnie chronione i są one bardzo powszechne i dominujące na tym obszarze. Lasy zajmujące zachodnią i północną część gminy są urozmaicone po względem rodzaju siedlisk. Występuje tam: bór suchy, bór świeży, bór wilgotny, bór mieszany świeży, bór mieszany wilgotny, bór bagienny, rzadziej las mieszany. Dominującym gatunkiem jest sosna, olszyna, bardzo rzadko można spotkać brzozę i dąb. Lasy są dużym bogactwem gminy, ale jeszcze nie stanowią rozległej bazy dla rekreacji. 1.2.3. Klimat Obszar gminy został zaliczony do XV dzielnicy klimatyczno-rolniczej częstochowsko-kieleckiej, która obejmuje swym zasięgiem zachodnią część Wyżyny Małopolskiej łącznie z górami Świętokrzyskimi. Średnioroczna temperatura powietrza dla tego obszaru wynosi +7,0 oC, średnia temperatura stycznia –2,5 oC, a średnia temperatura lipca wynosi około +17,5 oC. Liczba dni z temperaturą większą od +25 oC, charakteryzująca dni gorące wynosi około 35 dni w roku. Potencjalny okres występowania dni gorących trwa od kwietnia do października. Minimalne temperatury powietrza występują przeważnie w styczniu i dochodzą do około –30 oC. Liczba dni mroźnych wacha się od 44 do 49 rocznie, a liczba dni z przymrozkami wynosi około 200. Średnia suma opadów w roku waha się od 600 do 650 mm. Największe sumy miesięczne opadów występują w lipcu i czerwcu i przekraczają 100 mm. Liczba dni pochmurnych wynosi około 120 z przewagą w grudniu, a największa liczba dni pogodnych we wrześniu. Wiatry wieją ze średnią prędkością 2-3 m/s i przeważnie z sektora zachodniego. Pokrywa śnieżna zalega przez 50-80 dni w roku, tworząc zwartą pokrywę w styczniu i lutym. Okres wegetacji kształtuje się w granicach od 200 do 210 dni rocznie. Strona 8 Rozdział I Strategia Rozwoju Gminy Krasocin 1.3. SAMORZĄD GMINNY 1.3.1. Skład osobowy Rady Gminy Krasocin. SKŁAD RADY GMINY KRASOCIN 1. Bartkowski Jan 2. Bukowski Bogdan 3. Chruściel Rafał 4. Dostał Andrzej 5. Grabiec Roman 6. Jasiowski Edward 7. Kapelusz Barbara 8. Konstanty Jan 9. Lewandowski Jerzy 10.Młynarczyk Andrzej 11.Sobczyk Czesław 12.Ślęzak Waldemar 13.Więckowicz Marian 14.Włodarczyk Józef 15.Ziętara Lucyna SKŁADY OSOBOWE KOMISJI RADY GMINY 1. Komisja Rewizyjna : 1. Lewandowski Jerzy - przewodniczący komisji 2. Kapelusz Barbara - wiceprzewodniczący komisji 3. Chruściel Rafał 4. Grabiec Roman 5. Ślęzak Waldemar Strona 9 Rozdział I Strategia Rozwoju Gminy Krasocin II. Komisja Planowania, Budżetu i Inwentaryzacji : 1. Włodarczyk Józef - przewodnicząca komisji 2. Konstanty Jan - wiceprzewodniczący komisji 3. Lewandowski Jerzy 4. Młynarczyk Andrzej 5. Więckowicz Marian III. Komisja Rolnictwa, Ochrony Środowiska i Ochrony P.Poż. : 1. Młynarczyk Andrzej - przewodniczący komisji 2. Ślęzak Waldemar - wiceprzewodniczący komisji 3. Bartkowski Jan 4. Chruściel Rafał 5. Więckowicz Marian IV. Komisja Zdrowia, Opieki Społecznej, Oświaty i Kultury : 1. Grabiec Roman - przewodniczący komisji 2. Dostał Andrzej - wiceprzewodniczący komisji 3. Bartkowski Jan 4. Kapelusz Barbara 5. Włodarczyk Józef VI. Komisja Regulaminowo – Statutowa, Dyscyplinarna II Instancji i Informacyjna : 1. Dostał Andrzej - przewodniczący komisji 2. Konstanty Jan - wiceprzewodniczący komisji 3. Jasiowski Edward Strona 10 Rozdział I Strategia Rozwoju Gminy Krasocin 1.4. BUDŻET GMINY Głównym skladnikiem dochodu gminy jest subwencja. Procentowy jej udział zwiększył się po przejeciu przez gminę finansowania oświaty. Od roku 1996 największą pozycję w wydatkach gminy stanowia wydatki na oświatę. Corocznie znaczne kwoty przeznaczane są na inwestycje – w dziale rolnictwo (wodociągi); transport (drogi); łączność (telefonizacja); ochrona zdrowia (ośrodek zdrowia w Olesznie). W tabelach przedstawione są dane dotyczące dochodów i wydatków gminy Krasocin w latach 1994 -1998. Dane DOCHODY WŁASNE GMINY 1994 1995 1996 1997 1998 902 355,10 1 607 621,00 1 948 710,00 2 335 408,00 2 575 325,00 SUBWENCJE 167 537,70 229 172,20 2 780 474,00 3 513 091,00 4 628 516,00 DOTACJE 211 725,00 555 127,00 766 690,00 1 031 407,00 1 144 853,00 UDZIAŁ W PODATKACH STANOWIĄCYCH DOCHÓD BUDŻETU PAŃSTWA 698 827,00 940 170,00 1 102 189,00 1 236 812,00 1 623 821,00 Strona 11 Rozdział I Strategia Rozwoju Gminy Krasocin Rolnictwo Transport Łączność Gospodarka komunalna Gospodarka mieszkaniowa Oświata i wychowanie Kultura i sztuka Ochrona zdrowia Opieka społeczna Kultura fizyczna i sport Różna działalność Administracja państwowa i samorządowa Finanse Różne rozliczenia RAZEM Wydatki ogółem (tyś. zł) 2 557 503 4 214 908 8 005 1 147 280 305 750 3 994 658 719 196 101 638 2 606 713 87 167 314 910 3 500 978 55 368 176 789 19 790 863 1994 Wydatki na % inwestycje budżetu (tyś. zł) 12,92% 2 275 000 21,30% 35 980 0,04% 8 005 5,80% 0 1,54% 97 222 20,18% 1 627 000 3,63% 322 144 0,51% 0 13,17% 0 0,44% 0 1,59% 0 17,69% 0 0,28% 0 0,89% 0 100,0% 4 365 351 %w danym dziale 88,95% 0,85% 100,0% 0,00% 31,80% 40,73% 44,79% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 22,06% Wydatki ogółem (tyś. zł) 2 560 000 4 349 330 210 000 1 330 000 433 730 5 216 250 793 000 50 000 2 826 100 160 000 200 000 5 081 350 30 000 210 000 23 449 760 1995 Wydatki na % inwestycje budżetu (tyś. zł) 10,92% 2 100 000 18,55% 1 800 000 0,90% 0 5,67% 0 1,85% 130 000 22,24% 1 920 000 3,38% 60 000 0,21% 0 12,05% 0 0,68% 70 000 0,85% 0 21,67% 0 0,13% 0 0,90% 0 100,0% 6 080 000 %w danym dziale 82,03% 41,39% 0,0% 0,00% 29,97% 36,81% 7,57% 0,00% 0,00% 43,75% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 25,93% Rolnictwo Transport Łączność Gospodarka komunalna Gospodarka mieszkaniowa Oświata i wychowanie Kultura i sztuka Ochrona zdrowia Opieka społeczna Kultura fizyczna i sport Różna działalność Administracja państwowa i samorządowa Finanse Różne rozliczenia RAZEM Wydatki ogółem (tyś. zł) 222 811 854 346 178 000 166 989 4 113 319 82 330 180 086 612 804 10 000 20 000 881 268 15 000 62 000 7 398 953 1997 Wydatki na % inwestycje budżetu (tyś. zł) 3,01% 125 000 11,55% 165 778 2,41% 40 000 2,26% 40 000 55,59% 279 000 1,11% 0 2,43% 160 000 8,28% 0 0,14% 0 0,27% 0 11,91% 100 000 0,20% 0 0,84% 0 100,0% 909 778 %w danym dziale 56,10% 19,40% 22,47% 23,95% 6,78% 0,00% 88,8% 0,00% 0,00% 0,00% 11,35% 0,00% 0,00% 12,30% Wydatki ogółem (tyś. zł) 426 599 731 021 170 000 175 977 190 805 5 435 042 150 923 289 083 712 187 5 000 15 000 1 008 445 20 000 50 000 9 380 082 1998 Wydatki na % inwestycje budżetu (tyś. zł) 4,55% 277 000 7,79% 110 000 1,81% 170 000 1,88% 11 977 2,03% 0 57,94% 680 000 1,61% 40 000 3,08% 200 000 7,59% 0 0,05% 0 0,16% 0 10,75% 100 000 0,21% 0 0,53% 0 100,0% 1 588 977 %w danym dziale 64,93% 15,05% 100,0% 6,81% 0,00% 12,51% 26,50% 69,2% 0,00% 0,00% 0,00% 9,92% 0,00% 0,00% 16,94% Wydatki ogółem (tyś. zł) 397 651 785 224 108 500 95 934 3 636 354 71 321 103 000 376 064 4 000 10 000 675 072 10 000 62 000 6 335 120 1996 Wydatki na % inwestycje budżetu (tyś. zł) 6,28% 330 000 12,39% 82 250 1,71% 0 1,51% 0 57,40% 200 000 1,13% 0 1,63% 103 000 5,94% 0 0,06% 0 0,16% 0 10,66% 20 000 0,16% 0 0,98% 0 100,0% 735 250 %w danym dziale 82,99% 10,47% 0,00% 0,00% 5,50% 0,00% 100,0% 0,00% 0,00% 0,00% 2,96% 0,00% 0,00% 11,61% 1999 prognoza p Wydatki na Wydatki %w % ogółem inwestycje danym budżetu (tyś. zł) (tyś. zł) dziale 489 029 4,27% 282 790 57,83% 259 500 2,26% 234 500 90,37% 400 000 3,49% 0 0,0% 338 647 2,96% 150 000 44,29% 245 199 2,14% 20 500 8,36% 6 823 096 59,54% 1 578 000 23,13% 127 936 1,12% 0 0,00% 370 960 3,24% 300 000 80,9% 1 103 504 9,63% 0 0,00% 15 000 0,13% 0 0,00% 25 000 0,22% 0 0,00% 1 132 236 9,88% 120 000 10,60% 25 000 0,22% 0 0,00% 105 000 0,92% 0 0,00% 11 460 107 100,0% 2 685 790 23,44% Strona 12