- Powiatowa Stacja Sanitarno
advertisement
Stan bezpieczeństwa sanitarnego Powiatu Toruńskiego w 2015 r. Toruń, marzec 2016 r. SPIS TREŚCI: str. Wstęp……………………………………………………………………………………. 3 EPIDEMIOLOGIA……………………………………………………………………... 5 Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych i zakażeń w 2015 r…………………….. 5 Ocena wykonawstwa szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym…………. 14 Wnioski………………………………………………………………………………….. 16 HIGIENA KOMUNALNA……………………………………………………………… 17 Ocena sanitarna placówek ochrony zdrowia……………………………………………. Jakość wody przeznaczonej do spożycia………………………………........................... 17 18 Stan sanitarny miasta oraz obiektów i urządzeń użyteczności publicznej………………. 20 Wnioski………………………………………………………………………………….. 22 HIGIENA ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU………………… 24 Stan sanitarny obiektów żywienia zbiorowego, produkcji i obrotu środkami spożywczymi, produkcji i obrotu kosmetykami………………….................................... RASFF - System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach…....... Wnioski…………………………………………………………………………………………. 24 27 28 HIGIENA PRACY……………………………………………………………………… 29 Nadzór nad środowiskiem pracy ……………………………………………………….. Choroby zawodowe……………………………………………………………………... Wnioski………………………………………………………………………………….. 29 31 33 HIGIENA DZIECI I MŁODZIEŻY……………………………………………………. 35 Ocena warunków sanitarno - higienicznych w placówkach nauczania, wychowania i wypoczynku.……………………………………………................................................ Warunki do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego……………………………….. Wypoczynek dzieci i młodzieży………………………………………………………… Wnioski………………………………………………………………………………….. 35 37 37 37 ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY………………………………………... 39 Wnioski………………………………………………………………………………….. 41 OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA………………………........... Profilaktyka nadwagi i otyłości………………………………………………………... Profilaktyka tytoniowa………………………………………………………………… Profilaktyka HIV/AIDS……………………………………………………………….. Profilaktyka uzależnień………………………………………………………………... Profilaktyka chorób zakaźnych………………………………………………………... Wnioski……………………………………………………………………………….... 43 43 44 46 47 47 49 2 Szanowni Państwo, Przedkładam Państwu raport przedstawiający ocenę stanu sanitarnego i sytuacji epidemiologicznej Powiatu Toruńskiego w 2015 roku. Ocenę sporządzono w oparciu o analizę sytuacji epidemiologicznej wybranych chorób zakaźnych oraz wyniki kontroli przeprowadzonych przez pracowników Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Toruniu w ramach sprawowanego zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego. Mam nadzieję, że niniejszy raport przyczyni się do pełniejszego poznania zadań, jakie na rzecz zdrowia publicznego wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna i będzie przydatny dla władz samorządowych Powiatu Toruńskiego oraz wszystkich zainteresowanych aktualnymi danymi z zakresu zdrowia publicznego. Państwowa Inspekcja Sanitarna sprawuje nadzór nad warunkami: higieny środowiska, higieny pracy w zakładach pracy, higieny radiacyjnej, higieny procesów nauczania i wychowania, higieny wypoczynku i rekreacji, zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku, higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Organy Inspekcji Sanitarnej realizują również zadania mające na celu zwalczanie zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, poprzez monitorowanie sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych oraz działalność zapobiegawczą i przeciwepidemiczną. Istotną część działań Państwowej Inspekcji Sanitarnej stanowią przedsięwzięcia z zakresu edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia. Laboratorium Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Toruniu wykonujące badania w szerokim zakresie (badania żywności, wody, różnego rodzaju badania środowiskowe i inne), dysponujące wykwalifikowaną kadrą, odpowiednio przygotowaną infrastrukturą, w tym nowoczesną aparaturą, stanowi istotny instrument nadzoru. W celu zapewnienia maksymalnej wiarygodności wyników badań, a także spełnienia wymagań Unii Europejskiej, laboratoria badania żywności oraz wody pracują w ramach systemów zintegrowanych. Świadectwem kompetencji laboratorium badawczego Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Toruniu jest certyfikat akredytacji nr AB 583. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu wykonuje zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej na obszarze Miasta Torunia (powiat grodzki) i Powiatu Toruńskiego (powiat ziemski), obejmującego miasto Chełmża oraz gminy: Chełmża, Czernikowo, Lubicz, Łubianka, Łysomice, Obrowo, Wielka Nieszawka, Zławieś Wielka. Na nadzorowanym terenie zamieszkiwało w 2015 r. 305 325 osób, w tym w Toruniu: 203 158 osób, a w powiecie 3 ziemskim: 102 167. Dzieci do lat 2 stanowiły odpowiednio 3697 i 2122 osoby, natomiast liczba dzieci do lat 14 wynosiła 27743 osoby w Toruniu i 18580 osób w powiecie ziemskim. W ewidencji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu na koniec 2015 r. figurowało 4988 obiektów, w tym 1409 w Powiecie Toruńskim. W 2015 r. przeprowadzono w Powiecie Toruńskim ogółem 885 kontroli w 674 obiektach. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu wydał 269 decyzji administracyjnych, w tym - ze względu na bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia ludzi - 1 decyzję nakazującą zamknięcie obiektu do czasu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości oraz 231 decyzji ustalających opłatę za czynności kontrolne. Nałożono 55 mandatów karnych na kwotę 12700 zł. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu wydał ponadto 119 postanowień, 32 tytuły wykonawcze i 203 opinie sanitarne, wystosował 1 wniosek o ukaranie przedsiębiorcy do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy i 51 wystąpień. W związku ze zgłoszeniem chorób zakaźnych oraz chorób zawodowych przeprowadzono 673 wywiady epidemiologiczne. W 2015 r. pobrano 224 próbki do badań laboratoryjnych, wykonano 1988 badań, w których przeprowadzono 4723 oznaczenia. Oddział Laboratoryjny Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Toruniu wykonywał również badania zlecane przez placówki służby zdrowia, producentów i dystrybutorów żywności oraz instytucje i osoby prawne odpowiedzialne za dostarczanie wody, w tym wody do spożycia przez ludzi, zakłady produkcyjne sprawdzające swoje środowisko pracy, a także mieszkańców Torunia. Przeprowadzona analiza wyników działań nadzorowych na terenie Powiatu Toruńskiego wskazuje, że stan bezpieczeństwa sanitarnego ulega poprawie. Nadal jednak stwierdza się negatywne zjawiska w sferze sanitarno-higienicznej oraz epidemiologicznej, co świadczy o konieczności kontynuowania stałego systematycznego nadzoru sanitarnego obejmującego działania prewencyjne, monitoringowe i naprawcze. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu Hanna Wolska 4 EPIDEMIOLOGIA Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych i zakażeń w 2015 r. Ocenę sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych i zakażeń na terenie powiatu toruńskiego ziemskiego opracowano na podstawie danych uzyskanych z nadzoru nad chorobami zakaźnymi. W 2015 r. do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu wpłynęły 1172 podejrzenia lub potwierdzenia zakażeń i chorób zakaźnych. Laboratoria wykonujące badania w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych przekazały do PPIS w Toruniu 211 dodatnich wyników badań materiału biologicznego. Nie odnotowano zgonów z powodu zachorowania na chorobę zakaźną (2014 r. - 2). Sytuację epidemiologiczną w zakresie chorób zakaźnych w powiecie należy uznać za ogólnie dobrą. Nie obserwowano epidemicznego występowania chorób zakaźnych, natomiast wzrost liczby zachorowań na niektóre choroby zakaźne miał, podobnie jak w latach ubiegłych, charakter sezonowy lub był kontynuacją obserwowanych wcześniej trendów wieloletnich. Wybrane choroby zakaźne w powiecie toruńskim ziemskim w latach 2011 – 2015. Liczba zachorowań i zapadalność na 100 tys. ludności. Rok Jednostka chorobowa 2011 r. 2012 r. 2013 r. Liczba przyp. Współ. zapadal. Liczba przyp. Współ. zapadal. Liczba przyp. Współ. zapadal. Różyczka 9 9,3 9 9,1 52 51,7 Świnka 10 10,4 6 6,1 9 Ospa wietrzna 396 409,7 702 711,3 Krztusiec Zatrucia pokarmowe i zakażenia jelitowe WZW typu B 19 19,7 20 277 286,6 1 2014 r. 2015 r. Współ. zapadal. Liczba przyp. Współ. zapadal. 12 11,7 6 5,9 8,9 12 11,7 10 9,8 693 689,8 1093 1069,8 219 214,4 20,3 9 8,9 53 51,9 95 92,9 286 290,0 344 342,4 303 296,6 314 307,3 1,0 1 1,0 2 1,9 16 15,7 19 18,6 WZW typu C 4 4,1 11 11,2 16 15,9 30 29,4 23 22,5 Płonica 39 40,4 94 95,2 131 130,0 101 98,9 91 89,1 Neuroinfekcje 8 8,3 7 7,1 14 13,9 8 7,8 7 6,9 Borelioza Grypa i zachorowania grypopodobne Gruźlica Styczność i narażenie na wściekliznę 14 14,5 14 14,2 18 17,9 28 27,4 21 20,6 1448 1498,3 1323 1324,4 2292 2281,5 11560 11314,8 9932 9721,3 19 19,7 16 16,2 8 7,9 13 12,7 15 14,7 31 32,2 39 39,5 32 31,8 43 42,1 30 29,4 Liczba przyp. Nie odnotowano chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych jak cholera, wirusowe gorączki krwotoczne, dżuma. Nie rejestrowano również zachorowań na błonicę, dur brzuszny, dury rzekome, poliomyelitis, zespół ostrej niewydolności oddechowej SARS. W obliczu zagrożenia wirusową gorączką Ebola (EVD) Stacja kontynuowała rozpoczęte w 2014 r. działania mające na celu przygotowanie pracowników podmiotów leczniczych na 5 przyjęcie osoby z objawami EVD, u której w wywiadzie epidemiologicznym stwierdzono możliwe narażenie. W omawianym okresie, w porównaniu do 2014 r. wzrosła zapadalność na krztusiec, wirusowe zapalenie wątroby typu B oraz gruźlicę. Spadek liczby zachorowań odnotowano w przypadku ospy wietrznej, różyczki, wirusowego zapalenia wątroby tupu C, grypy i zachorowań grypopodobnych, boreliozy oraz płonicy. CHOROBY ZAKAŹNE, KTÓRYM MOŻNA ZAPOBIEGAĆ PRZEZ SZCZEPIENIA Zapadalność na choroby zakaźne, którym zapobiega się za pomocą szczepień jest w znacznym stopniu zależna od poziomu realizacji szczepień ochronnych. Wśród chorób objętych programem obowiązkowych szczepień ochronnych wystąpiły zachorowania na krztusiec, świnkę, różyczkę oraz ospę wietrzną. W 2015 r. utrzymywał się trwający od kilku lat wzrost liczby zachorowań na krztusiec. W 2013 r. zgłoszono 9 zachorowań, w 2014 r. - 53 przypadki, w 2015 r. - 95 zachorowań. Wzrost zachorowań na krztusiec może świadczyć o krążeniu pałeczek krztuśca w środowisku i o dużej wrażliwości populacji na zakażenie. Należy podkreślić, że w przypadku krztuśca występuje stopniowy spadek odporności u osób, które wcześniej ją już nabyły. Dotyczy to zarówno osób, które nabyły odporność w wyniku przechorowania, jak też w drodze szczepień. Odporność po przechorowaniu krztuśca utrzymuje się przez około 10–15 lat, natomiast odporność po szczepieniu utrzymuje się najczęściej 5–7 lat od ostatniego szczepienia. Najwięcej zachorowań (59) wystąpiło wśród dzieci do 14 lat (62%). Większość osób (83 - 87%) mieszkała na wsi. Badania serologiczne krwi w kierunku oznaczenia przeciwciał specyficznych dla antygenów Bordetella pertussis przeprowadzono u 91 osób (96%). Wśród chorych wystąpiło 9 ognisk rodzinnych, w których zachorowało od 2 do 4 osób (łącznie 22 osoby – 23%). W 2015 r. zarejestrowano 10 zachorowań na świnkę, o 2 przypadki mniej niż w 2014 r. Zachorowało 5 mężczyzn i 5 kobiet. W mieście zarejestrowano 3 przypadki (30%), na wsi zachorowało 7 osób (70%). Zachorowania objeły osoby od 3 do 55 lat. Spadek zachorowań odnotowano także w przypadku ospy wietrznej – w 2015 r. zachorowało 219 osób (współczynnik zapadalności – 214,4), w 2014 r. chorowały 1093 osoby (1076,0). Najwięcej zachorowań na ospę wietrzną zarejestrowano u dzieci do 9 roku życia – 174 zachorowania, które stanowiły 84% ogólnej liczby chorych. W mieście zarejestrowano 20 przypadków (9%), na wsi 199 zachorowań (91%). Spośród 219 zarejestrowanych przypadków ospy wietrznej w 9 środowiskach rodzinnych zachorowało od 2 do 3 osób (łącznie 19 osób). Szczepienia przeciwko ospie wietrznej są obowiązkowe wyłącznie dla dzieci narażonych na zakażenie ze względu na obciążenie niektórymi ciężkimi chorobami lub ze względów środowiskowych. Duża liczba zachorowań na ospę wietrzną, najczęściej występującą u dzieci, potwierdza zasadność objęcia szczepieniami ochronnymi pozostałych dzieci. Liczba zachorowań na różyczkę zmniejszyła się z 12 przypadków w 2014 r. do 6 przypadków w 2015 r. Zachorowały dzieci do 8 roku życia (2014 r. – 12), 4 chłopców i 2 dziewczynki. W mieście zarejestrowano 1 przypadek (17%), na wsi 5 zachorowań (83%). U żadnego dziecka nie przeprowadzono badań serologicznych, potwierdzających zachorowanie na różyczkę. W ramach programu Światowej Organizacji Zdrowia różyczka od 2004 r. podlega eliminacji. Głównym celem Programu jest zahamowanie transmisji wirusa różyczki w środowisku oraz 6 eliminacja zakażeń kobiet w ciąży i zapobieganie zespołowi różyczki wrodzonej u dzieci. Osiągnięcie głównego celu programu jest możliwe poprzez utrzymanie ponad 95% poziomu uodpornienia populacji dzięki szczepieniom. ZATRUCIA POKARMOWE I ZAKAŻENIA JELITOWE WYWOŁANE PRZEZ CZYNNIKI BIOLOGICZNE Zatrucia i zakażenia pokarmowe to grupa chorób o bardzo zróżnicowanej etiologii. Główną przyczyną zachorowania jest spożycie pokarmu skażonego drobnoustrojami (wirusami, bakteriami, pasożytami) lub ich toksynami. W przypadku wirusów do zakażenia dochodzi również poprzez kontakt z osobą chorą lub kontakt z powierzchniami zanieczyszczonymi wirusami. Zapadalność na te jednostki chorobowe jest związana ze stanem sanitarno - higienicznym obiektów produkcji i obrotu żywnością, a także higieną przyrządzania i spożywania potraw w środowiskach domowych. W 2015 r. zapadalność na zatrucia i zakażenia jelitowe wywołane przez czynniki biologiczne – 307,3 (314 przypadków) utrzymała się na poziomie 2014 r. – 296,6 (303 przypadki). Wirusowe zakażenia jelitowe Najliczniejsza grupę zachorowań stanowiły wirusowe zakażenia jelitowe - zgłoszono łącznie 233 przypadki z zapadalnością na 100 tys. ludności 228,1 (2014 r. – 195 przypadków). Liczba zakażeń, w porównaniu z 2014 r. wzrosła o 38 przypadków (19%). Przyczyną największej liczby zakażeń były rotawirusy – 172 przypadki (74%). Ponadto zakażenia wywołały Norowirusy (2 zachorowania) i adenowirusy (20). W 39 zachorowaniach nie ustalono czynnika etiologicznego. Większość zachorowań wystąpiło na wsi - 199 przypadków (85%), w mieście zachorowały 34 osoby (15%). Chorowały głównie dzieci do 9 lat - 185 przypadków (79%). 7 W 2015 r. zarejestrowano 3 ogniska: na Oddziale Pediatrycznym Szpitala Powiatowego Sp. z o. o. w Chełmży, w Niepublicznym Przedszkolu i Żłobku „Akademia Malucha” w Złotorii oraz w mieszkaniu prywatnym. Czynnikiem etiologicznym we wszystkich ogniskach były Rotawirusy (2014 r. - 4 ogniska). W Oddziale Pediatrycznym Szpitala Powiatowego Sp. z o. o. w Chełmży zatruciu uległo 4 dzieci oraz matka jednego z tych dzieci. Źródłem zakażenia dla pierwszego dziecka w ognisku był kontakt z chorą matką. Później najprawdopodobniej zachorowania szerzyły się drogą kontaktową poprzez: zanieczyszczone ręce personelu lub opiekunów dzieci, kontakt ze skażonymi w szpitalu powierzchniami oraz bezpośredni kontakt z zakażonymi dziećmi. W Niepublicznym Przedszkolu i Żłobku „Akademia Malucha” w Złotorii zachorowało 20 dzieci. Hospitalizowano 3 dzieci, 5 leczono ambulatoryjnie, pozostałe dzieci otrzymały środki dostępne w aptece bez recepty. W wyniku dochodzenia epidemiologicznego ustalono, że prawdopodobnie zakażenia szerzyły się drogą kontaktową poprzez kontakt bezpośredni z chorymi dziećmi lub skażonymi powierzchniami i zanieczyszczonymi zabawkami w przedszkolu. W mieszkaniu prywatnym w Bielczynach objawy zatrucia pokarmowego wystąpiły u dwóch kobiet. Na podstawie dochodzenia ustalono, że prawdopodobnym nośnikiem pokarmowym zakażenia były kanapki zanieczyszczone wirusami przez zabrudzone ręce kobiety, która przystąpiła do ich przyrządzania bezpośrednio po obieraniu włoszczyzny. Brak przestrzegania higieny rąk przy przygotowywaniu kanapek był przyczyną transmisji zakażenia na inne osoby. Bakteryjne zatrucia pokarmowe i zakażenia jelitowe W 2015 r. w grupie bakteryjnych zatruć i zakażeń jelitowych zgłoszono 81 zachorowań (79,3/100000). W roku poprzednim zachorowało 108 osób (105,7/100000). Najliczniejszą grupę wśród zachorowań stanowiły zatrucia wywołane przez pałeczki Salmonella (26 przypadków – 32%) oraz zakażenia wywołane przez laseczki Clostridium difficile (24 – 30%). Zakażeniu lub zatruciu uległo 35 mężczyzn (43%) i 46 kobiet (57%). Większość zachorowań wystąpiła na terenach wiejskich – 72 przypadki (89%), w mieście – 9 zachorowań (11%). Znaczny odsetek wśród chorych stanowiły dzieci do 14 lat – zarejestrowano 34 przypadki (42%). Odnotowano 1 ognisko zbiorowego zatrucia pokarmowego wywołane pałeczką Salmonella Enteritidis - zachorowało 3 dzieci. W wyniku dochodzenia ustalono, że prawdopodobnym źródłem zakażenia były pierwotnie zakażone jaja z gospodarstwa rolnego. Nośnikiem była przygotowana z tych jaj jajecznica. Czynnikiem wspomagającym wystąpienie zatrucia był zbyt krótki czas smażenia jajecznicy, niewystarczający na wyeliminowanie chorobotwórczych drobnoustrojów oraz niezachowanie właściwej higieny rąk. 8 liczba zachorowań Liczba zatruć pokarmowych i zakażeń jelitowych wywołanych przez czynniki biologiczne w latach 2010-2015 400 344 350 300 286 277 314 303 251 233 250 150 195 191 200 174 156 130 129 103 108 93 100 81 62 50 0 2010 2011 2012 Zakażenia bakteryjne Zakażenia wirusowe Razem 2013 2014 2015 rok CHOROBY PRZENOSZONE PRZEZ NARUSZENIE CIĄGŁOŚCI TKANEK Zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B (wzw typu B) i wirusem zapalenia wątroby typu C (wzw typu C) są uznane za najważniejsze czynniki ryzyka raka pierwotnego wątroby, w związku z czym stanowią istotny problem zdrowia publicznego. Na terenie powiatu w 2015 r. zarejestrowano 19 zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B (2014 r. – 16). Zapadalność wyniosła 18,6 na 100 tys. i była wyższa o 18% niż w 2014 r. Wszystkie zachorowania miały charakter przewlekły, nie wystąpiły zachorowania o postaci ostrej. Zachorowały wyłącznie osoby dorosłe, w większości mieszkańcy wsi (17 przypadków – 78%). Chorobę potwierdzono u 8 kobiet (42%) i 11 mężczyzn (58%). Żadna osoba chora nie była narażona na zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B w środowisku pracy. We wszystkich przypadkach prawdopodobnym źródłem zakażenia były zabiegi związane z naruszeniem ciągłości tkanek, wykonane w obiektach prowadzących działalność leczniczą. Większość osób nie była zaszczepiona przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B - 13 osób (68 %). W grupach wiekowych objętych powszechnymi szczepieniami przeciwko wzw typu B nie wystąpiły nowe zachorowania, co potwierdza skuteczność obecnego programu szczepień ochronnych. Wirusowe zapalenie wątroby typu C zgłoszono u 23 osób (2014 r. – 30). Wszystkie zachorowania miały przebieg przewlekły. Zachorowało 11 mężczyzn i 12 kobiet, w głównie mieszkańcy wsi (20 przypadków). Wszystkie zachorowania dotyczyły osób powyżej 20 roku życia. Na podstawie wywiadów epidemiologicznych ustalono, że prawdopodobnym źródłem zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C były zabiegi medyczne związane z naruszeniem ciągłości tkanek wykonane w obiektach ochrony zdrowia. Jedna osoba należała do grupy narażonej na zakażenie w środowisku pracy (pielęgniarka). 9 W związku z brakiem szczepionki przeciwko zakażeniom wirusem HCV, propagowanie wiedzy na temat dróg szerzenia się zakażeń jest ważnym elementem zapobiegania zachorowaniom. HIV/AIDS W 2015 r. i w 2014 r. nie rejestrowano zachorowań na zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS). W 2015 r. bezobjawowe zakażenie wirusem HIV wykryto u 1 osoby kobiety mieszkającej na wsi. W 2014 r. nie zgłoszono zakażenia wirusem HIV. Promocja testowania w kierunku zakażenia HIV jest priorytetem w celu zmniejszenia zachorowań na AIDS. CHOROBY PRZENOSZONE PRZEZ KLESZCZE Borelioza (Choroba z Lyme) jest wieloukładową chorobą zakaźną, wywołaną przez krętki Borrelia burgdorferi. Rezerwuarem tych bakterii są liczne gatunki zwierząt, głównie gryzonie, natomiast wektorem choroby są kleszcze z rodzaju Ixodes. Choroba może mieć różną postać - w fazie początkowej najczęściej pod postacią rumienia wędrującego, w fazie późnej dochodzi do zakażenia wielu narządów i układów (nerwowego, kostno-stawowego, układu krążenia). W analizowanym okresie z terenu powiatu zgłoszono 21 przypadków boreliozy (2014 r. - 28 przypadków). Boreliozę rozpoznano u 17 kobiet (81%) i 4 mężczyzn (19%). Wszystkie przypadki zachorowań dotyczyły mieszkańców wsi. Badanie serologiczne w kierunku obecności krętków Borrelia przeprowadzono u 15 osób (71%). Wśród chorych dwie osoby były narażone na zakażenie w związku z wykonywaną pracą leśnika. Większość osób miała kontakt z kleszczem na terenie województwa kujawsko – pomorskiego. Kleszczowe zapalenie mózgu jest wirusową chorobą wywołaną przez flawiwirusy. Na człowieka przenoszą go kleszcze z rodzaju Ixodes. Dotychczas na terenie powiatu nie rejestrowano zachorowań na tę jednostkę chorobową. CHOROBY INWAZYJNE Bakterie - meningokoki (Neisseria meningitidis), pneumokoki (Streptococcus pneumoniae) oraz Haemophilus influenzae i Streptococcus pyogenes wywołują zachorowania na chorobę inwazyjną. Cechą charakterystyczna tej choroby jest gwałtowny przebieg wymagający natychmiastowego leczenia. a) Choroby wywołane przez Streptococcus pyogenes Dominującą postacią inwazyjnych chorób wywołanych przez Streptococcus pyogenes jest róża. W 2015 r. odnotowano 43 przypadki (2014 r. - 44 osoby). U 42 osób potwierdzono zachorowanie na różę, u 1 osoby posocznicę. Zachorowało nieco więcej kobiet (24 – 56 %), niż mężczyzn (19 – 44%). W środowisku miejskim odnotowano 3 zachorowania (7%), na wsi zarejestrowano 40 przypadków (93%). Zakażenia dotyczyły głównie osób dorosłych, najczęściej w przedziale wiekowym powyżej 50 lat (35 - 81%). Większość chorych była leczona w szpitalu – 26 osób (61%), pozostałe osoby leczono ambulatoryjnie. System nadzoru epidemiologicznego obejmuje również rejestrację Streptococcus pyogenes nieinwazyjnych, jakimi są zachorowania na płonicę. zakażeń 10 Pod względem zapadalności na 100 tys. ludności - 89,1 płonica zajmuje jedno z wyższych pozycji wśród rejestrowanych chorób zakaźnych. W 2015 r. zarejestrowano 91 przypadków (2014 r. – 101). Zachorowało 46 mężczyzn (51%) i 45 kobiet (49%). Na terenach wiejskich zarejestrowano 86 przypadków (95%). W środowisku miejskim zachorowało 5 osób (5%). Chorowały głównie dzieci do 9 roku życia – 84 przypadki (92%). Zarejestrowano 2 ogniska rodzinne, w których zachorowało 5 osób. b) Choroby wywołane przez Neisseria meningitidis W 2015 r. zgłoszono 1 zachorowanie na meningokokowe zapalenie opon mózgowo rdzeniowych i posocznicę meningokokową (zapadalność 1,0 na 100 tys.). W 2014 r. zachorowań nie zgłoszono. Zachorował 14 - letni chłopiec na wsi. W posiewie płynu mózgowo – rdzeniowego oraz posiewie krwi potwierdzono zakażenie bakterią Neisseria meningitidis grupy serologicznej C. Wszystkie osoby z bliskiego kontaktu z chorym objęto chemioprofilaktyką. Nie odnotowano dalszych zachorowań. c) Choroby wywołane przez Haemophilus influenzae Zgłoszono 1 zachorowanie (zapadalność 1,0 na 100 tys.). W 2014 r. zachorowań nie odnotowano. Posocznicę wywołaną przez Haemophilus influenzae zgłoszono u 29 - letniego mężczyzny, mieszkańca wsi. Bakterię wyhodowano w posiewie z krwi. Przebieg choroby był ciężki i zakończył się zgonem pacjenta. NEUROINFEKCJE Chorobę infekcyjną ośrodkowego układu nerwowego mogą wywoływać bakterie, wirusy, grzyby oraz pasożyty. W powiecie w 2015 r. zarejestrowano 7 przypadków zachorowań, w 2014 r. odnotowano 8 przypadków neuroinfekcji. Zgłoszono 5 przypadków zapalenia opon mózgowo rdzeniowych (3 przypadki o etiologii bakteryjnej i 2 przypadki nieokreślone) oraz 2 przypadki zapalenia mózgu o etiologii wirusowej. Wszystkie zachorowania były pojedynczymi przypadkami. Zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych - stanowią najczęstszą postać chorób zakaźnych układu nerwowego. Zachorowało 4 mężczyzn i 1 kobieta, wszyscy mieszkali na wsi. Zachorowania potwierdzono na podstawie objawów klinicznych i ogólnego badania płynu mózgowo – rdzeniowego. W wywiadach ustalono, że źródłem zakażenia w 1 przypadku była infekcja górnych dróg oddechowych, w drugim zapalenie zatok, w pozostałych 3 przypadkach źródła zakażenia nie ustalono. Zapalenie mózgu Odnotowano 2 zachorowania o etiologii wirusowej, nieokreślonej (współczynnik zapadalności – 1,9). W 2014 r. zachorowań nie rejestrowano. Zachorowała kobieta (43 lata) i mężczyzna (31 lat), mieszkańcy miasta. Chorzy byli hospitalizowani, u mężczyzny przebieg zachorowania był ciężki. Rozpoznanie potwierdzono na podstawie objawów i ogólnego badania płynu mózgowo–rdzeniowego. Źródła zakażeń nie ustalono. 11 CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ KROPELKOWĄ Grypa i zachorowania grypopodobne. Odnotowano spadek zachorowań na grypę i zachorowania grypopodobne z 11560 przypadków w 2014 r. do 9932 przypadków w 2015 r. Współczynnik zapadalności zmniejszył się z 11380,4 do 9721,3. Zachorowało 5288 osób dorosłych i 4644 dzieci. Żadne z zachorowań nie zostało potwierdzone badaniem wirusologicznym. CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ W ramach nadzoru nad chorobami przenoszonymi drogą płciową, w 2015 r. w Powiecie Toruńskim zgłoszono zachorowania na kiłę i rzeżączkę. Na kiłę zachorowały 3 osoby, nieco więcej niż w 2014 r. kiedy chorobę potwierdzono u 1 osoby. Zakażenie bakterią Treponema pallidum wykryto u 3 mężczyzn w wieku od 17 do 30 lat, mieszkańców wsi. Wszystkie osoby leczono w szpitalu. Prawdopodobnym źródłem zakażenia były przygodne kontakty seksualne. Zachorowanie na rzeżączkę zgłoszono u 2 osób. W 2014 r. zachorowań nie zgłoszono. Zachorowało 2 mężczyzn (20,33 lata), 1 z miasta, 1 ze wsi. Chorych leczono ambulatoryjnie. Prawdopodobnym źródłem zakażenia były przypadkowe kontakty seksualne. GRUŹLICA Gruźlica jest bakteryjną chorobą zakaźną, wywołaną przez prątki gruźlicy. Jest chorobą wielonarządową, atakuje wszystkie narządy i tkanki, jednak ze szczególną predyspozycją do układu oddechowego. 12 W 2015 r. zarejestrowano 15 przypadków zachorowań na gruźlicę tj. o 2 więcej niż w 2014 roku. Zapadalność na tę chorobę w 2015 r. wyniosła 14,7 na 100 tys. ludności. U 13 chorych rozpoznano gruźlicę płuc, u 1 osoby gruźlicę opłucnej i u 1 osoby gruźlicę układu moczowo-płciowego. W mieście zachorowały 4 osoby, na wsi 11. Chorobę potwierdzono u 9 mężczyzn i 6 kobiet. Odnotowano 1 ognisko rodzinne, w którym zachorowała matka i 2 synów. Pozostałe zachorowania wystąpiły tylko u osób dorosłych. POKĄSANIA PRZEZ ZWIERZĘTA ZACHOROWANIA NA WSCIEKLIZNĘ ORAZ INNE NARAŻENIA NA W porównaniu do roku poprzedniego, liczba pokąsań przez zwierzęta zmniejszyła się z 175 przypadków w 2014 r. do 148 przypadków w 2015 r. Do pokąsań dochodziło częściej na wsi (111 przypadków), niż w mieście (37 przypadków). Dzieci do 14 roku życia stanowiły 27 % wszystkich osób narażonych (40 przypadków). Wśród pokąsanych było 66 mężczyzn i 82 kobiety. Najwięcej osób pogryzły psy (126 przypadków) i koty (17 przypadków). Ponadto zarejestrowano 4 pokąsania przez szczury i 1 przypadek pokąsania przez lisa. Ponarażeniowo przeciwko wściekliźnie zaszczepiono 30 osób (współczynnik zapadalności 29,4), które stanowiły 20% ogólnej liczby pokąsań. W 2014 roku zaszczepiono przeciwko wściekliźnie 43 osoby (współczynnik zapadalności 42,3). Choroby szczególnie niebezpieczne i wysoce zakaźne Chorobami szczególnie niebezpiecznymi i wysoce zakaźnymi określa się choroby zakaźne łatwo rozprzestrzeniające się, o wysokiej śmiertelności, szczególnie groźne dla zdrowia publicznego i wymagające specjalnych metod zwalczania. Do chorób tych zaliczamy: cholerę, dżumę, ospą prawdziwą, wirusowe gorączki krwotoczne. W 2015 r. nie zgłoszono przypadków takich zachorowań 13 Ocena wykonawstwa szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym. Stan uodpornienia dzieci do 2 roku życia Szczepieniom p/ko gruźlicy podlegało 818 noworodków, zaszczepiono 815 dzieci tj. 99,6%. Stan uodpornienia niemowląt w pierwszym roku życia p/ko wzw typu B wyniósł 90% (736 dzieci). Od 2 m. ż. do 2 r. ż. dzieci podlegają obowiązkowym cyklom szczepień p/ko błonicy, tężcowi i krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu B, które wykonywane są równocześnie. W drugim roku życia dzieci zostały uodpornione p/ko tym chorobom w 98,8% (859 dzieci). Uodpornienie p/ko odrze, śwince, różyczce, w drugim roku życia uzyskało 84,1% (731 dzieci). Realizacja obowiązkowych szczepień ochronnych u dzieci do 2 roku życia w latach 2011-2015 Rodzaj szczepienia BCG 2011 r. Odsetek zaszczepionych 2012 r. Odsetek zaszczepionych 2013 r. Odsetek zaszczepionych 2014 Odsetek zaszczepionych 2015 r. Odsetek zaszczepionych 99,8 99,5 99,5 99,4 99,6 Wzw typu B 87 89,7 87,5 87,1 90 DTP-błonica, tężec, krztusiec Poliomyelitis 99,8 98,3 99,9 99,3 98,8 99,8 98,3 99,9 99,3 98,8 Haemophilus influenzae typu b MMR-odra, świnka, różyczka 99,8 98,3 99,9 99,3 98,8 91,1 88,4 87,8 82 84,1 Stan uodpornienia dzieci i młodzieży w wieku szkolnym Pierwszej dawce szczepienia przypominającego p/ko błonicy, tężcowi, krztuścowi oraz p/ko Poliomyelitis podlegało w 2015 roku 999 dzieci w 6 roku życia, stan uodpornienia dzieci w 2015 roku wyniósł 70,1% (700 osób) oraz p/ko poliomyelitis 86,8% (867 dzieci). Drugiej dawce szczepienia przypominającego p/ko błonicy i tężcowi podlega młodzież w 14 roku życia (959 osoby). Zaszczepiono 929 osób tj. 96,9%. Trzeciej dawce szczepienia przypominającego podlega młodzież w 19 roku życia (1032 osób), zaszczepiono 1011 osoby tj. 98%. Zgodnie z PSO dzieci w 10 roku życia szczepieniom przypominającym p/ko odrze, śwince i różyczce podlegało 939 osób, stan uodpornienia wyniósł 94% (883 dzieci). 14 Realizacja obowiązkowych szczepień ochronnych u dzieci i młodzieży szkolnej w latach 2011-2015 Rodzaj 2011 r. szczepienia Odsetek zaszczepionych DTaPbłonica, tężec, krztusiec w 6 r.ż. OPVpoliomyelitis w 6 r.ż. Td- tężec, błonica w 14 r.ż. Td- tężec, błonica w 19 r.ż. MMR – odra, świnka, różyczka w 10 r.ż. 2012 r. Odsetek zaszczepionych 2013 r. Odsetek zaszczepionych 2014 Odsetek zaszczepionych 2015 r. Odsetek zaszczepionych 96 96,1 95 91,1 70,1 96 96,1 95 91,1 86,8 98,8 97,5 97,3 98,1 96,9 96 97,7 98 98,3 98 97,7 91,6 97,1 97,5 94 Realizacja wybranych szczepień zalecanych w latach 2011-2015 Szczepienie - przeciwko WZW typu A Zak. Neisseria meningitidis Zak. wir. brod. ludzkiego Durowi brzusznemu Kleszczowemu zap. mózgu Żółtej gorączce Biegunce rotawirusowej Grypie 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 2015 r. Liczba zaszczepionych Liczba zaszczepionych Liczba zaszczepionych Liczba zaszczepionych Liczba zaszczepionych 3 2 12 22 17 15 11 22 22 26 6 11 4 4 42 0 2 1 12 0 24 50 37 17 31 0 0 0 0 0 83 73 100 126 125 1761 1441 1468 1431 1396 Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie Ogółem w 2015 roku, ze wskazań indywidualnych, uodporniono 1076 osób narażonych na zakażenie tężcem. Lekarze prowadzący działalność leczniczą zgłosili 1 niepożądany odczyn poszczepienny o charakterze łagodnym. 15 Do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu zgłoszono z placówek ochrony zdrowia 26 środowisk, w których rodzice uchylają się od obowiązku szczepień swoich dzieci oraz 1 osobę dorosłą narażoną na zakażenie wścieklizną, podlegającą obowiązkowi szczepień. Ogółem nie zaszczepiono zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych 50 dzieci i 1 osobę dorosłą pokąsaną przez nieznanego psa. W stosunku do 31osób wdrożono postępowanie administracyjno-egzekucyjne, wystawiono 27 wniosków do Wojewody Kujawsko - Pomorskiego, w tym 27 tytułów wykonawczych w celu wyegzekwowania obowiązku szczepień poprzez nałożenie grzywny w celu przymuszenia. Wnioski: 1. W 2015 r. – w porównaniu z 2014 r. – wzrosła zapadalność na krztusiec, wirusowe zapalenie wątroby typu B oraz gruźlicę. 2. Współczynnik zapadalności na krztusiec wzrósł 2- krotnie z 52,2 w 2014 r. do 92,9 w 2015 r. Zgłoszono 95 przypadków zachorowań ( 2014 r. - 53 przypadki). Zachorowania potwierdzono na podstawie objawów klinicznych oraz badań serologicznych krwi, które przeprowadzono u 91 osób (96%). 3. Wzrosła zapadalność na gruźlicę z 12,8 w 2014 r. do 14,7 w 2015 r. Zarejestrowano 15 zachorowań (2014 r. – 13). Dominowała gruźlica płuc, którą rozpoznano u 13 chorych (87%). 4. Największy spadek zapadalności odnotowano w przypadku ospy wietrznej z 1076,0 w 2014 r. do 214,4 w 2015 r. W 2014 r. zachorowały 1093 osoby, w 2015 roku zgłoszono 219 zachorowań. 5. Szczepienia ochronne w ramach Programu Szczepień Ochronnych zostały wykonane na wysokim poziomie, w odsetkach zapewniających odporność zbiorowiskową. 6. Niepokojącym problemem jest wzrost liczby osób uchylających się od wykonania obowiązku poddawania dzieci szczepieniom ochronnym, związanym z narastającą aktywnością ruchów antyszczepionkowych. 16 HIGIENA KOMUNALNA W 2015 r. Sekcja Nadzoru nad Obiektami Komunalnymi obejmowała nadzorem sanitarnym 238 obiektów na terenie powiatu ziemskiego. Procentowy udział poszczególnych grup obiektów komunalnych przedstawia poniższy wykres. Ewidencja obiektów w powiecie toruńskim w 2015 roku zakłady pogrzebow e 3% inne 3% w odociągi 5% pokoje gościnne 2% cmentarze 14% ob.sł.zdr.16% ustępy baseny 1% obiekty sportow e7% ob. kult. -w idow . 0,5% zakłady tatuażu ob.w czas.,gosp..agr.3% noclegow nie 0,5% hotele 10% zakłady odnow y biol. 2% zakłady kosmetyczne 8% zakłady fryzjerskie 20% zakłady fryz.-kosm. 4% Ocena sanitarna placówek ochrony zdrowia W 2015 r. na terenie powiatu toruńskiego kontrolę stanu sanitarnego przeprowadzono w 36 obiektach służby zdrowia, spośród 65 ujętych w ewidencji, co stanowi 55 % ogółu placówek. Na terenie powiatu toruńskiego funkcjonuje 1 szpital - Szpital Powiatowy Sp. z o.o. w Chełmży przy ul. Szewskiej 23, który obecnie kontrolowany jest przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Bydgoszczy. Na terenie powiatu toruńskiego w 2015 r. funkcjonowały 2 obiekty ze stwierdzonym złym stanem technicznym (WOZ w Mazowszu, gm. Czernikowo, SPZOZ w Zębowie gm.Obrowo). W wyróżniająco dobrych warunkach usługi świadczyły 2 podmioty lecznicze w Chełmży: Przychodnia Lekarska PRO FAMILIA s.c. R.S. Józefowiczowie i C.P. Kwabiszewscy oraz NEUCA MED Sp. z o.o. (wcześniej: Zespół Opieki Rodzinnej „Mój Lekarz”). Ponadto, podobnie jak w latach ubiegłych, na uwagę zasługiwał Samodzielny Publiczny Ośrodek Zdrowia w Zelgnie, gm. Chełmża, w którym od wielu lat personel 17 wykazuje się bardzo dobrą znajomością procedur sanitarno-higienicznych obowiązujących w obiektach służby zdrowia oraz rygorystycznym ich przestrzeganiem. W związku ze stwierdzonymi podczas kontroli nieprawidłowościami dotyczącymi braku postępujących ciągów technologicznych przygotowania narzędzi w gabinetach zabiegowych, niewłaściwego wyposażenia pomieszczeń porządkowych wydano 2 decyzje administracyjne. Ponadto nałożono 2 grzywny na Spółkę „MEDIC” z/s w Bydgoszczy w celu przymuszenia do wykonania obowiązku zawartego w decyzji merytorycznej dotyczącej Przychodni w Złejwsi Wielkiej i Rzęczkowie, na łączną kwotę 900 zł. Zarówno Spółka „MEDIC” z/s w Bydgoszczy, jak i Gminny Ośrodek Zdrowia w Łubiance, na który grzywnę w celu przymuszenia nałożono w 2014 roku, wywiązały się z nałożonych obowiązków. Wszystkie obiekty ochrony zdrowia znajdujące się na terenie powiatu posiadały opracowane i wdrożone procedury zapewniające ochronę przed zakażeniami zakładowymi. W trakcie kontroli sanitarnych sprawdzano prawidłowość ich sporządzenia, aktualność oraz znajomość wśród personelu. Ponadto, w zakresie realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych, w placówkach przeprowadzane były kontrole wewnętrzne. Utrzymaniem czystości zajmował się personel zatrudniony przez jednostki. Stosowane były ścierki jednorazowego i wielokrotnego użycia. Roztwory środków dezynfekcyjnych przeznaczonych do dekontaminacji dużych powierzchni sporządzane były manualnie przy wykorzystaniu odpowiednich miarek. Sprzęt porządkowy przechowywany był w wydzielonych miejscach lub pomieszczeniach. Odpady medyczne w placówkach gromadzone były selektywnie i magazynowane w urządzeniach chłodniczych przeznaczonych wyłącznie do tego celu. Odpady o kodzie 180103* wytworzone w obiektach unieszkodliwiane były w spalarniach we Włocławku i Bydgoszczy. Przychodnie i poradnie prały bieliznę w pralniach z barierą higieniczną lub we własnym zakresie. Transport odbywał się głównie samochodami przychodni. Brudna bielizna, pochodząca z gabinetów prywatnych była prana we własnym zakresie. Zachowana była zasada rozdzielności przechowywania odzieży własnej i roboczej. Podczas świadczenia usług używane były podkłady i prześcieradła jednorazowe. Jakość wody przeznaczonej do spożycia. W 2015 r. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Toruniu obejmowała nadzorem sanitarnym 13 wodociągów publicznego zaopatrzenia, funkcjonujących na terenie powiatu toruńskiego (1 w Chełmży oraz 12 na wsi), z których 5 było raportowanych do Komisji Europejskiej (Chełmża, Dziemiony gm. Chełmża, Gostkowo gm. Łysomice, Dobrzejewice gm. Obrowo oraz Warszewice gm. Łubianka). W porównaniu do roku ubiegłego ilość wodociągów zmniejszyła się o 1. Wodociąg Zamek Bierzgłowski został przejęty wraz z całą infrastrukturą przez wodociąg Warszewice w gminie Łubianka. Większość producentów wody z powiatu toruńskiego dostarczała wodę przydatną do spożycia przez ludzi, odpowiadającą wymaganiom rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r , Nr 61, poz. 417 z późn. zm.). Na koniec 2015 roku woda z wodociągów: Osiek i Dobrzejewice gm. Obrowo oraz wodociągu Gostkowo gm. Łysomice oceniona była jako woda o warunkowej przydatności do spożycia. Na terenie nadzorowanym przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu mieszkańcy niektórych gmin (Lubicz, Łysomice, Wielka Nieszawka i Zławieś Wielka), oprócz wody z wodociągów gminnych, korzystali również z wody produkowanej przez Toruńskie Wodociągi z wodociągu Toruń. Jest to woda przydatna do spożycia przez ludzi, odpowiadająca wymaganiom w/w rozporządzenia. 18 Analiza zaopatrzenia w wodę wykazała, że z wody przydatnej do spożycia przez ludzi korzystali mieszkańcy Chełmży oraz następujących gmin: Chełmża, Czernikowo, Lubicz, Łubianka, Wielka Nieszawka i Zławieś Wielka. W wodę o warunkowej przydatności zaopatrywani byli mieszkańcy gminy Obrowo i Łysomice. Do 15.09.2016 r. obowiązuje decyzja Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu, wyrażająca zgodę na warunkową przydatność wody do spożycia z wodociągu Dobrzejewice gm. Obrowo. Parametrem decydującym o warunkowej przydatności wody jest mangan. W celu doprowadzenia jakości wody w zakresie żelaza, manganu i mętności do zgodnej z obowiązującym rozporządzeniem z wodociągu Gostkowo i wodociągu Osiek, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu prowadzi postępowanie administracyjne. Ponadto Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu prowadzi postępowanie egzekucyjne wobec Spółki Akcyjnej Agrofood w Grabowcu z powodu niewłaściwie prowadzonej kontroli wewnętrznej jakości wody z wodociągu Agrofood w Grabowcu.gm. Lubicz. W 2015 r. Urząd Gminy Obrowo prowadził działania naprawcze w celu poprawy jakości wody z wodociągu Osiek. Zakupiono nowy, o większej wydajności agregat sprężarkowy, prowadzono dodatkowe płukanie filtrów i sieci wodociągowej. Działania naprawcze w celu zmniejszenia zawartości manganu w wodzie z wodociągu Dobrzejewice, polegały na płukaniu sieci wodociągowej, modernizacji filtrów (uzupełnianiu i wymianie złóż filtracyjnych) i wymianie napowietrzacza. W celu poprawy zaopatrzenia mieszkańców gminy Obrowo w wodę do spożycia planowane jest zmniejszenie produkcji wody z ujęcia Dobrzejewice oraz zakup wody z Wodociągów Toruńskich, co odciąży Stację Uzdatniania Wody w Dobrzejewicach, przyczyniając się do polepszenia uzdatniania wody, a tym samym poprawy jej jakości. W celu poprawy jakości wody z wodociągu Gostkowo w kolejnych latach planowana jest kompleksowa modernizacja Stacji Uzdatniania Wody w Gostkowie. Z 15 badanych próbek wody z wodociągu Dobrzejewice wymagań jakości wody przeznaczonej do spożycia pod względem fizykochemicznym nie spełniało 11 próbek. W próbkach tych występowało przekroczenie dopuszczalnych wartości manganu (60 - 144 µg/l), przy dopuszczalnej wartości 50 µg/l, żelaza (403 i 752 µg/), przy dopuszczalnej wartości 200 µg/l oraz mętności (1,5 - 1,9 NTU), przy dopuszczalnej wartości 1 NTU. Przeprowadzone prace modernizacyjne Stacji Uzdatniania Wody w Dobrzejewicach wyeliminowały przekroczenia żelaza i mętności - otrzymano pozytywne wyniki w tym zakresie. Wymaganiom jakości wody do spożycia z wodociągu Osiek nie odpowiadały 3 próbki wody z uwagi na przekroczoną dopuszczalną zawartość manganu (616 - 692 µg/l) i jonu amonowego (0,75 - 0,80 mg/l). Z wodociągu Gostkowo, na 12 zbadanych próbek, 4 próbki nie spełniały wymagań obowiązującego rozporządzenia z uwagi na zawartość manganu (84 -198 µg/l), żelaza (230 -720 µg/l) i mętności (1,1 - 6,4 NTU). Na podstawie wyników badań próbek wody stwierdzono, że wszystkie wodociągi w powiecie toruńskim podawały wodę dobrą pod względem bakteriologicznym oraz wszystkie wodociągi w 2015 roku zostały ocenione jako dobre z uwagi na stan sanitarnotechniczny. Na terenie powiatu toruńskiego przedsiębiorstwa wodociągowe współpracują z Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Toruniu. W 2015 r., zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem, prowadziły ocenę przydatności wody w ramach kontroli wewnętrznej. Przedstawiły do uzgodnienia Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w Toruniu harmonogramy poboru próbek wody do badań oraz wyniki badań jakości wody. Tylko Spółka Akcyjna Agrofood w Grabowcu nie wywiązywała się z obowiązku prowadzenia regularnej wewnętrznej kontroli jakości wody do spożycia przez ludzi. W związku z niewłaściwie prowadzoną kontrolą wewnętrzną jakości wody Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu wydał decyzję nakazującą przeprowadzenie badań wody z wodociągu Agrofood w ramach kontroli wewnętrznej, których Spółka nie wykonała 19 w 2014 r. i 2015 r. W celu zapewnienia wody o dobrej jakości wskazane byłoby podłączenie mieszkańców, zaopatrywanych z wodociągu Agrofood, do wodociągów gminnych. Stan sanitarny gmin oraz obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Tereny mieszkalne. Stan sanitarno-higieniczny ogólnodostępnych terenów gmin w 2015 r. nie budził większych zastrzeżeń, niemniej nadal występują problemy związane z uciążliwościami, jakie stwarzają gospodarstwa rolne, a szczególnie składowanie obornika, hodowle drobiu i trzody chlewnej, niewłaściwa gospodarka ściekowa i gospodarka odpadami stałymi oraz zanieczyszczenie łąk i rowów przydrożnych. W 2015 r. wpłynęło do Stacji 9 interwencji z terenu gmin: Łysomice, Lubicz, Zławieś Wielka, Chełmża oraz miasta Chełmża dot. zanieczyszczenia odpadami komunalnymi terenu lasu w Łysomicach, zaszczurzenia i zaśmiecenia posesji w Świerczynkach, hodowli pszczół w Łysomicach, uciążliwości powodowanych hodowlą trzody chlewnej w Brzeźnie, złej jakości wody ze studni na terenie posesji w Grabowcu, złego stanu sanitarno – higienicznego otoczenia budynku mieszkalnego w Górsku, hodowli psów i kotów w Rozgartach, zanieczyszczenia łąk przy Jeziorze Chełmżyńskim oraz niewłaściwego usytuowania pojemników na odpady komunalne na terenie posesji w Chełmży. W ramach tych interwencji przeprowadzano kontrole sanitarne wspólnie z przedstawicielami Urzędów Gmin i wobec braku zagrożenia epidemicznego, sprawy te przekazano do WIOŚ w Bydgoszczy Delegatury w Toruniu oraz właściwych UG w Łysomicach, w Lubiczu, w Złejwsi Wielkiej i w Chełmży. Nadal żadna z gmin na terenie powiatu toruńskiego nie posiada miejsca zrzutu ścieków z samochodów turystycznych – kamperów i przyczep kempingowych. Sprawa niewłaściwego rozwiązania w Polsce problemu zrzutu ścieków z w/w samochodów turystycznych i potrzeba istnienia takich miejsc zgłoszona została, w trosce o ochronę środowiska, przez właścicieli krajowych i zagranicznych samochodów turystycznych do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w latach ubiegłych. Na terenie gmin brak jest dobrze zorganizowanych i wyposażonych parkingów przydrożnych i leśnych. Jedyny w powiecie parking przydrożny, zlokalizowany w Pędzewie, gm. Zławieś Wielka, przy trasie Toruń-Bydgoszcz, posiada niski standard wyposażenia. Parking zaopatrywany jest w wodę z własnego ujęcia, wyposażony jest w kabinę TOI TOI z możliwością umycia rąk. Jakość wody z w/w ujęcia nie odpowiada wymaganiom obowiązującego rozporządzenia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia (odbiegający od wymagań skład fizykochemiczny wody w zakresie manganu). Do dnia 31.07.2016 r. obowiązuje decyzja nakazująca doprowadzenie jakości wody, ujmowanej z w/w ujęcia, do wymagań obowiązującego rozporządzenia. Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej. Do tej grupy obiektów zaliczamy: kąpieliska, baseny kąpielowe, zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej i tatuażu, obiekty hotelarskie, obiekty sportowe, ustępy publiczne, cmentarze i zakłady pogrzebowe, domy pomocy społecznej, obiekty komunikacji publicznej i inne obiekty użyteczności publicznej. Stan sanitarny grupy obiektów użyteczności publicznej na terenie powiatu nie budzi obecnie większych zastrzeżeń. W niektórych grupach obiektów (hotele, zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej) przeważają obiekty o wysokim standardzie usług i wyposażenia. 20 Istotnym problemem w prowadzeniu bieżącego nadzoru sanitarnego jest brak uregulowań prawnych dot. wymagań sanitarnych dla obiektów świadczących usługi fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej. W 2015 r. w grupie zakładów usługowych wpłynęła 1 interwencja na zły stan sanitarnohigieniczny zakładu fryzjerskiego w Chełmży. Przeprowadzona kontrola w tym zakładzie potwierdziła wniesione zarzuty. Stwierdzono nieprawidłowości m.in. w zakresie złego stanu sanitarno-higienicznego wyposażenia pomieszczeń i narzędzi, za co ukarano właściciela mandatem karnym w wys. 300 zł. Kontrola sprawdzająca wykazała znaczącą poprawę stanu sanitarnego obiektu. Jakość i bezpieczeństwo sanitarne korzystania z usług hotelarskich na terenie gmin nie budzi zastrzeżeń. Stan sanitarno-higieniczny tej grupy obiektów ocenić należy pozytywnie, świadczone są usługi o wysokim standardzie. W roku 2015 r. wpłynęły 2 interwencje dot. Hotelu „RUBBENS” przy ul. Toruńskiej 10a w Łysomicach. Jedna z nich dotyczyła stanu sanitarno-higienicznego pokoi hotelowych, druga stanu sanitarno-higienicznego pływalni. Przeprowadzona kontrola nie potwierdziła złego stanu sanitarnego pokoi i pomieszczenia z niecką basenową. Natomiast przeprowadzone badania jakości wody pobranej w czasie kontroli zarówno z niecki, jak i z jacuzzi wykazały nieprawidłowy skład bakteriologiczny wody basenowej. Stwierdzono ogólną liczbę mikroorganizmów w temp. 36°C po 48 godz., w ilości powyżej 300 jtk w 1ml wody oraz obecność bakterii Pseudomonas aeruginosa w ilości 1 NPL w 100 ml wody. Po przeprowadzonych działaniach naprawczych właściciel hotelu przedstawił pozytywne wyniki badania wody. W roku 2015 oddany został do użytku jednogwiazdkowy Hotel „KUŹNIA” w Łysomicach przy ul. Wiejskiej 1. Baza noclegowa może stanowić zagrożenie dla zdrowia spowodowane ewentualnym skażeniem pałeczką Legionella sp. wewnętrznej sieci ciepłej wody użytkowej, o jakości której właściciel nie zawsze posiada wiedzę ze względu na brak przeprowadzonych w tym kierunku badań. W celu zapewnienia bezpiecznego pobytu gości w hotelach w czasie każdej kontroli obiektu informuje się właścicieli o możliwościach wystąpienia tego typu zagrożeń i potrzebie przeprowadzenia badań w tym zakresie. Na terenie powiatu tylko w jednym spośród 22 istniejących hoteli przeprowadzono tego typu badania. Na uwagę zasługuje znacząca poprawa jakości wody w basenach kąpielowych w Chełmży i Wielkiej Nieszawce, która jest szczególnie ważnym elementem nadzoru sanitarnego. Łącznie na zbadanych przez PIS 49 prób wody do kąpieli, w żadnej nie stwierdzono obecności gronkowców koagulazododatnich. Tylko w 3 próbach stwierdzono przekroczenie ogólnej liczby bakterii w 36 ° po 48 h w 1 ml wody, co stanowi 6 % wszystkich pobranych próbek. 21 Liczba prób kwestionowanych w stosunku do liczby prób niekwestionowanych pobranych na pływalniach 6 % prób 94 % prób niekwestionowanych Zbyt mała liczba zorganizowanych miejsc do kąpieli na terenie powiatu toruńskiego (1 Kąpielisko nad Jeziorem Kamionkowskim w Kamionkach Małych gm. Łysomice oraz 3 miejsca wykorzystywane do kąpieli: 1 w Zalesiu, 1 w Chełmży nad Jeziorem Chełmżyńskim oraz 1 w Osieku nad Jeziorem Osiek, gm. Obrowo), objętych kontrolą jakości wody, zarówno przez organy PIS, jaki i właścicieli czy też organizatorów, powoduje wykorzystywanie przez ludność różnych lokalnych akwenów o nieznanej jakości wody, co może być źródłem wielu zakażeń u ludzi. W 2015 r. stan sanitarno – higieniczny miejsc do kąpieli nie budził zastrzeżeń. Wszystkie nadzorowane plaże posiadają dostęp do toalet i wyposażone są w kosze na odpady. W 2015 r. w sezonie turystycznym na plaży w Osieku gm. Obrowo zlikwidowany został punkt czerpalny wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi z uwagi na trudności w uzyskaniu poprawy jakości wody, której skład bakteriologiczny nie odpowiadał wymaganiom Ministra Zdrowia. Wnioski. 1. Większość producentów wody z powiatu toruńskiego dostarczała wodę przydatną do spożycia przez ludzi, odpowiadającą wymaganiom rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r , Nr 61, poz. 417 z późn. zm.). Na koniec 2015 roku woda z wodociągów: Osiek i Dobrzejewice gm. Obrowo oraz wodociągu Gostkowo gm. Łysomice oceniona była jako woda o warunkowej przydatności do spożycia. 2. Mieszkańcy gmin Lubicz, Łysomice, Wielka Nieszawka i Zławieś Wielka, oprócz wody z wodociągów gminnych, korzystali również z wody produkowanej przez Toruńskie Wodociągi z wodociągu Toruń. 3. Wszystkie wodociągi w powiecie toruńskim w 2015 roku podawały wodę dobrą pod względem bakteriologicznym, jak i również ocenione zostały jako dobre z uwagi na stan sanitarno-techniczny. 4. W placówkach opieki zdrowotnej gospodarka odpadami medycznymi prowadzona jest prawidłowo, przestrzegane są zasady bliskości i sposobu unieszkodliwiania odpadów medycznych, w tym o właściwościach zakaźnych. 22 5. Podobnie jak w roku ubiegłym zaopatrzenie podmiotów leczniczych w sprzęt jednorazowego użytku, materiały opatrunkowe, ręczniki jednorazowego użycia oraz mydło w płynie było wystarczające do potrzeb. 6. Obserwuje się sukcesywną poprawę stanu sanitarnego obiektów użyteczności publicznej w gminach, na co ma wpływ między innymi zwiększona odpowiedzialność za stan sanitarno-higieniczny właścicieli obiektów. 7. Niepokojącym zjawiskiem wynikającym z braku uregulowań prawnych może stać się, podobnie jak w zakładach usługowych w mieście, wykonywanie przez kosmetyczki zabiegów z zastosowaniem toksyny botulinowej oraz tzw. wypełniaczy (kwas hialuronowy hydroksyapatyt wapnia, kwas polimlekowy) oraz usług ostrzykiwania osoczem bogatopłytkowym, powodujących przerwanie ciągłości tkanki, co może stwarzać potencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzi. 8. Ciągle aktualna jest potrzeba badania przez właścicieli obiektów użyteczności publicznej ciepłej wody użytkowej pod kątem skażenia jej pałeczką Legionella sp., która może stwarzać poważne zagrożenia dla zdrowia ludzi. Dotychczas przeprowadzane badania potwierdzają taką potrzebę i właściciele tych obiektów zobowiązani są do podejmowania działań naprawczych mających na celu wyeliminowanie zagrożenia powodowanego obecnością tej bakterii w ciepłej wodzie użytkowej w obiekcie. 9. Sprawy związane z gospodarką ściekową i odpadami w związku ze skargami i wnioskami mieszkańców, wymagają skuteczniejszych działań, podejmowanych przez Urzędy Gmin, w ramach realizacji uchwał w sprawie utrzymania czystości i porządku na terenach gmin. 23 HIGIENA ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU Stan sanitarny obiektów żywienia zbiorowego, produkcji i obrotu środkami spożywczymi, produkcji i obrotu kosmetykami. W ewidencji Sekcji Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku na koniec 2015 r. figurowały 2562 obiekty, na terenie Powiatu Toruńskiego pod nadzorem znajduje się 726 obiektów. W 2015 roku skontrolowano 312 zakładów, w których przeprowadzono 423 kontrole. Najwięcej nieprawidłowości stwierdzono w obiektach obrotu żywnością, zakładach małej gastronomii i restauracjach. W ramach urzędowej kontroli żywności do badań pobrano w Toruniu i Powiecie Toruńskim 474 próbki żywności i przedmiotów użytku. Kwestionowano 12 prób, w tym 5 prób lodów śmietankowych ze względu na obecność Enterobacteriacea, 3 próby suplementów diety i 2 próby wędlin ze względu na niewłaściwe oznakowanie, dwie próby posiłków ze względów mikrobiologicznych w związku z dochodzeniami sanitarnymi w miejscu zatruć pokarmowych. Działalność kontrolno-represyjna w obiektach żywnościowo - żywieniowych w Powiecie Toruńskim w 2015 r. Grupa obiektów Produkcja żywności Obrót żywnością Żywienie otwarte Żywienie zamknięte Produkcja i obrót przedmiotami użytku Łącznie Liczba Liczba obiektów obiektów w skontroloewidencji wanych Liczba kontroli Decyzje administracyjne Mandaty (liczba/wartość w zł) 56 26 34 4 3/500 427 168 250 6 38/8300 167 78 97 5 11/3100 74 40 42 1 1/300 2 0 0 - - 726 312 423 16 53/12200 24 Liczba obiektów i kontroli w poszczególnych grupach. 427 450 400 Liczba obiektów 350 300 Liczba skontrolowanych 250 168 200 167 150 100 50 56 78 74 40 26 2 0 0 Produkcja żyw ności Obrót żyw nością Żyw ienie otw arte Żyw ienie zamknięte Produkcja i obrót przedmiotami użytku oraz kosmetykami Zakłady obrotu żywnością Jest to najliczniejsza grupa obiektów objętych nadzorem. Zaliczamy do niej sklepy spożywcze, superrmarkety, hurtownie spożywcze oraz kioski. W 2015 r. podczas kontroli sanitarnych nałożono 38 mandatów karnych na łączną kwotę 8.300 zł. Najczęściej występujące nieprawidłowości to: brak higieny sprzedaży; brak czystości pomieszczeń i sprzętu; niezachowanie ciągłości łańcucha chłodniczego; sprzedaży produktów spożywczych po terminie przydatności do spożycia. W celu poprawy stanu technicznego obiektu i ich wyposażenia wydano 6 decyzji administracyjnych. Przyjęto 12 interwencji dotyczących głównie złej jakości zdrowotnej zakupionych produktów spożywczych, braku higieny sprzedaży, 3 interwencje potwierdziły się. W trzech przypadkach interwencje dotyczyły sprzedaży artykułów spożywczych na jarmarku w Czernikowie bez zapewnienia właściwych warunków sprzedaży. Obiekty żywienia zbiorowego otwarte W skład tej grupy 167 obiektów wchodzą: restauracje, bary, kawiarnie, punkty małej gastronomii, pijalnie piwa. W 2015 roku przeprowadzono 97 kontroli, podczas których stwierdzano nieprawidłowości dotyczące zarówno bieżącego stanu sanitarnego, jak i złego stanu technicznego tych zakładów. Dotyczyły one głównie: braku czystości pomieszczeń produkcyjnych i sprzętu, stosowanie surowców po terminie przydatności do spożycia, niewłaściwych warunków przechowywania żywności, niewykorzystywania pomieszczeń zgodnie z przeznaczeniem. W związku z powyższym nałożono 11 mandatów karnych na kwotę 3100 zł. 25 Ponadto wydano 5 decyzji na poprawę stanu technicznego pomieszczeń i sprzętu produkcyjnego. Wpłynęło 14 interwencji na złą jakość potraw oraz brak higieny produkcji i wydawania posiłków, dwie interwencje potwierdziły się. Zakłady żywienia zbiorowego zamknięte Do tej grupy zaliczamy: - stołówki: szkolne, przedszkolne, w szpitalu, domach opieki społecznej, w żłobkach, bursach i internatach, - stołówki w zakładach pracy. W 2015 roku nadzorem objęte były 74 obiekty, skontrolowano 40 obiektów, w których przeprowadzono 42 kontrole. W jednym z przedszkoli stwierdzano nieprawidłowości dotyczące niewłaściwego przechowywania artykułów spożywczych, brak higieny produkcji posiłków i braku zapisów GHP. W związku z powyższym nałożono 1 mandat karny na kwotę 300 zł, a za rozszerzenie działalności bez zgody Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu skierowano wniosek o ukaranie do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy. Wydano 1 decyzję zobowiązującą do wymiany wyposażenia kuchni szkolnej, zapewnienia właściwej wentylacji. Zakłady produkcji żywności Pod nadzorem na koniec 2015 r. było 56 zakładów produkcyjnych: w tym piekarnie (10), przetwórnie owocowo-warzywne (6), ciastkarnie (5), młyny (2), kaszarnia, automaty do lodów (3), zakład produkcji kiełków, wytwórnia wody sodowej, wytwórnia koncentratów spożywczych, wytwórnia płatków śniadaniowych oraz gospodarstwa rolne. W 2015 r. za niewłaściwe przechowywanie surowców, stosowanie do produkcji surowców po terminie przydatności do spożycia, brak czystości pomieszczeń i sprzętu produkcyjnego ukarano osoby odpowiedzialne 3 mandatami karnymi na kwotę 500 zł. Wydano 4 decyzje administracyjne zobowiązujące do poprawy stanu technicznego pomieszczeń i wyposażenia. Zakłady produkcji i obrotu przedmiotami użytku oraz kosmetykami W ewidencji Sekcji znajdują się 2 zakłady produkcji opakowań, nie były one planowane do kontroli w 2015 roku. Ocena wdrażania systemów kontroli wewnętrznej Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu nadzoruje realizację przez producentów i dystrybutorów środków spożywczych systemów kontroli wewnętrznej, w tym zasad Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP-Good Hygienic Practice), Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP-Good Manufacturing Practice) oraz wdrażanie systemu HACCP (Analiza Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli-Hazard Analysis Critical Control Point). Zakłady produkcji żywności w znacznej części wdrożyły zasady systemu HACCP. Przedsiębiorstwa obrotu żywnością wdrożyły zasady GHP, GMP oraz system HACCP, jednak w tej grupie najczęściej dochodzi do nieprzestrzegania tych zasad. 26 Nadzór nad żywnością i przedmiotami użytku obejmuje również działania w ramach systemów wczesnego ostrzegania o produktach niebezpiecznych RASFF i RAPEX. RASFF - System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (The Rapid Alert System for Food and Feed) W ramach systemu RASFF otrzymano 34 zgłoszenia dotyczące 30 środków spożywczych i suplementów diety oraz 4 dotyczące materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Sprawdzono 145 obiektów objętych nadzorem, jak również mieszkania i firmy prywatne. W 93 obiektach wskazanych na listach odbiorców nie stwierdzono w obrocie kwestionowanych produktów, zostały one sprzedane klientom ostatecznym. W 52 obiektach stwierdzono w obrocie kwestionowane produkty, które zostały zwrócone do dostawcy lub utylizowane po przekazaniu informacji o zgłoszeniu produktu do RASFF przez pracowników PSSE w Toruniu. Do systemu RASFF zgłoszono produkty: ze względu na zanieczyszczenia mikrobiologiczne: pasta Tanin, batonik czekoladowy - obecność bakterii Salmonella, łosoś norweski - obecność bakterii Listeria monocytogenes, makrela wędzona - obecność bakterii Salmonella Albany, ze względu na zanieczyszczenia chemiczne: Jack & Ginger - obecność arsenu, oliwa z wytłoków z oliwek - przekroczenie dopuszczalnego poziomu węglowodorów aromatycznych, morele suszone, śliwki suszone (2 przypadki) - przekroczenie dopuszczalnego limitu kwasu sorbowego, sól morska jodowana - podwyższony poziom jodku potasu ze względu na obecność alergenów: ryż dziki - obecność glutenu, dżem jagodowy, chrzan tarty – obecność dwutlenku siarki niedeklarowanego na etykiecie, orzechy prażone Bio, muesli - zanieczyszczenie krzyżowe orzechów, mieszanka przyprawowa - obecność niedeklarowanej gorczycy i migdałów, pieczarki marynowane, rydze marynowane - zawartość dwutlenku siarki, morela naturalna, słoneczne owoce żurawina – obecność siarczynów niezadeklarowanych na etykiecie, mąka gryczana - obecność glutenu ze względu na inne zagrożenia: daktyle BIO – stwierdzono fragmenty metali, rodzynki - stwierdzono przekroczenie poziomu ochratoksyny A, 7 suplementów diety - obecność niezadeklarowanych substancji, zawartość siarczanu agmatyny i azotanu kreatyny, przekroczenie dopuszczalnego poziomu barwnika E124 czerwień koszenilowa Materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością, które zgłoszono do systemu RASFF zakwestionowano z uwagi na: 27 kubek szklany - migracja metali ciężkich, miotełka do ubijania - migracja amin aromatycznych, kubek Boss - migracja kadmu, łopatka do przewracania - przekroczenie limitu migracji amin aromatycznych. Liczba zgłoszeń w systemie RASFF w latach 2010-2015 wg rodzaju zanieczyszczeń 25 22 Liczba zgłoszeń 2012 2013 2014 2015 20 15 15 13 10 10 11 10 9 10 9 7 5 4 5 4 3 1 1 0 mikrobiologiczne chemiczne alergeny inne Rodzaj zanieczyszczeń RAPEX - System Wczesnego Ostrzegania o Produktach Niebezpiecznych (the Rapid alert system for dangerous non-food products W ramach systemu RAPEX w 2015 r. nie zgłoszono produktów na nadzorowanym terenie. Wnioski: Utrzymuje się dobry stan sanitarny w obiektach produkcji żywności tj. ciastkarniach, piekarniach, zakładach przetwórstwa owocowo-warzywnego, wytwórniach wyrobów cukierniczych oraz obrotu żywnością - w dużych sklepach i hurtowniach. 2. Najwięcej nieprawidłowości stwierdzono w obiektach obrotu żywnością oraz w obiektach żywienia zbiorowego otwartego. 3. Sukcesywnie wzrasta liczba zakładów z opracowanymi i wdrożonymi zasadami GHP/GMP oraz HACCP. Wydawane decyzje wpływają na poprawę stanu technicznego pomieszczeń i wyposażenia zakładów oraz ich funkcjonowania. 4. Do Stacji wpływają interwencje od konsumentów. Dotyczą one wprowadzania do obrotu produktów po terminie, niewłaściwej jakości zdrowotnej, niewłaściwych warunków przygotowywania potraw, braku higieny sprzedaży. 1. 28 HIGIENA PRACY Nadzór nad warunkami sanitarno-higienicznymi w środowisku pracy, promocja zdrowia w środowisku pracy, choroby zawodowe, nadzór nad środkami zastępczymi (tzw. „dopalaczami”). Nadzór nad warunkami sanitarno-higienicznymi w środowisku pracy. W ewidencji Sekcji Prewencji Chorób Zawodowych Powiatowej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej w Toruniu na dzień 31 grudnia 2015 r. ujętych było 277 zakładów pracy funkcjonujących na terenie powiatu toruńskiego ziemskiego (2014 r. – 272 zakłady). Dominujące pod względem liczby zakładów pracy branże to: naprawa pojazdów samochodowych (40 obiektów), produkcja artykułów spożywczych i napojów (28), rolnictwo, łowiectwo i pokrewne działalności usługowe (27). Wśród zewidencjonowanych zakładów pracy dominują firmy małe – zatrudniające do 9 pracowników. Strukturę zatrudnienia przedstawia poniższy wykres: W 2015 r. przeprowadzono na terenie powiatu toruńskiego ziemskiego 70 kontroli sanitarnych w zakresie higieny pracy (w 2014 r. – 119 kontroli), podczas których skontrolowano 62 zakłady, zatrudniające łącznie 2 240 pracowników (w 2014 r. skontrolowano 93 zakłady, zatrudniające 3 444 pracowników). Kontrole przeprowadzano w zakładach o największych zagrożeniach zawodowych, w zakładach budzących zastrzeżenia pod względem sanitarno-technicznym oraz w tych, w których wyniki badań środowiskowych czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowiskach pracy odbiegały od wymagań określonych przepisami. 29 Kontynuowano nadzór nad zakładami pracy, w których pracownicy narażeni są na substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o rakotwórczym lub mutagennym, a także nadzór nad niebezpiecznymi substancjami chemicznymi i ich mieszaninami poprzez kontrole podmiotów zajmujących się obrotem chemikaliami lub stosujących chemikalia w działalności zawodowej. Narażenie na czynniki szkodliwe dla zdrowia w środowisku pracy. Od wielu lat dominującym czynnikiem szkodliwym występującym w zakładach pracy funkcjonujących na terenie powiatu toruńskiego ziemskiego jest hałas. Przekroczenie najwyższego dopuszczalnego natężenia hałasu (NDN) w 2015 r. dotyczyło 823 pracowników – zatrudnionych w 32 zakładach (w 2014 r. na ponadnormatywny hałas eksponowanych było 826 osób – zatrudnionych w 31 zakładach). Ze względów technologicznych z reguły niemożliwe jest wyeliminowanie tego czynnika szkodliwego ze środowiska pracy. W związku z tym działania podejmowane przez Sekcję Prewencji Chorób Zawodowych obejmują przede wszystkim nadzór nad wypełnianiem przez pracodawców obowiązków wynikających z przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas. Wymagane jest m. in. oznakowanie w zakładzie stref zagrożonych hałasem, zaopatrzenie pracowników w środki ochrony słuchu i egzekwowanie ich stosowania, sporządzenie i wprowadzenie w życie programu działań organizacyjno-technicznych zmierzającego do ograniczenia narażenia na hałas oraz informowanie pracowników o ryzyku zawodowym. Ponadto w 2015 r. przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowiskach pracy dotyczyły: pyłów (25 pracowników zatrudnionych w 3 zakładach); czynników chemicznych (9 pracowników zatrudnionych w 2 zakładach). Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu wydał stosowne decyzje administracyjne – zobowiązując pracodawców do zastosowania odpowiednich środków organizacyjno-technicznych w celu obniżenia stężeń czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowiskach pracy do obowiązującej normy. 30 W 2015 r. przeprowadzono 32 kontrole w zakresie oceny realizacji przez pracodawców wymogów w zakresie ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na szkodliwe dla zdrowia czynniki biologiczne w środowisku pracy – w 28 zakładach pracy (w 2014 r. – 42 kontrole w 41 zakładach). Na szkodliwe dla zdrowia czynniki biologiczne w środowisku pracy narażonych było łącznie 902 pracowników, zatrudnionych przede wszystkim w zakładach rolnych, zakładach produkcji żywności oraz w placówkach ochrony zdrowia. W 2015 r. w ramach nadzoru nad niebezpiecznymi substancjami chemicznymi i ich mieszaninami przeprowadzono łącznie 47 kontroli w 46 obiektach. Różne substancje chemiczne i ich mieszaniny stosowane są w działalności wielu zakładów pracy na terenie powiatu toruńskiego ziemskiego, co powoduje określone zagrożenia dla zdrowia pracowników. Na terenie powiatu funkcjonują także producenci oraz dystrybutorzy niebezpiecznych substancji i mieszanin chemicznych. Promocja zdrowia w środowisku pracy. Działalność Sekcji Prewencji Chorób Zawodowych Powiatowej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej w Toruniu ukierunkowana jest na poprawę warunków pracy, a więc poprawę warunków sprzyjających zdrowiu. Przeprowadzane kontrole koncentrują się przede wszystkim na głównych zagrożeniach dla zdrowia pracowników, mając za cel szeroko pojętą profilaktykę chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami pracy. Celem działań podejmowanych przez pracowników Sekcji jest także promowanie zachowań prozdrowotnych – prowadzona jest w tym zakresie stała współpraca z Sekcją Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Toruniu. Przedsięwzięcia podejmowane w zakresie higieny pracy obejmowały m. in. współuczestnictwo w rozpowszechnianiu informacji na temat bezpiecznych warunków pracy, przekazywanych przez Krajowy Punkt Centralny (CIOP-PIB) w ramach kampanii Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy z siedzibą w Bilbao. W 2015 r. kontynuowana była kampania „Stres w pracy? Nie, dziękuję” (edycja 2014–2015). Stosowne informacje wraz z materiałami promocyjnymi do pobrania w wersji elektronicznej i z linkiem do strony internetowej koordynatora kampanii, tj. Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – Państwowego Instytutu Badawczego rozpowszechniane były przede wszystkim za pośrednictwem strony internetowej Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Toruniu. W trakcie kontroli prowadzonych w 2015 r. w ramach nadzoru nad warunkami higieny pracy zbierano informacje na temat przestrzegania zakazu palenia tytoniu w nadzorowanych zakładach. Działania te miały na celu ustalenie stanu faktycznego dotyczącego respektowania przepisów ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 298). Choroby zawodowe. W 2015 r. Sekcja Prewencji Chorób Zawodowych Powiatowej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej w Toruniu kontynuowała współpracę w zakresie chorób zawodowych z jednostkami orzeczniczymi I stopnia – Poradnią Chorób Zawodowych i Poradnią Chorób Zakaźnych do celów orzeczniczych Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Toruniu oraz z Wojewódzką Przychodnią Chorób Zakaźnych i Pasożytniczych Wojewódzkiego 31 Szpitala Zespolonego im. L. Rydygiera w Toruniu. Współpracowano także z jednostką orzeczniczą II stopnia – Instytutem Medycyny Pracy im. prof. Jerzego Nofera w Łodzi. W 2015 r. przeprowadzono łącznie 17 postępowań wyjaśniających w sprawach chorób zawodowych w zakładach pracy funkcjonujących na terenie powiatu toruńskiego ziemskiego. Wydano łącznie 10 decyzji w sprawach chorób zawodowych. Wystawiono 3 „Karty stwierdzenia choroby zawodowej” – przekazywane do Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych w Instytucie Medycyny Pracy im. prof. Jerzego Nofera w Łodzi. Liczbę i rodzaj stwierdzanych w ostatnich 5 latach chorób zawodowych u pracowników zatrudnionych w zakładach pracy funkcjonujących na terenie powiatu toruńskiego ziemskiego przedstawia poniższa tabela: poz. Liczba stwierdzonych przypadków wykazu Nazwa choroby zawodowej chorób 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. zaw.* astma oskrzelowa 6 1 1 zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie 7 1 1 pęcherzyków płucnych alergiczny nieżyt nosa 12 1 1 1 przewlekłe choroby obwodowego układu 20 1 nerwowego obustronny trwały odbiorczy ubytek 21 1 1 słuchu choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi 25 1 1 lub biologicznymi choroby zakaźne lub pasożytnicze albo 26 6 2 2 3 ich następstwa Razem: 10 5 3 4 3 * wg rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1367) Liczba stwierdzanych na terenie powiatu toruńskiego ziemskiego chorób zawodowych utrzymuje się od kilku lat na zbliżonym poziomie, wzrasta natomiast liczba przeprowadzonych postępowań wyjaśniających w sprawach chorób zawodowych. W 2015 r. przeprowadzono na terenie powiatu toruńskiego ziemskiego 17 takich postępowań, podczas gdy w 2014 r. – 13 postępowań, a w 2013 r. – 9. Wyniki przeprowadzonych postępowań wyjaśniających w sprawach chorób zawodowych („Karty oceny narażenia zawodowego w związku z podejrzeniem choroby zawodowej”) przekazywane są do właściwych jednostek orzeczniczych. Z uwagi na długotrwałość procesu diagnostyczno-orzeczniczego wydanie decyzji administracyjnej w sprawie choroby zawodowej następuje w wielu przypadkach dopiero po upływie kilkunastu miesięcy od wszczęcia postępowania. Poniższy wykres przedstawia zestawienie liczbowe chorób zawodowych stwierdzonych w latach 2011 – 2015. 32 Nadzór nad środkami zastępczymi (tzw. „dopalaczami”). W 2015 r. nie ujawniono nie ujawniono przypadków wprowadzania do obrotu środków zastępczych na terenie powiatu toruńskiego ziemskiego. Środki zastępcze – tzw. „dopalacze” lub „nowe narkotyki” – stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Reklamowane są na ogół jako „produkty kolekcjonerskie”, „nie do spożycia” – tak aby zakamuflować ich prawdziwe przeznaczenie. W ich składzie, oprócz substancji psychoaktywnych (jednej lub więcej), mogą znaleźć się także leki i/lub przypadkowe zanieczyszczenia. Stanowi to ogromne zagrożenie dla zdrowia i utrudnia rozpoznanie oraz właściwe leczenie w szpitalach i ośrodkach toksykologicznych. Zgodnie z art. 4 pkt. 27 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124 z późn. zm.) środek zastępczy jest definiowany obecnie jako „produkt zawierający co najmniej jedną nową substancję psychoaktywną lub inną substancję o podobnym działaniu na ośrodkowy układ nerwowy, który może być użyty zamiast środka odurzającego lub substancji psychotropowej lub w takich samych celach jak środek odurzający lub substancja psychotropowa (…)”. Wnioski. 1. Liczba zakładów pracy objętych nadzorem sanitarnym w powiecie toruńskim ziemskim w 2015 r. uległa zwiększeniu o 5 obiektów w porównaniu do 2014 r. W 2015 r. skontrolowano 62 zakłady, tj. 22% spośród obiektów zewidencjonowanych. 2. Zmalała liczba przeprowadzonych kontroli sanitarnych w zakresie higieny pracy (75 kontroli w 2015 r.; 119 – w 2014 r.). 33 3. Najczęściej stwierdzaną w 2015 r. nieprawidłowością podczas kontroli zakładów pracy był brak aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. 4. Czynnikiem szkodliwym dla zdrowia, na który narażona jest w środowisku pracy największa liczba osób, jest hałas. 5. Liczba pracowników zatrudnionych w 2015 r. w warunkach przekroczenia normatywów higienicznych w środowisku pracy nie uległa zasadniczym zmianom w stosunku do roku poprzedniego. 6. Liczba stwierdzonych w 2015 r. na terenie powiatu toruńskiego ziemskiego chorób zawodowych utrzymuje się od kilku lat na zbliżonym poziomie. Wzrosła natomiast liczba przeprowadzonych postępowań wyjaśniających w sprawach chorób zawodowych (17 postępowań w 2015 r.; 13 – w 2014 r.) oraz liczba zgłoszonych podejrzeń chorób zawodowych (w 2015 r. zgłoszono 17 podejrzeń; w 2014 r. – 10). 7. Wśród stwierdzonych na terenie powiatu toruńskiego ziemskiego w ostatnich 5 latach chorób zawodowych dominują choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa – głównie borelioza. 8. W 2015 r. kontynuowano działania związane z profilaktyką tytoniową – podczas każdej kontroli warunków higieny pracy sprawdzano przestrzeganie przez pracodawców ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Działania profilaktyczne obejmowały też rozpowszechnianie materiałów informacyjno-edukacyjnych dotyczących m. in. kampanii Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy „Stres w Pracy? Nie, dziękuję!” oraz na temat środków zastępczych. 34 HIGIENA DZIECI I MŁODZIEŻY Warunki sanitarno - higieniczne w placówkach nauczania, wychowania i wypoczynku. Pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu znajdują się 332 placówki nauczania i wychowania. Na terenie powiatu toruńskiego są 103 jednostki, w tym 1 uczelnia wyższa. W 2015 r. pracownicy sekcji Higieny Dzieci i Młodzieży skontrolowali 40 placówek stałych, w tym: 2 żłobki, 22 przedszkola, 15 szkół różnych typów, dom studencki oraz 14 turnusów wypoczynku dzieci i młodzieży. Przeprowadzono 60 kontroli sanitarnych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu wystosował 7 wystąpień do dyrektorów placówek, Burmistrza Miasta Chełmży i Wójtów Gmin Powiatu Toruńskiego. W skontrolowanych placówkach przebywało 4078 uczniów i studentów. Warunki do utrzymania higieny. Wszystkie skontrolowane placówki mieszczą się w budynkach przystosowanych, posiadają wodociąg i kanalizację oraz ustępy wewnętrzne. Ponadnormatywną liczbę dzieci na urządzenie ustępowe stwierdzono w Przedszkolu Publicznym w Czernikowie. Z 2 oczek ustępowych korzysta 50 osób, w tym personel. W placówkach zapewniono właściwe warunki do utrzymania higieny osobistej – dostępność do bieżącej ciepłej wody, ręczników papierowych lub suszarek do rąk, mydła w płynie, papieru toaletowego. Zdarza się, że artykuły higieniczne zakupują rodzice uczniów lub przedszkolaków – nie zawsze są zabezpieczone wystarczające środki na te cele. Zbiornik bezodpływowy (szambo) posiadają 4 skontrolowane placówki, a 1 placówka posiada własną oczyszczalnię ścieków. Zbiornik bezodpływowy posiadają następujące placówki: - Przedszkole „Za Jordanem” w Kawęczynie, gm. Obrowo, - Przedszkole Niepubliczne „Akademia Malucha” w Złotorii, gm. Lubicz, - Szkoła Podstawowa w Świerczynkach, gm. Łysomice, - Szkoła Podstawowa w Makowiskach, gm. Czernikowo. Własną oczyszczalnię ścieków posiada Przedszkole Niepubliczne „Promyczek” w Biskupicach, gm. Łubianka. Działania profilaktyczne. W placówkach nauczania i wychowania podczas bieżących kontroli sanitarnych pracownicy sekcji podejmowali również działania w zakresie profilaktyki chorób zakaźnych – zatrucia pokarmowe, infekcje rotawirusowe, wszawica, krztusiec. W placówkach, w których wystąpiło zachorowanie na chorobę zakaźną bądź podejrzenie jej wystąpienia, przeprowadzono kontrole sanitarne (tematyczne), podczas których szczególną uwagę zwrócono na stan higieniczny i warunki pobytu dzieci i młodzieży (dostęp do ciepłej, bieżącej wody, zaopatrzenie w środki higieniczne, stan sanitarny i techniczny sanitariatów). W kontrolowanych placówkach pozostawiono ulotki i przeprowadzono rozmowy z dyrekcją i personelem medycznym. Szczególny nacisk położono na profilaktykę wszawicy. Na stronie internetowej PSSE dostępne jest „Stanowisko Departamentu Matki i Dziecka w Ministerstwie Zdrowia w sprawie zapobiegania i zwalczania wszawicy u dzieci i młodzieży”. 35 W sierpniu 2015 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu, przesłał informację do Burmistrza Miasta Chełmży oraz Wójtów Gmin Powiatu Toruńskiego na temat zachorowań na krztusiec wśród młodzieży szkolnej z prośbą o podjęcie wspólnych działań profilaktycznych. Środowisko szkolne. W celu szczegółowej oceny warunków pobytu i nauki w placówkach nauczania i wychowania przeprowadzono badania środowiska szkolnego. Wykonano 318 pomiarów, w tym: ■ 190 dotyczących dostosowania mebli szkolnych/przedszkolnych do zasad ergonomii (stwierdzono niedostosowanie u 32% badanych uczniów/ przedszkolaków) ■ 128 dotyczących oceny higienicznej tygodniowych rozkładów lekcji (stwierdzono niezgodność tygodniowego rozkładu lekcji z zasadami higieny w 9% badanych oddziałów) Zapewnienie właściwych parametrów środowiska szkolnego jest istotnym elementem procesu nauczania, zapobiega powstawaniu niekorzystnych zmian w zdrowiu uczniów. Niebagatelną rolę odgrywa korzystanie przez uczniów z prawidłowych mebli. Każda sala dydaktyczna powinna być wyposażona w meble w dwóch, a nawet trzech kolejnych rozmiarach, w ilościach dobranych do grup wzrostowych uczących się w niej dzieci. Zapewnienie właściwych, prawidłowo zestawionych, dostosowanych do zasad ergonomii mebli zapobiega powstawaniu wad postawy (skrzywienie kręgosłupa) i zmęczeniu ucznia. Pozwala na zajęcie prawidłowej pozycji i zapewnia komfort podczas pracy. Prawidłowo ułożony plan zajęć sprzyja efektywnemu przyswajaniu wiedzy, zmniejsza znużenie i zmęczenie, umożliwia uczniom zachowanie równowagi między nauką a wypoczynkiem. Niekorzystnym zjawiskiem jest nadal niedostateczne wyposażenie szkół w nowe, certyfikowane meble – 33% skontrolowanych szkół posiada meble bez certyfikatów. Związane jest to z brakiem środków na zakup nowych mebli, posiadających wymaganą dokumentację. Poprawa warunków pobytu w placówkach. W 2015 r. ostatecznie zakończono budowę części dydaktycznej (5 sal lekcyjnych, świetlicy i sanitariatów) w Szkole Podstawowej w Czernikowie. W Szkole Podstawowej w Sławkowie, gm. Chełmża oddano do użytku nowy plac zabaw dla dzieci najmłodszych. W Szkole Podstawowej w Złotorii, gm. Lubicz dobudowano segment pozyskując nowe sale dydaktyczne i pełnowymiarową salę gimnastyczną z zapleczem. Uczniowie zyskali także dodatkowe sanitariaty i szatnię, a pracownicy toaletę i pokój nauczycielski z aneksem socjalnym. Powstało Niepubliczne Przedszkole „Ślimaczek” w Krobi, gm. Lubicz. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu przedłużył termin wykonania zalecenia (doprowadzenie do właściwego stanu posadzki i urządzeń sanitarnych w łazienkach uczniowskich) w Zespole Szkół w Łubiance. Decyzja nie została zrealizowana w terminie z powodu niedostatecznej ilości środków finansowych placówki. 36 Warunki do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego. W ramach oceny infrastruktury do prowadzenia zajęć do wychowania fizycznego stwierdzono, że ok. 19% skontrolowanych placówek dysponuje szkolnym zespołem sportowym (tzn. posiadają co najmniej jedną salę sportową, pomieszczenia pomocnicze – przebieralnie, natryskownie, ustępy, przechowalnie sprzętu sportowego, pokój nauczycieli wychowania fizycznego). Z powodu niewystarczającej bazy lub w celu urozmaicenia zajęć uczniowie korzystają z infrastruktury sportowej poza placówka (basen, hala sportowa, boisko). Co trzecia szkoła korzysta z sali zastępczej. Na terenie powiatu połowa skontrolowanych szkół posiada sprzęt sportowy bez certyfikatów – jest to zjawisko niekorzystne, ponieważ wpływa na bezpieczeństwo uczniów. Znaczącą poprawę w zakresie warunków do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego zanotowano w Szkole Podstawowej w Złotorii, gm. Lubicz – rozbudowano budynek szkoły o salę gimnastyczną z węzłami sanitarno-szatniowymi, magazyn podręczny, pokój nauczyciela wychowania fizycznego. Dożywianie dzieci i młodzieży w szkołach. Sytuację dotyczącą dożywiania oceniono we wszystkich skontrolowanych szkołach. Ciepłe posiłki wydawało 14 placówek dla 1065 uczniów, w tym z pełnych obiadów skorzystało 563 uczniów, a z posiłków jednodaniowych 502 uczniów. Napój podawano w 10 placówkach, dla 1395 uczniów. Z posiłków dofinansowanych skorzystało 418 uczniów. Możliwość spożycia ciepłego posiłku i nawodnienia jest bardzo ważna ze względu na to, że uczeń w szkole spędza często 7 – 8 godzin. Uczucie głodu i deficyt płynów pogarsza samopoczucie i dyspozycję do nauki, utrudnia koncentrowanie uwagi i potęguje zmęczenie. Uczniowie, którzy spożywają ciepły posiłek w szkole mają lepsze wyniki, popełniają mniej błędów, mają lepsze samopoczucie i mniej dolegliwości niż uczniowie, którzy nie jedzą regularnie posiłków w szkole. Wypoczynek dzieci i młodzieży. Zadaniem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu podczas wakacji zimowych i letnich jest sprawowanie nadzoru nad wypoczynkiem dzieci i młodzieży. Skontrolowano 14 turnusów, w tym 6 w okresie ferii zimowych i 8 w okresie letnich wakacji. Z wypoczynku skorzystało 427 uczniów, w tym 159 uczestników wypoczynku zimowego oraz 268 wypoczynku letniego. Wszystkie placówki zapewniły właściwe warunki zdrowotne. Wnioski. 1. Kontrole przeprowadzone w 2015 r. w obiektach oświatowo - wychowawczych w powiecie toruńskim wykazały, że ich ogólny stan sanitarny i techniczny jest dobry. 2. W skontrolowanych placówkach sanitariaty były prawidłowo zaopatrzone w środki do utrzymania higieny (mydło w płynie, papier toaletowy, ręczniki papierowe). 3. Z przeprowadzonych pomiarów wynika, że 32% badanych uczniów/ przedszkolaków korzysta z mebli nieprawidłowych, niedostosowanych do wzrostu. 4. Na terenie powiatu połowa skontrolowanych szkół posiada sprzęt sportowy bez certyfikatów. 37 5. Zbyt mało uczniów korzysta z ciepłych posiłków w szkole – tylko 26% uczniów skontrolowanych szkół spożywa posiłki w szkole (pełen obiad lub posiłek jednodaniowy). 6. Stan sanitarno – higieniczny placówek wypoczynku nie budził zastrzeżeń, a organizatorzy zapewnili uczestnikom bezpieczne i higieniczne warunki wypoczynku. 38 Zapobiegawczy nadzór sanitarny Sprawowanie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego przez Państwową Inspekcję Sanitarną ma na celu zapewnienie, na etapie planowania zagospodarowania przestrzennego oraz planowania i realizacji inwestycji, właściwego stanu sanitarno-zdrowotnego w obiektach, w taki sposób, aby w trakcie eksploatacji obiektów nie powodowały one zagrożeń dla zdrowia i życia ludzi. Państwowa Inspekcja Sanitarna sprawując zapobiegawczy nadzór sanitarny inspiruje działania w zakresie uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, czy gospodarki odpadami na danym obszarze. Przy uzgadnianiu planów zagospodarowania przestrzennego wymagane jest odpowiednie, z punktu widzenia ochrony zdrowia, zagospodarowanie terenów. Uzgadniając dokumentację projektową wymaga się od inwestorów już na etapie planowania inwestycji spełnienia właściwych warunków sanitarno-higienicznych. Stanowiska organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego zajmowane są wyłącznie na wniosek zainteresowanych podmiotów lub w związku z wystąpieniami organów prowadzących postępowanie główne i dotyczą planowanych przedsięwzięć zaliczanych do mogących zawsze znacząco lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gmin. Działalność Państwowej Inspekcji Sanitarnej w ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego jest ściśle związana z liczbą przedsięwzięć planowanych do realizacji. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu przeprowadził w roku 2015 w Powiecie Toruńskim w ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego 82 kontrole sanitarne (2014 r. – 102) i wydał 77 postanowień (2014 r. – 72), 203 opinie sanitarne (2014 r. – 124) oraz 76 decyzji ustalających opłatę za czynności kontrolne (2014 r. – 79). W ramach procedur oceny oddziaływania na środowisko zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 z późn. zm), wydano 140 opinii. Dotyczyły one projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, potrzeby przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko i warunków do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Przygotowano 63 opinie w sprawie potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć zlokalizowanych na terenie gmin. Wydano 14 opinii w sprawie warunków do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Zaopiniowano 63 projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gmin zgodnie z w/w ustawą. Do 19 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenów wniesiono uwagi. W opiniach uwzględniano warunki sanitarne i zdrowotne dotyczące zanieczyszczenia powietrza, hałasu oraz lokalizacji ujęć wody i ich stref ochronnych, usuwanie zanieczyszczeń, unieszkodliwianie odpadów oraz wpływ projektowanych zmian na zdrowie ludzi. Ponadto wydano 28 postanowień i 3 opinie zgodnie z art. 51 ust. 2 i art. 52 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 z późn.zm.) uzgadniające zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozach oddziaływania na środowisko dotyczących projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla poszczególnych terenów gmin. Zgodnie z art. 35 ust.1 pkt 3 Prawa Budowlanego wydano 12 uzgodnień dla projektów budowlanych w formie opinii, w tym 5 pozytywnych bez zastrzeżeń. 39 Uzgadniane projekty dotyczyły obiektów przeznaczonych na działalność przedszkoli, aptek, zakładów fryzjerskich, kosmetycznych, małych zakładów produkcyjnych oraz lokali gastronomicznych. W oparciu o art. 56 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane i na podstawie art. 3 pkt. 2 i 3 Ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej wydano 49 postanowień dla obiektów nowo oddawanych do użytku. Nieprawidłowości stwierdzono w 22 obiektach. Około 98% inwestycji posiadało uzgodnioną pod względem sanitarnym dokumentację projektową. W przeważającej części uzgodnienia były dokonywane przez rzeczoznawców ds. sanitarnych. W 5 % spraw inwestor wprowadzał zmiany w trakcie realizacji inwestycji. Dotyczyły one głównie zmian funkcji, w związku tym zmieniane były wielkości pomieszczeń lub układ i sposób ich zagospodarowania. W oparciu o art. 3 pkt. 2 i 3 Ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej wydano 45 opinii dla obiektów przedszkoli, żłobków, gabinetów kosmetycznych, zakładów fryzjerskich itp. oraz odpowiedzi na zapytania dotyczące spełnienia warunków sanitarno-higienicznych dla różnych obiektów itp. 40 Rodzaje opinii wydanych w 2015 r. liczba - ustalenie obowiązku i zakresu sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko, 63 - uzgodnienie projektów miejscowych zagospodarowania przestrzennego, planów 63 - uzgodnienie inwestycji przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, 14 - uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko 31 - uzgodnienie dokumentacji projektowych 12 - dla inwestycji dopuszczonych do użytkowania 49 - dla różnych rodzajów obiektów (przedszkola, żłobki, gabinety kosmetyczne, zakłady fryzjerskie, kluby fitness itp.) 45 Wnioski: 1. Działalność Państwowej Inspekcji Sanitarnej w ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego jest ściśle związana z liczbą planowanych do realizacji przedsięwzięć i zgłoszonych poszczególnych obiektów przez inwestorów. 2. Liczba wydanych opinii w ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego wzrosła w porównaniu do 2014 r. 3. Dominującą pozycję wśród rozpatrzonych w 2015 r. spraw zajmowały projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, dokumentacja co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz wnioski w sprawie dopuszczenia obiektów do użytkowania. 4. Sukcesywnie wzrasta liczba przedkładanych do zaopiniowania projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz dokumentacji co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, uzgodnień inwestycji przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz uzgodnień zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko. 41 5. W opiniowanej dokumentacji nie stwierdzono znacznych naruszeń wymagań higienicznych i zdrowotnych, jednak ok. 50 % projektów budowlanych zostało uzgodnionych z podaniem zastrzeżeń. 6. Przy realizacji nowych inwestycji stosowane są coraz lepsze rozwiązania i urządzenia techniczne. Inwestorzy w trakcie realizacji nowo powstałych przedsięwzięć uwzględniają zalecenia Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu oraz rzeczoznawców do spraw sanitarno-higienicznych. 42 Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia Profilaktyka nadwagi i otyłości W Europie otyłość dotyczy już 10–20 % mężczyzn i 10–25 % kobiet. Aż w 90 % przypadków przyczyną otyłości jest utrzymujący się przez dłuższy czas dodatni bilans energetyczny, inaczej mówiąc – nadmiar jedzenia w stosunku do potrzeb organizmu. Występowanie nadwagi i otyłości jest w dużym stopniu związane z tym, że spożywamy za dużo tłuszczu i cukru, a żywność naturalną z dużą ilością błonnika zastąpiliśmy przetworzonym jedzeniem. Coraz chętniej sięgamy po półprodukty i żywność mrożoną, która zawiera tzw. skondensowaną energię. Oznacza to, że w niewielkiej ilości jedzenia jest bardzo dużo kalorii. Do tego jadamy nieregularnie, często tylko jeden lub dwa bardzo obfite posiłki, mamy za mało ruchu i wysiłku fizycznego. Nie wykorzystujemy energii naszego ciała na podniesienie temperatury ciała, bo mieszkamy w przegrzewanych pomieszczeniach. Od 2006 r. Główny Inspektorat Sanitarny i Polska Federacja Producentów Żywności Związek Pracodawców realizują ogólnopolski program edukacyjny „Trzymaj Formę!”. Celem programu jest poprawa sposobu odżywiania i promowanie aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieży. Program w 2009 roku został wpisany (pod nr 1113) do prowadzonego przez Europejską Platformę ds. Diety, Aktywności Fizycznej i Zdrowia rejestru działań promujących prozdrowotny styl życia. Odbiorcami programu są uczniowie gimnazjów i starszych klas szkół podstawowych oraz ich rodzice. Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Toruniu realizowała już IX edycję programu. W roku szkolnym 2014/2015 w programie udział wzięło 1 032 uczniów z 14 szkół w powiecie toruńskim. Bieżący rok szkolny to realizacja X edycji programu. Uczestniczy w niej 25 szkół z powiatu toruńskiego. Hasło przewodnie bieżącej edycji to „Teraz Polska Trzyma Formę!”. Nawiązuje ono do faktu przyznania programowi godła „Teraz Polska”. Liczba szkół uczestniczących w kolejnych edycjach programu „Trzymaj Formę!” w Toruniu i powiecie toruńskim 2015/2016 2014/2015 2012/2013 szkoły gimnazjalne szkoły podstawowe 2010/2011 2008/2009 2006/2007 0 10 20 30 40 50 43 Liczba uczniów uczestniczących w kolejnych edycjach programu „Trzymaj Formę!” w Toruniu i powiecie toruńskim (brak danych 2015/2016) 2014/2015 2012/2013 szkoły gimnazjalne szkoły podstawowe 2010/2011 2008/2009 2006/2007 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 „Etykieta rozszyfrowana - wiem, co kupuję i jem” to wojewódzki program edukacyjny, którego celem jest zwiększenie świadomości konsumentów w kierunku potrzeby czytania etykiet spożywczych oraz wzbogacenie wiedzy z zakresu informacji zawartych na opakowaniach żywnościowych. W roku szkolnym 2014/15 program realizowany był w 1 szkole dla 14 uczniów, w bieżącym roku kontynuowany jest w 1 placówce. Profilaktyka tytoniowa Palenie tytoniu w Polsce stanowi istotny problem zdrowotny, a rozmiary tego zjawiska są od kilkudziesięciu lat przedmiotem badań naukowych. Badania ankietowe dotyczące palenia tytoniu przez dzieci i młodzież prowadzone są w Polsce od lat 90 (w ramach międzynarodowych projektów HBSC i GYTS). Ich wyniki pokazują, że pali ok. 20% chłopców i 17% dziewcząt w wieku gimnazjalnym. Różnice w częstości palenia w populacjach chłopców i dziewcząt systematycznie zacierają się. Wielu nastolatków rozpoczyna palenie przed 10 r. ż., u palących dzieci często występują objawy uzależnienia od tytoniu. Choć w ostatnich latach spada w Polsce odsetek nastolatków palących tradycyjne papierosy, to w tym samym czasie szybko rośnie odsetek palących papierosy ręcznie skręcane, fajkę wodną lub e-papierosy. Polskie nastolatki, w szczególności dziewczęta, należą do najczęściej palących na świecie. Działania z zakresu profilaktyki tytoniowej wśród dzieci i młodzieży realizowane są przez PSSE w Toruniu głównie poprzez ogólnopolskie programy edukacyjne oraz kampanie medialne: „Czyste powietrze wokół nas” – program skierowany do dzieci 5. i 6.letnich oraz ich rodziców/opiekunów, a jego celem jest wykształcenie u dzieci świadomej umiejętności radzenia sobie 44 w sytuacjach, w których inne osoby palą przy nich papierosy. W wychowaniu zdrowotnym dziecka program ten stanowi pierwszy etap nabywania wiedzy na temat szkodliwości dymu tytoniowego. W roku szkolnym 2014/15 realizowany był on w 14 placówkach na terenie powiatu toruńskiego, sprawozdanie z realizacji przesłano z 10 szkół i przedszkoli. W programie uczestniczyło 200 dzieci (wg sprawozdań) oraz ich rodzice i opiekunowie. Do realizacji programu w bieżącym roku szkolnym zgłosiło się 16 placówek oświatowo-wychowawczych. „Nie pal przy mnie, proszę” – program skierowany jest do uczniów klas I-III szkoły podstawowej, a jego celem jest zmniejszenie narażenia dzieci na bierne palenie tytoniu. W roku szkolnym 2014/15 program realizowany był w 13 placówkach w powiecie toruńskim, sprawozdanie z realizacji przesłano z 10 szkół. W programie udział wzięło 470 dzieci. W bieżącym roku szkolnym w programie uczestniczy 12 szkół. „Znajdź właściwe rozwiązanie” – program uczy asertywnych zachowań, jego celem jest zapobieganie paleniu tytoniu wśród uczniów starszych klas szkół podstawowych i gimnazjum – w programie uczestniczyło 14 placówek, sprawozdania przesłano z 11 szkół, w których realizowano go wśród 432 uczniów. Do realizacji programu w bieżącym roku szkolnym zgłosiło się 17 szkół. 45 d) „Światowy Dzień bez Tytoniu” - informacje tematyczne oraz prośbę o zaakcentowanie tego dnia w placówkach/instytucjach przesłano do dyrektorów/kierowników zoz-ów, szkół i przedszkoli. e) „Światowy Dzień Rzucania Palenia” – działania skierowane zostały do mieszkańców powiatu za pośrednictwem lokalnych mediów, internetu oraz do klientów PSSE - każdy klient odwiedzający w tym dniu Stację otrzymał ulotkę i krótką informację na temat profilaktyki tytoniowej oraz jabłko, jako zachętę do życia bez nałogu palenia tytoniu. f) W roku 2015 pracownicy PSSE w Toruniu (podobnie, jak w latach ubiegłych) w ramach sprawowania bieżącego nadzoru w zakresie warunków i wymogów higieniczno – sanitarnych prowadzą systematyczne kontrole w zakresie przestrzegania zakazu palenia w miejscach użyteczności publicznej. Profilaktyka HIV/AIDS Głównym celem Krajowego Programu Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV jest ograniczenie rozprzestrzeniania się zakażeń HIV oraz poprawa jakości życia i dostępu do opieki zdrowotnej dla osób żyjących z HIV/AIDS oraz ich bliskich. Odbiorcą programu jest ogół społeczeństwa. Z okazji Światowego Dnia AIDS PPIS w Toruniu we współpracy z PTH Oddziałem Toruńsko-Włocławskim oraz Urzędem Miasta Torunia, zorganizował konferencję naukowo – szkoleniową. Honorowy Patronat nad konferencją objął Pan Michał Zaleski – Prezydent Miasta Torunia, patronaty medialne – Telewizja TORUŃ oraz dziennik NOWOŚCI. Dr hab. n. med. Anita Olczak z Katedry Chorób Zakaźnych i Hepatologii Collegium Medicum UMK w Toruniu przedstawiła wykład „Zakażenie HIV i AIDS – obecny stan wiedzy”, natomiast temat „Ryzyko zakażenia HIV a używanie substancji psychoaktywnych” omówił p. Andrzej Olczyk, terapeuta uzależnień (Stowarzyszenie Wolontariuszy „Razem”, 46 Akademia Pozytywnych Zmian). W konferencji uczestniczyło ok. 160 osób, w tym nauczyciele i młodzież ze szkół ponadgimnazjalnych w powiecie toruńskim. Program profilaktyki HIV/AIDS realizowano w 2 szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w powiecie dla ok. 500 uczniów. Ponadto zorganizowano i przeprowadzono szkolenie warsztatowe dla opiekunów szkolnych kół PCK. Profilaktyka uzależnień Pomimo, iż nielegalne, narkotyki są stosunkowo łatwo dostępne. Niemal każdy nastolatek zna osobiście dealera lub wie, kto ze szkoły zajmuje się dystrybucją. Narkomania w szkole staje się powszechnym problemem. Coraz więcej młodych ludzi na własnej skórze przekonuje się, jak wygląda uzależnienie od narkotyków. Narkotyki są szczególnie niebezpieczne dla nastolatków, ponieważ ich ciało jest w fazie wzrostu, a substancje psychoaktywne mogą uszkodzić mózg, serce i inne narządy. Główny Inspektorat Sanitarny we współpracy z Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Krajowym Biurem ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Instytutem Medycyny Pracy w Łodzi oraz Instytutem Medycyny Wsi w Lublinie realizuje od 2012 roku „Profilaktyczny program w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych”. Projekt realizowany jest w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy (SPPW) i współfinansowany przez Szwajcarię w ramach współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Program, objęty honorowym patronatem Ministra Edukacji Narodowej, skierowany jest do uczniów szkół ponadgimnazjalnych z uwagi na potrzebę dotarcia właśnie do tej grupy wiekowej, narażonej w szczególny sposób na zażywanie substancji psychoaktywnych, palenie tytoniu i spożywanie alkoholu. Elementem wzmacniającym realizację projektu jest ogólnopolska kampania pn. „Nie pozwól odlecieć swojemu szczęściu”. W ramach projektu realizowany jest program edukacyjny pn. „ARS, czyli jak dbać o miłość”. Młodzież uczestnicząca w programie poszerza wiedzę na temat wpływu używania alkoholu, narkotyków i innych substancji psychoaktywnych, relacji międzyludzkich oraz dokonywania ważnych wyborów życiowych. W roku szkolnym 2014/15 program zrealizowały 3 szkoły ponadgimnazjalne w powiecie toruńskim, kontynuują go w bieżącym roku szkolnym. W programie uczestniczyło 40 uczniów. Profilaktyka chorób zakaźnych a) „Tatuaż – moda a zdrowie” - celem interwencji jest zwiększenie świadomości oraz wiedzy na temat zagrożeń wynikających z wykonywania zabiegów zdobienia ciała (tatuaż, piercing). W roku szkolnym 2014/15 interwencję realizowała 1 szkoła (ZS w Czernikowie) – wyedukowano 40 uczniów. W bieżącym roku szkolnym w interwencji uczestniczą 3 szkoły na terenie powiatu toruńskiego. b) „Chroń się przed kleszczami wszystkimi sposobami” – wojewódzki program edukacyjny dotyczący profilaktyki chorób odkleszczowych skierowany do dzieci młodszych. Pierwsza edycja realizowana jest w 7 placówkach w powiecie toruńskim. c) promocja szczepień ochronnych, w tym „Europejski Tydzień Szczepień” oraz akcja „Zaszczep w sobie chęć szczepienia”: - PPIS we współpracy z Oddziałem Toruńsko – Włocławskim PTH w Toruniu zaprosił do wygłoszenia wykładu na temat ruchów antyszczepionkowych i roli szczepień ochronnych pana prof. dr hab. n. med. Andrzeja Zielińskiego z Narodowego Instytutu 47 Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie. Wykład został przedstawiony na uroczystej konferencji naukowo – szkoleniowej pod hasłem „Aktualne problemy zdrowia publicznego”, która odbyła się z okazji XXX – lecia Oddziału Toruńsko – Włocławskiego PTH w dniu 20 maja 2015 r. - w dniach 20 - 24 kwietnia b. r. (Europejski Tydzień Szczepień) w godzinach od 8:00 do 15:00 mieszkańcy Torunia i powiatu toruńskiego mogli uzyskać szczegółowe informacje nt. szczepień ochronnych (w całorocznie działającym punkcie informacyjno-edukacyjnym); - opracowano i przesłano pisma intencyjne do lokalnych mediów; - przygotowano informacje na stronę internetową PSSE; - przygotowano ekspozycje wizualne na terenie PSSE w Toruniu; d) profilaktyka grypy - celem interwencji jest rozpowszechnienie informacji dotyczących profilaktyki grypy ze szczególnym uwzględnieniem szczepień ochronnych: - informacje na temat profilaktyki grypy przekazano organizatorom i uczestnikom turnusów zorganizowanego wypoczynku zimowego; - udzielanie informacji nt. możliwości zaszczepienia się przeciwko grypie osobom zainteresowanym – klientom PSSE; - przygotowano 2 ekspozycje wizualne z poradami jak uchronić się przed grypą na terenie PSSE w Toruniu – dla klientów PSSE; - przygotowano informacje na stronę internetową PSSE; Inne działania a) „Profilaktyka chorób pasożytniczych – wszawica, owsica, świerzb” – wojewódzka interwencja nieprogramowa, skierowana do dzieci przedszkolnych i wczesnoszkolnych oraz do ich rodziców i opiekunów. W bieżącej, pierwszej edycji udział biorą dzieci z 2 placówek w powiecie toruńskim. b) „Różowa Wstążeczka” – program dotyczący profilaktyki nowotworów piersi, skierowany do młodzieży szkół ponadgimnazjalnych oraz do osób z ich środowiska – w programie uczestniczy 1 szkoła. c) akcja letnia pn. „Bezpieczne wakacje” – działaniami profilaktycznymi objęto organizatorów i uczestników zorganizowanego wypoczynku letniego dla dzieci i młodzieży, współpracowano również z lokalnymi mediami. d) obchody Światowego Dnia Zdrowia – - każdy petent odwiedzający PSSE w Toruniu (w siedzibie Oddziału Nadzoru i Laboratorium) w dniach 7 - 9 kwietnia 2015 r. otrzymał jabłko z polskich sadów jako zdrową przekąskę w celu zachęcenia do spożywania zdrowej żywności; - punkt konsultacyjny - pracownicy Sekcji Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku oraz Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia udzielili informacji na temat podstawowych zasad higieny przy przygotowywaniu posiłków oraz przechowywania żywności (18 osób); - przygotowano 2 ekspozycje wizualne pod hasłem „Z pola na stół – uczyń jedzenie bezpiecznym” w PSSE w Toruniu (w Oddziale Nadzoru i Laboratorium); e) profilaktyka zatruć pokarmowych, w tym akcja „Uroczystości komunijne bez zatruć pokarmowych” - pisma intencyjne oraz materiały informacyjne przesłano do wszystkich szkół podstawowych, władz samorządowych, parafii rzymskokatolickich oraz lokalnych mediów; f) akcja edukacyjna dotycząca grzyboznawstwa i profilaktyki zatruć grzybami: - przygotowano 3 ekspozycje przedstawiające porady na temat zasad zbierania grzybów oraz ilustracje grzybów trujących i niejadalnych. Na stronie internetowej PSSE w Toruniu 48 zamieszczono podstawowe zasady bezpiecznego grzybobrania. Grzyboznawcy PSSE w Toruniu udzielili porad zbieraczom i konsumentom grzybów oraz 2 wywiadów redaktorom lokalnych mediów; g) Światowy Dzień Walki z Gruźlicą - opracowano i przesłano pisma intencyjne do lokalnych mediów oraz przygotowano ekspozycje wizualne na terenie PSSE. h) społeczna kampania nt. antybiotykoodporności, w tym Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach – prowadzono dystrybucję materiałów tematycznych (plakaty, ulotki) do podmiotów leczniczych (luty i listopad 2015 r.), współpracowano też z lokalnymi mediami; Wnioski 1. Przedsięwzięcia realizowane w roku 2015 obejmowały aktualne tematy prozdrowotne, przede wszystkim z zakresu profilaktyki chorób zakaźnych, odtytoniowych, zapobiegania nadwadze i otyłości oraz profilaktyki stosowania środków uzależniających, w tym „dopalaczy”. 2. Głównym celem działań w ramach oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia pozostaje poprawa indywidualnych umiejętności i popularyzowanie wiedzy w zakresie zdrowia i zachowań prozdrowotnych przede wszystkim poprzez wdrażanie programów edukacyjnych. 3. Systematyczne informowanie o zagrożeniach zdrowia i sposobach zapobiegania im w dużym stopniu wpłynęło na wzrost poziomu edukacji zdrowotnej społeczeństwa utrwalając prawidłowe nawyki higieniczne i żywieniowe. 4. Realizacja dziewiątej już edycji ogólnopolskiego programu pn. „Trzymaj Formę!” potwierdziła zmianę zachowań w zakresie prawidłowego odżywiania dzieci i młodzieży. 5. Działania w ramach programów z zakresu profilaktyki tytoniowej ukształtowały prozdrowotne postawy wobec palenia tytoniu wśród dzieci i młodzieży - wzrosły umiejętności dzieci w zakresie radzenia sobie w sytuacjach, gdy inni palą przy nich papierosy. 6. W minionym roku na szczególną uwagę zasługuje dobra współpraca z lokalnymi mediami, które były otwarte na tematykę prozdrowotną, często odpowiadały na działania inicjowane przez pracowników PSSE w Toruniu. Dzięki tej współpracy możliwe było dotarcie do wyjątkowo dużej grupy odbiorców - trudnej do oszacowania – ok. 100 000 osób (kilka wywiadów w radiu i telewizji, artykuły w prasie). 7. Edukacją bezpośrednią objęto ok. 100 osób, natomiast edukacją pośrednią – ok. 10 000. 8. Podobnie, jak w latach ubiegłych, kontynuowana jest dobra współpraca z władzami samorządowymi, Polskim Towarzystwem Higienicznym, dyrektorami placówek systemu oświaty, kierownikami zoz-ów, itp. 9. Ocenę realizacji przedsięwzięć przeprowadzono w czasie 18 wizytacji w 8 placówkach oświatowo-wychowawczych w Powiecie Toruńskim. 49
