Rozpoznawanie roślin - drzewa liściaste cz. I

Rozpoznawanie roślin
Drzewa liściaste cz. I
Rodzina klonowate
• Pokrój
– Drzewa osiągające 50 m wysokości oraz niewielkie
krzewy.
• Liście
– Opadające na zimę, ustawione naprzeciwlegle o
różnorodnej blaszce, od pojedynczej poprzez różnie
klapowaną aż do złożonych z 3-7 listków.
• Kwiaty
– Najczęściej obupłciowe (poligamiczne), ale również
na tej samej roślinie męskie kwiaty pręcikowe, rzadko
rośliny dwupienne. Kwiaty zebrane w grona,
baldachogrona lub wiązki. Okwiat 5-, rzadziej 4krotny.
• Owoce
– Charakterystyczne, dwuskrzydlaki (orzechy)
rozpadające się po dojrzeniu, tzw. noski
Do rodziny klonowate zaliczamy:
• Klon polny -Acer campestre
• Klon jesionolistny -Acer negundo
• Klon palmowy -Acer palmatum
• Klon pospolity - Acer platanoides
• Klon jawor- Acer pseudoplatanus
• Klon srebrzysty -Acer saccharinum
• Klon tatarski podgat. ginnala -Acer
tataricum subsp.ginnala
Klon polny
Klon jesionolistny
Pąk,
kwiaty
Skrzydlaki wiosną
Skrzydlaki latem
Skrzydlaki jesienią
Klon palmowy
Klon pospolity
Klon pospolity odmiana globosum
Klon jawor
Klon srebrzysty
Klon tatarski
Roślina brzozowate
Liście
– skrętoległe, wyjątkowo na bocznych pędach czasem
naprzeciwległe, ząbkowane, zaopatrzone w przylistki.
Kwiaty
– Rozdzielnopłciowe. Kwiaty zebrane w kotki. Kwiaty
męskie: pręcików 1-4, pylniki do nasady rozdzielone
(rozdwojone). Kwiaty żeńskie umieszczone w
pachwinie trójklapowej łuski (brzoza, olsza).
Posiadają dwa znamiona i owocolistki.
Owoce
– orzechy siedzące w kącie zdrewniałych łusek. U
brzozy łuski opadają po dojrzeniu, u olszy pozostają
na szyszkowatym owocostanie (tzw. szyszeczce).
Do rodziny brzozowate zaliczamy:
• Olsza czarna- Alnus glutinosa
• Olsza szara -Alnus incana
• Brzoza brodawkowata - Betula pendula
• Brzoza pożyteczna - Betula utilis
Olsza czarna
Brzoza brodawkowata
Brzoza pożyteczna
Rodzina lipowate
Pień
Czasami z odrostami u podstawy, stosunkowo krótki, przeważnie
prosty, u starszych okazów bardzo gruby.
Kora
Ciemnoszara lub szarobrunatna, z biegnącymi wzdłuż spękaniami i
sieciowato rozgałęzionymi listewkami, jednak niezbyt grubo i
głęboko rzeźbiona. Pączki z dwoma lub trzema łuskami mogą
być bardzo różnej wielkości, podłużnie owalne, z przodu
zaokrąglone.
Liście
Pojedyncze, skrętoległe, sercowate, u nasady często lekko
asymetryczne. Brzegi karbowano-piłkowane.
Kwiaty
Obupłciowe, żółte lub białe, zebrane w baldachogrona lub
dwuramienne wierzchotki.
Owoc
1-3 nasienny orzeszek.
Do rodziny lipowate zaliczamy
• Lipa drobnolistna –Tilia cordata
• Lipa krymska- Tilia ‘Euchlora’
• Lipa szerokolistna- Tilia platyphyllos
• Lipa srebrzysta – Tilia tomentosa
Lipa drobnolistna
Lipa krymska-
Lipa srebrzysta
Lipa szerokolistna
Lipa srebrzysta
Rodzina wiązowate
Liście
– Pojedyncze, skrętoległe, podwójnie piłkowane o
krótkim ogonku.
Kwiaty
– Obupłciowe z niepozornym okwiatem, zebrane w
pęczki, ukazujące się przed rozwojem liści.
Owoce
– Orzeszki otoczone dookoła płaskim skrzydełkiem.
Do rodziny wiązowate zaliczamy
• Wiąz górski – Ulmus glabra
• Wiąz odmiany Wrede’a- Ulmus ’Wredei’
• Wiąz szypułkowy -Ulmus laevis
• Wiąz polny – Ulmus minor
• Wiąz Camperdowna- Ulmus ‘
Camperdownii’
Wiąz górski
•
Wiąz odmiany Wrede’ a
Wiąz szypułkowy
Wiąz polny
Rodzina magnoliowate
Cechy: Drzewo wysokości do 10 metrów.
Pędy nagie - zielonkawe. Liście u nasady
klinowate, na wierzchołku zaostrzone,
krótkoogonkowe, odwrotnie jajowate, do
10 cm długości. Kwiaty białe do 15 cm
średnicy, o 6-9 rozchylonych płatkach.
Owoce silnie poskręcane, czerwonawe do
12 cm długości.
Do rodziny magnoliowate zaliczamy
• Tulipanowiec amerykański
• Magnolia japońska (Magnolia kobus)
Magnolia pośrednia,
• Soulange'a (Magnolia soulangiana)
Magnolia pośrednia
Tulipanowiec amerykański
Pokrój
U młodych okazów korona jest wąska i stożkowata, u dorosłych bardzo
wyniosła, jednak niezbyt szeroka, w stanie bezlistnym bardzo rzadka, a
po rozwinięciu się liści bardzo gęsta i zwarta, dająca głęboki cień.
Dorasta nawet do 60 m, w Polsce tylko około 25-35 m. Pień gruby i
prosty, prawie zawsze pojedynczy. Średnica: do 3 m. Konary grube i
niezbyt długie, w dolnej części korony często prawie poziome, wyżej
ukośnie wzniesione.
Kora
Jest szara lub brunatna, lekko spękana. Surowa i zielona była niegdyś
uważana za afrodyzjak (żuto ją jak gumę do żucia). Pędy nieowłosione, z
dobrze widocznymi bliznami liściowymi, błyszcząco czerwonobrązowe.
Pączki do 1 cm długości, owalne, nieco ściśnięte.
• Liście
– Mają długość 10-15 cm i szerokość 12-20 cm, są wykształcone
w sposób wykluczający pomyłkę z innym gatunkiem (prócz
tulipanowca chińskiego), w zarysie czworokątne i podzielone na
cztery nierównej wielkości klapy, których wzdłużne brzegi
przebiegają prawie równolegle do siebie. Liść jest z przodu jakby
ucięty albo lekko wycięty. Jego górna powierzchnia jest
błyszcząca, żywo zielona, a dolna nieco jaśniejsza i z lekka
pokryta woskiem. Jesienią liście przebarwiają się na złotożółto.
Ogonki liściowe od 10 do 12 cm długości.
• Kwiaty
– Są obupłciowe i owadopylne. Rosną pojedynczo na końcach
gałązek, przy rozkwitaniu początkowo kielichowate, potem
szerzej rozwarte. Płatki u nasady żółtozielone, wyżej
pomarańczowe, a na szczycie znów żółtozielone. Pręciki grube i
mięsiste, mają 3-5 cm długości. Zalążnie skupione w środku na
stożku. Kwitnienie zaczyna się już w kwietniu na południu
Stanów Zjednoczonych, na północy zaś w czerwcu. W Polsce
kwitnie na przełomie czerwca i lipca. Kwiaty tulipanowca są
uważane za jedne z najprymitywniejszych wśród roślin
okrytonasiennych.
• Owoce
– To jedno- lub dwunasienne oskrzydlone orzeszki, w liczbie 80100 na sterczących, szyszkowatych owocostanach, które mają
do 10 cm długości. Dojrzewają w październiku lub w listopadzie.
Rozpadają się zwykle na drzewach. Są roznoszone przez wiatr
na odległość 4-5 razy większą niż wysokość drzewa. Ich
zdolność kiełkowania wynosi 4-7 lat. Są ważnym źródłem
pożywienia dla wielu ptaków i ssaków. Tulipanowiec wytwarza
bardzo duże ilości nasion, jednak większość z nich jest płonna.
• Korzenie
– Korzenie główne grube i mięsiste, głęboko sięgające. Wrażliwe
na zbicie gleby i bardzo łamliwe, uszkodzone szybko gniją.
Stosowane są jako dodatek smakowy do niektórych gatunków
piwa.
Magnolia japońska (Magnolia
kobus)
Magnolia pośrednia Soulange'a
(Magnolia soulangiana)
Magnolia pośrednia
Kasztan jadalny
• Kasztan jadalny – gatunek roślin z rodziny bukowatych.
Kiedyś gatunek występujący tylko na południe od Alp,
rozpowszechniony przez Rzymian w Europie
Zachodniej. Obecnie rozpowszechniony w basenie
Morza Śródziemnego, Azji Mniejszej i na Kaukazie. W
Polsce nie występuje dziko; nieliczne egzemplarze rosną
Wiązi górski
w ogrodach botanicznych
parkach, głównie na Pomorzu
Zachodnim i Dolnym Śląsku. Świeże kasztany jadane są
na surowo, wyschnięte spożywane są po upieczeniu
oraz konserwowane jako kompoty. Na Węgrzech
przetarta masa kasztanowa, świeża albo mrożona
używana jest do przyrządzania gesztenye püré i innych
wyrobów cukierniczych. W Niemczech jedzona jest
chętnie zupa kasztanowa.