Temat: Mięczaki – zwierzęta o miękkim niesegmentowanym ciele.

advertisement
Temat: Mięczaki – zwierzęta o miękkim
niesegmentowanym ciele.
Mięczaki to bardzo zróżnicowana grupa
bezkręgowców. Pod względem
liczebności ustępuje tylko stawonogom.
Zwierzęta te zasiedlają całą kulę ziemską
– większość w wodach słonych,
nieliczne w wodach słodkich, a także
na lądzie, w miejscach odznaczających
się dużą wilgotnością.
Mięczaki są zwierzętami żyjącymi wolno
lub w sposób osiadły. Ich rozmiary są
bardzo zróżnicowane – od niewielkich
ślimaków do kałamarnicy olbrzymiej.
1. Ogólna budowa ciała.
Wszystkie mięczaki mają miękkie, pozbawione szkieletu ciało
okryte częściowo lub całkowicie muszlą.
Ciało mięczaków dzieli się najczęściej na trzy części: głowę,
worek trzewiowy i nogę.
Worek trzewiowy zawiera większość narządów wewnętrznych.
Jest okryty fałdem mięśniowym – płaszczem. Przestrzeń
pomiędzy workiem trzewiowym a płaszczem to jama
płaszczowa, w której znajdują się m.in. narządy wymiany
gazowej (płuco lub skrzela).
Pokrycia ciała
Ciało mięczaków pokrywa jednowarstwowy nabłonek. Zawiera on liczne
gruczoły wydzielające śluz oraz – na brzegu płaszcza – gruczoły
wytwarzające substancje (węglan wapnia) budujące muszlę.
Muszle mięczaków są bardzo zróżnicowane: jednoczęściowe
(u ślimaków), złożone z dwóch części (u małży) lub z kilku płytek
(chitony). U niektórych mięczaków muszla jest częściowo lub całkowicie
zredukowana (u głowonogów).
W niekorzystnych warunkach otoczenia (zbyt małej wilgotności, zimnie)
ślimaki chowają się do muszli, której otwór zabudowują wieczkiem ze
śluzu i węglanu wapnia.
2. Charakterystyka ślimaków.
Budowa wewnętrzna ślimaka winniczka
Czynności życiowe ślimaków
Oddychanie – ślimaki lądowe są płucodyszne, co oznacza,
że ich narządem oddechowym są płuca. Ślimaki wodne
są skrzelodyszne – posiadają skrzela. U wielu odmian
mięczaków wykształciły się modyfikacje skrzeli np. skrzela
wtórne.
Krążenie – mięczaki mają otwarty układ krwionośny. Krew
pompowana jest przez serce, znajdujące się przeważnie
w części grzbietowej worka trzewiowego.
Odżywianie – ślimaki pobierają pokarm otworem
gębowym, w którym znajduje się tarka służąca do
zeskrobywania i rozdrabniania pokarmu. Pokarm
z gardzieli trafia do żołądka, w którym odbywa się
trawienie. Ślimaki lądowe to z reguły
roślinożercy, wodne – to głównie drapieżcy.
Niektóre są padlinożercami.
Czynności życiowe ślimaków
Odbieranie i przewodzenie bodźców – ślimaki mają dobrze
rozwinięte narządy zmysłów czucia i równowagi, umiejscowione
wokół otworu gębowego, na brzegach płaszcza i nogi, a także na
czułkach. Oczy są umieszczone na szczycie lub u podstawy
drugiej pary czułków.
Wydalanie – ślimaki posiadają
parzyste nerki. Mocz uchodzi z nerek
do jamy płaszczowej, skąd jest
wydalany na zewnątrz.
Rozmnażanie i rozwój – ślimaki rozmnażają się wyłącznie płciowo.
Mogą być rozdzielnopłciowe lub obojnacze. Są jajorodne, a ich
rozwój jest prosty.
kreatury.wordpress.com/2013/12/01/jak-pasozyt-wykorzystuje-slimaka
3. Charakterystyka małży.
Budowa małży
Ciało małża znajduje się w muszli
zbudowanej z dwóch symetrycznych
połówek. Łączą się one mięśniami i więzadłami, dzięki którym
muszla może się poruszać.
Małże posiadają nogę służącą do poruszania się oraz worek
trzewiowy okryty płaszczem.
Syfony: wpustowy i wypustowy, służą do pobierania
i oddawania wody – filtrowania. Rolę filtra pełnią skrzela,
które jednocześnie służą do wymiany gazowej. Skrzela
odfiltrowują z wody cząstki pożywienia, które trafiają do układu
pokarmowego.
Małże żyją zagrzebane w mule lub piasku na dnie zbiorników
wodnych. W ten sposób ukrywają się przed naturalnymi
wrogami.
Różnorodność małży
4. Charakterystyka głowonogów.
Do tej gromady należą mięczaki żyjące
w wodach o dużym zasoleniu,
zazwyczaj swobodnie pływające.
Mają wyraźnie wyodrębnioną głowę,
a noga przekształcona jest w ramiona
otaczające otwór gębowy.
Głowonogi posiadają dwie
Ramiona służą do chwytania
silne rogowe szczęki
pożywienia, pomagają też
przypominające papuzi
w pływaniu. Są zaopatrzone
dziób.
w liczne przyssawki, dzięki którym
zwierzę może skuteczniej chwycić
i przytrzymać ofiarę. Wszystkie
głowonogi są drapieżnikami.
Ciekawostki
Głowonogi poruszają się
dzięki lejkowi, który
Głowonogi mają zdolność
prowadzi do jamy
maskowania się, czyli szybkiej
płaszczowej. Gdy głowonóg zmiany koloru ciała.
wyrzuca z niej wodę przez Głowonogi są inteligentne: mają
lejek, tworzy się siła
dobrze rozwinięty mózg
odrzutu, umożliwiająca
i potrafią się uczyć np. otworzyć
szybkie poruszanie się.
słoik, by wydostać z niego
Podczas ucieczki niektóre
pożywienie, czy ominąć szklaną
ścianę.
głowonogi uwalniają
z gruczołu czernidłowego Ich oczy są podobne
ciemną substancję, która
w budowie do oczu człowieka,
powoduje zmętnienie wody
mają zdolność akomodacji.
i umożliwia ucieczkę.
Jakość widzenia głowonogów
jest bardzo wysoka.
Przegląd głowonogów
Download