Program Socjoterapeutyczny 2013

PROGRAM
ZAJĘĆ
WYCHOWAWCZYCH
Z ELEMENTAMI SOCJOTERAPII
„W ZGODZIE ZE SOBĄ”
DLA UCZNIÓW
Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM
W STOPNIU UMIARKOWANYM I ZNACZNYM ORAZ
Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI SPRZĘŻONYMI
W ZESPOLE SZKÓŁ NR 2
W RADOMIU
OPRACOWAŁY:
mgr BEATA BRZEZIŃSKA
mgr IWONA SZAŁAS
RADOM 2013 r.
1
SPIS TREŚCI
1. WSTĘP……………………………………………………………………….3
2. CELE PROGRAMU………………………………………………………...4
3. TREŚCI PROGRAMOWE…………………………………………………5
4. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW…………………………………….9
5. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA………………………………………9
6. UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU…………………………………10
7. EWALUACJA PROGRAMU……………………………………………..11
BIBLIOGRAFIA……………………………………………………………...11
ZAŁĄCZNIK NR 1…………………………………………………………...12
ZAŁĄCZNIK NR 2…………………………………………………………...13
2
„Świadomość swojej wartości daje optymizm i siłę,
pomaga wykorzystać potencjał tkwiący w człowieku.”
1. WSTĘP
To, jak ludzie myślą o sobie i co do siebie czują wpływa na sposób, w jaki
traktują własną osobę i innych ludzi. Samoakceptacja przejawia się w dostrzeganiu
własnej niepowtarzalności, lubieniu siebie – mimo słabości, wad. Wyzwala zaufanie
i wiarę we własne siły, skłania do wykorzystania indywidualnych możliwości. Na
przeciwnym biegunie jest brak akceptacji siebie, która przejawia się w podkreślaniu
własnych niedostatków, niezauważaniu lub nie docenianiu tego, co już się osiągnęło,
braku wiary w siebie i własne możliwości.
Kilkuletnia praca z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną intelektualnie
pozwoliła nam zaobserwować
problemy z jakimi spotyka się młody człowiek
w grupie społecznej. Postrzeganie przez nich swojej niepełnosprawności powoduje, że
ich samoocena i poczucie własnej wartości są często zaniżone. Obserwując młodych
ludzi widzimy konieczność udzielania im pomocy w budowaniu pozytywnego obrazu
samego siebie, w ulepszaniu kontaktów między sobą
poprzez wykorzystanie
indywidualnych talentów, chcemy pomóc im polubić siebie i innych.
Chcąc pomóc młodzieży w zmianie stosunku do siebie, ułatwić dostrzeżenie
mocnych stron, uczyć jak korzystnie je zaprezentować, wzmacniać wiarę we własne
możliwości, stworzyć klimat w którym samoakceptacja, poczucie własnej wartości
tworzą się, rozwijają, wzmacniają, postanowiłyśmy napisać program zajęć
wychowawczych wykorzystujący wybrane techniki socjoterapeutyczne.
Zajęcia o charakterze socjoterapeutycznym stwarzają okazję do poznania,
wypróbowania i wyćwiczenia nowych sposobów zachowania, lepszego poznania
siebie, docenienia swoich mocnych stron i wykorzystania ich w różnych sytuacjach
oraz szukania wsparcia i pomocy. Powodują rozładowanie napięć przez różne formy
aktywności, odblokowanie i ujawnienie emocji podczas zajęć grupowych.
3
2. CELE PROGRAMU
Cel główny programu:
Wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia, osiągniecie
maksymalnej zaradności i niezależności na miarę indywidualnych możliwości.
Cele szczegółowe:
- budowanie pozytywnego obrazu samego siebie,
- zwiększenie poczucia własnej wartości i możliwości osiągania sukcesów
- odreagowanie napięć i emocji,
- zaspokojenie potrzeby bycia ważnym
- nawiązywanie pozytywnych relacji z kolegami
- rozwijanie twórczej aktywności przez różnorodne działania plastyczne
- zapewnienie poczucia bezpieczeństwa, akceptacji, życzliwości.
- doskonalenie umiejętności współpracy i współdziałania w grupie
- kształtowanie pozytywnej motywacji do podejmowania zadań
4
3. TREŚCI PROGRAMOWE
Bloki
Tematyka zajęć
Sposób realizacji
programowe
Budowanie
-zabawa: „Powiedz coś miłego osobie
1.Moje zalety.
siedzącej obok ciebie….”
samooceny,
poczucia własnej
-rundka; „Co lubię robić w domu, szkole,
wartości i wiary
na podwórku ….”
we własne siły.
-praca plastyczna pt. „Jestem wyjątkowy
– moje zainteresowania” - wycinanie z
kolorowych gazet ilustracji
przedstawiających ulubione przedmioty.
2.Wzmacniamy
-zabawa: „Dwa rzędy” – uczniowie
poczucie własnej
ustawiają się twarzami do siebie, witają
wartości.
się jak kolega z kolegą, nauczyciel i
uczeń, matka i dziecko
-rundka: powiedz coś dobrego o sobie,
powiedz coś miłego swojemu koledze,
- praca w kręgu: „Kto to jest?” prowadzący odczytuje całej grupie
przygotowane wcześniej pozytywne
charakterystyki poszczególnych osób,
uczniowie starają się odgadnąć kto to jest
-rysunek dla mojego kolegi pt. „ Mój
przyjaciel”.
-zabawa: „Dodaj swój ruch”, osoba
3.Moje sukcesy.
zaczynająca zabawę wykonuje prosty
ruch, następna go powtarza i dodaje swój
itd.
-rundka: „najlepiej umiem…, „podobam
się innym bo…”
5
-zabawa: „Niezwykłe ludziki” –
odegranie roli np.: jestem piłeczką, żabą,
drzewem na silnym wietrze itp.
-rysunek pt: „Ręka sukcesu”
4.Jestem
-zabawa „Uroczystość” – każdy z
niepowtarzalny.
uczestników zabawy do swojego sąsiada
po prawej stronie mówi, podoba mi się
dzisiaj twój….Chciałem ci powiedzieć,
że….
-rundka: ta osoba jest wśród nas i
ma…uczniowie odgadują o której osobie
jest mowa
-rysunek „Jestem jedyny,
niepowtarzalny” – odbijanie na kartce
palców, dłoni.
Emocje
i
1.Rozpoznajemy i
- zabawa: „Wszystkie dzieci które…np.
nazywamy uczucia.
mają niebieskie oczy,”
- oglądanie kolorowych ilustracji z gazet
uczucia.
obrazujących uczucia, nazywanie ich
- praca plastyczna pt. „Nasze uczucia”
wycinanie z gazet ilustracji obrazujących
uczucia.
2.Wyrażamy uczucia
-rundka: „Uzupełnij zdania, boję się,
swoje oraz szanujemy że…., smucę się, gdy…., złości mnie że,
…..cieszę się że…….
uczucia innych.
- zabawa „Jakie to uczucie….” pokazywanie twarzą oraz postawą ciała
danej emocji.
- „Malowanie uczuć” – malowanie kartki
kolorem wyrażającym aktualny nastrój.
6
3.Uczucia mogą się
-rundka: pokazywanie obrazków o
zmieniać.
różnorodnej tematyce, nazywanie uczuć:
„co czujesz jak widzisz…np. kota, burzę,
mamę itp.
-zabawa „pociąg”- uczniowie naśladują
pociąg, poruszają się po okręgu, kiedy
osoba prowadząca(tzw. lokomotywa)
mówi stop, wszyscy starają się usiąść na
krzesłach, dla kogo zabraknie miejsca
zaczyna zabawę od początku
-praca plastyczna: „Jestem radosny –
jestem smutny”
4.Jak radzić sobie z
-rundka - „Jak się dzisiaj czuję, jak
trudnymi emocjami.
minął mi dzień” – uczniowie mówią o
swoim nastroju
- trening relaksacyjny, trening
oddechowy
-rysunki- „Moja złość”, po wykonaniu
rysunku uczniowie wyrzucają go do
kosza, „Moja uśmiechnięta twarz” –
uczniowie rysują swoją zadowoloną
twarz
Umiejętności
społeczne:
1.Komunikacja
-zabawa: „ciepło – zimno” uczeń szuka
słowna.
ukrytego przedmiotu, pozostali
zasady dobrej
naprowadzają go przez podpowiedź –
komunikacji,
ciepło(przedmiot jest blisko), zimno
(przedmiot jest daleko)
sztuka
-rundka : „słowa, które są miłe, słowa,
odmawiania
które ranią”
i decydowania.
-„Malowanie kwiatka” – uczniowie
malują (wyklejają) obrazek zgodnie z
instrukcją czytaną przez nauczyciela.
7
2. Komunikacja
-zabawa „Odgadnij hasło”, uczniowie
niewerbalna, język
odgadują hasła, które pokazuje
ciała.
nauczyciel, np. rozmowa przez telefon,
gra na komputerze, zwierzęta itp.
-pokaż – jak składamy życzenia, idziemy
pod parasolem, jedziemy samochodem,
pociągiem, jak robimy ciasto itp.
-zabawa „Lustro”, uczniowie naśladują
ruchy rąk pokazywane prze nauczyciela
-rysunek „Ulubiony przedmiot”, lub
pomaluj zgodnie z instrukcją
3.Co to znaczy być
-zabawa „baloniki”-uczniowie
asertywnym -
przywiązują balon do prawej kostki,
rozwijanie zachowań
ustawieni w kole mają niszczyć balony
asertywnych
innych pozostawiając swój nietknięty
-rundka: „Co mi wolno, czego nie mogę
robić w szkole…”
-rozmowa: nauczyciel podaje przykłady
różnorodnych zachowań, uczniowie
oceniają kiedy powiedzieć „nie”
-praca plastyczna: „ Nie” – wycinanie z
gazet ilustracji przedstawiających
nieodpowiednie zachowania.
8
4. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
Metody i techniki pracy:
- rozmowa kierowana
- rundka
- praca w kręgu
- rysunek, plakat
- scenki
- zabawy i gry
Formy:
-indywidualna
-zespołowa
Pomoce dydaktyczne:
karty pracy, historyjki słowno-obrazkowe, artykuły szkolne i plastyczne, sprzęt
audiowizualny,
5. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA
Uczeń, w miarę własnych możliwości psychofizycznych, powinien:
- aktywnie uczestniczyć w zajęciach
- przejawiać w swoim zachowaniu właściwe umiejętności społeczne
- współpracować w grupie rówieśniczej
9
6. UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU
Program przeznaczony jest dla uczniów ZS nr 2 w Radomiu upośledzonych
umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz z niepełnosprawnościami
sprzężonymi.
Program będzie realizowany w roku szkolnym 2012/2013 od marca do maja.
Zajęcia prowadzone będą raz w tygodniu w wymiarze dwóch godzin lekcyjnych, w
dwóch grupach:
- grupa I: klasa I b przysposabiająca do pracy
- grupa II : wybrani uczniowie uczęszczający do świetlicy szkolnej
Jest on zgodny z Podstawą programową kształcenia ogólnego dla szkół
specjalnych: podstawowych, gimnazjalnych i
przysposabiających do pracy dla
uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz
dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z Programem Wychowawczym
i Programem Profilaktyki.
Układ treści
programowych
ma charakter
otwarty, a ilość godzin
przeznaczonych na realizację danej tematyki zależy od prowadzącego zajęcia.
W doborze gier, zabaw, ćwiczeń prowadzące zajęcia będą uwzględniać
potrzeby
rozwojowe i możliwości psychofizyczne dzieci oraz charakter ich zaburzeń.
Do realizacji programu będą wykorzystywane pomoce i środki dydaktyczne tj.
karty pracy, sprzęt audiowizualny, historyjki obrazkowe, przybory plastyczne itp.
Realizacja treści będzie opierać się na pracy w grupie z uwzględnieniem
indywidualnych możliwości uczniów.
10
7. EWALUACJA PROGRAMU
Program zostanie poddany ewaluacji. Będzie ona przeprowadzona w następujący
sposób:
1. Obserwacja uczestników podczas zajęć. Załącznik nr 1.
2. Ocena zajęć przez uczniów. Załącznik nr 2.
BIBLIOGRAFIA
1. Frąk T. : „Gry i zabawy integracyjne”, WSP, Legnica 2014
2. Jak żyć z ludźmi. Program Profilaktyczny dla młodzieży. MEN, Warszawa,
1998.
3. Klaus W. Vopel.: „Umiejętność współpracy w grupach: zabawy i
improwizacje”, cz. 1, Jedność, Kielce, 2002.
4. Rojewska J. Grupa bawi się i pracuje”, Wrocław, 2000.
5. Sawicka K. (red.): „Socjoterapiia”, Centrum Metodyczne Pomocy
Psychologiczno – Pedagogicznej MEN, Warszawa, 1999.
6. Sobolewska Z.: „Zajęcia socjoterapeutyczne dla dzieci i młodzieży – zasady
projektowania zajęć”, OPTA, Warszawa, 1993.
7. Strzemieczny, J.: „Zajęcia socjoterapeutyczne dla dzieci i młodzieży”, PTP,
Warszawa, 1993.
11
ZAŁĄCZNIK NR 1 .
Obserwacja uczestników podczas zajęć………………………………………………..
1. Aktywność i zaangażowanie na zajęciach
A
B
C
A
B
C
A
B
C
2. Współpraca w grupie
3. Zachowanie uczniów
A) bardzo dobrze
B) dobrze
C) słabo
12
ZAŁĄCZNIK NR 2
Ocena zajęć przez……………………………………………………………………….
TEMATY ZAJĘĆ
OCENA ZAJĘĆ
Moje zalety
Wzmacniamy poczucie własnej wartości
Moje sukcesy
Jestem niepowtarzalny
Rozpoznajemy i nazywamy uczucia
Wyrażamy uczucia swoje oraz szanujemy uczucia
innych
Uczucia mogą się zmieniać
Jak radzić sobie z trudnymi emocjami
Komunikacja słowna
Komunikacja niewerbalna, język ciała
Co to znaczy być asertywnym, rozwijanie
zachowań asertywnych.
13