Depresja – co trzeba wiedzieć, żeby pomóc bliskim W marcu 2013 r

Depresja – co trzeba wiedzieć, żeby pomóc bliskim
W marcu 2013 r. zorganizowaliśmy spotkanie w kościele Św. Anny z osobami
zainteresowanymi depresją. Poprowadziła je dr Irena Poprawska, psychiatra, członek
Rady Fundacji „Bezpieczeństwo dla Pacjentów.”
Poniżej przedstawiamy fakty na temat depresji z literatury medycznej.
Depresja cechuje się pogorszeniem nastroju, zmniejszeniem energii i aktywności
oraz zainteresowań. Wielu uczestników spotkania było zainteresowanych jak
rozpoznać depresję, jak pomóc sobie, ale i najbliższym, gdy pada diagnoza o tej
chorobie w gabinecie lekarza. Aby zdiagnozować depresję, wyszczególnione
wcześniej cechy muszą osiągnąć natężenie istotne klinicznie, ponieważ nie każda
depresja jest chorobą psychiczną.
Cechy powyższe są najbardziej istotne w rozpoznaniu, lecz nie znaczy to, że jedyne.
Podamy tu najczęściej zauważane i wymieniane objawy przez chorych w gabinecie są to:
- nastrój smutku, żalu, obojętności- poczucie zmęczenia, utraty energii, izolowanie
się od otoczenia, porzucenie zwykłych kontaktów, brak zainteresowania tym, co
zawsze pociągało, a także ważnymi obowiązkami, drażliwość, wpadanie w gniew,
płaczliwość, frustracja - ciągłe niezadowolenie. Pojawiają się także: bóle głowy,
wzrost lub brak apetytu i wzrost lub spadek wagi, spadek libido, zaburzenia snu.
U niektórych pacjentów nasila się poczucie winy, przypominają sobie dawne błędy,
złe wybory życiowe, odczuwają poczucie małej wartości, pojawiają się niekiedy myśli
samobójcze. Pojawia się także niezdolność do skupienia uwagi, wytrwania przy
czynnościach wymagających wysiłku intelektualnego.
Zgromadzenie nawet kilku tych cech w odpowiednim nasileniu wystarcza do
rozpoznania depresji.
Spotykamy różne podziały depresji.
Depresja reaktywna
jest to depresja pojawiająca się w reakcji na niekorzystne wydarzenia życiowe,
najczęściej na stratę. Depresję tę charakteryzuje przede wszystkim krótszy czas
trwania, mniejsze nasilenie, duża wrażliwość na psychoterapię, wsparcie innych
osób.
Depresja endogenna
jest chorobą psychiczną. Może pojawić się w związku z niekorzystnym wydarzeniem
życiowym, ale i bez takiego związku. Osiąga nasilenie niewspółmierne do tego
wydarzenia. Czas trwania rozciąga się na wiele miesięcy. Wymaga leczenia
farmakologicznego - zawsze, czasem szpitalnego. W najcięższych przypadkach
psychoterapia nie powoduje zmiany stanu psychicznego. Najważniejszymi cechami
tej depresji są spowolnienie, obojętność uczuciowa, myśli o śmierci, spadek masy
ciała, zaburzenia snu. Depresja endogenna pojawia się cyklicznie w ciągu życia.
Obserwowana jest też w kolejnych pokoleniach.
Myśli samobójcze w depresji świadczą o jej krańcowym nasileniu. Myśli samobójcze
dla człowieka chorego na depresję są często naturalną konsekwencją braku nadziei,
niewiary w możliwość rozwiązania trudnych problemów; są w końcu podpowiedzią
rozwiązania tychże problemów - czyli uwolnienia się od niemożliwie wydawałoby się
ciężkiego życia.
Myśli samobójczych nie da się wyperswadować. Nie da się przekonać chorego na
depresję chcącego popełnić samobójstwo, że nie warto, że życie jest piękne itp.
Wynika to z braku krytycyzmu u chorego - jest on zdolny oceniać siebie, swoją
przyszłość tylko z pozycji depresji.
Wystąpienie myśli samobójczych w depresji zawsze wymaga leczenia
farmakologicznego, a czasem leczenia w szpitalu psychiatrycznym - szczególnie, gdy
osoba chora mieszka sama lub jest zdana na siebie; tym bardziej gdy sama opiekuje
się dziećmi.
Nie zawsze myśli samobójcze są objawem depresji. Depresję zawsze rozpoznaje
lekarz biorąc pod uwagę całokształt stanu psychicznego.
Najczęstszą sytuacją, gdy pojawiają się myśli samobójcze, a nie ma depresji, jest
zespół abstynencyjny w przebiegu uzależnienia od alkoholu. Myśli samobójcze
pojawiają się w zespołach abstynencyjnych z towarzyszącym lękiem, niepokojem, u
alkoholików pijących wiele lat (3. lub 4. faza choroby alkoholowej).
Myśli samobójcze przeżywają także osoby z nieprawidłowo ukształtowaną
osobowością. W chwilach trudnych problemów, kłopotów życiowych, doświadczenia
deprywacji (pozbawienia dóbr istotnych dla danej osoby) dochodzi do myśli o
samobójstwie. Takie myśli wynikają z braku zdolności do prawidłowego czy
konstruktywnego przeżywania stresu i są często używane jako wentyl
bezpieczeństwa, ucieczka.
Bez względu, czy myśli samobójcze są częścią depresji, czy innego zaburzenia
psychicznego, stanowią ryzyko popełnienia samobójstwa.
Depresja częściej pojawia się u osób cierpiących z powodu chorób somatycznych:
choroba wieńcowa, cukrzyca, stan po udarze mózgu, choroba nowotworowa,
niedoczynność tarczycy a także w szczególnych okresach życia np. po porodzie, w
menopauzie, a w wieku podeszłym bywa także mylona z otępieniem.
....Leczenie depresji należy w zasadzie do psychiatry.
Leki przeciwdepresyjne należy przyjmować ściśle według wskazań lekarskich.
Przerywanie terapii może doprowadzić do nieskuteczności leku po jego powtórnym
włączeniu. Nie należy mieszać leków z alkoholem. Leczenie depresji powinno trwać
6-9 miesięcy od uzyskania poprawy; jest jednak ustalane indywidualnie dla każdego
przypadku. Ważne: leki przeciwdepresyjne zaczynają działać po pewnym czasie od
startu kuracji.
Najskuteczniejsza terapią w depresji jest psychoterapia poznawczo - behawioralna
Jej celem jest zmiana negatywnych wzorców myślowych: destruktywnych zachowań,
uczenie się asertywności, rozwijanie mocnych stron,
Depresja jest uleczalna.
Depresja jest chorobą; gdy chorujesz udajesz się do lekarza i przyjmujesz zapisane
leki. Przychodzisz na kontrole. Lekarz prowadzący Cię bierze odpowiedzialność za
Twoje leczenie cała reszta zależy od naszej współpracy z nim.